Một số biện pháp giáo dục học sinh cá biệt ở lớp 12a5 trường THPT bắc sơn

MỤC LỤC
1

LỜI MỞ ĐẦU

Trang 2

1.1.

Lí do chọn đề tài

Trang 2

1.2.

Mục đích nghiên cứu

Trang 3

1.3.

Đối tượng nghiên cứu

Trang 3

1.4

Phương pháp nghiên cứu

Trang 4

2

NỘI DUNG CỦA SKKN

Trang 4

2.1.

Cơ sở lí luận của SKKN

Trang 4

2.2.

Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng SKKN

Trang 4

2.3.

Một số giải pháp sử dụng để giải quyết vấn đề

Trang 5

3.

KẾT LUẬN

Trang 11

3.1

Kết luận

Trang 11

3.2

Kiến nghị

Trang 13

-

-1


1. LỜI MỞ ĐẦU.
1.1. Lí do chọn đề tài
Lúc sinh thời Bác Hồ kính yêu của chúng ta luôn quan tâm đặc biệt tới
công tác giáo dục trồng người. Tại lớp học chính trị của giáo viên cấp II, cấp III
toàn miền Bắc, ngày 13/9/1958, Bác Hồ đã có bài nói chuyện quan trọng về
nhiệm vụ của những người thầy giáo với sự nghiệp giáo dục- đào tạo. Bác căn
dặn: “Vì lợi ích mười năm thì phải trồng cây, vì lợi ích trăm năm thì phải trồng
người”. Cùng với việc nhấn mạnh đến lợi ích quan trọng của việc “Trồng
người” Bác Hồ cũng đặc biệt chú trọng đến việc giáo dục đạo đức học sinh.
Bác đã từng viết trong bài thơ “Nửa đêm”:
“Hiền dữ phải đâu là tính sẵn
Phần nhiều do giáo dục mà nên”.
Đất nước ta những năm gần đây đang chuyển mình trong công cuộc đổi

mới sâu sắc và toàn diện, với một nền kinh tế nhiều thành phần vận hành theo cơ
chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước. Từ những sự đổi mới đó, chúng ta đã
gặt hái được nhiều thành tựu to lớn rất đáng tự hào về phát triển kinh tế - xã hội,
văn hóa - giáo dục.
Tuy nhiên, mặt trái của cơ chế mới cũng ảnh hưởng tiêu cực đến sự
nghiệp giáo dục, trong đó sự suy thoái về đạo đức và những giá trị nhân văn tác
động đến đại đa số thanh niên và học sinh như: có lối sống thực dụng, thiếu ước
mơ và hoài bão, lập thân, lập nghiệp. Thêm vào đó, sự du nhập văn hoá phẩm
đồi truỵ thông qua các phương tiện như phim ảnh, games, mạng xã hội,
Internet… làm ảnh hưởng đến học tập và rèn luyện đạo đức của học sinh.
Đánh giá thực trạng giáo dục, đào tạo Nghị quyết TW 2 khóa VIII nhấn
mạnh: “Đặc biệt đáng lo ngại là một bộ phận học sinh, sinh viên có tình trạng suy
thoái về đạo đức, mờ nhạt về lý tưởng, theo lối sống thực dụng, thiếu hoài bão lập
thân, lập nghiệp vì tương lai của bản thân và đất nước.”. Nghị quyết số 29 NQ/TW
của Ban Chấp hành Trung ương lần thứ 8 khóa XI nêu rõ: “Chú trọng giáo dục
nhân cách, đạo đức, lối sống, tri thức pháp luật và ý thức công dân. Tập trung vào
những giá trị cơ bản của văn hóa, truyền thống và đạo lý dân tộc, tinh hoa văn hóa
nhân loại, giá trị cốt lõi và nhân văn của chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí
Minh” . Từ đó thấy rằng việc giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học sinh là rất cấp
bách, đó là trách nhiệm của mỗi gia đình, mỗi nhà trường và toàn xã hội.

Ghi chú: - Ở mục 1.1: Đoạn “Lúc sinh thời ...làm ảnh hưởng đến học tập và rèn luyện đạo đức học sinh” do
tác giả tự nghĩ ra; đoạn tiếp theo: “Đặc biệt đáng lo ngại... của chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh” tác
giả tham khảo nguyên văn của Nghị quyết TW 2 khóa VIII và Nghị quyết số 29 NQ/TW của Ban Chấp hành Trung
ương lần thứ 8 khóa XI

