SKKN Các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng thiết bị dạy học tại trường trung học phổ thông số 1 Bố Trạch

MỤC LỤC

I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI...............................................................................................1
II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU.....................................................................................2
III. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU............................................................................2
I. CƠ SỞ LÍ LUẬN........................................................................................................3
II. CƠ SỞ THỰC TIỄN.................................................................................................3
1. Những khó khăn chủ quan.....................................................................................4
2. Những khó khăn khách quan..................................................................................4
III. CÁC BIỆN PHÁP GIẢI QUYẾT............................................................................5
1. Làm chuyển biến quan điểm, nhận thức của cán bộ, giáo viên về tầm quan trọng
của đồ dùng dạy học trong đổi mới phương pháp giảng dạy......................................5
2. Xây dựng, cải tiến các biểu mẫu phục vụ cho công tác quản lý và sử dụng đồ
dùng dạy học.............................................................................................................. 6
3. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy.....................................9
4. Tích cực mua sắm bổ sung, sửa chữa và làm thêm thiết bị đơn giản....................12
IV. KẾT QUẢ VÀ HIỆU QUẢ PHỔ BIẾN ỨNG DỤNG NỘI DUNG VÀO THỰC
TIỄN............................................................................................................................ 13
1. Đối với giáo viên..................................................................................................13
2. Đối với học sinh...................................................................................................14
I. KẾT LUẬN..............................................................................................................16
II. ĐỀ XUẤT..............................................................................................................16


Trường THPT số 1 Bố Trạch

A. ĐẶT VẤN ĐỀ
I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Trường trung học phổ thông số 1 Bố Trạch đóng trên địa bàn thị trấn Hoàn
Lão, huyện Bố Trạch; trường có qui mô ổn định từ nhiều năm nay: số học sinh
dao động trên dưới 1700 em. Đội ngũ thầy cô giáo đứng lớp 87 người, trình độ

đạt chuẩn 100%, trên chuẩn 11%; đa số là giáo viên trẻ, nhiệt tình, an tâm công
tác nhưng tuổi nghề và kinh nghiệm chưa cao. Cơ sở vật chất của trường đang
xây dựng bổ sung nên việc đáp ứng yêu cầu phục vụ cho hoạt động giảng dạy
của trường vẫn còn hạn chế, đặc biệt là trong các hoạt động ngoài giờ, các tiết
dạy thực hành và tiết dạy có ứng dụng công nghệ thông tin.
Trong những năm gần đây, bản thân tôi nhận thức được việc đổi mới phương
pháp là một nhiệm vụ quan trọng của tất cả các cấp học và bậc học, là nhiệm vụ
cấp bách nhằm đào tạo những con người tích cực, tự giác, năng động sáng tạo,
có năng lực giải quyết vấn đề, vận dụng kiến thức vào cuộc sống. Nghị quyết
hội nghị lần thứ 2 của Ban chấp hành Trung ương khóa VIII về những giải pháp
chủ yếu trong giáo dục và đào tạo đã chỉ rõ: “Đổi mới mạnh mẽ phương pháp
giáo dục - đào tạo, khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện thành nếp tư
duy sáng tạo của người học... Từng bước áp dụng những phương pháp tiên tiến
và phương tiện hiện đại vào quá trình dạy học, đảm bảo điều kiện và thời gian
tự học, tự nghiên cứu của học sinh...”.
Chủ trương của ngành Giáo dục Đào tạo cũng nêu rõ : Phải thực hiện đổi mới
phương pháp giảng dạy từ phương pháp dạy học cũ thụ động “thầy đọc – trò
chép” sang phương pháp giảng dạy tích cực, chủ động, sáng tạo theo hướng
“Phát huy trí lực của học sinh, lấy học sinh làm trung tâm”. Theo đó, cách dạy
và học của cả giáo viên và học sinh đều phải khác, giáo viên chỉ là người tổ
chức lớp, còn học sinh trở thành nhân vật trung tâm, tự tìm hiểu, nghiên cứu,
phân tích và đưa ra kết luận, tổng hợp kiến thức, thông qua hoạt động thực hành.
Để thực hiện được điều này, thiết bị dạy học đóng vai trò quan trọng trong việc
đổi mới phương pháp dạy và học hiện nay.
Phạm Thị Càn

Trang 1


Trường THPT số 1 Bố Trạch

Nhưng vấn đề hiện nay đặt ra là làm thế nào để phát huy hiệu quả của việc sử
dụng thiết bị dạy học để nâng cao chất lượng của các tiết thực hành ở các bộ
môn.
Là một cán bộ quản lý của trường tôi nhận thấy thời gian qua các giáo viên
dạy các môn Lý, Hóa, Sinh, Tin ở trường cũng đã trăn trở, tìm tòi những biện
pháp đổi mới giảng dạy, nhất là làm thế nào để nâng cao hiệu quả sử dụng đồ
dùng dạy học giúp học sinh tham gia một cách tích cực chủ động vào học tập,
phát huy tính năng động, sáng tạo của học sinh, từ đó nâng cao chất lượng học
sinh một cách bền vững. Tuy nhiên thực tế giảng dạy đã gặp phải nhiều khó
khăn, bất cập trong việc phát huy hiệu quả của việc sử dụng thiết bị dạy học và
dụng cụ thí nghiệm tại các phòng học bộ môn để nâng cao chất lượng của các
tiết học, các tiết thí nghiệm, thực hành.
Xuất phát từ thực trạng trên, từ năm học 2010 -2013 bản thân tôi đã đề ra và
áp dụng thành công sáng kiến “Các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý và sử
dụng thiết bị dạy học tại trường trung học phổ thông số 1 Bố Trạch” nhằm khắc
phục các khó khăn, trở ngại nêu trên để đưa việc sử dụng các thiết bị dạy học trở
thành một hoạt động quan trọng trong việc thực hiện phương pháp dạy học mới
theo yêu cầu đổi mới hiện nay.

