Một số kinh nghiệm cho trẻ mẫu giáo 5 6 tuổi trường mầm non thị trấn quan sơn làm quen với chữ cái

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HOÁ

PHÒNG GD&ĐT HUYỆN QUAN SƠN

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

TÊN ĐỀ TÀI
MỘT SỐ KINH NGHIỆM DẠY TRẺ MẪU GIÁO 5 - 6 TUỔI
TRƯỜNG MẦM NON THỊ TRẤN LÀM QUEN CHỮ CÁI

Người thực hiện: Hà Thị Yến
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường Mầm non Thị Trấn Quan Sơn
SKKN thuộc lĩnh vực: Chuyên môn

THANH HOÁ, NĂM 2017


Mục lục
Nội dung

Trang

1. Mở đầu…….……………….……………………………….……trang 1
1.1. Lí do chọn đề tài…………….…………………………………trang 1
1.2. Mục đích nghiên cứu…….……………………...……….…..…trang 1
1.3. Đối tượng nghiên cứu…………………………..………...……trang 1
1.4. Phương pháp nghiên cứu………………...…….....……………trang 2
2. Nội dung…………...……………………………....…………..…trang 2
2.1. Cở sở lí luận của sáng SKKN………..…..….…………………trang 2
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng SKKN…………...…...…trang 3

2.3. Những biện pháp đã sử dụng để nâng cao chất lượng
làm quen chữ cái ở trẻ.. …………………………………..….….….trang 6
2.4. Hiệu quả của SKKN đối với hoạt động giáo dục, với bản thân,
đồng nghiệp và nhà trường…………….…………….……………trang 13
3. Kết luận, kiến nghị……………...…….…….…………….….…trang 15
3.1. Kết luận: ………………………….………….……...……..…trang 15
3.2. Kiến nghị:……………...…………..…………….………....…trang 15
Tài liệu tham khảo……………………………………………...…trang 17

2


1. Mở đầu
1.1. Lý do chọn đề tài
Việc hướng dẫn cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi làm quen chữ cái là cơ hội tốt
để sớm hình thành ở trẻ những năng lực hoạt động ngôn ngữ thái độ, phát triển
trí tuệ và kỹ năng làm quen với chữ cái. Qua đó giáo dục tình cảm và phát triển
tư duy, mở rộng vốn hiểu biết của trẻ, góp phần vào việc phát triển nhân cách
toàn diện [1]. Chuẩn bị cho trẻ một hành trang “Tiếng Việt” vững chắc để trẻ
bước vào lớp 1.
Là một giáo viên mầm non, trực tiếp đứng lớp chăm sóc và giảng dạy
trong quá trình công tác, tôi luôn cố gắng tìm tòi, học hỏi áp dụng mọi hình thức
đổi mới nâng cao phương pháp trong quá trình giảng dạy. Mục đích cho trẻ 5 - 6
tuổi làm quen chữ cái không chỉ nhằm cho trẻ biết được các mặt chữ cái để phát
âm chuẩn khi nói mà còn tạo cho trẻ hứng thú học tiếng việt, làm tiền đề cho trẻ
ứng dụng thích ứng với tập đọc, viết ở bậc học tiếp theo. Làm quen với chữ cái
không phải là một hoạt động độc lập riêng biệt mà nó là một phần, một bộ phận
của phát triển ngôn ngữ cho trẻ 5 - 6 tuổi trong chương trình chăm sóc giáo dục
trẻ mầm non [2]. Vì vậy nó có ý nghĩa trực tiếp trong việc phát triển ngôn ngữ
cho trẻ, giúp trẻ rèn luyện kỹ năng nghe, nói và giúp trẻ phân biệt được các âm

khó thông qua chữ cái. Cũng qua hoạt động làm quen chữ cái mà rèn luyện cho
trẻ các thao tác trí tuệ và rèn luyện cho trẻ tinh thần thích hoạt động trí óc qua đó
hình thành tính ham hiểu biết, thích khám phá những điều mới lạ trong quá trình
làm quen chữ cái [1]. Qua hoạt động hình thành và rèn luyện cho trẻ khả năng
tập trung chú ý có chủ định và sự hình thành nỗ lực chú ý để giải quyết nhiệm
vụ, tập lắng nghe sự chỉ dẫn của cô giáo. Làm thế nào để giúp trẻ hứng thú trong
việc đọc, tích cực luyện phát âm, vận dụng sự hiểu biết và khả năng của trẻ vào
hoạt động hằng ngày. Điều này làm tôi suy nghĩ cố gắng tìm tòi mọi biện pháp
như soạn giáo án điện tử, sáng tác trò chơi, sưu tầm trò chơi vận dụng vào các
hoạt động làm quen chữ cái, chuẩn bị môi trường chữ mới lạ, đẹp mắt nhằm kích
thích trẻ tự nguyện tham gia vào hoạt động làm quen chữ cái một cách tích cực,
nhẹ nhàng thoải mái. Chính vì vậy tôi chọn đề tài: “Một số kinh nghiệm dạy
trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi trường mầm non Thị Trấn làm quen với chữ cái” với
mong muốn đưa những hình thức mới lạ, hấp dẫn tới trẻ, để tiếp thu chữ cái
Tiếng Việt một cách dễ dàng đạt hiệu quả tốt.
1.2. Mục đích nghiên cứu
Đưa ra một số kinh nghiệm nhằm nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 56 tuổi làm quen với chữ cái góp phần phát triển ngôn ngữ cũng như chuẩn bị tốt
các điều kiện cho trẻ chuẩn bị bước vào lớp 1.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
Một số kinh nghiệm nhằm nâng cao chất lượng làm quen chữ cái cho trẻ
mẫu giáo 5 - 6 tuổi A trường Mầm non Thị Trấn Quan Sơn.
3


1.4. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu cơ sở lý luận.
- Phương pháp thực tiễn.
- Phương pháp quan sát khoa học.
- Phương pháp khảo sát.
- Phương pháp thực nghiệm khoa học

2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm
Như chúng ta đã biết sự lĩnh hội ngôn ngữ của trẻ ảnh hưởng đến khả
năng học tập trong Trường tiểu học, Trung học và cả trong tương lai [3], việc
cho trẻ làm quen 29 chữ cái còn mang tính chất hoạt động biệt lập chưa đáp ứng
với yêu cầu đổi mới của giáo dục mầm non trong tổ chức các hoạt động cho trẻ
làm quen với việc đọc và việc viết nhằm chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1. Để chuẩn bị
cho trẻ mẫu giáo học tiếng việt ở lớp 1 thì việc cho trẻ làm quen dần với chữ cái
(nhận dạng các chữ cái và phát âm được các âm đó [4]) là hết sức cần thiết. Nội
dung này chỉ có trong chương trình chăm sóc và giáo dục trẻ 5 - 6 tuổi. Tuy
nhiên việc trẻ hứng thú, ham thích say mê với chữ cái như thế nào còn phụ thuộc
vào hoàn cảnh sống, điều kiện gia đình, giáo dục của người lớn xung quanh. Vì
vậy vấn đề đặt ra là cần tổ chức tốt các hoạt động ở trường lớp mẫu giáo mà
trong đó hoạt động làm quen với chữ cái cũng rất là quan trọng, khó nhận thức
đối với trẻ giúp trẻ ghi nhớ tốt các chữ cái là nền tảng vững chắc cho trẻ khi vào
lớp 1. Việc tổ chức hoạt động cho trẻ làm quen với các chữ cái ngộ nghĩnh mà
trẻ chưa từng được tiếp cận, đó cũng là một vấn đề được đề cập đến để giúp trẻ
nhận biết được dễ dàng hơn trong việc ghi nhớ mặt chữ, để cho trẻ có một kiến
thức vững vàng về chữ cái, để khi bước vào ngưỡng cửa của trường tiểu học, khi
được tiếp xúc với các chữ cái thì trẻ không phải ngạc nhiên mà lại thích thú hơn
khi được tiếp xúc. Bản thân tôi là một giáo viên được nhà trường phân công
công tác giảng dạy trẻ trong độ tuổi 5 - 6 tuổi. Qua những năm trực tiếp giảng
dạy tôi nhận thấy hoạt động cho trẻ làm quen với chữ cái không phải là việc dễ
làm, nó đòi hỏi người giáo viên phải kiên trì chịu khó, biết vận dụng những
phương pháp linh hoạt sáng tạo trong quá trình lên lớp để trẻ lĩnh hội đầy đủ
kiến thức của hoạt động, để từ đó trẻ có sự tập trung chú ý và thực sự có hứng
thú, có kỷ luật trong học tập. Trong quá trình trực tiếp tổ chức hoạt động, tôi
thấy trẻ chưa hứng thú tham gia hoạt động nhiều trẻ chưa nhớ chữ cái, còn nhầm
lẫn chữ nọ sang chữ kia, tô chữ còn bị ngược. Khi phát âm nhiều trẻ còn phát âm
nhỏ, ngọng, chưa chính xác. Từ thực tế đó tôi đã mạnh dạn đi tìm kiếm những

