skkn một số kinh nghiệm giúp trẻ 3 4 tuổi bảo vệ môi trường trong trường mầm non

I . MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Như chúng ta đã biết bảo vệ môi trường là vấn đề cấp bách trong xã hội
hiện nay. Trong những năm gần đây ý thức bảo vệ môi trường của 1 số người
xuống cấp. Con người hủy hoại môi trường khiến cho môi trường bị ô nhiễm.
Hiện tượng thời tiết khắc nghiệt, thiên tai đe dọa, thường xuyên ảnh hưởng lớn
đến cuộc sống sinh hoạt sức khỏe con người. Chính vì vậy: Nhà nước ta đã có
“Luật quốc gia” về bảo vệ môi trường năm 1993. Trong luật đã nhấn mạnh “
Bảo vệ môi trường là sự nghiệp của toàn dân”. Hiểu biết về môi trường những
hành vi thái độ của con người đối với môi trường, phải được xem là một trong
những giá trị nhân cách trong toàn bộ hệ thống nhân cách của con người. Nhân
loại muốn tồn tại và phát triển thì cần phải bảo vệ được nguồn tài nguyên và môi
trường.
Trong thời đại hiện nay, khi đất nước ta đang ở thời kỳ công nghiệp hóa,
hiện đại hóa, cùng với sự hội nhập quốc tế, với sự đầu tư của nước ngoài những
nhà máy chế tạo công nghiệp ngày càng phát triển, kinh tế của đất nước ổn định
hơn nhưng cũng từ đó nguồn chất thải của các nhà máy, khu công nghiệp đã gây
ô nhiễm và phá hoại nghiêm trọng môi trường sinh thái. Không khí, nguồn nước
bị ô nhiễm, rừng rậm bị phá huỷ, diện tích đất trồng giảm đi, chất phế thải tiêu
diệt màu xanh. Chính những nhân tố đó đang đe dọa trực tiếp cuộc sống của con
người đặc biệt là đối với trẻ mầm non. Cho nên vấn đề bảo vệ môi trường tự
nhiên đang là vấn đề cấp bách nhất trên thế giới nói chung và trong nước nói
riêng hiện nay.
Môi trường là nguồn sống của con người, con người thông qua quá trình
trao đổi chất, tiếp nhận ô xi và thải khí các bon níc. Vì vậy, nguồn không khí
trong sạch sẽ cung cấp dưỡng khí nuôi cơ thể. Uống nước sạch và ăn các loại
thức ăn không bị ô nhiễm sẽ giúp con người tiếp tục phát triển và sinh trưởng.
Loài người và môi trường có sự trao đổi về vật chất để giữ được sự cân bằng về
hoàn cảnh sinh thái, mà một khi hoàn cảnh sinh thái bị phá vỡ thì sẽ ảnh hưởng
nghiêm trọng đến sức khoẻ con người
Môi trường sống là ngôi nhà chung của con người và tất cả các loài động

thực vật khác, bảo vệ môi trường chính là bảo vệ nguồn sống của chính chúng
ta, có thể nói nếu loài người muốn sinh tồn và phát triển thì chỉ có cách duy nhất
là bảo vệ môi trường.
Như chúng ta đã biết, trẻ ở lúa tuổi mầm non cơ thể trẻ đang non nớt, sức
đề kháng kém nên dễ hấp thụ và nhiễm các loại bệnh do môi trường gây nên, để
trẻ phát triển toàn diện thì trẻ phải được sống trong môi trường lành mạnh,
không chứa các tác nhân gây bệnh, ô nhiễm như: Bụi bẩn, không khí và nguồn
nước ô nhiễm. Như vậy, người lớn mà đặc biệt là cô giáo phải tạo thói quen cho
trẻ có ý thức tôn trọng về việc bảo vệ môi trường ngay từ khi trẻ còn ở trong môi
trường mầm non.
Trong thực tế việc giáo dục trẻ ý thức giữ gìn và bảo vệ môi trường ở các
trường mầm non hiện nay là một vấn đề còn nhiều hạn chế, giáo viên mới chỉ
1


chú ý đến dạy trẻ biết giữ gìn và bảo vệ môi trường trong một số hoạt đông: Vệ
sinh, qua hoạt động ngoài trời, hoạt động góc mới chỉ mang tính hình thức, chưa
có kế hoạch cụ thể cho từng thời điểm, nội dung giáo dục môi trường được lồng
ghép trong các tiết học chưa được giáo viên quan tâm và chưa làm thường
xuyên. Từ nhận thức tầm quan trọng của vấn đề giáo dục môi trường ở lứa tuổi
mẫu giáo. Liệu trẻ 3 - 4 tuổi có đủ khả năng để lĩnh hội những mối liên hệ qua
lại trong thiên nhiên được không? Làm thế nào để giáo dục trẻ mẫu giáo 3 - 4
tuổi biết giữ gìn và bảo vệ môi trường một cách nhẹ nhàng, có hiệu quả nhất?
Là một giáo viên mầm non, được đứng chính ở lớp mẫu giáo 3 – 4 tuổi
nhiều năm, trước những thực tế về những biến động của việc biến đổi khí hậu
ngày càng khắc nghiệt của môi trường, khi mà không khí của chúng ta đang dần
dần nóng lên và cả thế giói đang chung tay cam kết bảo vệ môi trường tôi thấy
ngoài việc chăm sóc giáo dục để trẻ phát triển một cách toàn diện thì việc giáo
dục cho trẻ có ý thức bảo vệ môi trường ngay từ khi còn trong trường mầm non
là rất cần thiết và thiết thực. Từ thực tế trên tôi đã lựa chọn chọn đề tài" Một số

