Hoạt động của thư viện trường THCS DT nội trú góp phần giáo dục đạo đức cho học sinh

MỤC LỤC

Trang

1. Phần mở đầu:.....................................................................................
1.1. Lí do chọn đề tài:..............................................................................
1.2. Mục đích nghiên cứu:.......................................................................
1.3. Đối tượng nghiên cứu:......................................................................
1.4. Phương pháp nghiên cứu:.................................................................
2. Nội dung sáng kiến kinh nghiệm:.....................................................
2.1.
Cơ
sở
lý
luận
của
sáng

2
2
4
4
4
4
4

kiến:..............................................................
2.1.1. Cơ sở lý thuyết:..............................................................................
2.1.2. Cơ sở thực tiễn...............................................................................
2.1.3. Lợi ích của việc đọc sách:.............................................................
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng SKKN:...................................

2.2.1. Tình hình chung:............................................................................
2.2.2. Thực trạng của công tác:................................................................
2.2.3. Kết quả của thực trạng:.................................................................
2.3. Giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề :....................................
2.4. Kết quả của Sáng kiến kinh nghiệm:...............................................
3. Kết luận và kiến nghị:.......................................................................
3.1. Kết luận:...........................................................................................
3.2. Kiến Nghị:........................................................................................
Tài liệu tham khảo..............................................................................................................

4
5
6
7
7
7
8
9
16
16
16
17
19

1. PHẦN MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài
Chủ tịch Hồ Chí Minh nói:" Người có tài mà không có đức là người vô
dụng, người có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó". Nhân dân ta có
câu: " Tiên học lễ, hậu học văn" Các câu nói trên khẳng định vai trò cực kỳ
quan trọng của phẩm chất đạo đức con người trong sự nhìn nhận, đánh giá, sự

tồn tại và phát triển của mỗi người nói riêng và xã hội nói chung. Chủ trương
1


của Đảng và Nhà nước ta hiện nay là giáo dục toàn diện, Mục tiêu cơ bản của
giáo dục là xây dựng một thế hệ trẻ có phẩm chất đạo đức tốt, có trình độ học
vấn cao, có thể chất cường tráng, có tâm hồn trong sáng lành mạnh, có khả năng
thích ứng và kỹ năng sống cao. Giáo dục hạnh kiểm được đặt ra hàng đầu, vì thế
bất kỳ cơ sở giáo dục nào cũng quan tâm đúng mức về giáo dục hạnh kiểm cho
học sinh.
Thực hiện cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí
Minh”, là làm cho toàn Đảng, toàn dân, toàn quân nhận thức sâu sắc về những nội
dung cơ bản và giá trị to lớn của tư tưởng đạo đức và tấm gương đạo đức Hồ Chí
Minh. Qua đó, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về ý thức tu dưỡng, rèn luyện và làm
theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh sâu rộng trong toàn xã hội, đặc biệt trong
cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, đoàn viên, thanh niên, học sinh…. Nâng
cao đạo đức cách mạng, cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; đẩy lùi sự suy
thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống và các tệ nạn xã hội. Góp phần thực
hiện Nghị quyết của Đảng, đẩy mạnh sự nghiệp đổi mới, công nghiệp hoá, hiện
đại hoá đất nước, thực hiện 2 nhiệm vụ chiến lược, xây dựng và bảo vệ tổ quốc xã
hội Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Thư viện là cơ quan giáo dục phổ cập nhất sau trường học, góp phần nâng
cao giáo dục toàn diện. Thư viện đã giúp con người tự học, nâng cao dân trí đào
tạo nguồn lực, bồi dưỡng nhân tài. Thư viện còn có nhiệm vụ giáo dục đạo đức xã
hội, đạo đức công dân, đặc biệt là đạo đức học sinh. Thông qua việc đọc sách
trong thư viện mà các em sẽ học được nhiều đức tính tốt đẹp, nhiều tấm gương
đạo đức cao cả. Hoạt động đọc sách trong thư viện còn phần nào sẽ góp phần giáo
dục đạo đức nhân văn cao đẹp hơn, chuẩn mực hơn cho các em. Nói sâu rộng hơn
như V.I. Lênin đã đúc kết “Không có sách thì không có tri thức, không có tri thức
thì không có chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản”.

Nên vấn đề tu dưỡng đạo đức cho học sinh trong nhà trường là trách nhiệm
của tất cả cán bộ, giáo viên, nhân viên Trường trung học cơ sở Dân Tộc Nội Trú
trong việc hình thành “con người mới vừa hồng vừa chuyên” của các em.
Với chức năng lưu trữ và luân chuyển sách, báo, thông qua nội dung sách
báo, thư viện góp phần tích cực vào việc nâng cao chất lượng dạy và học. Tuyên
truyền đường lối chính sách của Đảng và Nhà nước. Xây dựng thế giới quan khoa
học, nếp sống văn minh cho giáo viên và học sinh.
Trong những năm qua, đất nước ta chuyển mình trong công cuộc đổi mới
sâu sắc và toàn diện, từ một nền kinh tế tập trung quan liêu bao cấp sang nền kinh
tế nhiều thành phần vận hành theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước.
2


Với công cuộc đổi mới, chúng ta có nhiều thành tựu to lớn rất đáng tự hào về phát
triển kinh tế - xã hội, văn hóa - giáo dục.
Tuy nhiên, mặt trái của cơ chế mới cũng ảnh hưởng tiêu cực đến sự nghiệp
giáo dục, trong đó sự suy thoái về đạo đức và những giá trị nhân văn tác động đến
đại đa số thanh niên và học sinh mà Nghị quyết TW 2 khóa VIII đã nhấn mạnh:
“Đặc biệt đáng lo ngại là một bộ phận học sinh, sinh viên có tình trạng suy thoái
về đạo đức, mờ nhạt về lý tưởng, theo lối sống thực dụng, thiếu hoài bão lập thân,
lập nghiệp vì tương lai của bản thân và đất nước. Trong những năm tới cần tăng
cường giáo dục tư tưởng đạo đức, ý thức công dân, lòng yêu nước, chủ nghĩa Mác
Lê Nin, tư tưởng Hồ Chí Minh… tổ chức cho học sinh tham gia các hoạt động xã
hội, văn hoá, thể thao phù hợp với lứa tuổi và với yêu cầu giáo dục toàn diện”.
Việc đưa nội dung Cuộc vận động "Học tập và làm theo tấm gương đạo
đức Hồ Chí Minh" vào giảng dạy và học tập trong hệ thống nhà trường đã góp
phần rèn đức, luyện tài cho học sinh - thế hệ cận kề, niềm hy vọng của đất nước
như Bác Hồ kính yêu của chúng ta đã từng khẳng định trong thư gửi các cháu học
sinh nhân ngày khai trường (9/1945): "Non sông Việt Nam có trở nên tươi đẹp
hay không? Dân tộc Việt Nam có được vẻ vang sánh vai với các cường quốc năm

