Ngoại giao Việt Nam 326

Ch

ng 1

NGO I GIAO VI T NAM TR

1.1. Ho t

ng

C N M 1945

i ngo i c a Vi t Nam th i k V n Lang – Âu L c

1.1.1.Th i k V n Lang
V n Lang –

ông giáp bi n Nam H i, Tây

, Nam giáp n

n Ba Th c, B n

n

ng

ình

c H Tôn (Chiêm Thành), bao g m 15 b . H H ng Bàng t n

i t n m 2879 Ttr.CN – 258 tr.CN (2.622 n m). Kinh ô
- Nét n i b t trong quan h v i các n
hi u. s sách ghi nh n Hùng V

Phong Châu

c lân c n th i k V n Lang là t t

ng ã t ng c s th n v

em chim quý bi u Chu Thanh V

ng (Trung Qu c)

t

ng hòa

ng xa v n d m

t lòng mong hòa hi u

(n m 1110 tr.CN). Vua Chu áp l i b ng vi c t ng s gi c a vua Hùng V
m c xe có kim ch nam
S ch

v n

c kh i l c h

ng

ng

ng ti p xúc ngo i giao này ch ng t V n Lang là m t qu c gia d ng

c s m, có ý th c oàn k t, h u ngh v i các n

c láng gi ng.

1.1.2. Th i k Âu L c (257 – 208 tr.CN)
Do tình hình th c t lúc ó, quan h ngo i giao th i Âu L c (nhà Th c) là ch ng
xâm l ng, b o v

c l p, ch quy n dân t c

1.2. Th i k ch ng gi c ph

ng B c ô h

- Kiên quy t ch ng ngo i xâm nô d ch,
- Liên minh v i n

c ngoài

ánh gi c gi n

Mai Thúc Loan liên minh v i Lâm
th k VIII
-

chi n

i ngo i m n d o

1.3. Ngo i giao th i
1.3.1. Nh ng ho t

ng hóa c a n

c ngoài

c

p (Chiêm Thành, Chân L p) kho ng

u

u, liên k t v i Kim Lân (Malaixia).
gi yên b cõi
i Vi t
ng ngo i giao n i b t c a các tri u

i phong ki n dân t c

- Ngô Quy n thi hành chính sách ngo i giao c ng r n v nguyên t c, m m d o v
sách l

c, ti n công ngo i giao làm tan rã ý

xâm l

c c a nhà Hán:


+ B ch c Ti t

s , lên ngôi vua, xây d ng nhà n

c

c l p, l p tri u ình,

nghi l riêng, ph m ph c riêng.
+ Trong x ng

, ngoài x ng v

+ L i d ng s r i ren c a ph

ng
ng B c, không c u thân riêng r ,

ng

c l p, t

ch .
- Ti p ó inh B L nh x ng

,

t qu c hi u

i C Vi t và th c hi n các bi n

pháp:
+ Hòa hi u v i lân bang
+ Ch

ng giao h o v i nhà T ng khi nhà T ng ang m nh.

- Lê Hoàn v a ánh th ng quân xâm l
ánh b i m u

ph c thù c a k

c T ng, v a liên t c t n công ngo i giao

ch.

Lê Hoàn thi hành chính sách ngo i giao c ng r n, thông minh, liên t c t n công
ch: c s gi sang thông hi u v i nhà T ng,

t quan h buôn bán nh ng không

tr tù binh cho nhà T ng (5 n m sau m i gi i quy t v n
quy t và m m d o nh b trí trí th c n
thuy n, dùng quân s

tù binh). Thái

kiên

c ta ón s T ng trong vai phu chèo

uy hi p s gi … nh v y Lê

i Hành gi yên

cb

cõi.
- Trong tri u

i nhà Lý, qu c gia

c l p lâu dài, chính sách ngo i giao th hi n

t cách khéo léo trong vi c k t h p quân s v i ngo i giao:
+ Lý Th

ng Ki t ch

ng t n công

a k thù là Ung Châu, k t h p ho t
+

ánh b i quân

dùng ngo i giao

ch trên chi n tr
thu h i vùng

Nh v y các tri u
ng c n n

i Ngô,

c l p dân t c,

+ Bi t d a vào th n

p tan c n c quân s chu n b t n công
ng chính tr v i ngo i giao.

ng, dùng ngo i giao

k t thúc chi n tranh,

t Qu ng Nguyên.