kinh nghiệm giáo dục trẻ 3 – 4 tuổi bảo vệ môi trường trong trường mầm
non’’ để nghiên cứu và viết sáng kiến kinh nghiệm cho năm học 2015 – 2016.
2. Mục đích nghiên cứu:
Tìm ra một số kinh nghiệm nâng cao ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ 3 –
4 tuổi trong trường mầm non. Giúp cho trẻ có những hiểu biết ban đầu trong
việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ từ đó hình thành cho trẻ ý thức
tốt trong việc bảo vệ môi trường.
3. Đối tượng nghiên cứu:
Đối với đề tài “Một số kinh nghiệm giáo dục trẻ 3 - 4 tuổi bảo vệ môi
trường trong trường Mầm Non’’ tôi đã áp dụng cho trẻ mẫu giáo 3 – 4 tuổi lớp
Hoa Huệ 3 trường mầm non thị trấn Ngọc Lặc.
4. Phương pháp nghiên cứu:
Trong quá trình nghiên cứu tôi đã sử dụng các phương pháp sau:
4.1. Phương pháp quan sát trẻ.
4.2. Phương pháp trò chuyện đàm thoại.
4.3. Phương pháp thực hành, trải nghiệm, thử nghiệm.
4.4. Phương pháp thống kê toán học

2


II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
1.Cơ sở lý luận
Giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ mầm non là cung cấp cho trẻ những
hiểu biết ban đầu về môi trường có ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống con người
và sự vật hiện tượng xung quanh trẻ, dạy trẻ biết cách sống tích cực, thân thiện
với môi trường, hình thành những nề nếp, thói quen trong việc bảo vệ môi
trường. Việc giáo dục bảo vệ môi trường trong trường mầm non, được xác định
là một trong các nhiệm vụ quan trọng, được tiến hành trong quá trình hình thành
và phát triển toàn diện nhân cách trẻ.

Đối với trẻ mẫu giáo 3 - 4 tuổi, đây là lứa tuổi trẻ phát triển mạnh mẽ
nhất, nhất là về ngôn ngữ, lúc này, trẻ có thể nói được nhiều hơn và làm nhiều
hành động phức tạp hơn. Bên cạnh đó, trẻ cũng trở nên tò mò, dễ gần, trẻ thích
các hoạt động chân tay và khám phá bằng các giác quan.
Có thể nắm các thông tin thông qua giao tiếp và các cách đơn giản, dễ
hiểu. Trẻ hay đặt câu hỏi nhưng không phải lúc nào cũng hiểu câu trả lời,
trẻ bắt đầu nhận ra các mối quan hệ nhân quả đơn giản dưới dạng các câu hỏi
đơn giản: tại sao? Để làm gì? Như thế nào? Trẻ có thể móc nối các sự kiện khi
thảo luận nhưng có thể gặp khó khăn trong phát âm, diễn đạt bằng lời nói. Trẻ
cần được người lớn chú ý nghe và nói lại rõ ràng hơn những gì trẻ nói. Chính vì
thế mà việc giáo dục trẻ có một số thói quen ban đầu trong việc bảo vệ môi
trường ở giai đoạn này là vô cùng cần thiết. Chính vì lẽ đó nên tôi đã đi sâu
nghiên cứu nhằm tìm ra “Một số kinh nghiệm giáo dục trẻ 3 – 4 tuổi bảo vệ
môi trường trong trường mầm non”.
2. Thực trạng vấn đề:
Trong quá trình nghiên cứu một số kinh nghiệm giáo dục trẻ 3 - 4 tuổi bảo
vệ môi trường ở lớp Hoa Huệ 3 bản thân tôi đã gặp những thuận lợi và khó khăn
như sau:
2.1. Thuận lợi:
Trường mầm non Thị Trấn Ngọc Lặc là trường Mầm non đạt chuẩn Quốc
gia mức độ 1, trường có bề dày thành tích trong nhiều năm qua, được xây dựng
kiên cố nhà 2 tầng khang trang sạch đẹp nằm ngay trung tâm thị trấn, có phòng
học đầy đủ, thoáng mát, rộng rãi, đầy đủ bàn ghế, có sân chơi thoáng mát sạch
sẽ, có nhiều cây xanh, an toàn, khuôn viên được trang trí đẹp, gần gũi, thân thiện
phù hợp với trẻ.
Ban Giám hiệu Nhà trường có bề dày kinh nghiệm trong công tác quản lý
và có đội ngũ giáo viên nhiệt tình, tâm huyết với nghề nghiệp.
Đông đảo phụ huynh học sinh tin tưởng tín nhiệm và ủng hộ lớp trong
quá trình chăm sóc và giáo dục các cháu.
Đa số cháu đều là sống tại khu trung tâm nên tỷ lệ đi học chuyên cần

chiếm tỷ lệ cao. Các cháu đều khỏe mạnh, hoạt bát và nhanh nhẹn.
Trang thiết bị, đồ dùng, đồ chơi để phục vụ cho các môn học tương đối
đầy đủ.
3


Các cô được phân công ở nhóm lớp Hoa Huệ 3 đều có trình độ đạt chuẩn trở
lên, nắm vững phương pháp, sớm được tiếp cận với chương trình giáo dục mầm
non mới, công nghệ thông tin, được tham gia các lớp học chuyên đề, dự giờ dạy
mẫu do trường tổ chức, các cô tâm huyết với nghề, coi các cháu như con đẻ của
mình, biết phối hợp nhịp nhàng trong công việc.
Từ những thuận lợi trên đã tạo điều kiện tốt cho tôi thực hiện việc giáo
dục trẻ bảo vệ môi trường.
2.2. Khó khăn:
Bên cạnh những thuận lợi trên thì lớp cũng gặp một số khó khăn sau:
Lớp học với số trẻ đông (40 cháu) so với quy định. Trong quá trình giảng
dạy, tôi nhận thấy quá trình trẻ tham gia vào các hoạt động nhiều cháu hiếu
động, nhận thức của các cháu không đồng đều, nên tôi gặp không ít khó khăn
trong quá trình truyền đạt kiến thức cho trẻ.
Số cháu nam nhiều hơn so với cháu nữ trong lớp nên sự tập chung chú ý
trong các hoạt động không được lâu.
Đa số trẻ chưa có thói quen gọn gàng, ngăn nắp và biết vệ sinh cá nhân
cho bản thân.
Kiến thức về việc bảo vệ môi trường đối với trẻ còn nghèo nàn
Tài liệu liên quan đến giáo dục bảo vệ môi trường còn ít nên cũng ảnh
hưởng trong quá trình nghiên cứu và tổ chức các hoạt động cho trẻ
Nhận thức của một số phụ huynh học sinh còn chưa đồng đều, chưa ý
thức được tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường nên họ chưa chú trọng
việc phối hợp với nhà trường cùng giáo viên để dạy dỗ các cháu trong hoạt
động.