biện pháp hữu hiệu để giúp trẻ 5 - 6 tuổi trường Mầm non Thị Trấn làm quen với
chữ cái một cách có hiệu quả nhất.
Làm quen chữ cái theo quan điểm tích hợp trong đổi mới phương pháp
giáo dục mầm non phải được tiến hành một cách tự nhiên, bắt đầu bằng những
4


hoạt động gần gũi và có ý nghĩa với trẻ. Để dạy trẻ làm quen chữ cái cần có sự
thay đổi cách tổ chức hoạt động trong môi trường chữ viết và ngôn ngữ nói một
cách phong phú. Giáo viên phải điều chỉnh các hoạt động giáo dục, tổ chức hoạt
động một cách linh hoạt hơn trên cơ sở kết hợp tổ chức hoạt động với các tình
huống xảy ra tình cờ, ngẫu nhiên trong cuộc sống. Giáo dục theo quan điểm tích
hợp với cách tiếp cận phát triển, lấy trẻ làm trung tâm [4]. Được sự chỉ đạo tiếp
tục thực hiện chương trình chăm sóc giáo dục trẻ theo hướng đổi mới – giáo dục
lấy trẻ làm trung tâm, cùng với những hoạt động dạy mẫu do tổ chuyên môn tổ
chức tôi càng cảm thấy rõ hoạt động làm quen với chữ cái có vị trí quan trọng
trong việc giáo dục trẻ phát triển toàn diện, do đó để dạy tốt hoạt động này giáo
viên phải đạt được những mục tiêu như:
- Nắm vững nội dung, phương pháp tổ chức các hoạt động cho trẻ làm
quen với chữ cái.
- Biết thiết kế và tổ chức các hoạt động làm quen chữ cái theo chủ đề, chủ
điểm để phát triển kỹ năng cần thiết, chuẩn bị tốt cho việc đọc, viết trước khi
vào lớp 1 của trẻ mầm non.
- Tự tin và có ý thức sáng tạo trong việc tổ chức các hoạt động cho trẻ làm
quen chữ cái theo chủ đề chủ điểm trong phân phối chương trình của trường
mầm non.
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
Trường Mầm non Thị trấn nằm tại trung tâm huyện Quan Sơn, trường đã
đạt chuẩn mức độ I, năm học này trường được công nhận đạt kiểm định chất
lượng cấp độ 3. Bản thân tôi trong năm học 2016 - 2017 được sự phân công của

BGH nhà trường đã phân cho tôi đứng lớp - trực tiếp chăm sóc và giáo dục trẻ
tại lớp mẫu giáo lớn A, trường mầm non Thị Trấn Quan Sơn. Lớp tôi phụ trách
có sĩ số lớp là 37 cháu. Nhìn chung các cháu đều khoẻ mạnh, ngoan ngoãn, các
cháu có cùng một độ tuổi nên rất thuận lợi cho việc chăm sóc và giáo dục, tuy
nhiên khi áp dụng nghiên cứu đề tài này bản thân đã gặp những thuận lợi và khó
khăn sau:
* Thuận lợi
- Bản thân tôi đã được đào tạo qua trường lớp, được công tác cùng với đội
ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên có trình độ đạt chuẩn, trên chuẩn, nhiệt
tình, yêu nghề, mến trẻ. Đó là một môi trường thuận lợi để cho tôi nghiên cứu và
thực hiện đề tài này.
- Bản thân là một giáo viên có trình độ chuẩn về chuyên môn, nhiệt tình
tâm huyết với nghề. Luôn gương mẫu trong cách giao tiếp, ứng xử hàng ngày
đối với trẻ và được phụ huynh tin tưởng.
- Được sự quan tâm của lãnh đạo Phòng, sự chỉ đạo, hướng dẫn của Ban
giám hiệu, tổ chuyên môn đã kịp thời giải đáp những vướng mắc trong quá trình
thực hiện chuyên môn trong chăm sóc - giáo dục trẻ.
5


- Bên cạnh đó tôi còn được tham gia các chuyên đề do Phòng, trường tổ
chức bồi dưỡng về chuyên môn và tổ chức các cuộc thi trong trường để chị em
đồng nghiệp học tập và rút kinh nghiệm.
- Được sự quan tâm giúp đỡ của địa phương và nhà trường đã trang bị cơ
sở vật chất khá đầy đủ để phục vụ cho việc dạy và học trong trường.
- Đa số trẻ đều khỏe mạnh, đi học đều.
- Luôn nhận được sự quan tâm giúp đỡ của các bậc cha mẹ học sinh trong
việc phối kết hợp với nhà trường để giáo dục trẻ đạt hiệu quả cao hơn.
* Khó khăn
Bên cạnh những thuận lợi trên vẫn còn tồn tại những khó khăn nhất định

ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp đến chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ nói
chung và chất lượng hoạt động làm quen chữ cái của trẻ nói riêng. Đó là:
- Diện tích phòng học cũng như diện tích khuôn viên nhà trường đang còn
chật hẹp so với số lượng học sinh của trường, lớp.
- Còn nhiều trẻ vẫn còn nhút nhát, vốn hiểu biết về thế giới xung quanh
còn hạn chế, khả năng tiếp thu kiến thức còn chậm.
- Đồ dùng, đồ chơi phục vụ cho hoạt động tương đối đầy đủ, nhưng chưa
phong phú đa dạng, chưa thu hút được sự chú ý của trẻ.
- Một số phụ huynh không có nhiều thời gian, chưa quan tâm, còn thờ ơ
đến việc rèn luyện phát triển ngôn ngữ nói chung và làm quen chữ cái nói riêng
cho trẻ và chỉ coi đó là nhiệm vụ của giáo viên.
* Tình hình thực trạng trước khi thực hiện đề tài
Tổng số trẻ của lớp là 37 cháu, vào đầu năm học trẻ chưa có nề nếp trong
mọi hoạt động, đa số trẻ đi học chưa hứng thú với các hoạt động nói chung và
hoạt động làm quen chữ cái nói riêng, một số trẻ còn nói ngọng, phát âm chưa
chuẩn, trẻ tô viết chữ cái sai trình tự. Nguyên nhân của thực trạng trên là do phụ
huynh trẻ một phần không chú ý đến việc làm quen chữ cái của trẻ nên không
chú ý sửa sai, rèn cách phát âm, không hướng dẫn cách phát âm, cách tập tô chữ
cái cho trẻ; một phần vì do phụ huynh quá nôn nóng trong việc cho trẻ học và
tập tô, viết chữ cái nên đã dạy cho trẻ trước ở nhà dẫn đến một số trẻ đã biết
trước không còn hào hứng trong các hoạt động; một số trẻ khác thì phát âm sai,
tô viết chữ cái không đúng do phụ huynh hướng dẫn sai phương pháp; trẻ ngồi
sai tư thế, cầm bút chưa đúng,…
Đứng trước tình hình như vậy, tôi thực sự trăn trở và tìm ra các giải pháp
để làm sao trẻ có thể nhận biết và phát âm chuẩn 29 chữ cái, trẻ tô và “viết” chữ
cái đúng tư thế, đúng trình tự viết,…
Tôi đã khảo sát chất lượng làm quen chữ cái trên trẻ và thu được kết quả
như sau:
6

