skkn một số giải pháp xây dựng tập thể lớp vững mạnh trong công tác chủ nhiệm học sinh THPT ở miền núi

MỘT SỐ GIẢI PHÁP
NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ LỚP CHỦ NHIỆM
I. MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong thực tế đã rất nhiều năm trôi qua về mặt lí thuyết cũng như thực
tiễn đã có quan niệm cho rằng hiệu quả giáo dục phụ thuộc vào việc xác định và
lựa chọn mục tiêu, chương trình nội dung, phương pháp, hình thức giáo dục
cùng với những điều kiện, phương tiện giáo dục.
Như chúng ta đã biết, việc giáo dục phát triển nhân cách học sinh là một
nhu cầu cần thiết, bản chất của quá trình giáo dục là tổ chức toàn bộ cuộc sống,
học tập, hoạt động của học sinh, tạo điều kiện thuận lợi tối ưu để tiềm năng của
học sinh được phát triển dưới sự giáo dục của giáo viên chủ nhiệm.Thực chất
vai trò của giáo viên chủ nhiệm cũng giống người làm vườn, tuy không đúng
hoàn toàn nhưng hoạt động của giáo viên chủ nhiệm gần như người trồng cây,
chăm sóc, vun trồng cây giống. Người trồng cây không thể cầm ngọn cây kéo
lên mà phải chăm sóc tạo điều kiện cho hạt giống nảy mầm.
Ở lứa tuổi THPT, học sinh đã lớn, đã có những hiểu biết nhất định và
cũng có những biến đổi lớn trong tâm sinh lí theo từng năm học. Vì vậy, bên
cạnh việc chú trọng truyền thụ những tri thức khoa học cho học sinh, việc quan
tâm đến hoạt động “đức dục” cũng là một việc làm vô cùng cần thiết để góp
phần giúp các em trở thành một con người toàn diện có đủ cả đức lẫn tài trước
khi bước ra ngoài xã hội. Việc truyền thụ cho học sinh những tri thức khoa học
là nhiệm vụ chung của tất cả các giáo viên bộ môn ở mọi ngành khoa học được
giảng dạy qua các phân môn, còn hoạt động “đức dục” góp phần hình thành
nhân cách, đạo đức cho học sinh thì người có ảnh hưởng và có vai trò quan
trọng nhất chính là giáo viên chủ nhiệm lớp.
Ở trường THPT, giáo viên chủ nhiệm lớp là người chịu trách nhiệm thực
hiện mọi quyết định quản lý của hiệu trưởng đối với lớp và các thành viên trong
lớp. Giáo viên chủ nhiệm lớp là người lên kế hoạch, tổ chức cho lớp mình thực
hiện các chủ đề theo kế hoạch và theo dõi, đánh giá việc thực hiện của các học
sinh. Như vậy, trong số tất cả các giáo viên tham gia vào hoạt động giáo dục của

lớp, giáo viên chủ nhiệm lớp chính là người trực tiếp, thường xuyên gần gũi với
các em nhất. Bên cạnh những giờ dạy trên lớp giáo viên chủ nhiệm còn có những
giờ chào cờ, giờ sinh hoạt hàng tuần, để triển khai những công việc chung của
trường, của lớp và để giáo dục đạo đức, nhân cách cho học sinh. Với nhiệm vụ
và vai trò như thế, một lần nữa, có thể khẳng định, người giáo viên chủ nhiệm
lớp chính là người quan trọng nhất trong nhà trường trong quá trình tổ chức, giáo
dục, hình thành sự phát triển nhân cách, hình thành đạo đức của học sinh.
Để thực hiện tốt vai trò và nhiệm vụ của mình, giáo viên chủ nhiệm lớp
phải biết phối hợp với các giáo viên bộ môn, tổ chức quản lý học sinh trong lớp
học tập, lao động và thực hiện các kế hoạch của nhà trường, Đoàn trường. Giáo
viên chủ nhiệm cũng là người phối hợp với các tổ chức, đoàn thể trong trường
1


trong đó quan hệ nhiều ở cấp THPT là Đoàn trường, chi đoàn giáo viên, hội cha
mẹ học sinh, để làm tốt công tác dạy- học- giáo dục học sinh trong lớp mình phụ
trách.
Công tác chủ nhiệm là cả thử thách đối với tất cả các giáo viên làm nhiệm
vụ này nói chung và đặc biệt khó khăn với những giáo viên làm công tác chủ
nhiệm ở các trường THPT ở các khu vực miền núi nói riêng, bởi vì đặc thù học
sinh miền núi, các em gặp rất nhiều khó khăn về kinh tế, về nơi ăn chốn ở để đi
học nên việc giáo dục các em khó khăn cũng không kém .
Xuất phát từ những lí do trên tôi đã mạnh dạn lựa chọn đề tài “Một số
giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý lớp chủ nhiệm”.
2. Mục đích nghiên cứu
Trước thực trạng giáo dục trong tình hình hiện nay thì việc đề ra những
giải pháp hợp lý nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện (cả “trí dục” và
“đức dục”) cho học sinh là một vấn đề hết sức được quan tâm. Đề tài bản thân
lựa chọn là một số kinh nghiệm nhỏ nhằm vào mục đích đó.
3. Đối tượng nghiên cứu