2.3. Kết quả, thực trạng:
Từ thực trạng trên cho thấy, một số kỹ năng và kiến thức của trẻ về môi
trường còn ít. Ý thức bảo vệ môi trường và bản thân chưa cao. Ngay từ đầu năm
học tôi đã tiến hành khảo sát, phân loại chất lượng trên trẻ. Qua khảo sát, kết quả
cụ thể như sau:
Kết quả
TT

1

2

Nội dung
Trẻ có thói quen sống gọn gàng,
ngăn nắp, vệ sinh cá nhân, vệ sinh
môi trường trong nhóm lớp.
Trẻ có ý thức tham gia các hoạt
động giữ gìn và bảo vệ môi trường,
chăm sóc vật nuôi, cây trồng,
không vứt rác bừa bãi, lau chùi,
sắp xếp đồ dùng, đồ chơi gọn gàng
ngăn nắp.

Số
trẻ

Đạt

%

Chưa
đạt

%

40

30

75

10

25

40

25

62,5

15

37,5

4


3

Yêu thiên nhiên, không ngắt lá bẻ
cành, hắt hủi các động vật.

40

30

75

10

25

4

Biết mối quan hệ giữa động vật –
thực vật – con người và môi
trương.

40

23

57,5

17

42,5

5

Biết lợi ích và tác hại của hiện
tượng tự nhiên như: Mưa, gió, bão,
lũ ảnh hưởng đối với đời sống con
người.

40

25

62,5

15

37,5

Qua kết quả khảo sát ban đầu cho thấy kết quả đạt được trên trẻ chưa cao
so với yêu cầu đối với trẻ 3 - 4 tuổi. Từ kết quả thực trạng trên, bản thân tôi rất
băn khoăn, lo lắng, làm thế nào để giúp trẻ tích cực tham gia vào các hoạt động
giữ gìn và bảo vệ môi trường một cách tích cực, biết tự mình tránh được một số
tác hại của môi trường…. Chính vì thế tôi đã mạnh dạn đưa ra “Một số kinh
nghiệm giáo dục trẻ 3 – 4 tuổi bảo vệ môi trường trong trường mầm non”,
nhằm giúp trẻ tiếp thu và tham gia hoạt động bảo vệ môi trường trong trường
mầm non một cách tích cực hơn.
3. Giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề
3.1. Kinh nghiệm 1: Rèn nền nếp – thói quen
Rèn nền nếp và thói quen cho trẻ là giúp trẻ tự phục vụ cho bản thân, có
những thói quen tốt trong sinh hoạt hàng ngày. Nếu chúng ta không đưa trẻ vào
nền nếp thì giờ học không đạt kết quả cao.
Trẻ mầm non, nhất là lứa tuổi 3 – 4 tuổi với đặc thù là rất dễ nhớ và chóng

quên, vì vậy tôi luôn trú trọng nhắc nhở trẻ về việc thực hiện các nền nếp, thói
quen trong sinh hoạt hằng ngày như khi đến lớp thực hiện theo các quy định của
lớp ngồi vào đúng chỗ của mình, biết lấy và cất đồ chơi vào đúng giá nơi quy
định… và đặc biệt là chú ý đến giáo dục lễ giáo và thói quen tự phục vụ như đến
lớp biết chào cô, chào bố mẹ, ông bà, biết thay dép của mình và bỏ vào đúng nơi
quy định, nhớ được tủ cá nhân của mình qua các ký hiệu, khi ăn quà biết bỏ rác
vào thùng…. Đây là nền tảng quan trọng để giáo dục trẻ bảo vệ môi trường.
Ví dụ: Để rèn giáo dục lễ giáo cho trẻ, ở giờ đón trẻ tôi tập cho trẻ đến
lớp khoanh tay chào cô giáo, chào bố mẹ, ông bà và thay dép vào lớp, hay khi
bố mẹ đến đón trẻ tôi lại nhắc nhở trẻ chào bố mẹ, cô giáo và các bạn để ra
về…
Khi rèn nền nếp thói quen không thể thiếu việc rèn luyện cho trẻ thói quen
vệ sinh cá nhân, thói quen tự phục vụ, hằng ngày tôi nhắc nhở trẻ biết thực hiện
vệ sinh cá nhân như: Rửa mặt, đánh răng, chải đầu, biết quan sát, ăn quà bỏ giấy,
rác vào thùng rác, biết rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh,
biết ăn mặc quần áo gọn gàng, sạch sẽ, sắp xếp đồ dùng, đồ chơi đúng nơi quy
định, biết nhắc nhở bạn khi thấy bạn vứt rác bừa bãi…
5


