Bài 30. Truyền tin qua xináp

BÀI 30
TRUYỀN TIN QUA XINÁP


Xung thần kinh có thể truyền
đến những tế bào nào?


Tế bào trước xinap

xinap
xinap
xinap
Tuyến

A

Tế bào sau xinap

cơ

B

Nêu khái niệm xináp?

C


I, Khái niệm xináp
• Xináp là diện tiếp xúc giữa tế bào thần kinh với tế
bào thần kinh, giữa tế bào thần kinh với loại tế bào

khác tế bào cơ, tế bào tuyến…
Theo khái niệm trên có bao nhiêu loại xináp?
Đó là những loại nào?
Có 3 kiểu xináp là:
+ Xináp thần kinh- thần kinh
+ Xi náp thần kinh- cơ
+ Xináp thần kinh- tuyến


Tế bào trước xináp

xinap
xinap
xinap
Tuyến
A

Tế bào sau xinap

Xináp
Thần kinh- thần kinh

cơ

B

Xináp
Thần kinh- cơ

C

Xináp
Thần kinh- tuyến


II. Cấu tạo của xináp

• Có 2 loại xináp: xináp điện và xinap hóa học


II, Cấu tạo của xinap
• 1, Khái niệm xináp hóa học: Là loại xinap mà
thông tin được truyền qua khe xinap đến màng
sau nhờ các chất trung gian hóa học chứa trong
bóng chứa.
• 2, Cấu tạo


2. Cấu tạo

Ti thể
Túi chứa chất
trung gian hóa
học

Chùy
xináp

Màng trước
xináp

Màng sau xináp

Khe xináp

Thụ quan tiếp nhận chất
trung gian hóa học

Sơ đồ cấu tạo xinap hóa học


III.QUÁ TRÌNH TRUYỀN TIN QUA XINÁP

Thông tin dưới dạng xung thần kinh khi đến xináp
tiếp tục được truyền qua xináp.
Thông tin truyền
đến xináp dưới
dạng gì?
Quá trình
trình truyền
truyền tin
tin
Quá
qua xináp
xináp
qua

Tái tổng hợp chất
trung gian hóa học

Quá trình truyền
tin qua xinap
:Axêtincôlin

Ca++

Diễn biến từng
giai đoạn?


Ca++

1. Xung thần kinh đến
làm Ca++ đi vào
trong chùy xinap.

2. Ca++ vào làm túi
chứa axetylcôlin gắn
vào màng trước và vỡ
ra, giải phóng
axêtylcôlin vào khe
xinap.

3. Axetylcôlin gắn vào
thụ quan trên màng
sau và làm xuất hiện
điện thế hoạt động lan
truyền đi tiếp.

a

c

b

d


Sự tái tổng hợp chất trung gian hóa học
Khi màng trước xináp vỡ ra giải phóng rất nhiều
chất trung gian hóa học thì tại sao chất trung gian
hóa học không bị ứ đọng ở màng sau?


Hình 6. Quá trình tái tổng hợp axêtincôlin

4. Enzim axêtylcôlinesteraza
ở màng sau sẽ phân hủy
axêtylcôlin thành axêtat và
côlin.

2 chất này quay lại
màng trước, vào trong
chùy và được tổng hợp
lại thành axêtylcolin
chứa trong túi.

2. Sự tái tổng hợp chất trung gian hóa học
Sau khi điện thế hoạt động hình thành ở màng sau
và lan truyền đi tiếp, chất trung gian hóa học
sẽ được tái tạo.

Với hàng loạt xung thần kinh đi tới,
vậy tại sao xináp có thể đáp ứng đầy đủ
các chất trung gian hóa học?


- Màng sau không có chất hóa học để đi về
màng trước và màng trước không có thụ thể
tiếp nhận chất hóa học.

Tại sao tin được truyền qua xinap chỉ theo
một chiều từ màng trước qua màng sau
mà không thể theo chiều ngược lại?


• Tốc độ lan truyền của điện thế hoạt động khi
đi qua xináp chậm hơn so với trên sợi thần
kinh là do lan truyền qua xináp trải qua nhiều
giai đoạn và sự lan truyền nhờ quá trình
khuếch tán chất trung gian hóa học qua một
dịch lỏng. Trong khi đó điện thế hoạt động lan
Tạitrên
sao sợi
tốc thần
độ lankinh
truyền

củagiống
điện thế
truyền
gần
kiểu lan
hoạtlýđộng
truyền điẹn vật
trênqua
dâyxinap
dẫn
chậm hơn so với trên sợi thần kinh?


IV, Đặc điểm của quá trình truyền
tin qua xináp
• - Tốc độ lan truyền chậm
• - Thông tin được truyền qua xinap nhờ chất
trung gian hóa học
• - Xung thần kinh chỉ được truyền theo một
chiều từ màng trước xinap sang màng sau
xináp


Ứng dụng
• Chế tạo thuốc giảm đau cho người và thuốc tẩy
giun sán dipterex ở lợn