châu hay không? Chính là nhờ một phần lớn ở công lao học tập của các cháu".
Trường THCS DT Nội trú Ngọc Lặc - tỉnh Thanh Hoá cũng không đứng
ngoài thực trạng đó. Trong những năm qua, nhiều gia đình, cha mẹ mải làm ăn, lo
kiếm tiền, không chăm lo đến sự học hành, đời sống của con trẻ dẫn đến ý thức
của các em học sinh ngày càng xuống cấp nghiêm trọng, các em không tự giác
học tập mà trốn học đi đánh game, điện tử, tụ tập với những học sinh trường khác
để đi chơi xa. Mặt khác, do cơ sở vật chất trường lớp, trang thiết bị chuyên dùng
còn thiếu; nguồn tài chính hạn hẹp nên sách, báo chưa được đa dạng và phong
phú về hình thức và chủng loại. Nó đã dẫn đến thực tế công tác thư viện phục vụ
dạy học ở Trường THCS mới đạt được những thành quả nhất định.
Từ những vấn đề cấp thiết trên, để góp phần vào công tác giáo dục đạo đức
cho học sinh trong giai đoạn hiện nay và qua thực tiễn công tác quản lý và giảng
dạy học sinh ở trường THCS DT Nội trú, tôi nhận thấy việc nắm rõ thực trạng và
đề ra biện pháp về công tác giáo dục đạo đức cho học sinh THCS DT Nội trú là
một nhiệm vụ hết sức quan trọng của người cán bộ quản lý giáo dục. Đó là lý do
tôi đã quyết định chọn đề tài : “Hoạt động của thư viện trường THCS DT Nội trú
với việc góp phần giáo dục đạo đức cho học sinh” làm đề tài nghiên cứu.
1.2. Mục đích nghiên cứu.
Đánh giá được thực trạng của công tác giáo dục đạo đức học sinh ở trường
THCS, thông qua đó để đề xuất một số biện pháp cơ bản, cần thiết, khả thi để nâng
cao hiệu quả của Hoạt động thư viện trường THCS Dân tộc Nội trú với việc góp
phần giáo dục đạo đức cho học sinh.
3


Hình thành cho học sinh các hành vi ứng xử của bản thân phải phù hợp
với lợi ích xã hội, giúp học sinh lĩnh hội được một cách đúng mức các chuẩn
mực đạo đức được quy định.
Bồi dưỡng tình cảm đạo đức, tính tích cực và bền vững, và các phẩm chất
ý chí để đảm bảo cho hành vi luôn theo đúng các yêu cầu đạo đức.

Rèn luyện thói quen hành vi đạo đức để trở thành bản tính tự nhiên của
mỗi cá nhân và duy trì lâu bền thói quen này.
1.3. Đối tượng nghiên cứu.
Học sinh trường THCS Dân tộc Nội Trú Ngọc Lặc và Một số tài liệu như:
lịch sử sự nghiệp thư viện Việt Nam, Sổ tay công tác thư viện trường học, ...
1.4. Phương pháp nghiên cứu
- Nghiên cứu lý luận và thực tiễn.
- Phương pháp quan sát.
- Phương pháp phân tích tổng hợp kinh nghiệm.
- Phương pháp thống kê xử lí số liệu.
2. PHẦN NỘI DUNG
2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm
2.1.1. Cơ sở lý thuyết
- Thư viện: Thuật ngữ thư viện xuất phát từ tiếng Hy Lạp libliotheca. “
Biblio” nghĩa là sách, “theca” nghĩa là nơi bảo quản. Hiểu theo nghĩa đen, thư viện
là nơi bảo quản sách, là nơi tàng trữ sách báo. Năm 1970, UNESCO (Tổ chức văn
hóa – khoa học – giáo dục của Liên hiệp quốc) đã khẳng định “thư viện” như sau:
“Thư viện không phụ thuộc vào tên gọi của nó, là bất cứ bộ sưu tập có tổ
chức
của sách, ấn phẩm định kì hoặc các dạng tài liệu khác, kể cả đồ họa, nghe – nhìn và
nhân viên phục vụ có trách nhiệm tổ chức cho bạn đọc sử dụng các tài liệu đó
nhằm mục đích thông tin, nghiên cứu khoa học, giáo dục và giải trí”
- Giáo dục:
Theo nghĩa rộng: Giáo dục là quá trình hoạt động có mục đích, có tổ chức
của nhà giáo dục, người được giáo dục dưới tác động của nhà giáo dục nhằm hình
thành ở người được giáo dục một cách tích cực, tự giác, độc lập những quan điểm,
niềm tin, định hướng giá trị lí tưởng xã hội chủ nghĩa, những động cơ thái độ kĩ
năng, kĩ xảo, thói quen, đối xử trong các quan hệ chính trị đạo đức, pháp luật,…
thuộc các lĩnh vực đời sống xã hội.
Theo nghĩa hẹp: Giáo dục là một bộ phận của quá trình sư phạm toàn vẹn.

