Bài thi liên môn: Vận dụng kiến thức liên môn để trồng keo lai kinh tế giúp bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA
TRƯỜNG THPT NHƯ THANH 2

BÀI DỰ THI

VÂN DUNG KIÊN THƯC LIÊN MÔN ĐÊ
GIAI QUYÊT TINH HUÔNG THƯC TIÊN

Trường THPT Như Thanh 2
Địa chỉ: Thanh Tân – Như Thanh – Thanh Hóa
Điện thoại: 0373557012
Email:
1. Họ và tên: Nguyễn Văn Thắng
Ngày sinh: 19/05/2011

Lớp:10A1

2. Họ và tên: Trần Thị Trâm
Ngày sinh: 5/05/2011

Lớp:10A1

Như Thanh, tháng 12 năm 2016

Nguyễn Văn Thắng, Trần Thị Trâm: Lớp 10A1, trường THPT Như Thanh 2

1


I. TÊN TÌNH HUỐNG
“VẬN DỤNG KIẾN THỨC LIÊN MÔN ĐỂ TRỒNG KEO LAI KINH TẾ GIÚP

ĐIỀU HÒA KHÔNG KHÍ, CHỐNG XÓI MÒN, BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG”
II. MỤC TIÊU GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG
Nâng cao nhận thức của mọi người về tầm quan trọng của việc trồng rừng để
góp phần bảo vệ môi trường, chống xói mòn, chống biến đổi khí hậu.
Đẩy nhanh tỷ lệ che phủ đất trống đồi núi trọc, tạo công ăn việc làm, đem lại
hiệu quả kinh tế, giúp phần xóa đói, giảm nghèo cho người dân ở những vùng khó
khăn, vùng sâu, vùng xa, vùng đồi núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
Đáp ứng nhu cầu về gỗ cho ngành công nghiệp giấy, chế biến gỗ.
III. TỔNG QUAN VỀ CÁC NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN VIỆC GIẢI
QUYẾT TÌNH HUỐNG
Chúng em đã vận dụng kiến thức các môn như: Địa lý, Toán học, Sinh học, Hóa
học, Kỹ thuật công nghệ,...để giải quyết tình huống nêu trên.
1. Về địa lý
Chọn thời điểm trồng keo vào thời kỳ thích hợp nhất, các tỉnh Bắc Bộ và Thanh
Hoá trồng vụ xuân hè (tháng 3-5), có thể trồng vụ thu (tháng 7-8). Chọn nơi trồng có
vĩ độ 10-22o Bắc, độ cao dưới 500m so với mực nước biển, độ dốc dưới 25 o. Nhiệt độ
bình quân 21-27oC, tối cao tuyệt đối 42,1oC, tối thấp tuyệt đối -0,8oC. Lượng mưa
1400-2400 mm, lượng bốc hơi 540-1200 mm. Số tháng mưa trên 100mm là 5-6 tháng
tập trung trong mùa Hè. Loại đất thích hợp là: đất xám; đất feralit; đất phù sa; đất dốc
tụ; thành phần cơ giới từ thịt nhẹ đến thịt nặng; độ dầy tầng đất > 50 cm; độ pH thích
hợp từ 4,5 – 6,5.

Địa hình thích hợp trồng keo lai có độ dốc dưới 25%
Nguyễn Văn Thắng, Trần Thị Trâm: Lớp 10A1, trường THPT Như Thanh 2

2


2. Về toán học
Đo khoảng cách của các cây keo. Xách định khoảng cánh hàng sông, một hàng

sông cách hàng 2m, một bên 3m. Đối với hàng còn tùy theo giống, trình độ thâm canh,
chất đất tốt hay xấu mà bố trí hàng cho hợp lý. Như vậy, hàng sông phải cố định còn
hàng con phải tùy theo từng giống.

