Kinh nghiệm nâng cao chất lượng cho trẻ 4 5 tuổi làm quen với tác phẩm văn học tại trường mầm non nga thiện

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGA SƠN

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

MỘT SỐ BIỆN PHÁP
NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CHO TRẺ 4 - 5 TUỔI
LÀM QUEN VỚI TÁC PHẨM VĂN HỌC
Ở TRƯỜNG MẦM NON NGA THIỆN

Người thực hiện: Mai Thị Ái
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường Mầm non Nga Thiện
SKKN thuộc lĩnh vực: Chuyên môn

THANH HÓA, NĂM 2017


MỤC LỤC
Tên đề mục
1. MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài
1.2. Mục đích nghiên cứu
1.3. Đối tượng ngiên cứu
1.4. Phương pháp nghiên cứu
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. Cơ sở lý luận
2.2. Thực trạng dạy trẻ làm quen với văn học cho trẻ 4 - 5 tuổi.
2.2.1.Thuận lợi
2.2.2. Khó khăn

2.2.3. Kết quả khảo sát ban đầu.
2.3. Các giải pháp sử dụng để giải quyết vấn đề
Giải pháp 1: Nâng cao chất lượng cho trẻ 4 - 5 tuổi LQVTPVH
ở Trường MN Nga Thiện.
Giải pháp 2: Nâng cao chất lượng cho trẻ 4 - 5 tuổi LQVTPVH
trong hoạt động học
Giải pháp 3: Xây dựng môi trường văn học và chữ viết trong lớp
mình phụ trách.
Giải pháp 4: Nâng cao chất lượng LQVTPVH trong hoạt động
khác và mọi lúc mọi nơi.
Giải pháp 5: Phối hợp với các bậc phụ huynh nâng cao chất
lượng cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm.
2.4.1. Hiệu quả trên trẻ.
2.4.2. Hiệu quả cho bản thân.
2.4.3. Hiệu quả của đồng nghiệp.
3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ.
3.1. Kết luận
3.2 .Kiến nghị
* Tài liệu tham khảo

Trang
1
1
2
3
3
3
3
4

4
4
5
5
5
7
12
13
16
17
17
18
18
18
18
19
20

2


1. PHẦN MỞ ĐẦU
1.1. Lí do chọn đề tài.
[Văn học là một loại hình nghệ thuật mà trẻ thơ được tiếp xúc từ rất sớm,
ngay từ tuổi ấu thơ các em đã được làm quen với các giai điệu nhẹ nhàng tha
thiết của lời hát ru, lớn lên một chút các câu chuyện dân gian, các tác phẩm thơ,
chuyện hiện đại đã gieo vào lòng các em sự mến yêu với thế giới xung quanh,
giúp cho các em hiểu về truyền thống lao động.
Văn học là món ăn tinh thần đối với trẻ thơ, nhất là đối với lứa tuổi mẫu
giáo. Nó đem lại cho trẻ những hiểu biết ban đầu về cuộc sống xung quanh. Văn

học nuôi dưỡng và phát triển ở trẻ trí tưởng tượng, sáng tạo nghệ thuật để từ đó
trẻ luôn khao khát được khám phá thế giới hiện thực xung quanh, các bé muốn
được hiểu biết tất cả, muốn thâu tóm tất cả lý do tồn tại của cuộc sống vào khối
óc nhỏ bé của mình. Thế giới xuất hiện trước mắt trẻ thơ vốn là toàn bộ sự
phong phú, phức tạp của nó.]
Đúng như vậy, trẻ ở trường mầm non thật đáng yêu, tâm hồn trẻ thơ ngây,
hồn nhiên như tờ giấy trắng. Mọi hoạt động học tập và vui chơi trong quá trình
chăm sóc giáo dục trẻ ở trường mầm non, đều đem lại cho trẻ những điều kỳ
diệu, thần tiên. “Thông qua hoạt động dạy và học dưới hình thức như tạo hình,
hoạt động với đồ vật, môi trường xung quanh...sẽ giúp trẻ phát triển trí tuệ, óc
sáng tạo, nhân cách con người. Còn văn học đối với trẻ mầm non thì sao? Thông
qua các tác phẩm văn học trẻ được tiếp nhận các kiến thức của mình một cách
nhẹ nhàng, gần gũi hơn, nó đem lại cho trẻ những hiểu biết ban đầu về cuộc
sống xung quanh. Văn học nuôi dưỡng và phát triển ở trẻ trí tưởng tượng sáng
tạo nghệ thuật.”
Từ khi lọt lòng mẹ đến lúc chập chững tập đi, tập nói, đến lúc trẻ biết viết,
đọc thì văn học là chiếc cầu nối, là phương tiện dẫn dắt trẻ. Nói những tiếng nói,
đi những bước đi đầu tiên, những từ ngữ trau chuốt trong ca dao, chuyện kể là
tấm gương mẫu mực về lời ăn tiếng nói cho trẻ học tập là phương tiện hữu hiệu
trong việc giáo dục trẻ lòng yêu thiên nhiên, yêu quê hương, đất nước, yêu mến
bạn bè, và những người thân, biết được việc làm tốt, trẻ biết yêu cái đẹp, phê
phán những việc xấu, từ đó sẽ hình thành cho trẻ có được phẩm chất đạo đức
trong sáng.
“Trong mỗi tác phẩm văn học thì những hình ảnh về thiên nhiên, xã hội,
con người được diễn tả, biểu đạt, truyền đạt trong những hình thức đa dạng độc
đáo. Văn học nói về thế giới loài vật, mọi hiện tượng thiên nhiên, vũ trụ mà trẻ
nhìn thấy được, cũng nói về những gì gần gũi trong môi trường sống của trẻ như
làng quê, cánh đồng, dòng sông, phiên chợ, lớp học”,… Qua tác phẩm văn học,
trẻ bắt đầu nhận ra trong xã hội những mối quan hệ, những tình cảm gia đình,
tình bạn bè tình yêu thương giữa con người với con người… Văn học có thể cần

đề cặp đến những lực lượng siêu nhiên như thần linh, ông bụt, cô tiên, phù thủy,
quỷ sứ và cả những phép màu còn tồn đọng trong tâm thức dân tộc. Đây cũng là
1


đối tượng miêu tả của văn học làm nên sự phong phú, hấp dẫn của đời sống tinh
thần.
Vì thế là giáo viên trực tiếp đứng lớp 4 - 5 tuổi tôi nhận thấy cho trẻ làm
quen văn học chính là hình thành ở trẻ nhừng tình cảm đạo đức tốt đẹp, những
cảm xúc thẩm mỹ, phát triển trí tưởng tượng qua đó để giáo dục đạo đức cho trẻ
mẫu giáo là vô cùng quan trọng và cần thiết. Đồng thời tôi đã thực hiện tốt theo
cuộc vận động “Mỗi thầy cô giáo là một tấm gương đạo đức tự học và sáng tạo
của nghành và phong trào thi đua xây dựng trường học thân thiện và học sinh
tích cực”. Vì vậy phải xây dựng sao cho những khái niệm đạo đức ban đầu phải
được chính xác và phản ánh được những đạo đức xã hội, đặc biệt là phản ánh
được tâm hồn của con người Việt Nam chúng ta.
Vì tất cả những lý do này, tôi luôn mong muốn mình phải làm thế nào để
giúp trẻ học thật tốt bộ môn văn học, tôi đã không ngừng suy nghĩ và sáng tạo để
tìm ra những cách thức giảng dạy và tạo ra môi trường học tập tốt nhất cho trẻ.
Bằng tất cả sự nỗ lực, cố gắng đó, tôi đã lựa chọn đề tài nghiên cứu: “Một số
biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ 4 - 5 tuổi làm quen với tác phẩm văn
học ở trường mầm non Nga Thiện” làm đề tài nghiên cứu cho năm học này.
1.2. Mục đích nghiên cứu.
Đánh giá thực trạng dạy trẻ làm quen và cảm thụ tác phẩm văn học lớp MG
nhỡ 4 - 5 tuổi Thỏ Nâu ở trường Mầm non Nga Thiện.
- Nghiên cứu và đưa ra một số biện pháp nâng cao hiệu quả làm quen với
tác phẩm văn học ở trường mầm non.
[- Giúp trẻ biết rung động và yêu thích văn học, hào hứng và có nhu cầu
tham gia vào các hoạt động văn học nghệ thuật (thích nghe đọc thơ, kể chuyện,
đọc thuộc thơ, kể lại chuyện, đóng kịch cho người khác xem).