Bảng 1: Khảo sát kết quả làm quen chữ cái trước khi áp dụng đề tài
Mức độ
TT
Tiêu chí

Đạt
Tổng
số
Tỉ lệ
Số
trẻ lượng
(%)

Chưa đạt
Số
lượng

Tỉ lệ
(%)

1

Trẻ hứng thú, tích cực tham gia
hoạt động làm quen chữ cái.

37

16

43

21

57

2

Trẻ phát âm chữ cái chính xác, rõ
ràng.

37

13

35

24

65

3

Trẻ cầm vở, để vở, ngồi tô chữ cái
đúng tư thế.

37

13

35

24

65

4

Trẻ tô viết đúng chữ cái.

37

18

48,5

19

51,5

5

Trẻ biết cầm sách, mở sách ra xem
và nắm được quy trình đọc sách.

37

25

67,5

12

32,5

Từ bảng kết quả khảo sát trên tôi thấy rằng việc trẻ hứng thú, tích cực
tham gia các hoạt động làm quen với chữ cái là chưa nhiều, số trẻ chưa hứng thú
là 21 trẻ trên tổng số 37 trẻ của lớp chiếm tỉ lệ là 57% như vậy ta thấy rằng hơn
một nửa số trẻ không hứng thú, tích cực tham gia vào các hoạt động làm quen
chữ cái. Tỉ lệ trẻ phát âm chữ cái chính xác rõ ràng chỉ có 13/37 trẻ phát âm
đúng chiếm tỉ lệ 35%, như vậy có nghĩa rằng trẻ phát âm sai còn rất nhiều. Việc
cầm vở, để vở trên bàn và ngồi tô chữ cái của trẻ cũng chưa đảm bảo, nhiều trẻ
để lệch vở, ngồi không đúng tư thế để tô, số trẻ để vở và ngồi sai tư thế là 24/37
trẻ chiếm 65% , một tỉ lệ khá cao. 51,5 % trẻ của lớp tô sai chữ cái, những nét
nào cần tô trước thì trẻ lại tô sau và ngược lại, trẻ không tô theo trình tự viết một
chữ cái thông thường mà trẻ tô theo sở thích, tô một cách tự do. Chỉ có tỉ lệ trẻ
chưa biết cầm sách, mở sách ra xem và nắm được quy trình đọc sách là không
cao do từ khi bước vào độ tuổi mẫu giáo (3 - 4 tuổi) trẻ đã được tiếp xúc nhiều
với chữ, sách truyện, được hướng dẫn hướng đọc, viết của tiếng việt (từ trái sang
phải, từ dòng trên xuống dòng dưới) [2], trẻ được hướng dẫn cầm sách đúng
chiều, mở sách, xem tranh và “đọc” truyện. Tuy nhiên số trẻ chưa thực hiện
được vẫn còn 12/37 trẻ, chiếm tỉ lệ 32,5 % như vậy vẫn là một con số khá cao ở
độ tuổi 5 - 6 tuổi.
Từ những số liệu khảo sát thực tế trên trẻ như trên tôi đã mạnh dạn áp
dụng những biện pháp nhằm nâng cao chất lượng làm quen chữ cái cho trẻ, đó
cũng chính là những kinh nghiệm mà cá nhân tôi đã đúc rút được trong quá trình
công tác để góp phần nâng cao chất lượng giáo dục cho trẻ làm quen chữ cái nói
riêng góp phần phát triển ngôn ngữ ở trẻ và nâng cao chất lượng giáo dục toàn
diện ở trẻ nói chung.
7

2.3. Những biện pháp đã sử dụng để nâng cao chất lượng làm quen
chữ cái ở trẻ
* Biện pháp 1: Gây hứng thú cho trẻ trong mọi hoạt động làm quen
chữ cái
Như chúng ta đã biết giáo dục bắt đầu từ đứa trẻ, trẻ là trung tâm của mọi
hoạt động. Muốn đạt được mục tiêu đó trước tiên tôi phải chú ý đến đặc điểm
tâm sinh lý của trẻ và sau đó là phải năm vững đặc điểm phát triển ngôn ngữ
theo giai đoạn lứa tuổi mà mình được phân công phụ trách bởi vì sự phát triển
ngôn ngữ của trẻ có những đạc điểm khác nhau tùy thuộc vào giai đoạn lứa tuổi,
khi năm vững những đặc điển trên thì giáo viên sẽ có được những kiến thức và
kỹ năng tốt nhất để hỗ trợ trẻ phát triển ngôn ngữ, đưa ra những phương pháp
phù hợp, linh hoạt [5]. Trẻ ở đây sự tập trung chú ý chưa bền vững trẻ thích
những cái đẹp mới lạ có hấp dẫn cao, nên việc gây hứng thú cho trẻ ở hoạt động
này lại càng quan trọng hơn. Nếu như cô giáo cứ ép buộc trẻ ngồi học một cách
tuân thủ như một học sinh tiểu học hoặc một hoạt động học không có sáng tạo,
rập khuôn chưa có hình thức đổi mới còn theo phương pháp cũ thì trẻ dễ bị uể
oải trong hoạt động, phân tán tư tưởng, nhàm chán, tiếp thu kiến thức một cách
hạn chế. Và tôi đã tìm ra một số giải pháp gây sự hứng thú cho trẻ đó là: Trước
hết là chuẩn bị đầy đủ đồ dùng cho cô và trẻ vì đồ dùng rất cần thiết, trẻ mẫu
giáo suy nghĩ bằng hình thức tư duy hình tượng, tư duy gắn liền với tình cảm.
Trẻ ghi nhớ những gì gây ấn tượng mạnh, một câu chuyện hấp dẫn hay một bức
tranh đẹp mới lạ,... Chính vì thế khi dạy một hoạt động “Làm quen chữ cái” tôi
cho rằng đồ dùng trực quan là yếu tố đầu tiên ảnh hưởng đến sự hứng thú với
hoạt động của trẻ, yêu cầu của đồ dùng trực quan đầu tiên là phải đảm bảo an
toàn tuyệt đối cho trẻ sau đó là đảm bảo tính phù hợp (có tính giáo dục), đẹp mắt
(tuy nhiên cần tránh đưa ra cùng lúc quá nhiều đồ dùng trực quan vì như vậy sẽ
làm phân tán sự chú ý của trẻ). Bước đầu trẻ được làm quen với từng chữ cái có
trong nhóm chữ và trẻ được lần lượt làm quen các chữ qua vật chất, tranh ảnh

mà trong đó có chứa một chữ cái mà chúng ta định cho trẻ làm quen.
Ví dụ 1: Trẻ làm quen với chữ cái h - k (chủ đề thế giới thực vật).
Trước tiên là cách vào bài đã gây sự hứng thú đối với trẻ, tôi đọc các câu
đố về các loài hoa cho trẻ đoán, sau mỗi đáp án đúng cô sẽ đưa ra bức tranh
tương ứng. Tranh các loại hoa, màu sắc khác nhau tím, vàng, đỏ, trắng... có tên
hoa dưới bức tranh, và cho trẻ đọc tên hoa. Qua đó trẻ tri giác và hiểu rõ hơn về
các loại hoa và đặc biệt là được đọc và làm quen từng chữ cái tiếp đến tôi đưa
bức tranh vẽ về hoa hồng và hỏi bức tranh này vẽ về cái gì? Hoa hồng có màu
gì, hình dạng đặc trưng của hoa,... qua bức tranh trẻ hiểu rõ hơn và tăng thêm
tính tò mò hấp dẫn. Sau đó cô giới thiệu dưới bức tranh có từ “hoa hồng” bạn
nào hãy lên chỉ ra 2 chữ cái giống nhau và cô cho trẻ làm quen chữ “h” in
thường.