II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
- Đề tài nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng thiết bị dạy học tại
trường THPT số 1 Bố Trạch.
- Nhằm khắc phục các khó khăn, trở ngại để đưa việc sử dụng các thiết bị dạy
học trở thành một hoạt động quan trọng trong việc thực hiện phương pháp dạy
học mới theo yêu cầu đổi mới hiện nay.

III. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
- Đề tài sử dụng các phương pháp: Quan sát, điều tra, thử nghiệm, phát vấn.

Phạm Thị Càn

Trang 2


Trường THPT số 1 Bố Trạch

B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. CƠ SỞ LÍ LUẬN
Đổi mới phương pháp dạy học đang là một vấn đề thời sự, một vấn đề quan
trọng ở đất nước ta trong những năm gần đây. Là cán bộ quản lí bản thân tôi
nhận thức được việc đổi mới phương pháp là một nhiệm vụ quan trọng của tất cả
các cấp học và bậc học, là nhiệm vụ cấp bách nhằm đào tạo những con người
tích cực, tự giác, năng động sáng tạo, có năng lực giải quyết vấn đề, vận dụng
kiến thức vào cuộc sống. Nghị quyết hội nghị lần thứ 2 của Ban chấp hành
Trung ương khóa VIII về những giải pháp chủ yếu trong giáo dục và đào tạo đã
chỉ rõ: “Đổi mới mạnh mẽ phương pháp giáo dục - đào tạo, khắc phục lối truyền
thụ một chiều, rèn luyện thành nếp tư duy sáng tạo của người học... Từng bước
áp dụng những phương pháp tiên tiến và phương tiện hiện đại vào quá trình dạy
học, đảm bảo điều kiện và thời gian tự học, tự nghiên cứu của học sinh...”.
Chủ trương của ngành Giáo dục cũng nêu rõ : Phải thực hiện đổi mới phương
pháp giảng dạy từ phương pháp dạy học cũ thụ động “thầy đọc – trò chép” sang
phương pháp giảng dạy tích cực, chủ động, sáng tạo theo hướng “Phát huy trí
lực của học sinh, lấy học sinh làm trung tâm”. Theo đó, cách dạy và học của cả
giáo viên và học sinh đều phải khác, giáo viên chỉ là người tổ chức lớp, còn học
sinh trở thành nhân vật trung tâm, tự tìm hiểu, nghiên cứu, phân tích và đưa ra
kết luận, tổng hợp kiến thức, thông qua hoạt động thực hành. Để thực hiện được
điều này, thiết bị dạy học đóng vai trò quan trọng trong việc đổi mới phương
pháp dạy và học hiện nay.

II. CƠ SỞ THỰC TIỄN
Trong quá trình quản lí tôi nhận thấy thời gian qua các giáo viên ở trường
cũng đã trăn trở, tìm tòi những các biện pháp đổi mới giảng dạy, nhất là làm thế
nào để nâng cao hiệu quả sử dụng đồ dùng dạy học giúp học sinh tham gia một
cách tích cực chủ động vào học tập, phát huy tính năng động, sáng tạo của học
sinh, từ đó nâng cao chất lượng học sinh một cách bền vững. Tuy nhiên thực tế
giảng dạy đã gặp phải nhiều khó khăn, bất cập trong việc phát huy hiệu quả của
việc sử dụng thiết bị dạy học và dụng cụ thí nghiệm tại các phòng học bộ môn
để nâng cao chất lượng của các tiết học, các tiết thí nghiệm, thực hành. Cụ thể:
Phạm Thị Càn

Trang 3


Trường THPT số 1 Bố Trạch

1. Những khó khăn chủ quan
1.1. Nhận thức về vai trò và tác dụng của việc sử dụng đồ dùng dạy học trong
quá trình đổi mới phương pháp dạy và học hiện nay của một số giáo viên chưa
tốt. Trong những năm gần đây, song song với việc đổi mới chương trình và sách
giáo khoa, các trường phổ thông đã được trang bị đồng bộ các đồ dùng dạy học
theo danh mục tối thiểu của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Tuy nhiên việc khai thác
và sử dụng các thiết bị đó vào dạy học vẫn còn rất hạn chế dẫn đến hiệu quả sư
phạm thấp, không phát huy được khả năng của học sinh và giáo viên, gây lãng
phí lớn do xem nhẹ vai trò củacác thiết bị dạy học.
1.2. Năng lực chuyên môn, kỹ năng thực hành của một số giáo viên còn hạn
chế, nhất là sự hiểu biết và kĩ năng về kĩ thụât, ngoại ngữ mà khi chuẩn bị và
thao tác với các đồ dùng dạy học hiện đại thì rất cần các năng lực này. Mặc dù
đã có tổ chức tập huấn cho giáo viên nhưng do thời gian tập huấn ngắn và chưa
thực sự chất lượng nên năng lực này của nhiều giáo viên chưa được cải thiện.

Hơn nữa việc tập huấn sử dụng cho giáo viên nhiều khi còn do các công ty trực
tiếp cung cấp thiết bị dạy học đảm nhiệm nên phần lớn chỉ là hướng dẫn lắp đặt,
vận hành về mặt kĩ thuật, chưa đi sâu vào phương pháp sử dụng các thí nghiệm
đó trong dạy học…
1.3. Cán bộ phụ trách phòng thí nghiệm là giáo viên kiêm nhiệm, lại hay thay
đổi vì lí do khách quan nên không nắm rõ các dụng cụ thí nghiệm, nhất là dụng
cụ của bộ môn khác với chuyên môn của họ. Vì vậy họ không trợ giúp được
nhiều cho giáo viên chuẩn bị tốt các dụng cụ thí nghiệm, dẫn tới việc giáo viên
ngại sử dụng đồ dùng dạy học, hiện tượng dạy chay, dạy lý thuyết suông khá
phổ biến.
2. Những khó khăn khách quan
2.1. Phòng thí nghiệm và phòng kho chứa thiết bị chưa đầy đủ, sắp xếp chưa
hợp lý. Đây là một điều kiện cần thiết đầu tiên đảm bảo cho việc thực hiện các
thí nghiệm, các tiết thực hành, tuy nhiên hệ thống phòng thực hành còn thiếu
nên gây nhiều khó khăn cho việc triển khai sử dụng thiết bị dạy học, từ đó giáo
viên bộ môn ngại sử dụng thiết bị dạy học.
Phạm Thị Càn