inh, Ti n Lê, Lý ã dùng

u tranh ngo i giao

ng l i này th ng l i là vì:

c, nh t là d a vào chi n th ng quân s

nh m è b p ý chí xâm l
t nh ng m c tiêu khác.

ti p t c t n công

c c a k thù, c ng c th ng l i v a giành

c nh m


+ K t h p ch t ch
àm th

ng l

c nh

ng.

u tranh ngo i giao

ánh b i, tránh

+ Chuy n sang
+

u tranh quân s v i ngo i giao, uy hi p b ng quân s
m l i cho n

cl n

hòa

h n thù vì b

c các cu c chi n tranh liên ti p.

u tranh ngo i giao úng lúc nên

u tranh kiên trì, linh ho t v i m c tiêu c th

nghi l không vi ph m nguyên t c chi n l

c

i ph

ng ti p nh n

ng th i m m d o trong m t s

c.

i tri u Tr n: các vua ã ti n hành ngo i giao kiên quy t và c ng r n

b ov

c l p ch quy n dân t c. Sau chi n th ng quân Mông C l n th nh t (1258),

công vi c ngo i giao

c ti n hành qua nh ng bi n pháp làm sáng t uy l c c a

mình:
+ C s b là t

ng v a th ng Mông C sang ch u

+ Vua Tr n t ch i không sang ch u, không cho con em sang làm con tin
+ T ch i không kê khai s dân, quân d ch, c ng n p
+ Ch ng vi c òi ta theo nghi l Mông C
- Trong hai l n kháng chi n ch ng quân nguyên sau ó (1285 và 1288), nhà Tr n
ã thi hành chính sách ngo i giao v a kiên quy t v a m m d o
xâm l

kìm chân quân

c Nguyên Mông, nêu cao chính ngh a c a nhân dân ta. Sau chi n th ng,

tri u Tr n ti p t c
cáo t i ác xâm l

u tranh ngo i giao làm tan rã ý chí xâm l

c c a k thù, v a

c, ch tr nhà Nguyên nh ng tù binh ít nguy hi m

iv i

t

ch g p khó kh n, lúng túng, v n d ng sách l

c

c.
- Tri u Tr n ã l i d ng lúc

ngo i giao uy n chuy n, linh ho t “khi c

ng, khi nhu” vì v y

ch ph i ch p

nhân hòa hoãn, th m chí cam k t không xâm ph m lãnh th và danh d n

c ta.

- Bi t d a vào s c m nh oàn k t c a dân t c và chính ngh a, tìm hi u k v âm
uc ak
kìm chân

ch, linh ho t trong vi c áp d ng các chính sách ngo i giao. Khi thì
ch b ng ngo i giao, lúc ti n công ngo i giao ti p theo chi n th ng quân

làm lung lay ti n t i làm tan rã ý chí xâm l
Nguyên - Mông l n th ba.
Tri u Lê:

cc a

ch nh sau l n th ng


-K th p

u tranh quân s , ngo i giao, binh v n

th ng

- Ti n công ngo i giao k t h p v i ti n công quân s
phóng hoàn toàn

tn

di n, chính tr và ngo i giao

-

k t h p chi n tranh gi i

c

Là cu c kh i ngh a có quy mô l n, có

.

ch

ng l i và ph

ng châm ánh

c coi tr ng, k t h p ch t ch v i

u tranh quân

u tranh ngo i giao là m t m i ti n công s c bén, có hi u qu .
u tranh ngo i giao h tr cho

là gi

u tranh quân s , nhi m v ngo i giao lúc

ng cao ng n c chính ngh a, ngo i giao t p h p các l c l

kh i d y tinh th n dân t c, t cáo t i ác c a

ch m d t chi n tranh. Các th c a Nguy n Trãi t

chi n tranh

u ch

ng ti n công, chu n b cho ho t

u khi l c l
c b ng

c,

u m dân “phù

u cho

n cu i

ng quân s .

ng quân kh i ngh a còn y u, th i k t m hoãn (1423-1424)

u tranh ngo i giao, nh v y l c l

phát tri n m nh,

u

ch, ngo i giao m l i thoát cho

quân Minh

- Lúc

ng yêu n

ch, bóc tr n lu n

Tr n di t H ”… góp ph n phân hóa hàng ng

t

ch toàn

a bàn gi i phóng

ng ngh a quân

c c ng c ,

c m r ng, t o thêm s c m nh

chi n

th ng k thù khi chúng còn m nh h n ta.
- Luôn luôn ch

ng t n công:

Nét n i b t c a Nguy n Trãi là luôn luôn ch

ng t n công và giành th ch

ng. Ngay lúc m i kh i binh, Nguy n Trãi ã t n công
cáo t i ác c a
ch

ch, giành l y chính ngh a v mình. Khi khó kh n, Nguy n Trãi

ng t o th i gian t m hoãn

c ng c l c l

ng. Nguy n Trãi ch

công vào b t c th i gian nào, hoàn c nh nào. Khi
ng k , t u k ti n hành th
tình hình, chu n b ph
ch

ch b ng th t oan, t

ng t n công

ng l

ng

gây o t

ng án tác chi n m i. Khi b
ch không bi t th c ch t l c l

Khi ngh a quân m nh, ngo i giao
nh m ánh b i ý chí xâm l

c

ta mà không ti p t c thù h n

ch d d thì Nguy n Trãi
ng, c s

il i

ng và ý

c c a chúng, giành th ng l i quy t
ch

u tra

ch t n công, Nguy n Trãi
c a ngh a quân.

y m nh ph i h p v i ho t

l i thoát “trong danh d ”, th c ch t là bu c

ng t n

nh v quân s ,

u hàng theo

gây cu c chi n tranh m i.

ng quân s

u ki n c a


- S d ng linh ho t sách l
Tùy t

ng quan l c l

phê phán

c ngo i giao:
ng, Nguy n Trãi có lúc m m m ng, nhún nh

kích m nh. Tùy

Mã K , Ph

it

ng Chính ông

ng, lúc

ng mà Nguy n Trãi có l i l thích h p. V i

kích gay g t, v i b n l ng ch ng nh V

ng

Thông, ông phê phán m t tiêu c c nh b i tín, thi u quy t oán, ra s c thuy t

ph c

gi ng hòa, rút quân v n

n v ch t i xâm l

c. V i sách l

c. V i vua Minh tuy là bi u c u phong nh ng
c linh ho t v

i ngo i, Nguy n Trãi ã khi n

ng gi c là Thái Phúc ra hàng, M c Th ch ch a ánh ã b ch y.
m n i b t trong t t

ng ngo i giao c a Nguiy n Trãi là v a t n công quân

v a àm hòa. T n công quân s là c s c a àm hòa, hòa àm là
th ng l i to l n, ít t n x

ng máu h n. Trong kh i ngh a Lam S n có khi ánh

th

ng l

ng, có lúc v a ánh v a àm, dùng s c ép quân s bu c

th

ng l

ng. V n

th i c

i là

ch ph i

c coi tr ng song àm phán có th ng l i hay

không ch y u do th ng l i quân s quy t
không thay

giành

nh. Trong th

c l p dân t c, ch quy n c a

khi k t thúc cu c chi n tranh là bu c quân xâm l

tn

ng l

ng, nguyên t c

c. M c tiêu t

c rút v n

u

c, tr l i

n

t cho

nhân dân ta.
Trong tri u

i Tây S n:

dân Tây S n nên
ch. N u

c

th i k tr

c xây d ng trên c s th ng l i c a phong trào nông
m ngo i giao c a th i k này c ng r n, liên t c t n công

c t tiên ta nhân nh

thì Quang Trung không h nh

n và

u

t

ng ít nhi u là

t m c tiêu c b n

ng b . Yêu sách c a Quang Trung ngày càng cao

c k t qu , k c yêu sách òi

t L

ng Qu ng và c u hôn

công chúa nhà Thanh.
Yêu sách ngo i giao c a Quang Trung
quy t

c nêu lên trên c s th ng l i to l n,

nh v quân s - t t n công quân s

lo i th bi u g i quan l i và Càn Long

n ti n công ngo i giao. T t c các

u th hi n s c ng r n và tinh th n ti n

công ngo i giao th i Quang Trung. Vi c nhà Thanh ch p nh n phong v

ng cho

Quang Trung và ón cháu ngo i là Ph m Công Tr - óng gi vua Quang Trung
sang ch u là m t th ng l i l n v ngo i giao c a tri u