Chức năng trội của nó là xây dựng ý thức, tình cảm, hành vi đạo đức cho học sinh.
- Đạo đức: Là một hình thái ý thức xã hội bao gồm những nguyên tắc và
chuẩn mực xã hội, nhờ đó con người tự giác điều chỉnh hành vi cho phù hợp với lợi

4


ích, hạnh phúc của mình và sự tiến bộ của xã hội trong mối quan hệ người và người
với tự nhiên.
Trong công tác thư viện trường học thì công tác với người đọc có một vị trí
quan trọng: Có thể coi là khâu trung tâm. Bởi công tác với người đọc là khâu trực
tiếp với bạn đọc, khâu gắn nhiều nhất với thực tiễn ngành nghề. Khâu cuối cùng
của chu trình chuyên môn khép kín thực hiện việc luân chuyển sách, tài liệu tới
người đọc (kể từ khi sách, tài liệu được nhập vào thư viện), trực tiếp quyết định kết
quả hoạt động của công tác thư viện.
Giáo dục đạo đức là quá trình tác động có mục đích, có kế hoạch đến học sinh
nhằm giúp cho nhân cách mỗi học sinh được phát triển đúng đắn, giúp học sinh có
những hành vi ứng xử đúng mực trong các mối quan hệ: của cá nhân đối với xã hội,
của cá nhân với lao động, của cá nhân với mọi người xung quanh và của cá nhân với
chính mình. Trong tất cả các mặt giáo dục đạo đức giữ một vị trí hết sức quan trọng.
Bác Hồ đã nói : “Dạy cũng như học, phải biết chú trọng cả tài lẫn đức. Đức là đạo
đức cách mạng, đó là cái gốc rất quan trọng, nếu không có đạo đức cách mạng thì tài
cũng vô dụng”. Giáo dục đạo đức có ý nghĩa lâu dài, được thực hiện thường xuyên và
trong mọi tình huống chứ không phải chỉ được thực hiện khi có hình thức phức tạp
hoặc có những đòi hỏi cấp bách.
Trong nhà trường THCS DT Nội Trú thì giáo dục đạo đức là mặt giáo dục
phải được đặc biệt coi trọng, nếu công tác này được coi trọng thì chất lượng giáo dục
toàn diện sẽ được nâng lên vì đạo đức có mối quan hệ mật thiết với các mặt giáo dục
khác.
Thông qua đọc sách, báo ở thư viện sẽ giúp các em ngoài chiếm lĩnh tri thức thì

còn giúp các em thường xuyên được tu dưỡng đạo đức để các em dần trở thành con
người vừa có đức vừa có tài.
tạo họ thành những người kế thừa xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa "hồng",
vừa "chuyên".
2.1.2 Cơ sở thực tiễn.
- Về tâm sinh lý học sinh:
Các em học sinh của trường có độ tuổi từ 12 – 16 tuổi Là giai đoạn các em đang
phát triển mạnh về thể chất, tinh thần và tình cảm, dễ bị kích động, lôi kéo... Có nhu
cầu giao tiếp rất lớn đặc biệt là sự giao tiếp với bạn bè, từ
đó mà hình thành lên các nhóm bạn cùng sở thích. Nếu không được giáo dục dễ bị sai
lệch.
- Về phía gia đình của các em học sinh
Do trường là một trường chuyên biệt nên gia đình các em học sinh không
phải chỉ ở một xã mà là tất cả các xã trong huyện Ngọc Lặc. Tập quán của các xã
rất khác, nhiều cha mẹ do nhận thức lệch lạc, không có kiến thức về giáo dục con
cái; sự quan tâm, nuông chiều thái quá trong việc nuôi dạy; sử dụng quyền uy của
5


cha mẹ một cách cực đoan; tấm gương phản diện của cha mẹ, người thân; có các
hoàn cảnh éo le hoặc hay bị sử dụng bằng vũ lực... đã tác động không nhỏ đến sự
hình thành và phát triển nhân cách cho học sinh.
- Về phía nhà trường:
- Đội ngũ cán bộ quản lí nhà trường trẻ, khỏe năng động,và sáng tạo.
CBGV- CNV đều có tâm huyết với nghề nghiệp, có chuyên môn vững vàng.
CSVC phục vụ cho nuôi và dạy tốt. Các trang thiết bị phục vụ cho giảng dạy khá
đầy đủ.
- Về phía xã hội:
Hội cha mẹ học sinh, Hội khuyến học hoạt động tích cực trong việc
XDCSVC. Điều kiện an ninh, môi trường xã hội trong khu vực trường được

đảm bảo.
Bên cạnh đó tác động của cơ chế thị trường, sự phát triển của khoa học
công nghệ, tác động lối sống hám cơ sở vật chất hơn tính nhân văn, xem nhẹ lời
khuyên của mọi người xung quanh.
2.1.3. Lợi ích đọc sách của thư viện
- Đọc sách giúp các em tăng cường khả năng giao tiếp. Đọc sách một thời
gian lâu, bạn sẽ biết trình bày vấn đề một cách khúc chiết, mạch lạc, suông sẻ,
có đầu có đũa gọn gàng dễ hiểu.
- Đọc sách giúp rèn luyện năng lực tư tưởng, liên tưởng và sáng tạo.
- Đọc sách tăng sự tập trung của não bộ trong mọi hoàn cảnh. Với những
học sinh thích đọc sách sẽ có một não bộ có khả năng tập trung hơn và dễ tập
trung trong mọi hoàn cảnh. Với đặc điểm này, nếu các em đọc sách thường
xuyên sẽ có khả năng quan tâm đầy đủ các sự kiện và làm được những điều thiết
thực trong cuộc sống.
- Đọc sách rèn luyện cho các em học sinh năng lực ngôn ngữ.
- Đọc sách giúp các em sống tốt trong xã. sách đem đến cho con người
một cuộc sống tốt đẹp, hòa hợp giữa bản thân với cộng đồng, môi trường xung
quanh, xã hội và cả nhân loại.
- Đọc sách giúp các em giảm căng thẳng sau những giờ học trên lớp
- Đọc sách giúp các em học sinh có giấc ngủ ngon hơn.
Hãy duy trì thói quen tốt và lành mạnh này vì nó không chỉ giúp làm mới
tâm trí mà còn mang lại lợi ích cho sức khỏe của chúng ta!
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng SKKN.
2.2.1. Tình hình chung:
Mục tiêu của nhà trường là đào tạo ra những con người phát triển toàn diện.
Do đó, công tác quản lý giáo dục đạo đức học sinh là một trong những nhiệm vụ
quan trọng trong nhà trường phổ thông hiện nay.