Trang 4


Trường THPT số 1 Bố Trạch

2.2. Cơ sở vật chất, trang thiết bị về công nghệ thông tin còn ít, số lượng máy
chiếu, máy tính chưa đáp ứng đầy đủ cho việc dạy và học của GV và HS.Trình
độ tin học của đa số cán bộ, giáo viên còn hạn chế, một số giáo viên lớn tuổi ít
ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy.
2.3. Các loại hồ sơ sổ sách phục vụ chưa thật đầy đủ và bài bản để có thể giúp
ban giám hiệu quản lý một cách có hiệu quả. Các loại sổ sách thường sử dụng
theo qui định là Sổ tài sản thiết bị dạy học và Sổ sử dụng thiết bị dạy học vàmột

số hồ sơ khác do trường tự thiết kế để sử dụng nhưng cũng chưa đầy đủ thông
tin và chưa giúp cho cán bộ thiết bị và ban giám hiệu quản lý có hiệu quả việc sử
dụng thiết bị dạy học vào thực tế giảng dạy.
2.4.Trang thiết bị dễ hư hỏng, khó bổ sung dẫn đến tình trạng không đồng bộ
khi triển khai sử dụng. Thiết bị dạy họcđược cấp phát tương đối đầy đủ song
chất lượng một số chi tiếtcòn chưa đáp ứng được yêu cầu của bài học. Trong quá
trình sử dụng thiết bị dạy học thường bị hư hỏng và mất mát do tinh thần bảo
quản, giữ gìn củahọc sinh chưa cao. Một sốthiết bị thí nghiệm hư hỏng không
được sửa chữa, các hóa chấthết hoặc biến chất không sử dụng được nhưng cũng
chưa bổ sung kịp thời gây ảnh hưởng đến chất lượng các tiết thí nghiệm, thực
hành. Các bộ môn Vật lí, Hóa học, Sinh học là những môn khoa học thực
nghiệm, nhiều kiến thức được hình thành trên cơ sở thực nghiệm do vậy, việc
quản lý và sử dụng các đồ dùng dạy học như thế nào để nâng cao chất lượng và
hiệu quả dạy học là một vấn đề cần được quan tâm đặc biệt.

III. CÁC BIỆN PHÁP GIẢI QUYẾT
Sau đây là nội dung và kết quả mà các giải pháp mà tôi đã áp dụng trong ba
năm qua tại trường trung học phổ thông số 1 Bố Trạch và đã đem lại những
thành công bước đầu.
1. Làm chuyển biến quan điểm, nhận thức của cán bộ, giáo viên về tầm
quan trọng của đồ dùng dạy học trong đổi mới phương pháp giảng dạy
- Từ thực trạng trên, tôi nhận thấy phải nâng cao nhận thức của đội ngũ về
ý nghĩa và tầm quan trọng của thiết bị dạy học trong việc đổi mới phương pháp
giảng dạy theo hướng tích cực như toàn ngành giáo dục đang triển khai thực
Phạm Thị Càn

Trang 5


Trường THPT số 1 Bố Trạch

hiện rầm rộ bấy lâu nay. Do đó tôi đã tăng cường chỉ đạo công tác giáo dục,
tuyên truyền trong các buổi họp cơ quan, các hội nghị chuyên đề và các buổi
sinh hoạt tổ chuyên môn để quán triệt các yêu cầu đổi mới, trao đổi kinh
nghiệm, bàn biện pháp thời khắc phục những khó khăn để thực hiện tốt hơn việc
sử dụng thiết bị dạy học trong quá trình giảng dạy của mỗi cá nhân.
- Nhà trường tạo điều kiện cho giáo viên tự trang bị cho mình cơ sở lí luận về
phương pháp thực nghiệm và tích luỹ kinh nghiệm thực tế để tạo cho các tiết
học thí nghiệm, thực hành thực sự chất lượng và hứng thú đối với học sinh. Đội
ngũ giáo viên tích cực đầu tư, tìm tòi những phương án thí nghiệm tốt nhất, cách
tiến hành thí nghiệm có hiệu quả, tự làm hoặc sưu tầm một số dụng cụ, phương
tiện đơn giản; đồng thời thường xuyên học hỏi để nâng cao năng lực sử dụng các
thiết bị dạy học hiện đại và cập nhật các ứng dụng mới trong dạy học …
- Nêu cao tinh thần trách nhiệm của giáo viên trước mỗi tiết dạy, muốn vậy,
giáo viên cần hình thành thói quen nghiên cứu và làm thí nghiệm trước khi thực
hiện bài dạy. Đối với người giáo viên việc thực hiện thành công công các thí
nghiệm hay hướng dẫn cho học sinh tiến hành thí nghiệm thành công là một
điều hết sức quan trọng, vì kết quả thí nghiệm chính xác thì càng củng cố lòng
tin của học sinh vào những điều thầy giáo dạy, tin vào khoa học. Mặt khác việc
sử dụng thiết bị dạy học thông qua các hoạt động thí nghiệm, thực hành có tác
dụng to lớn trong việc phát triển năng lực tư duy, óc sáng tạo và tính tích cực
học tập của học sinh.
- Mặt khác vai trò của giáo viên phụ trách thiết bị cũng đóng vai trò rất quan
trọng, vì vậy việc phân công cán bộ, giáo viên làm công tác thiết bị phải bảo
đảm năng lực chuyên môn, khả năng hiểu biết về trang thiết bị thí nghiệm của
nhiều bộ môn. Trước đây các giáo viên bộ môn làm công tác kiêm nhiệm thiết bị
nên tôi đã chú trọng công tác bồi dưỡng, nâng cao kiến thức của đội ngũ làm
công tác thiết bị để đảm bảo thực hiện tốt nhiệm vụ được giao.
2. Xây dựng, cải tiến các biểu mẫu phục vụ cho công tác quản lý và sử
dụng đồ dùng dạy học