8


Tiếp đến chữ k cô hỏi trẻ ngoài các loài hoa vừa được nhắc đến ra thì còn
có những loại hoa gì nữa? Trẻ sẽ trả lời theo hiểu biết của mình cô sẽ hướng trẻ
nói đến hoa loa kèn sau đó cô và trẻ cùng đàm thoại về hoa loa kèn. Tiếp theo cô
sẽ giới thiệu từ “Hoa loa kèn” yêu cầu trẻ lên rút những chữ cái đã được làm
quen ở những chủ đề trước và cho trẻ làm quen với chữ “k”.
Ví dụ 2: Để chuẩn bị cho hoạt động trò chơi với chữ cái lúc ngoài trời tôi
cùng trẻ trò chuyện về trò chơi “vườn hoa của bé” tôi huy động trẻ sưu tầm bìa
cát tông tranh ảnh, hoạ báo về các loại hoa như: hoa hồng, hoa cúc, hoa loa
kèn,..., hướng dẫn trẻ cắt sát mép các hình ảnh đó. Khi vào trò chơi cô giới
thiệu các vườn hoa và các loại hoa nào thì phải vào đúng vườn hoa đó. Khi
được làm quen tìm tòi cắt dán sẽ tạo cho sự khéo léo ở đôi tay và thuận lợi
trong khi viết chữ, dán các chữ cái lên các loại hoa, trẻ hứng thú hơn với
chính đồ dùng mình làm ra.
Kết quả từ việc cô và trẻ cùng chuẩn bị làm đồ dùng học tập tôi thấy trẻ

hứng thú hơn trong quá trình hoạt động, bản thân cô giáo lên lớp tự tin hơn, gần
gũi với trẻ hơn.
Một yêu cầu đặt ra đối với giáo viên khi cho trẻ làm quen với chữ cái là
các kiến thức khi truyền thụ đến trẻ phải hết sức ngắn gọn tuyệt đối hình thức
tránh sự rập khuôn, luôn sáng tạo đổi mới vì thế trước khi lên lớp một hoạt động
làm quen với chữ cái tôi phải chuẩn bị đồ dùng soạn bài nghiên cứu kỹ bài soạn.
Nắm rõ yêu cầu của bài dạy chọn trò chơi phù hợp với nguyên tắc động tĩnh phù
hợp với chủ đề. Ngoài ra để tạo hứng thú thì cô phải có nghệ thuật lên lớp, ngôn
ngữ diễn đạt ngắn gọn để hấp dẫn trẻ vào hoạt động. Trước khi vào bài tôi
thường kể chuyện (dựa trên chủ đề chủ điểm) hoặc sáng tác thơ, vè hay những
trò chơi lôi cuốn, cuốn hút trẻ vào thực tế để trẻ dễ nhớ, dễ hiểu, tránh gò bó.
* Biện pháp 2: Luyện cho trẻ phát âm chuẩn, chính xác, rõ ràng
Muốn trẻ học tốt được chữ cái thì tôi nghĩ cô giáo phải là người phát âm
chuẩn, to, rõ ràng để phát âm mẫu cho trẻ nghe. Bởi lúc này bộ máy phát âm của
trẻ chưa hoàn thiện hoặc bên cạnh còn có người lớn phát âm sai nên trẻ bắt
chước. Trong khi dạy tôi cho trẻ luyện đọc nhiều lần, trước tiên tôi cho trẻ đọc
đồng thanh vài lần sau đó cho cá nhân trẻ đọc. Để dễ theo dõi cách phát âm và
kịp thời sửa ngay cho trẻ tôi đứng đối diện với trẻ. Nếu trẻ phát âm chưa đúng,
tôi yêu cầu trẻ nhìn miệng và nghe tôi phát âm sau đó phát âm lại nhiều lần.
Chẳng hạn chữ u - ư, trẻ rất khó nhận biết hay lẫn lộn nên phát âm thường sai
nên tôi hướng dẫn kỹ cách phát âm. Hoặc chữ p với chữ b trẻ rất hay đọc nhầm
và có một số trẻ phát âm sai, mang nặng cách phát âm địa phương, p trẻ phát âm
là “bờ”.
Bên cạnh những trẻ phát âm sai, còn có một số trẻ phát âm còn nhỏ chưa
rõ ràng. Tôi đã giúp trẻ phát âm to rõ ràng bằng cách cho những trẻ phát âm tốt
phát âm mẫu cho trẻ nghe. Lúc này với tâm lý mình cũng phải bằng bạn nên trẻ
đã cố gắng phát âm to, rõ ràng giống như bạn.
9

Với cách làm như vậy trẻ lớp tôi đã có những tiến bộ rõ rệt, thay vì phát
âm nhỏ chưa rõ ràng, chính xác thì đa số trẻ đã phát âm to hơn, chuẩn hơn so với
đầu năm.
* Biện pháp 3: Rèn trẻ cách giở sách, cầm sách, tô chữ và ngồi đúng
tư thế
Để trẻ thực hiện tô viết đúng, đẹp trước hết là ngồi phải đúng tư thế, giở
vở, đặt vở ngay ngắn trước khi tô, khi tô không xoay tập. Vì vậy trước khi tô tôi
thường xuyên nhắc trẻ ngồi thẳng lưng đầu hơi cúi, tay trái giữ sách, tay phải
cầm bút. Vào đầu năm học tôi thấy 2/3 số trẻ của lớp đều cầm bút bằng 4 đầu
ngón tay và cầm sát xuống đầu bút chì để viết, vẽ. Số trẻ ngồi tô cúi sát xuống
bàn cũng còn rất nhiều. Và trong khi tô chữ còn chệch nhiều ra ngoài. Để giúp
trẻ tô được chữ đẹp và có tư thế ngồi đúng tôi đã trao đổi bàn bạc với đồng
nghiệp trong lớp để cùng có biện pháp, phối hợp sao cho đạt hiệu quả cao.
Để khắc phục được tình trạng này không phải ngày một ngày hai là làm
được, bản thân tôi tự an ủi, động viên mình cũng như đồng nghiệp trong lớp phải
kiên trì. Đối với những trẻ cầm bút chưa đúng thì chúng tôi trực tiếp cầm tay
cháu hướng dẫn trẻ viết sau đó để tự trẻ viết nhưng phải đứng gần trẻ để quan
sát, hướng dẫn. Nếu ra chỗ khác ngay lập tức trẻ sẽ quay về cầm bút như lúc ban
đầu. Điều này thật dễ hiểu vì trẻ đã có thói quen cầm bút như vậy, để sửa thói
quen đó tôi cố gắng quan tâm đến trẻ nhiều hơn và động viên trẻ nhiều hơn để
trẻ cố gắng.
Bên cạnh đó cũng có nhiều trẻ chưa tô trùng khít lên các chấm mờ hoặc
cách tô chưa đúng. Để phát hiện ra được những lỗi đó thì chúng tôi đã hết sức
quan tâm đến trẻ, biết quan sát và bao quát trẻ bởi trẻ lớp tôi tương đối đông.
Trong khi trẻ thực hiện tô chúng tôi đã phân công nhau mỗi người đứng quan sát
và hướng dẫn một nhóm trẻ. Đặc biệt chúng tôi cũng sắp xếp cho trẻ yếu ngồi
gần trẻ giỏi để học hỏi nhau. Khi quan sát trẻ tô tôi phát hiện ra có trẻ thì tô
ngược (tô chữ a thì trẻ lại tô nét móc trước sau đó tô nét cong tròn), có trẻ thì tô
rất nhanh, rất ẩu, chưa trùng khít lên các nét chấm mờ, có trẻ lại tô đi tô lại một
chữ rất nhiều lần (trong khi tô một chữ cái thì trẻ lại không tô theo như cô đã

