skkn một số biện pháp chỉ đạo nâng cao chất lượng thực hành thí nghiệm khoa học trong trường mầm non

MỘT SỐ BIỆN PHÁP CHỈ ĐẠO NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG THỰC HÀNH THÍ NGHIỆM KHOA HỌC
TRONG TRƯỜNG MẦM NON

PHẦN I. MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Khi nói đến trẻ mầm non ai cũng biết trẻ ở lứa tuổi này rất thích tìm hiểu,
khám phá môi trường xung quanh. Trẻ rất vui sướng khi tự tay mình thả quả
trứng vào một miệng ly nhỏ “Bỏ trứng vào ly”; nhìn thấy sự thay đổi của ly
nước, trẻ thích thú ngắm nhìn, đặt câu hỏi tại sao? Từ đây được lắng nghe những
giải thích của người lớn và câu hỏi ngược lại của người lớn đối với trẻ sẽ hình
thành ở trẻ những biểu tượng về thiên nhiên là cơ sở khoa học ban đầu của
trẻ.Thông qua các thí nghiệm tự tay trẻ làm, đòi hỏi trẻ phải sử dụng tích cực các
giác quan, chính vì vậy sẽ phát triển ở trẻ năng lực quan sát, khả năng phân tích
so sánh, tổng hợp nhờ vậy khả năng cảm nhận của trẻ nhanh nhạy, chính xác,
những biểu tượng, kết quả trẻ thu nhận được trở nên cụ thể, sinh động và hấp dẫn
hơn. Khi quan sát trẻ hoạt động tôi thấy những biểu hiện của trẻ rất tích cực,
thích thú, mãn nguyện khi trẻ được thực hiện cũng như kết quả mà trẻ thực hiện
được.
Việc tổ chức làm thí nghiệm là một trong những phương pháp dạy học có
khả năng phát huy tính tích cực chủ động nhận thức của trẻ mẫu giáo. Giúp trẻ
nâng cao ham muốn hiểu biết, tìm tòi, khám phá và thông qua đó phát triển ở trẻ
các kỹ năng tìm hiểu, thu nhập thông tin, giải quyết các vấn đề. Hoạt động này
nhằm thể hiện sự thích thú và đam mê khám phá sẽ nuôi dưỡng tình yêu thiên
nhiên trong trẻ chứ không phải là những kiến thúc khoa học mà trẻ thu lượm
được. Đồng thời thông qua các hoạt động khám phá khoa học sẽ giúp cho trẻ dần
hình thành và phát triển các kỹ năng quan sát, kỹ năng tư duy, phân tích, tổng
hợp, khái quát và những đam mê được tìm hiểu khoa học. Để làm được như vậy
thì các trò chơi thực nghiệm là không thể thiếu để trẻ được trải nghiệm và giải
quyết tình huống một cách rất sáng tạo bằng tính tò mò bẩm sinh vốn luôn xuất
hiện không ngừng trong cuộc sống hàng ngày, nhận ra những quy luật trong quá
trình sinh hoạt của con người. Việc vừa mang lại niềm vui và sự quan tâm về

khoa học một cách tự nhiên, vừa chuẩn bị một nền tảng suy nghĩ khoa học đang
trở thành một mục tiêu lớn trong ngành giáo dục khoa học mầm non. Hơn nữa,
điều đó cũng giúp ích cho trẻ hình thành thái độ sống khoa học và tự mình tìm
được phương pháp giải quyết vấn đề một cách sáng tạo.Do đó là một quản lý làm
thế nào để chỉ đạo các cô hướng dẫn trẻ đạt kết quả trong thực hành thí nghiệm
khoa học là điều tôi quan tâm, trăn trở.
Chính vì vậy, tôi chọn đề tài “ Một số biện pháp chỉ đạo nâng cao chất
lượng thực hành thí nghiệm khoa học vào công tác giáo dục ở trường Mầm
non”
2. Mục đích nghiên cứu
- Sưu tầm thực hành một số thí nghiệm khoa học vui.
- Cho trẻ làm quen với cách làm thí nghiệm đơn giản.
QUẢN LÝ MN_ ĐỖ THỊ NGA_MN XUÂN HOÀ_THỌ XUÂN

1


MỘT SỐ BIỆN PHÁP CHỈ ĐẠO NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG THỰC HÀNH THÍ NGHIỆM KHOA HỌC
TRONG TRƯỜNG MẦM NON

- Giúp trẻ tìm hiểu, khám phá những hiện tượng khoa học trong đời sống
hàng ngày ở trường Mầm non.
- Giúp các đồng nghiệp và các bậc phụ huynh có thêm kiến thức để giáo dục
trẻ trong trường Mầm non đạt hiệu quả.
3. Đối tượng nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu : Một số thí nghiệm khoa học .
- Phạm vi nghiên cứu: Trẻ mẫu giáo trường Mầm non Xuân Hòa.
4. Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết.
- Phương pháp thực hành trải nghiệm.

- Phương pháp quan sát, đàm thoại.