Hàng cách hàng 2m, một bên 3m
Kích th ước h ố đào
Khích thước hố đào: Nơi có độ dốc dưới 15% khích thước hố là 30x30x30cm.
Nơi có độ dốc từ 15% trở lên kính thước hố là 40x40x40cm.
3. Về sinh học
Keo lai có tên khoa học: Acacia mangium x Acacia auriculiformis.Họ thực vật:
Đậu (Leguminosae). Họ phụ: Trinh nữ (Mimosoidae). Cây gỗ nhỡ, cao tới 25-30m,
đường kính tới 30-40cm, cao và to hơn Keo tai tượng và Keo lá tràm, các đặc tính
khác có dạng trung gian giữa 2 loài bố mẹ. Thân thẳng, cành nhánh nhỏ, tỉa cành khá,
tán dày và rậm.

Rừng Keo lai
Nguyễn Văn Thắng, Trần Thị Trâm: Lớp 10A1, trường THPT Như Thanh 2

3


Từ khi hạt nẩy mầm tới hơn 1 tháng hình thái lá cũng biến đổi theo 3 giai đoạn
lá mầm, lá thật và lá giả. Lá giả mọc cách tồn tại mãi. Chiều rộng lá hẹp hơn chiều
rộng lá Keo tai tượng nhưng lớn hơn chiều rộng lá Keo lá tràm. Hoa tự bông 5-6 hoa/1
hoa tự vàng nhạt mọc từng đôi ở nách lá. Quả đậu dẹt, khi non thẳng khi già cuộn hình
xoắn ốc. Mùa hoa tháng 3-4, quả chín tháng 7-8. Vỏ quả cứng, khi chín màu xám và
nứt. Mỗi quả có 5-7 hạt màu nâu đen, bóng. Một kg hạt có 45.000-50.000 hạt, thu
được từ 3-4kg quả. Keo lai có sức sinh trưởng nhanh hơn rõ rệt so với loài keo bố mẹ.
Keo lai có nhiều hạt và khả năng tái sinh tự nhiên bằng hạt rất mạnh. Rừng trồng 8-10
tuổi sau khi khai thác trắng, đốt thực bì và cành nhánh, hạt nẩy mầm và tự tái sinh

hàng vạn cây trên 1 ha. Tuy nhiên không trồng rừng Keo lai bằng cây con từ hạt mà
phải bằng cây hom.
4. Về hóa học
Phân bón hóa học: Khi cây giống mới được đem về và chuẩn bị trồng xuống
hố thì cần bón lót mỗi hố từ 50 – 100gr/hố phân NPK (15 – 15 – 15) hoặc bón phân
hữu cơ sinh học từ 0.5 đến 1 kg/hố. Việc bón phân sẽ được tiến hành sau một tháng
trồng, lúc này tiến hành kết hợp vun gốc kết hợp với bón phân.

Một số loại phân bón tốt cho Keo lai

Tới năm thứ hai tiếp tục dãy cỏ, cuốc hố hai bên gốc và bón 100gr phân NPK
vào mỗi gốc (tiến hành bón từ 1 đến 2 lần). Việc bón phân này tiến hành 2 lần/năm:
lần 1 vào đầu mùa mưa, lần 2 vào gần cuối mùa mưa, lượng phân bón thông thường sẽ
là 100 -150gr NPK mỗi gốc. Chỉ bón phân trong 3 năm đầu rồi dừng lại.
Phản ứng quang hợp tạo khí oxy của Keo lai: Phương trình tổng quát quang
hợp của cây xanh là:
6CO2 + 12 H 2O = C6 H12O6 + 6O2 + 6 H 2O
Chúng ta có thể thấy, cứ 6 phân tử carbon dioxide sẽ tạo ra 6 phân tử oxy, tỷ lể
phân tử là 1:1. Nếu tính theo khối lượng thì chúng ta có cứ 44 kg phân tử CO2 thì sẽ
tạo ra 32 kg phân tử O2. Theo tính toán của các nhà khoa học Nhật Bản, 1 ha rừng