làm mẫu mà lại tô chưa được một nét thì đã nhấc bút lên, tiếp tục tô lại nét vừa
tô, có khi tô một chữ thì trẻ phải nhấc bút lên tới 4 - 5 lần). Cũng như cách sửa
cầm bút cho trẻ tôi cũng vừa cầm tay trẻ vừa hướng dẫn cách tô.
Ví dụ: Khi cho trẻ tô nhóm chữ cái o, ô, ơ tôi cho trẻ tô chữ o trước,
hướng dẫn trẻ cách tô chữ o trước (kéo từ trên xuống dưới, từ trái sang phải nối
lại với nhau sẽ tạo thành chữ o) sau đó đến chữ ô, ơ (Chữ ô và chữ ơ có cách tô
gần giống chữ o nhưng chỉ thêm dấu mũ đói với chữ ô và nét móc đối với chữ ơ.
Cô hướng dẫn trẻ tô nét tròn như chữ o trước sau đó mới tô các nét còn lại đồng
thời hướng dẫn trẻ hướng tô của những nét đó) vừa nói cô vừa thực hiện mẫu
cho trẻ quan sát sau đó cho trẻ thực hiện, trong quá trình trẻ thực hiện cô chú ý
bao quát trẻ để giúp đỡ những trẻ chưa thực hiện đúng.
10


Với sự kiên trì cố gắng của cả cô và trẻ cuối cùng đa số trẻ lớp tôi đã ngồi
đúng tư thế khi tô, tô chữ đẹp hơn, biết cách cầm bút, cầm sách và có hứng thú
hơn trong các giờ học tập tô chữ cái.
* Biện pháp 4: Vận dụng sưu tầm, sáng tạo các trò chơi
Như chúng ta đã biết, đặc điểm tâm lí ở trẻ mầm non là “Học bằng chơi,
chơi mà học”[6]. Khi trẻ chơi đùa sự tập trung chú ý, sự tự tin có thể xuất hiện
dù trẻ chỉ “đang chơi cho vui” và đó thực sự là một phần quan trọng trong quá
trình phát triển của một đứa trẻ. Vui chơi là một cách tự nhiên để trẻ học hỏi vì
trẻ sử dụng tất cả các giác quan của mình. Thời gian chơi cũng là một “bài tập”
liên quan đến nhận thức - nơi mà trẻ thực hành đưa thông tin, tổ chức nó để giải
quyết vấn đề và hiểu rõ hơn môi trường sống. Vì vậy các hoạt động khác nói
chung, hoạt động làm quen với chữ cái nói riêng, trò chơi luôn được đưa vào để
giúp trẻ củng cố sâu hơn kiến thức. Nếu trò chơi không mới lạ, không hấp dẫn
dễ gây cho trẻ cảm giác nhàm chán. Vì vậy tôi đã không ngừng đổi mới sáng
tạo, đưa các trò chơi hấp dẫn vào tiết học.
Ví dụ 1: Hoạt động làm quen với chữ a, ă, â tôi cho trẻ chơi trò chơi: “Về

đúng nhà”. Luật chơi như sau: Mỗi trẻ sẽ cầm thẻ chữ cái a, ă, â bất kỳ và cô sẽ
chuẩn bị ba ngôi nhà a, ă, â đặt ở các vị trí xa nhau, khi có hiệu lệnh tìm nhà thì
trẻ phải về đúng ngôi nhà tương ứng với thẻ chữ mình đang cầm trên tay. Hoặc
với hoạt động làm quen chữ cái h, k cô cho trẻ chơi trò chơi “Hái quả” với luật
chơi như sau: cô chuẩn bị một cây có gắn các loại quả có các chữ cái đã học, cô
chia lớp thành 2 đội chơi và yêu cầu một đội sẽ lấy chữ h, đội còn lại sẽ lấy chữ
k, kết thúc đội nào lấy được đúng và nhiều hơn sẽ dành được chiến thắng.
Với những trò chơi này không chỉ giúp trẻ có biểu tượng về chữ cái mà
còn giúp trẻ có sự đoàn kết, biết phân công sắp xếp, bàn bạc theo nhóm.
Ở lứa tuổi mầm non, tư duy của trẻ phát triển rất nhanh. Trẻ nhanh nhớ
cũng nhanh quên. Có thể trẻ đã nhận biết phát âm được chữ cái khi cô đưa ra
nhưng khi cho trẻ chơi trò chơi vẫn còn một số trẻ chưa nhớ kỹ được đặc điểm
hình dạng của chữ cái. Do đó tôi đã đưa vào một số trò chơi giúp trẻ nhớ được
đặc điểm của chữ cái.
Ví dụ 2: Trò chơi xếp chữ cái bằng hột hạt, trò chơi nặn chữ cái,… Đối
với trò chơi xếp chữ cái bắng hột hạt thứ tự xếp tương tự cách viết một chữ cái,
trẻ vừa chơi lại vừa được học khi cô yêu cấu trẻ xếp chữ cái đúng yêu cầu của
cô, ở trò chơi nặn chữ cái với những kỹ năng tạo hình đã có trẻ sẽ nặn được
những chữ cái đã học theo yêu cầu của cô giáo, những trò chơi đó không chỉ gây
hứng thú cho trẻ mà nó còn giúp trẻ tư duy, ghi nhớ được chữ cái một cách chủ
động hơn. Ngoài ra tôi còn đưa vào rất nhiều trò chơi khác như: Trò chơi tìm
chữ cái còn thiếu trong từ, gạch chân chữ cái, nối chữ cái…
* Biện pháp 5: Tạo môi trường làm quen chữ cái
11


Với trẻ mẫu giáo thì những gì mới lạ đẹp mắt hấp dẫn là gây được sự chú
ý của trẻ. Vì thế việc tạo môi trường làm quen chữ cái ở trường học rất cần thiết
để làm cho trẻ được học mọi lúc mọi nơi. Hàng ngày vào những lúc vui chơi hay
giờ rảnh rỗi tôi và trẻ thường cắt dán chữ cái, các loại quả hay con vật để trang