QUẢN LÝ MN_ ĐỖ THỊ NGA_MN XUÂN HOÀ_THỌ XUÂN

2


MỘT SỐ BIỆN PHÁP CHỈ ĐẠO NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG THỰC HÀNH THÍ NGHIỆM KHOA HỌC
TRONG TRƯỜNG MẦM NON

PHẦN II. NỘI DUNG
1.Cơ sở lý luận
Khoa học không chỉ là kiến thức mà còn là quá trình hay con đường tìm
hiểu, khám phá thế giới vật chất. Khoa học với trẻ nhỏ là quá trình tìm hiểu,
khám phá thế giới tự nhiên. Khám phá khoa học với trẻ nhỏ là quá trình tích cực
tham gia hoạt động thăm dò, tìm hiểu thế giới tự nhiên. Ở giai đoạn này, giáo
viên không nhất thiết phải dạy hoặc giải thích những kiến thức khoa học cho trẻ
mà chủ yếu giúp trẻ suy nghĩ nhiều hơn về những gì chúng nhìn thấy và đang
làm, kích thích trẻ quan sát, xem xét, phỏng đoán các sự vật, hiện tượng xung
quanh và thảo luận/ chia sẻ điều trẻ nhìn thấy, điều trẻ nghĩ hoặc điều trẻ còn băn
khoăn thắc mắc.
Các quá trình khám phá khoa học thích hợp với trẻ nhỏ và cần được trau
dồi khi trẻ thăm dò, khám phá thế giới là: Quan sát, so sánh, phân loại, đo lường,
thử nghiệm, dự đoán, suy luận... Chính vì vậy giáo viên cần chủ động, linh hoạt
tạo cơ hội cho trẻ thực hành các kỹ năng quan sát, so sánh, phân loại, dự đoán,
thử nghiệm, thảo luận... thích hợp với tình huống của hoạt động cụ thế.
2. Cơ sở thực tiễn:
Thực tế ở trường mầm non hiện nay, việc tổ chức hoạt động khám phá
khoa học cho trẻ còn bộc lộ nhiều hạn chế. Do đây là một lĩnh vực mới nên giáo
viên gặp những khó khăn khi tổ chức hoạt động này. Mặt khác, do quan niệm

chưa đúng về việc tổ chức hoạt động khám phá khoa học cho trẻ, giáo viên
thường tổ chức theo kiểu “cho trẻ làm quen” mà chưa thực sự tổ chức theo kiểu
“cho trẻ khám phá’’ nên kết quả đạt được chưa cao, chưa thực sự khai thác được
hết tiềm năng của hoạt động khám phá khoa học và phát huy tính tích cực nhận
thức của trẻ. Điều này làm nảy sinh mâu thuẫn giữa yêu cầu nâng cao tính tích
cực nhận thức của trẻ và khả năng còn hạn chế của giáo viên trong việc tổ chức
hoạt động khám phá khoa học nói chung và hoạt động khám phá khoa học về các
hiện tượng tự nhiên nói riêng.
Như chúng ta đã biết trẻ nhỏ có bản năng tò mò, ham tìm hiểu thế giới xung
quanh . Người lớn chúng ta đã có những lúc lúng túng đối với những câu hỏi của
trẻ “Vì sao ? tại sao?” trước những sự vật xung quanh. Nhưng nếu chúng ta biết
cách dẫn dắt trẻ tìm hiểu để thoả mãn những ham muốn hiểu biết của bản thân
thì đó là một phương pháp hiệu quả rất có ích cho trẻ.
Qua thử nghiệm trẻ khám phá được sự biến đổi của thiên nhiên và mối quan
hệ phụ thuộc của nó. Đối với trẻ thử nghiệm khám phá đó là một cái gì đó hết
sức thần bí lôi cuốn trẻ vào trò chơi với sự hứng thú mà trẻ luôn khao khát khám
phá. Nó giải đáp phần nào sự thắc mắc tò mò của trẻ và giúp trẻ trải nghiệm
trong cuộc sống, cách học trải nghiệm trực tiếp này rất thích hợp với trẻ lứa tuổi
mầm non và nó cũng là một nhiệm vụ trong phương pháp giảng dạy theo chương
trình mới của giáo dục mầm non.
3.Thực trạng
* Thuận lợi :
QUẢN LÝ MN_ ĐỖ THỊ NGA_MN XUÂN HOÀ_THỌ XUÂN

3


MỘT SỐ BIỆN PHÁP CHỈ ĐẠO NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG THỰC HÀNH THÍ NGHIỆM KHOA HỌC
TRONG TRƯỜNG MẦM NON