- Trẻ nhận thức về thế giới xung quanh, bồi dưỡng cho trẻ những tình cảm
lành mạnh, những ước mơ cao đẹp, giúp trẻ cảm nhận được vẻ đẹp trong tự
nhiên trong quan hệ xã hội và vẻ đẹp của ngôn ngữ văn học.
- Giúp phát triển ngôn ngữ cho trẻ. Dạy trẻ phát âm chính xác các âm tiếng
mẹ đẻ, làm giàu vốn từ, diễn đạt rõ ràng mạch lạc, sử dụng ngôn ngữ giọng điệu
phù hợp với đối tượng và hình thành giao tiếp.
- Rèn luyện kĩ năng đọc kể diễn cảm, thể hiện tác phẩm dưới các hình thức
khác nhau.]
1.3. Đối tượng nghiên cứu:
Trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi Thỏ Nâu và các hoạt động giáo dục giúp trẻ làm
quen với tác phẩm văn học được tốt hơn ở Trường Mầm non Nga Thiện - Nga
Sơn - Thanh Hóa.
1.4. Phương pháp nghiên cứu:
Phương pháp phân tích, tổng hợp lý thuyết: Thông qua đọc các tài liệu
sách báo, tạp chí có liên quan đến vai trò của văn học đối với trẻ 4 - 5 tuổi.
2


Phương pháp điều tra: điều tra khảo sát việc vận dụng môn văn học trong
dạy học cho trẻ 4 - 5 tuổi.
Phương pháp tổng hợp: sau khi có đầy đủ các luận chứng của đề tài đã thu
thập được, tôi tiến hành tổng hợp nội dung và đề xuất một số biện pháp có tính
khả thi về việc giúp trẻ học tốt môn văn học.
Ngoài ra tôi còn sử dụng thêm một số phương pháp khác để phục vụ việc
nghiên cứu đề tài
- Phương pháp dùng lời
- Phương pháp đọc kể diễn cảm,
- Phương pháp giảng giải,
- Phương pháp sử dụng đồ dùng dạy học.
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM:

2.1. Cơ sở lí luận:
Trẻ 4 - 5 tuổi đã có sự phát triển ngôn ngữ mạch lạc chịu ảnh hưởng lớn
của việc tích cực hóa vốn từ, ngôn ngữ của trẻ được mở rộng, có trật tự hơn,
mặc dù cấu trúc còn chưa hoàn thiện nhưng khả năng nói trình bày ý nghĩa, hiểu
ngôn ngữ hoàn cảnh của trẻ đã bắt đầu phát triển.
Trẻ 4 - 5 tuổi rất nhạy cảm với nghệ thuật ngôn từ, âm điệu, hình tượng
của các bài thơ, hát ru, chuyện, đồng dao, ca dao dân ca… sớm đi vào tâm hồn
trẻ thơ, chính vì vậy cho trẻ tiếp xúc với văn học là con đường phát triển ngôn
ngữ tốt nhất, hiệu quả nhất.
“ Văn học là phương tiện hiệu quả mạnh mẽ, không chỉ đối với việc giáo dục
trí tuệ, đạo đức thẩm mỹ mà nó còn ảnh hưởng vô cùng to lớn đến sự phát triển
ngôn ngữ của trẻ. Nhà văn M.Goóc ki định nghĩa: “ Văn học là nghệ thuật ngôn
từ” đã chỉ rõ ngôn từ là chất liệu xây dựng nên hình tượng văn học.”
Như vậy có thể nói: [Văn học là môn học rất quan trọng đối với trẻ mầm
non, là phương tiện phát triển ngôn ngữ cho trẻ có đủ vốn từ để nói năng lưu
loát, diễn đạt gãy gọn biết sử dụng từ đúng lúc đúng chỗ, không những thế mà
việc dạy trẻ lảm quen với những từ ngữ nghệ thuật như từ hình tượng, từ tượng
thanh giúp trẻ phát triển trí tưởng tượng, óc quan sát, khả năng tư duy độc lập
trong suy nghĩ. Thông qua nội dung các tác phẩm văn học giáo dục trẻ biết yêu
quí người hiền lành, biết ơn và kính yêu ông bà bố mẹ, anh chị, bạn bè, biết
nhường nhịn em nhỏ. Đấy cũng chính là phương tiện quan trọng để hình thành
và phát triển nhân cách của trẻ.]
2.2. Thực trạng:
Trường mầm non Nga Thiện có đội ngũ cán bộ giáo viên trẻ, năng động, có
trình độ chuyên môn đạt chuẩn trở lên trong đó có 93,8% giáo viên đạt trình độ
đại học. Giáo viên thực sự đã có nhiều đầu tư vào việc nâng cao các phương
pháp, hình thức cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học, đầu tư nhiều hơn đến
3

việc đọc, kể diễn cảm và dạy trẻ kể lại chuyện, kể sáng tạo dưới nhiều hình thức
đa dạng và phong phú, hầu hết giáo viên đã ý thức được yêu cầu của ngành giáo
dục: Trẻ ở lứa tuổi mầm non hoạt động chủ đạo là hoạt đông vui chơi: “ Học mà
chơi, chơi mà học” thông qua các tác phẩm văn học một cách nhẹ nhàng, gần
gũi hơn, tuy nhiên khi dạy trẻ đóng kịch vẫn còn nhiều hạn chế.
2.2.1. Thuận lợi
Đối với giáo viên
Được sự quan tâm chỉ đạo của BGH nhà trường về chuyên môn xây dựng
đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học và bồi dưỡng nội dung kế hoạch
chuyên đề một cách đầy đủ, sử dụng nguyên vật liệu sẳn có ở địa phương và thể
hiện đồng bộ về chương trình đổi mới cho từng độ tuổi.
Đội ngũ giáo viên: 100% cán bộ giáo viên có trình độ chuẩn trở lên, có tinh
thần đoàn kết nội bộ tốt, luôn luôn nâng cao ý thức trách nhiệm, thực hiện
nghiêm túc quy chế chuyên môn và kỷ luật lao động cao.
Đối với học sinh
Năm học 2016-2017 tổng số học sinh lớp tôi là 30 cháu, đa số các cháu
ngoan ngoãn, lễ phép, là học sinh vùng nông thôn nên các cháu thuần tuý, biết
vâng lời cô giáo và cha mẹ.
2.2.2. Khó khăn
Đối với giáo viên
Chưa có nhiều sáng tạo trong việc chuyển thể từ chuyện kể sang kịch bản
sân khấu, chưa tạo ra được tính kịch, lời thoại còn dài dòng khó hiểu rời rạc,
giáo viên còn nặng nề trong việc sử dụng lời dẫn làm cho vở kịch kém hấp dẫn
và ít gây hứng thú cho trẻ.
Ngoài ra vẫn còn một số giáo viên khả năng cảm thụ tác phẩm văn học còn
hạn chế, giọng đọc và cách phối hợp ánh mắt, cử chỉ hành động, điệu bộ minh
họa còn chưa bộc lộ được cảm xúc hấp dẫn cuốn hút trẻ. Phương pháp lồng ghép
tích hợp chưa linh hoạt sáng tạo, kết quả trên trẻ chưa cao, trẻ chưa thực sự say
mê hào hứng, giáo viên sử dụng đồ dùng dạy học chưa khoa học nên giờ học trẻ
ít tập trung chú ý, hiệu quả hoạt động chưa cao.

