Bài văn nghị luận xã hội TRỌNG tâm ôn THI THPT

www.facebook.com/groups/TaiLieuOnThiDaiHoc01

Facebook: Trần Thị Diễm Hằng
Fanpage: Luyện thi Ngữ văn cùng cô Diễm Hằng

01

Cô Diễm Hằng
Tel: 091606561

H
oc

TÀI LIỆU THAM KHẢO:

ai

Tổng hợp

uO
nT
hi
D

các bài văn nghị luận văn học trọng tâm ôn thi THPT
TÂY TIẾN- QUANG DŨNG
Đề bài: Đôi nét về tác giả Quang Dũng

iL

ie

Bài làm

Ta

I. Giới thiệu chung

s/

1. Tác giả

om

/g

ro

up

Tên khai sinh của Quang Dũng là Bùi Đình Diệm (1921 – 1988) quê ở Đan
Phượng thuộc tỉnh Hà Tây (nay là Hà Nội).Ông mất tại Hà Nội năm 1988. Ông là
một người tài hoa: làm thơ, viết văn, sáng tác nhạc và có vẽ tranh. Trước 1945, học
ở Hà Nội.Sau cách mạng tháng Tám, ông vào bộ đội.Sau năm 1945 làm biên tập ở
nhà xuất bản Văn học.

ok

.c

Thơ ông vừa hồn nhiên, vừa tinh tế, mang vẻ đẹp hào hoa, phóng khoáng,

đậm chất lãng mạn.Năm 2001, nhà thơ được truy tặng giải thưởng Nhà nước về
Văn học nghệ thuật.

.fa

ce

bo

Tác phẩm tiêu biểu: Rừng biển quê hương (in chung, 1957), Đường lên
Châu Thuận (truyện kí, 1946), Rừng về xuôi (truyện kí, 1968), Mây đầu ô (tập thơ,
1986).

w

w

w

2. Tác phẩm
a. Hoàn cảnh sáng tác- xuất xứ
Tây Tiến là một đơn vị quân đội thành lập đầu năm 1947, có nhiệm vụ phối
hợp với bộ đội Lào bảo vệ biên giới Việt – Lào và đánh tiêu hao lực lượng quân

www.facebook.com/groups/TaiLieuOnThiDaiHoc01


www.facebook.com/groups/TaiLieuOnThiDaiHoc01

Facebook: Trần Thị Diễm Hằng

Fanpage: Luyện thi Ngữ văn cùng cô Diễm Hằng

ai

H
oc

đội Pháp ở Thượng Lào cũng như Miền Tây Bắc bộ Việt Nam. Địa bàn đóng quân
và hoạt động của quân đoàn Tây Tiến khá rộng lớn bao gồm các tỉnh Sơn La, Lai
Châu, Hòa Bình, miền tây Thanh Hóa và cả Sầm Nưa (Lào).

01

Cô Diễm Hằng
Tel: 091606561

uO
nT
hi
D

Chiến sĩ Tây Tiến phần lớn là thanh niên Hà Nội, chiến đấu trong một hoàn
cảnh khắc nghiệt, điều kiện sinh hoạt thiếu thốn nhưng họ vẫn lạc quan, thể hiện vẻ
đẹp hào hùng và hào hoa của tuổi trẻ.

ie

Rời xa đơn vị cũ cuối năm 1948, ở Phù Lưu Chanh (Hà Đông cũ), Quang
Dũng nhớ lại những kỉ niệm về đoàn quân Tây Tiến nên viết bài thơ này. Bài thơ
lúc đầu có tên là Nhớ Tây Tiến, in trong tập Mây đầu ô (1986).

Ta

iL

b. Bố cục

up

s/

Đoạn 1(14 câu đầu): Cuộc hành quân gian khổ giữa thiên nhiên miền Tây hùng vĩ,
dữ dội nhưng cũng đầy thơ mộng trữ tình.

ro

Đoạn 2 (Từ câu 15 đến câu 22): Những kỉ niệm tuyệt đẹp về tình quân dân trong
đêm liên hoan và vẻ đẹp thơ mộng của núi rừng.

om

/g

Đoạn 3(Từ câu 23 đến câu 30): Khắc họa chân dung người lính Tây Tiến và sự hy
sinh bi tráng của họ.

ok

.c

Đoạn 4 (4 câu cuối): Nhà thơ đã rời xa đơn vị, gửi lòng mình mãi mãi gắn bó với
những ngày tháng đã qua

ce

bo

Đề bài: Phân tích bài thơ Tây Tiến của nhà thơ Quang Dũng
Bài làm

w

w

w

.fa

Cuộc kháng chiến chống Pháp đi qua để lại những dâu ấn không thể phai mờ
trong tâm hồn dân tộc. Đó là điểm hội tụ của muôn triệu tấm lòng yêu nước môi
trường thử thách tinh thần chiến đấu ngoan cường, bất khuất của nhân dân ta. Cuộc
kháng chiến còn làm nảy sinh biết bao hình ảnh đẹp mà đẹp nhất là hình ảnh người
lính.

www.facebook.com/groups/TaiLieuOnThiDaiHoc01


www.facebook.com/groups/TaiLieuOnThiDaiHoc01

Facebook: Trần Thị Diễm Hằng

Fanpage: Luyện thi Ngữ văn cùng cô Diễm Hằng

iL

ie

uO
nT
hi
D

ai

H
oc

Bên cạnh những bài thơ nổi tiếng một thời như Đồng chí của Chính Hữu,
Nhớ của Hồng Nguyên..., Tây Tiến của Quang Dũng là một thi phẩm đặc sắc.
Đoàn quân Tây Tiến quy tụ một lực lượng đông đảo đủ mọi tầng lớp thanh niên từ
khắp phố phường Hà Nội. Có nhiều thanh niên học sinh thuộc tầng lớp trí thức tiểu
tư sản vừa rời trang sách nhà trường để tham gia vào cuộc chiến đấu của dân tộc.
Tất cả những con người ấy ra đi với lí tưởng chung của dân tộc chiến đâu bảo vệ
độc lập, tự do của Tổ quốc. Họ ra đi không hẹn ngày trở về chiến đấu với mục đích
“Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh” Cái ảnh thần ấy là hào khí của cả một thế hệ, đã
từng được phản ánh trong một bài hát thời đó:

01

Cô Diễm Hằng
Tel: 091606561

s/

Ta

Đoàn Vệ quốc quân một lần ra đi,

up

Nào có sá chi đâu ngày trở về.

bo

ok

.c

om

/g

ro

Trong đoàn người nô nức lên đường đi chiến đấu, trong hàng ngũ những
thanh niên trí thức ngày hôm qua có khi là những tự vệ chiến đấu trên phố phường,
chiến lũy Hà Nội, mà hôm nay đã có mặt trong đoàn quân Tây Tiến, thấp hoáng
xuất hiện một khuôn mặt: Quang Dũng, tác giả của bài thơ. Như bao thanh niên trí
thức của Hà Nội ngày ấy, Quang Dũng cũng háo hức gia nhập đoàn quân Tây Tiến
với một niềm say mê của tuổi trẻ và một chút lãng mạn của những người thanh
niên

w

w

w

.fa

ce

Cũng chính vì thế mà những thanh niên như Quang Dũng sẵn sàng chấp
nhận mọi gian khổ, hi sinh để chiến đấu đến ngày thắng lợi cuối cùng. Vào Tây
Tiến, Quang Dũng cùng sống và chiến đấu một thời gian với đơn vị này và sau đó
chuyển sang đơn vị khác. Một ngày ngồi ở Phù Lưu Chanh, Quang Dũng nhớ về
những người đồng đội, nhớ về những tháng ngày chiến đâu gian nan nhưng hào
hùng, nhớ đơn vị cũ, nhớ những con đường hành quân mà ông cùng đơn vị từng đi
qua. Nỗi nhớ ấy dần lớn lên trong Quang Dũng, bật ra thành hai câu thơ:
Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi!

www.facebook.com/groups/TaiLieuOnThiDaiHoc01


www.facebook.com/groups/TaiLieuOnThiDaiHoc01

Facebook: Trần Thị Diễm Hằng
Fanpage: Luyện thi Ngữ văn cùng cô Diễm Hằng

01

Cô Diễm Hằng
Tel: 091606561

H
oc

Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơi.