- Được sự quan tâm và chỉ đạo của tổ Mầm Non – Phòng giáo dục và đào tạo, sự
phối hợp chặt chẽ của Ban Giám Hiệu nhà trường tạo mọi điều kiện về cơ sở vật
chất, về trang thiết bị dụng cụ thử nghiệm, được sự hưởng ứng của tất cả giáo
viên các khối lớp, được sự ủng hộ nhiệt tình của phụ huynh.
- Được tham khảo và học tập tại trường bạn và thực hiện tại đơn vị.
- Có tài liệu tham khảo hướng dẫn rút kinh nghiệm về chuyên đề.
*Khó khăn :
- Đa số giáo viên chưa có kinh nghiệm trong thực hiện, chưa hiểu rõ và nắm chắc
trong tổ chức hoạt động như: Thí nghiệm cái gì? Làm như thế nào ? Cần có
những dụng cụ gì? Tổ chức như thế nào? vì vậy thực hiện chưa thường xuyên.
- Giáo viên còn quen về hướng dẫn theo trình tự, chưa thành thạo trong tạo tình
huống có vấn đề.
- Cơ sở vật chất phục vụ công tác giáo dục trẻ còn hạn chế.
- Đồ dùng cho trẻ khám phá thử nghiệm tại lớp còn sơ sài, đơn giản như :Kính
lúp, nam châm, thước các loại, chai nhựa, dụng cụ đong nước, giấy nhám, giấy
bạc, gia vị… chưa đầy đủ.
- Chưa có sách hướng dẫn tổ chức khám phá khoa học cho cô và trẻ.
Từ những thuận lợi và khó khăn trên là quản lý tôi luôn chăn trở, Làm thế
nào giúp giáo viên và trẻ thực hiện tốt hoạt động khám phá trong nhà trường từ
đó nâng cao chất lượng giáo dục trong Trường Mầm Non Xuân Hòa. Sau một
thời gian tôi đã tham khảo đồng nghiệp và đặc biệt là cùng bàn bạc với Ban giám
hiệu nhà trường và tôi đã nghiên cứu và vận dụng những biện pháp sau:
4. Một số biện pháp nâng cao chất lượng thực hành thí nghiệm khoa học
Biện pháp 1: Nâng cao nhận thức cho đội ngũ giáo viên .
Có thể nói rằng ngày nay công nghệ thông tin chiếm ưu thế và phát triển
mạnh mẽ, các nguồn thông tin được cập nhật hàng ngày, hàng giờ. Chính vì vậy
mà thông tin đối với giáo viên vô cùng quan trọng, nó trau dồi kiến thức và nâng
cao nhận thức cho bản thân, tạo điều kiện cho giáo viên học hỏi nâng cao hiểu
biết về thế giới xung quanh, hiện tượng tự nhiên bằng cách nghiên cứu, tìm hiểu
qua sách báo, trò chơi khoa học thú vị về không khí, ánh sáng, nước, sự chuyển

động…
Hoạt động khám phá khoa học là hoạt động hấp dẫn đối với trẻ, thông qua
hoạt động trẻ được tìm tòi, khám phá, phát hiện những điều mới lạ trong cuộc
sống hàng ngày, ở đó kiến thức, kỹ năng, thái độ của trẻ được hình thành và phát
triển.
Chính vì vậy việc nghiên cứu tài liệu để nâng cao nhận thức cho giáo viên là
hình thức tiếp nhận thông tin vô cùng cần thiết. Nó giúp giáo viên hiểu rộng và
sâu hơn về mọi mặt của đời sống, từ đó hiểu được mục đích, yêu cầu, kỹ năng
của từng hoạt động.
Từ những suy nghĩ trên tôi đã động viên, chỉ đạo giáo viên và cùng giáo viên
tìm tòi nghiên cứu một số tài liệu.
Qua các thông tin khoa học giáo dục mầm non về một số bài viết như :
QUẢN LÝ MN_ ĐỖ THỊ NGA_MN XUÂN HOÀ_THỌ XUÂN

4


MỘT SỐ BIỆN PHÁP CHỈ ĐẠO NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG THỰC HÀNH THÍ NGHIỆM KHOA HỌC
TRONG TRƯỜNG MẦM NON

+ "Một số phương án tham khảo cách tổ chức cho trẻ mẫu giáo làm thí
nghiệm đơn giản” của Nguyễn Thị Phương Nga.
+ "Một số thí nghiệm với nước” của Nguyễn Thị Thanh Thuỷ.
+ Tổ chức một số hoạt động khám phá thí nghiệm môi trường xung quanh
cho trẻ mầm non của Joung Soog ( Hàn Quốc)
+Hướng dẫn thực hiện chương trình GDMN.
+ Tâm lý học trẻ em. . .
Học hỏi qua dự giờ trường bạn và nghe rút kinh nghiệm trong tổ chức hoạt
động cho trẻ.
Bên cạnh đó tôi động viên khuyến khích giáo viên thực hiện giáo án poewpint

từ đầu năm chỉ có 2/7 giáo viên biết thiết kế giáo án poewpint đến nay đã 6/7
giáo viên biết thiết kế giáo án poewpint một cách sinh động giúp trẻ hướng thú
trong học tập.
Có thể nói rằng qua việc khuyến khích giáo viên nghiên cứu tài liệu, tham
quan, dự giờ các trường điểm qua đó giáo viên đã nắm vững hơn được các yêu
cầu nội dung các chủ đề từ đó đã thiết kế được các hoạt động phù hợp để giúp trẻ
khám phá chủ đề một cách linh hoạt. Qua khai thác mạng Intemet các cô đã sáng
tạo các thí nghiệm đơn giản vừa sức để giúp trẻ khám phá sắc màu của thế giới
tự nhiên xung quanh trẻ và mở rộng khám phá với nhiều phương án khác nhau.
*Biện pháp 2 : Lên kế hoạch tổ chức thực hiện .
Việc xây dựng kế hoạch tổ chức các hoạt động giáo dục nói chung và hoạt
động khám phá thử nghiệm nói riêng là một việc làm rất quan trọng. Vì khi đã có
kế hoạch thì khi thực hiện sẽ không va vấp, lúng túng, các hoạt động sẽ không bị
chồng chéo hoặc xảy ra những việc khó giải quyết.
Mặt khác trong trường mầm non không có giờ thí nghiệm khoa học riêng,
vì thế việc đưa các thí nghiệm khoa học vào giờ hoạt động làm quen với môi
trường xung quanh là hợp lý và tạo được hứng thú cho trẻ. Vì vậy tôi đã định
hướng cho giáo viên lên kế hoạch những thí nghiệm khoa học phù hợp với độ
tuổi, với từng chủ đề trong năm học.
VD : Đối với lớp 5-6 tuổi
STT
CHỦ ĐỀ
CÁC THÍ NGHIỆM
- các vật chìm, nổi
1
Trường mầm non
- Nến cháy nhờ khí gì?
2
Bản thân
- Tác dụng của ánh sáng đối với cơ thể.