Các biểu mẫu hồ sơ phục vụ cho công tác quản lý và sử dụng thiết bị còn
nhiều hạn chế như đã nêu ở trên nên tôi đã chỉ đạo cán bộ thí nghiệm thiết kế
Phạm Thị Càn

Trang 6


Trường THPT số 1 Bố Trạch

thêm các biểu mẫu để giúp cho cán bộ thiết bị và ban giám hiệu quản lý có hiệu
quả việc sử dụng thiết bị dạy học vào giảng dạy. Các biểu mẫu này phải đảm bảo
đơn giản nhưng đầy đủ thông tin, tiện lợi cho việc ghi chép và theo dõi đánh giá
của các bộ phận liên quan đồng thời cũng không phát sinh quá nhiều biểu mẫu
gây rắc rối thêm khi thực hiện. Sau đây là một số biểu mẫu đã được sử dụng ở
trường và đã góp phần không nhỏ trong việc nâng cao chất lượng quản lý và sử
dụng thiết bị dạy học mấy năm qua (xem phụ lục):
2.1. Bảng nội quy phòng thực hành
Các phòng thực hành, phòng dạy giáo án điện tử phải có bảng nội quy được
niêm yết công khai trước cửa phòng để cán bộ, giáo viên và học sinh thực hiện
nghiêm túc.
2.2. Sổ kế hoạch hoạt động của phụ trách thiết bị
Đầu năm học, căn cứ vào kế hoạch chung của nhà trường, cán bộ thiết bị lập
kế hoạch công tác thiết bị trong năm, bao gồm: Kế hoạch năm học; Kế hoạch
tháng, tuần và lịch làm việc hàng tuần.Kế hoạch tháng, được thực hiện vào đầu
năm vàđược bổ sung hàng thángsau khi họp hội đồng để phù hợp với kế hoạch
của trường.
2.3. Sổ danh mục
Đầu năm, tôi chỉ đạo cho cán bộ phụ trách thiết bị, căn cứ vào số lượng đồ
dùng dạy học thực có trong kho, căn cứ vào công năng sử dụng của chúng lập
thành Sổ danh mục đồ dùng dạy học theo mẫu của trường phát hành, điểm mới

của cuốn sổ này là cột ghi chú ghi rõ thiết bị đó được sử dụng vào bài nào, lớp
nào để giáo viên dễ sử dụng và nhà trường dễ kiểm trađồng thời dán công khai
tại bảng tin của các tổ chuyên môn(Mẫu số 1).
2.4. Đăng ký sử dụng đồ dùng dạy học của giáo viên bộ môn.
Đầu học kỳ, sau khi phân công chuyên môn xong nhà trường yêu cầu từng
giáo viên các bộ môn đăng ký sử dụng đồ dùng dạy học trong học kỳ ở các lớp
mình dạy theo “Bảng đăng ký sử dụng đồ dùng dạy học” của giáo viên bộ môn
(mẫu số2). Giáo viên bộ môn căn cứ vào phân phối chương trình, bản danh mục
đồ dùng dạy học của trường để lập bản đăng ký chi tiết. Trong đó cột số 7 ghi
Phạm Thị Càn

Trang 7


Trường THPT số 1 Bố Trạch

thiết bị đó sử dụng ở trên lớp hay ở phòng thực hành, cột số 9 ghi các thay đổi
nếu có, ghi theo thứ tự từ khối 10,11,12.Giáo viên bộ môn phải hoàn thành bảng
đăng ký trước khi năm học bắt đầu.
2.5. Sổ theo dõi cho mượn và trả thiết bị
Sổ cho mựơn thiết bị dùng để ghi lại các thiết bị mà giáo viên đã mượn
và sử dụng được lập riêng cho từng giáo viên theo từng học kỳ(Mẫu số 3).Cán
bộ phụ trách thiết bị căn cứ vào bản đăng ký của giáo viên (Mẫu số 2) để ghi
đầy đủ thông tin vào các cột 1,2,3,4 theo thứ tự từ lớp 10, 11,12. Khi giáo viên
mượn phải đối chiếu lại nếu số lượng có thay đổi thì sửa lại bằng mực đỏ và ký
nhận vào cột số 5. Khi sử dụng xong, đúng thời hạn giáo viên đem trả thiết bị thì
ghi tiếp vào các cột 6,7,8. Nếu có mất mát hư hỏng thì ghi rõ vào cột số 9. Điểm
đổi mới của cuốn sổ này là phần mượn của giáo viên được ghi ngay từ đầu năm,
thực chất phần này chỉ là dự kiến, nhưng qua đó giúp cán bộ phụ trách thiết bị
nắm được yêu cầu cụ thể của từng giáo viên nên chủ động hơn trong việc chuẩn

bị. Như vậy cuốn sổ này vừa để theo dõi quá trình mượn, trả thiết bị của giáo
viên đồng thời thống kê được lượt mượn và số lần sử dụng thiết bị của từng giáo
viên từ đó giúp các tổ chuyên môn, ban giám hiệu nhà trường đánh giá chính
xác tình hình sử dụng thiết bị dạy học của giáo viên.
2.6. Sổ theo dõi tiết dạy thực hành, dạy giáo án điện tử
Trước đây, khi giáo viên dạy thực hành ở phòng thực hành hoặc dạy giáo
án điện tử ở phòng máy chiếu thì họ chỉ ghi phê nhận xét tiết dạy vào Sổ đầu bài
chung của lớp, vì vậy việc theo dõi các tiết dạy ở các phòng này của cán bộ phụ
trách thiết bị là rất khó khăn. Để có cơ sở theo dõi việc thực hiện các tiết dạy
thực hành, dạy giáo án điện tử của giáo viên theo kế hoạch, chúng tôi trang bị
cho mỗi phòng một cuốn sổ theo dõi (Mẫu số 4) độc lập với sổ đầu bài do cán
bộ thiết bị quản lý, giáo viên bộ môn phê ký cùng lúc với phê ký sổ đầu bài của
lớp. Hàng tuần, hàng tháng cán bộ thiết bị có trách nhiệm tổng kết số giờ thực
hành, giờ dạy bằng giáo án điện tử, nhận xét kết quả để báo cáo cho ban giám
hiệu, tổ chuyên môn đánh giá đúng tình hình thực hiện từ đó có biện pháp điều
chỉnh kịp thời.
Phạm Thị Càn