Ta

iL

ie

uO
nT
hi
D

ai

Cuộc sống chiến đấu của Tây Tiến cùng những nơi mà đơn vị đã đi qua
hẳn là những kỉ niệm hết sức sâu đậm trong tâm hồn nhà thơ. Hẳn một phần quãng
đời Quang Dũng gắn bó với Tây Tiến là cuộc sống hoạt động trong vùng rừng núi.
Bởi thế, nhà thơ nhớ về Tây Tiến là nhớ ngay về sông Mã, nhớ về rừng núi với bao
kỉ niệm vui buồn, ấn tượng về một miền rừng núi khắc nghiệt đã để lại trong tâm
hồn nhà thơ dấu ẩn chẳng phai mờ. Vì thế, Quang Dũng nhớ về những tháng ngày
đã qua với một tình cảm yêu thương lắm nhưng chẳng biết gọi lên chính xác nỗi
nhớ ây. Nhớ chơi vơi! hai liếng chơi vơi dùng ở đây thật là đắc địa. diễn tả một nỗi
nhớ không có hình, không có lượng nhưng hình như rất nặng và mênh mang đầy

ắp. Cái tâm trạng nhớ ấy ta đã bắt gặp không chỉ một lần trong ca dao: Ra về nhớ
bạn chơi vơi, hoặc:

up

s/

Nhớ ai bổi hổi bồi hồi,
Như đứng đống lửa, như ngồi đống than.

ok

.c

om

/g

ro

Quang Dũng lấy nỗi nhớ trong ca dao để tượng trứng thêm cho nỗi nhớ chơi vơi
của mình, thật là chi tiết đắt giá! Ngay từ đầu bài thơ, ông đã miêu tả vùng rừng
núi ấy thiết tha như thế làm cho người đọc chú ý ngay. Nhớ Tây Tiến, nhớ về sông
Mã và núi rừng trùng điệp, nhớ con đường hành quân:

bo

Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi

ce

Mường Lát hoa về trong đêm hơi

.fa

Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm

w

w

w

Heo hút cồn mây súng ngửi trời
Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống
Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi.

www.facebook.com/groups/TaiLieuOnThiDaiHoc01


www.facebook.com/groups/TaiLieuOnThiDaiHoc01

Facebook: Trần Thị Diễm Hằng
Fanpage: Luyện thi Ngữ văn cùng cô Diễm Hằng

Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi

ok

.c

om

/g

ro

up

s/

Ta

iL

ie

uO
nT
hi
D

ai

H
oc

Con đường hành quân điệp trùng với bao cái khắc nghiệt, dữ dội của mỗi
vùng rừng biên ải. Đọc đoạn thơ, chưa cẩn suy ngẫm nội dung bên trong, chúng ta
đã có thể hình dung ra con đường mà Quang Dũng miêu tả. Kết câu đoan thơ cứ

thanh bằng thanh trắc đan chéo nhau, trải dài ra miên man, vô tận như con đường
xa thẳm khấp khểnh. Nhạc điệu êm ả, triền miên. Đoàn quân Tây Tiến đi trong lớp
sương dày của núi rừng, tất cả lung linh trong lớp sương khói mờ ảo, như thực, như
mộng. Thế nhưng, mỗi địa danh đều gợi lên trong người đọc về hình ảnh của một
xứ lạ, phương xa; nếu ta chỉ thử thay Sài Khao bằng một tên gọi khác là lớp sương
huyền ảo ấy lan biến ngay. Đoàn quân Tây Tiến cất bước , trên con đường xa vạn
dặm, với cái trắc trở, gập ghềnh của con đường. Đã dốc lên khúc khuỷu mà còn
dốc thăm thẳm, đã ngàn thước lên cao rồi lại ngàn thước xuống thì đúng là đến độ
cao chất ngất, ngoằn ngoèo khó đi. Tất cả những đặc điểm ấy diễn tả nổi khó khăn
của đoàn quân Tây Tiến khi hành quân. Nó ghi lại ấn tượng về một miền rừng núi
thật là dữ dội và khắc nghiệt Quang Dũng có những cách dùng từ rất tinh tế mà
cũng hết sức tinh nghịch: núi cao chạm mây nổi thành cồn heo hút, và để diễn tả
chiều cao của núi thì chỉ ba chữ súng ngửi trời nghe thật ngộ nghĩnh. Phải chăng
đó là cách gọi của lính mà Quang Dũng ghi lại với tư cách một người trong cuộc?
Dù sao, qua những từ ngữ, chi tiết và cách kết hợp thanh điệu của đoạn thơ cũng đã
vẽ lên trước mát ta hình ảnh một miền rừng núi mà đoàn quân Tây Tiến đã từng đi
qua. Có những câu thơ dùng toàn vần bằng rất hay:

01

Cô Diễm Hằng
Tel: 091606561

w

.fa

ce

bo

Sau khi ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống người chiến sĩ Tây Tiến như đứng
trên nùi cao mà nhìn xuống thung lũng phủ kín trong màn mưa. Những ngôi nhà
như đang trôi bồng bềnh trong làn mưa trắng. Thanh bằng của từng chữ trải ra,
mênh mang, diễn tả cái màn mưa phủ giăng thung lũng. Rừng núi trùng, ấn tượng
về miền rừng núi cũng thật là khắc nghiệt và dữ dội:

w

w

Chiều chiều oai linh thác gầm thét
Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người.

www.facebook.com/groups/TaiLieuOnThiDaiHoc01


www.facebook.com/groups/TaiLieuOnThiDaiHoc01

Facebook: Trần Thị Diễm Hằng
Fanpage: Luyện thi Ngữ văn cùng cô Diễm Hằng

uO
nT
hi
D

ai

H

oc

Chỉ hai câu thơ thôi mà gieo vào lòng ta tất cả những sự khắc nghiệt của miền rừng
núi này - một miền núi rừng âm u với thú dữ đe doạ con người. Hai chữ Mường
Hịch đi với nhau nghe nặng như chân cọp. Có một điều kì lạ là nếu ta thay địa
danh này bằng hai chữ khác như Châu Thuận chẳng hạn, thì hiệu lực câu thơ sẽ
giảm sút ngay. Qua sự miêu tả của Quang Dũng, một vùng núi rừng biên ải hiện
lên với tất cả sự khắc nghiệt, dữ dội của thiên nhiên. Đó là những khó khăn mà
người chiến sĩ Tây Tiến phải vượt qua trên con đường hành quân. Cái trắc trở, gian
lao cùa con đường Tây Tiến chợt làm chúng ta nhớ đến câu thơ của Lí Bạch:

01

Cô Diễm Hằng
Tel: 091606561

iL

(Đường xứ Thục khó đi, khó hơn lên tận trời xanh).

ie

Thục đạo chi nan, nan ư thướng thanh thiên.

up

Gục lên súng mũ, bỏ quên đời!

ro

Anh bạn dãi dầu không bước nữa

s/

Ta

Đó là tất cả những gian khổ, nguy hiểm do thiên nhiên đem đến mà người chiến sĩ
Tây Tiến phải chịu đựng.

w

w

w

.fa

ce

bo

ok

.c

om

/g

Quang Dũng nói cái thực trên con đường Tây Tiến. Bao người chiến sĩ đã

nằm lại trên con đường hành quân. Có một điều lạ làm toả sáng cả ý thơ là người
lính Tây Tiến đến lúc gục xuống vẫn cố gắng trong tư thế của người lính, chết rồi
nhưng súng mũ vẫn còn đó, hành trang của người chiến sĩ vẫn còn trong tư thế tiếp
tục cuộc hành trình. Bao cảnh gian khổ khó khăn, khắc nghiệt dữ dội của con
đường hành quân, của thiên nhiến xứ lạ đã thử thách người chiến sĩ Tây Tiến một
cách ghê gớm. Có những người lính đã vượt qua được, và cũng không ít những
người phải nằm lại phía sau. Người lính dãi dầu qua mưa nắng, đi từ khó khăn này
đến gian khổ khác, chịu hết thử thách này đến thử thách thác mà dường như vẫn
chẳng nể hà; đến khi kiệt sức phải gục xuống thì cũng cố gắng gục xuống trong tư
thế của người chiến sĩ.