- Bé tập pha màu
3
Gia đình
- Vì sao bột giặt tẩy được vết dầu ăn?
- Chiếc đũa gãy
- Vật chìm nổi
4
Nghề nghiệp
- Nam châm

5

Thế giới động vật

- Trứng nổi, trứng chìm
- Đo vết chân các con vật

QUẢN LÝ MN_ ĐỖ THỊ NGA_MN XUÂN HOÀ_THỌ XUÂN

5


MỘT SỐ BIỆN PHÁP CHỈ ĐẠO NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG THỰC HÀNH THÍ NGHIỆM KHOA HỌC
TRONG TRƯỜNG MẦM NON

- Cây cần gì để sống?
- Sự nẩy mầm của hạt
- Xà lách cầu lông.
- Bé tập đo, đếm.
- Lái thuyền.

- Bé tập pha màu
- Vỏ trứng làm thuyền.
- Tác dụng của nước.
- Tác dụng của nắng, gió.
- Các lớp chất lỏng.
- Sự chuyển màu, chuyển mùi của nước.

6

Thế giới thực vật

7

Giao thông

8

Nước và hiện tượng tự nhiên

9

Quê hương – Đất nước – Bác
Hồ - Trường tiểu học
- Bãi bồi bảo vệ làng

Chọn đề tài phù hợp với trẻ: Đây cũng là một vấn đề tưởng là đơn giản nhưng
là điều tôi rất quan tâm vì qua sách gợi ý hướng dẫn về các đề tài thử nghiệm ta
thấy vô số các đề tài rất phong phú đa dạng nhưng phù hợp với nhận thức của trẻ
để trẻ có thể tham gia giải quyết và trải nghiệm vấn đề qua hoạt động thí nghiệm
thì còn rất hạn chế.

Kết quả, tôi cùng đồng nghiệp, tổ chuyên môn đã họp bàn và tổ chức một số
trò chơi thực nghiệm dựa theo bảng xây dựng kế hoạch các chủ đề từ đầu năm
học, giúp giáo viên dễ dàng lựa chọn đề tài, chuẩn bị đồ dùng và tổ chức hoạt
động có hiệu quả.
Vốn kiến thức của trẻ còn rất ít nếu ta không chọn lựa khi đưa vào hướng dẫn
trẻ thì trẻ khó hiểu không giải quyết vấn đề .
Khi đưa ra trò chơi giáo viên phải lên nhiều phương án phát triển, đồng thời
không cần đưa quá nhiều vào một lúc mà nên cho trẻ khám phá từ từ. Không cần
thiết nhiều kiến thức. Muốn làm được điều này chúng ta phải xác định mục đích
nghiên cứu của từng chủ đề.
Cụ thể như :
VD : Đối với lớp 5-6 tuổi
* Chủ đề gia đình
Khi cho trẻ tìm hiểu một số đồ dùng ttrong gia đình, giáo viên thử nghiệm
« Chiếc đũa gãy ».
Mục đích giúp trẻ nhận biết được một vật khi quan sát ở những môi trường
khác nhau sẽ có hình dạng khác nhau và bản thân vật đó vẫn không thay đổi.
- Chuẩn bị : Một cốc thủy tinh cao, một chiếc đũa, nước.
- Tiến hành :
+ Bước một : Đổ gần đầy nước vào cốc thủy tinh.
+ Bước 2 : Nhúng một nửa chiếc đũa vào cốc nước. Cho trẻ quan sát, nhận xét
xem xảy ra hiện tượng gì ? ( chiếc đũa bị gãy ở mặt nước, nhưng khi nhấc chiếc
đũa ra khỏi nước thì chiếc đũa không hề bị gãy)
QUẢN LÝ MN_ ĐỖ THỊ NGA_MN XUÂN HOÀ_THỌ XUÂN

6


MỘT SỐ BIỆN PHÁP CHỈ ĐẠO NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG THỰC HÀNH THÍ NGHIỆM KHOA HỌC
TRONG TRƯỜNG MẦM NON