Nguyễn Văn Thắng, Trần Thị Trâm: Lớp 10A1, trường THPT Như Thanh 2

4


Keo lai hấp thụ 1000Kg CO2 và thải ra 730 Kg khí Oxy mỗi ngày. Như vậy, rừng Keo
lai giữ vai trò lớn trong việc làm sạch hoá bầu không khí trái đất.
5. Về kỹ thuật công nghệ
Ta có thể tạo giống bằng cách ươm hạt hoặc giâm hom. Áp dụng tiêu chuẩn

ngành 04TCN 76-2006 – quy trình kỹ thuật nhân giống và trồng rừng Keo lai vô tính
của Bộ NN&PTNT. Chỉ được sử dụng cây hom đời F1 của các dòng tốt nhất đã được
công nhận là giống quốc gia hay giống tiến bộ kỹ thuật để trồng rừng. Dùng các dòng
BV5, BV10, BV16, BV27, BV29, BV32, BV33, BV71, BV73, BV75 cho diện tích
rừng ở khu vực Nghệ An, Thanh Hóa, Ba Vì Hà Nội… và một số tỉnh phía bắc và
những nơi có điều kiện lập địa tương tự.

Vườn ươm giống Keo lai
Về đóng bầu đất để gieo giống, giâm giống. Lâu nay chủ yếu làm thủ công.
Hiện nay, ở nước ta đã phát minh ra máy đóng bầu đất giúp cho việc đóng bầu dễ dàng
và tiết kiệm thời gian hơn.

Nguyễn Văn Thắng, Trần Thị Trâm: Lớp 10A1, trường THPT Như Thanh 2

5


Hình ảnh máy đóng bầu đất
IV. BIỆN PHÁP GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG
- Tìm hiểu đầy đủ các quy trình sản xuất Keo lai đặc biệt các vấn đề liên quan
đến nuôi trồng cây giống qua sách báo, tài liệu, qua thông tin trên mạng internet.
- Điều tra việc hiểu kiến thức về kỹ thuật và khoa học của người dân tại một số
địa điểm trồng keo lai ở địa phương chúng em. Dựa trên các số liệu, thông tin thu
được tiến hành phân tích, tổng hợp đưa ra các đánh giá về thực trạng việc hiểu của
người dân về phát triển kinh tế qua cây Keo lai.
- Tìm hiểu các thông tin về biến đổi khí hậu, hiệu ứng nhà kính, hiện tượng trái
đất nóng lên. Tìm hiểu các nguyên nhân gây mưa lũ, xói mòn, sạt lở đất,...
- Tìm hiểu về ngành công nghiệp chế biến gỗ ở nước ta.
- Tích hợp các kiến thức của các môn học, các kiến thức đã biết qua tìm hiểu
như: Địa lý, Sinh học, Toán học, Hóa học, Kỹ thuật công nghệ,...với thực tế đời sống

để giải quyết tình huống đưa ra.
V. THUYẾT MINH TIẾN TRÌNH GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG
Keo lai là loại cây lâm nghiệp rất thích hợp với điều kiện địa hình cũng như khí
hậu ở nhiều vùng trong cả nước. Trồng Keo lai vừa đem lại hiệu quả kinh tế cao vừa
giúp chống xói mòn đất, làm sạch không khí và bảo vệ môi trường. Vì vậy, việc trồng
phổ biến loại cây này ở các vùng ở nước ta là rất cần thiết và thích hợp. Quy trình từ
lúc ươm giống đến khi thu hoạch trải qua một số bước sau:
1. Kiểm tra độ pH của đất giâm giống và đất trồng Keo lai
Kiểm tra bằng giấy quỳ: Lấy mẫu đất trồng (tầng đất canh tác – tầng đất mà rễ
non của cây tồn tại nhiều nhất). Bỏ mẫu đất vào ly (lọ) đựng nước cất, khuấy đều, để
lắng cặn trong khoảng thời gian 15-20 phút. Sử dụng giấy quỳ nhúng vào dung dịch
đất đã pha sao cho nước thấm hết bề mặt phần giấy quỳ đã nhúng, lấy giấy quỳ ra để
mặt hộp bên cạnh bảng so màu.
Kiểm tra bằng máy: Cắm phần đầu nhọn của máy xuống vị trí đất cần đo sao
cho ngập 3 vòng kim loại trong đất. Nếu sử dụng máy đo pH tại các khu vực đất ruộng
Nguyễn Văn Thắng, Trần Thị Trâm: Lớp 10A1, trường THPT Như Thanh 2