- Là học sinh THPT ở khu vực miền núi.
4. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu lý luận:
Phương pháp phân tích và tổng hợp tài liệu là một phương pháp nghiên
cứu rộng rãi và hiệu quả, mục đích của phương pháp là tổng hợp thông tin, thu
thập tài liệu về công tác chủ nhiệm đã được công nhận trên sách, báo, internet...
Thực tế kinh nghiệm 10 năm làm công tác chủ nhiệm giúp bổ trợ cho việc
giải quyết các mục tiêu nghiên cứu.
- Phương pháp quan sát:
Quan sát hoạt động học và sinh hoạt tập thể của học sinh lớp 12A5.
- Phương pháp phỏng vấn :
Trò chuyện, trao đổi với các giáo viên bộ môn, học sinh, hội cha mẹ học
sinh, bạn bè của học sinh.
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm:
+ Tham khảo những thông tin cần thiết của học sinh từ năm lớp 10 đang
được lưu trong hồ sơ lưu của nhà trường.
+ Tham khảo kinh nghiệm của các giáo viên chủ nhiệm trường bạn và
trường mình.
+ Rút kinh nghiệm từ 10 năm làm công tác chủ nhiệm tại trường.
- Phương pháp thử nghiệm:
Áp dụng các giải pháp vào công tác giáo dục đạo đức học sinh ở lớp 12A5
trường THPT Quan Hóa - Huyện Quan Hóa năm học 2015-2016.
II. NỘI DUNG
1. Cơ sở lí luận
Trong nhà trường THPT, chức năng và vai trò của người giáo viên chủ
nhiệm không hoàn toàn giống với các cấp học dưới. Đối với bản thân, trải qua
2


hơn 10 năm làm công tác chủ nhiệm tôi đã tự nhận thức ra những nhiệm vụ, vai

trò cơ bản của giáo viên chủ nhiệm cấp THPT phải là người quản lí toàn diện
lớp học, quản lí toàn bộ học sinh trong lớp. Do đó giáo viên chủ nhiệm phải
nắm rõ hoàn cảnh, những thay đổi và tác động của gia đình đối với học sinh;
hiểu biết đặc điểm của từng học sinh về sức khỏe, tâm lí, trình độ nhận thức,
năng lực hoạt động, năng khiếu, sở thích, nguyện vọng, quan hệ xã hội, bạn
bè, ....
Giáo viên chủ nhiệm lớp cần phải nắm vững mục tiêu, chương trình, nội
dung giáo dục cấp học, lớp học và khả năng thực hiện, kết quả của lớp phụ
trách so với mục tiêu giáo dục về mọi mặt (học tập, rèn luyện đạo đức, thể dục
thể thao, văn nghệ và các hoạt động khác ...).
Giáo viên chủ nhiệm lớp cần phải nắm được toàn diện đặc điểm của từng
học sinh trong lớp, nắm vững mục tiêu đào tạo, giáo dục cả về mặt nhân cách
và kết quả học tập của học sinh, đồng thời nắm vững hoàn cảnh của từng học
sinh để phối hợp với gia đình cùng giáo dục.
Giáo viên chủ nhiệm là cầu nối giữa Ban giám hiệu, các tổ chức trong
trường, giữa các giáo viên bộ môn với tập thể học sinh lớp chủ nhiệm, nói một
cách khác, giáo viên chủ nhiệm là người đại diện hai phía, một mặt đại diện cho
các lực lượng giáo dục của nhà trường, mặt khác đại diện cho tập thể học sinh.
Với tư cách là nhà sư phạm (đại diện cho tập thể các nhà sư phạm) giáo viên
chủ nhiệm có trách nhiệm truyền đạt tới học sinh của lớp chủ nhiệm toàn bộ
yêu cầu, kế hoạch của nhà trường tới tập thể cũng như từng cá nhân của lớp chủ
nhiệm không phải bằng mệnh lệnh mà bằng sự thuyết phục, cảm hóa, bằng sự
gương mẫu của giáo viên chủ nhiệm để mục tiêu giáo dục được học sinh tiếp
nhận và thực hiện một cách tự giác và tự nguyện. Với kinh nghiệm sư phạm và
uy tín của mình, giáo viên chủ nhiệm có khả năng biến những chủ trương, kế
hoạch đào tạo của nhà trường thành chương trình hành động của tập thể lớp và
của mỗi học sinh.
Mặt khác giáo viên chủ nhiệm là người tập hợp ý kiến, nguyện vọng của
từng học sinh của lớp phản ánh với hiệu trưởng, với các tổ chức trong nhà
trương và với giáo viên bộ môn.