6

Công nghệ thông tin bùng nổ đa dạng về loại hình và cũng rất phức tạp về
nội dung. Bên cạnh những giá trị to lớn mà công nghệ thông tin đã đem lại thì mặt
trái của nó cũng không hề nhỏ.
Học sinh của Trường THCS Dân tộc Nội trú Ngọc Lặc có tới 95% là dân tộc
tiểu số như: Mường, Dao, Thái các em không chỉ đến từ một xã trong huyện mà
đến từ 21 xã khác nhau. Nhiều em có hoàn cảnh gia đình khó khăn phải đi làm ăn
xa con cái gửi ông bà anh em nuôi, nhiều em trong hoàn cảnh bố mẹ ly hôn nên
tâm lý các em rất tự ti.
Học sinh trung học có tâm lí dễ bắt trước các hành vi đạo đức. Tấm gương
phản chiếu cho các em noi theo là các thành viên trong gia đình, bạn bè, xã hội.
Thiếu sự quan tâm, giám sát của cha mẹ, ảnh hưởng của internet, phim ảnh, gams,
… các em học sinh thường bỏ bê chuyện học hành,
2.2.2 Thực trạng của công tác:
* Thuận lợi:
Bản thân là cán bộ thư viện chuyên trách có trách nhệm với công tác.
Hằng năm bổ sung sách có tính giáo dục đạo đức cao.
Sự đồng thuận nhất trí cao của Ban đại diện cha mẹ học sinh.
Hoạt động tổ cộng tác viên thư viện hiệu quả.
Qua phỏng vấn, trò chuyện với giáo viên chủ nhiệm, giáo viên đặc thù và
các em học sinh từ đầu năm học mới 2014 – 2015 thì tôi thu được kết quả:
Hầu hết học sinh có ý thức kỷ luật cao, ngoan, lẽ phép với thầy cô, biết vâng
lời cha mẹ. Tích cực tham gia hoạt động phong trào do Đoàn, Đội, trường, lớp tổ
chức.
Cơ sở vật chất trong lớp học tương đối đầy đủ, trang thiết bị đèn, quạt, bàn
ghế cho học sinh, kể cả ghế ngồi của học sinh khi sinh hoạt dưới cờ.
Được sự quan tâm, giúp đỡ của Ban giám hiệu, đội ngũ giáo viên bộ môn
có chuyên môn vững, nhiệt tình trong giảng dạy.
Được sự nhiệt tình phối hợp chặt chẽ giữa các bậc phụ huynh với giáo viên
chủ nhiệm và nhà trường.

Nhà trường có phòng đọc riêng biệt cho học sinh rộng dãi, yên tĩnh và
thoáng mát.
• Khó khăn:
Thời gian học 2 buổi/ngày lượng kiến thức rộng, học môn “Giáo dục công
dân” theo chương trình thì ít (1tiết/lớp/tuần) nên giáo viên, gia đình không có
nhiều thời gian giáo dục kĩ năng sống cho các em
Nguồn tài chính nhà trường hạn hẹp nên việc bổ sung sách báo bị hạn chế về
số lượng và chủng loại.

7


Thời gian học 2 buổi/ngày lượng kiến thức rộng, học môn “Giáo dục công
dân” theo chương trình thì ít (1tiết/lớp/tuần) nên giáo viên, gia đình không có
nhiều thời gian giáo dục kĩ năng sống cho các em.
Một số phụ huynh do trình độ dân trí thấp nên chưa biết giáo dục con; cơ chế
thị trường thâm nhập, làm ảnh hưởng đến suy nghĩ, tạo nên những hành vi vi phạm
của học sinh.
Vẫn còn một số học sinh cá biệt chưa có ý thức trong học tập và rèn luyện
đạo đức chủ yếu do tác động từ hoàn cảnh gia đình hoặc xã hội, bạn bè.
Với thực tế như vậy đòi hỏi phải có những giải pháp biện pháp cụ thể để
khắc phục khó khăn mà thư viện trường trung học đang gặp phải, đồng thời nâng
cao chất lượng giáo dục đạo đức cho học sinh. Do đó bản thân tôi nghiên cứu lý
luận và thực tiễn trên để làm cơ sở lý thuyết đề tài.
2.2.3. Kết quả thực trạng:
Những biểu hiện của thực trạng công tác:
* Ưu điểm :
Qua công tác điều tra có thể thấy hiện nay công tác thư viện đang từng bước
phát triển và khẳng định được vị trí quan trọng trong trường THCS Dân tộc Nội trú.
Phần lớn cán bộ, giáo viện trong nhà trường đã có những nhận thức đúng về sự cần

thiết của hoạt động thư viện đối với công tác giảng dạy và đặc biệt là việc giáo dục
đạo đức cho học sinh. Do vậy họ cũng đã có những hoạt động tích cực góp phần
xây dựng và phát triển thư viện trong trường mình.
* Hạn chế:
Thư viện ở trường THCS Dân tộc Nội trú còn nghèo nàn về vốn tài liệu, mà
vốn tài liệu là yếu tố sống còn của thư viện. Vốn tài liệu ít, chủ yếu là sách giáo
khoa, còn sách nghiệp vụ, sách tham khảo số lượng rất ít chưa thõa mãn hết nhu
cầu cho giáo viên, học sinh. Từ đó, chưa thu hút được nhiều giáo viên, học sinh
đến thư viện.
Nhìn chung công tác thư viện ở trường THCS Dân tộc Nội trú cần phải hoạt
động tích cực hơn nữa để nâng cao hiệu quả của hoạt động thư viện, nâng cao chất
lượng giảng dạy trong nhà trường và góp phần giáo dục đạo đức cho học sinh trong
trường
Những biểu hiện của thực trạng đạo đức học sinh Trường THCS Dân tộc
Nội trú Ngọc Lặc:
Qua khảo sát đầu năm học 2015 – 2016 về hạnh kiểm học sinh Trường
THCS Dân tộc Nội trú Ngọc lặc tôi thu được kế quả:
Tổng số HS Lớp 6
Lớp 7
Lớp 8
Lớp 9
Tỉ lệ
S Tỉ lệ S Tỉ lệ S Tỉ lệ S Tỉ lệ
SL
%
L %
L %
L %
L %
Xếp loại hạnh kiểm