6


hoặc trang trại thì sau khi cắm máy đo vào trong đất cần dậm phần đất xung quanh cho
chặt. Trị số pH là giá trị kim đồng hồ chỉ số màu đỏ trên thang đo ở phần mặt trên của
máy. Độ pH phù hợp với việc trồng Keo lai là khoảng 4,5 – 6,5.

Bảng mầu giấy quỳ
Máy đo pH c ủa đ ất: Takemura DM-15
2. Chuẩn bị bầu đất
Dùng túi bầu PE 7 x 12 cm đựng hỗn hợp ruột bầu, kích thước bầu hợp lý để
ươm ca cao được nhiều bà con chọn lựa chính là chiều dài từ 12 cm, chiều rộng 7-8
cm. Mỗi bầu nên đục 2 lỗ ở phía dưới gần đáy bầu, hoặc không có đáy để thoát nước

hợp lí. Nên dùng bầu đất nhựa có màu đen để ươm cây, kích thước bộ rễ phát triển sâu
xuống đất. Thành phần ruột bầu gồm 80% đất tầng AB + 20% phân hữu cơ đã hoại
(phân chuồng, phân xanh, phân rác). Đất làm ruột bầu được đập sàn nhỏ trộn đều với
phân và tiến hành đóng bầu. Bầu đất đóng xong được xếp đứng, thẳng hàng theo từng
luống có chiều rộng 0,8 – 1 m, chiều dài tùy ý, khoảng cách giữa 2 luống là 0,4 m.

Nguyễn Văn Thắng, Trần Thị Trâm: Lớp 10A1, trường THPT Như Thanh 2

7


Đóng bầu bằng phương pháp thủ công
3. Xử lý hạt giống
Hạt giống trước khi gieo được ngâm trong thuốc tím (KMnO 4) nồng độ 0,05%
trong 10 phút; sau đó vớt ra rửa sạch, để ráo, đổ nước sôi vào ngâm hạt và để nguội
dần sau 4-6 giờ. Chọn những hạt trương (kích thuớc của hạt lúc trương lớn hơn kích
thước hạt bình thường từ 2 – 3 lần) vớt ra và ủ trong túi vải (những hạt chưa trương
tiếp tục xử lý trong nước sôi lại như lần đầu). Hằng ngày rửa chua bằng nước sạch, túi
vải ủ hạt phải luôn luôn ẩm. Sau 2 – 3 ngày hạt nẩy mầm có thể đem đi gieo hoặc cấy
hạt trực tiếp vào bầu.
4. Gieo hạt
Trước khi gieo hạt, bầu đất phải được tưới nước đủ ẩm trước đó 1 ngày. Chọn
những hạt nhú mầm, dùng que bằng đầu đũa vót nhọn một đầu tạo lỗ giữa bầu sâu 1 –
1,5 cm rồi gieo hạt vào (mỗi bầu gieo từ 1 – 2 hạt), phủ một lớp đất mịn vừa lấp kín
hạt, dùng rơm (hoặc cỏ khô, lá khô) đã qua khử trùng bằng nước vôi trong để che phủ
mặt luống, bên trên dùng dàn che bằng lưới che nắng 50% – 70%. Hằng ngày tưới
nước đều (sáng sớm và chiều tối), đủ ẩm. Sau 6 – 7 ngày, cây mạ mọc đều thì bỏ lớp
vật liệu che phủ (rơm, rạ, cỏ, lá khô) và chăm sóc luống bầu, bầu nào cây chết phải
được cấy dặm ngay. Chú ý đề phòng nấm bệnh và côn trùng phá hoại cây mầm. Khi
cây con bén rễ thì tháo dỡ dần dàn che ra, đến khi cây con được 1 – 1,5 tháng thì dỡ bỏ