i Nguy n – Tây S n


Th ng l i v ngo i giao th i Quang Trung là
th ng c a n

c ta th i

nh cao c a ngo i giao truy n

i Vi t

1.3.2. Nh ng bài h c t th c ti n
1. Kiên quy t và kiên trì

u tranh ngo i giao c a t tiên ta th i

u tranh cho m c tiêu c b n c a dân t c

M c tiêu cao nh t c a dân t c ta trong

u tranh ch ng xâm l ng là

c l p qu c

gia, ch quy n lãnh th , danh d dân t c. N u b xâm h i thì dù là k
n mình nhi u l n, dân t c ta c ng kiên quy t ch ng l i.
ó, ngo i giao tr thành m t m t tr n, tinh th n, ý chí qu t c
hi n trong

t

ch m nh
c m c tiêu

ng c a dân t c th

u tranh ngo i giao. Nguyên t c nh t quán v ngo i giao c a t tiên ta

là t ch , c ng r n th hi n rõ nét ngay t khi Ngô Quy n giành
c, xây d ng m t v
i C Vi t c a

ng tri u riêng,

c

c l p v i thiên tri u. Vi c

inh Tiên Hoàng xu t phát t th n

p, t tôn c a dân t c
- Lý Th

i Vi t

c l p dân

t tên n

c v ng vàng, ý th c

c là
c

c nêu cao.

ng Ki t ch

ng t n công vào c n c c a quân T ng.

- Nhà Tr n không lùi b

c tr

c s gi c a

Các yêu sách ngang ng

c c a chúng

qu c Nguyên - Mông hùng m nh.

u b nhà Tr n bác b .

- Nguyên t c trong ngo i giao th hi n

thái

c a Quang Trung

i v i nhà

Thanh, nh ng k thù c a chúng ta luôn là các th l c hùng m nh và hung hãn nên
trong

u tranh ngo i giao không ch có c

trong x ng

, ngoài x ng v

ng mà còn ôi khi ph i nhu. Vi c

ng, ch u th n ph c, c ng n p

u là k sách tránh

o c xâm l ng cho ngo i bang, nh t là sau khi ta th ng tr n.
2. Nêu cao tính chính ngh a
Là n

c nh b n

c l n xâm l

c nên cu c

ngh a. Chúng ta v ch tr n âm m u xâm l
i b t c hình th c nào,

u tranh c a ta luôn là chính

c và b m t th t c a k thù dù che

kh i d y tinh th n yêu n

y

c, ý th c t tôn dân t c,

o ra s c m nh t ng h p. Tính chính ngh a luôn là s c m nh c a dân t c ta.
Nguy n Trãi ã t ng k t.
“L y

i ngh a

th ng hung tàn

em chí nhân thay c

ng b o”


- V

i n i, chính ngh a quy t các l c l

ng yêu n

c. V

i ngo i, chính

ngh a v ch rõ th y u, th b cô l p, làm hoang mang tinh th n binh s
nh ng k c m

u hi u chi n. Tây S n ã l y nh ng hành

Thanh khi ti n vào Th ng Long

ch, cô l p

ng tàn b o c a quân

bóc tr n, th c t nh s phu B c Hà oán ghét và

cô l p chúng.
3. Bi t th ng t ng b

c trong

u tranh ngo i giao

N m 905, h Khúc m i giành

c quy n t ch , t x ng là Ti t

s .

m 1175, th i Lý Anh Tông, phong ki n Trung Qu c m i công nh n n
qu c gia có ch quy n, t

ó An Nam qu c, An Nam Qu c v

vào s sách Vi t Nam và Trung Qu c.
lâu dài c a nhân dân ta, ph i t ng b
Chúng ta còn ph i
c ta nh ,