-

-2

Ở trường THPT Bắc Sơn, bản thân tôi được giao nhiệm vụ giảng dạy và
làm giáo viên chủ nhiệm. Trong quá trình làm công tác chủ nhiệm tôi đã sử dụng
một số các biện pháp để giáo dục đạo đức học sinh cá biệt tại lớp 12A5 trong
năm học 2016 – 2017 và thu được một số kết quả nhất định góp phần thực hiện
thắng lợi nhiệm vụ năm học do nhà trường đề ra.
1.2. Mục đích nghiên cứu.
Trong quá trình giảng dạy và làm công tác chủ nhiệm, bản thân tôi và
các thầy cô giáo trong nhà trường thường xuyên gặp những học sinh cá biệt .
Nếu không có biện pháp giáo dục hữu hiệu thì những học sinh diện cá biệt
thường tỏ thái độ chống đối lại thầy cô, bỏ giờ, bỏ học giữa chừng, gây gổ với
các bạn cùng lớp, cùng trường, ... Bên cạnh đó ở trong lớp thì nhóm học sinh
này không chịu khó học bài và không nắm được kiến thức bài học dẫn đến
chán học, thường xuyên bỏ học, tụ tập gây mất trật tự, vi phạm nội quy, quy
chế nhà trường, gây ảnh hưởng đến tập thể lớp và uy tín của nhà trường. Vì
vậy tôi lựa chọn nội dung ngiên cứu “Một số biện pháp giáo dục đạo đức học
sinh cá biệt ở lớp 12A5 trường THPT Bắc Sơn” với lí do:
Thứ nhất: Bản thân mỗi thầy cô giáo bộ môn khi lên lớp thường dành thời
gian chủ yếu cho việc truyền tải lượng kiến thức bài học đến học sinh sao cho
đảm bảo nội dung chương trình đã quy định. Vì vậy ít có thời gian để gần gũi, trò
chuyện và uốn nắn những hành vi chưa phù hợp chuẩn mực đạo đức cho các em.
Thứ hai: Đa số các em học sinh cá biệt đều tỏ thái độ giống nhau về hành
vi của minh, sức ì của các em quá lớn nên thường làm cho gia đình và các thầy
cô giáo cảm thấy chán nản, thất vọng. Từ đó các em càng dễ dàng vi phạm nội
quy nhà trường, càng làm cho người khác cảm thấy ức chế.
Vì vậy mục đích của tôi là cần tìm ra những nguyên nhân đã dẫn đến một
số em có hành vi chưa đúng, chưa có động cơ học tập, có phẩm chất đạo đức
chưa tốt,… Từ đó giúp các em định hướng lại suy nghĩ của bản thân và dần tháo
gỡ những vướng mắc mà các em gặp phải, tạo điều kiện để các em trở lại là
những học trò ngoan, người công dân có ích cho xã hội.

1.3. Đối tượng nghiên cứu.
Các em học sinh thuộc dạng cá biệt trong lớp 12A5; học sinh có hành vi,
thái độ và đạo đức chưa chuẩn mực, hay gây gổ, hay bỏ giờ, lười học, không
tuân thủ sự phân công của giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn và của tập thể
lớp, thiếu tinh thần tự giác,…

Ghi chú:
- Ở mục 1.1: Đoạn “Ở trường THPT Bắc Sơn ... do nhà trường đề ra.” do tác giả tự nghĩ ra

-

-3


- Ở mục 1.2; mục 1.3 do tác giả tự nghĩ ra

1.4. Phương pháp nghiên cứu.
- Quan sát và theo dõi quá trình học tập và hoạt động của các em học sinh
đó để có những điều chỉnh phù hợp giúp các em nhanh chóng hòa đồng.
- Tìm hiểu về vai trò của người giáo viên chủ nhiệm trong công tác giáo
dục đạo đức học sinh trên các tập san giáo dục, các tài liệu tham khảo trên
Internet, các phương tiện thông tin đại chúng.
- Quan tâm, tìm hiểu nguyên nhân thông qua trò chuyện, trao đổi với giáo
viên bộ môn, cha mẹ học sinh, bạn bè, và hàng xóm của học sinh để tìm lí do
chính trả lời câu hỏi: Vì sao em học sinh đó lại trở thành học sinh cá biệt.
- Tham khảo kinh nghiệm của các thầy cô giáo chủ nhiệm các lớp trong
trường, trường bạn...
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm.
- Đối với học sinh bậc THPT, hầu hết các em bước sang giai đoạn phát