Trang 8


Trường THPT số 1 Bố Trạch

Cùng với việc cải tiến sổ sách, tôi cũng tăng cường công tác kiểm tra, quản lí
chuyên môn của nhà trường dựa trên kế hoạch giảng dạy năm học và báo giảng
hàng tuần của giáo viên, phối hợp chuẩn bị thiết bị dạy học theo yêu cầu của nội
dung chương trình với lịch báo giảng, đăng kí sử dụng thiết bị. Đây là bước
chuẩn bị cơ bản cho công tác quản lý của nhà trường. Đầu mỗi học kỳ, tổ
chuyên môn thống nhất nội dung chương trình theo hướng dẫn của cấp có thẩm
quyền, căn cứ danh mục đồ dùng dạy học (mẫu 1) được niêm yết công khai trên

bảng tin của tổ, của phòng thực hành từ đó lập kế hoạch sử dụng đồ dùng dạy
học một cách chi tiết theo mẫu thống nhất của trường (mẫu 2). Kế hoạch này
được tổ trưởng chuyên môn ký duyệt, phô tô thành 2 bản để giáo viên giữ một
bản, cán bộ thiết bị giữ một bản. Cán bộ thiết bị căn cứ vào đó để chuẩn bị, lắp
ráp hoàn chỉnh, đủ số bộ theo quy định để giáo viên sử dụng. Giáo viên cần phải
dành thời gian phối hợp với cán bộ thiết bị để lắp ráp thí nghiệm, thử nghiệm
cho đạt yêu cầu trước khi mang dụng cụ lên lớp hoặc dạy thực hành. Khi giáo
viên tiến hành thí nghiệm, dạy thực hành thì phải ghi vào sổ mượn, trả thiết bị
(mẫu 3) đồng thời ghi vào sổ theo dõi tiết dạy (mẫu 4) của phòng thực hành
hoặc phòng giáo án điện tử. Cuối mỗi tháng khi kiểm tra tiến độ thưc hiện
chương trình tổ trưởng sẽ đánh giá được tình hình sử dụng thiết bị dạy học của
từng người trong tổ, từ đó chỉ đạo, uốn nắn kịp thời các sai sót xẩy ra (nếu có).
Việc sử dụng thiết bị dạy học cũng là một trong các tiêu chí đánh giá công tác
chuyên môn của nhà trường, qua kiểm tra đánh giá của tổ chuyên môn, của cán
bộ phụ trách thiết bị , nếu giáo viên thực hiện tốt thì được cộng điểm thi đua,
nếu sai sót thì tùy mức độ để hạ bậc thi đua hoặc xử lý kỷ luật. Nhờ các biện
pháp trên mà việc sử dụng thiết bị dạy học ngày càng đi vào nền nếp, góp phần
nâng cao hiệu quả công tác quản lý của nhà trường trong lĩnh vực này.
3. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy
Việc sử dụng công nghệ thông tin trong giáo dục đòi hỏi một sự đầu tư cơ sở
vật chất nhất định, nhắm vào mục tiêu giúp lãnh đạo quản lí công tác, hỗ trợ
giáo viên giảng dạy, khai thác việc sử dụng thiết bị dạy học, hỗ trợ học sinh học

Phạm Thị Càn

Trang 9


Trường THPT số 1 Bố Trạch

tập và hỗ trợ đổi mới tổ chức kiểm tra đánh giá. Trên cơ sở đó tôi đã chỉ đạo nhà
trường chú trọng thực hiện các công việc sau:
- Nâng cấp hệ thống máy tính hiện có của nhà trường : Máy của bộ phận kế
toán, máy của Đoàn thể, máy in, máy phô tô và các phương tiện khác liên quan.
Mua sắm thêm 11 bộ máy vi tính mới trang bị cho ban giám hiệu, cán bộ thiết
bị, thư viện, văn thư, đoàn thanh niên và 5 bộ phục vụ cho giáo viên sử dụng
chung. Ngoài ra còn mua thêm 3 máy in và 1 máy phô tô để phục vụ công tác
chuyên môn của nhà trường.
- Mua 4 máy chiếu để trang bị cho phòng dạy giáo án điện tử. Mua 4 máy
tính xách tay trang bị cho ban giám hiệu và các đoàn thể sử dụng.
- Kết nối Internet tốc độ cao ADSL với hai gói thuê bao cho hệ thống máy
của giáo viên và một phòng học tin của học sinh để giáo viên sử dụng và học
sinh thực hành mạng. Trang WEB của trường đã đi vào hoạt động đáp ứng được
việc đưa các thông tin của trường lên mạng Internet phục vụ cho việc liên hệ
giữa nhà trường và gia đình học sinh.
- Thiết lập hệ thống thư điện tử (Email) trong Hội đồng sư phạm theo từng
chức năng công việc, theo Tổ chuyên môn, các tổ chức đoàn thể và các cá nhân
để thực hiện việc trao đổi thông tin giữa các giáo viên với nhau, với trường, và
với Sở Giáo dục&Đào tạo.
- Khuyến khích và tạo điều kiện để cán bộ giáo viên mua máy vi tính, máy
xách tay và nối mạng Internet. Để đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin
trong trường học một cách nhanh chóng, vững chắc phù hợp với trình độ nhận
thức và đặc điểm tình hình của trường trung học phổ thông Số 1 Bố Trạch, ngoài
yếu tố cơ sở vật chất như đã nêu ở trên thì việc bồi dưỡng cho tất cả cán bộ, giáo
viên trong trường sử dụng, ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác, trong
giảng dạy để đạt được mục tiêu đổi mới giáo dục là hết sức cần thiết. Nhà
trường đã phối hợp với công đoàn tổ chức các lớp bồi dưỡng tin học cho cán bộ
giáo viên của trường tập trung vào các nội dung sau :
- Nâng cao kiến thức chung về tin học để giáo viên biết sử dụng các phần
mềm để soạn giảng bằng máy vi tính (soạn giáo án thông thường và soạn giáo án