+ Bước 3 : cho trẻ suy đoán và lý giải hiện tượng xảy ra theo cách hiểu của trẻ.
VD : Chủ đề Nghề nghiệp
* Thí nghiệm về chìm – nổi
Mục đích của cô là cho trẻ quan sát phát hiện các vật chìm nổi, lý giải
nguyên nhân. Cô chỉ nên dừng lại ở mức cho trẻ tìm các vật liệu đa dạng chung
quanh và thử nghiệm. Trẻ sẽ trải nghiệm trực tiếp và giải quyết vấn đề theo nhận
thức của trẻ đưa ra ý kiến ( vật nhẹ nổi, vật nặng chìm, vật chứa nước chìm
xuống...), vì với đề tài “Trứng chìm, trứng nổi” mục đích cũng là chìm nổi nhưng
hướng phát triển là do sự khác biệt về nước trong 2 cái ly làm cho trứng chìm,
trứng nổi.
Thí nghiệm này có thể thực hiện ở các nhóm lớp :4-5 tuổi, 5-6 tuổi
Tuỳ theo đề tài mà cô giáo có thể tổ chức trong lớp hay ngoài trời, theo từng
nhóm nhỏ nhưng làm thế nào để trẻ đều được tham gia thử nghiệm. Tổ chức
trong lớp thường được tổ chức ở góc khoa học của lớp nên số trẻ chơi có thể từ 4
đến 5 trẻ. Khi cô tổ chức tạo tình huống dẫn dắt trẻ thì những cháu này sẽ là “ hạt
nhân” cho những ngày chơi sau để gợi ý các bạn khác cùng thử nghiệm.
Ví dụ : Hôm qua cô làm cho quả trứng nổi lên được đấy, các bạn có biết tại
sao không ? mình thử đi và các bạn sẽ cùng thực hiện !
*Biện pháp 3: Hướng dẫn giáo viên cách thử nghiệm và phán đoán tình
huống.
Khi đã lựa chọn một thí nghiệm để tổ chức cho trẻ cô phải thực hiện thao tác
“ Làm thử” trước thí nghiệm vì giữa sách vở và thực tế có phần nào khác biệt .
Việc làm thử trước thí nghiệm rất có lợi cho giáo viên khi hướng dẫn trẻ nó sẽ
giúp chúng ta chủ động trong hướng dẫn trẻ tạo tình huống . Nếu chúng ta cứ
chủ quan chỉ theo sách vở thì ngay chúng ta cũng sẽ là những người ngạc nhiên
không kém dẫn đến bị động không lý giải được sự việc qua thí nghiệm ảnh
hưởng đến tổ chức cho trẻ.
Ví dụ : Thí nghiệm Vỏ trứng làm thuyền.
Sách hướng dẫn làm thuyền bằng vỏ trứng chỉ cần bôi xà phòng dưới đáy vỏ

trứng quan sát thuyền sẽ chạy một vòng quanh thau nước. Thế nhưng nước thì
cũng có nhiều loại với những nồng độ PH khác nhau. Xà phòng thì có xà phòng
nhiều dầu, xà phòng có nhiều chất bazơ.. khi xà phòng gặp nước tạo ra phản ứng
không đủ sức để đẩy được thuyền và mục đích cô cần đạt là cho trẻ lý giải phát
hiện thuyền chạy được do tác dụng của chất phụ liệu, nếu không sẽ không được
thực hiện.
Hoặc với thí nghiệm « Vì sao nước không cháy »
Cô giáo phải thực hiện thí nghiệm trước khi cho trẻ làm cùng. Cô giáo chuẩn
bị cốc nước và một tờ giấy trắng. Nếu miệng cốc rộng hơn lòng bàn tay cô, khi
đặt tay giữ tờ giấy lên miệng cốc sẽ không giữ được không khí trong cốc và khi
úp cốc, nước sẽ trào ra ngoài. Vì vậy khi chuẩn bị đồ vật thí nghiệm cô giáo cần
phải cẩn trọng chọn những đồ vật phù hợp với tay của cô và trẻ ( Ở thí nghiệm
này cô giáo phải chuẩn bị cốc nhỏ vừa tay trẻ) Do đó giáo viên phải thực hiện
QUẢN LÝ MN_ ĐỖ THỊ NGA_MN XUÂN HOÀ_THỌ XUÂN

7


MỘT SỐ BIỆN PHÁP CHỈ ĐẠO NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG THỰC HÀNH THÍ NGHIỆM KHOA HỌC
TRONG TRƯỜNG MẦM NON

trước thí nghiệm là việc làm cần thiết để khi hướng dẫn trẻ thí nghiệm sẽ thành
công.
* Biện pháp 4 : Chuẩn bị nguyên liệu – Sắp xếp đồ chơi .
- Sắp xếp đồ chơi rất quan trọng tạo cho trẻ hứng thú ngay từ phút đầu. Đa số
giáo viên chúng ta thường cho rằng trên kệ phải trưng bày nhiều đồ dùng, nhiều
nguyên vật liệu thì góc chơi mới có thể đạt tốt, trẻ mới tích cực hoạt động. Đó là
một quan niệm sai lầm .
- Góc chơi trẻ chỉ cần đủ các đồ dùng chuẩn bị cho thí nghiệm cô và trẻ hoạt
động. Những đồ dùng này phải mang tính gợi ý và phải thường xuyên thay đổi.