trí lớp học theo chủ điểm. Cần tạo môi trường làm quen chữ cái không chỉ ở
trong lớp học mà bên ngoài lớp học cũng cần phải tạo môi trường cho trẻ được
làm quen với chữ cái.
Ví dụ 1: Ở trong lớp học có góc “Bé vui học chữ” vào chủ đề thế giới
thực vật cô giáo vẽ các hình ảnh về vườn hoa cúc mùa thu trong bài thơ “Hoa
cúc vàng” cô giáo viết chữ in thường hết cả bài thơ nhưng những chữ cái cô định
cho trẻ làm quen l, m, n thì cô tô với màu sắc khác nổi bật để trẻ dễ nhận thấy.
Và những hình ảnh đó tôi thường thay đổi để phù hợp với chủ điểm. Không
những ở góc “Bé vui học chữ” mà xung quanh lớp tôi đều dán từ tương ứng,
như các góc chơi của trẻ, viết tên các đồ dùng vào nhãn và và dán vào. Treo
xung quanh lớp một cụm từ như bảng thời tiết, bé lên lớp, tên của trẻ, tất cả
những cái đó đều phải vừa tầm nhìn với trẻ. Hoặc có những bức vẽ của trẻ được
viết tên trẻ vào phía trái, làm như thế trẻ được sử dụng ngay trên hoạt động làm
quen chữ cái trẻ học đến nhóm chữ cái gì tôi cho trẻ tìm xung quanh lớp nhóm
chữ cái đó, phía dưới tôi đặt giá để đựng đồ dùng phục vụ hoạt động làm quen
chữ cái đồ dùng của cô và trẻ như bút chì màu, vở tập tô,... ngoài ra còn có đồ
dùng phục vụ cho buổi chơi như mũ đội có gắn chữ, hoa lá, hột hạt, chữ cái rời,
các chấm tròn để trẻ ghép chữ, lô tô,...Kết quả các biện pháp này theo đánh giá
đạt 90%.
Không chỉ ở trong lớp học mà ở bên ngoài lớp học có rất nhiều khu vực
có thể tạo môi trường để trẻ làm quen chũ cái như góc thiên nhiên, góc tuyên
truyền, khu vực để đồ dùng cá nhân của trẻ,…
Ví dụ 2: Ở tủ đồ cá nhân của trẻ tôi sẽ viết tên của trẻ bằng những chữ in
thường sau đó dán lên tủ khi đó trẻ sẽ biết được tên của mình gồm những chữ
cái nào, biết thứ tự của những chữ cái trong tên mình, trẻ không chỉ biết được
tên của mình có những chữ cái nào mà trẻ còn biết được những chữ cái trong tên
của bạn nữa.
* Biện pháp 6: Ứng dụng công nghệ thông tin vào trong các hoạt
động
Trong một vài năm gần đây dưới sự hướng dẫn và chỉ đạo của Phòng

GD&ĐT, các trường mầm non trong toàn huyện nói chung và trường Mầm non
Thị Trấn nói riêng đã bước đầu áp dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy. Như
chúng ta đã biết trẻ mầm non với đặc điểm tư duy trực quan là chủ yếu, khả
năng tập trung chú ý của trẻ ngắn và chưa bền vững nhưng trẻ lại rất dễ hứng thú
với các hình ảnh trực quan minh họa gây ấn tượng, tác động đến mọi giác quan
như hình ảnh, âm thanh, màu sắc sống động,… Vì thế việc ứng dụng công nghệ
thông tin để thiết kế và sử dụng giáo án điện tử sẽ kích thích sự tập trung chú ý,
12


ghi nhớ có chủ định của trẻ vào hoạt động [7]. Nhận thấy được sự cần thiết và
ích lợi của việc ứng dụng công nghệ thông tin, tôi đã không ngừng học hỏi bạn
bè, đồng nghiệp, qua internet,…để đưa công nghệ thông tin vào trong giảng dạy.
Đặc biệt tôi thấy hoạt động làm quen với chữ cái trước kia cần phải mất nhiều
thời gian để làm đồ dùng như vẽ tranh, cắt dán chữ phía dưới tranh, bảng gài
chữ, thẻ chữ to, nam châm, bảng cài,… dễ gây cho giáo viên lúng túng trong
việc sử dụng đồ dùng. Chẳng hạn trong giờ làm quen với nhóm chữ có 3 chữ cái
như: i, t, c hoặc l, m, n thì đương nhiên cô phải dùng 3 tranh và 3 bảng gài chữ
có gắn các thẻ chữ rời tương ứng với bức tranh, lại chưa kể đến các thẻ chữ to
cho trẻ nhìn rõ. Nhưng khi ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động làm
quen chữ cái thì không chỉ giúp trẻ tiếp cận với tin học mà còn giúp tôi tiết kiệm
được thời gian và kinh phí cho việc làm đồ dùng đồ chơi, hiệu quả và chất lượng
giáo dục vẫn được đảm bảo.
Ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động làm quen với chữ cái đã
mang lại cho trẻ hứng thú và kích thích thích trẻ tham gia vào hoạt động. Bởi
trên máy có các hình ảnh xuất hiện và mất đi kèm theo các hiệu ứng, âm thanh
mới lạ, hấp dẫn theo ý muốn của cô giáo. Và trẻ sẽ tập trung chú ý trước những
điều mới lạ, hoạt động càng đạt hiệu quả cao hơn.
Ví dụ: Hoạt động làm quen với chữ cái e, ê ở chủ đề gia đình tôi coppy
hình ảnh “em bé”, “mẹ bế bé” từ mạng internet, dưới mỗi hình ảnh đó tôi đánh

chữ tương ứng. Khi dạy đến chữ nào thì hình ảnh đó xuất hiện kèm theo từ, trẻ
chọn chữ cái nào học rồi thì khi nháy chuột chữ cái đó sẽ chuyển màu. Khi tôi
giới thiệu chữ e thì hiệu ứng sẽ chuyển màu và xuất hiện ở phông chữ to. Hoặc
khi cho trẻ so sánh chữ e, ê, những nét nào giống nhau thì sẽ xuất hiện và có
màu giống nhau. Và mỗi lần hiệu ứng thay đổi tôi chèn thêm âm thanh để thu
hút sự tập trung, chú ý của trẻ
* Biện pháp 7: Giáo dục trẻ mọi lúc mọi nơi
Ở lứa tuổi mẫu giáo “Trẻ học bằng chơi, chơi mà học” ghi nhớ của trẻ
không có chủ định, trẻ chóng nhớ mau quên do đó việc dạy làm quen chữ cái
không dừng lại trên hoạt động học mà phải thường xuyên mọi lúc mọi nơi hoạt
động trong cuộc sống hàng ngày để củng cố thêm kiến thức kỹ năng đã học.
Ví dụ: Khi trẻ vào hoạt động góc tôi hỏi con chơi ở nhóm chơi gì đây? (trẻ
trả lời chơi xây dựng) và tôi cho trẻ quan sát chữ “góc xây dựng” chữ cái gì con
đã được học trong từ “Xây dựng” hoặc tôi lại “góc sách” hỏi con đang xem
chuyện gì? Trong chuyện có những nhận vật nào? tôi viết tên các nhận vật đó và
cho trẻ tìm chữ cái vừa học.
Một trong những biện pháp tốt nhất để nâng cao chất lượng học tập nói
chung và hoạt động làm quen chữ cái nói riêng là giúp trẻ có điều kiện học tập
mà không thấy nhàm chán. Thông qua các giờ đón trả trẻ tôi có thể cho trẻ xem
một số tranh ảnh đẹp và cho trẻ tìm chữ cái đã được học. Trong giờ hoạt động
ngoài trời cho trẻ đọc thơ ca, hò vè luyện phát âm cho trẻ.
13