Ví dụ: Trong giờ chăm sóc. Ngoài việc hướng dẫn trẻ biết tự mình xúc
cơm ăn, biết ăn nhiều thực phẩm để cho cơ thể khỏe mạnh, cân đối, biết nhặt
cơm rơi vào đĩa đựng cơm rơi, khi ăn không nói chuyện, cười đùa sẽ làm mất vệ
sinh đối với những người xung quanh… tôi còn hướng dẫn tập cho trẻ ăn xong
biết tự rót nước xúc miệng, rửa tay, lau miệng... đồng thời cũng nhắc nhỡ trẻ biết
tiết kiệm nguồn nước như khi uống nước rót vừa phải, đủ uống, khi rửa tay cần
vặn vòi vừa phải để không làm lãng phí nguồn nước…
Có thể nói với việc rèn nền nếp thói quen cho trẻ thường xuyên, liên tục
sẽ tạo được cho trẻ thói quen và trở thành việc làm hằng ngày đối với trẻ từ đó
tạo tiền đề cho trẻ có ý thức giữ gìn bản thân, giữ gìn môi trường xung quanh

mình, từ đó trẻ sẽ hình thành ở trẻ thái độ đồng tình hoặc không đồng tình với
những hành vi của con người đối với môi trường xung quanh trẻ.
3.2. Kinh nghiệm 2: Xây dựng môi trường giáo dục phong phú
“Xây dựng môi trường giáo dục” là một trong những yếu tố quan trọng
góp phần nâng cao chất lượng và hiệu quả trong việc dạy trẻ có một số hiểu biết
ban đầu về giáo dục bảo vệ môi trường. Trang trí môi trường giáo dục phong
phú sẽ tạo cho trẻ cảm giác gần gũi, chủ động trong việc tìm tòi, khám phá
những điều mới lạ về môi trường xung quanh trẻ. Đây là động cơ để trẻ phát huy
tính tích cực, chủ động, sáng tạo, từ đó lôi cuốn trẻ đến với bài học một cách tự
tin và hứng thú.
Để giúp trẻ mở rộng sự hiểu biết và hứng thú khi tham gia các hoạt động
tại nhóm lớp, việc cần thiết của cô giáo là phải tạo môi trường giáo dục xung
quanh trẻ.
Ngay từ đầu năm học tôi đã tham mưu với nhà trường vận động phụ
huynh mua sắm và làm một số đồ dùng dạy học phục vụ công tác bảo vệ môi
trường, tạo điều kiện để trẻ phát huy tính tích cực hoạt động trãi nghiệm như:
Mua sắm đầy đủ đồ dùng vệ sinh cá nhân như: Ca, cốc, xô, chậu, giá đựng cốc,
khăn mặt … một số dụng cụ vệ sinh bảo vệ môi trường như: Chổi, bình tưới, đồ
chơi, một số tranh ảnh, áp phích có nội dung bảo vệ môi trường.
Đặc biệt ở các góc được trang trí theo chủ đề và có lồng ghép nội dung
cho trẻ hoạt động. Các ký hiệu được sử dụng bằng các hình ảnh như: Cây, hoa,
lá, quả, các con vật ngộ nghĩnh, qua đó giới thiệu cho trẻ sự đa dạng phong phú
của môi trường thiên nhiên.
Từ môi trường trên đã giúp trẻ hứng thú tìm hiểu, nhận biết các ký hiệu
của mình và của bạn, thích được quan sát và tìm hiểu những sự vật, hiện tượng
xung quanh.
Đối với lứa tuổi mẫu giáo, nhận thức của trẻ thông qua tư duy trực quan,
Vì vậy vấn đề tạo ra môi trường giúp trẻ tiếp nhận những kiến thức về môi
trường là việc vô cùng cần thiết. Vào đầu năm học, tôi đã lên kế hoạch tạo môi
trường để trẻ hoạt động.

Ví dụ: Xây dựng góc thiên nhiên: Trồng nhiều loại cây, cây hoa. Cây
cảnh, cây thân leo … bên cạnh đó để giáo dục trẻ biết chăm sóc cây xanh tôi đã
chuẩn bị thêm bình nước tưới, có xẻng làm đất, kéo cắt tỉa cây.
6


Để giúp trẻ hiểu rõ hơn về mối quan hệ giữa cây xanh và môi trường sống
có mối quan hệ chặt chẽ với nhau tôi đã cùng trẻ làm thí nghiệm, tôi đã ươm một
số hạt đỗ để trẻ quan sát sự nảy mầm của hạt đỗ. Trẻ biết cây sống được là nhờ
có đất, nước và ánh nắng. Trẻ được chăm sóc cây, được sới đất, tưới cây, tỉa cây.
Từ đó trẻ biết nếu thiếu đất và nước cây sẽ chết.
Hay đối với động vật cũng vậy, giáo dục trẻ khi gia đình nuôi chim cảnh,
nuôi cá vàng. Trẻ có thể cùng bố mẹ cho chim ăn, cho cá ăn, nhận biết được
nguồn nước bẩn, nguồn nước sạch. Từ đó trẻ sẽ biết nếu để nước bẩn cá sẽ
chết ... Qua đó giúp trẻ nắm được nội dung giáo dục môi trường thông qua hình
ảnh trực quan sinh động, cụ thể.
Để tạo điều kiện cho trẻ biết phân loại rác thải, những loại rác có lợi và
không có lợi với môi trường tôi đã chuẩn bị một số đồ dùng sau để giúp trẻ hiểu
được có một số thứ tan trong nước. Có một số thứ không tan. Tôi chuẩn bị: 3
mảnh giấy; 3 cái lá; 3 cái túi mi lông. Tôi chôn xuống đất 3 vật liệu trên sau 2
tuần sau tổ chức cho trẻ đào lên trẻ nhận xét:
- Lá cây chuyển sang màu nâu có lỗ thủng
- Giấy mủn ra
- Ni lông không thay đổi.
Từ đó giúp cho trẻ hiểu là: Lá cây, giấy chôn dưới đất mủn ra lẫn vào đất,
cây cối có thể sống được. Ni lông, mảnh nhựa không tan trong đất, cây cối
không có chỗ mọc, môi trường bị hủy hoại … thông qua đó giáo dục trẻ biết
phân loại rác và biết bỏ rác vào đúng nơi qui định.
Qua việc tạo môi trường cho trẻ hoạt động, trẻ thích và tích cực hoạt
động, trẻ tự khám phá. Qua đó trẻ làm quen với các yếu tố môi trường, hiểu