Trẻ sẽ phát hiện sự khác lạ trên góc chơi khoa học với những dụng cụ cô chuẩn
bị trước cho đề tài khám phá và cô sẽ gợi hỏi với những đồ dùng đó mình sẽ làm
gì với nó theo ý trẻ tạo cho trẻ sự hứng thú
- Đa dạng nguyên vật liệu rất cần thiết và làm phong phú hoạt động của trẻ.
Ví dụ : Vật chìm nổi
Chuẩn bị : giấy, lá, rơm, vỏ lạc, nút chai, chìa khoá, vải... Khi đó trẻ sẽ phát
hiện như vải mới đầu thì nổi nhưng khi thấm nước vải có thể chìm, hoặc cũng là
vải nhưng cứ nổi, không thấm nước...
Thí nghiệm : Trứng chìm – Trứng nổi
Tôi hướng giáo viên cho trẻ làm thí nghiệm: đổ muối vào hai ly nước, lượng
nước hai ly bằng nhau, riêng lượng muối thì khác nhau, khuấy đều sẽ thấy trứng
có quả sẽ nổi, quả chìm…
Trẻ thực hiện: bỏ trứng vào hai ly nước
Ly A trứng nổi, ly B trứng chìm
→ Cho cháu tìm ra nguyên nhân. Thử ly nước A sao thấy mặn quá, thử ly nước
B không mặn bằng hoặc bạn đổ vào ly A bao nhiêu muỗng muối, đổ vào ly B bao
nhiêu muỗng muối….
Từ đó cháu suy ra: Vì ly B ít muối nên trứng không thể nổi lên được. Muốn
trứng nổi lên phải làm gì? (Cháu thỏa thuận với nhóm phải thêm muối vào ly
B…)
→ Vậy trứng ở trong nước muối có nổi được không? Trứng còn nổi được ở
đâu nữa không?
→ Mở rộng: nước đường, dầu ăn….→ tiếp tục cho trẻ khám phá.
Mỗi khi cháu khám phá ra điều gì, ta cho cháu ghi kết quả bằng kí hiệu mà
cô và cháu đã thỏa thuận để dễ kiểm tra. Khi thí nghiệm thành công, tôi thấy trên
khuôn mặt các cháu lộ rõ vẻ thích thú, phấn khởi vô cùng và có những nhóm đã
hò reo ầm ĩ. Với hoạt động này tôi thấy vui và các cháu thực sự chủ động khi làm
công việc thí nghiệm. Lại thêm một lần nữa cô giáo tác động vào các cháu tính
tự tin, tự lập, tự suy nghĩ, tự tìm ra kết quả nhanh nhất để hoàn thành công việc
mình đang làm.

Đối với giáo viên phải áp dụng nhiều vào hoạt động của cháu về những đề tài
khám phá khoa học và tất cả đều được sự hưởng ứng nhiệt tình, say mê của các
cháu, giáo viên đã tự tin hơn khi tìm các đề tài cho trẻ sau này như: Sự phát
QUẢN LÝ MN_ ĐỖ THỊ NGA_MN XUÂN HOÀ_THỌ XUÂN

8


MỘT SỐ BIỆN PHÁP CHỈ ĐẠO NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG THỰC HÀNH THÍ NGHIỆM KHOA HỌC
TRONG TRƯỜNG MẦM NON

triển của cây. Đổi màu…Đã được đưa vào dạy và đạt kết quả cao, phụ huynh
cũng đã đến kể cho các cô giáo nghe về những thành quả cháu đã thí nghiệm ở
nhà như: Tìm bóng đen, Bong bóng đổi màu…
Tôi thật sự phấn khởi với những phương pháp, biện pháp khi cho trẻ thí
nghiệm và điều tôi thích nhất là trẻ mang về nhà làm thí nghiệm cho bố mẹ xem.
*Biện pháp 5 : Tạo tình huống để trẻ thực hành trải nghiệm
- Trong phương pháp giáo dục mới lấy trẻ làm trung tâm hiện nay. Tạo tình
huống và giải quyết tình huống là nghệ thuật của giáo viên và nó tạo cho hoạt
động đầy sự hứng thú thu hút trẻ vào bài dạy của cô mà chúng ta đã biết hoạt
động thu hút được trẻ tích cực tham gia là hoạt động đã đạt hiệu quả trên 70%.
- Chúng ta chỉ giới hạn vai trò của mình là nêu vấn đề đặt trẻ vào tình huống trẻ
không giải quyết được mà trẻ phải thử. Nhiệm vụ của cô là quan sát và gợi hỏi,
không hướng dẫn từng bước mà là người tham gia cùng trẻ hay nói cách khác cô
là người đặt vấn đề cho cháu giải quyết .
- Tình huống ở đây có thể là tình huống dự kiến trước của cô trong quá trình làm
thử trước thí nghiệm hoặc phát sinh trong hoạt động nhưng nếu giáo viên vận
dụng linh hoạt không bỏ qua những tình huống trên thực tế và khéo léo dẫn dắt
trẻ thì hoạt động đạt hiệu quả . Trẻ sẽ được tư duy sáng tạo thể hiện qua năng lực
giải quyết vấn vấn đề.

