Bài 41. Quan hệ giữa góc tới và góc khúc xạ

GV: LÊ THỊ HẢI
Tổ : LÝ - HÓA


A - Kiểm tra bài cũ :
1/Hiện tượng khúc xạ ánh sáng là gì ?

S
N

+Hãy xác định trên hình vẽ tia tới,
tia khúc xạ, pháp tuyến, góc tới và
góc khúc xạ ?
2/ Nêu kết luận về sự khúc xạ ánh
sáng khi tia sáng truyền từ không
khí sang nước và ngược lại khi
ánh sáng truyền từ nước sang
không khí ?

I

K

N'


Trả lời : Câu1: Hiện tượng tia sáng truyền từ môi trường trong suốt
này sang môi trường trong suốt khác bị gãy khúc tại mặt phân cách
giữa hai môi trường, được gọi là hiện

S

tượng khúc xạ ánh sáng
+ Tia tới SI

+ Tia khúc xạ IK

+ Góc tới SIN

+ Góc khúc xạ N’IK

N

Câu 2: Kết luận

I

a/ Khi tia sáng truyền từ
không khí sang nước thì :
-Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới
- Góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới
b/ Khi tia sáng truyền từ nước
sang không khí thì :
-Tia tới nằm trong mặt phẳng tới
-Góc khúc xạ lớn hơn góc tới

K

N’

TIẾT 45- QUAN

HỆ GIỮA GÓC TỚI VÀ GÓC KHÚC XẠ

I / SỰ THAY ĐỔI GÓC KHÚC XẠ THEO GÓC TỚI :

1/ Thí nghiệm: a/ - Khi góc tới bằng 600
- Đặt vật thuỷ tinh trong suốt lên đĩa chia
độ ( Khe hở I trùng với tâm vòng tròn)
-Xác định pháp tuyến NN' tại khe I trên
mặt phẳng vật

Hãy làm thí nghiệm
như hình 41.1 SGK
xem góc khúc xạ
quan hệ gì với góc
t ới ?

- Cắm đinh ghim A ở vị trí tạo góc NIA = 600
- Đặt mắt ở phía cạnh cong của
miếng thủy tinh sao cho nhìn
N’
qua khe I thấy đinh ghim A.
-Tìm vị trí cắm đinh ghim A'
sao cho đặt mắt nhìn từ chân
ghim A' thì nó che khuất đồng
thời cả khe I và đinh ghim A

A'

900
0
60
A

I

00
N


TIẾT 44 - QUAN HỆ GIỮA GÓC TỚI VÀ GÓC KHÚC XẠ
I/SỰ THAY ĐỔI GÓC KHÚC XẠ THEO GÓC TỚI
1 - Thí nghiệm : a/ - Khi góc tới bằng 600
Trả lời C1:
A 600
+Đặt mắt ở cạnh cong của miếng
I
thủy tinh ta thấy chỉ có một vị trí
N' Thuû tinh K/khí
N
quan sát được hình ảnh của đinh
A'
ghim A qua miếng thủy tinh
+Điều đó chứng tỏ ánh sáng từ
A phát ra, truyền đến khe hở I
vào miếng thủy tinh rồi đến mắt
C1: CMR : đường
+Khi chỉ nhìn thấy đinh ghim A’ có
’

nối
các
vị
trí
A,I,A
là
’
nghĩa là A đã che khuất I và A .
đường truyền của
Do đó ánh sáng từ A phát ra
tia sáng từ đinh
không đến được mắt . Vậy đường
ghim A đến mắt ?
nối A, I, A’ là đường truyền của tia
sáng từ A đến mắt


TIẾT 45 - QUAN HỆ GIỮA GÓC TỚI VÀ GÓC KHÚC XẠ
C2: Hãy nhận xét : đường
I / SỰ THAY ĐỔI GÓC
KHÚC XẠ THEO GÓC TỚI truyền tia sáng từ không khí
sang thuỷ tinh. Chỉ ra tia tới,
1 - Thí nghiệm :
a/Khi góc tới NIA bằng 600 tia khúc xạ, góc tới, góc
khúc xạ. Đo độ lớn của góc
+Trả lời C2: Khi tia sáng đi khúc xạ ghi vào bảng nhóm
từ không khí vào thủy tinh.
Bị khúc xạ tại mặt phân
A 600
cách giữa không khí và

thủy tinh .
N'
Gãc KX

+ AI : là tia tới
+ IA’ : là tia khúc xạ
+ Góc NIA: là góc tới
+Góc N’IA’ : là góc khúc xạ

40

A'