triển toàn diện về thể chất. Do đó đặc điểm tâm sinh lí của các em rất dễ bị kích
động; các em muốn khẳng định mình là người lớn chứ không phải còn là trẻ con
như học sinh bậc THCS hay tiểu học, nhất là học sinh lớp 12, các em thấy mình
cần có quyền giải quyết vấn đề như người lớn, tự quyết định các vấn đề liên
quan đến bản thân mà không nghe theo sự giáo dục của người khác, kể cả bố,
mẹ và thầy cô giáo. Thậm chí các em nghĩ rằng thầy cô sẽ không làm gì được
mình ngoài việc nhắc nhở, hăm dọa, mời phụ huynh…,từ đó các em càng nhờn
và càng coi thường nội quy của trường, của lớp.
- Đối với thầy cô làm công tác chủ nhiệm trước hết phải nắm vững được
tâm lý lứa tuổi của các em để có các biện pháp xử lý tình huống cho phù hợp.
Khi xử lí học sinh cá biệt cần có các biện pháp giáo dục phù hợp để dần làm
thay đổi nhận thức của các em, giúp các em chuyển dần từ “người xấu” sang
“người tốt” góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của lớp, của nhà trường và
làm giảm tỉ lệ học sinh bỏ học trong nhà trường.
2.2. Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm.
Trường Trung học phổ thông Bắc Sơn đóng trên địa bàn của bảy xã vùng
Đông Bắc của huyện Ngọc Lặc với đa phần là các xã vùng kinh tế đặc biệt khó
khăn, có nhiều đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống. Chính vì thế công tác giáo
dục học sinh nói chung và giáo dục học sinh cá biệt nói riêng trong nhà trường

-

-4


gặp không ít khó khăn. Việc giáo dục đạo đức học sinh của lớp 12A5, đặc biệt là
học sinh cá biệt cũng không ngoại lệ. Cụ thể như:
Ghi chú:
- Ở mục 1.4, mục 2.1, mục 2.2 do tác giả tự nghĩ ra

- Học sinh của lớp hầu hết ở các xã thuộc diện vùng kinh tế đặc biệt khó
khăn (vùng 135) và chủ yếu là người dân tộc thiểu số, do đó ý thức học chưa
cao, nhận thức của các em còn chậm.
- Cuộc sống của người dân nói chung còn thấp, trách nhiệm của một bộ
phận phụ huynh học sinh trong lớp đối với con em mình chưa cao, chưa chăm
lo đến công việc học tập của các em, phó thác cho thầy giáo chủ nhiệm, thầy cô
giáo bộ môn và nhà trường.
- Nhiều em ở xa trường nên khi thời tiết không thuận lợi các em phải nghỉ
học ảnh hưởng đến thi đua của lớp cũng như ảnh hưởng đến chất lượng giáo
dục chung của nhà trường.
- Hằng năm sau khi đón Tết cổ truyền, ở mỗi địa phương đều tổ chức các
lễ hội văn hóa văn nghệ - thể dục thể thao. Một số học sinh dựa vào đó để nghỉ
học làm ảnh hưởng đến nề nếp của lớp, của trường .
- Một bộ phận học sinh trong lớp có điểm đầu vào lớp 10 thấp, không theo
kịp chương trình học.
- Ý thức tự học tập, tu dưỡng rèn luyện đạo đức của một số học sinh chưa cao.
Chính những điều đó đã tạo ra rất nhiều khó khăn trong công tác giáo dục,
trong đó có việc giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học sinh lớp 12A5.
2.3 Một số giải pháp sử dụng để giải quyết vấn đề.
Trong quá trình làm công tác chủ nhiệm tại lớp 12A5 tôi luôn chủ động áp
dụng các biện pháp trong vấn đề “Giải quyết tình huống sư phạm trong công
tác chủ nhiệm” đã đươc trình bày trong chương trình Bồi dưỡn thường xuyên tại
mô đun THPT 32, bên cạnh đó bản thân áp dụng thêm một số giải pháp như sau:
Thứ nhất: Tìm hiểu đặc điểm tình hình của lớp.
Với vai trò là một giáo viên chủ nhiệm tôi đã chủ động tìm hiểu các thông
tin của học sinh của lớp chủ nhiệm ngay từ đầu năm học để đươc ra các biện
pháp giáo dục phù hợp. Cụ thể như sau:
Sơ lược tình hình lớp 12A5
+ Tổng số học sinh: 38 học sinh. Trong đó:

-

-5


Học sinh nam có 27 em, học sinh nữ có 11 em
Ghi chú:
- Ở mục 2.2 : Đoạn “Cuộc sống của người dân ...đạo đức học sinh lớp 12A5” do tác giả tự nghĩ ra
- Ở mục 2.3 do tác giả tự nghĩ ra

Học sinh dân tộc Kinh 3 em, học sinh dân tộc Mường 35 em, không có
học sinh dân tộc khác.
Học sinh thuộc các xã vùng đặc biệt khó khăn (vùng 135): 17 học sinh
Học sinh ở xa được nhà nước hỗ trợ gạo và chi phí học tập: 7 học sinh
Học sinh thuộc hộ gia đình khó khăn: 01 học sinh
Học sinh là con em trong gia đình CNVC – LĐ: không có học sinh nào
Học sinh là con em nông dân: 38 học sinh
Kết quả học tập và rèn luyện đạo đức của học sinh lớp 12A5 trong
năm học lớp 11 (năm học trước)
Học lực