- Thông thường hoạt động thí nghiệm thường gắn liền với đời thường . Khi thí
nghiệm cô phải là người gợi mở tạo tình huống để trẻ lý giải. giúp trẻ tích cực
hoạt động tư duy của trẻ đồng thời giao nhiệm vụ để trẻ suy nghĩ giải quyết vấn
đề khuyến khích trẻ cùng tham gia nghiên cứu.
Ví dụ: đề tài “ Cuộc chạy đua của các cây nến”
Cô đốt nến ở 2 cốc. Khi cô lấy 2 mảnh giấy bạc đậy lên 2 cốc thì điều gì sẽ
xảy ra?
Mục đích : Cô muốn trẻ nhận ra không khí làm cho ngọn nến cháy được,
không có không khí thì nến sẽ tắt.
Tình huống phát sinh : khi cây nến cháy lâu trong không khí sẽ có hơi nước
làm mờ thành cốc phải phát hiện và nêu tình huống này để trẻ lý giải thì trẻ sẽ
không những chỉ biết không có không khí nến sẽ tắt mà trẻ còn biết thêm một
khía cạnh nến cháy lâu hơi nóng sẽ làm ngưng tụ hơi nước .
Trị chơi : “Bịt mũi”
- Cho trẻ bịt mũi, cô hỏi trẻ có thở được không? → không thở được.
- Vậy làm thế nào để chúng ta thở được? → thả tay ra, thở được.
- Cho cháu đứng vào chổ cô quy định, hỏi cháu: "Cháu có thở được không ?
- Cho cháu đứng góc khác cùng vài bạn nữa, hỏi cháu: " Cháu có thở được
không ?
- Cho cháu đứng tự do trong lớp, hỏi cháu: Cháu có thở được không ?
Lúc này giáo viên mới đặt vấn đề: Chúng ta thở được là nhờ có không
khí, vậy không khí có ở đâu ? → Không khí ở xung quanh chúng ta.
Cô giáo kết luận: Như vậy không khí có ở xung quanh chúng ta .
QUẢN LÝ MN_ ĐỖ THỊ NGA_MN XUÂN HOÀ_THỌ XUÂN

9


MỘT SỐ BIỆN PHÁP CHỈ ĐẠO NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG THỰC HÀNH THÍ NGHIỆM KHOA HỌC
TRONG TRƯỜNG MẦM NON

Cô giáo tiếp tục đặt tình huống: Thế không khí có bắt được không ? →
Có cháu nói được, có cháu nói không.
Cô giáo hỏi tiếp: Làm thế nào để bắt được không khí? → Lúc này các
cháu đưa ra rất nhiều ý kiến: lấy cốc, lấy chai, lấy lon, lấy hộp,… để bắt không
khí.
Cô giáo phát cho mỗi trẻ một cái túi nilon và yêu cầu: “ Hãy lấy và bắt
không khí vào túi” → mỗi trẻ thực hiện một cách khác nhau: nắm bắt không khí
xung quanh bỏ vào túi, với không khí cho vào túi…. Nhưng các cháu vẫn chưa
thấy gì trong túi.
Cô giáo tiếp tục gợi ý: “Các con hãy làm cách nào để túi phồng to lên đi”
→ Cháu phát hiện là mình phải thổi hơi vào túi và muốn giữ hơi trong túi thì
phải xoắn hay cột ti lại.
Sau đó cô giáo giải thích: Không khí đang ở trong túi của các con đấy !
Tiếp theo cô giáo cho các cháu chơi với túi không khí….
Ví dụ: Lấy kéo cắt túi để thấy không khí xì ra, lấy vật nhọn đâm nhẹ sẽ
thấy hơi thoát → đó là không khí.
Hoạt động đã sôi động và vui hẳn lên, các cháu biết thêm là: Không khí luôn
luôn ở bên cạnh con người, con người phải có không khí thì mới sống, mới thở
được….
*Biện pháp 6 : Đánh giá kết quả kỹ năng trẻ .
- Hiện nay còn nhiều giáo viên khi đánh giá trên trẻ còn quá thiên về cái đúng.
Làm đúng kết quả giống cô mới đạt và thường phủ nhận kết quả của trẻ. Điều
này làm cho trẻ thụ động không ham thích học vì tâm lý bao giờ trẻ cũng muốn
được cô khen.
- Theo tôi mỗi trẻ nhìn thế giới xung quanh một cách khác nhau dưới con mắt
của trẻ thơ, do đó không nên chú trọng nhiều vào đúng và sai mà hãy nhìn và
đánh giá kết quả trên trẻ dưới mắt nhìn của trỴ, từ đó có biện pháp gợi mở dẫn
dắt trẻ. Nên tìm ra nguyên nhân và khuyến khích trẻ thử lại, tránh uốn kết quả
theo định kiến vì một thử nghiệm có thể cho ra những kết quả khác nhau không

như mong muốn.
* Biện pháp 7 : Nghệ thuật thu hút trẻ .
- Tôi trao đổi cùng giáo viên là khi lên kế hoạch hoạt động phải hoà đồng cùng
trẻ để tạo sự hứng thú giữa cô và trẻ. Cô luôn tạo cảm xúc ngạc nhiên hoặc thắc
mắc để thu hút sự chú ý của trẻ khi có một hiện tượng trong khi thử nghiệm để
truyền thêm hứng thú cho trẻ.
Ví dụ : Ô! Cái gì xảy ra ? Khi nói thể hiện ngữ điệu, thể hiện sự ngạc nhiên
qua nét mặt, ánh mắt mở to...
Với những biện pháp nêu trên tôi thấy giáo viên ở trường tôi tổ chức cho trẻ
thử nghiệm khám phá đạt được hiệu quả tốt hơn, trẻ rất say mê khám phá, góc
khoa học là nơi luôn thu hút trẻ ham thích nhất trong năm qua .
5. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
QUẢN LÝ MN_ ĐỖ THỊ NGA_MN XUÂN HOÀ_THỌ XUÂN