244 100
8


- Thực hiện đầy đủ
244
- Chưa thực hiện đầy đủ 0

100

50 20
9
4

55
8

23
3

55
7

23
3

50
10

20

4

* Tích cực : Đa số học sinh có đạo đức tốt, biết nghe lời cha mẹ, thầy cô
nghiêm chỉnh chấp hành các quy định của lớp, nội quy của nhà trường, biết sống tốt
và sống đẹp.
* Tiêu cực: Một số bộ phận không ít học sinh có biểu hiện chán nản, không
thích học, thường xuyên gây mất trật tự trong lớp, nói tục, nói dối thầy cô và bạn
bè, giao lưu với đối tượng xấu bên ngoài.
Nguyên nhân tiêu cực:
* Khách quan:
- Trình độ dân trí còn thấp, phụ huynh chưa thấy rõ mục đích giáo dục chung
để phối hợp.
- Do sự bất ổn của gia đình, cha mẹ đi làm ăn xa, li dị các em phải ở với ông
bà nội ngoại thiếu sự quan tâm và quản lý của cha mẹ.
- Gia đình giàu có nuông chiều thiếu sự kiểm tra và giáo dục.
- Đời sống nhân dân còn khó khăn, tệ nạn xã hội nhiều, cha mẹ học sinh
chưa ý thức hết vai trò giáo dục của mình.
- Mặt trái của công nghệ thông tin đã chiếm nhiều thời gian học tập, làm các
em vi phạm nhiều gây tình trạng nói dối.
* Chủ quan:
- Ý thức đạo đức của học sinh chưa cao, kỹ năng vận dụng chuẩn mực đạo
đức còn thấp, chưa phân định được ranh giới giữa cái xấu và cái tốt nên khi bị phê
bình cứ ngỡ là ghét mình.
- Khả năng tự chủ chưa cao, khi vi phạm đạo đức sửa chữa chậm hoặc không
chịu sửa chữa.
2.3. Giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề
Trên đây là thực trạng một số thuận lợi và khó khăn về đạo đức học sinh
của trường THCS Dân tộc Nội trú Ngọc Lặc. Với trăn trở nghề nghiệp cũng như
mong muốn của tất cả cán bộ, giáo viên, nhân viên mong muốn học sinh của
Trường THCS Dân tộc Nội trú Ngọc Lặc phát triển toàn diện xứng đáng là “cháu

ngoan của Bác Hồ, con ngoan của mẹ cha” nên tôi thấy rằng giải pháp quan trọng
đem lại hiệu quả cao là “giáo dục đạo đức cho học sinh” mà thời gian học 2
buổi/ngày, lượng kiến thức rộng, học môn “Giáo dục công dân” theo chương
trình thì ít (1tiết/lớp/tuần) nên giáo viên, gia đình không có nhiều thời gian giáo
dục kĩ năng sống cho các em.Vậy cách giáo dục đạo đức tốt nhất là thông qua
hoạt động đọc sách ở thư viện”

9


Với những vấn đề trên tôi đề ra một số giải pháp cần thiết để thực hiện công
tác giáo dục đạo đức cho học sinh trường THCS Dân tộc Nội trú như sau:
Giải pháp 1: Cán bộ thư viện phải giáo dục ý thức cho bạn đọc hiểu về
thư
viện, về hoạt động thư viện.
Đây là biện pháp đòi hỏi cần có sự phối hợp của cán bộ quản lý và cán bộ
thư viện. Phải thực sự hiểu đúng, hiểu rõ về công tác thư viện để từ đó mới có thể
đưa ra các chính sách, phương hướng phát triển thư viện phù hợp.
Giáo dục cho học sinh trong trường về ý thức xây dựng, bảo quản vốn tài
liệu thư viện; về tình cảm với sách, với thư viện; về nội quy khi sử dụng thư viện.
Giáo dục tinh thần, trách nhiệm của cán bộ thư viện: Trước hết cán bộ thư
viện phải là người có lòng yêu nghề thực sự, là người say mê với sách báo. Đây là
yếu tố cơ bản để cán bộ thư viện làm cơ sở và tìm ra những biện pháp nâng cao
hiệu quả của hoạt động thư viện. Cán bộ thư viện phải năng động, phải biết sưu
tầm, mua sắm những trang thiết bị phục vụ cho hoạt động của thư viện.
Thường xuyên tổ chức các buổi tuyên truyền, toạ đàm về thư viện cho cán
bộ, giáo viên và học sinh toàn trường như những ngày nhà giáo Việt Nam, ngày của
sách...
Cán bộ thư viện có thể trực tiếp giáo dục cho bạn đọc khi bạn đọc đến mượn
sách qua lời nói, hành động cụ thể. Ví dụ: chúng ta nên ham đọc sách, sách như là

người bạn thân thiết của mỗi chúng ta,…
Giải pháp 2: Cán bộ thư viện cần phân loại đối tượng; nghiên cứu nhu
cầu, hứng thú bạn đọc để có kế hoạch phục vụ đúng đối tượng:
Qua nhiều buổi đổi trò chuyện cùng các em học sinh tôi phân loại được nhu
cầu, hứng thú các em học sinh như sau:
- Đối tượng là học sinh lớp 6, 7: Thích đọc sách về các cuộc phiêu lưu, mạo
hiểm, các sách về khám phá thiên nhiên, thích đọc truyện tranh, truyện các thiếu
niên anh hùng, truyện lịch sử, báo nhi đồng,… Tôi đã hướng các em lựa chọn một
số cuốn như: anh hùng Cù Chính Lan, Võ Thi Sáu người anh hùng đất đỏ, Mười
vạn câu hỏi vì sao,….
- Đối tượng học sinh lớp 8,9 : Thích đọc sách truyện tranh, tiểu thuyết, báo
thiếu nhi dân tộc, báo thiếu niên tiền phong,...
- Đối tượng là học sinh cá biệt: Thường không ổn định về tư tưởng, sở thích,
ham muốn, ý thức tổ chức kỉ luật, đạo đức chưa cao. Tôi thường phối hợp với tổ
cộng tác viên đọc cho các em nghe trong các buổi sinh hoạt đội.
Giải pháp 3: Cán bộ thư viện tuyên truyền tài liệu giáo dục đạo đức trong
nhà trường với các hình thức:
- Tuyên truyền miệng:

10


+ Điểm sách, giới thiệu sách; Kể chuyện theo sách: Điểm, giới thiệu, kể
chuyện hoặc tổ chức thành các cuộc thi: Điểm, giới thiệu hoặc kể chuyện về các
mẹ, các chị nhân ngày 8/3; Những gương người tốt việc tốt, gương học sinh nghèo
vượt khó nhân ngày vì người nghèo 17/10,…Mỗi đề tài, mỗi ngày lễ cần lựa chọn
những câu chuyện phù hợp, có giá trị giáo dục đạo đức sâu sắc. Thông qua hoạt
động này giúp các em luôn ham đọc sách, ghi nhớ và hành động đúng.
- Tuyên truyền trực quan:
+ Triển lãm (trưng bày) tài liệu:

Triển lãm sách mới: Mỗi khi có sách mới về nhập về thư viện tôi giới thiệu
tới bạn đọc thông qua thư mục giới thiệu sách mới đồng thời triển lãm một số cuốn
tiêu biểu tại góc triển làm sách.
Biểu ngữ của thư viện

Giải pháp 4: Cán bộ thư viện phải phối hợp với giáo viên chủ nhiệm
trong toàn trường để:
- Nắm vững tình hình thực trạng của học sinh: Phải nghiên cứu lý lịch, hồ sơ
học sinh: học bạ, số điện thoại, hoàn cảnh gia đình và đặc biệt nhà trường đã sử dụng
phần mềm Vnedu.vn để liên hệ với gia đình khi có vấn đề cấp bách.
- Gần gũi, yêu thương, trao đổi với học sinh để nắm bắt tâm tư, nguyện vọng
xu hướng sở thích của học sinh, giúp các em nêu ra “điều em muốn nói”.
- Tạo môi trường thư viện thân thiện để các em thấy được “mỗi ngày đến thư
viện là một niềm vui”.
Giải pháp 5: Cán bộ thư viện phải thường xuyên bồi dưỡng, nâng cao
chuyên môn và nghiệp vụ một cách hợp lý và kịp thời:
11


Nhà trường nên tạo điều kiện thuận lợi để cán bộ thư viện trường mình có cơ
hội nâng cao chuyên môn và tiếp xúc với các phương tiện kỹ thuật hiện đại phục vụ
cho hoạt động thư viện. Đồng thời mỗi người cán bộ thư viện phải có ý thức phấn
đấu, tự nghiên cứu, học hỏi và bồi dưỡng nghiệp vụ cho bản thân.
Giải pháp 6: Cán bộ thư viện phải thống kê, kiểm tra, báo cáo, và đánh
giá thường xuyên về công tác thư viên đặc biệt là công tác đọc sách của học
sinh theo từng tuần, tháng, quý, năm:
Tôi đã cập nhật đầy đủ các loại sổ sách theo dõi hoạt động đọc sách trong
thư viện: Sổ mượn, trả sách học sinh; Sổ theo dõi lượt bạn đọc; Sổ thống kê bạn
đọc; Sổ theo dõi hoạt động (nhật kí) thư viện,… nhằm thống kê, báo cáo, kiểm tra,
đánh giá về tình hình của vốn tài liệu, về tình hình phục vụ bạn đọc và cơ sở vật

chất của thư viện trong một năm học để có kế hoạch phát triển thư viện theo hướng
lâu dài, hiệu quả.

12


Giải pháp 7: Cán bộ thư viện phải xây dựng và thực hiện kế hoạch bổ
sung hoặc thanh lý sách báo thư viện kịp thời và nhanh chóng.
Bổ sung những tài liệu có giá trị phù hợp với tính chất, đặc điểm của thư
viện và nhu cầu của bạn đọc.
Đầu mỗi năm học tôi lập kế hoạch bổ sung sách theo tháng, quý hoặc năm.
Cuối năm học kiểm kê từ đó đề nghị thanh lý những tài liệu đã rách nát, hư hỏng
không còn giá trị sử dụng và những tài liệu có nội dung lạc hậu, không còn phù
hợp.
Nhà trường phải có chính sách và kinh phí bổ sung vốn tài liệu cho thư viện:
Kinh phí từ ngân sách nhà nước cấp (theo thông tư 30/TT - LB)
Kinh phí do phụ huynh học sinh tự nguyện đóng góp
Cán bộ thư viện phải linh hoạt, sáng tạo trong từng trường hợp để có quyết
định bổ sung và thanh lý tối ưu.
Kế hoạch tôi xây dựng luôn bám sát với thực trạng vốn tài liệu trong thư
viện, nhanh chóng thực hiện tuân theo những biện pháp do kế hoạch đã định sẵn và
hướng về mục tiêu cơ bản mà kế hoạch đã xác định.
Giải pháp 8: Cán bộ thư viện phải phối hợp với các thư viện khác góp
phần phát triển cho thư viện trường mình:
Bản thân tôi luôn thường xuyên cùng các đồng nghiệp trên địa bàn huyện
trao đổi với nhau về kinh nghiệm trong khâu xử lý tài liệu cũng như trong công tác
phục vụ bạn đọc nhằm nâng cao hiệu quả công tác thư viện của trường mình.
Đồng thời chúng tôi cũng đang phấn đấu trong những năm học tới các thư
viện ở gần nhau nên hợp tác với nhau để bổ sung vốn tài liệu cho phong phú. Như
vậy kinh phí ít mà sách sẽ có nhiều, bổ sung được nhiều loại tài liệu quý hiếm, bạn