Giáo viên chủ nhiệm với tư cách là đại diện cho lớp còn có trách nhiệm
bảo vệ, bênh vực quyền lợi mọi mặt cho học sinh trong lớp.
Giáo viên chủ nhiệm là cố vấn tổ chức hoạt động tự quản của tập thể học
sinh vì học sinh THPT là những em ở lứa tuổi cuối thiếu niên đầu thanh niên, lứa
tuổi đang muốn khẳng định bản thân nhưng chưa đủ về mọi mặt, kinh nghiệm và
tri thức, khi có được thành công thì dễ tự tin quá mức, khi gặp thất bại thì dễ bị
dao động, lòng tự tin bị giảm sút.
Xuất phát từ những đặc điểm đó về tâm lí lứa tuổi, việc định hướng lứa
tuổi với mỗi học sinh trung học là rất cần thiết .
Giáo viên chủ nhiệm cần nhận thức được về quyền hạn của mình trong
trường THPT. Giáo viên chủ nhiệm trong trường THPT có những quyền hạn chủ
yếu như: Được dự các giờ học, hoạt động giáo dục khác của học sinh lớp mình;
3


được dự các cuộc họp của Hội đồng khen thưởng và Hội đồng kỷ luật khi giải
quyết những vấn đề có liên quan đến học sinh của lớp mình; được dự các lớp bồi
dưỡng, hội nghị chuyên đề về công tác chủ nhiệm; được quyền cho phép cá nhân
học sinh nghỉ học không quá 3 ngày liên tục; được giảm giờ lên lớp hàng tuần
theo quy định khi làm chủ nhiệm lớp. Ngoài ra, người giáo viên chủ nhiệm lớp
cũng được hưởng đầy đủ những quyền khác của một giáo viên bộ môn như:
được nhà trường tạo điều kiện để thực hiện nhiệm vụ giảng dạy và giáo dục học
sinh; được hưởng mọi quyền lợi về vật chất, tinh thần và được chăm sóc, bảo vệ
sức khoẻ theo các chế độ, chính sách quy định đối với nhà giáo,...
Nắm vững được nhiệm vụ, quyền hạn và vai trò của mình có nghĩa là
người giáo viên chủ nhiệm đã nắm được chiếc chìa khóa để có thể trở thành một
giáo viên chủ nhiệm tốt. Qua đó, góp phần quan trọng vào thành công của nhà
trường trong công tác giảng dạy và giáo dục đạo đức cho học sinh.
2. Thực trạng vấn đề của lớp chủ nhiệm trước khi áp dụng sáng kiến
Từ năm học 2013 - 2014 đến nay tôi được nhà trường phân công chủ

nhiệm lớp 11a5 (nay là lớp 12A5), sau 2 năm làm công tác chủ nhiệm lớp 12a5
tôi nhận thấy có những thuận lợi và khó khăn như sau:
2.1. Thuận lợi
- Được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của Ban giám hiệu nhà trường; sự
phối hợp chặt chẽ của các tổ chức đoàn thể; sự phối hợp giữa giáo viên bộ môn
trong việc giảng dạy và giáo dục học sinh.
- Sau hơn 10 năm làm công tác chủ nhiệm bản thân tôi đã tự tích lũy
được một số kinh nghiệm trong quản lý và giáo dục học sinh miền núi. Trong
trường có nhiều giáo viên giàu kinh nghiệm trong công tác chủ nhiệm lớp. Đây
chính là thuận lợi cho tôi cũng như những giáo viên trẻ mới bắt đầu làm công
tác chủ nhiệm học hỏi để nâng cao công tác quản lí và giáo dục học sinh lớp
chủ nhiệm.
- Cùng sát cánh bên nhau 2 năm nên khoảng cách giữa cô và trò đã được
rút ngắn lại điều này rất thuận lợi cho tôi trong quá trình nắm bắt hoàn cảnh gia
đình, đặc điểm tính cách tâm lí của từng học sinh trong lớp từ đó lựa chọn
phương pháp giáo dục phù hợp.
- Hầu hết các em đều là người dân tộc thiểu số nên tính cách khá thuần.
- Đa số học sinh trong lớp đều có tinh thần đoàn kết và có ý thức xây
dựng tập thể .
2.2. Khó khăn
- Trường THPT Quan Hóa (huyện Quan Hóa) đóng trên địa bàn của trung
tâm thị trấn huyện. Tuy nhiên học sinh nhà trường hầu hết đều là con em từ các
xã lân cận và các xã vùng sâu vùng xa của huyện về học, thậm chí có những em
cách xa trường từ 40 - 50km. Vì vậy đa số các em đều phải đi học xa nhà, phải
thuê nhà trọ để học tập và sinh hoạt. Điều kiện học tập, sinh hoạt thiếu thốn,
không có người quản lí, kèm cặp nên nhiều em lơ là, không chú tâm vào việc
học tập, nhất là học tập ở nhà.
- Đa số học sinh trong lớp chủ nhiệm đều là con em người dân tộc thiểu
4

