Đôi nét về lá cờ Phật giáo

Nghiên cứu Tôn giáo. Số 10 - 2007

68
Thờng thức Tôn giáo

đôi nét Về lá cờ Phật giáo
Lê Tâm Đắc(*)
1. Sáng tạo ra lá cờ Phật giáo thế giới
l Henry Steel Olcott (1832-1907), quốc
tịch Hoa Kỳ, một ngời tiên phong trong
việc khởi xớng v có nhiều đóng góp
quan trọng đối với việc tổ chức v thực
hiện phong tro chấn hng Phật giáo tại
Sri Lanka, cũng l phong tro chấn hng
Phật giáo của thế giới từ cuối thế kỉ XIX.
Năm 1875, sau khi kết hôn đợc 1
năm, Henry Steel Olcott đã cùng ngời vợ
của mình, b Helena Petrovna Blavatsky
(ngời Nga), sáng lập ra Hội Linh Trí
(Theosophical Society), một trong những
hội Phật giáo đầu tiên ở Hoa Kỳ, đóng vai
trò chính giúp ngời Hoa Kỳ đến với Phật
giáo của Phơng Đông. Trớc khi đến với
Phật giáo, vợ chồng Henry Steel Olcott
theo đạo Tin Lnh. Giải thích về nguyên
nhân của việc thnh lập Hội Linh Trí,
Henry Steel Olcott cho rằng: "Ngời Kitô
có hội truyền bá lời dạy của Chúa, thì tại
sao chúng ta không lập hội để truyền bá
lời Phật dạy?"(1).
Ngy 25 tháng 5 năm 1880, vợ chồng

Henry Steel Olcott đã quy y Tam Bảo tại
tu viện Wijananda ở Galle. "Nh vậy, hai
vị ny l ngời Hoa Kỳ v ngời Châu Âu
đầu tiên công khai v trịnh trọng trở
thnh tín đồ theo đạo Phật"(2). Ông b tự
nguyện quy y Tam Bảo với một sự lí giải
của những ngời từng theo đạo Tin Lnh
nh sau: "Nếu đạo Phật chứa đựng một
giáo thuyết độc đoán m buộc chúng tôi
phải chấp nhận, thì chúng tôi sẽ không
thọ Tam quy ngũ giới v theo đạo Phật
trong mời phút. Đạo Phật của chúng ta
do Đức Đạo s Thích Ca khai sáng, l đạo
của trí tuệ, l linh hồn của tất cả những

tín ngỡng thế giới cổ đại"(3). Lập luận của
H. Olcott có lẽ cũng l suy nghĩ của nhiều
ngời Âu - Mỹ "cải đạo" theo Phật giáo.
Tại Colombo, thủ đô của Sri Lanka,
H.Olcott đã thnh lập đợc 7 chi nhánh
thuộc Hội Linh Trí v một Hội Linh Trí
Phật
giáo
(Buddhist
Theosophical
Society). Mô hình công việc tiến hnh ở
Sri Lanka đợc H.Olcott giải thích rõ
rng l học tập kiểu mẫu của Kitô giáo.
Với mục đích nh vậy, H.Olcott đã tiến
hnh xây dựng nhiều trờng Phật học v

những "Sunday school" cho hội viên của
Hội. Sự khởi xớng của ông đã trở thnh
một cuộc vận động lâu di v thnh công
đối với nền giáo dục Phật giáo theo kiểu
Phơng Tây tại Sri Lanka. Bên cạnh công
tác giáo dục Phật giáo, H.Olcott còn tiến
hnh biên soạn các sách Phật học v
giảng dạy giáo lí Phật giáo. Một trong
những công trình tiêu biểu của ông l tác
phẩm Buddhist Catechism.
2. Năm 1889, H.Olcott cùng Thợng
tọa Susmangala, ngời Sri Lanka, đã
sáng tạo ra lá cờ Phật giáo. Theo
H.Olcott: Nó (lá cờ Phật giáo) có thể đợc
các quốc gia Phật giáo chấp nhận nh
một biểu tợng quốc tế cho tín ngỡng
của họ, giống nh cây Thánh Giá với tín
*. ThS, Viện Nghiên cứu Tôn giáo.
1. Dẫn theo: Thích Nguyên Tạng. Henry Steel Olcott
và phong trào phục hng Phật giáo tại Tích Lan.
Webside: ), mục Phật giáo
Quốc tế.
2. Thích Nguyên Tạng. Henry Steel Olcott và phong
trào phục hng Phật giáo tại Tích Lan. Webside:
, mục Phật giáo Quốc tế.
3. Bài đã dẫn.