được mối quan hệ giữa chúng.
Trong lớp tôi sắp xếp đặt đồ dùng, đồ chơi gọn gàng ngăn nắp, luôn giữ vệ
sinh trong và ngoài phòng học, chuẩn bị thùng đựng rác, khăn, nước đầy đủ. Từ
đó giúp cho trẻ có nề nếp thói quen giữ vệ sinh sạch sẽ, gọn gàng, ngăn nắp. Bản
thân tôi cũng luôn cố gắng là tấm gương sáng về việc bảo vệ môi trường cho trẻ
noi theo.
3.3. Kinh nghiệm 3: Sử dụng đồ dùng trực quan trong việc dạy trẻ bảo vệ
môi trường
Việc lựa chọn và sử dụng đồ dùng trực quan trong việc giáo dục trẻ bảo
vệ môi trường có tác dụng rất lớn tới sự phát triển nhân cách toàn diện cho trẻ.
Việc sử dụng đồ dùng trực quan sẽ kích thích các giác quan và tư duy của trẻ
hoạt động một cách tích cực, khơi dậy niềm đam mê thích khám phá trong thế
giới của những sự vật hiện tượng và giúp trẻ tham gia hoạt động một cách tự tin,
thoải mái. Chính vì vậy trong quá trình thực hiện bản thân tôi đã cố gắng phát
huy tối đa các hình thức, vận dụng đồ dùng trực quan vào tiết dạy một cách khoa
học và hợp lý nhằm giúp trẻ hứng thú hoạt động trong việc bảo vệ môi trường
trong trường mầm non, tiếp thu kiến thức một cách nhanh nhất và hiệu quả nhất.
Tuỳ theo từng nội dung chủ đề, từng đề tài cụ thể tôi đã lựa chọn sưu tầm
đồ dùng trực quan vào việc giảng dạy sao cho phù hợp với trẻ khích lệ trẻ hoạt
7


động sáng tạo để phát huy tối đa sự tư duy tưởng tượng của trẻ, tôi đã lần lượt
vận dụng những đồ dùng trực quan như: “Sử dụng tranh minh hoạ”, “Sử dụng
mô hình”. “Sử dụng vật thật” trong mỗi tiết học khác nhau nhằm gây được hứng
thú cho trẻ, giúp trẻ hứng thú khi tham gia hoạt động bảo vệ môi trường.
Ví dụ : Ở chủ đề” thế giới động vật” với đề tài ‘’Một số con vật sống dưới
nước’’ tôi đã sử dụng vật thật, tôi cho trẻ quan sát 2 bể cá, 1 bể nước sạch có cá
đang bơi và bên cạnh là bể cá nước đục.
+ Các con thấy 2 bể cá này như thế nào ?

+ Nếu không thay nước cho cá thì cá sẽ bị làm sao ?
+ Chúng mình phải làm sao để cá không bị chết ?
Qua đó giúp trẻ hiểu: Biết cho cá ăn hàng ngày, và không được vứt rác và
những đồ bẩn vào nước làm ô nhiễm nguồn nước, mà phải thay nước cho cá để
môi trường sạch sẽ không bị ô nhiễm và cá sẽ không bị chết. Tôi còn mở rộng
cho trẻ về một số động vật đang sống trong lòng đại dương như: tôm,cá thu,…
đây là những con vật đang có nguy cơ tuyệt chủng do ý thức của con người.
Trong tự nhiên còn có rất nhiều con vật nhưng chúng có tên gọi, đặc điểm, hình
dáng và môi trường sống khác nhau chúng đều cần được chăm sóc và bảo vệ.
Ví dụ : Ở chủ đề “Nước và hiện tượng tự nhiên”, để giúp trẻ tìm hiểu về
ích lợi của nước, để thu hút trẻ vào hoạt động tôi đã sử dụng máy chiếu tôi cho
trẻ xem 1 đoạn vi deo về mưa và hỏi trẻ ?
+ Đây là hiện tượng gì ?
+ Mưa xuống giúp cho cây cối và con vật như thế nào ?
+ Còn đối với con người thì sao ?
Giúp trẻ hiểu: Đặc điểm của nước, nước sạch, nước bẩn, nước có nhu cầu
rất cần thiết đối với con người, cây cối, động vật, qua đó giáo dục trẻ biết bảo vệ
nguồn nước, biết tiết kiệm nước sạch… Tránh xa những nguồn nước bẩn gây ô
nhiễm bệnh tật cho con người.
Cũng là việc cho trẻ tìm hiểu về ích lợi của cây xanh đối với môi trường
sống, tôi đã sử dụng bằng tranh minh họa đó là: Cho trẻ quan sát hình ảnh về 2
khu rừng, 1 khu rừng nhiều cây xanh và 1 khu rừng đã bị tàn phá và cho trẻ so
sánh về 2 bức tranh trên từ đó giúp trẻ hiểu được khu rừng bị tàn phá là do đâu?
Khi bị tàn phá như vậy thì môi trường sẽ như thế nào? Cần làm gì để bảo vệ
rừng….
Với việc lựa chọn và sử dụng đồ dùng trực quan hợp lý, hấp dẫn trẻ tôi đã
tạo ra các tình huống liên tục trong suốt quá trình trẻ tham gia các hoạt động
giúp trẻ tiếp thu kiến thức về môi trường một cách chính xác, sâu sắc và bền
vững để bảo vệ môi trường.
3.4. Kinh nghiệm 4: Lồng ghép tích hợp các nội dung hoạt động giáo dục