đọc sẽ sử dụng được toàn bộ vốn tài liệu của tất cả các thư viện tham gia cùng phối
hợp.
Giải pháp 9: Cán bộ thư viện phải phối hợp cùng phụ huynh học sinh để
giáo dục đạo đức cho các em:
Trao đổi cùng giáo viên chủ nhiệm hoặc các đồng chí trong tổ cộng tác viên
thư viện để thường xuyên liên lạc, trao đổi với phụ huynh về đạo đức của các em
trong nhà trường (qua số điện thoại, gặp gỡ trực tiếp hoặc qua trang Vnedu.vn)
Biện pháp 10: Cán bộ thư viện phải phối hợp cùng Đoàn TN - Tổng phụ
trách Đội để giáo dục đạo đức cho các em:
Kết hợp cùng Bí Thư Chi đoàn, Tổng phụ trách đội lên kế hoạch hoạt động
trong tuần, tháng, học kỳ qua các văn bản cụ thể. Tổ chức cho học sinh tham quan
nhằm giúp học sinh hiểu rõ hơn những bài học cô động trên lớp mang tính chất
thực tiễn; tham gia các cuộc thi do Đoàn TN tổ chức như thi Tìm hiểu Điều Lệ
Đoàn, Học tập theo tấm gương Bác Hồ, thi tìm hiểu Luật Giao Thông, thi rung
chuông vàng, thi văn nghệ,….
13


Tôi đã phối hợp cùng với tổng phụ trách đội để 15 phút đầu giờ các lớp sinh
hoạt bằng đọc sách và báo thiếu nhi dân tộc....

Đặc biệt trong năm học Đoàn đội tổ chức 4 đến 5 lần cho học sinh đến
nghĩa trang liệt sĩ của huyện để dọn dẹp và dâng hương

14


Biện pháp 11: Cán bộ thư viện phải biết sử dụng và ứng dụng công nghệ
thông tin vào công tác quản lí và hoạt động của thư viện, nhằm:
Tạo lập và quản trị mục lục tài liệu điện tử cho vốn tài liệu thư viện mình. Sử

dụng các phần mềm quản lý thư viện như: Access và Full code.
Hiện đại hóa các chức năng bổ sung, biên mục, tìm kiến tài liệu, quản lí bạn đọc,
…
Tự động hóa thống kê và kiểm kê.

15


Tôi đã ứng dụng tin học trong hoạt động thư viện mình như làm hồ sơ kiểm
kê, thanh lí, danh mục sách,…đặc biệt là trong giới thiệu sách, làm thư mục tranh
treo hấp dẫn, lôi cuốn.
2.4. Kết quả của sáng kiến kinh nghiệm.
Với sự phối kết hợp các biện pháp trên trong công tác thư viện với việc giáo
dục đạo đức cho học sinh, cuối học kì 1 năm học 2015 – 2016 tôi thu được kết quả
xếp loại hạnh kiểm học sinh toàn trường như sau:
Tổng số HS Lớp 6
Lớp 7
Lớp 8
Lớp 9
Tỉ lệ
S Tỉ lệ S Tỉ lệ S Tỉ lệ S Tỉ lệ
SL
%
L %
L %
L %
L %
Xếp loại hạnh kiểm
244 100
- Thực hiện đầy đủ

244 100 59 24
63 26 62 26 60 24
- Chưa thực hiện đầy đủ 0
0
0
0
0
Qua bảng số liệu trên cho ta thấy được rằng xếp loại hạnh kiểm thực hiện đầy
đủ đạt 244/244HS chiếm 100%; chưa thực hiện đầy đủ không có học sinh nào.
Trao đổi với giáo viên chủ nhiệm kết luận rằng kết thúc học kì 1 các em đã có
nhiều thay đổi đặc biệt là các em học sinh cá biệt trong hưng hô với thầy cô giáo lễ
phép, xưng hô bạn bè lịch sự, làm tốt các phong trào ủng hộ tốt vì người nghèo, nhặt
được của rơi trả người đánh mất,…
Học sinh có đạo đức tốt, biết nghe lời cha mẹ, thầy cô nghiêm chỉnh chấp
hành các quy định của lớp, nội quy của nhà trường, biết sống tốt và sống đẹp.
3. Kết Luận, kiến nghị
3.1. Kết Luận.
* Những bài học kinh nghiệm rút ra khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
Trong quá trình thực hiện và áp dụng sáng kiến kinh nghiệm, tôi đã rút ra được
những bài học quí giá để bổ sung cho kinh nghiệm thực hiện nhiệm vụ của mình như
sau:
Cán bộ thư viện phải biết tạo ra một thư viện thân thiện, gần gũi.
Cán bộ thư viện phải là người có trình độ chuyên môn nghiệp vụ; người yêu
nghề là tấm gương sáng về đạo đức cho các em noi theo.
Cán bộ thư viện phải thực hiện đúng chỉ đạo của Ban Giám hiệu, bám sát chủ
đề kế hoạch thực hiện.
Cán bộ thư viện phải có bước chủ động trong công việc, nắm bắt sự kiện, cập
nhật thông tin để đưa vào xây dựng kế hoạch đúng, kịp thời.
Cán bộ thư viện phải luôn tạo sự đổi mới, sáng tạo trong công việc để tăng sự
thu hút từ phía học sinh.

Cán bộ thư viện phải phối hợp nhịp nhàng với các đoàn thể trong nhà trường,
giáo viên chủ nhiệm lớp, ban đại diện cha mẹ học sinh.