số (dân tộc Mường, Thái..). Gia đình các em phần lớn thuộc diện hộ nghèo hoặc
cận nghèo, nhà xa trung tâm, đường xá đi lại khó khăn, thông tin liên lạc qua
điện thoại nhiều địa điểm còn chưa có sóng. Do đó khi có công việc đột xuất
hoặc cần trao đổi, phối hợp với phụ huynh giáo viên phải mất nhiều thời gian
mới liên lạc được.
- Bên cạnh đó trong lớp chủ nhiệm có nhiều học sinh có hoàn cảnh gia
đình đặc biệt như: em Phạm Thị Thùy, Hà Văn Tùng bố mẹ li hôn, em Thùy hiên
đang ở cùng với ông bà ngoại, còn em Tùng hiện đang ở cùng anh trai và chị
dâu. Trường hợp em Cao Thị Hiền, Cao Thị Chinh mất bố. Hay trường hợp của
các em Lương Ngọc Tú, Lương Văn Tùng, Cao Văn Hoàng ngoài đi học các em
còn phải đi làm thuê để lấy tiền ăn học do điều kiện gia đình khó khăn. Hoàn
cảnh gia đình đã có ảnh hưởng không nhỏ đến việc học tập và quá trình hình
thành tính cách của mỗi học sinh. Ngoài ra trong lớp còn có một vài em có
những biểu hiện như: chán nản việc học tập, hay bỏ giờ, bỏ tiết, yêu đương sớm,
học hành sa sút và có những em đã có hiện tượng sa ngã vào các tệ nạn xã hội
như cờ bạc, nghiện game…..
Trước thực trạng đó bản thân tôi đã phải dành nhiều thời gian để tìm hiểu
và lựa chọn các hình thức giáo dục phù hợp với từng em, giúp các em nhận thức
được hoàn cảnh và có ý thức vươn lên trong cuộc sống để trở thành người có ích
cho xã hội.
2. Một sô giải pháp đã sử dụng để giải quyết thực trạng lớp chủ nhiệm
Trong quá trình làm công tác chủ nhiệm lớp bản thân tôi nhận thấy một
trong những biện pháp giáo dục học sinh có hiệu quả tích cực là cần phải có sự
phối kết hợp giữa gia đình và nhà trường, cụ thể ở đây là phối hợp cùng với giáo
viên chủ nhiệm. Tuy nhiên, hầu hết gia đình của các em đều nằm ở các khu vực
không có sóng điện thoại hoặc có nhưng rất yếu nên việc liên hệ với phụ huynh
gặp rất nhiều khó khăn. Để giải quyết được vấn đề này bản thân tôi đã đưa ra
một số giải pháp nhằm giải quyết tình trạng trên của lớp chủ nhiệm đó là:
- Một là, lựa chọn ban cán sự lớp: Cơ sở để lựa chọn là: Căn cứ vào hồ

sơ học bạ của học sinh và căn cứ sự tín nhiệm của tập thể lớp qua việc bình bầu
dân chủ đầu mỗi năm học.
- Hai là, phân công nhiệm vụ cho ban cán sự lớp: Ban cán sự lớp đại
diện cho lớp, chịu trách nhiệm trước nhà trường về toàn bộ hoạt động học tập,
rèn luyện, đời sống của lớp trong thời gian học. Ban cán sự lớp do tập thể lớp
bầu ra, được giáo viên chủ nhiệm quyết định công nhận. Nhiệm kỳ của Ban cán
sự lớp là một năm. Cơ cấu của Ban cán sự lớp gồm:
+ Lớp trưởng
+ Lớp Phó học tập
+ Lớp Phó văn thể
+ Lớp Phó lao động
+ Tổ trưởng tổ 1, 2, 3, 4.
- Nhiệm vụ của lớp trưởng: Lớp trưởng là người điều hành, quản lý toàn
bộ các hoạt động của lớp và từng thành viên trong lớp, cụ thể:
5