www.facebook.com/groups/TaiLieuOnThiDaiHoc01


www.facebook.com/groups/TaiLieuOnThiDaiHoc01

Facebook: Trần Thị Diễm Hằng
Fanpage: Luyện thi Ngữ văn cùng cô Diễm Hằng

up

s/

Ta

iL

ie

uO

nT
hi
D

ai

H
oc

Cho dù Quang Dũng có nói sự thực về một vùng rừng núi che lấp con
người, nhưng chính những phẩm chất cao đẹp của người chiến sĩ đã đưa họ bay
lên, vượt lên trên cái gian khổ và thiếu thốn. Quang Dũng là một người trong cuộc,
rừng là chiến sĩ Tây Tiến, chính vì vậy mà nhà thơ viết về cuộc sống gian khổ của
người chiến sĩ Tây Tiến một cách hết sức cảm động. Cái khắc nghiệt, khổ và dữ
dội của một miền biên ải, những gian truân mà người chiến sĩ Tiến phải chịu đựng
và những ấn tượng không thể nào quên. Quang Dũng về người lính Tây Tiến
không như những nhà thơ khác; ông nói thật về sự khổ, hi sinh của người lính một
thời. Thế nhưng, hình ảnh anh bộ đội Tây Tiến không vì thế mà trở nên uỷ mị,
ngược lại càng thêm cao đẹp hơn. Miêu tả nét chiến sĩ với cái bi, nhưng là “bi
tráng”. Nói cái gian khổ để đề cao chiến thắng nói hi sinh để nâng hình ảnh người
lính lên một tầm cao thời đại cũng là một cách “vẽ mây nảy trăng” trong hội hoạ
vậy. Bởi chiến thắng có giá trị gì khi chiến thắng dễ dàng, không có hi sinh? Và
hình ảnh người lính sẽ không thật cao đẹp nếu họ không trải qua những thử thách
gian truân của cuộc sống chiến đấu khắc nghiệt.

01

Cô Diễm Hằng
Tel: 091606561

ro

Lao xao sóng vỗ ngọn tùng

/g

Gian nan là nợ anh hùng phải vay.

ok

.c

om

Đó là một lời đúc kết kinh nghiệm về giá trị cùa chiến thắng, giá trị cả phẩm chất
con người. Giữa bao cái gian khổ, khắc nghiệt đã thành ấn tượng niềm vui, dù ít ỏi,
càng đáng nhớ hơn:

bo

Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói ....

.fa

ce

Trôi dòng nước lũ hoa đong đưa.

w

w

w

Dường như để trả trạng thái tâm hồn chúng ta về thế cân bằng sau khi
chùng xuống trước cuộc sống chiến đấu cùa người chiến sĩ Tây Tiến, Quang Dũng
hồi tưởng lại nhiều hình ảnh vui, ấm áp. Khói bếp, mùi thơm cơm nếp gợi cái ấm
cúng của cuộc sống thanh bình, hạnh phúc. Sức nóng của nó đủ làm tâm hổn dần
ấm lại sau những phút giây chứng kiến những gian khổ của người lính, đuốc hoa là

www.facebook.com/groups/TaiLieuOnThiDaiHoc01


www.facebook.com/groups/TaiLieuOnThiDaiHoc01

Facebook: Trần Thị Diễm Hằng
Fanpage: Luyện thi Ngữ văn cùng cô Diễm Hằng

om

/g

ro

up

s/

Ta

iL

ie

uO
nT
hi
D

ai

H
oc

hình ảnh có sức khơi gợi, gợi cho ta cái cảm giác tươi vui như đang chứng kiến lễ
hội đông vui. Hai liếng kìa em vừa ngỡ ngàng, vừa sung sưc nó diễn cả tâm hồn
của người chiến sĩ Tây Tiến. Trong cả đoạn thơ dìu dặt thành tiếng nhạc, tiếng
khèn, phảng phất hình ảnh vui tươi của cuộc sống ) bình như chẳng biết đến chiến
ưanh. Hình ảnh nhạc về Viên Chăn xây hồn là hình ảnh đẹp, thơ mộng, diễn tả tâm
hồn phong phú của người lính Tây Tiến . Họ tổ chức hội vui, sau bao thử thách
khắc nghiệt của núi rừng dữ dội. Và mặc dù biết rằng sẽ còn liếp tục chịu đựng
những gian truân, hi sinh, người lính Tây Tiến vẫn múa hát, đùa vui, vẫn lạc quan
yêu đời. Có thể chỉ ngày hôm sau một người nào đó trong số họ phải nằm lại nơi
núi rừng u tịch, nhưng hôm nay làm hồn họ vẫn mộng mơ, mơ đến những hình ảnh
đẹp của thi và hoạ, xây hồn thơ. Và như vậy, họ sẵn sàng đón nhận mọi thử thách
tiếp theo, coi đó như một việc bình thường mà đời lính phải chấp nhận. Không lên
gân, không khiên cưỡng, mọi gian khổ hi sinh đối với người lính là chuyện binh
thường và tất yếu, vì vậy mà họ vẫn lạc quan, vẫn yêu đời, vẫn sống với lâm hồn
trẻ trung, tươi mát. Cũng vậy mà người lính Tây Tiến có thể vẫn nhớ một dáng
thuyền độc mộc, hoặc một bông hoa trên dòng nước lũ. Những hình ảnh rất binh

thường ấy, ngỡ rằng sau bao sự thử thách về tinh thần, người lính sẽ quên đi.
Nhưng không, họ vẫn nhớ. Những hình ảnh ấy in sâu vàu tâm hồn ngựời lính Tây
Tiến, là nguồn động viên thúc giục họ chiến đấu, dù tiếp tục đón nhận những thử
thách mới:

01

Cô Diễm Hằng
Tel: 091606561

ok

.c

Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc

bo

Quân xanh màu lá dữ oai hùm

ce

Mắt trừng gửi mộng qua biên giới

.fa

Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm.

w

w

w

''Đoàn quân không mọc tóc! Có cách nói nào lại khơi dậy nhiều cảm xúc đến thế!
Như vậy thì hình ảnh của anh bộ đội Tây Tiến có trở nên quái đản không? Không
đâu! Đó chính là hình ảnh oai hùng của anh “Vệ trọc” nổi tiếng một thời rét nên
tóc rụng vả lại, cái cách nói đoàn quân không mọc tóc ấy phần nào cũng dựng nên
hình ảnh người tráng sĩ với dáng dấp thật hùng dũng và hiên Quân không mọc tóc,

www.facebook.com/groups/TaiLieuOnThiDaiHoc01


www.facebook.com/groups/TaiLieuOnThiDaiHoc01

Facebook: Trần Thị Diễm Hằng
Fanpage: Luyện thi Ngữ văn cùng cô Diễm Hằng

uO
nT
hi
D

ai

H
oc

quân lại xanh màu lá, màu xanh ấy có thể do cành lá trang, nhưng chủ yếu là do sốt
rét rừng. Những cơn sốt rét ghê gớm đã để lại ấn tượng sâu sắc cho người chiến sĩ.

Ta cảm động trước hình ảnh người sĩ Tây Tiến, và chợi nhớ đến hình ảnh người
chiến sĩ trong một số bài thơ đương thời:

01

Cô Diễm Hằng
Tel: 091606561

Khuôn mặt đã lên màu bệnh tật,
Đâu còn tươi nữa những ngày qua.

/g

ro

up

s/

Ta

iL

ie

Người lính Tây Tiến cũng chịu đựng những cơn sốt rét ghê gớm ấy, thế nhưng, nó
không làm nhụt đi ý chí của người chiến sĩ mà ngược lại họ càng chiến đấu dũng
cảm hơn, kiên cường hơn, quân xanh màu lá nhưng vẫn dữ oai Cái khí phách hào
hùng của người chiến sĩ Tây Tiến được ghi lại bằng sự so sánh cân bằng. Nếu ở
khổ thơ trên, người lính chịu sự đe doạ của cọp thì họ cũng chiến đấu với tinh thần

dũng cảm của một chúa sơn lâm như thế. Câu thơ sau nâng đỡ câu thơ trước vút
bay lên như ánh hào quang của phẩm chất người lính Tây Tiến. Miêu tả khí thế
chiến đấu hào hùng của người chiến thắng một sự so sánh như thế, Quang Dũng
thực sự đã hiểu người lính và đã hòa đồng với họ. Chiến đâu dũng mãnh như thế,
nhưng người lính Tây Tiến vẫn có đời sống tâm Hà Nội hết sức tinh tế:

om

Mắt trừng gửi mộng qua biên giới

.c

Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm.

w

w

w

.fa

ce

bo

ok

Người chiến sĩ ra đi từ những mái trường, chiến đấu nhưng vẫn không quên
hậu phương. Phía trước là trận đánh, tình cảm thể hiện qua giấc mộng, có thực, có

mơ. Dáng kiều thơm gợi nên cái dáng vẻ yêu kiều của người con gái Thủ đô chữ
thơm được dùng với nghĩa như “sắc nước hương trời” vậy! Người chiến sĩ của
Quang Dũng ra đi, mang theo cả phong thái hào hoa của người thanh niên trí thức,
cái phong thái đã giúp người chiến sĩ sống bằng đời sống tâm ít phong phú sau mỗi
trận đánh ác liệt.