10


MỘT SỐ BIỆN PHÁP CHỈ ĐẠO NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG THỰC HÀNH THÍ NGHIỆM KHOA HỌC
TRONG TRƯỜNG MẦM NON

Qua một năm thực hiện đề tài “ Một số biện pháp chỉ đạo nâng cao chất lượng
thực hành thí nghiệm khoa học vào công tác giáo dục ở trường Mầm non Xuân
Hòa” đã mang lại hiệu quả sau :
a.Đối với nhà trường
- Đầu tư mua sắm them máy vi tính và đã kéo mạng đến các lớp.
- Cơ sở vật chất của nhà trường đã được nâng lên.
b.Đối với giáo viên
- Nắm vững mục tiêu và lên kế hoạch hoạt động khám phá thử nghiệm phù hợp
với từng lứa tuổi mẫu giáo.
- Giáo viên biết ứng dụng thông tin vào tìm hiểu, sưu tầm sáng tạo nhiều hoạt

động khám phá thử nghiệm cho trẻ.
c.Đối với trẻ
- Trẻ hứng thú yêu thích hoạt động khám phá
- Hình thành ở trẻ 1 số kỹ năng, thao tác thử nghiệm khoa học trong góc khoa
học.
- Trẻ ngày càng có kỹ năng quan sát tốt, biết suy đoán, phán đoán nhằm tìm ra
một kết quả chính xác.
- Trẻ mạnh dạn tự tin, có nhiều cơ hội phát triển ngôn ngữ qua trao đổi thắc mắc
cùng cô và bạn giải quyết vấn đề, trải nghiệm trực tiếp việc khám phá, quan sát
đối tượng xung quanh.
Không chỉ khám phá trong góc khoa học hoặc trong các hoạt động khoa
học mà trẻ còn được khám phá, áp dụng và phát hiện được rất nhiều điều qua các
môn học khác.
d. Đối với phụ huynh
- Nhiều lý do nhiều công việc nên đa số các bậc phụ huynh không chú ý đến nội
dung các hoạt động mà trẻ được học ở trường. Nhưng khi trẻ được cô giáo
hướng dẫn một số hoạt động khám phá thử nghiệm và về nhà làm lại cho bố mẹ
xem thì họ rất thích và tự hào kể về com mình đã làm được cho gia đình xem.

QUẢN LÝ MN_ ĐỖ THỊ NGA_MN XUÂN HOÀ_THỌ XUÂN

11


MỘT SỐ BIỆN PHÁP CHỈ ĐẠO NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG THỰC HÀNH THÍ NGHIỆM KHOA HỌC
TRONG TRƯỜNG MẦM NON

PHẦN 3
KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1. Kết luận

Tóm lại muốn cho trẻ hứng thú khi tham gia vào hoạt động thử nghiệm
khám phá thì giáo viên phải có nhiều nguyên vật liệu phong phú đa dạng. Phải
tạo cho trẻ ham thích tìm hiểu theo nhiều cách khác nhau, tình huống đưa vào
phải phù hợp, thì mục đích đề ra đạt được kết qủa.
Sử dụng các phương pháp biện pháp thích hợp sẽ giúp trẻ luôn thích thú
và muốn khám phá thế giới xung quanh. Và điều quan trọng phải xác định “Hoạt
động khám phá thử nghiệm mục đích không phải là dạy kiến thức cho trẻ mà là
dạy kỹ năng tư duy suy luận qua các bước đường thí nghiệm mày mò bằng nhiều
cách khác nhau”.
2.Kiến nghị
*Đối với phòng giáo dục: Tạo mọi điều kiện về tinh thần và vật chất để
CBQL và giáo viên cốt cán của các trường được tham quan học hỏi các trường
điểm chất lượng cao trong Tỉnh cũng như trong cả nước nhằm nâng cao hiểu
biết, trình độ chuyên môn từ đó nâng cao chất lượng CSGD trẻ nơi mình công
tác.
* Đối với các ban ngành có liên quan: Tạo điều kiện về cơ sở vật chất
cho để phục vụ công tác CSGD trẻ như: Xây dựng cho mỗi trường phòng thí
nghiệm phù hợp với lứa tuổi, mỗi trường có một khu vui chơi với thiên
nhiên( Phân khu: Khu vực chơi với nước, cát, sỏi…) từ đó tạo điều kiện cho cô
và trẻ được thực hành trải nghiệm các thí nghiệm khoa học một cách tích cực và
sẽ có hiệu quả trong công tác CGGD trẻ.
Trên đây là một vài kinh nghiệm nhỏ chỉ đạo giáo viên nâng cao chất
lượng thực hành thí nghiệm khoa học vào công tác giáo dục ở trường Mầm non
Xuân Hòa. Kính mong nhận được sự đóng góp của Hội đồng khoa học các cấp
để tôi thực hiện tốt hơn trong năm học tới.
Thanh Hoá ngày 25 tháng 3 năm 2016
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của
Mình viết, không sao chép nội dung của
người khác.

NGƯỜI VIẾT

Đỗ Thị Nga
,

QUẢN LÝ MN_ ĐỖ THỊ NGA_MN XUÂN HOÀ_THỌ XUÂN

12