Lê Tâm Đắc. Đôi nét về lá cờ Phật giáo

69

đồ Thiên Chúa giáo(4). Lá cờ Phật giáo
đợc Sri Lanka công nhận v treo tại các
ngôi chùa ở quốc gia ny trong ngy lễ
Phật Đản từ năm 1889. Tuy nhiên, lá cờ
Phật giáo ny chỉ đợc chính thức công
nhận l Phật kì thế giới trong Hội nghị
Hnh chính Phật giáo Thế giới, họp tại
Colombo (thủ đô của Sri Lanka) ngy 24
tháng 2 năm 1951.

diện Chính phủ Quốc gia Việt Nam
(chính phủ ngụy quyền), của đại diện
lãnh sự quán, đại sứ quán nớc ngoi tại
H Nội, của đông đảo Phật tử v nhân
dân, Lễ thợng kì Phật giáo thế giới đợc
tổ chức long trọng v trang nghiêm vo
ngy Phật Đản mùng Tám tháng T năm
Tân Mão (tức ngy 3/5/1951) tại chùa
Quán Sứ, H Nội.

Mu sắc của lá cờ Phật giáo thế giới
đợc phỏng theo 6 mu sắc ho quang
của Đức Phật. Cụ thể gồm các mu: xanh
đậm, vng, đỏ, cam (vng đậm) v mu
tổng hợp của 5 mu ny. Về ý nghĩa, năm
mu trong Phật kì tợng trng cho năm
căn:

Trong tuyên bố khai mạc Lễ thợng kì,
đại diện Ban Chấp hnh Hội Phật giáo
Thế giới, Thợng toạ Thích Tố Liên đã
phát biểu: "... Phật giáo Việt Nam từ nay
hân hạnh đợc sánh ngang với các nớc
Phật giáo trên thế giới, bằng chứng giờ
phút thiêng liêng ny, lá cờ biểu hiện của
Phật giáo thế giới sẽ đợc dâng lên trớc
mặt mọi ngời. Nh vậy, ánh ho quang
của Phật Tổ từ nay sẽ đợc hiển hiện trên
những mu sắc cao quý, thiêng liêng v
phấp phới bay khắp nhân hon"(6).

- Mu xanh đậm: tợng trng cho
Định căn, vì mu xanh có nghĩa l Tam
muội, l Đại không, chỉ sự bao la, vắng
lặng, sáng suốt.
- Mu vng: tợng trng cho Niệm
căn, vì có Niệm mới sinh Định từ đó m
phát Tuệ.

Trong lời đáp lễ, đại diện Thủ hiến Bắc
Việt Dơng Thiệu Chi, sau khi đánh giá
cao tầm ảnh hởng của việc Phật giáo
Việt Nam gia nhập Phật giáo thế giới, đã
nhấn mạnh đến sự hiện diện của Phật kì
tại Việt Nam: "Từ nay ở thôn quê cũng
nh ở thnh thị, lá cờ Phật giáo sẽ l một
biểu tợng thiêng liêng m mỗi khi nhìn
thấy ta phải nhớ đến sự từ bi cao cả của

Đức Phật... Hôm nay, lần đầu tiên đứng
trớc lá cờ hiệu của Phật giáo Thế giới,
tôi thiết tha cầu nguyện Phật giáo chóng
đợc thống nhất cả hình thức lẫn tinh
thần, ngõ hầu đem lại cho nhân loại một
kỉ nguyên mới trong khung cảnh an ninh
v ho bình vĩnh viễn"(7)./.

- Mu đỏ: tợng trng cho Tinh Tấn
căn, chỉ sự dũng mãnh của đức đại hùng,
đại lực.
- Mu trắng: tợng trng cho Tín căn,
tức niềm tin không thay đổi, biểu hiện sự
trong sạch của chân tâm. Trong Phật
giáo, Tín l cội nguồn của đạo đức.
- Mu cam (vng thẫm): tợng trng
cho Tuệ căn. Tuệ l kết tinh của Niệm,
Định, cũng nh mu vng thẫm l sự kết
tinh của mu vng nhạt.
- Mu tổng hợp: tợng trng cho sự
viên dung, vô ngại của đạo Phật, biểu
hiện cho việc không còn sự phân giới của
từng sắc, từng căn.

4. Dẫn theo: Minh Đức Bùi Ngọc Bách. ý nghĩa về lá
cờ Phật giáo. Webside: Nguoi Cu Si. Mục: Chùa
chiền-Nghi lễ.
5. Xem: Lá cờ Phật giáo thế giới vì đâu mà có?
BáoPhơng Tiện, số 45, năm 1951, tr. 7-8; và Minh
Đức Bùi Ngọc Bách. ý nghĩa về lá cờ Phật giáo.

Webside: Nguoi Cu Si. Mục: Chùa chiền - Nghi lễ.
6. Bài diễn văn khai mạc nói về việc treo cờ Phật giáo
thế giới. Báo Phơng Tiện, số 45, năm 1951, tr. 11.
7. Diễn văn của ông Dơng Thiệu Chi-Đại diện ngài
Thủ hiến Bắc Việt. Báo Phơng Tiện, số 45, năm
1951, tr. 13.

Tóm lại, mu sắc của lá cờ Phật giáo
biểu thị tinh thần thống nhất, đon kết
v ho hợp trong những ngời con Phật
tại các tộc ngời, các quốc gia trên ton
thế giới(5).
3. Tại Việt Nam, dới sự chủ toạ của
Ho thợng Pháp chủ Phật giáo Tăng gi
Bắc Việt, trớc sự chứng kiến của đại

69