Do điều kiện cơ sở vật chất của nhà trường còn thiếu như: Phòng chức
năng, máy chiếu và công nghệ thông tin nên cũng làm ảnh hưởng đến khả năng
tiếp thu của trẻ.
Khó khăn đối với học sinh
Đa số trẻ con nhà nông nên khả năng nhận thức chậm, nhút nhát, không tự
tin khi giao tiếp với người lạ, chưa mạnh dạn khi tham gia vào các hoạt động.
Một số phụ huynh chưa thực sự quan tâm đến việc mua sắm đồ dùng học tập
cho trẻ, chưa thực sự quan tâm việc đưa đón trẻ đến trường đúng giờ quy định .
Cơ sở vật chất phục vụ cho công tác dạy và học còn nhiều thiếu thốn,
Phòng học còn thiếu , cũng ảnh hưởng không nhỏ đến công tác giáo dục trẻ.
4


2.2.3. Kết quả của thực trạng
Năm học 2016-2017, tôi được phân công chủ nhiệm lớp Mẫu giáo nhỡ (4-5
tuổi) tôi nhận thấy hoạt động làm quen với tác phẩm văn học của trẻ còn hạn
chế, vốn từ của trẻ còn nghèo nàn, trẻ tham gia vào hoạt động mang tính kịch
bản sân khấu chưa hứng thú.
Chính vì vậy, đầu năm tôi đã tiến hành khảo sát trên trẻ để nắm được kết
quả cụ thể, từ đó để xác định cách làm phù hợp nhằm nâng cao chất lượng cho
trẻ làm quen với tác phẩm văn học ở lớp mình phụ trách.
- Từ thực trạng trên để công việc đạt hiệu quả tốt hơn, qua khảo sát chất
lượng đầu năm tôi thấy kết quả còn thấp cụ thể là:
Đạt

Chưa đạt

STT

Nội dung

Số
trẻ

Sl

%

SL

%

1

Khả năng hứng thú nghe các tác
phẩm văn học

30

10

33.3

20

66,7

2

Khả năng trả lời câu hỏi đàm thoại

30

11

36,7

19

63,3

3

Khả năng đọc, kể diễn cảm các tác
phẩm văn học.

30

10

33,3

20

66,7

4

Khả năng phát âm chính xác và phát
triển ngôn ngữ mạch lạc

30

10

33,3

20

66,7

5

Biết điều chỉnh giọng nói phù hợp
với hoàn cảnh khi được nhắc nhở

30

11

36,7

19

63,3

6

Biết cầm sách đúng chiều và giở
từng trang để xem, đọc sách theo

tranh minh họa.

30

10

33,3

20

66,7

Qua khảo sát ban đầu tôi thấy thực trạng của việc giáo dục trẻ làm quen
với tác phẩm văn học cho trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi còn rất thấp, tỉ lệ trẻ đạt cao mà
chủ yếu là chưa đạt. Để công việc giáo dục cho trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi làm quen
với tác phẩm văn học đạt hiệu quả tốt hơn, nên tôi đã mạnh dạn đưa ra một số
biện pháp nhằm nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học làm
đề tài nghiên cứu trong năm học này.
2.3. Các giải pháp nâng cao chất lượng cho trẻ 4 - 5 tuổi làm quen với
tác phẩm văn học ở trường mầm non Nga Thiện.
Giải pháp 1: Nâng cao năng lực sư phạm cho bản thân trong quá trình
tổ chức cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học.
Với mong muốn nâng cao chất lượng hoạt động cho trẻ làm quen với tác
phẩm văn học có hiệu quả trước tiên bản thân phải xác định cần nâng cao trình
độ chuyên môn nghiệp vụ và năng lực công tác của bản thân. Vì vậy, tôi đã
5


không ngừng học tập, nghiên cứu tài liệu, sách báo, trên phương tiện thông tin
đại chúng về kỹ năng tổ chức hoạt động cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học

có hiệu quả ở trẻ lứa tuổi mầm non và học hỏi qua đồng nghiệp của mình. Đặc
biệt là qua việc thực hiện chuyên đề: Làm quen với văn học và chữ viết, đây là
một chuyên đề lớn, không kém phần quan trọng, khi thực hiện chuyên đề giáo
viên cần nắm vững và nghiên cứu kỹ tài liệu chuyên đề bồi dưỡng thường
xuyên, tham gia dự giờ các tiết thơ, chuyện của đồng nghiệp, từ đó đúc rút kinh
nghiệm cho bản thân, hơn nữa bản thân tôi còn tự học, tự nghiên cứu qua các tạp
san, tạp chí giáo dục mầm non, qua chương trình BDTX dành cho giáo viên, để
áp dụng phương pháp dạy học tích cực vào quá trình dạy học của mình, tham gia
các lớp học chuyên đề do phòng giáo dục tổ chức. Từ đó bản thân đã rút được
kinh nghiệm và vận dụng một cách phù hợp và sáng tạo ở lứa tuổi mình đang
chủ nhiệm. Khi tổ chức hoạt động cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học tôi
thường đưa ra các hình thức làm phong phú cách thể hiện nội dung bài dạy để
thu hút trẻ tham gia hoạt một cách tích cực hơn. Tôi nhận thấy rằng hoạt động
làm quen với tác phẩm văn học có tầm quan trọng trong việc phát triển nhận
thức, giáo dục đạo đức, giáo dục thẩm mỹ và qua đọc thơ, kể chuyện sẽ làm giàu
vốn từ cho trẻ, rèn luyện khả năng phát âm và cách diễn đạt mạch lạc. Các tác
phẩm thơ, chuyện của trẻ chỉ có thể phát huy được tác dụng của nó khi giáo viên
biết chuyển tải tư tưởng cảm xúc của tác giả và nội dung của tác phẩm thông
qua các hình thức nghệ thuật hấp dẫn, phong phú, đa dạng. Qua đó giúp trẻ phát
huy được tính tích cực của cá nhân, tự tin, độc lập, hình thành ở trẻ khả năng tư
duy- ghi nhớ có chủ định, những tình cảm đạo đức tốt đẹp có khả năng hoạt
động nghệ thuật sáng tạo. Bản thân thường xuyên nghiên cứu kỹ bài soạn, soạn
bài trước khi dạy
Ví dụ: Với mong muốn họat động làm quen với tác phẩm văn học đạt kết
quả cao hơn, trước tiên tôi phải nghiên cứu kỹ về nội dung bài dạy, đối tượng trẻ
có khả năng như thế nào, loại đề tài gì, từ đó đưa ra hình thức tổ chức sao cho
phù hợp, và có thể thu hút cao nhất sự tập trung chú ý của trẻ tham gia hoạt
động. Ngoài ra tôi phải xác định được mục đích của bài dạy về: Kiến thức, kỹ
năng, thái độ phù hợp đề tài và đối tượng trẻ lớp mình. Đồng thời chuẩn bị đầy
đủ về đồ dùng, đồ chơi phong phú, hấp dẫn với trẻ và đảm bảo tính khoa học,

phù hợp với tâm sinh lý lứa tuổi, địa điểm, không gian phù hợp hoạt động cho
trẻ làm quen với tác phẩm văn học đạt hiệu quả.
Với từng bài dạy, tôi dùng các thủ thuật khác nhau để dẫn dắt vào bài
chuyển hoạt động một cách linh hoạt, hơn nữa với mỗi bài dạy phải chuẩn bị hệ
thống câu hỏi có tnh lôgic để đàm thoại với trẻ một cách sôi nổi luôn lấy trẻ làm
trung tâm cho mọi hoạt động để phát huy trí tưởng tượng, ngững cảm xúc của
trẻ, tính liên hệ thực tiễn phù hợp với từng nội dung bài dạy mà trẻ không bị áp
đặt một cách gò bó.
6