điện tử), làm đề thi, cộng điểm .v.v.
Phạm Thị Càn

Trang 10


Trường THPT số 1 Bố Trạch

- Tăng cường công tác học tập, nghiên cứu việc soạn giảng bằng giáo án
điện tử cho giáo viên. Hướng dẫn cho giáo viên sử dụng phần mềm soạn giảng
Powerpoit, Violet và các phần mềm ứng dụng khác để phục vụ chuyên môn như
soạn thảo văn bản, soạn giáo án điện tử, trộn đề trắc nghiệm, cộng điểm, các
biểu mẫu thống kê, báo cáo .v.v.
- Tổ chức các tiết thao giảng sử dụng giáo án điện tử ở các tổ bộ môn để
đánh giá rút kinh nghiệm rồi áp dụng vào các tiết dạy bình thường. Bắt buộc các
giờ thao giảng phải có ứng dụng công nghệ thông tin. Đây là một trong những
tiêu chí để đánh giá, xếp loại thi đua hàng năm của tổ chuyên môn, của cán bộ,
giáo viên.
Kết quả trong vòng ba năm, việc ứng dung công nghệ thông tin của trường đã
có bước phát triển vượt bậc thể hiện rõ ở các mặt sau đây:
- Cơ sở vật chất của trường đầu tư cho việc phát triển công nghệ thông tin
của trường trong 3 năm qua là khá lớn, hiện nay trường đã có 64 máy vi tính để
bàn, 10 máy xách tay phục vụ cho công tác giảng dạy và quản lý, trong đó 4
phòng tin và toàn bộ máy của các phòng ban được nối mạng Internet. Hiện tại có
8 máy in và 2 máy photo đang hoạt động, có 8 máy chiếu trang bị cho 6 phòng
chuyên để dạy giáo án điện tử, 6 phòng thực hành và hội trường phục vụ cho
công tác tập huấn, học chính trị, hội thảo .v.v.
Về cá nhân, trong ba năm qua nhờ những biện pháp hỗ trợ của trường, công
đoàn và sự nhận thức của cán bộ, giáo viên về tầm quan trọng của việc ứng dụng
công nghệ thông tin mà số lượng máy tính, máy xách tay và số gia đình nối

mạng Internet tăng lên nhanh chóng.
- Thể hiện trong việc tìm kiếm và chia sẻ thông tin. Toàn bộ giáo viên của
trường lập hộp thư điện tử và việc trao đổi thông tin trên mạng cũng được đẩy
mạnh hơn trước nhiều.
- Thể hiện trong soạn giảng : Tất cả các bộ môn đều có giáo viên soạn bài
bằng máy vi tính và dạy giáo án điện tử. Các tiết thao giảng phải có 100% số tiết
dạy bằng giáo án điện tử. Ngoài ra nhiều giáo viên dạy giáo án điện tử trong các
tiết khác, ở hầu hết các bộ môn Toán, Vật lý, Hoá học, Sinh học, Công nghệ,
Anh văn, Ngữ văn.
Phạm Thị Càn

Trang 11


Trường THPT số 1 Bố Trạch

- Kết quả học tập của học sinh cũng được nâng lên rõ rệt, tỉ lệ học sinh lên
lớp, tỉ lệ tốt nghiệp, tỉ lệ học sinh đậu vào các trường đại học, cao đẳng năm sau
tiến bộ hơn năm trước.
4. Tích cực mua sắm bổ sung, sửa chữa và làm thêm thiết bị đơn giản
Thời gian gần đây thực hiện chủ trương đổi mới phương pháp giảng dạy
và học tập, nhà nước đã cung cấp đầy đủ trang thiết bị bộ môn cho tất cả các
khối lớp, mỗi khối được trang bị sáu bộ và nhiều loại máy móc, thiết bị hiện đại
khác. Có thể nói thiết bị dạy học của trường đã đáp ứng gần như toàn bộ yêu
cầu của chương trình giảng dạy. Tuy nhiên qua quá trình sử dụng các thiết bị sẽ
bị hư hao, thất lạc hoặc độ chính xác kém làm cho chất lượng giờ dạy có tiến
hành thí nghiệm hay các giờ thực hành sẽ giảm sút. Vì vậy vấn đề sửa chữa, bổ
sung thiết bị hư hỏng cũng như tự làm các thiết bị dạy học đơn giản là một trong
các giải pháp quan trọng mà nhà trường đã quan tâm chỉ đạo thực hiện.
Giáo dục ý thức bảo quản, giữ gìn của công cho giáo viên và học sinh để

sử dụng có hiệu quả, khai thác tốt đồ dùng dạy học hiện có và các trang thiết bị
hiện đại khác. Thực hiện tốt quy định mượn và trả đồ dùng dạy học, nội qui
phòng thực hành, phòng máy tính, phòng dạy giáo án điện tử của trường. Yêu
cầu giáo viên thường xuyên nghiên cứu tài liệu hướng dẫn thí nghiệm, tuỳ theo
bài nào, khối lớp nào để có cách bố trí chọn dụng cụ thí nghiệm cho phù hợp.
Cùng với cán bộ phụ trách thiết bị thường xuyên đề xuất những giải pháp sử
dụng và bảo quản thiết bị dạy học có hiệu quả, lắp đặt, bố trí thiết bị và thao tác
thử thiết bị dạy học trước khi lên lớp để phát hiện những hư hỏng và các sai sót
để kịp thời khắc phục. Trong mỗi tiết học giáo viên phải rèn luyện các em ý
thức giữ gìn cẩn thận, không đùa nghịch tranh giành khi làm thí nghiệm, không
tự ý tháo lắp nếu không được phép, không để học sinh tự thao tác khi chưa có
sự hướng dẫn của giáo viên, nhắc nhở học sinh thực hiện nội quy và các qui
định khác về an toàn lao động cho người và an toàn cho thiết bị của trường.
Hoạt động này đã góp phần nâng cao ý thức giữ gìn bảo quản thiết bị của giáo
viên và học sinh, và đã góp phần không nhỏ vào việc nâng cao hiệu quả sử dụng