Ở hoạt động ngoài trời để luyện phát âm r tôi cho cháu đọc bài đồng dao
“Rềnh rềnh ràng ràng”, hoặc luyện phát âm n cho trẻ chơi trò chơi “nu na nu
nống” trẻ ngồi duỗi, co chân, cô chạm vào chân từng trẻ, khi đến câu cuối tay cô
chạm vào chân bạn nào thì bạn ấy trả lời câu hỏi của cô.
Tôi thường xuyên ghi chép vào sổ để theo dõi, đánh giá quá trình phát
triển những kĩ năng cần thiết chuẩn bị cho việc đọc, viết của trẻ nhằm điều chỉnh

các biện pháp giáo dục đối với từng cá nhân trẻ.
*Biện pháp 8: Phối hợp với phụ huynh
Sự kết hợp giữa cô giáo và phụ huynh trong việc chăm sóc - giáo dục trẻ
là hết sức quan trọng và cần thiết. Giáo dục gia đình là một bộ phận hữu cơ của
sự nghiệp giáo dục chung [8]. Thấy được điều đó tôi đã dành thời gian trao đổi
về tình hình của trẻ thông qua giờ đón và trả trẻ hoặc các buổi họp phụ huynh.
Hai phía cùng cố gắng phối kết hợp giúp trẻ hứng thú và học tốt hoạt động làm
quen với chữ cái.
Hiện nay không chỉ ở thành phố mới có hiện tượng cho con đi học, luyện
viết chữ (học trước chương trình lớp 1) mà ngay cả ở nông thôn, miền núi đã bắt
đầu xuất hiện. Nhiều phụ huynh cho con luyện chữ trước tuổi đến trường với kỳ
vọng chuẩn bị trước vì sợ con không theo kịp các bạn khi vào lớp 1. Tuy nhiên
kỳ vọng này của cha mẹ chưa rõ lợi đến đâu mà lại hại cho quá trình phát triển
của trẻ, làm thui chột hứng thú học ở trẻ. Trong giờ học khi cô giới thiệu chữ cái
mới có trẻ đã khoe “con biết thừa chữ cái này rồi”, trong giờ học cháu không tập
trung, trêu đùa bạn khác, làm ảnh hưởng đến cả lớp. Với tình hình như vậy tôi
đã tuyên truyền với phụ huynh về tác hại của việc dạy trẻ học trước chương trình
lớp 1. Ngoài ra tôi thường xuyên theo dõi chương trình VTV2, đó là kênh khoa
học và giáo dục. Ở kênh này rất hay chiếu chương trình về cách nuôi dạy con
cái, vấn đề trẻ học chữ trước chương trình lớp 1,… Được xem giới thiệu về giờ
phát sóng của chương trình tôi đã thông báo cho phụ huynh biết để dành thời
gian theo dõi, có một số phụ huynh do bận việc không theo dõi được tôi đã
hướng dẫn phụ huynh vào truy cập trang web để có thể xem lại chương trình.
Được xem các chương trình đó, phụ huynh đã có cái nhìn đúng đắn về việc cho
trẻ luyện chữ trước chương trình lớp 1 và cùng với giáo viên chăm sóc - giáo
dục trẻ theo chương trình giáo dục mầm non mới.
Bên cạnh việc tuyên truyền với phụ huynh không nên cho trẻ đi học trước
chương trình lớp 1, tôi còn vận động phụ huynh ủng hộ các nguyên phế liệu,
sách báo, tranh ảnh cho các cháu hoạt động, làm đồ dùng đồ chơi. Chẳng hạn
khi học đến chữ cái nào thì có thể trong hoạt động góc hoặc trò chơi trong hoạt

động học tôi cho trẻ cắt chữ cái đang học từ sách báo, lịch cũ. Hoặc đến chủ đề
phương tiện và luật lệ giao thông, tôi cho trẻ làm những chiếc thuyền từ chai dầu
gội đầu, xốp và để phân biệt những chiếc thuyền do tự tay trẻ làm ra, tôi đã gợi ý
trẻ làm ký hiệu cho chiếc thuyền bằng những chữ cái khác nhau. Qua những
14


hoạt động đó tôi thấy trẻ rất thích thú vui sướng vì tự mình đã tạo ra được sản
phẩm, giúp trẻ củng cố lại chữ cái đã học.
Mặt khác tôi còn trao đổi với phụ huynh mua thêm cho các cháu sách,
tranh truyện hay,… để dạy cho các cháu ở nhà đặc biệt là cách cầm sách cho
đúng, cách giở sách và hướng dẫn trẻ cách đọc sách cho đúng. Để việc phối kết
hợp giữa giáo viên và phụ huynh đạt hiệu quả cao tôi đã dán kế hoạch hoạt động
từng tuần ngoài cửa lớp để phụ huynh tiện theo dõi chương trình chăm sóc - giáo
dục trẻ. Như vậy khi phụ huynh đến lớp thấy chương trình học của trẻ đang dạy
chữ cái nào thì về nhà phụ huynh sẽ củng cố lại chữ cái đã học ở lớp cho trẻ.
Bằng hình thức đó đa số trẻ lớp tôi đã nhận biết và phát âm đúng, có tư thế tô,
viết đúng được các chữ cái mà tôi đã cho trẻ làm quen theo chương trình.
Những năm chưa sử dụng biện pháp phối hợp với phụ huynh một cách
tích cực dẫn đến chất lượng làm quen với chữ cái còn thấp do trẻ không được ôn
luyện thêm khi trẻ ở nhà nhưng từ khi phối hợp với phụ huynh một cách khéo
léo thì phụ huynh đã quan tâm hơn tới việc làm quen chữ cái của con em mình,
tôi thường xuyên trao đổi tình hình học tập của trẻ ở lớp để về nhà phụ huynh
rèn luyện thêm tạo cho cô giáo một điểm tựa tốt hơn.
2.4. Hiệu quả của SKKN đối với hoạt động giáo dục, với bản thân,
đồng nghiệp, nhà trường.
Qua gần một năm áp dụng các biện pháp trên, tôi thấy mình đã giảm bớt
được nhiều thời gian để làm đồ dùng phục vụ cho hoạt động làm quen chữ cái
nên tôi có thêm thời gian để trao đổi với đồng nghiệp, tìm hiểu tham khảo tư liệu
sách báo,… để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, cụ thể:

- Tham gia dự giờ nhiều hoạt động dạy học của động nghiệp để học hỏi
kinh nghiệm.
- Vận động phụ huynh ủng hộ cơ sở vật chất phục vụ cho hoạt động làm
quen chữ cái của trẻ.
- Thiết kế được nhiều hoạt động cho trẻ làm quen với chữ cái theo chương
trình giáo dục mầm non với chuyên đề trọng tâm của năm học 2016 - 2017 là
“giáo dục lấy trẻ làm trung tâm”.
- Biết ứng dụng công nghệ thông tin vào các hoạt động làm quen chữ cái.
Qua những biện pháp tôi nghiên cứu áp dụng vào lớp mình đã trẻ đã đạt
được một số kết quả sau:
Bảng 2: Khảo sát kết quả trên trẻ
Mức độ
TT
Tiêu chí

Đạt
Tổng
số
Tỉ lệ
Số
trẻ lượng
(%)

Chưa đạt
Số
lượng

Tỉ lệ
(%)
15

1

Trẻ hứng thú, tích cực tham gia
hoạt động làm quen chữ cái.

37

36

97,2

2

2,8

2

Trẻ phát âm chữ cái chính xác, rõ
ràng.

37

35

94,5

1

5,5

3

Trẻ cầm vở, để vở, ngồi tô chữ cái
đúng tư thế.

37

35

94,5

24

5,5

4

Trẻ tô viết đúng chữ cái.

37

36

97,2

19

2,8

5

Trẻ biết cầm sách, mở sách ra xem
và nắm được quy trình đọc sách.