Kết luận: Khi vận dụng giải pháp này vào thực tiễn quá trình giảng dạy
chất lượng cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học tại lớp tôi tăng lên rõ rệt.
Giải pháp 2. Nâng cao chất lượng cho trẻ 4- 5 tuổi làm quen với tác
phẩm văn học trong hoạt động học.
Cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học là đưa đến cho trẻ một chân trời
mới của nghệ thuật văn chương. “Với trẻ mầm non văn học nói về thế giới cỏ
cây hoa lá, mọi hiện tượng thiên nhiên vũ trụ...Thông qua đó giúp trẻ nhận biết
các mối quan hệ biểu hiện giữa hoàn cảnh, trạng thái tình huống và nhân vật.
Thông qua giao tiếp hàng ngày, qua các bài thơ câu chuyện, các bài ca dao, đồng
dao, các trò chơi dân gian, làm quen với việc đọc viết...sẽ làm vốn từ của trẻ
phát triển, mở rộng hiểu biết về thế giới xung quanh ...” Vậy làm thế nào để giúp
trẻ làm quen văn học một cách tốt nhất? Thực hiện vấn đề này tôi đã tổ chức
thực hiện như sau:
* Làm quen với văn học thông qua thể loại truyện kể.
+ Sử dụng các loại rối trang phục, mô hình, học cụ thu hút sự chú ý của
trẻ. Việc sử dụng rối trong tiết học được sự chú ý, tò mò của trẻ tạo điều kiện
cho trẻ tiếp cận với nghệ thuật múa rối, một môn nghệ thuật truyền thống của
dân tộc. Tôi sử dụng các nguyên liệu mở như: thanh tre, bìa cứng, gỗ, hộp xốp,
đất ...để làm thành những con vật xinh xắn, trẻ cũng có thể sử dụng được để kể

chuyện theo ý thích. Ví dụ: Từ bìa cứng, xốp làm những con vật ngộ ngĩnh, đa
dạng màu sắc để thu hút trẻ.
Ví dụ: Kể chuyện “Chú thỏ thông minh” để gây hứng thú cho trẻ tôi chuẩn
bị mô hình sân khấu là một khu đầm lầy nhỏ, cỏ, hoa, cây, lá, nhân vật trong
truyện được cách điệu hóa, thỏ mặc quần áo, đi bằng 2 chân…. Khi tôi dạy, tôi
dùng cánh tay lồng vào con rối, điều khiển con rối bằng 3 ngón tay, ngón cái,
ngón trỏ, ngón giữa sao cho những cử chỉ phù hợp với lời thoại trong truyện.
+ Chú ý rèn nề nếp, rèn kỹ năng và kích thích sự sáng tạo của trẻ
- Trẻ biết chia nhóm kể chuyện, tạo cho trẻ cảm giác tự tin, mạnh dạn, linh
hoạt qua việc trẻ biểu diễn đóng kịch.
Tạo điều kiện cho trẻ thoả thuận và tự chọn vai kể của mình theo ý thích về
sự sáng tạo của trẻ, có thể dùng lời khuyến kích động viên trẻ thực hiện vai diễn
của mình.
Trước khi kể chuyện cho trẻ nghe, tôi phải xác định rõ thể loại truyện, phải
thuộc tác phẩm, xác định được giọng đọc, giọng kể rõ ràng, phù hợp với giọng
điệu tính cách của từng nhân vật. Bên cạnh đó phải làm tốt công tác chuẩn bị khi
tiến hành kể chuyện cho trẻ nghe: Chuẩn bị tranh ảnh minh họa, đồ dùng trực
quan, hình thức và môi trường kể chuyện, cách gây hứng thú...Và đặc biệt là hệ
thống câu hỏi đàm thoại. Vì thông qua hệ thống câu hỏi đàm thoại của giáo viên
sẽ giúp trẻ, tái tạo lại một cách có hệ thống các sự việc diễn ra. Tùy vào đối
7


tượng trẻ để giáo viên có thể lựa chọn câu hỏi theo mức độ từ thấp đến cao, từ
dễ đến phức tạp và nâng cao dần theo độ tuổi.
+ Tổ chức tiết học nhẹ nhàng, linh hoạt:
Thông qua câu chuyện, cô giáo nhằm truyền tải cho trẻ nội dung của câu
chuyện, giáo dục trẻ những bài học mà nội dung câu chuyện đã phản ánh. Giúp
trẻ hiểu được những từ khó hiểu có trong câu chuyện. Dạy trẻ tập trả lời câu hỏi
theo hệ thống câu hỏi ngắn gọn, dễ hiểu giúp trẻ phát triển ngôn ngữ làm phong

phú vốn từ và mở rộng tầm hiểu biết của trẻ. Dạy trẻ biết cảm thụ cái hay cái
đẹp trong câu chuyện
Tôi vào bài một cách sinh động để gây sự chú ý của trẻ. Ví dụ: Chủ đề:
“Thể giới thực vật”, tên bài dạy kể chuyện “Nhổ củ cải” tôi đã xây dựng đoạn
phim hoạt hình về nội dung câu chuyện, ngoài ra tôi còn làm đoạn phim về các
nhân vật trong câu chuyện, và tôi sử dụng khung xoay biến hình để kể chuyện
cho trẻ nghe.

Hình ảnh cô kể chuyện qua khung xoay biến hình câu chuyện Nhổ củ cải

Tổ chức hoạt động đa dạng dựa vào hoạt động trọng tâm. Ví dụ khi trọng
tâm là kể chuyện sáng tạo, tôi cho trẻ lựa chọn cách sử dụng trang phục, đồ dùng
phù hợp với nội dung câu chuyện trẻ sẽ kể dựa theo hình thức khác nhau.
* Làm quen tác phẩm văn học cho trẻ qua các bài thơ.
[Thơ ca là tinh hoa của ngôn ngữ, là kết tinh của tiếng mẹ đẻ. Biết bao điều
của cuộc sống được diễn đạt trong thơ một cách giàu nhạc điệu, giàu hình ảnh,
làm nảy sinh trong lòng người đọc những tình cảm thiết tha với cuộc đời, những
8


ước mơ trong sáng về tương lai. Đặc biệt thơ ca góp phần làm giàu nhân cách
trẻ, góp phần vào giáo dục nghệ thuật, phát triển hoàn thiện ngôn ngữ cho trẻ.]
* Phát triển ngôn ngữ cho trẻ thông qua các bài thơ.
Đối với trẻ mẫu giáo 4 -5 tuổi khi nhu cầu vể cái đẹp đang phát triển vì
vậy việc dạy thơ cho trẻ còn mang một ý nghĩa rất đặc biệt nó có tác động mạnh
mẽ về nhiều mặt đối với trẻ: Ngôn ngữ, nhận thức, thẩm mỹ...Vì vậy khi dạy thơ
ca cho trẻ tôi đã chú ý đến những nội dung sau:
Trước hết cần phải chọn bài thơ hay phù hợp với chủ đề, với cách cảm
nhận, cách nghĩ của từng độ tuổi, rồi đọc diễn cảm một cách tự nhiên, rõ vần
điệu, nhịp điệu cho trẻ nghe, nhấn mạnh hình tượng trong các bài thơ nhằm giúp