Hạnh kiểm

Giỏi

Khá

TB

Yếu

Kém

Tổng

0

1

15

22

0

38

Tốt

Khá

TB

Yếu

Kém

12

19

7

0

0

38

Qua tìm hiểu tình hình thực tế của lớp 12A5 như trên; lớp có nhiều học
sinh dân tộc thiểu số, số học sinh nam vượt trội so với học sinh nữ, các em hầu
hết thuộc diện gia đình có hoàn cảnh kinh tế khó khăn, phụ huynh ít có điều kiện
quan tâm chăm sóc con cái. Từ đó với vai trò của một giáo viên chủ nhiêm tôi
chủ động tìm các biện pháp, trao đổi với đồng nghiệp để nhờ sự giúp đỡ trong
việc giáo dục đạo đức học sinh.
Thứ hai: Xác định đúng vai trò của mình.
Để có kết quả tốt trong việc giáo dục đạo đức học sinh, đặc biệt là học
sinh cá biệt, bản thân tôi luôn xác định:
- Thay mặt Hiệu trưởng trong vai trò quản lí hành chính nhà nước đối với
một tập thể, vừa đóng vai trò người thầy giáo trong công tác giáo dục học sinh,
đồng thời còn đóng vai trò người đại diện cho quyền lợi của tập thể lớp.

-

-6


- Là người chịu trách nhiệm chính làm công tác giáo dục học sinh lớp chủ
nhiệm trước Hội đồng giáo dục nhà trường.
- Là cầu nối gữa gia đình, nhà trường và Hội cha mẹ học sinh

Ghi chú:
- Nội dung trong trang này do tác giả tự nghĩ ra

- Nắm chắc tư tưởng, tinh thần thái độ và kết quả học tập, rèn luyện của
học sinh, phối hợp với gia đình và đoàn thể để giúp đỡ, cảm hóa học sinh trong
rèn luyện để trở thành người tốt cho xã hội.
Tóm lại giáo viên chủ nhiệm có vai trò rất lớn trong việc nâng cao chất
lượng cũng như hình thành nhân cách cho học sinh. Vai trò của giáo viên chủ
nhiệm khi tham gia công tác giáo dục không chỉ là nắm được những chỉ số của
quản lí hành chính đơn thuần như tên, tuổi, số lượng, hoàn cảnh gia đình của học
sinh, trình độ học sinh về học lực, hạnh kiểm mà còn phải dự báo xu hướng, tổ
chức giáo dục, dạy học phù hợp điều kiện khả năng của từng học sinh.
Thứ ba: Xây dựng kế hoạch giáo dục đạo đức học sinh cá biệt. [1]
Lớp 12A5 có 27 học sinh nam và 11 học sinh nữ. Phần lớn số học sinh có
kết quả học tập năm lớp 11 đều xếp loại yếu và trung bình, số học sinh có hạnh
kiểm tốt cũng ít so với phần còn lại. Vì vậy rất khó khăn trong công tác giáo dục
đạo đức học sinh. Tuy nhiên thông qua sự giúp đỡ của đồng nghiệp tôi đã dần
dần xây dựng cho mình kế hoạch giáo dục đạo đức học sinh phù hợp với phong
tục tập quán, hoàn cảnh của các em. Kế hoạch giáo dục đạo đức học sinh luôn
được xây dựng và điều chỉnh trong từng tuần và có ghi chép lại những sự thay
đổi của các em.
Ví dụ: Em Nguyễn Văn Sơn có kết quả học tập Yếu, hạnh kiểm Khá thường
xuyên bỏ học đi chơi, . Qua tìm hiểu tôi biết được hoàn cảnh gia đình của em có bố
mẹ rất nghiêm khắc, tuy nhiên do gia đình mải làm việc, ít quan tâm đến việc học
của con. Bản thân em Sơn rất thật thà nên thường bị bạn rủ rê bỏ học đi chơi. Tôi
chưa vội trách phạt mà khuyên bảo nhẹ nhàng để em dần sửa chữa. Kết quả năm
học 2016 – 2017 em Sơn nghỉ 02 buổi học và có học lực Trung bình.
Ngoài em Sơn, trong lớp còn có một số em học sinh thường xuyên nghỉ
học, thậm chí có những em nghỉ học vượt gần 45 buổi và có nguy cơ bỏ học.
Chẳng hạn như các em Bùi Văn Chung, Bùi Văn Cường, Trương Công Hoàng,

Phạm Bá Thắng, Phạm Văn Tích đều nghỉ học từ 40 buổi trở lên và có kết quả
học tập xếp loại Yếu. Trước tình hình đó tôi đã chủ động gặp gỡ, trao đổi, trò
chuyện với các em để tìm hiểu nguyên nhân, từ đó cùng gia đình các em từng
bước tìm cách giúp đỡ các em nhanh chóng ổn định tình hình học tập. Kết quả
năm học 2016 – 2017 các em đều có học lực Trung bình và hạnh kiểm Tốt
-