cho trẻ thông qua các môn học khác
Giáo dục bảo vệ môi trường không phải là một môn học riêng biệt mà nó
được lồng ghép, tích hợp vào tất cả các hoạt động trong ngày của trẻ theo các
chủ đề. Vì thế việc lựa chọn nội dung giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ theo
từng chủ đề khác nhau sao cho phù hợp với nội dung của chủ đề đó là việc làm
8


rất quan trọng, nhằm tạo ra mối quan hệ chặt chẽ giữa nội dung tích hợp với nội
dung chính của từng hoạt động. Việc lồng ghép nội dung giáo dục bảo vệ môi
trường cho trẻ ở trường mầm non đòi hỏi ở giáo viên sự sáng tạo linh hoạt và
khéo léo khi vận dụng, quá trình vận dụng tích hợp, cần lựa chọn nội dung phù
hợp, logic, tránh quá trình hoạt động trở lên rời rạc, chắp vá, trong quá trình tổ
chức các hoạt động, cụ thể như:
Bản thân tôi cần tích hợp nội dung như sau:
Với môn tạo hình ở chủ đề “ Thực vật” để giáo dục trẻ về lợi ích của cây
xanh đối với môi trường sống tôi cho trẻ vẽ cây xanh, và trước khi trẻ vẽ tôi đã
lồng ghép việc giáo dục bảo vệ môi trường tôi đã xây dựng hệ thống câu hỏi và
hỏi trẻ ? Cây xanh có ích lợi gì? Chúng mình có được bẻ cành cây không? Có
được giẫm lên cỏ, hoa không? Trồng nhiều cây xanh sẽ giúp chúng ta tránh được
bảo lũ nữa đấy các con ạ.
Với môn âm nhạc: Để giáo dục trẻ biết được lợi ích của mưa đối với cây
xanh và môi trường sống khi dạy trẻ bài ‘’ Cho tôi đi làm mưa với’’, tôi đã giới
thiệu với trẻ về mưa, mưa giúp cho cây cối đâm chồi nảy lộc, mưa còn giúp cho
con người có đủ nước để sinh hoạt đấy, và mưa còn giúp cho khống khí trong
lành, mát mẻ không bị ô nhiễm môi trường nữa đấy
Hay đối với các tác phẩm làm quen với văn học: Tôi đã lựa chọn cho trẻ
được nghe nhiều câu chuyện về môi trường, những việc làm có lợi, có hại tới
môi trường, tác hại của môi trường ô nhiễm đến sức khỏe con người. Ví dụ: Tôi
cho trẻ đọc bài thơ ‘’Bé quét rác’’và hỏi trẻ bé đang làm gì? Bé quét rác giúp

cho môi trường như thế nào?.
Qua giờ khám phá khoa học : Chủ đề thực vật: “ cây xanh và môi trường
sống” tôi đã xây dựng hệ thống câu hỏi đàm thoại: Cây xanh để làm gì? cây
xanh có ích lợi như thế nào? Qua lợi ích của cây xanh, tôi giáo dục trẻ không
ngắt lá bẻ cành, mà phải bảo vệ chăm sóc cây xanh để cây cho ta nhiều lợi ích.
Đồng thời cung cấp cho trẻ những nội dung giáo dục bảo vệ môi trường như:
Trẻ biết được cây cần ánh sáng, nước, không khí, đất…
+ Trẻ biết được cây cần có sự chăm sóc của con người.
+ Trẻ biết cây làm cảnh, cho ta bóng mát, cây có tác dụng điều hoà và làm
sạch không khí, cây còn giữ cho đất khỏi trôi khi mùa mưa bảo.
+ Cây còn là nơi ở của động vật.
+ Cây cối còn làm giảm ô nhiễm môi trường: giảm bụi, tiếng ồn, chất độc
hại, giảm nhiệt độ ngày hè…
+ Trẻ biết được những nguy hiểm xảy ra khi rừng cây bị tàn phá: Con vật
không có nơi ở, không có thức ăn, nhiều động vật quý hiếm bị diệt chủng, lũ lụt
xảy ra thường xuyên,không còn những cây thuốc quý…
+ Giáo dục trẻ cần phải bảo vệ rừng và cây xanh.
Với Chủ đề “ giao thông” - Trẻ biết được nguyên nhân của các phương tiện giao
thông làm ô nhiễm môi trường.
+ Tiếng ồn của động cơ, tiếng còi xe máy, ô tô, tàu hoả, máy bay.

9


+ Các phương tiện chở hàng cồng kềnh cũng gây cản trở, gây tắc nghẽn
giao thông, gây ra tai nạn…
+ Trẻ chơi không đúng chỗ cũng làm cản trở giao thông. Biện pháp giảm
bớt ô nhiễm môi trường do phương tiện giao thông gây ra.
+ Không vứt rác xuống đường, xuống sông khi đi trên các phương tiện
giao thông. Các hành vi văn minh khi tham gia giao thông.