37

37

100

0

0

Như vậy sau khi áp dụng những biện pháp, kinh nghiệm cho trẻ làm
quen với chữ cái chúng ta thấy mức độ đạt được trên trẻ đã tăng lên rõ rệt. Điều
đó khẳng định một điều rằng các biện pháp được sử dụng là đúng đắn và đem lại
hiệu quả tốt trong quá trình giáo dục.
Số trẻ hứng thú, tích cực tham gia hoạt động là 36/37 trẻ chiếm tỉ lệ là
97,2%, chỉ còn 1 trẻ chưa tích cực trong các hoạt động chiếm tỉ lệ là 2,8%. Tỉ lệ
trẻ phát âm chữ cái chính xác, rõ ràng và tỉ lệ trẻ cầm vở, để vở, ngồi tô chữ cái
đúng tư thế đều đạt 35/37 trẻ chiếm tỉ lệ 94,5% tăng lên rất nhiều so với đầu
năm học. Số trẻ biết cầm sách, mở sách ra xem và nắm được quy trình đọc sách
theo khảo sát cuối năm đạt 37/37 trẻ, tỉ lệ là 100%, đây là một kết quả rất đáng
mừng.
Khi thực hiện đề tài này, với những biện pháp thực hiện và kết quả thu
được tôi rút ra bài học như sau:
Ngay từ đầu năm giáo viên phải là người nắm rõ tình hình của lớp, đặc

điểm của từng trẻ về sức khỏe, sở thích cũng như hoàn cảnh gia đình, mức độ
quan tâm của bố mẹ và tạo cho trẻ môi trường học tập và nề nếp tốt. Có như vậy
thì hiệu quả giáo dục sẽ được nâng cao.
Bản thân tôi phải luôn tìm tòi sáng tạo các hoạt động, sưu tầm tranh ảnh,
thơ ca, trò chơi để tổ chức hoạt động làm quen chữ cái cho trẻ ngày càng phong
phú hơn, tôi thay đổi theo từng chủ đề để tạo sự mới lạ hấp dẫn trẻ.
Giáo viên trong cùng một lớp phải có sự thống nhất, quan tâm sát sao tới
từng trẻ giúp trẻ tự tin, hứng thú với hoạt động. Cô giáo phải thật sự yêu nghề,
mến trẻ, luôn giàu tình yêu thương đối với trẻ, tạo tâm lý thoải mái, cảm giác an
toàn, thân thiện với trẻ để trẻ thực sự thích đi học, thích tham gia vào hoạt động
làm quen chữ cái, hoạt động phát triển ngôn ngữ nói riêng và tất cả các hoạt
động khác ở trường mầm non nói chung thì mới có thể góp phần nâng cao hiệu
quả giáo dục trẻ phát triển ở cả 5 lĩnh vực thể chất, nhận thức, ngôn ngữ, thẩm
mỹ, tình cảm và kỹ năng xã hội, chuẩn bị những điều kiện tốt nhất để trẻ sẵn
sàng bước vào học ở lớp 1 là cấp học tiếp theo của hệ thống giáo dục Quốc dân.
16


3. Kết luận - Kiến nghị
3.1. Kết luận
Cho trẻ làm quen chữ cái là một hoạt động vô cùng quan trọng đối với trẻ
mẫu giáo 5 - 6 tuổi, vì thế là một giáo viên mầm non cần phải nắm được nội
dung và phương pháp tổ chức hoạt động này và đòi hỏi giáo viên phải có lòng
yêu nghề mến trẻ, có tinh thần trách nhiệm cao trong công việc, đặc biệt phải có
vốn kiến thức chuyên môn, biết khai thác những nội dung thông tin cần thiết để
ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy. Với nội dung chuyên đề trọng tâm
của năm học này là “giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” trong tất cả hoạt động làm
quen chữ cái trẻ được khám phá, trải nghiệm, dễ dàng gây hứng thú cho trẻ. Việc
lồng ghép tích hợp, cho trẻ làm quen chữ cái mọi lúc, mọi nơi giúp trẻ nâng cao
hiệu quả học tập, chất lượng cũng từ đó mà tăng lên.

Qua tìm kiếm và xây dựng tôi thấy đề tài nghiên cứu đã thu được kết quả
nhất định đối với trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi. Trẻ rất thích thú, hào hứng tham gia
hoạt động làm quen với chữ cái.
Nếu làm tốt những điều trên đây chúng tôi tin rằng hoạt động làm quen
với chữ cái thông qua các hoạt động cho trẻ sẽ hiệu quả hơn, vốn hiểu biết về thế
giới xung quanh trẻ phong phú hơn, trẻ biết rung động trước cái đẹp, yêu cái
đẹp. Như vậy chúng ta đã góp phần không nhỏ vào việc giáo dục trẻ ngay từ tuổi
ấu thơ.
3.2. Kiến nghị
* Đối với cấp trên:
- Tôi mong muốn được sự giúp đỡ hỗ trợ về cơ sở vật chất để trường
chúng tôi thuận lợi hơn trong việc tổ chức các hoạt động cho trẻ.
- Thường xuyên tổ chức nhiều hơn nữa những chuyên đề, các buổi thao
giảng để qua qua đó giáo viên có thể học hỏi trao đổi kinh nghiệm giảng dạy
nâng cao chất lượng dạy của mình nhất là các hoạt động làm quen chữ cái theo
quan điểm “giáo dục lấy trẻ làm trung tâm”.
* Đối với nhà trường:
- Ban giám hiệu cần phải tham mưu với các cấp lãnh đạo để nhà trường
có thể mua sắm thiết bị trình chiếu để giáo viên ứng dụng công nghệ thông tin
vào thiết kế bài giảng điện tử, thực hành giảng dạy và tổ chức các hoạt động
bằng công nghệ thông tin cho trẻ.
- Tham mưu mua sắm thêm các loại đồ chơi về giao thông để trẻ hoạt
động một cách tích cực, sáng tạo và có hiệu quả.
* Đối với phụ huynh: Mong muốn kết hợp với cô giáo trong việc sưu tầm
các tranh ảnh, nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương để làm đồ dùng, đồ chơi
phục vụ dạy và học một cách tốt nhất.
17


Trên đây là đề tài một số kinh nghiệm dạy cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi

trường Mầm non Thị Trấn Quan Sơn làm quen chữ cái. Vì điều kiện khả năng có
hạn, tôi chỉ tìm hiểu, nghiên cứu và đưa ra một số kinh nghiệm dạy trẻ làm quen
chữ cái để góp phần nâng cao chất lượng làm quen chữ cái nói riêng và phát
triển ngôn ngữ ở trẻ 5 - 6 tuổi nói chung đạt kết quả cao. Rất mong được sự
đóng góp ý kiến của lãnh đạo cấp trên và các bạn đồng nghiệp để sáng kiến ngày
càng tốt hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn !
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Thị Trấn, ngày 12 tháng 04 năm 2017
Tôi xin cam đoan đây là SKKN
của mình viết, không sao chép nội
dung của người khác.
Người viết sáng kiến

Hà Thị Yến

18


TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1]. Cuốn “Cho trẻ làm quen chữ cái” của NXB Đại học Quốc gia Hà Nội.
[2]. Cuốn “Chương trình giáo dục mầm non”, NXB Giáo dục Việt Nam.
[3]. Tài liệu MN1 - A xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm,
giáo dục phát triển ngôn ngữ thuộc “Dự án tăng cường khả năng sẵn sàng đi học
cho trẻ mầm non” của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
[4]. Cuốn “Hướng dẫn tổ chức thực hiện chương trình giáo dục mầm non
mẫu giáo lớn (5 - 6 tuổi), NXB Giáo dục Việt Nam.
[5]. Module MN 3: Đặc điểm phát triển ngôn ngữ, những mục tiêu và kết
quả mong đợi ở trẻ mầm non về ngôn ngữ - Nguyễn Thị Minh Thảo.

[6]. Tâm lý học trẻ em lứa tuổi mầm non – Nguyễn Thị Ánh Tuyết, NXB
Hà Nội.
[7]. Module MN 32: Thiết kế và sử dụng giáo án điện tử - Nguyễn Thị
Nga.
[8]. Module MN 40: Phối hợp với gia đình để giáo dục trẻ mầm non.

19