trẻ cảm nhận vẻ đẹp ngôn ngữ từng bài thơ.
Chuẩn bị đầy đủ về giáo án, đồ dùng trực quan... cũng như việc khai thác
những hình ảnh đẹp là vô cùng quan trọng vì qua đó sẽ giúp trẻ hoà mình vào
thiên nhiên, trẻ dễ cảm nhận được cảm xúc như đến với chính mình.
Tiếp tục cung cấp cho trẻ những kinh nghiệm sống, những qui luật của vạn vật
xung quanh, thông qua các bài thơ, bài vè, ca dao, đồng dao…. Trẻ được khám phá
những cái hay cái đẹp, hình tượng và biểu tượng đẹp đẽ trong bài thơ, câu thơ.
Cho trẻ xem tranh ảnh phản ánh nội dung bài thơ nhằm làm giàu thêm vốn
hiểu biết cho trẻ từ đó trẻ biết hình dung tưởng tượng khi đọc câu thơ mang một
hình ảnh nào đó, dạy trẻ biết trả lời câu hỏi đơn giản theo nội dung bài.
Khi đọc một bài thơ, hay kể một câu chuyện để chuẩn bị dạy cho trẻ giáo
viên cần phải hiểu được nội dung, xác định được thể loại thơ, chuyện, xác định
được nhịp đọc, phải hiểu được tác giả sử dụng nghệ thuật gì? (so sánh, nhân
cách hóa..) biết được nội dung bài thơ câu chuyện nhắn gửi điều gì?
VD1: Bài thơ “Em vẽ”. Với nghệ thuật so sánh tác giả đã vẽ lên trước mắt
ta con gà trống, con mèo lười, thật sống động một con gà mới chỉ nghe thôi chưa
được nhìn, được ngắm mà đã cảm nhận được vẻ đẹp rực rữ của con gà.
Thông qua việc tự học, tự bồi dưỡng kiến thức văn học, giúp giáo viên hiểu
rõ và truyền thụ tác phẩm văn học đến với trẻ có hiệu quả hơn. Cuối bài thơ có
tác phẩm nào phổ nhạc giáo viên sẽ hát cho trẻ nghe còn chưa được phổ nhạc sẽ
ngâm thơ cho trẻ nghe để trẻ dễ cảm nhận được cái hay, cái đẹp trong bài thơ đó.
Với bài thơ: “Trăng ơi từ đâu đến” đây là bài thơ hay, có tác dụng luyện
âm cho trẻ. Giáo viên cần hướng dẫn cho trẻ nhấn vào các câu, các từ mang hình
ảnh so sánh “Trăng hồng như quả chín”, “Trăng bay như quả bóng”, “Trăng
tròn như mắt cá”, biết đọc chậm rãi, biểu lộ sự băn khoăn, tự hỏi ở các câu:
“Trăng ơi từ đâu đến?
Hay từ một sân chơi ...”
9

Ngoài những điều kiện trên thì khi đọc mẫu cô phải đọc diễn cảm, thể hiện
điệu bộ bài thơ, tạo được sự hứng thú của bài thơ.
Để trẻ tiếp nhận bài thơ một cách nhẹ nhàng thì việc thay đổi hình thức
cũng rất quan trọng đó là việc chuyển thể thơ ca thành bài hát quen thuộc: “Bài
hạt gạo làng ta”, bài “Quà 8/3” ...sẽ giúp trẻ tiếp nhận từ ngôn ngữ thơ ca sang
ngôn ngữ âm nhạc Đồng thời giáo viên có thể thay đổi bằng hình thức ngâm thơ.
Qua các bài thơ cô giáo cần giúp trẻ thấy được cái hay, cái đẹp, cái hay
trong tiếng nói của dân tộc bằng những vần điệu, nhạc điệu... khêu gợi được
những xúc cảm của trẻ đối với những người đã một nắng hai sương làm nên hạt
gạo. Trẻ có thể hình dung ra những cảnh như: “Những trưa tháng sáu/ Nước
như ai nấu/ chết cả cá cờ/ Cua ngoi lên bờ/ Mẹ em xuống cấy” Sự cảm nhận ấy
sẽ để lại tâm hồn đứa trẻ một ấn tượng thật sâu đậm.
* Nâng cao khả năng cảm thụ tác phẩm văn học cho trẻ thông qua trò
chơi đóng kịch.
Là hoạt động giúp trẻ phát triển trí nhớ và giáo dục trẻ tinh thần tập thể.
Qua hoạt động đóng kịch trẻ truyền đạt lại nội dung câu chuyện, làm sống lại
tâm trạng, hành động, ngôn ngữ hội thoại của các nhân vật trong truyện, đồng
thời trẻ biết thể hiện tình cảm và đánh giá các nhân vật trong truyện Khi đóng
kịch trẻ dễ dàng nắm được nội dung, ý nghĩa của tác phẩm, nắm được tính liên
tục của câu chuyện, điều này góp phần đẩy mạnh sự phát triển tư duy và khả
năng cảm thụ tác phẩm một cách sâu sắc ở trẻ.
Trước hết, để có một vở kịch cho trẻ đóng tôi chuyển thể tác phẩm văn học
sang thành kịch. Tôi đã lựa chọn những tác phẩm văn học có nội dung tư tưởng
sáng rõ để chuyển thể thành những kịch bản trò chơi đóng vai ngắn gọn. Nội
dung cốt truyện phát triển mạch lạc, nhân vật giàu màu sắc thẩm mỹ và tính
cách, hành động, ngôn ngữ rõ ràng.
Để giúp trẻ hiểu nội dung câu chuyện, nắm vững cốt truyện theo vai, nhớ
tên nhân vật, tính cách và hình dung ra dáng điệu, nét mặt, hành động của từng
nhân vật thì tôi đã cùng trẻ đọc diễn cảm kịch bản và trò chơi về các nhân vật
trong kịch bản để trẻ đưa ra ý kiến nhận xét của mình. Từ đó giúp trẻ có những

biểu tượng đúng đắn hơn về hình tượng trong tác phẩm văn học hiểu được tính
cách các nhân vật, tư tưởng tác phẩm và xác định được thái độ của mình đối với
các nhân vật. Trong quá trình trao đổi với trẻ về tác phẩm, tôi đã đưa ra các câu
hỏi giúp trẻ hiểu sâu hơn về diễn biến hành động của các nhân vật.
Ví dụ: Trong truyện “Cáo thỏ và gà trống”, tôi làm sân khấu có màn che,
rối, trang trí, cảnh, phù hợp với câu chuyện
Bên cạnh việc làm mô hình sân khấu thì việc hóa trang cho trẻ đóng kịch
cũng rất cần thiết. Với nhân vật “Cáo thỏ và gà trống” tôi cho trẻ mặc mặt nạ
hình con cáo, con thỏ, con gà trống ngôi nhà bằng gỗ bằng băng và áo quần màu
sắc khác nhau phù hợp với tính cách của từng nhân vật.
10


Sân khấu trẻ đóng kịch câu chuyện Cáo thỏ và gà trống
Khi trao đổi với trẻ về kịch bản, tôi gợi ý trẻ tưởng tượng ra vẻ ngoài của
các nhân vật và phẩm chất, tính cách nhân vật, khung cảnh của hành động và
nhanh chóng có những ấn tượng như đã xem kịch, trẻ như nhìn thấy được toàn
bộ cảnh trong kịch, như thấy mình được diễn.
Sau khi được đọc và phân tích nội dung kịch bản cùng cô, trẻ hiểu được
nội dung kịch bản và nắm rõ tính cách nhân vật thì tôi để trẻ tự nhận vai diễn.
Tuy nhiên để trẻ có thể nhận được vai phù hợp hơn với khả năng và tính cách
của mình thì tôi luôn giúp trẻ hiểu được ý nghĩa và tầm quan trọng của tất cả các
vai trong vở kịch. Điều cốt lõi tôi luôn tạo cho trẻ sự thoải mái khi nhận vai và
trẻ sẽ cảm thấy hứng thú với vai diễn đó. Như vậy trẻ mới thực sự tích cực luyện
tập và có nhiều cảm xúc để diễn tốt, diễn sáng tạo hơn.
Ví dụ: Đối với những cháu có tính bạo dạn, cá tính thì tôi gợi ý cho cháu
nhận những vai có tính cách mạnh mẽ như Sói, Cáo, Dê Đen... còn những cháu
nhút nhát, hiền dịu hơn thì tôi thưòng gợi ý cho cháu nhận những vai phù hợp
với tính cách của cháu như vai Thỏ, Bác Gấu, Dê con, Dê mẹ, Dê Trắng, cô bé
quàng khăn đỏ...