hoàn toàn và tiến hành đảo bầu.
5. Chăm sóc cây con
Luôn đảm bảo cho cây đủ ẩm trong 03 tháng đầu, mỗi ngày tưới 4 – 5 lít/m 2/1
lần, 15 ngày làm cỏ phá váng 1 lần và tưới nước phân chuồng hoai hoặc phân NPK
Nguyễn Văn Thắng, Trần Thị Trâm: Lớp 10A1, trường THPT Như Thanh 2

8


pha loãng 1%. Nếu cây bị vàng còi hoặc bạc lá dùng sulphát đạm và supe lân để tưới
cho cây, pha nồng độ 0,1% - 0,2% tưới 2,5 lít/m 2 hai ngày tưới 1 lần, sau khi tưới nước
phân phải tưới rửa sạch bằng nước lã.
Phòng trừ bệnh thối cổ rễ cho cây con bằng dung dịch Boocđo 1% họăc thuốc
Benlate (1g/1lít) phun đều trên mặt luống. Nếu bệnh xuất hiện pha nồng độ 6g/10 lít
nước phun cho 100 m2, tuần hai lần, phun liên tục trong 2 – 3 tuần. Thời gian nuôi cây
trong vườn ươm từ 3 - 4 tháng, cây có chiều cao 35 - 40 cm, đường kính cổ rễ 3,5 – 4
mm thì đem xuất vườn.

Tưới nước cho keo con bằng
phương pháp thủ công

T ưới n ước cho keo con b ằng
công ngh ệ phun t ự đ ộng

Cây con ở giai đoạn vườn ươm phải được thường xuyên chăm sóc, làm sạch cỏ
để tránh sâu, bệnh gây hại. Để ngăn ngừa nấm hại, dùng Boocđo nồng độ 1% phun
đều lên trên mặt lá với liều lượng phun 1 lít/4m2, 2 tuần/1 lần.
Khi phát hiện nấm bệnh thì tưới dung dịch boocđo 1% hay COC 85 liều lượng
25 gram/1 - 2 bình 8 lít, phun sương đều trên mặt lá với liều lượng phun 1 lít/4m 2, 10 –
15 ngày phun 1 lần, liên tục 2 – 3 lần liền. Nếu sâu ăn lá hoặc một số côn trùng khác

có thể dùng Bassa 50ND pha 1/400 – 1/600 hoặc dùng Methyl parathion 0,1% để
phun. Nên phun thuốc vào buổi chiều. Sau khi phun thuốc 2 – 3 tiếng thì tưới lại bằng
nước sạch.