+ Tổ chức, quản lý lớp thực hiện các nhiệm vụ học tập, rèn luyện theo quy
định của Bộ Giáo dục và Ðào tạo, Sở GD & ĐT và Nhà trường;
+ Theo dõi, đôn đốc lớp chấp hành đầy đủ và nghiêm chỉnh quy chế, quy
định, nội quy về học tập và sinh hoạt của Bộ Giáo dục và Ðào tạo, Sở GD & ĐT
và Nhà trường. Xây dựng và thực hiện nề nếp tự quản trong học sinh.
+ Tổ chức, động viên giúp đỡ những học sinh gặp khó khăn trong học tập,
rèn luyện và đời sống.
+ Chịu sự điều hành, quản lý của trực tiếp của giáo viên chủ nhiệm lớp.
+ Chủ trì các cuộc họp lớp để đánh giá kết quả học tập, rèn luyện, bình xét
học bổng, đề nghị thi đua khen thưởng đối với tập thể và cá nhân học sinh trong
lớp.
- Nhiệm vụ của các lớp phó:
+ Ðôn đốc các bạn đi học đầy đủ, đúng giờ, đảm bảo học tập nghiêm túc;

+ Ðiểm danh, ghi sổ đầu bài đầy đủ, kịp thời
+ Lập danh sách học sinh thuộc diện đối tượng ưu tiên, hoàn cảnh khó
khăn, báo cáo với giáo viên chủ nhiệm.
+ Tổ chức và quản lý lớp thực hiện lao động XHCN và các hoạt động liên
quan đến sinh hoạt đời sống vật chất và tinh thần của lớp;
+ Tổ chức động viên, thăm hỏi những học sinh có hoàn cảnh khó khăn, ốm
đau, tai nạn...
- Nhiệm vụ của Bí thư Đoàn :
+ Nắm bắt và tiếp thu những thông báo, chỉ thị của Đoàn trường để kịp
thời triển khai cho Đoàn viên trong chi đoàn thực hiện đầy đủ.
+ Thực hiện các phong trào ủng hộ, quyên góp… do huyện Đoàn và Đoàn
trường phát động.
- Nhiệm vụ của Ban cán sự bộ môn:
+ Thực hiện và duy trì sinh hoạt 15 phút đầu giờ theo chủ đề lớp đã chọn.
- Ba là, phối hợp chặt chẽ với nhà trường - gia đình - xã hội trong việc
giáo dục học sinh. Nhà trường, gia đình và xã hội đều có vai trò quan trọng
trong giáo dục phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống cho học sinh. Các phẩm
chất chính trị, đạo đức, lối sống của con người nói chung. Nhà trường, gia đình
và xã hội có vai trò giáo dục khác nhau đối với sự hình thành và phát triển phẩm
chất chính trị, đạo đức, lối sống của học sinh. Trong mối quan hệ đó thì nhà
trường được xem là trung tâm, chủ động, định hướng trong việc phối hợp với gia
đình và xã hội. Nhà trường là môi trường giáo dục toàn diện nhất, là cơ quan nhà
nước thực hiện chức năng giáo dục chuyên nghiệp nhất nên nhà trường nhà
trường là lực lượng giáo dục có hiệu quả nhất, hội tụ đủ những yếu tố cần thiết
để có thể huy động sức mạnh giáo dục từ phía gia đình và xã hội. Nhận thức
được vai trò này bản thân tôi đã:
+ Phối hợp với nhà trường: Thường xuyên báo cáo đầy đủ, trung thực về
tình hình lớp theo từng tuần với Ban giám hiệu nhà trường qua buổi họp nhóm
chủ nhiệm mỗi tuần. Khi lớp có học sinh cá biệt, học sinh chậm tiến cần thường
xuyên báo cáo với Ban giám hiệu nhà trường về tình hình của học sinh đó để tìm