Phạm Thị Càn

Trang 12


Trường THPT số 1 Bố Trạch

thiết bị dạy học theo hướng đổi mới phương pháp dạy và học hiện nay của
trường.
Đối với các thiết bị hư hỏng hoặc độ chính xác thấp, nhà trường có kế hoạch
mua bổ sung hoặc sửa chữa kịp thời, nếu hư hỏng đơn giản cán bộ thiết bị cùng
giáo viên khắc phục, nếu hư hỏng nặng thì phải đem ra tiệm sửa hoặc mua thay
thế ngay chứ không để cuối năm kiểm kê xong mớiđem đi sửa. Vì vậy các bộ
dụng cụ thí nghiệm luôn luôn được bổ sung đầy đủ, phục vụ tốt cho các tiết dạy

và các tiết thực hành.

IV. KẾT QUẢ VÀ HIỆU QUẢ PHỔ BIẾN ỨNG DỤNG NỘI
DUNG VÀO THỰC TIỄN
1. Đối với giáo viên
- Các cán bộ, giáo viên của trường đã có nhiều chuyển biến tốt về nhận thức
về vai trò của thiết bị dạy học đối với công cuộc đổi mới của giáo dục hiện nay
và việc sử dụng đồ dùng dạy học có tác dụng quan trọng cho quá trình phát triển
tư duy của học sinh, là chìa khóa cho việc đổi mới phương pháp dạy học theo
hướng lấy người học làm trung tâm. Từ đó các giáo viên đã tích cực học hỏi, tìm
tòi, sáng tạo để nâng cao năng lực chuyên môn, nghiệp vụ của bản thân và phát
huy tốt phương pháp dạy học theo hướng tích cực, khắc phục thói quen dạy
chay, ngại khó ngại khổ khi sử dụng đồ dùng dạy học như trước đây.
- Qua quá trình thực hiện các thí nghiệm, đã góp phần nâng cao kĩ năng thực
hành cho giáo viên và hình thành phương pháp giảng dạy đổi mới. Đồng thời nâng
cao ý thức giữ gìn, bảo quản tốt thiết bị, sửa chữa, khắc phục khi có thiết bị hư
hỏng.
- Trong thời gian qua đã thực hiện 100% các giờ thực hành theo phân phối
chương trình và thực hiện được hầu hết các thí nghiệm trên lớp ở các bộ môn
Vật lý, Hóa học, Sinh học. Số giờ dạy theo phương pháp mới và dạy giáo án
điện tử tăng lên nhanh chóng, các phong trào thi đua của trường trong thời gian
qua cũng đạt nhiều kết quả hơn trước.

Phạm Thị Càn

Trang 13


Trường THPT số 1 Bố Trạch

Sau đây là một số số liệu thống kê của ba năm học:
Nội dung

2010 -2011

Tỉ lệ giờ học có thực hiện thí
nghiệm môn Vật lý
Tỉ lệ giờ học có thực hiện thí
nghiệm môn Hoá học
Tỉ lệ giờ học có thực hiện thí
nghiệm môn Sinh học
Số giờ dạy bài giảng điện tử

2011 - 2012

2012- 2013

78%

85,5%

88%

73 %

78,5%

85%

75 %

78,5%

82%

30

120

160

Ghi chú

2. Đối với học sinh
- Đa số học sinh được rèn luyện kỹ năng sử dụng các đồ dùng dạy học, tự lắp
ráp và tiến hành được những thí nghiệm theo yêu cầu. Thông qua thí nghiệm,
thực hành học sinh tiếp thu nhanh kiến thức, hiểu bài kỹ hơn, ghi nhớ sâu hơn,
ham thích bộ môn do đó nâng cao chất lượng học tập, hạn chế học sinh yếu kém
bỏ học.
- Qua đó các em học sinh được rèn luyện kỹ năng xử lý tốt thông tin và cả dữ
liệu thu thập được từ quan sát, nghe nhìn hoặc thí nghiệm. Có thái độ chăm chỉ
và hứng thú, tích cực trong giờ học, có tinh thần hợp tác, phối hợp hoạt động
nhóm trong thí nghiệm, trong nghiên cứu.

Phạm Thị Càn

Trang 14


Trường THPT số 1 Bố Trạch

- Kết quả giảng dạy các bộ môn khai thác và sử dụng thiết bị có nhiều tiến bộ
rõ rệt :
Nội dung

2010 -2011

Tỉ lệ trên trung
bình môn Vật lý
Tỉ lệ trên trung
bình môn Hóa học
Tỉ lệ trên trung
bình môn Sinh học
Tỉ lệ tốt nghiệp
cuối cấp
Tỉ lệ đậu Đại học
Cao đẳng