www.facebook.com/groups/TaiLieuOnThiDaiHoc01


www.facebook.com/groups/TaiLieuOnThiDaiHoc01

Facebook: Trần Thị Diễm Hằng
Fanpage: Luyện thi Ngữ văn cùng cô Diễm Hằng

ai

H
oc

Cái cuộc sống tâm hồn ây là nguồn động lực giúp người lính tiếp tục chiến
đâu để giành lây độc lập, tự do cho Tổ quốc thân thương. Và cũng vì thế, người
chiến sĩ chấp nhận sự hi sinh:

01

Cô Diễm Hằng
Tel: 091606561

uO
nT

hi
D

Rải rác biên cương mồ viễn xứ
Chiến trường đi chẳng tiếc ười xanh.

om

/g

ro

up

s/

Ta

iL

ie

Cứ thử làm công việc tách hai câu thơ thành từng câu một. Ôi! Cái ấn tượng bi
thảm đên vô cùng mà câu thơ đầu mang đến thật mạnh mẽ. Không hiểusao, cứ mỗi
lần đọc đên câu thơ này là tôi lại chìm vào trong suy tưởng và nước mắt cứ rưng
rưng! Trên con đường gập ghềnh xa thẳm của miền núi rừng biên giới đoàn quân
Tây Tiến cứ đi và thỉnh thoảng có những con người phải tách ra khỏi đội hình.
Những nấm mộ của người chiến sĩ mọc lên. Câu thơ thật là bi thảm. Nhưng câu thơ
sau như một lực nâng vô hình, đã đưa câu thơ đầu lên cao, cái thảm giờ đây đã trở
thành bi tráng. Nó bi tráng và hào hùng bởi Quang Dũng nói được một điều cốt lõi

trong nhân cách của người lính: biết hi sinh, biết gian khổ nhưng vẫn cứ ra đi giải
phóng quê nhà. Họ ra đi chẳng tiếc đời xanh, bởi quãng đời tươi đẹp ấy đã hiến
dâng cho một lí tưỏng cao đẹp: chiến đấu vì tổ quốc. Họ ra đi và ngã xuống thanh
thản không một chút vướng bận, cái chết được xem nhẹ lựa lông hồng:

.c

Áo bào thay chiếu anh về đất

ok

Sông Mã gầm lên khúc độc hành.

w

w

w

.fa

ce

bo

Cách dùng từ áo bào của Quang Dũng làm cho câu thơ trở nên cổ kính, áo bào chứ
không phải chiến bào; người chiến sĩ như những danh tướng thời xưa da ngựa bọc
thây là một điều vinh quang. Cũng như thế, người lính coi việc hi sinh trên chiến
trường là một nghĩa vụ thiêng liêng. Người chiến sĩ Tây Tiến ngã xuống và thanh
thản về đất. Đất sinh ra anh và lại đón nhận anh về sau khi làm tròn nghĩa vụ. Anh

về đất như một hành động tựu nghĩa của những anh hùng. Mở đầu bài thơ là hình
ảnh sông Mã, kết thúc bài thơ vẫn là tiếng gầm thét của dòng sông này. Dòng sông
tiễn anh ra đi chiến đấu lại đón anh về:
Tây Tiến người đi không hẹn ước

www.facebook.com/groups/TaiLieuOnThiDaiHoc01


www.facebook.com/groups/TaiLieuOnThiDaiHoc01

Facebook: Trần Thị Diễm Hằng
Fanpage: Luyện thi Ngữ văn cùng cô Diễm Hằng

01

Cô Diễm Hằng
Tel: 091606561

H
oc

Đường lên thăm thẳm một chia phôi

ai

Ai lên Tây Tiến mùa xuân ấy

uO
nT
hi

D

Hồn về Sầm Nứa chẳng về xuôi.

Quang Dũng khẳng định lại một lần nữa cái ý chí nhất khứ bất phục phản ra đi là
không trở lại). Đó cũng là ý chí quyết tâm của cả một thế hệ, của một thời đại.

Ta

iL

ie

Những gian khổ, hi sinh của cuộc kháng chiến là những kỉ niệm không thể
quên. Sẽ không bao giờ còn có lại thời kì gian khổ đến mức ấy và cũng hào hung
đến mức ấy. Và cũng khó có thể có được bài thơ Tây Tiến thứ hai.

s/

Đề bài: Phân tích khổ 2 khổ đầu bài thơ Tây Tiến

up

BÀI LÀM

om

/g

ro

Quang Dũng là một hồn thơ hào hoa, lãng mạn. Chất lãng mạn đa tình của
nghệ sĩ đã bắt gặp và song hành với chất anh hùng của người chiến sĩ Tây Bắc
hiểm trở, để rồi cho ra đời thi phẩm Tây Tiến với âm hưởng bi tráng, hào hùng.
Điều này được thể hiện rõ qua 2 khổ thơ đầu của bài thơ.

bo

ok

.c

Qua những vần thơ vừa hào hùng, bi tráng, vừa lãng mạn, giàu chất nhạc,
chất họa, bài thơ đã diễn tả hết sức chân thực về hiện thực cuộc sống kháng chiến
chống Pháp và vẻ đẹp của anh bộ đội cụ Hồ.

ce

Mở đầu hai câu thơ thể hiện nỗi nhớ da diết của tác giả:

.fa

"Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi!

w

w

w

Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơi"
Câu thơ mở đầu bằng hình ảnh dòng sông Mã - biểu tượng của thiên nhiên núi
rừng Tây Bắc và cũng chính là địa danh hoạt độngc ủa đoàn quân Tây tiến. Không
phải ngẫu nhiên mà sông Mã được nhắc tới hai lần trong khổ thơ đầu và khổ thơ

www.facebook.com/groups/TaiLieuOnThiDaiHoc01


www.facebook.com/groups/TaiLieuOnThiDaiHoc01

Facebook: Trần Thị Diễm Hằng
Fanpage: Luyện thi Ngữ văn cùng cô Diễm Hằng

ro

Mường Lát hoa về trong đêm hơi".

up

"Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi

s/

Ta

iL

ie

uO

nT
hi
D

ai

H
oc

thứ ba, bởi nó gắn bó với người lính Tây Tiến trên mỗi bước đường hành quân và
chứng nhân cho bao kỉ niệm một thời gian khó. Địa danh sông Mã được nhắc đến
bên cạnh binh đoàn Tây Tiến như một lời nhắc nhở về bao kỉ niệm, bao cảm xúc
buồn vui. Giữa hai danh từ ấy dường như có chút xót xa, nuối tiếc qua từ "xa xôi".
Thiên nhiên Tây Bắc đã thực sự lùi xa trong quá khứ cũng như đoàn quân Tây Tiến
chỉ còn là những kỉ niệm. Câu thơ đầu dù không trực tiếp xuất hiện từ "nhớ" mà
nỗi nhớ cứ tự nó trào dâng, hóa ra đó là nối nhớ thường trực khôn nguôi và được
biểu lộ qua tâm trạng của tác giả trực tiếp xuất hiện qua điệp từ "nhớ" được lặp lại
hai lần có tác dụng nhấn mạnh, khắc sâu nỗi nhớ. Vần "ơi" được điệp ba lần đã tạo
được tính nhạc cho lời thơ.Nỗi “nhớ chơi vơi" đã mở ra những kỉ niệm về chặng
đường hành quân qua núi rừng Tây Bắc hùng vĩ, hiểm trở và thơ mộng với những
địa danh: Sài Khao, Mường Ltá, Mường Hịch, Mai Châu. Đó là nỗi nhớ theo
không gian:

01

Cô Diễm Hằng
Tel: 091606561

bo

ok

.c

om

/g

Cái huyền ảo, thơ mộng của thiên nhiên Tây Bắc được vẻ ra qua màu sương mù
dày đặc che lấp, bồng bềnh như sương như khó, mơ hồ, huyền ảo...12/14 là thanh
bằng gợi cảm giác nhẹ nhàng, ngân nga. Tây Bắc với những đỉnh núi mù sương,
với những thung lũng sương che sớm chiều thực sự làm rung động chất thơ trong
tâm hồn Quang Dũng cũng như chất hoa trong người đa tài ấy. Theo bước chân của
những người lính Tây Tiến, thiên nhiên Tấy Bắc hiện ra với những hiểm trở và heo
hút:

ce

"Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm

.fa

Heo hýt cồn mây súng ngửi trời

Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi"

w

w

w

Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống

www.facebook.com/groups/TaiLieuOnThiDaiHoc01


www.facebook.com/groups/TaiLieuOnThiDaiHoc01

Facebook: Trần Thị Diễm Hằng
Fanpage: Luyện thi Ngữ văn cùng cô Diễm Hằng

iL

ie

uO
nT
hi
D

ai

H
oc

Trong những câu thơ trên, Quang Dũng chủ yếu sử dụng thanh bằng tạo cảm giác
mềm mại thì đến bốn câu thơ sau, những thanh trắc gồ ghề được đặt ở đầu, giữa và
cuối câu tạo nên ấn tượng không dứt về những con dốc đèo Tây Bắc. Điệp từ "dốc"
được lặp lại hai lần trong một câu thơ kết hợp với từ "khúc khuỷu", "thăm thẳm"

có tác dụng gợi cái hiểm trở, dữ dội của những dốc những đèo, những khúc cua tay
áo và sự gập ghềnh của con đường hành quân. Có những khi họ phải hành quân
qua những dốc cao dựng đứng hay những con đường sâu hun hút, điệp ngữ "ngàn
thước" cùng cách ngắt nhịp 4/3 có tác dụng tạo hình rất lớn trong việc biểu đtạ cái
cao và độ sâu không cùng của núi đèo.

01

Cô Diễm Hằng
Tel: 091606561

bo

ok

.c

om

/g

ro

up

s/

Ta

Ngay trong bức tranh thiên nhiên Tây Bắc, chúng ta đã thấy thấp thoáng ẩn hiện

hình ảnh người chiến sĩ Tây Tiến. Trên cái nền của thiên nhiên hùng vĩ, dữ dội,
hình ảnh người lính Tây Tiến hiện lên với sự hào hùng, bi tráng: "Heo hút cồn mây
súng ngửi trời". Từ láy "heo hút" được đảo lên đặt ở đầu những câu thơ gợi tả đội
cao cũng như sự hẻo lánh của những dốc đèo Tây Bắc khiến ta có cảm nhận họ là
những con người đầu tiên đặt chân được đến đấy vậy. Họ đi giữa những dốc cao,
cồn mây, mũi súng nhấp nhô theo nhịp bước quân hành tạo nên hình ảnh rất tinh
nghịch, rất lính "súng ngửi trời". Họ - những chàng trai Hà nội vừa trẻ trung hào
hoa thanh lịch, vừa phong trần sương khói. Người chiến sĩ Tây Tiến như tạc trong
không gian mây trời Tây Bắc sự lồng lộng và kiêu hùng của tuổi trẻ. Có thể nói
không một khó khăn gian khổ nào, một độ cao nào có thể cản được bước chân của
những anh hùng vệ quốc.

w

w

w

.fa

ce

Sau vượt qua bao rừng sâu, núi cao heo hút, đoàn quân Tây Tiến cũng đã
dừng chân ở một bản làng có vườn, có những làn khói bếp nồng ấm tình quân dân.
Những kỉ niệm ấy in đậm trong tâm trí nhà thơ khiến Quang Dũng không thể kìm
nén nổi, một lần nữa lại bật lên tiếng gọi: "Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói/ Mai
Châu mùa em cơm nếp xôi. Câu thơ cuối trở thành tiền đề để sang khổ thơ tiếp
theo, đoàn quân Tây Tiến hiện lên rõ nét, chân thực hơn.

www.facebook.com/groups/TaiLieuOnThiDaiHoc01

www.facebook.com/groups/TaiLieuOnThiDaiHoc01

Facebook: Trần Thị Diễm Hằng
Fanpage: Luyện thi Ngữ văn cùng cô Diễm Hằng

uO
nT
hi
D

ai

H
oc

Với một ngòi bút tài hoa, giàu chất lãng mạn, giàu chất nhạc, chất họa với
những từ ngữ chọn lọc, tinh tế, Quang Dũng đã vẻ lên một bức tranh thiên nhiên
hoành tráng, dữ dội và rất nên thơ của núi rừng Tây Bắc. Trên cái nền bức tranh ấy
nổi bật hình ảnh của những người lính Tây Tiến, những con người can trường,
dũng cảm nhưng cũng rất hào hao lãng mạn.

01

Cô Diễm Hằng
Tel: 091606561

Ta

iL

ie

Nếu ở khổ thơ một bài thơ Tây Tiến, nhà thơ đã khắc họa những hình ảnh dữ
dội của núi rừng Tây Bắc thì ở đoạn thơ thứ hai nay, Quang Dũng đã đưa ta vào
một khung cảnh khác: cảnh Mỹ lệ, duyên dáng, tươi mát của Tây Bắc. Cảm hứng
lãng mạn được chia thành hai phần rõ rệt, hướng đến hình ảnh người lính trong
đêm liên hoan doanh trại và vẻ đẹp Tây Bắc một chiều sương. Những nét vẽ bạo
khỏe, gân guốc đã được thay bằng những nét mềm mại, tinh tế, tài hoa.

/g

ro

up

s/

Trải qua những giây phút hành quân gian khổ, những người lính còn có
những giờ khắc giao lưu văn nghệ với đồng bào Tây Bắc. gọi là "doanh trại" bởi
Quang Dũng theo cảm hứng lãng mạn, có lẽ hiện thực là một đêm văn nghệ giản dị
mà ấp áp trên chặng hành quân dặm dài gian khổ. Không khí liên hoan tràn ngập
cả âm thanh, ánh sáng, dáng điệu con người:

om

"Doanh trại bừng lên hội đuốc hoa

.c

Kìa em xiêm áo tự bao giờ

ok

Khèn lên man điệu nàng e ấp

bo

Nhạc ề Viên Chăn xây hồn thơ"

w

w

w

.fa

ce

Đảo ngữ "bừng lên hội đuốc hoa" kết hợp với động từ "bừng" tạo ấn tượng
về một thứ ánh sáng bất ngờ, tựa như có hàng ngàn có đuốc đột ngột thắp lên cháy
sáng cả núi rừng trong đêm. Đôi mắt lãng mạn, tính từ của Quang Dũng đã ví
những ngọn đuốc đó như "đuốc hoa" - ngọn đuốc cháy trong đêm tân hôn - ngầm
chỉ một sự kết duyên gặp gỡ giữa những người lính Tây Tiến trẻ trung hào hoa với
nhân dân Tây Bắc. Trên cán nền ánh sáng lửa lung linh ấy, nổi bật là dáng hình
uyển chuyển, dịu dàng theo điệu khèn của những thiếu nữ Tây Bắc, và cũng không
giấu nổi sự ngạc nhiên, ánh nhìn tình tứ của những người lính trẻ trước vẻ đẹp xứ

www.facebook.com/groups/TaiLieuOnThiDaiHoc01


www.facebook.com/groups/TaiLieuOnThiDaiHoc01

Facebook: Trần Thị Diễm Hằng
Fanpage: Luyện thi Ngữ văn cùng cô Diễm Hằng

up

s/

Ta

iL

ie

uO
nT
hi
D

ai

H
oc

người. Cái dáng điệu "e ấp" được soi chiếu qua đôi mắt hào hoa của những con
người lần đầu đặt chân đến Tây Bắc gợi một vẻ đẹp kín đáo, một sự phát hiện

trước những nét đẹp văn hóa Tây Bắc. Thêm vào đó là những "man điệu" - những
điệu múa, điệu nhạc lạ như chất xúc tác gợi cái tình tứ, say mê thưởng thức. Cái
chất hào hoa, lãng mạn, đa tình này dường như là "đặc sản" của những người lính
trong thời kì kháng chiến chống Pháp, khi họ đa phần là thanh niên học sinh tri
thức, xếp bút nghiên cầm súng lên đường theo tiếng gọi của quê hương. Câu thơ
thứ tư của bài thơ Tây Tiến chủ yếu là thanh bằng, tạo cảm giác nhẹ nhàng, bay
bổng trong tâm hồn của người lính" "Nhạc về Viên Chăn xây hồn thơ". Âm nhạc
cất lên hòa điệu với tâm hồn thơ mộng, gọi về cái mộng mơ, đưa tâm hồn phiêu du
vượt qua giới hạn của không gian, của biên giới, để xây đắp hồn thơ - mơ đến Viên
Chăn - mơ đến ngày chiến thắng. Hình ảnh thơ mỹ lệ nhưng không hề thoát ly cuộc
sống, trái lại có tác dụng nâng đỡ tâm hồn con người, khích lệ những người lính và
mở ra khát vọng hòa bình cho đất nước.

