Bài 11. Đặc trưng sinh lí của âm

Về bản chất vật lí, sóng
âm, sóng siêu âm và sóng hạ
âm không khác gì nhau. Sự
phân biệt như trên là dựa trên
khả năng cảm thụ các sóng cơ
học của tai con người, do các
đặc tính sinh lí của tai con
người quyết
định. Vì vậy, trong
đặc
âm học người ta cũng phân
biệt những đặc trưng vật lí của
âm, và những đặc trưng sinh lí 
của âm có liên quan đến sự

MỞ
ĐẦU


NHỮNG ĐẶC TRƯNG VẬT LÝ CỦA
ÂM
Ba đặc trưng vật lý của âm có liên quan
Đồ số
thị daogì động của
•Tần

âm.
cùng
một
nhạc

âm
do
•Cường
âm
mứccủa
cường
đến
sự cảmđộ
thụ
âmvà
thanh
tai người?
các
độ
âm. dụng cụ phát ra
•Đồ
dao động
của âm.
thìthịhoàn
toàn
khác

nhau

I
L = lg
I0


Tai người phân biệt được các âm

khác nhau là dựa vào đặc trưng gì của âm?
Nó có liên quan gì đến các đặc trưng
vật lý của âm?

Go!


1 ĐẶC TRƯNG SINH LÝ CỦA ÂM
1
I - ĐỘ CAO
Nói đến độ cao của âm là muốn nói đến
cảm giác về sự trầm, bổng của âm

Âm có tần số càng lớn thì nghe càng
bổng
Âm có tần số càng nhỏ thì nghe càng
trầm
Độ cao và tần số
có liên quan với nhau
Độ cao của âm là một đặc trưng sinh lý
của âm gắn liền với tần số âm
Tần số của âm gấp đôi không có nghĩa
là âm cao gấp đôi và ngược lại
II


ĐỘ CAO CỦA ÂM
Nhạc âm

Nhạc âm

Qua các đoạn nhạc vừa nghe, hãy cho biết :
Âm của giọng nam và âm của giọng nữ
như thế nào về sự trầm và bổng?

Thực nghiệm cho thấy, đặc điểm vật lý nào của âm
quyết định về sự trầm và bổng của âm?
Âm cao có tần số như thế nào?
Âm trầm có tần số như thế nào?
Làm theo nhóm !


1 ĐẶC TRƯNG SINH LÝ CỦA ÂM
1
II - ĐỘ TO

Âm có cường độ càng lớn thì nghe càng

to

Cảm giác về độ to tăng theo mức cường
độ âm
L= lg (I/I0)
Không thể lấy mức cường độ âm làm
số đo độ to của âm
Độ to chỉ là một khái niệm nói về đặc
trưng sinh lí của âm gắn liền với đặc trưng
vật lí của âm là mức cường độ âm
III

ĐỘ TO CỦA ÂM
Nhạc âm

Nhạc âm

Qua đoạn nhạc vừa nghe, hãy cho biết :
Âm của giọng nam và âm của giọng nữ có
cường độ lớn thì ta nghe có cảm giác gì về âm?
Thực nghiệm cho thấy, độ to của âm
tăng theo đại lượng nào?
Tại sao không lấy mức cường độ làm số đo độ to?
Khái niệm về độ to?
Làm theo nhóm !


1 ĐẶC TRƯNG SINH LÝ CỦA ÂM
1
III – ÂM
SẮCCùng một âm do các nguồn âm khác
nhau phát ra thì khác nhau, phân biệt dựa
vào âm sắc
Đồ thị của cùng một âm do các nguồn
âm khác nhau phát ra thì khác nhau

Âm sắc và đồ thị âm có liên quan mật
thiết với nhau
Âm sắc là một đặc trưng sinh lí của âm,
giúp ta phân biệt âm do các nguồn khác
nhau phát ra. Âm sắc có liên quan mật

thiết với đồ thị dao động âm
CC


ÂM SẮC
Hai dụng cụ : dương cầm và clarinet
Không!
phát ra cùng một nốt, ở cùng một
độ cao,
khi ta nghe có thể phân biệt được dụng cụ
nào đã phát ra không?
Dự đoán : nhờ đâu mà ta cóÂm
thể phân
sắc!
biệt được âm đó do dụng cụ nào phát ra?
Theo em đồ thị dao động của âm do 2
dụng cụ đó phát ra giống nhau hay khác
nhau?
Âm sắc và đồ thị dao động âm có liên
quan mật thiết với nhau?!
Khái niệm về âm sắc


ĐỒ THỊ CỦA MỘT ÂM DO 2 NHẠC
CỤ PHÁT RA Ở CÙNG MỘT ĐỘ CAO
Dương cầm

Clarinet

LOA PHÁT RA ÂM THANH
Ở MẶT TRƯỚC

Âm nhạc cụ

Tạo đồ thị dao động điện
giống đồ thị dao động âm

Chọn âm
nhạc cụ
2 BÀN PHÍM

MẠCH ĐIỆN TỬ
BÊN TRONG

Tạo nốt nhạc


CỦNG
CỐ
SỰ LIÊN QUAN ĐẶC TRƯNG SINH LÝ
VÀ ĐẶC TRƯNG VẬT LÝ CỦA ÂM
ĐỘ CAO

TẦN SỐ

ĐỘ TO

CƯỜNG ĐỘ ÂM

ÂM SẮC

ĐỒ THỊ DAO ĐỘNG


CỦNG CỐ
KIẾN THỨC
Độ cao của âm là một đặc trưng sinh lý
của âm gắn liền với tần số âm
Độ to chỉ là một khái niệm nói về đặc
trưng sinh lí của âm gắn liền với đặc trưng
vật lí của âm là cường độ âm
Âm sắc là một đặc trưng sinh lí của âm,
giúp ta phân biệt âm do các nguồn khác
nhau phát ra. Âm sắc có liên quan mật
thiết với đồ thị dao động âm
VẬN DỤNG


ĐẶC TRƯNG SINH LÝ CỦA ÂM

Câu 1 : Độ cao của âm là
Câu
một đặc trưng sinh lí của
1
âm phụ thuộc vào:
A. Tần số âm
B. Vận tốc âm
C. Mức cường độ âm
D. Vận tốc và bước sóng

PHIẾU HỌC TẬP

Câu 3 : Âm sắc là một đặc
tính sinh lí của âm phụ
thuộc vào:

A. Vận tốc âm
B. Đồ thị dao động âm
C. Bước sóng
D. Bước sóng và năng
Câu 2 : Độ to của âm là một Câu
lượng
4 âm
Câu
đặc trưng sinh lí của âm
2
phụ thuộc vào:
Câu 4 : Các đặc trưng sinh lí
A. Vận tốc âm
của âm gồm:
B. Bước sóng và năng
lượng âm
A. Độ cao, âm sắc, năng
C. Mức cường độ âm
lượng
D. Vận tốc và bước sóng
B. Độ cao, âm sắc, cường