Phạm Thị Càn

Trang 15

2011 - 2012

2012- 2013

51,8%

52,1%

56,2%

58,5%

61,1%

62,7%

68,2%

69,6%

72,4%

100%

99,8%

59%

65%

Ghi chú


Trường THPT số 1 Bố Trạch

C. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT
I. KẾT LUẬN
Như chúng ta đã biết, đồ dùng dạy học là phương tiện rất cần thiết trong các

tiết dạy trên lớp của các bộ môn Lý, Hoá, Sinh, giúp cho người thầy đổi mới
phương pháp dạy học, tạo điều kiện cho học sinh chủ động, sáng tạo trong việc
lĩnh hội kiến thức. Trong thời gian qua, tại trường trung học phổ thông Số 1 Bố
Trạchtôi đã áp dụng thành công các giải pháp để nâng cao hiệu quả của việc
quản lý và sử dụng thiết bị dạy học. Tôi mong rằng sáng kiến này sẽ nhận được
sự đóng góp chân tình của các đồng nghiệp để sao việc khai thác và sử dụng
thiết bị dạy học ở các trường trung học phổ thông thu được hiệu quả cao nhất,
đáp ứng dược yêu cầu của sự nghiệp đổi mới phương pháp dạy và học theo tinh
thần nghị quyết Hội nghị Trung ương lần thứ 2 :“ Đổi mới mạnh mẽ phương
pháp giáo dục và đào tạo, khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện thành
nét tư duy sáng tạo của người học. Từng bước áp dụng phương pháp tiên tiến
phương tiện hiện đại vào quá trình dạy học…”.

II. ĐỀ XUẤT
- Đề nghị các nhà cung cấp cần chú ý tăng cường chất lượng của các đồ dùng
dạy học, thời gian qua trong các bộ thí nghiệm vẫn có những chi tiết chất lượng
chưa tốt, kết quả không chính xác, làm ảnh hưởng đến chất lượng các giờ dạy,
có lúc học sinh thiếu tin tưởng khi thí nghiệm.
- Một số hoá chất không đuợc bổ sung kịp thời, đặt mua ở Công ty Sách thiết
bị không có mua ở ngoài cũng không được. Đề nghị Công ty Sách thiết bị cần có
phuơng án cung cấp bổ sung các hoá chất, các thiết bị lẻ, giúp các trường khắc
phục khó khăn này.
- Ngành giáo dục thường xuyên tổ chức các buổi tập huấn phương pháp khai
thác và sử dụng các thiết bị dạy học và các phương tiện hiện đại khác.Mỗi cán
bộ giáo viên cần tham gia đầy đủ các lớp tập huấn sử dụng đồ dùng dạy học do
ngành tổ chức và học tập các tài liệu sử dụng đồ dùng dạy học.
- Đối với các cấp quản lý cần tăng cường hơn nữa công tác quản lý để khai
thác sử dụng có hiệu quả đồ dùng dạy học cũng như phương tiện hiện đại khác
Phạm Thị Càn

Trang 16


Trường THPT số 1 Bố Trạch

nhằm góp phần nâng cao chất lượng bộ môn, giúp học sinh phát triển toàn diện,
rèn luyện đức tính cần cù, cẩn thận, kiên trì, trung thực và kỹ năng thực hành.
- Đối với giáo viên , mỗi người cần không ngừng đầu tư, tích cực tìm tòi
những biện pháp hay, phương án thí nghiệm tốt, có hiệu quả, đồng thời cần
thường xuyên học hỏi để nâng cao năng lực sử dụng các đồ dùng dạy học, các
phương tiện hiện đại và cập nhật các ứng dụng mới trong dạy học.
***

Phạm Thị Càn

Trang 17


Trường THPT số 1 Bố Trạch

PHỤ LỤC
* Mẫu số 1:
DANH MỤC ĐỒ DẠY HỌC
Môn: ................
TT

(Mẫu số 1)

Tên thiết bị

(1)

Đơn

Số

vị
(3)

lượng
(4)

(2)

Khối

Ban giám hiệu

•

Ghi chú

lớp
(5)

(Tiết PPCT, bài dạy)
(6)

Cán bộ phụ trách thiết bị

Mẫu số 2:

BẢNG ĐĂNG KÝ SỬ DỤNG THIẾT BỊ DẠY HỌC

(Mẫu số 2)

Học kỳ .......... Năm học :........
Họ và tên giáo viên: ……………………....……….Tổ :
………………….
Môn dạy:

.................................

Tuần
chương

Tên đồ dùng

trình

Đơn vị
tính

Lớp dạy : ....................................................................................................

Số
lượng
dự
kiến

(1)

(2)

(3)

Tổ chuyên môn duyệt

Phạm Thị Càn

Trang 18

(4)

Dạy
tiết
theo
PPCT

(5)

Tiết
Khối
lớp
dạy

(6)

Nơi sử
dụng

(7)

dạy bài
giảng

Ghi chú

điện tử

(8)

(9)

Người lập bảng


Trường THPT số 1 Bố Trạch

Mẫu số 3:
SỔ THEO DÕI MƯỢN, TRẢ THIẾT BỊ DẠY HỌC

(Mẫu số 3)

Học kỳ .......... Năm học : ..............
Họ và tên giáo viên: ……………………....……….Tổ : ……………............…….
Môn dạy:

.................................

Lớp dạy : ............................................................................................

Dạy tiết
Ngày
mượn

Tên đồ dùng

(1)

(2)

Ban giám hiệu

Phạm Thị Càn

Trang 19

theo

Số lượng

PPCT

mượn

(3)

(4)

Ký

Ngày

Tình

nhận

trả

trạng

Ký trả

Ghi chú

khi trả

(5)

(6)

(7)

(8)

Cán bộ phụ trách

(9)

Trường THPT số 1 Bố Trạch

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.

Danh mục thiết bị dạy học tối thiểu các khối lớp trung học phổ
thông của Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành kèm theo Quyết định 15/2007/QĐBGDĐT ngày 8 tháng 5 năm 2007.

2.

Tài liệu Bồi dưỡng phương pháp thực nghiệm cho học sinh trong
giảng dạy Vật lý ở trường trung học phổ thông của Trường Đại học Sư Phạm Thành
phố Hồ Chí Minh, tác giả Tiến sĩ Lê Thị Thanh Thảo.

3.

Các thống kê báo cáo của trường trung học phổ thông số 1 Bố
Trạch.

4.

Một số tư liệu khác của đồng nghiệp.

Phạm Thị Càn

Trang 20