-7


Thứ tư: Xây dựng tiêu chí thi đua cụ thể.[2]
Từ đặc điểm tình hình lớp 12A5, tôi đã nghiên cứu và lập ra tiêu trí thi đua theo
“Tiêu chuẩn xếp loại hạnh kiểm” của Thông tư 58/2011/TT-BGDĐT của Bộ Giáo dục
và Đào tạo năm 2011 có bổ sung thêm một số tiêu chí. Sau đó thống nhất vói phụ
huynh trong cuộc họp đầu năm và đưa ra cho tập thể lớp thực hiện, lấy đó làm cơ sở
để xếp loại thi đua cả năm học.
Ghi chú:
- Nội dung trong trang này do tác giả tự nghĩ ra

Thứ năm: Tình thương đối với học trò.
- “Lạt mềm buộc chặt” đó là cách mà người xưa đã dùng trong “đối nhân
xử thế” để có được sự thành công trong trong công việc. Trong công tác giáo
dục đạo đức học sinh không phải chúng ta cứ quát tháo, la hét thì mới có kết quả
tốt. Trái lại, chúng ta nên nhẹ nhàng, ân cần chỉ bảo, gần gũi với học sinh thì kết
quả sẽ tốt hơn rất nhiều. Tôi luôn cố gắng tránh sự áp đặt của thầy đối với học
trò. Bởi lẽ nếu làm như vậy các em có thể tuân theo nhưng thực chất không
phục, không tự nguyện, chống đối ngầm....
- Khi xảy ra một sự việc liên quan tới hành vi của những học sinh có cá tính
nổi trội, tôi luôn có gắng bình tĩnh để không đáp lại bằng phản ứng tức thời, không
tạo ra xung đột, phân thắng thua giữa thầy với trò mà tạo một “khoảng lặng” cho các

em học sinh có cơ hội, thời gian bình tĩnh, nhìn nhận thấu đáo vấn đề.
- Các em học sinh khi làm sai cũng cần phải có thói quen chịu trách nhiệm về
những điều mình đã làm. Việc quy định hình phạt đối với học sinh khi vi phạm nội
quy của nhà trường là điều cần làm. Có rất nhiều cách phạt tích cực như đề nghị học
sinh khắc phục hậu quả do các em gây ra, phạt bằng các hình thức lao động, cũng có
thể đồng ý để học sinh phải thực hiện một việc làm tốt khác để bù lại điều các em mắc
lỗi... Nhưng trong khi đề ra các hình phạt (có thể để cho học sinh tự nhận hình thức
phạt do giáo viên đề ra để các em lựa chọn) tôi luôn cân nhắc sao cho phải đảm bảo
nguyên tắc không sỉ nhục, không xúc phạm và xâm phạm thân thể, tinh thần học sinh
của mình; tôi luôn có gắng đưa ra hình phạt với mục đích để các em thực hiện hình
phạt một cách tự nguyện sau khi nhận ra cái sai của mình, đồng thời đảm bảo tính răn
đe cho các học sinh khác.
Thứ sáu: Là tấm gương sáng về đạo đức để học sinh noi theo.
Nhân cách người thầy ảnh hưởng không nhỏ tới việc giáo dục đạo đức
học sinh. Chính vì vây tôi luôn đặt ra cho mình những tiêu chuẩn, điều kiện để
phấn đấu và gìn giữ những chuẩn mực đạo đức nhà giáo theo Quyết định số
16/2008/QĐ-BGDĐT của Bộ Giáo dục ban hành ngày 16 tháng 04 năm 2008.
Bên cạnh đó tôi đặt ra cho mình thêm một số các tiêu chuẩn để thực hiện khi
làm công tác chủ nhiệm như:
-

-8


- Là chỗ dựa tinh thần vững chắc cho tập thể học sinh trong lớp; biết lắng
nghe các ý kiến đóng góp của học sinh trong lớp; kịp thời động viên, khích lệ
tinh thần cho các em.
- Nói phải đi đôi với làm, tránh tình trạng đánh trống bỏ dùi.
- Thông cảm và chia sẻ những khó khăn đối với học sinh và gia đình học
sinh; tạo điều kiện để các em có cơ hội học tập và phấn đấu vươn lên.