c ghi

ây là k t qu c a m t quá trình

u tranh

c giành th ng l i.
c trên các v n

t biên gi i, vì v y ta v n ph i ti p t c

i các vùng lãnh th

c vùng Qu ng Yên, nhà Tr n sau 35

con

c tr l i, chi m

u tranh ngo i giao

ch còn chi m gi : Nhà Lý sau 5 n m

Mông bãi binh; Quang Trung

khác vì

i không ông, ph i ch ng l i k thù l n h n g p

nhi u l n. sau m i l n th ng l i, k thù ch a ch u t b xâm l
t s vùng

c ta là

ng m i

u tranh giành th ng l i t ng b

t không r ng, ng

n

òi

u tranh m i òi l i

u tranh b n b m i bu c quân Nguyên

i phá quân Thanh nh ng sau ó v n ti p t c b ng

ng ngo i giao bu c nhà Thanh ph i nh

ng b , nh n yêu sách òi

t, c u

hôn.
4. Tri t

khai thác nh ng khó kh n, mâu thu n trong n i b k thù

Khó kh n l n nh t trong n i b k

i xâm l

i b và bu c ph i v vét, bóc l t nhân dân
xâm l

c th

ph c v chi n tranh. Do v y, k

ng b áp l c t hai phía: s ch ng tr c a

trong n i b , s ch ng
tri t

c là khó có th gi s nh t trí trong

i c a nhân dân lao

i ph

ng và s b t

i
ng

ng và binh lính c a h . T tiên ta ã

khai thác y u t này.

+ Lý Th

ng Ki t r i “l b ” trên

nhà T ng. Khi k
th di n cho k

ch “ti n thoái l
ch.

t T ng

t cáo k thù khi bi t rõ n i tình

ng nan”, ta dã dùng bi n pháp bàn hòa

g


+ Nguy n Trãi ã v ch cho V
ng nh n

c i xâm l

ng Thông 6

u ph i thua khi bi t rõ n i tình

c. Ông ã khoét sâu nh ng

my uc a

phân hóa cô l p chúng, bi t rõ k hi u chi n, k do d nên bu c

ch

ch, tìm cách

ch “không ánh

mà ph i khu t”
+ Vua Quang Trung ã tiên oán

c th ng l i tr

Thanh. Sau th ng l i l i nhìn nh n

c “ng

khó” do v y ã thu

c th ng l i to l n trong ngo i giao.

Hòa àm nh m che

yl cl

i k t h p v i t n công quân s

giành

ng l

ng

ng, khó kh n t m th i c a ta, khi có

ch g p khó kh n, lúng túng, ta ang

c th ng l i v quân s . K t qu hòa àm th

ng l

ng tùy thu c vào

ng và v n d ng khéo léo c a các nhà ngo i giao, th ng l i trên

bàn ngo i giao ph thu c vào th ng l i quân s trên chi n tr
Hòa àm còn là s
chi n tr

u ki n có

gi i phóng dân t c.

c ti n hành trong lúc k

ng quan l c l

i phá quân

i Thanh nh n i thì th n, báo thù thì

5. K t h p gi a t n công quân s v i hòa àm th

Hòa àm

c khi ra quân

u trí,

ng, ngoan c

u lí gi a hai bên: khi V

ng.
ng Thông b thua trên

i vi n binh, trì hoãn vi c th c hi n cam k t. Nguy n

Trãi m t m t ép v quân s , k t h p v i ti n công ngo i giao liên t c, khi n cho
ng Thông ph i thi hành th a thu n trong hòa àm. Hòa àm k t h p v i ti n
công quân s là ph

ng sách ít t n x

a ngh a quân Lam S n.

iv in

ng máu nh t nh
c ta ph

ng th c này r t c n thi t vì k thù

a chúng ta luôn m nh h n nhi u l n. Hòa àm th
thù

m t th di n

tr n h thành Trà Long

ng l

“d p t t chi n tranh cho muôn

ng còn tránh cho k

i” nh Nguy n Trãi ã

ng nói.
6. Luôn ch

ng ti n công trong ngo i giao

- Trong các cu c chi n tranh, k c lúc ta th t th v quân s nh ba l n ngh a
quân Lam S n ph i rút v núi Chí Linh

b o toàn l c l

ph i t m th i rút kh i Th ng Long, t tiên ta v n ch

ng; khi nhà Tr n ba l n
ng t n công

ngo i giao. B c th “t oan” c a Nguy n Trãi trong nh ng ngày

ch b ng

u cu c kh i

ngh a Lam S n nh m v ch rõ t i ác c a k thù và nêu cao chính ngh a c a ngh a


quân Lam S n. Lúc b vây trong r ng sâu, Nguy n Trãi g i th
Ph

ng Chính em quân ánh nhau n i b ng ph ng, Ph

dám em quân ra. Hai b c th ra
Trãi

u

t

Nhi u ho t

thách th c

ng Chính s hãi không

i trong hai b i c nh khác nhau, nh ng Nguy n

c k t qu mong mu n.
ng ngo i giao c a ta th hi n s t n công nh V V n D ng, Ngô

Th i Nh m ch

ng sang Thanh làm k

khoan dung,

i

1.4. Nh ng ho t

c a m t nhà n

c t ch , th nh v

ng

ng ngo i giao c a Tri u ình Nguy n và ho t

ngo i trong công cu c gi i phóng dân t c
1.4.1. Nh ng ho t

ch hùng m nh ph i kiêng n , ó là thái

ng

i

u th k XX

ng ngo i giao c a nhà Nguy n (1802-1884)