6


phương pháp giáo dục hợp lí nhất.
+ Phối hợp với gia đình học sinh: Thường xuyên có mối liên hệ và phối
hợp với gia đình học sinh thông hệ thống tin nhắn Vn.edu.
- Phối hợp với xã hội: Thường xuyên liên hệ và phối hợp chính quyền địa
phương; các tổ chức, đoàn thể trong nhà trường có liên quan trong việc giáo dục
học sinh trong và ngoài nhà trường.
- Bốn là, phối hợp với giáo viên bộ môn:
+ Cần nắm được danh sách giáo viên bộ môn giảng dạy lớp mình về môn
dạy, họ tên, số điện thoại, nơi ở để khi cần có thể liên lạc được ngay với giáo
viên bộ môn đó.
+ Thường xuyên, chủ động gặp gỡ giáo viên của từng bộ môn để nắm về
tình hình học tập của từng học sinh và tình hình học tập chung của lớp để có
những điều chỉnh phương pháp giáo dục hợp lí.
+ Cần lắng nghe những ý kiến nhận xét, đóng góp của giáo viên bộ môn
về biện pháp giáo dục của mình và về tình hình học tập của học sinh lớp mình.
Khi thấy cần thiết, có thể góp ý cho giáo viên bộ môn những điều chỉnh hợp lí
từ những phản ánh của học sinh và phụ huynh.
- Năm là, theo dõi chéo giữa các tổ trong lớp: Thông thường mỗi lớp
được chia làm 04 tổ với số thành viên trong tổ tương đương nhau. Trong mỗi tổ
có một tổ trưởng quản lí tổ của mình về mọi mặt. Để nâng cao chất lượng giáo
dục, giáo viên chủ nhiệm nên cho học sinh theo dõi chéo giữa các tổ với nhau
theo hình thức mỗi tổ trong lớp là một tổ trực tuần.
Tổ trực tuần sẽ làm nhiệm vụ thống kê cụ thể mọi hoạt động của lớp và
sau đó đến buổi sinh hoạt lớp, tổ trưởng tổ trực tuần sẽ thay mặt tổ lên đọc nhận
xét về tình hình học tập, rèn luyện đạo đức của lớp qua sự theo dõi của tổ mình.
Với những tổ trực tuần làm tốt công việc của mình giáo viên cần khen ngợi kịp
thời cũng như cần nghiêm túc phê bình những tổ trực tuần làm không tốt.

Những học sinh vi phạm những nội quy, quy định của nhà trường sẽ được tổ
trực tuần ghi vào biên bản trực tuần và phân công lao động cho lớp vào tuần kế
tiếp. Sổ trực tuần sẽ là căn cứ để giáo viên chủ nhiệm xếp loại hạnh kiểm đạo
đức theo từng kì và cả năm học.
Giáo viên chủ nhiệm nên in sẵn một cuốn sổ biên bản trực theo tuần để
các tổ tiện ghi chép và theo dõi, qua việc theo dõi giữa các tổ có thể giúp việc
thi đua trong lớp có hiệu quả hơn. Dưới đây là mẫu biên bản mà bản thân tôi đã
sử dụng trong quá trình theo dõi lớp chủ nhiệm:
MẪU BIÊN BẢN TRỰC TUẦN
Trường THPT Quan Hóa
Lớp: 12A5
Tổ trực tuần:...........

Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

Quan Hóa, ngày..... tháng...... năm......
BIÊN BẢN TRỰC TUẦN
7


TUẦN THỨ...... TỔ ĐƯỢC PHÂN CÔNG THEO DÕI……….
(Từ ngày.....tháng......năm...... đến ngày.....tháng......năm......)
I. Về học tập
a. Ưu điểm
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
b. Nhược điểm
..............................................................................................................................

..............................................................................................................................
2. Về rèn luyện đạo đức.
a. Ưu điểm
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
b. Nhược điểm
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
III. Nhận xét chung
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................
Giáo viên chủ nhiệm
Lớp trưởng
Tổ trưởng
- Sáu là, Giáo dục đạo đức học sinh thông qua tiết sinh hoạt chủ
nhiệm
Trong giờ sinh hoạt thông qua sổ đầu bài, sổ cờ đỏ của Đoàn trường, các
giáo viên bộ môn, tôi nhận xét, đánh giá từng học sinh. Tôi luôn luôn nhắc nhở
và động viên tinh thần các em, tạo động lực giúp cả lớp cố gắng hơn. Giáo
nhiệm viên chủ phải thật sự gắn bó, quan tâm tới lớp mới nắm rõ đặc điểm tâm
sinh lý và tình hình học tập của từng em. Từ kết quả học tập, năng khiếu, tính
cách của mỗi học sinh mà giáo viên chủ nhiệm góp ý kiến với từng học sinh về
việc lựa chọn nghề nghiệp cho mình thật phù hợp.
Qua tiết sinh hoạt chủ nhiệm, người giáo viên chủ nhiệm lớp cần kết hợp
dạy các em cách học làm người, cách sống, cách ứng xử với mọi người. Cách
dạy các em cách học làm người, cách sống, cách ứng xử với mọi người,... cũng
cần phải linh hoạt chứ không nên chỉ là những lời nói lí lẽ, lí thuyết chung

chung. Để giáo dục đạo đức học sinh đạt được hiệu quả cao nhất, người giáo
viên chủ nhiệm cần biết kết hợp nhiều phương pháp giáo dục khác nhau như:
phân tích cho các em hiểu về cách sống, cách làm người, tổ chức đóng kịch tình
huống để các em bày tỏ quan điểm của cá nhân mình, tổ chức trò chơi, các buổi
8