01

Cô Diễm Hằng
Tel: 091606561

.c

om

/g

ro

Bốn câu thơ đầu bài thơ Tây Tiến giúp ta cảm nhận được cái tưng bừng,
nhộn nhịp trong đêm liên hoan ấm tình quân dân. Bốn câu thơ sau lại tiếp tục mạch
cảm xúc của toàn bài thơ Tây Tiến, ấy là nỗi nhớ về những khoảng không gian
sông nước đầy chất thơ của tây bắc:

ok

"Người đi Châu Mộc chiều sương ấy

bo

Có thấy hồn lau nẻo bến bờ

ce

Có nhớ dáng người trên độc mộc

.fa

Trôi dòng nước lũ hoa đong đưa"

w

w

w

Tây Bắc đẹp - thơ một- trữ tĩnh với mênh mang sông nước, lãng đãng sương
giăng, với hai bên bờ là bạt ngàn lau, và đâu đó thấp thoáng bóng người, bóng hoa.
Không gian và thời gian được mở ra qua cụm từ "chiều sương": trong khoảnh khắc
cuối ngày, khắp đất trời chìm trong màn sương bồng bềnh, lãng đãng rất đặt trưng
cho núi rừng Tây Bắc. Nhớ Tây Bắc là những người ta hay nhớ về những cánh

www.facebook.com/groups/TaiLieuOnThiDaiHoc01

www.facebook.com/groups/TaiLieuOnThiDaiHoc01

Facebook: Trần Thị Diễm Hằng
Fanpage: Luyện thi Ngữ văn cùng cô Diễm Hằng

H
oc

đồng lau bạt ngàn trắng như thế, cái hồn của lau kéo theo cái hồn người là như
vậy!

01

Cô Diễm Hằng
Tel: 091606561

iL

ie

uO
nT
hi
D

ai

Nhớ về Tây Bắc còn là nhớ cái "dáng người trên độc mộc" - gợi vẻ đẹp khỏe

khoắn của những chàng trai, những cô gái, những người dân Tây Bắc trên con
thuyền độc mộc lao trên sóng nước. Cảm hứng ngợi ca những con người ấy ta cũng
gặp trong hình ảnh người lá đò Mai Châu trong tác phẩm "Người lá đò sông Đà"
của Nguyễn Tuân. Đặc biệt là hình ảnh những bông hoa rừng "đong đưa" trôi theo
dòng nước lũ. Trong cái khắc nghiệt dữ dội vẫn luôn có vẻ đẹp của sự mềm mại,
mong manh. Điểm nhìn lãng mạn giúp Quang Dũng có được những phát hiện rất
nên thơ như thế.

up

s/

Ta

Trong đoạn thơ này của bài thơ Tây Tiến, ta thấy vang lên điệp khúc của
những câu thơ có từ: "có thấy...có nhớ". Đó là sự gợi thức trong tâm hồn mình, là
sự nhắc nhở mỗi chàng trai ra đi 36 phố phường hãy nhớ về Tây Bắc, về Tây Tiến
như những hồi ước hào hùng một đi không trở lại.

ok

.c

om

/g

ro

Tóm lại, tám câu thơ này trong bài thơ Tây Tiến như 1 bức tranh sơ với chỉ

vài nét chấm phá tinh tế, mềm mại mà thu được cái hồn của cảnh và người Tây
Bắc. Cũng qua những hình ảnh thơ đặc sắc ấy, chúng ta còn cảm nhận được vẻ đẹp
của những người lính Tây Tiến - những chàng trai lãng mạn, đa tình, hào hoa.

bo

Đề bài: Hội đuốc hoa và nhớ chiều sương Mộc Châu trong bài Tây
Tiến

w

w

w

.fa

ce

Quang Dũng là nhà thơ chiến sĩ, từng cầm súng đánh giặc và làm thơ kháng
chiến chống Pháp. Năm 1948, tại Phù Lưu Chanh ( Hà Tây cũ), ông viết bài thơ
“Tây Tiến” nói lên tình thương nhớ chiến trường miền Tây, nhớ đồng đội thân yêu
một thời trậm mạc. Mở đầu bài thơ là một lời nhắn gọi biết bao tha thiết, bồi hổi:
“Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi
Nhớ về rừng núi, nhớ chơi vơi”.

www.facebook.com/groups/TaiLieuOnThiDaiHoc01


www.facebook.com/groups/TaiLieuOnThiDaiHoc01

Facebook: Trần Thị Diễm Hằng
Fanpage: Luyện thi Ngữ văn cùng cô Diễm Hằng

ai

H
oc

Bài thơ có 34 câu thơ thất ngôn, chia làm 4 đoạn, mỗi đoạn thơ là sự hồi
tưởng bao kỉ niệm sâu sắc. Đây là đoạn thơ thứ hai có 8 câu mang vẻ đẹp như một
bức tranh nói về hai nỗi nhớ: nhớ hội đuốc hoa và nhớ chiều sương Mộc Châu:

01

Cô Diễm Hằng
Tel: 091606561

uO
nT
hi
D

"Doanh trại bừng lên hội đuốc, hoa
Kia em xiêm áo tự bao giờ
Khèn lên man điệu nàng e ấp

iL

ie

Nhạc về Viên Chăn xây hồn thơ

Ta

Người đi Châu Mộc chiều sương ấy

ro

Trôi dòng nước lũ hoa đong đưa"

up

Có nhớ dáng người trên độc mộc

s/

Có thấy hồn lau nẻo bến bờ

om

/g

Từ “Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói – Mai Châu màu em thơm nếp xôi”,
Quang Dũng nhớ đến “hội đuốc hoa” thắm thiết tình quân dân:

.c

“Doanh trại bừng lên hội đuốc hoa

ok

Kìa em xiêm áo tự bao giờ

bo

Khèn lên man điệu nàng e ấp

ce

Nhạc về Viên Chăn xây hồn thơ”.

w

w

w

.fa

Đuốc hoa ở đây là cây nến thắp lên trong phòng tân hôn. “Truyện Kiều” có câu:
“Đuốc hoa chẳng thẹn với chàng mai xưa”. Quang Dũng sáng tạo thành “hội đuốc
hoa” để nói về đêm liên hoan văn nghệ giữa các cán bộ chiến sĩ đoàn binh Tây
Tiến với đồng bào các bản Mường. Chữ “bừng” vừa ám chỉ ánh lửa, ánh đuốc
bừng sáng lên, vừa tả âm thanh, tiếng nói cười, tiếng hát, tiếng khèn vang lên tưng

www.facebook.com/groups/TaiLieuOnThiDaiHoc01


www.facebook.com/groups/TaiLieuOnThiDaiHoc01

Facebook: Trần Thị Diễm Hằng
Fanpage: Luyện thi Ngữ văn cùng cô Diễm Hằng

Ta

iL

ie

uO
nT
hi
D

ai

H
oc

bừng rộn rã trong hội đuốc hoa. Đêm lửa trại, đêm liên hoan chắc là có múa sạp, có
múa xòe của các cô gái Mường, Thái tham gia? Chữa”kìa” là đại từ để trỏ một đối
tượng từ xa; trong văn cảnh thể hiện sự ngạc nhiên, niềm vui thích, tình tứ của
chàng lính trẻ Tây Tiến khi nhìn thấy các “em”, các “nàng” đang e ấp đến dự hôi
đuốc hoa trong những bộ quần áo xinh đẹp, duyên dáng, kín đáo. Hình ảnh “e ấp”
là một nét vẽ tài hoa có hồn gợi tả vẻ đẹp duyên dáng, kín đáo, tình tứ của các
thiếu nữ miền Tây. Ánh lửa, tiếng hát, tiếng khèn, màu xiêm áo rực rỡ, vẻ đẹp kiểu
diễm của các “em”, các “nàng” đã như “xây hồn thơ” các chàng lính trẻ. Con
người trẻ trung, xinh đẹp, đào hoa, đa tình; ngòi bút của thi nhân cũng rất tài hoa,
lãng mạn. Qua hội đuốc hoa, ta càng cảm thấy đời sống tinh thần vô cùng phong

phú của đoàn binh Tây Tiến nơi chiến trường miền Tây gian khổ ác liệt.