0

I

Gãc
tíi

N


TIẾT 45 - QUAN HỆ GIỮA GÓC TỚI VÀ GÓC KHÚC XẠ
I / SỰ THAY ĐỔI GÓC
KHÚC XẠ THEO GÓC TỚI
1 - Thí nghiệm :
a/ - Khi góc tới bằng 600
b/ Khi góc tới bằng : 450,
300, 00

Góc
Góc
Lần tới i
khúc
đo
xạ r
1

60

2

450

3

300

4

00

0

Hãy lặp lại thí nghiệm và
xác định độ lớn góc khúc
xạ khi góc tới bằng 450 ;
300 ; 00

900

600
A

N'
A'

I
N


TIẾT 45 - QUAN HỆ GIỮA GÓC TỚI VÀ GÓC KHÚC XẠ
I / SỰ THAY ĐỔI GÓC KHÚC XẠ THEO GÓC TỚI:
1 - Thí nghiệm :
2 - Kết luận : Khi ánh sáng truyền từ không khí
sang thuỷ tinh
+ Góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới
+ Góc tới tăng(giảm) góc khúc xạ cũng tăng(giảm)


TIẾT 45 - QUAN HỆ GIỮA GÓC TỚI VÀ GÓC KHÚC XẠ
I / SỰ THAY ĐỔI GÓC KHÚC XẠ THEO GÓC TỚI:
1 - Thí nghiệm :
2 - Kết luận :
3 - Kết luận chung :
* Khi ánh sáng truyền từ không khí sang các môi trường

trong suốt rắn, lỏng khác nhau thì Góc khúc xạ
nhỏ hơn
………............góc
tới

Cũng tăng (giảm)
* Góc tới tăng(giảm), góc khúc xạ ..........................................
Cũng bằng 00 ,
*Khi góc tới bằng 00 thì góc khúc xạ ..........................
Không bị
tia sáng .....................khúc
xạ


Hình ảnh trên mặt đường vào những ngày nắng nóng


Những ca mổ nội soi


Mô phỏng đường truyền của tia sáng trong sợi cáp quang


Hình ảnh của các hoa
đèn là ứng dụng của
hiện tượng phản xạ

toàn phần


TIẾT 45 - QUAN HỆ GIỮA GÓC TỚI VÀ GÓC KHÚC XẠ
I / SỰ THAY ĐỔI GÓC KHÚC XẠ THEO GÓC TỚI:

II/ Vận dụng :
*Cách Vẽ :+ Nối B

với M cắt PQ tại I
+Nối I với A ta có
AIM đường truyền
của tia sáng từ A
đến mắt

C3 : + A là vị trí thật của viên sỏi
trong nước . PQ là mặt nước
+ Đặt mắt tại M thì quan
sát thấy B là ảnh của A

M

+ Hãy vẽ đường truyền tia

sáng từ viên sỏi đến mắt
I

P

Q

B
A

Hình 41.2


Tiết 45 Quan hệ giữa góc tới và góc khúc
xạ

I./ Sự thay đổi góc khúc xạ theo góc tới
II./ Vận dụng :

C4: Trên hình
cho biết SI là tia
tới. Tia khúc xạ
của tia này trùng
với một trong số
các đờng IH, IE,
IG, IK. Hãy điền
dấu
tên
vào
+ IG : lmũi
ng
biu
tia
din khúc
tia khỳcxạ
xđó.
ca
tia ti SI

S

Không
P khí
Nớc

K

N

Q

I

N G

E

H


Bài tập :

Một người nhìn xuống một điểm sáng S theo
phương thẳng đứng. Nếu đặt xen giữa mắt nhìn
và điểm sáng S một tấm thủy tinh dày, trong
suốt ( Hình vẽ) thì sẽ thấy điểm sáng S thay đổi
như thế nào ?
Tấm thủy
tinh

A. Vẫn ở vị trí cũ S
B. Ở vị trí S1, xa tấm thủy tinh hơn S

I

S2

S

C. Ở vị trí S2 , gần tấm thủy tinh hơn S
D. Ở vị trí I, sát tấm thủy tinh

S1


Bạn trả lời sai rồi – Mời
bạn tiếp tục suy nghĩ


Bạn trả lời đúng rồi –
Chúc mừng bạn


III/ Dặn dò :
-Nắm vững các kết luận về mối quan hệ giữa
góc tới và góc khúc xạ khi ánh sáng đi từ
nước sang không khí và từ không khí đi vào
các môi trường trong suốt rắn, lỏng khác
nhau
- Làm bài tập 40-41 SBT
-Xem trước bài mới thấu kính hội tụ
-Đọc phần có thể em chưa biết