Nguyễn Văn Thắng, Trần Thị Trâm: Lớp 10A1, trường THPT Như Thanh 2

9


Dung dịch COC 85

Thu ốc Bassatigi 50ND

Cách pha chế dung dịch Booc - Đô

Nguyễn Văn Thắng, Trần Thị Trâm: Lớp 10A1, trường THPT Như Thanh 2

10


Trồng keo lai trong ngày nắng nhẹ
Chăm sóc trong 3 năm liền
- Năm đầu, chăm sóc 2 lần: Lần 1 sau khi trồng 1-2 tháng, cắt dây leo, phát dọn
thực bì trên toàn diện tích, dẫy cỏ và vun xới quanh gốc rộng 80cm. Lần 2 vào tháng
10-11, phát thực bì và vun xới quanh gốc rộng 80cm. Cây trồng vụ thu đông chỉ chăm
sóc 1 lần vào tháng 10-11.
-Năm thứ 2, chăm sóc 3 lần: Lần 1 vào tháng 3-4, chăm sóc như lần 1 năm đầu.
Bón thúc mỗi gốc 200g NPK (5:10:3) hoặc 500g phân hữu cơ vi sinh. Lần 2 vào tháng
7-8, phát thực bì toàn diện, dẫy cỏ vun xới quanh gốc 1m, tỉa cành cao đến 1m. Lần 3
vào tháng 10-11, phát thực bì quanh gốc rộng 1m.

Nguyễn Văn Thắng, Trần Thị Trâm: Lớp 10A1, trường THPT Như Thanh 2

11


Chăm sóc keo 1, 2 năm đầu

Chăm sóc keo năm thứ 3
- Năm thứ 3, chăm sóc 2 lần: Lần 1 vào tháng 3-4, phát thực bì toàn diện tích,
tỉa cành đến tầm cao 1,5-2,0m. Dẫy cỏ quanh gốc rộng 1m, bón thúc lần 2 như bón lần
1 nhưng rạch bón cách gốc 40-50cm. Lần 2 vào tháng 7-8, phát thực bì toàn diện tích,
chặt cây sâu bệnh, phát dẫy cỏ quanh gốc cây.
Keo lai bị sâu cắn lá và bệnh rộp lá, phấn hồng, phấn trắng gây hại. Phải nhổ,
đốt cây bị bệnh, bắt diệt, phun thuốc phòng trừ hay phòng trừ kịp thời bằng các biện
pháp tổng hợp. Làm băng trắng cản lửa, rộng 8-10m, trước mùa khô. Thường xuyên
bảo dưỡng đường băng cản lửa, cào và đốt sạch thực bì, lá rụng trên các băng cách lửa
để thuận tiện cho việc đi lại trong việc quản lý bảo vệ, phòng chống cháy rừng. Xây
dựng chòi canh lửa rừng và phân công người trực thường xuyên để kịp thời phát hiện
và ngăn chặn các vụ cháy rừng.

Nguyễn Văn Thắng, Trần Thị Trâm: Lớp 10A1, trường THPT Như Thanh 2

12


Khai thác Keo lai

Dăm gỗ Keo lai dùng làm nguyên liệu

Keo lai dùng làm g ỗ trong xây d ựng

Sàn gỗ làm từ Keo lai

Nguyễn Văn Thắng, Trần Thị Trâm: Lớp 10A1, trường THPT Như Thanh 2

13


Thông qua việc giải quyết tình huống này chúng em muốn chỉ ra rằng một trong
các biện pháp bảo vệ môi trường, chống biến đổi khí hậu là trồng rừng, trồng thật
nhiều rừng. Chúng tôi, các bạn, mọi người, mọi nhà, mọi đất nước bằng các biện pháp
khác nhau, bằng các hành động cụ thể hãy đoàn kết chung tay bảo vệ môi trường sống,
bảo vệ hành tinh xanh của chúng ta.
Thông qua việc giải quyết vấn đề trên chúng em có thêm các kiến thức bổ ích về
các môn học như Địa lý, Sinh học, Hóa học, Kỹ thuật công nghệ,…Giúp chúng em
nhận thức được việc học phải đi đôi với hành, phải áp dụng những kiến thức đã học
vào giải quyết vấn đề thực tiễn cuộc sống.
Như Thanh, ngày 20 tháng 12 năm 2016
NHÓM TÁC GIẢ

Nguyễn Văn Thắng
Trần Thị Trâm

Nguyễn Văn Thắng, Trần Thị Trâm: Lớp 10A1, trường THPT Như Thanh 2

14


Nguyễn Văn Thắng, Trần Thị Trâm: Lớp 10A1, trường THPT Như Thanh 2

15