01

Cô Diễm Hằng
Tel: 091606561

/g

ro

up

s/

Bốn câu thơ tiếp trôi về một miền hồi tưởng, đó là vùng đất Mộc Châu, Sơn La.
Nơi có những bãi cỏ bát ngát mênh mông, có dãy núi Pha Luông cao 1880m, nơi
có bản Pha Luông sầm uất của người Thái, Quang Dũng, người lính chiến với tâm
hồn nghệ sỹ đã khám phá ra bao vẻ đẹp của vùng đất Mộc Châu. Năm tháng đã trôi
qua, cảnh và người ở nơi ấy đã trở thành một mảnh tâm hồn của bao người:

om

“Người đi Châu Mộc chiều sương ấy

ok

.c

Có thấy hồn lau nẻo bế bờ

bo

Có nhớ dáng người trên Độc Mộc

.fa

ce

Trôi dòng nước lũ hoa đong đưa”.

w

w

w

“Chiều sương ấy” là chiều thu 1947. Sướng trắng phủ mờ núi rừng chiến khu
kháng chiến, chiều thu ấy in đậm trong lòng người; hoài niệm càng trở nên mênh
mang. Chữ “ấy” câu trên bắt vần với chữ “thấy” câu dưới tạo nên vần lưng giàu âm
điệu, như một tiếng khẽ hỏi “có thấy” trong lòng. Hồn lau là hồn thu, hoa lau nở
trắng bờ, lá lau kêu xào xạc trong gió thu “nẻo bến bờ”, nơi bờ sông, bờ suối. Với

www.facebook.com/groups/TaiLieuOnThiDaiHoc01


www.facebook.com/groups/TaiLieuOnThiDaiHoc01

Facebook: Trần Thị Diễm Hằng
Fanpage: Luyện thi Ngữ văn cùng cô Diễm Hằng

uO
nT
hi
D

ai

H
oc

tâm hồn nghệ sỹ tài hoa, Quang Dũng đã cảm nhận vẻ đẹp thiên nhiên Mộc Châu
qua cảnh sắc “chiều sương” và “nẻo bến bờ”. Những thi liệu ấy đã tạo nên vẻ đẹp
cổ điển bức tranh núi rừng nơi miền đất lạ. Thấp thoáng trong vần thơ “Tây Tiến”
là những câu cổ thi tuyệt bút:

01

Cô Diễm Hằng
Tel: 091606561

“Sương đầu núi buổi chiều như dội,
Nước lòng khe nẻo suối còn sâu…”

iL

Ta

Các thi sĩ xưa nay vẫn gọi hồn thu là “hồn lau”:

ie

(Chinh phụ ngâm)

s/

“Ngàn lau cười trong nắng

up

Hồn của mùa thu về

/g

Ngàn lau xao xác trắng”.

ro

Hồn mùa thu sắp đi

.c

om

(Lau mùa thu – Chế Lan Viên)

w

w

w

.fa

ce

bo

ok

Điệp ngữ “có thấy” và “có nhớ” làm cho hoài niệm về chiều sương Mộc Châu
thêm phần mang mác bâng khuâng. Nhớ cảnh rồi nhớ đến người. Trong chia phôi
còn có nhớ. “Có nhớ” chiếc thuyền độc mộc và dáng người chèo thuyền độc mộc?
Có nhớ hình ảnh “hoa đong đưa” trên dòng nước lũ? “Hoa đong đưa” có thể là
cánh hoa rừng làm duyên trên mặt nước hay là hình ảnh gợi tả các cô gái miền Tây
xinh đẹp chèo thuyền độc mộc duyên dáng, uyển chuyển giữa những cánh hoa
rừng “đong đưa”.

www.facebook.com/groups/TaiLieuOnThiDaiHoc01


www.facebook.com/groups/TaiLieuOnThiDaiHoc01

Facebook: Trần Thị Diễm Hằng
Fanpage: Luyện thi Ngữ văn cùng cô Diễm Hằng

uO
nT
hi
D

ai

H
oc

Những dòng hồi tưởng trên đây về cảnh sắc và con người nơi suối rừng miền Tây,
nơi cao nguyên Mộc Châu đã được thể hiện một cách tuyệt đẹp qua bút pháp tài
hoa và hồn thơ lãng mạn. Thuở ấy, Tây Bắc vô cùng hoang vu, là trốn rừng thiêng
nước độc, nhưng với tâm hồn lãng mạn của Quang Dũng lại cảm nhận được bao vẻ
đẹp thơ mộng, xinh tươi của cảnh sắc thiên nhiên và con người Tây Bắc.

01

Cô Diễm Hằng
Tel: 091606561

s/

Ta

iL

ie

Hoài niệm, kỷ niệm về chiến trường núi rừng miền Tây như được chắt lọc qua tâm
hồn. Nhà thơ có gắn bó với cảnh vật và con người Tây Bắc, có vào sinh ra tử với
đồng đội mới có những kỷ niệm đẹp và sâu sắc đến vậy để viết lên những vần thơ
sáng giá như thế.

/g

ro

up

Bức tranh chiều sương Mộc Châu và hội đuốc hoa như một bức tranh sơn mài của
một danh họa mang vẻ đẹp cổ điển và lãng mạn kết hợp hài hòa trong chiến tranh
máu lửa.

ok

.c

om

Đề bài: Về hình tượng người lính trong bài thơ Tây Tiến của Quang Dũng, có ý
kiến cho rằng: người lính ở đây có dáng dấp của các tráng sĩ thuở trước. Ý kiến
khác thì nhấn mạnh: hình tượng người lính mang đậm vẻ đẹp của người chiến sĩ
thời kháng chiến chống Pháp.

ce

bo

Từ cảm nhận của mình về hình tượng này, anh/chị hãy bình luận những ý kiến trên.

1. Vài nét về tác giả, tác phẩm

w

w

w

.fa

GỢI Ý

www.facebook.com/groups/TaiLieuOnThiDaiHoc01


www.facebook.com/groups/TaiLieuOnThiDaiHoc01

+ Quang Dũng một nghệ sĩ đa tài, nhưng trước hết là một thi sĩ mang hồn thơ
phóng khoáng, hồn hậu, tài hoa.

01

Facebook: Trần Thị Diễm Hằng
Fanpage: Luyện thi Ngữ văn cùng cô Diễm Hằng

H
oc

Cô Diễm Hằng
Tel: 091606561

uO
nT

hi
D

ai

+ Bài thơ Tây Tiến được sáng tác năm 1948, tại Phù Lưu Chanh, đoàn binh Tây
Tiến thành lập đầu năm 1947, chủ yếu là thanh niên Hà thành. Tây Tiến là bài thơ
tiêu biểu cho đời thơ Quang Dũng và thơ ca chống Pháp; tác phẩm đã khắc họa
thành công hình tượng người lính Tây Tiến.

iL

ie

2. Giải thích ý kiến

om

/g

ro

up

s/

Ta

+ “Dáng dấp tráng sĩ thuở trước” là nói đến những nét đẹp trượng phu giàu tính
ước lệ kiểu văn chương trung đại trong hình tượng người lính. Người lính mang

dáng dấp của các tráng sĩ thuở trước (như Tống biệt hành của Thâm Tâm…) ra đi
với tinh thần nhất khứ bất phục phản (một đi không trở lại): với tinh thần vì nghĩa
lớn => vẻ đẹp hùng tráng.

ce

bo

ok

.c

+ “Mang đậm vẻ đẹp của người chiến sĩ thời chống Pháp” là muốn nói ở hình
tượng người lính có nhiều nét đẹp thân thuộc chắt lọc từ đời sống chiến trường của
những anh vệ quốc quân thời chống Pháp. Những người lính ra đi vì tiếng gọi của
non sông, Tổ Quốc: tinh thần: Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh, trong họ mang vẻ
đẹp lãng mạn, hào hoa.

w

w

w

.fa

+ Đây là hai nhận xét khái quát về hai bình diện khác nhau của hình tượng người
lính Tây Tiến: ý kiến trước chỉ ra vẻ đẹp truyền thống, ý kiến sau chỉ ra vẻ đẹp
hiện đại. Hình tượng người lính trong bài thơ Tây Tiến vừa mang vẻ đẹp hùng
tráng của tráng sĩ thời xưa vừa mang đậm vẻ đẹp của người chiến sĩ thời kháng

chiến chống Pháp hào hoa, lãng mạn.