Trong quá trình trẻ học lời thoại, tôi không bắt trẻ học thuộc từng câu, từng
chữ giống cô mà tôi luôn khuyến khích trẻ tự sáng tạo. Trẻ có thể thêm, bớt từ,
những câu cảm thán, nhấn giọng tùy vào cảm xúc riêng mà trẻ có được trước
hoàn cảnh đó miễn sao không làm sai lệch nội dung cơ bản của tác phẩm đồng
11


thời tôi gợi ý hướng dẫn trẻ thể hiện sắc thái tình cảm của các nhân vật qua ngữ
điệu giọng nói, nét mặt.
Khi trẻ nhập vai, để giúp trẻ tưởng tượng sáng tạo tốt hơn, tôi có thể cho
trẻ xem thêm một số tranh minh họa thể hiện nét mặt, dáng vẻ của nhân vật
trong tác phẩm và phân tích nội dung bức tranh đó cho trẻ hiểu.

Trẻ xem câu chuyện Nhổ của cải

Kết luận: Sử dụng các thủ thuật gây hứng thú cho trẻ, thay đổi hình thức trong tổ
chức hoạt động, nêu gương khích lệ trẻ, tạo cơ hội cho trẻ được nghe, được đọc,
kể, đóng kịch cũng là những yếu tố quyết định đến nâng cao chất lượng cho trẻ
làm quen với tác phẩm văn học.
Giải pháp 3. Xây dựng môi trường văn học và chữ viết trong lớp mình
phụ trách.
Ngay từ đầu năm học tôi đã xây dựng góc sách truyện có đủ ánh sáng,
diện tích và các loại tranh, ảnh, truyện tranh, rối … cho trẻ và cô cùng làm , ở
những thời gian ngoài giờ hoạt động chung, cô giáo gợi ý để trẻ tự lấy truyện
tranh ra kể lại cho nhau nghe.

12


Trẻ tự kể lại truyện theo nhóm

Đối với những loại truyện tranh mới cô giáo tổ chức kể cho từng nhóm trẻ
nghe vào các thời điểm khác nhau, lúc đầu cô để cho trẻ tự tìm hiểu nội dung
của các hình ảnh trong truyện tranh, sau đó cô dùng câu hỏi gợi ý để hướng sự
chú ý của trẻ vào những hình ảnh chủ yếu của các bức tranh rồi đọc đoạn truyện
dưới tranh. Đọc xong truyện lại cho trẻ xem tranh một lần nữa, với những truyện
tranh trẻ đã được làm quen nhiều lần cô có thể đề nghị lần lượt các trẻ kể lại nội
dung của từng bức tranh. Ngoài ra cô có thể kích thích phát triển tư duy cho trẻ
bằng cách kể chuyện sáng tạo theo tranh.
Góc văn học thực sự sẽ thu hút trẻ, giúp trẻ tiếp xúc với văn học một cách
tự giác, nên tôi thường xuyên thay đổi các loại truyện tranh mới phù hợp với chủ
đề đang thực hiện kết hợp với việc cùng trẻ làm sách theo chủ đề.
Kết luận: Hình thức này giúp trẻ rất thoải mái khi làm quen với các tác
phẩm văn học, trẻ hứng thú với sách truyện, tranh ảnh, rối…kích thích tư duy
của trẻ hình thành những kĩ năng giúp trẻ học đọc viết sau này.
Giải pháp 4. Nâng cao chất lượng làm quen tác phẩm văn học trong
hoạt động khác và mọi lúc mọi nơi.
Ngoài các giờ hoạt động có chủ định tôi còn cho trẻ làm quen tác phẩm văn
học ở mọi lúc mọi nơi trong sinh hoạt hàng ngày với bài sắp học, ôn bài cũ, kể
chuyện theo tranh…
* Trong giờ hoạt động tạo hình: VD Khi cho trẻ vẽ tự do theo ý thích ở
góc tạo hình cô có thể cho trẻ đọc bài thơ “Em vẽ” để giới thiệu và gây hứng thú
cũng như gợi ý đề tài cho trẻ bằng hình ảnh của bài thơ “Em vẽ”.

13


Hình ảnh tranh minh họa bài thơ Em vẽ
*Trong giờ hoạt động âm nhạc; VD Dạy trẻ bài hát “Cháu thương chú bộ
đội” cuối tiết học cô cho trẻ đọc bài thơ “Chú giải phóng quân” hay trong ngày

8/3 cô dạy trẻ hát bài “Màu hoa” cô có thể giới thiệu bài hoặc củng cố bài thơ
“Hoa kết trái”.
* Trong giờ Khám phá khoa học; VD Trong chủ đề Bản thân Cô cho trẻ
tìm hiểu các bộ phận trên cơ thể bé . Ở phần giáo dục cô có thể cho trẻ nghe bài
thơ “Bé ơi”
* Trong giờ đón trẻ.
Trong giờ đón trẻ tôi mở các loại băng đĩa về các bài thơ phù hợp với nội
dung trong chương trình cho trẻ nghe, hay yêu cầu trẻ đọc, kể lại tác phẩm mà
cô đã cho trẻ làm quen trong chủ đề.
* Trong giờ hoạt động vui chơi.
Để tạo hứng thú cho trẻ tôi cho trẻ đọc bài thơ phù hợp với nội dung
chương trình và đàm thoại với trẻ về buổi chơi.
Tôi cho trẻ được ra khu vườn cổ tích để được trải nghiệm, quan sát, tìm
hiểu về các nhân vật có trong bài thơ câu chuyện trẻ đã học.

14


Trẻ thăm quan khu vườn cổ tích
* Hoạt động ngoài trời.
Với hoạt động ngoài trời việc lồng ghép cho trẻ làm quen tác phẩm văn
học càng gây được hứng thú nhiều hơn cho trẻ thông qua hoạt động quan sát và
thông qua trò chơi.
Khi cho trẻ quan sát một đối tượng nào đó tôi cho trẻ đọc một bài thơ và
đi đến nơi quan sát.
Ví dụ trong chủ đề thế giới thực vật tôi cho trẻ ra vườn rau của bé để thăm
quan vườn rau.

15

Hình ảnh trẻ thăm quan vườn rau
Khi tổ chức chơi trò chơi cho trẻ thì các bài đồng dao trong dân gian là tác
phẩm văn học dễ lôi cuốn trẻ với các câu từ gần gũi dễ hiểu, ngắn gọn và vui
tươi. Vì vậy trò chơi dân gian là trò chơi mà tôi hay tổ chức cho trẻ chơi.
Ví dụ: Trò chơi “Lộn cầu vồng” “Dung dăng dung dẻ” “Nu na nu nống”
“Thả đỉa ba ba”…
*Giờ ăn trưa.
Trong giờ ăn trưa để giúp trẻ ăn ngon miệng và cũng là cho trẻ tiếp xúc
thêm với tác phẩm văn học tôi đọc cho trẻ nghe các bài thơ, câu chuyện ca dao,
đồng dao vui tươi nhộn nhịp nói về các thực phẩm và giáo dục trẻ trong bữa ăn.
Ví dụ: Ở chủ đề: “Thế giới thực vật ” tôi đọc bài ca dao: “Lúa ngô là cô
đậu nành”
Khi giáo dục trẻ phải biết giữ gìn vệ sinh sạch rẽ ăn chín uống sôi tôi đọc
bài thơ “bé ơi”.
*Giờ ngủ trưa.
Để giúp trẻ đi vào giấc ngủ nhẹ nhàng hơn và có tinh thần thoải mái từ các
bài thơ, bài ca dao được các nghệ sĩ ngâm và ru có nội dung phù hợp với lứa
tuổi tôi sưu tầm trên mạng trên thông tin đại chúng tôi làm thành đĩa CD và mở
nhỏ cho trẻ nghe khi trẻ bắt đầu đi ngủ.
*Giờ trả trẻ.
Kết thúc một hoạt động trong ngày thì giờ trả trẻ là hoạt động giúp trẻ có
được một tâm thế thoải mái trước khi ra về vì vậy các tác phẩm văn học là yếu
tố phù hợp nhất để cung cấp cho trẻ. Ở thời gian này tôi đã sưu tầm các loại đĩa
16