Với chủ đề: “Nước và các hiện tượng thiên nhiên” tôi đã lồng các nội
dung tích hợp bảo vệ môi trường là: Nước là nguồn tài nguyên quý giá của con
người. Hiện nay nguồn nước bị ô nhiễm do chất thải nhà máy ra sông, kênh rạch
không được xử lý. Con người vứt rác bừa bãi…, Dạy trẻ biết nước không màu,
không mùi, không vị, nhưng khi bị ô nhiễm nước chuyển thành các màu vàng,
xanh hoặc đen, có mùi, có vị. Cần xử lý nước thải công nghiệp và nước thải sinh
hoạt hợp lý. Trẻ biết tiết kiệm nước trong nhà trường và ở nhà, không mở vòi
nước chảy bừa bãi. Biết khóa vòi nước khi xử dung xong... Không ngồi lâu chỗ
có gió lùa, mặc ấm khi có gió rét. Khi có giông bão không được chạy ra ngoài
mà phải tìm nơi an toàn để trú… dạy trẻ khi đi dưới trời nắng phải đội mũ, đeo
khẩu trang, đi gang tay, không ở ngoài trời lâu. Đi dưới trời mưa phải che ô, đội
mũ nón hoặc mặc áo mưa, không chơi đùa dưới trời mưa, để bảo vệ sức khỏe.
Khi trời mưa to sấm sét không đứng dưới gốc cây to, không cầm những vật bằng
sắt… Dạy trẻ biết trời nắng nóng lâu ngày không có mưa sẽ dẫn đến hạn hán.
Con người, con vật thiếu nước sinh hoạt thiếu nước để sản xuất và cây cối thiếu
nước khô héo cằn cổi, và có thể sẽ chết… Từ đó giáo dục trẻ có ý thức bảo vệ
cây xanh, giữ vệ sinh môi trường và biết tỏ thái độ không đồng tình đối với
những hành vi phá hoại môi trường…
3.5. Kinh nghiệm 5 : Phối kết hợp với phụ huynh
Công tác phối kết hợp giữa gia đình và nhà trường là một việc làm vô
cùng quan trọng và nó là nhiệm vụ thiết thực đối với lớp. Phối kết hợp giữa gia
đình và nhóm lớp tạo nên sự liên kết giữa giáo viên và cha mẹ trẻ, nhằm hổ trợ
lẫn nhau trong quá trình chăm sóc giáo dục trẻ nói chung và giáo dục trẻ 3-4 tuổi
bảo vệ môi trường nói riêng.
Trao đổi thông tin cần thiết với phụ huynh trong giờ đón trả trẻ nên trao
đổi trực tiếp với phụ huynh về những hành vi tốt và chưa tốt với môi trường của
trẻ khi ở lớp cũng như ở nhà, từ đó giáo viên có kế hoạch điều chỉnh, giáo dục
cho phù hợp.
Ví dụ: Ở lớp tôi đã làm góc tuyên truyền ‘’phụ huynh cần biết’’ trong đó
tôi đã ghi mọi thông tin của trẻ, các chuyên đề cần trao đổi, thay đổi các chủ đề

để phụ huynh tiện nắm được. Hàng ngày thông qua các giờ đón trả trẻ tôi cũng
thường xuyên trao đổi với phụ huynh về tình hình của trẻ, tuyên truyền về viêc
bảo vệ môi trường ở trẻ, về sự ô nhiễm môi trường của địa phương hiện nay
bằng cách: Trưng bày các góc chơi, sản phẩm của trẻ để giới thiệu với phụ
huynh, qua buổi đón trả trẻ nhắc nhở phụ huynh thường xuyên giáo dục trẻ bảo
vệ môi trường. Lồng vào các buổi họp phụ huynh trao đổi về tầm quan trọng của
việc giáo dục bảo vệ môi trường. Tuyên truyền phụ huynh rèn nền nếp cho trẻ ở
10


nhà như nhắc trẻ biết chào hỏi người lớn, mời bố mẹ ăn cơm, ăn cơm biết nhặt
cơm rơi vãi bỏ vào mâm… cùng bố mẹ tham gia chăm sóc bảo vệ cây trong gia
đình, giữ gìn vệ sinh nhà cửa sạch sẽ... Tuyên truyền bằng góc tranh ảnh ngoài
cửa lớp học về các khu ô nhiễm môi trường, khu rác thải chưa được xử lý,
những cánh đồng lạm dụng thuốc trừ sâu, …
Vận động phụ huynh sưu tầm cây xanh, xây dựng góc thiên nhiên để tạo
điều kiện cho trẻ được trãi nghiệm, biết cùng người lớn chăm sóc bảo vệ cây
xanh chính là bảo vệ môi trường sống, biết nhắc nhở trẻ ở nhà cũng phải biết
gọn gàng ngăn nắp không vứt rác bừa bãi… Từ đó phụ huynh nhìn thấy rõ trách
nhiệm của mình với việc bảo vệ môi trường và còn thấy trách nhiệm của mình
trong công tác giáo dục con cái là những chủ nhân tương lai của đất nước.
Tôi nhận thấy sự phối hợp này rất là tốt, phụ huynh cũng rất sẵn sàng giúp
đỡ và tạo điều kiện giúp con em mình học tập ngày một phát triển.
4. Hiệu quả:
Qua quá trình thực hiện hoạt động giáo dục bảo vệ môi trường ở nhóm
lớp, sử dụng nhiều kinh nghiệm nêu trên, tôi thấy khả năng hoạt động bảo vệ
môi trường của trẻ tiến triển từng bước rõ rệt. Đặc biệt, tôi thấy ở trẻ đó là sự tư
duy sáng tạo độc đáo cũng như có những kiến thức nhận biết vững chắc về cuộc
sống, về sự vật hiện tượng trong thế giới tự nhiên.
Chính vì vậy để đánh giá chính xác về khả năng của trẻ, tôi đã khảo sát

chất lượng trẻ sau quá trình thực hiện các biện pháp và kết quả thu được như
sau:
Kết quả
Số
TT
Nội dung
trẻ
Chưa
Đạt
%
%
đạt
Trẻ có thói quen sống gọn gàng,
1 ngăn nắp, vệ sinh cá nhân, vệ sinh 40
2.5
39
97.5
1
môi trường trong nhóm lớp.
Trẻ có ý thức tham gia các hoạt
động giữ gìn và bảo vệ môi trường,
2 chăm sóc vật nuôi, cây trồng, không 40
38
95
2
5
vứt rác bừa bãi, lau chùi, sắp xếp đồ
dùng, đồ chơi gọn gàng ngăn nắp.
3

Yêu thiên nhiên, không ngắt lá bẻ
cành, bắt giết các động vật.