www.facebook.com/groups/TaiLieuOnThiDaiHoc01


www.facebook.com/groups/TaiLieuOnThiDaiHoc01

Facebook: Trần Thị Diễm Hằng
Fanpage: Luyện thi Ngữ văn cùng cô Diễm Hằng

H
oc

01

Cô Diễm Hằng
Tel: 091606561

uO
nT
hi
D

ai

3. Cảm nhận hình tượng người lính Tây Tiến và bình luận các ý kiến:

- Hình ảnh người lính Tây Tiến

iL

ie

+ Xuất thân của người lính Tây Tiến: Phần đông các chiến sĩ trong trung đoàn đều
là thanh niên Hà Nội.

up

s/

Ta

+ Với tình yêu, quê hương đất nước, người lính Tây Tiến theo tiếng gọi của non
sông, lên đường đi kháng chiến.

om

/g

ro

+ Hoàn cảnh chiến đấu vô cùng gian khổ: sốt rét, hành quân trên địa hình hiểm trở,
thiên nhiên ẩn chứa những điều nguy hiểm, cái chết luôn cận kề.

ok

.c

+ Nhưng nổi bật lên trong hoàn cảnh ấy là vẻ đẹp của người lính.

ce

bo

– Vẻ đẹp người lính mang dáng dấp của các tráng sĩ thuở trước

w

w

w

.fa

+ Người lính trong Tây Tiến có dáng vẻ oai phong, lẫm liệt, đầy hào khí; tinh thần
chinh chiến kiêu dũng, xả thân; thái độ ngang tàng, ngạo nghễ, xem cái chết nhẹ
tựa lông hồng.

www.facebook.com/groups/TaiLieuOnThiDaiHoc01


www.facebook.com/groups/TaiLieuOnThiDaiHoc01

Facebook: Trần Thị Diễm Hằng
Fanpage: Luyện thi Ngữ văn cùng cô Diễm Hằng

uO
nT
hi
D

ai

H
oc

+ Hình tượng người lính đặt trong miền không gian đầy không khí bi hùng cổ xưa
với cuộc trường chinh vào nơi lam chướng nghìn trùng, với chiến trường là miền
viễn xứ chốn biên ải, gắn với chất liệu ngôn ngữ trang trọng, hình ảnh ước lệ, …

01

Cô Diễm Hằng
Tel: 091606561

- Hình tượng người lính mang đậm vẻ đẹp của người chiến sĩ thời chống Pháp

s/

Ta

iL

ie

+ Người lính với tinh thần vệ quốc của thời đại chống Pháp cảm tử cho tổ quốc
quyết sinh: không tiếc đời mình, không thoái chí sờn lòng, không bỏ cuộc; đời
sống quân ngũ gian khổ mà vẫn trẻ trung, tinh nghịch; lăn lộn trận mạc đầy mất
mát hi sinh mà vẫn đa cảm đa tình; dồi dào tình yêu thiên nhiên, tình quân dân và
tình đôi lứa.

om

/g

ro

up

+ Hình tượng người lính gắn chặt với một sự kiện lịch sử là cuộc hành binh Tây
Tiến; một không gian thực là miền Tây, với những địa danh xác thực, những cảnh
trí đậm sắc thái riêng của xứ sở vốn hiểm trở mà thơ mộng; với ngôn ngữ đậm chất
đời thường của những người lính trẻ…

ok

.c

4. Đặc sắc nghệ thuật trong việc miêu tả vẻ đẹp người lính

bo

- Cảm hứng lãng mạn là cảm hững chủ đạo

ce

- Số lượng lớn từ Hán Việt

.fa

- Cách nói giảm, nói tránh

w

w

w

- Giọng điệu hào hùng, bi tráng

www.facebook.com/groups/TaiLieuOnThiDaiHoc01


www.facebook.com/groups/TaiLieuOnThiDaiHoc01

Facebook: Trần Thị Diễm Hằng
Fanpage: Luyện thi Ngữ văn cùng cô Diễm Hằng

ai

H
oc

So sánh với Đồng chí của Chính Hữu để thấy được vẻ đẹp của người lính trong
kháng chiến chống Pháp.

01

Cô Diễm Hằng
Tel: 091606561

uO
nT
hi
D

5. Bình luận hai ý kiến

s/

Ta

iL

ie

- Với sự kết hợp bút pháp hiện thực và cảm hứng lãng mạn, bài thơ đã trở thành
khúc ca bi tráng phản ánh chân thực cuộc sống chiến đấu gian khổ, sự hi sinh anh
dũng và vẻ đẹp hào hoa, hào hùng của người chiến sĩ Tây Tiến, những vẻ đẹp
mang " dáng dấp của các tráng sĩ thuở trước" và " vẻ đẹp của người chiến sĩ thời
kháng chiến chống Pháp".

om

/g

ro

up

– Hai ý kiến đều đúng, tuy có nội dung khác nhau, tưởng đối lập, nhưng thực ra là
bổ sung nhau, cùng khẳng định những đặc sắc của hình tượng người lính Tây Tiến:
đó là sự hoà hợp giữa vẻ đẹp tráng sĩ cổ điển với vẻ đẹp chiến sĩ hiện đại để tạo
nên một hình tượng toàn vẹn.

ce

bo

ok

.c

– Hình tượng có được sự hoà hợp đó là do nhà thơ đã kế thừa thơ ca truyền thống,
sử dụng bút pháp lãng mạn, đồng thời đã mang được vào thơ không khí thời đại,
hiện thực chiến trường, đời sống trận mạc của bộ đội Tây Tiến mà tác giả vốn là
người trong cuộc.

.fa

Nỗi nhớ cảnh và người Tây Bắc trong bài thơ Tây Tiến – Quang Dũng

w

w

w

1. Đặt vấn đề:

Nhà thơ Chế Lan Viên từng để tâm hồn thăng hoa trong những lời thơ sâu
sắc: “Khi ta ở chỉ là nơi đất ở / Khi ta đi đất đã hóa tâm hồn”. Trong cuộc đời mỗi
người từng gắn bó với nhiều mảnh đất. Mỗi mảnh đất ta qua đều trở thành dấu ấn,

www.facebook.com/groups/TaiLieuOnThiDaiHoc01


www.facebook.com/groups/TaiLieuOnThiDaiHoc01

Facebook: Trần Thị Diễm Hằng
Fanpage: Luyện thi Ngữ văn cùng cô Diễm Hằng

uO
nT
hi
D

ai

H
oc

trở thành những kỉ niệm khó quên. Nhà thơ Quang Dũng cũng đã từng trải qua cảm
xúc ấy. Nỗi nhớ của ông về những năm tháng kháng chiến, về những kỉ niệm gắn
bó với mảnh đất Tây Bắc đã được ghi lại chân thực trong bài thơ Tây Tiến. Ở đó,
có những kỉ niệm hiện lên đẹp đẽ, lung linh hơn bao giờ hết:

01

Cô Diễm Hằng

Tel: 091606561

“Doanh trại bừng lên hội đuốc hoa
Kìa em xiêm áo tự bao giờ
Khèn lên man điệu nàng e ấp

Ta

iL

ie

Nhạc về Viên Chăn xây hồn thơ

Có thấy hồn lau nẻo bến bờ

ro

Có nhớ dáng người trên độc mộc

up

s/

Người đi Châu Mộc chiều sương ấy

om

2. Giải quyết vấn đề:

/g

Trôi dòng nước lũ hoa đong đưa”

w

w

w

.fa

ce

bo

ok

.c

Nếu khổ thơ thứ nhất là nỗi nhớ chơi vơi về mảnh đất miền Tây thì đến đây,
nỗi nhớ lắng đọng trong đêm hội đuốc hoa đậm đà tình nghĩa và trong kí ức về con
người Châu Mộc. Đọc Tây Tiến, tôi thấy toàn bài thơ là tiếng nói bổi hồi, tha thiết
trong nỗi nhớ của tâm hồn. Nỗi nhớ chơi vơi, dàn trải vô định. Nỗi nhớ như từng
đợt sóng, khi ào ạt. khi lặng lẽ xô vào lòng người: nhớ từ cảnh thiên nhiên hùng vĩ
với dốc cao, vực sâu, thác ngàn dữ dội, nhớ đến cảnh thiên nhiên mĩ lệ, trữ tình. Và
ở khổ thơ này, nỗi nhớ của Quang Dũng đã in đậm trong đêm hội đuốc hoa đậm đà
tình nghĩa cùng vẻ đẹp của những người dân nơi đây.
Mở đầu đoạn thơ là những kí ức của Quang Dũng về đêm lien hoan lửa trại đậm đà
tình nghĩa:

www.facebook.com/groups/TaiLieuOnThiDaiHoc01