diễn đàn, hội thảo nhỏ,..
- Bảy là, biện pháp giáo dục học sinh cá biệt : Hầu như trường nào, lớp
học nào cũng có học sinh cá biệt, mà những học sinh này đa số gây không ít
khó khăn cho giáo viên chủ nhiệm, đôi khi họ rất mệt mỏi vì nói mãi mà các em
không nghe, càng phạt thì càng lỳ hơn hoặc các em sẽ co lại và phá phách hoặc
chống đối ngầm. Điều này không những khó khăn cho giáo viên chủ nhiệm mà
còn có thể ảnh hưởng đến chuyện thi đua của cả lớp. Bản thân tôi đã thực hiện
như sau:
+ Trước hết, cần dành cho các em một tình yêu thương thực sự, thậm chí
là cần nhiều hơn những học sinh bình thường khác, cần kiên trì cố gắng động
viên, giảng giải, phân tích những điều hay, lẽ phải để giúp học sinh hiểu được
phải làm gì và từ đó cố gắng vươn lên; tận tình sự giúp đỡ học sinh đó trong
học hành, lối sống. Cố gắng trở thành người bạn để học sinh đó tâm sự, là
người anh, người chị, nguời cha, người mẹ thứ hai mẫu mực để học sinh đó noi
theo.
+ Nên thường xuyên có những buổi nói chuyện với các em kể cả gặp trực
tiếp hay qua điện thoại, gửi Email,... để hiểu các em hơn và cũng là để phân tích
cho các em sâu hơn thế nào là một học sinh ngoan, thế nào là một học sinh
tốt,...
+ Cần duy trì thật tốt nề nếp kỷ cương của lớp, của trường để mọi học
sinh tự nhận thức, tự khép mình trong những nội quy, quy chế chặt chẽ nhưng
luôn được dân chủ bàn bạc, trao đổi, thỏa sức đóng góp.
+ Đối với những học sinh này giáo viên chủ nhiệm cũng còn phải tỏ ra

cứng rắn, thực sự nghiêm túc, đôi khi phải tỏ rõ sức mạnh giữa lời nói và hành
động để các em tâm phục, khẩu phục và làm theo.
1. Kết quả đạt được
Sau khi thực hiện những biện pháp trên với lớp 12A5, chỉ qua một năm
học 2015 – 2016 nhưng lớp đã đạt được nhiều kết quả khả quan. Cụ thể là:
- Việc phân công nhiệm vụ rõ ràng cho từng học sinh trong Ban cán sự lớp
đã đem lại hiệu quả trong việc quản lí nề nếp và chất lượng học tập. Các em thực
hiện nhiệm vụ đầy đủ với tinh thần trách nhiệm cao. Có những trường hợp giáo
viên chủ nhiệm không cần có mặt nhưng các em vẫn quản lí lớp tốt. Đây là một
trong những nhân tố quyết định thành tích lớp đạt được.
- Giáo viên chủ nhiệm lớp đã thực hiện tốt vai trò và trách nhiệm trong
việc phối hợp với các tổ chức, đoàn thể trong và ngoài nhà trường có hiệu quả về
công tác giáo dục đạo đức cho học sinh yếu kém, học sinh cá biệt và loại bỏ
được nguy cơ bỏ học giữa chừng như học sinh Phạm Thị Thùy, Hà Văn Tùng,
Cao Thị Chinh.
So sánh kết quả chủ nhiệm của 2 năm học lớp tôi đã đạt được những thành
tích như sau:
* Năm học 2014 – 2015 (tổng số học sinh: 38 em)
Học lực

Hạnh kiểm
9


Giỏi
0

Khá
5

TB
28

Yếu
4

Kém
1

Tốt
10

Khá
17

TB
8

Yếu
2

* Về kết quả thi đua của lớp:
- Kết quả thi đua hàng tuần (theo kết quả tổng hợp của Đoàn trường): tập
thể lớp luôn xếp ở tốp nhất, nhì, tuy nhiên vẫn có tuần đứng ở vị trí thứ năm,
thứ sáu trong trường vì những vi phạm của một số học sinh cá biệt.
- Kết quả thi đua học kì I: Được Hội đồng thi đua – khen thưởng nhà
trường xếp loại “Tập thể lớp khen thưởng về lao động”
- Kết quả thi đua học kì II: Được Hội đồng thi đua – khen thưởng nhà
trường xếp loại “Tập thể lớp tiên tiến toàn diện”
* Về các kết quả khác:

- Tham gia thi văn nghệ, thể dục thể thao và làm báo tường chào mừng
Ngày nhà giáo Việt Nam 20- 11 do Đoàn trường phát động. Kết quả:
+ Văn nghệ: đạt giải Ba.
+ Nhảy ba bố: đạt giải Ba.
+ Kéo co: đạt giải Nhì.
+ Đi xe đạp chậm: giải Nhất
- Trong năm học có một học sinh được nhận học bổng Nguyễn Viết Ly do
Hội Khuyến học huyện trao tặng vì đã có tinh thần vượt khó và đạt kết quả cao
trong học tập.
* Năm học 2015 – 2016 (tổng số học sinh: 38 em)
Học lực
Hạnh kiểm
Giỏi Khá TB
Yếu Kém Tốt
Khá TB Yếu
0
9
29
0
0
17
15
6
0
* Về kết quả thi đua của lớp:
- Kết quả thi đua hàng tuần (theo kết quả tổng hợp của Đoàn trường): Tập
thể lớp luôn xếp ở tốp nhất, nhì trong trường.
- Kết quả thi đua học kì I: Được Hội đồng thi đua – khen thưởng nhà
trường xếp loại “Tập thể lớp tiên tiến toàn diện”
- Kết quả thi đua học kì II: Được Hội đồng thi đua – khen thưởng nhà

trường xếp loại “Tập thể lớp khen thưởng về nề nếp”
* Về các kết quả khác:
- Tham gia thi văn nghệ và làm báo tường chào mừng Ngày nhà giáo Việt
Nam 20- 11 do Đoàn trường phát động. Kết quả:
+ Văn nghệ: đạt giải Nhì
+ Báo tường: đạt giải Nhất
- Trong năm học 2015 – 2016 có một học sinh được nhận học bổng
Nguyễn Viết Ly do Hội Khuyến học huyện trao tặng vì đã có tinh thần vượt khó
và đạt kết quả cao trong học tập, đó là em Hà Trung Kiên.
III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
10


1. Kết luận
Sáng kiến kinh nghiệm này là qúa trình trải nghiệm thực tế của bản thân
mà tôi thấy có hiệu quả. Tuy nhiên, tôi nhận thấy rằng giáo dục đạo đức học
sinh thành công hay thất bại còn phụ thuộc vào yếu tố khác nữa, nhưng với kinh
nghiệm của bản thân và trong khuôn khổ một sáng kiến kinh nghiệm tôi đã đưa
ra một số giải pháp mà bản thân cho là có hiệu quả tích cực trong công tác giáo
dục đạo đức học sinh.
Muốn làm tốt được công tác giáo dục toàn diện cho học sinh đòi hỏi người
giáo viên chủ nhiệm ngoài năng lực chuyên môn còn phải là người có uy tín, có
năng lực sư phạm và hiểu rõ học sinh lớp chủ nhiệm, từ đó biết lựa chọn
phương pháp giáo dục phù hợp với từng học sinh để việc giáo dục học sinh đạt
hiệu quả cao nhất.
2. Kiến nghị
- Kiến nghị với Sở Giáo dục và Đào tạo Thanh Hóa: Nên tổ chức nhiều
hơn nữa các buổi nói chuyện, học tập về công tác chủ nhiệm để những người
làm công tác chủ nhiệm có điều kiện học hỏi, trao đổi kinh nghiệm.
- Kiến nghị với nhà trường: Tạo điều kiện giúp đỡ nhiều hơn nữa đối với

giáo viên chủ nhiêm để quản lý tốt nề nếp học sinh của nhà trường.
- Bản thân tôi rất mong muốn nhà trường và đồng nghiệp có thể nghiên
cứu, xem xét và ứng dụng một phần nào đó một số biện trong sáng kiến của tôi
vào tình hình thực tế của nhà trường. Bên cạnh đó bản thân cũng mong muốn
các đồng nghiệp tiếp tục nghiên cứu phát hiện và triển khai các sáng kiến về
công tác chủ nhiệm lớp để giáo viên làm công tác chủ nhiệm có thêm tư liệu,
học hỏi và áp dụng vào công tác chủ nhiệm lớp trong trường học đạt hiệu quả
cao nhất, góp phần vào sự nghiệp giáo dục nước nhà.

XÁC NHẬN CỦA HIỆU TRƯỞNG

Thanh Hóa, ngày 25 tháng 4 năm 2016
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của
mình viết, không sao chép nội dung của
người khác.

Cao Thị Thủy

11


MỤC LỤC
NỘI DUNG
A. PHẦN MỞ ĐẦU
I. Lý do chọn đề tài
II. Mục đích nghiên cứu
III. Đối tượng nghiên cứu của đề tài
IV. Phương pháp nghiên cứu của đề tài.
B. NỘI DUNG SÁNG KIẾN
I- Cơ sở lý luận của sáng kiến

II- Thực trạng vấn đề của lớp chủ nhiệm
III- Một số giải pháp đã sử dụng để giải quyết thực trạng
IV. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động
giáo dục.
C.KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
I-Kết luận
II-Kiến nghị

TRANG
01
01
02
02
02
03
03
04
05
09
10
10
10

12