16


Cán bộ thư viện phải luôn lắng nghe ý kiến về những khó khăn của học sinh để
cùng tháo gỡ những vướng mắc của học sinh.
Khi thực hiện đề tài phải thực hiện nghiêm túc, xuyên suốt có chiều sâu.
* Kết luận
- Kết quả về mặt lí luận: Qua nghiên cứu tôi đã hiểu một cách sấu sắc về:
+ Chức năng, vai trò của thư viện trong việc giáo dục đạo đức cho học sinh
trường THCS Dân tộc Nội trú Ngọc Lặc
+ Khó khăn trong việc giáo dục đạo đức cho học sinh. Đạo Đức của học sinh là
vấn đề cấp thiết và cực kỳ quan trọng trong việc hình thanh một con người. Vì
vậy yêu cầu tất cả mọi người cùng chung tay góp sức để giáo dục các em.
- Kết quả về mặt thực tiễn: Qua quá trình nghiên cứu tôi rút ra một số kết luận sau:
Sáng kiến kinh nghiệm về giải pháp nâng cao hiệu quả giáo dục đạo đức cho
học sinh trong nhà trường qua hoạt động thư viện mang một ý nghĩa rất quan trọng
và là việc làm hết sức cần thiết. Hiện nay ngành giáo dục đang phát động phong trào
thi đua: “Xây dựng trường học thân thiện - Học sinh tích cực” thì việc học tập và làm
theo tấm gương đạo đức của Bác Hồ kính yêu là việc làm mang ý nghĩa nhân văn sâu
sắc. Qua đó, giúp các em nhìn lại những việc làm của mình từ trong hành động, trong
suy nghĩ để các em hoàn thiện hơn về nhân cách, về lối sống của mình, các em sẽ tích
cực tham gia các hoạt động mang ý nghĩa cộng đồng, hòa đồng, thân ái, đồng cảm
chia sẻ với mọi người chung quanh và hơn hết là sống tốt, sống có ý nghĩa và có một
niềm tin thiết tha hơn về cuộc sống hiện tại và hướng tới tương lai tương sáng.
Tóm lại: Cùng với hoạt động dạy học trên lớp thì hoạt động thư viện trường
THCS Dân tộc Nội trú với việc góp phần giáo dục đạo đức cho học sinh là cả một
quá trình thực hiện lâu dài, có kế hoạch cụ thể, xuyên suốt, sâu rộng không những

mình học sinh mà còn cả cán bộ, giáo viên, nhân viên, phụ huynh học sinh cùng tham
gia. Vì vậy, trong năm học này và những năm học tiếp theo tôi sẽ tiếp tục áp dụng đề
tài vào thực tiễn công tác và nghiên cứu, suy ngẫm để có thêm nhiều biện pháp, nhiều
bài học kinh nghiệm thiết thực đem lại kết quả thực tế cao hơn nữa.
3.2. Kiến Nghị
Từ những kết luận trên tôi có một số kiến nghị sau:
Đối với Bộ, Sở, Phòng Giáo dục & Đào tạo:
- Thường xuyên bổ sung thêm trang thiết bị và tài liệu cho các trường THCS
Dân tộc Nội trú Ngọc Lặc
- Cấp kinh phí cho việc mua sắm đồ dùng, tài liệu dạy học cho các trường .
- Hằng năm mở các lớp bồi dưỡng chuyên đề về thư viện, thiết bị cho cán bộ
quản lý, cán bộ thư viện và giáo viên trung học.
- Tạo điều kiện cho cán bộ thư viện đi học nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp
vụ.

17


- Phòng Giáo dục, Sở Giáo dục nên tạo điều kiện cho học sinh các trường gặp
nhau qua hội thi kể chuyện về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.
Đối với trường:
- Cán bộ quản lí: Quan tâm hơn nữa đến thư viện, tham mưu với cấp xã xây
dựng thêm CSVC còn thiếu.
- Giáo viên, học sinh: Có ý thức xây dựng một thư viện thân thiện, gần gũi.
Tham gia tốt các cuộc vận động quyên góp, ủng hộ sách cho thư viện. Giáo viên cần
lồng ghép hơn nữa việc giáo dục đạo đức cho học sinh thông qua các tiết học ngoài
môn Giáo dục công dân
- Cán bộ thư viện: Cần nắm bắt kịp thời nhu cầu bạn đọc để lập kế hoạch bổ
sung các tài liệu có tính chất giáo dục đạo đức cho các em học sinh và tổ chức hoạt
động tốt hơn; có sự trao đổi thường xuyên với cán bộ, giáo viên, học sinh và phụ

huynh học sinh; giao lưu cộng tác với các thư viện bạn nhằm làm phong phú thêm
nguồn thông tin; tham gia đầy đủ các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ; ứng dụng CNTT hơn
nữa vào công tác,…Trở thành cầu nối giữa tri thức tới bạn đọc.
Trên đây là sáng kiến kinh nghiệm “Công tác thư viện trường THCS Dân Tộc
Nội trú với việc giáo dục đạo đức cho học sinh” do tôi nghiên cứu đã, đang, sẽ tiếp tục
đưa vào thực tiễn công tác tại Trường THCS Dân Tộc Nội Trú Ngọc Lặc. Với những kết
quả bước đầu đạt được sáng kiến của tôi nếu được nhân rộng ở các thư viện trường bạn
một cách nghiêm túc thì tôi tin rằng nó sẽ đem lại những giá trị không nhỏ trong việc góp
phần giáo dục đạo đức cho học sinh.
Xác nhận của nhà trường.

Ngọc Lặc, ngày 10 tháng 03 năm 1016
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của
mình, không sao chép của người khác
Người viết sáng kiến

Trịnh Thị Thanh

18


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Lịch sử sự nghiệp thư viện Việt Nam trong tiến trình văn hoá dân
tộc/Dương Bích Hồng.
2. Tài liệu bồi dưỡng nghiệp vụ thư viện trường phổ thông/Vũ Bá Hòa, Lê
Thị Chinh, Ngô Phước Đức,…._ H.: Giáo dục Việt Nam, 2009._ 339tr.; 21cm.
3. Sổ tay công tác thư viện trường học/Từ Văn Sơn, Đoàn Thị Kim Liên,
Nguyễn Thị Kim Nhung, Nguyễn Văn Quý._H.: Giáo dục, 2008._ 223tr.; 24cm.
4. Phương pháp và kinh nghiệm tuyên truyền, giới thiệu sách trong thư viện
trường học/Lê Thị Chinh._H.: Giáo dục, 2009._209tr.; 24cm.

5. Báo cáo của BCH TW tại Đại Hội Đại biểu Đảng Cộng Sản Việt Nam
lần thứ IX.

19