Sau khi ánh b i nhà Tây S n, các vua tri u Nguy n nh Gia Long (1802-1819),

Minh M ng (1820-1840), Thi u Tr (1841-1847), T

c (1848-1883) ã tr thù

tàn b o nhà Tây S n. N m 1804 nhà Nguy n chính th c công b tên n
Nam, óng ô

c là Vi t

Phú Xuân (Hu ).

- Nhà Nguy n th n ph c nhà Thanh, óng c a c tuy t quan h v i các n
ph

ng Tây. T th k XVII-XVIII các n

c ph

ng Tây b t

Nam, s c u c u c a Nguy n Ánh ã làm Pháp chú ý nhi u h n
1858 Pháp xâm l

cn

c ta, su t th i k Pháp xâm l

- Hi p

u nhòm ngó Vi t

nn

c ta. N m

c và ô h , cu c

ch ng xâm l ng c a nhân dân Vi t Nam th c ch t là cu c

c

u tranh

u tranh ngo i giao

c Nhâm Tu t (1862) th a nh n vi c cai qu n 3 t nh mi n ông Nam K .

- Hi p u c Giáp Tu t (1874) th a nh n ch quy n c a Pháp trên toàn b Nam K
- Hi p

c Hácm ng (25-8-1883) tri u Nguy n ã

u hàng Pháp

- Hi p

c Pat

- Hi p

c Thiên Tân (9-6-1885) Pháp ký v i chính ph Mãn Thanh: Pháp rút

t (6-6-1884)

quân kh i ài Loan, Trung Qu c th a nh n quy n th ng tr c a Pháp

Vi t Nam.

Nh v y, chính sách ngo i giao c a tri u Nguy n lúc ó ã làm hao mòn s c
dân, n i b dân t c chia r sâu s c. Chính sách c m
giáo s càng t o thêm c cho t b n Pháp ánh chi m n

o, tàn sát giáo dân và các
c ta


1.4.2. Nh ng ho t

ng ngo i giao t 1920-1930

- B n yêu sách c a Nguy n Ái Qu c g i t i h i ngh Vecxai n m 1919
- B phi u tán thành và xin gia nh p Qu c t th ba (1920)
- Thành l p các t ch c yêu n

c nh H i liên hi p thu c

a (1921)

- Tham s

i h i qu c t c ng s n l n th V (1924) t i Matxc va

1.4.3. Ho t

ng ngo i giao t 1930-1945

- Th i k 1930-1939
+ Khi
ng

ng ta ra

i, ho t

ng

u tiên là làm cho nhân dân th gi i và nh ng

i c ng s n trên th gi i hi u v Vi t Nam, nh m tranh th s

gi i v i n

c ta. Tháng 10-1930,

ng C ng s n ông D

ng

ng h c a th
c công nh n là

t chi b c a Qu c t c ng s n.
+ Trong giai
các l c l

n 1936-1939: ng h Chính ph M t tr n nhân dân Pháp, ng h

ng dân ch th gi i ch ng phát xít và nguy c chi n tranh, ng h Liên

Xô và Trung Qu c trong cu c
nhân dân các n

c thu c

u tranh ch ng phát xít, ng h cu c

u tranh c a

a

- Th i k 1939-1945:
+ Nhân dân ta
phát xít

ng v phía phe dân ch ch ng phát xít, ng h Liên Xô ch ng

c, Trung qu c ch ng phát xít Nh t.

+ L p quan h v i

ng minh Anh, M , Trung Hoa Dân qu c

+ C v phong trào c a các l c l
Nh v y
phía l c l

(ch y u là l c M

Trung Qu c)

n.

c

ng ta trong th i k 1939-1945 là luôn

ng minh ch ng phát xít, tranh th s giúp

c, tranh th d lu n qu c t
th i c

ng kháng chi n Pháp ch ng phát xít

ng l i ngo i giao c a
ng

ch ng Nh t.

xây d ng l c l

c a

ng

ng minh

ng chu n b th c l c trong

n i d y t ng kh i ngh a giành chính quy n khi