Ghi chú:
- Nội dung trong trang này do tác giả tự nghĩ ra

- Đảm bảo tính công bằng đối với tất cả học sinh trong lớp 12A5; không
thiên vị, không phân biệt đối xử, biết hướng học sinh làm những điều thiện,
tránh xa và bài trừ những thói hư, tật xấu.
Thứ bảy: Phối hợp chặt chẽ với các tổ chức trong nhà trường.
Giáo dục học sinh cá biệt là một thử thách rất lớn đối với mỗi thầy cô giáo
chủ nhiệm. Do đó rất cần đến sự giúp đỡ của các Tổ chức trong nhà trường để
nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức học sinh cá biệt. Chính vì thế chúng ta
cần kết hợp với các Tổ chức trong nhà trường như:
a) Nhờ sự giúp đỡ của Ban Giám hiệu trong việc giáo dục đạo đức
học sinh
Trong năm học 2016 – 2017 tôi đã mạnh dạn nhờ các thầy trong Ban
Giám hiệu giúp đỡ giáo dục học sinh cá biệt. Với vai trò là Hiệu trưởng nhà
trường, thầy giáo Trịnh Bá Phòng đã cùng tôi gặp gỡ, trao đổi với phụ huynh
và các em học sinh cá biệt, tìm hiểu tâm tư nguyện vọng của các em. Từ đó động
viên, giúp đỡ các em vượt qua khó khăn trong học tập cũng như trong cuộc
sống. Thầy giáo Phạm Văn Điểm – Phó Hiệu trưởng nhà trường là người địa
phương nên rất am hiểu về văn hóa và thói quen của học sinh trong nhà trường.
Thầy đã giúp tôi rất nhiều trong cách ứng xử và quan hệ với học sinh phù hợp
với văn hóa và phong tục tập quán của người dân tộc thiểu số, tránh những hiểu
lầm không đáng có giữa thầy và trò.
Ví dụ: Đối với học sinh dân tộc Kinh thì việc gọi thầy giáo bằng “ông
thầy” là hỗn và không thể chấp nhận được, nhưng với học sinh dân tộc Mường
thì việc gọi thầy giáo bằng “Ông thầy ” là thể hiện sự kính trọng của các em với
người thầy của mình,…
Giáo dục một học sinh cá biệt để trở thành một học sinh ngoan là khó hơn
rất nhiều so với dạy văn hóa cho một học sinh trung bình thành một học sinh
khá. Vì vậy khi giáo dục học sinh cá biệt cần lắm sự ân cần, chỉ bảo của người

thầy với các em. Chúng ta nên hạn chế sự trách phạt bởi các em hiện đang trong
-

-9


độ tuổi muốn khẳng định và thích khẳng định bản thân mình. Hơn nữa học sinh
người dân tộc thiểu số thường có thói quen tỏ ra “Bất cần” nếu bị chạm vào lòng
tự ái.
b) Kết hợp với Đoàn trường.
Với vai trò, chức năng và nhiệm vụ của mình, Đoàn trường là một tổ chức
có nhiệm vụ giáo dục, bồi dưỡng về tư tưởng, đạo đức, lối sống và phẩm chất
chính trị cho mỗi đoàn viên, thanh niên trong nhà trường. Bên cạnh đó Đoàn
trường chịu trách nhiệm chính trong việc xây dựng các chương trình hoạt động
Ghi chú:
- Nội dung trong trang này do tác giả tự nghĩ ra

ngoại khóa cho học sinh trong nhà trường; xây dựng chương trình Hoạt động
ngoài giờ lên lớp, Xây dựng công tác hướng nghiệp, Tổ chức các phong trào liên
hoan văn nghệ chào mừng ngày Nhà giáo Việt Nam 20 tháng 11, phong trào
TDTT nhân ngày thành lập Đoàn 26 tháng 03, Ngày sinh nhật Bác 19 tháng
05…. Vì vậy trong quá trình giáo dục đạo đức học sinh tôi luôn kết hợp với
Đoàn trường để xây dựng các biện pháp giáo dục học sinh cá biệt phù hợp với
tình hình cụ thể của lớp và hoàn cảnh của học sinh, hướng các em cùng tham gia
với tập thể lớp, tạo tinh thần đoàn kết.
Thầy Trần Doãn Cương – Bí thư Đoàn trường là người rất có uy tín với
học sinh; thầy luôn quan tâm chăm lo đến công tác giáo dục, bồi dưỡng về tư
tưởng, đạo đức, lối sống và phẩm chất chính trị đạo đức cho mỗi đoàn viên,
thanh niên trong nhà trường. Thầy giáo Bùi văn Giáp – Phó Bí thư Đoàn trường
là người dân tộc Mường có cùng văn hóa với đa số học sinh trong lớp 12A5, qua

đó thầy dễ dàng tiếp cận và gần gũi với học sinh để động viên các em tích cực
tham gia các hoạt động do Đoàn trường tổ chức,…và một số các thầy cô giáo
khác trong Ban thường vụ Đoàn trường đã tham gia cùng tôi trong việc giáo dục
đạo đức học sinh lớp 12A5.
c) Kết hợp với Ban nề nếp và Bảo vệ nhà trường
Đây là Tổ chức luôn theo dõi sát sao tình hình thực hiện nề nếp của học
sinh trong nhà trường. Bản thân tôi luôn ủng hộ và phối hợp chặt chẽ với Ban nề
nếp và Bảo vệ nhà trường để kịp thời nắm bắt được tình hình thực hiện nề nếp của
học sinh lớp chủ nhiệm. Một cuốn sổ ghi chép để ghi chép lại công tác giáo dục
học sinh vi phạm nề nếp; ghi chép lại những lần vi phạm nội quy và nội dung vi
phạm nội quy của học sinh; nội dung làm vệc giữa GVCN và học sinh vi phạm
với Ban nề nếp; nội dung làm vệc giữa GVCN, phụ huynh, học sinh vi phạm với
Ban nề nếp; lời hứa sửa chữa của các em và gia đình; …Để từ đó giúp tôi theo dõi
sát và đánh giá chính xác về sự tiến bộ của học sinh cũng như đề ra các biện pháp
giáo dục phù hợp với từng học sinh.
10 -