CD về các câu chuyện cổ tích và mở cho trẻ xem. Tùy vào từng chủ đề mà tôi
lựa chọn nội dung câu chuyện cho phù hợp .
Một hình thức nữa mà tôi thực hiện có hiệu quả là cho trẻ làm quen với tác

phẩm văn học theo các chủ đề gắn liền với việc tổ chức ngày lễ ngày hội như:
ngày 8-3, ngày 20-11, ngày 22-12 tôi tổ chức cho các cháu trong lớp liên hoan
biểu diễn văn nghệ. Nó có tác dụng cổ vũ động viên các cháu giỏi đồng thời
cũng khuyến khích các cháu yếu nhút nhát tham gia vào các hoạt động nghệ
thuật. Trong các buổi biểu diễn văn nghệ của trường tôi đăng ký cho các cháu
giỏi lên tham gia đọc thơ kể chuyện đồng thời trong buổi biểu diễn tôi cũng
động viên các cháu nhút nhát lên tham gia nhằm khích lệ trẻ và là niềm tin
tưởng trước sự chứng kiến của phụ huynh.
Kết luận: Nâng cao chất lượng làm quen với tác phẩm văn học không chỉ
mình giờ hoạt động học - tiết làm quen với tác phẩm văn học mà còn hiệu quả
hơn khi được tích hợp lồng ghép vào các môn học khác và hoạt động mọi lúc
mọi nơi và các thời điểm trong ngày.
Giải pháp 5. Phối hợp với các bậc phụ huynh nâng cao chất lượng cho
trẻ làm quen với tác phẩm văn học.
Nếu như: “Gia đình là trường học đầu tiên của trẻ” thì môi trường giáo dục
lại là tiền đề cho sự phát triển nhân cách. Chính vì vậy công tác phối kết hợp với
phụ huynh để thực hiện tốt nhiệm vụ giáo dục là vô cùng quan trọng, nó góp
phần không nhỏ vào công tác chăm sóc giáo dục trẻ, đặc biệt là hoạt động: “Cho
trẻ làm quen với tác phẩm văn học”.
Từ khi lọt lòng, mẹ đã đưa trẻ vào giấc ngủ bằng những bài thơ, câu chuyện
cổ tích lý thú, đọc thơ và kể chuyện cho trẻ nghe là việc làm của nhiều người
mẹ. Tận dụng đặc điểm này và để giúp cho phụ huynh nắm được chương trình
chăm sóc giáo dục trẻ tại lớp học, trên góc trao đổi phụ huynh tôi đã viết các bài
thơ câu chuyện trong chủ đề để tuyên truyền với phụ huynh trong giờ đưa, đón
trẻ. Ngoài ra tôi còn kết hợp với phụ huynh trong việc sưu tầm các loại tranh ảnh
cũ, vải vụn, bìa cứng, xốp và các vật liệu phù hợp các chủ đề để phục vụ cho
hoạt động: “ Cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học” đạt hiệu quả cao hơn.
Công tác phối kết hợp phụ huynh với nhà trường là việc làm vô cùng quan
trọng mà giáo viên cần nắm bắt được. Ngoài thời gian ở trường thì thời gian ở
nhà của trẻ cũng góp phần tích cực giúp trẻ hiểu và cảm nhận tác phẩm tốt hơn

Thông qua các buổi họp phụ huynh theo định kỳ. Bản thân tôi phối hợp
một cách chặt chẽ và hợp lý với cha mẹ trẻ để họ tham gia tình nguyện vào quá
trình giáo dục trong nhà trừơng. Cha mẹ nên tham gia vào các buổi trao đổi với
giáo viên, tham gia các buổi họp của nhà trường và dự một số giờ học, dự các
hoạt động trong ngày; chỉ bằng cách đó thôi cha mẹ đã giúp trẻ hiểu rằng học là
phải học cả đời.
Tôi luôn hướng dẫn chi tiết các bài dạy, trao đổi với nhiều hình thức khác
nhau như là giới thiệu bài mới, bài cũ đã học để phụ huynh dậy trẻ đạt kết quả
17


cao hơn, ghi lại các nội dung bài thơ, câu chuyện ở góc tuyên truyền, nhác nhở
phụ huynh theo dõi về nhà kiểm tra trẻ qua các nội dung trẻ đã học. Vào những
hoạt động đón trẻ tôi luôn trao đổi về nội dung môn học của trẻ cho phụ huynh
hiểu, hướng dẫn phương pháp dạy trẻ khi ở nhà. Động viên phụ huynh mua
thêm sách truyện, thơ để trẻ tham khảo và học, giúp cho trẻ đạt kết quả cao khi
làm quen với văn học.
Kết luận: Phối kết hợp với các bậc phụ huynh là một việc làm hết sức quan
trọng, sau khi phối hợp với phụ huynh tôi thấy các cháu nhanh thuộc thơ hơn,
nhớ tên truyện, nội dung truyện hơn, thuộc lời thoại nhân vật hơn và đặc biệt là
cái hay cái đẹp trong tác phẩm văn học đi sâu vào lòng trẻ hơn.
2.4. Hiệu quả.
Từ khi nghiên cứu, áp dụng những sáng kiến kinh nghiệm trên cùng với sự
cố gắng nỗ lực của bản thân, sự đoàn kết, đồng thuận hợp tác của tập thể sư
phạm nhà trường, sự ủng hộ tích cực của các bậc cha mẹ đã giúp tôi đạt được
một số kết quả sau:
2.4.1. Hiệu quả trên trẻ.
- Trẻ thích tham gia vào các hoạt động văn học mà tôi tổ chức. Khả năng
trả lời của trẻ tự tin, lưu loát, rõ ràng hơn, câu nói đủ từ, đủ ý hơn.
Đạt

Chưa đạt

STT

Nội dung

Số
trẻ

Sl

%

SL

%

1

Khả năng hứng thú nghe các tác
phẩm văn học

30

30

100

0

0

2

Khả năng trả lời câu hỏi đàm thoại

30

30

100

0

0

3

Khả năng đọc, kể diễn cảm các tác
phẩm văn học.

30

30

100

0

0

4

Khả năng phát âm chính xác và phát
triển ngôn ngữ mạch lạc

30

30

100

0

0

5

Biết điều chỉnh giọng nói phù hợp
với hoàn cảnh khi được nhắc nhở

30

30

100

0

0

6

Biết cầm sách đúng chiều và giở
từng trang để xem, đọc sách theo
tranh minh họa.

30

30

100

0

0

Nhìn vào bảng thống kê kết quả áp dụng các phương pháp, biện pháp vào
hoạt động cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học ta thấy: Sau khi áp dụng các
biện pháp, phương pháp hữu hiệu để thu hút trẻ vào hoạt động thì kết quả đã
tăng lên đáng kể. Điều đó cho thấy việc vận dụng linh hoạt các phương pháp,
hình thức đã thu hút trẻ vào các hoạt động là việc làm cần thiết và nên làm tốt.
18


2.4.2. Hiệu quả của bản thân.
Bản thân chịu khó gần gũi, trò chuyện với trẻ, trả lời những câu hỏi của trẻ,
giải quyết hợp lý, công bằng với mọi tình huống xảy ra giữa các trẻ trong lớp.
Trong giảng dạy, chú ý đến hoạt động cá nhân, hoạt động nhóm nhiều hơn.