40

40

100

0

0

4

Biết mối quan hệ giữa động vật –
thực vật – con người và môi trương.

40

40

100

0

0

11

5

Biết lợi ích và tác hại của hiện
tượng tự nhiên như: Mưa, gió, bão,
lũ ảnh hưởng đối với đời sống con
người.

40

38

95

2

5

Nhìn vào bảng so sánh trên tôi thấy trẻ ở lớp tôi đã có sự tiến bộ rõ rệt về ý
thức bảo vệ môi trường, trẻ đã có thói quen gọn gàng ngăn nắp, tích cực tham
gia các hoạt động bảo vệ môi trường, yêu thiên nhiên không bẻ cành, biết mối
quan hệ giữa đông vật, thực vật, con người, biết mối quan hệ con người với các
hiện tượng tự nhiên.

12


III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1. Kết luận
Qua quá trình nghiên cứu, tìm tòi và vận dụng một số kinh nghiệm giáo

dục trẻ bảo vệ môi trường cho trẻ tại lớp Hoa Huệ 3 ( 3 - 4 tuổi ) tôi thấy:
Điều quan trọng đầu tiên đối với trẻ là chuẩn bị tri thức cho trẻ, kết hợp
với việc soạn giáo án đầy đủ, sáng tạo và có thủ thuật lên lớp. Say mê không
chưa đủ mà đòi hỏi giáo viên phải phát huy hết khả năng của mình để dẫn dắt
gợi mở. Nghiên cứu tham khảo tài liệu, không ngừng bồi dưỡng nâng cao trình
độ chuyên môn. Bản thân phải là tấm gương sáng về giữ gìn và bảo vệ môi
trường để trẻ noi theo.
Với vai trò là người giáo viên, người hướng dẫn trẻ, tôi luôn tìm hiểu kỹ
và sâu sắc vai trò của môi trường trong cuộc sống con người. Để từ đó tôi tìm ra
những phương pháp, kinh nghiệm hay để lôi cuốn hướng trẻ vào hoạt động giáo
dục trẻ bảo vệ môi trường đạt hiệu quả tốt nhất.
Luôn nhận thức được bảo vệ môi trường và hướng người khác bảo vệ môi
trường là vấn đề cấp bách.
Lập kế hoạch về công việc giáo dục trẻ bảo vệ môi trường, vệ sinh cá
nhân cho trẻ phải được tiến hành thường xuyên.
Tích cực cho trẻ được thực hành trãi nghiệm các hoạt động có nội dung
bảo vệ môi trường như: trồng, chăm sóc cây xanh, nhặt lá cây khô, rác thải và tổ
chức các hoạt động tạo hình như: làm các bức tranh ảnh về bảo vệ môi trường
nội dung gần gũi với trẻ.
Luôn tìm tòi và và khám phá các cách sử dụng và tái chế các nguyên vật
liệu cũ để làm thành các công cụ dạy học và các đồ dùng đồ chơi.
Kết hợp với phụ huynh rèn cho trẻ có ý thức bảo vệ môi trường ở mọi lúc
mọi nơi.
Bản thân thường xuyên trao đổi với phụ huynh về những sản phẩm mà trẻ
làm được, vận động phụ huynh đóng góp những nguyên vật liệu cũ để cho trẻ
được phát huy sự sáng tạo của mình.
Sử dụng biện pháp nêu gương một cách đúng lúc, đúng đối tượng.
2. Kiến nghị
Để đạt được kết quả cao hơn nữa trong quá trình giáo dục trẻ biết bảo vệ
môi trường ở trường mầm non, bản thân tôi xin có một số kiến nghị sau:

Đối với nhà trường: Cần tạo điều kiện cho giáo viên được đi học hỏi môi
trường mở ở các trường bạn để có thêm kiến thức trong công tác chăm sóc giáo
dục trẻ tại trường được tốt hơn. Đồng thời, tổ chức các hoạt động hưởng ứng
ngày Môi trường Thế giới, hưởng ứng Giờ Trái đất hàng năm…
Đối với Phòng GD&ĐT: Cần tăng cường tổ chức chuyên đề về bảo vệ
môi trường cho giáo viên để nâng cao kiến thức, kĩ năng về tổ chức các hoạt
động lồng ghép bảo vệ môi trường cho trẻ phù hợp với từng lứa tuổi của trẻ và
phù hợp với điều kiện địa phương.
Trên đây là ý kiến đề xuất của bản thân trong quá trình vận dụng một số
kinh nghiệm giáo dục trẻ 3-4 tuổi bảo vệ môi trường tại nhóm lớp Hoa Huệ 3
13


trường Mầm non Thị trấn. Kính mong được sự quan tâm và xét duyệt của Hội
đồng đánh giá Sáng kiến kinh nghiệm để bản thân thực hiện nhiệm vụ chăm sóc
giáo dục các cháu đạt kết quả cao hơn trong những năm tới.
Tôi xin chân thành cảm ơn.
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Ngọc Lặc, ngày 15 tháng 3 năm
………………………………………... 2016
………………………………………...
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của
………………………………………...
mình viết, không sao chép nội dung
…………………………………………
của người khác.
…………………………………………
Người viết
…………………………………………

…………………………………………
…………………………………………
Phùng Thị Thu

14


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Chương trình chăm sóc giáo dục trẻ 3 – 4 tuổi.
2. Tài liệu giáo dục bảo vệ môi trường dành cho giáo viên.
3. Tài liệu hướng dẫn thực hiện nội dung giáo dục bảo vệ môi trường
trong trường Mầm non..
4. Tài liệu hướng dẫn thực hiện các chuyên đề giáo dục bảo vệ môi
trường do Phòng giáo dục mở.
5. Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên.

15