-


7) Sử dụng phiếu điều tra thông tin học sinh
Có thể nói rằng trong quá trình giáo dục tư tưởng đạo đức học sinh, giáo
viên chủ nhiệm là người đóng vai trò ảnh hưởng nhất trong quá trình hình thành
và phát triển nhân cách học sinh. Chính vì thế, khi mới bắt đầu nhận lớp chủ
nhiệm thì mỗi người thầy, người cô cần nắm vững được thông tin của từng học
sinh. Từ đó giúp cho công việc quản lí và giáo dục học sinh đạt hiệu quả cao
hơn. Có nhiều cách để tìm hiểu và nắm vững thông tin của từng học sinh trong
lớp; đến từng gia đình học sinh, thông qua hồ sơ và thầy cô giáo chủ nhiệm hoặc
thầy cô giáo bộ môn của những năm trước, thông qua bạn bè, người thân của các
em. Bên cạnh đó giáo viên chủ nhiệm có thể tự thiết kế cho mình phiếu điều tra

Ghi chú:
- Nội dung trong trang này do tác giả tự nghĩ ra

thông tin học sinh để hiểu rõ hơn tâm tư nguyện vọng của các em. Chẳng hạn
như tôi đã tự thiết kế cho mình nội dung “Phiếu điều tra thông tin cá nhân học
sinh”[3] để giúp cho bản thân trong quá trình làm công tác chủ nhiệm có được
thông tin cần thiết để dẽ dàng tiếp cận với các em.
3. Kết luận, kiến nghị.
3.1. Kết luận
Trong năm học 2016 – 2017, được sự đồng ý và giúp đỡ của Ban chuyên
môn, Đoàn trường, Ban nề nếp. Tôi đã tiến hành thử nghiệm sáng kiến kinh
nghiệm của bản thân đối với học sinh lớp 12A 5 và đạt được một số kết quả sau:
a. Công tác tuyên truyền.
Sau khi học sinh lớp 12A5 được tôi triển khai những quy định về quyền hạn,
trách nhiệm và những điều cấm đối với học sinh theo Thông tư số: 12/2011/TTBGDĐT do Bộ giáo dục và đào tạo quy định và triển khai lại nội quy, quy chế của
nhà trường, của các tổ chức trong nhà trường để học sinh nắm bắt được và thực hiện
(Mỗi em học sinh trong lớp 12A5 tự viết 01 bản cam kết về việc thực hiện các Nội
quy, Quy định về thực hiện nề nếp học sinh và tự nhận hình thức kỷ luật nếu vi
phạm) . Kết quả trong năm học 2016 – 2017 có 01 em vi phạm 05 lần nội quy nhà
trường với các lỗi: đi học chậm, nghỉ học vô lí do, trốn tiết ,chiếm 2,6%. Hầu hết các
em đã thực hiện tốt nội quy nhà trường, không có em nào vi phạm các tệ nạn xã hội
và vi phạm pháp luật
b. Trong công tác giáo dục:
Được sự quan tâm, giúp đỡ của Ban giám hiệu, Đoàn trường, Ban nề nếp
và các thầy cô giáo bộ môn trong công tác giáo dục đạo đức học sinh lớp 12A5.
Qua đó giúp các em thấy được trách nhiệm của mình trong việc thực hiện
11 -

-

nghiêm túc nội quy, quy định của nhà trường .Từ sự cố gắng rèn luyện về mặt
đạo đức đã giúp các em nâng cao kết quả học tập. Cụ thể về kết quả học tập và
rèn luyện đạo đức của các em trong năm học 2016 – 2017 như sau: (Kết quả đã
được Ban giám hiệu duyệt)
Học lực