Mạnh dạn, tự tin điều khiển các cuộc họp phụ huynh học sinh, biết tự
chuẩn bị, phối hợp chặt chẽ, trao đổi thường xuyên với cha mẹ trẻ.
2.4.3. Hiệu quả của đồng nghiệp.
Thông qua các biện pháp thôi triển khai trên trẻ 4 - 5 tuổi lớp mình, tôi
cũng đã tham mưu với đồng nghiệp trong việc lựa chọn nội dung các bài thơ,
câu chuyện, câu đố, các biện pháp phù hợp để giáo viên có thể áp dụng làm
quan với văn học cho trẻ tốt nhất, đem lại hiệu quả trên các nhóm lớp là tương
đối như nhau. Đồng thời thông qua sáng kiến này không những riêng bản thân
tôi mà còn giúp cho các giáo viên trong trường có thêm những kinh nghiệm
hay hơn nữa trong việc cho trẻ làm quen với văn học được tốt hơn.
3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận.
- Muốn cho học trò của mình ngoan và tiếp nhận được hết những kiến thức
mình truyền đạt thì bản thân cô giáo phải có trình độ chuyên môn vững vàng, có
khả năng vận dụng linh hoạt các phương pháp giáo dục có tính sáng tạo và tìm
ra được các hình thức tổ chức hoạt động phong phú, đa dạng, thu hút trẻ và phù
hợp với lứa tuổi của trẻ, tạo cho giờ học của trẻ thực sự là thoải mái, nhẹ nhàng
giống như câu tục ngữ thường nói:
“ Trẻ chơi mà học, trẻ học mà chơi”.
- Không nên phê bình hoặc trêu chọc trẻ mỗi khi trẻ phát âm chưa chuẩn,
câu nói ngọng, nói giớ. Cô phải cung cấp môi trường văn học giàu ngôn ngữ cho
trẻ. Cô giáo mầm non thay mẹ dạy trẻ vì vậy điểm cần thiết lớn nhất của cô là
phải yêu nghề, mến trẻ, nắm vững đặc điểm tâm lý của từng cá nhân trẻ để xây
dựng kế hoạch và đề ra biện pháp cụ thể giúp trẻ tiếp cận hết kiến thức mà mình
muốn truyền đạt, không những thế mà bản thân phải luôn trau dồi học hỏi đúc
rút kinh nghiệm để nâng cao kiến thức sư phạm, phải luôn gương mẫu cho trẻ
noi theo từ lời nói, cách nói để trẻ học tập. Ngoài ra cần làm tốt công tác tuyên
truyền phối kết hợp với nhà trường và phụ huynh để cùng thực hiện chăm sóc
giáo dục trẻ, bồi dưỡng cho trẻ ở mọi lúc mọi nơi, để khắc sâu trí nhớ cho trẻ,
giúp trẻ hoàn thiện hơn nữa về mọi mặt, không những về trí tuệ mà còn hoàn

thiện về đức, thể, mỹ nhân cách cho trẻ.
3.2. Kiến nghị.
* Đối với phòng GD&ĐT.
- Mở các lớp chuyên đề về nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo làm quen
với tác phẩm văn học và các tiết dạy mẫu để bản thân được trực tiếp học hỏi
thêm kiến thức.
19


- Tham mưu với cấp ủy Đảng, chính quyền, UBND huyện cần quan tâm
hơn nữa đến điều kiện, cơ sở vật chất ở trường Mầm non chưa đạt chuẩn nhằm
nâng cao chất lượng nuôi dưỡng, chăm sóc giáo dục trẻ.
* Đối với nhà trường.
- Quan tâm trang bị cơ sở vật chất phù hợp, đầy đủ phục vụ cho công tác
giáo dục trẻ.
- Tổ chức buổi gặp gỡ phụ huynh đầu năm để tư vấn thông tin về giáo dục
Trên đây là những kinh nghiệm nhỏ được rút ra trong quá trình tôi giảng
dạy nuôi dưỡng và chăm sóc trẻ. Những kinh nghiệm trên của tôi không tránh
khỏi phần thiếu sót và hạn chế. Những vấn đề đó nếu được cấp trên, các đồng
chí, đồng nghiệp đóng góp ý kiến xây dựng, tôi sẽ khắc phục trong quá trình
chăm sóc và giáo dục trẻ nói chung và cho trẻ làm quen với văn học trong những
năm học tiếp theo đạt kết quả tốt hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN CỦA
Nga Thiện, Ngày 12 tháng 04 năm 2017
THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ
Tôi xin cam đoan đây là SKKN
của mình viết, không sao chép
nội dung của người khác.
Người thực hiện

Trần Thị Hà

Mai Thị Ái

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Phương pháp Cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học - Nhóm tác giả
Nguyễn Thị Tuyết Nhung - Phạm Thị Việt - Nhà xuất bản Đại học quốc gia Hà
Nội Xuất bản - Ngày 10/2/2004;
2. Hướng dẫn tổ chức thực hiện các hoạt động giáo dục trong trường mầm
non theo chủ đề Trẻ 4 - 5 tuổi - Nhóm tác giả: Lê Thu Hương, Phạm Mai Chi,
20


Trần Thị Ngọc Trâm, Bùi Thị Kim Tuyến, Lương Thị Bình, Hoàng Thị Thu
Hương, Nguyễn Thị Sinh Thảo, Vũ Yến Khanh, Nguyễn Thị Quyên, Phan Thị
Ngọc Anh, Phùng Thị Tường, Lý Thu Hiền, Nguyễn Thị Cẩm Bích, Vũ Thị
Ngọc Minh, Chu Hồng Nhung, Tạ Thị Ngọc Thạnh - Nhà xuất bản giáo dục Việt
Nam;
3. Văn học và Phương pháp cho trẻ tiếp xúc với văn học - Nhóm tác giả
Phạm Thị Việt - Lê Ánh Tuyết - Cao Đức Tiến - Nhà xuất bản giáo dục - tháng
9/2002;
4. Bồi dưỡng thường xuyên cán bộ quản lí và giáo viên mầm non Năm
2014 - 2015 - Tác giả Hoàng Đức Minh - Lý Thị Hằng. Hoàng Thị Dinh, Lê Mỹ
Dung, Hoàng Công dụng, Nguyễn Thị Thanh Giang, Vũ thị Thu Hằng, Trần Thị
Thu Hòa, Nguyễn Trung Kiên, Trương Đắc Nguyên, Nguyễn Minh Thảo, Cù
Thị Thủy - . Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam;
5. Chương trình giáo dục mầm non Ban hành kèm theo Thông tư
17/2009/TT-BGD&ĐT - Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam;
6. Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên cho GVMN chu kỳ II - Nhóm tác giả:

Lê Thị Ánh Tuyết, Nguyễn Thị Ngọc Châm - Nhà xuất bản Hà Nội;
7. Chương trình giáo dục mầm non độ tuổi 4 - 5 tuổi;
8.Tài liệu bồi dưỡng hè dành cho cán bộ giáo viên hè 2012 - 2013 - Nhóm
tác giả: Hà Thị Hải yến, Lê Hữu Tỉnh - Nhà xuất bản Dân tộc.
9. Hướng dẫn thực hành quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong
trường mầm non - Nhóm tác giả: Hoàn Thị Dinh, Nguyễn Thị Thanh Giang,
Bùi Thị Kim Tuyến, lương thị bình, Nguyễn Thị Quyên, Bùi Thị Lâm, Hoàng
Thị Thu Hương - Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam.

DANH MỤC
CÁC ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG
ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI CẤP PHÒNG GD&ĐT, CẤP SỞ GD&ĐT VÀ CÁC
CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI C TRỞ LÊN
Họ tên tác giả: Mai Thị Ái
Chức vụ và đơn vị công tác: Trường mầm non Nga Thiện
21


TT

1

2

3

4

Tên đề tài SKKN
Nâng cao chất lượng cho

trẻ 3 - 4 tuổi làm quen với
môi trường xung quanh.
Một số biện pháp làm thế
nào để bộ môn âm nhạc
thật sự lôi cuốn và hấp dẫn
đối với trẻ 4 - 5 tuổi
Một số biện pháp làm thế
nào để trẻ được khám phá
khoa học thực sự lôi cuốn
và hấp dẫn đến với trẻ 4 5 tuổi
Một số biện pháp nâng
cao chất lượng cho trẻ 4 5 tuổi trong hoạt động âm
nhạc tại Trường Mầm non
Nga Thiện

Cấp đánh giá xếp
Kết quả
loại (Phòng,
xếp loại
sở…)

Năm học
đánh giá
xếp loại

Phòng GD&ĐT
Huyện Nga Sơn

C

2010 - 2011

Phòng GD&ĐT
Huyện Nga Sơn

B

2011 - 2012

Phòng GD&ĐT
Huyện Nga Sơn

B

2012 - 2013

Phòng GD&ĐT
Huyện Nga Sơn

B

2014 - 2015

22