Hạnh kiểm

Giỏi

Khá

TB

Yếu

Kém

Tổng

0

7

31

0

0

38

Tốt

Khá

TB

Yếu

Kém

37

1

0

0

0

38

Ghi chú:
- Nội dung trong trang này do tác giả tự nghĩ ra

c. Đối với bản thân:
- Trong công tác giáo dục đạo đức học sinh cá biệt không phải lúc nào

cũng chỉ áp dụng biện pháp trách phạt học trò. Bản thân tôi luôn phải bình tĩnh,
suy xét thấu đáo các tình huống có thể xảy ra để đưa ra các quyết định giáo dục
học sinh cá biệt sao cho vừa đảm bảo tính răn đe, vừa mang tính giáo dục. Mỗi
học sinh cá biệt đều có cái “Tôi” rất lớn, vì thế giáo viên chủ nhiệm cần hiểu rõ
về tâm lý cũng như tính cách của mỗi học sinh lớp chủ nhiệm để có biện pháp
giáo dục phù hợp.
- Từ những kết quả đạt được trong giáo dục đạo đức học sinh lớp 12A5,
đã có tác dụng nhất định trong hoạt động học tập của các em. Qua đó góp phần
nâng cao chất lượng trong hoạt động giáo dục chung của nhà trường, thực hiện
thắng lợi nhiệm vụ năm học mà Nghị quyết Hội nghị năm học 2016 – 2017 đã
đề ra.
d.Đối với đồng nghiệp.
Đây là sáng kiến về một số giải pháp giáo dục đạo đức cho học sinh nói
chung và học sinh cá biệt nói riêng đã được bản thân áp dụng có hiệu quả đối
với học sinh lớp 12A5. Vì vậy tùy thuộc tình hình thực tế của mỗi lớp chủ
nhiệm, mỗi lứa tuổi học sinh để các giáo viên chủ nhiệm trong nhà trường có thể
áp dụng một cách linh hoạt. Mỗi thầy cô giáo chủ nhiệm và bộ môn cần có cái
nhìn tích cực đối với các em học sinh cá biệt, tránh phân biệt, đối xử không công
bằng, tạo áp lực cho các em. Có như thế thì hiệu quả trong giáo dục đạo đức học
sinh mới đạt được kết quả tốt nhất.
e.Đối với nhà trường.

12 -

-


Qua những gì đã làm được trong việc giáo dục đạo đức học sinh cá biệt
lớp 12A5, tôi tin tưởng rằng nếu sáng kiến của tôi được áp dụng đại trà trong
nhà trường sẽ mang lại hiệu quả giáo dục nhất định. Qua đó góp phần nâng cao

chất lượng giáo dục học sinh nói chung, đồng thời hạn chế việc học sinh bỏ học
làm ảnh hưởng đến nhà trường và địa phương
3.2. Kiến nghị.
*Với khuôn khổ của một sáng kiến, bản thân cũng mới chỉ áp dụng trực
tiếp vào trong một lớp học nên chưa thể phát huy hết mọi ưu điểm của sáng
kiến. Tuy nhiên qua quá trình ứng dụng để giáo dục đạo đức học sinh lớp 12A5
cũng đã thu được một số kết quả nhất định.
Từ những kết quả có được ban đầu, mong rằng trong những năm học tới
nhà trường cần nhân rộng mô hình để từ đó giúp nâng cao chất lượng giáo dục
Ghi chú:
- Nội dung trong trang này do tác giả tự nghĩ ra

đạo đức học sinh, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết 29 -NQ/TW về đổi
mới căn bản và toàn diện giáo dục của Bộ chính trị.
* Thông qua sáng kiến kinh nghiệm của bản thân, tôi mong rằng sẽ nhận
được mọi sự góp ý chân tình của các đồng nghiệp để giúp tôi cũng như mọi nhà
giáo của trường THPT Bắc Sơn có thêm nhiều kinh nghiệm trong việc giáo dục
đạo đức học sinh. Đồng thời tôi cũng rất mong nhận được sự ủng hộ giúp đỡ
hơn nữa của Ban Giám hiệu các Tổ chức trong nhà trường để những ý tưởng ban
đầu của tôi được triển khai rộng rãi trong toàn nhà trường và đạt hiệu quả cao
trong sự nghiệp “Trồng người” cao cả.
Xác nhận của Hiệu Trưởng

Thanh Hoá, ngày 22 tháng 5 năm 2017
Tôi xin cam đoan: SKKN này là do bản
thân tự nghĩ ra và đúc rút thành kinh
nghiệm, không sao chép từ bất kì nguồn
thông tin nào. Nếu sai tôi xin chịu hoàn
toàn trách nhiệm.
Người viết

13 -

-


Lê Văn Doan

14 -

-


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Bồi dưỡng thường xuyên: Mô đun THPT 32
2. Nghị quyết TW 2 khóa VIII.
3. Nghị quyết 29 NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương lần thứ 8 khóa XI
4. Thông tư 58/2011/TT-BGDĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo năm 2011.
5. Quyết định số 16/2008/QĐ-BGDĐT của Bộ Giáo dục ban hành ngày 16
tháng 04 năm 2008.
6. Thông tư số: 12/2011/TT-BGDĐT do Bộ giáo dục và đào tạo năm 2011 ban
hành điều lệ trường THPT
7. Nguồn Internet:
-
-

15 -

-

16 -

-