DSpace at VNU: Vai trò của các tổ chức xã hội trong quá trình xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam

VAI TRÒ CÙA CÀC TÓ CHlTC XÀ HÒI
TRONG QUA TRÌNH XAY DT/NG NHÀ NU'ÓC
PHÀP QUYÈN XÀ HÒI CHÙ NGHÌA VIÈT NAM
Nguyèn Vàn Quyét, Nguyén Minh Phuffng

Khu vye xà bòi (dàn sy) là noi dièn ra nhùng nò lye tàp thè, phong trào xà bòi,
boat dòng eùa càc tó ehùe xà bòi, eàe mang luói xà hói. Khu vye này là mot thè tàp
hgp eàe nò lye tàp thè, lo ehùe, phong trào, nhóm, mang luói. Nò là mot bò phàn
hgp thành he thóng xà bòi nói chung. Trong nhùng nàm gàn day, nghién cùu ve eàe
tó ehùe xà bòi dàn sy lai Viél Nam dà duge càc nhà khoa hgc nghién cùu khà ky
ludng, loàn dien va ey thè. Ké lù nhùng nàm 1990, sau khi Dàng Gòng san Viét
Nam Ihye hién ehinh sàch dói mói vói trgng tàm là dàn ehù hoà mgi mal cùa ddi
sdng kinh tè, xà boi va xà hdi hoà boat dòng cung eàp dich vy edng thì càc tó ehùe
xa boi dàn sy dà phàt trién khà nianh me. Hoat ddng eùa càc td ehùe xà boi dàn sy
duge dành già là ed nhiéu ddng gdp lieh cyc trong vièc co két va ddng ^'ién càc
thành vièn trong xà boi cùng vdi Nhà nude thyc hién ed hièu qua nidi so dinh
hudng Idn eùa dal nude. Tuy nhièn, nhìn chung, càc td ehùe xà hdi dàn sy lai Viét
Nam edn ed nhiéu han che. Trong bdi cành day manh xày dyng Nhà nude phàp
quyèn xà hdi ehù nghta, ddi hdi càn phài thay dói càn bàn nhàn Ihùc vi càc tó ehùe
xà hdi dàn sy. Vièc quàn ly càc td ehùe xà bòi dàn sy càn phài duge thi che hoà
bang phàp luàt. Phàp luat phài là trgng lai giùa nhà nude va xà bòi dàn sy, phài tao
dimg khuón khó phàp ly dn dinh eho càc boat ddng ty quàn cùa càc tó ehùe xà hdi
dàn sy, ddng thdi cùng phài là edng ey quan trgng de bieu dal thài dd, dinh hudng
cùa Nhà nude ddi vdi nhu càu cùa xà hdi ddi vdi càc td ehùe xà boi dàn sy.
1. Nhàn thùc ve càc tò chuc xà hòi va xà hòi dàn su
Sy nghiép xày dyng, hoàn Ihién Nhà nude phàp quyèn xà hdi ehù nghTa d
nude la dat ra yéu càu ddi mdi nhàn thùc ve càc td ehùe xà hdi dàn sy va xà hói
dàn sy nhu là ban ddng hành, ddi tàe thyc sy trong quan he vdi Nhà nude, tu dò,
tùng bude ddi mdi quan he va phuong thùc tàe ddng eùa he thdng ehinh tri ddi vói
càc td ehùe xà hdi dàn su.
ThS., Hoc vién Thanh thiéu nién Viét Nam, Trung uang Doàn TNCS Ho Chi Minh.

PGS.TS., Vièn Khoa hoc Tò chùre Nhà nude, Bò Nói vu.

362


VAI TRÒ CÙA CÀC TÓ C H Q C XÀ

HÒI.

/. l. Tò ehùe xà hòi
Td ehùe xà hdi là hình thùc lién hiép ty nguyén con ngudi, mot trong nhùng
hinh thùc tó ehùe edng dóng xà hdi cin Ihilt, hgp ly trong ITnh vye "phi nhà nude",
nhàm phàt huy tinh nàng ddng, sàng tao, ty ehù, ty quàn eùa ngudi dàn, edng dóng
dàn cu trong phàt Iriln va quàn ly xà boi, dóng thdi tao ra sy càn bing giùa nhà
nude va càc cà nhàn, càc edng dóng dàn cu, càc lo ehùe xà boi vdi nhau. TÓ ehùe
xà hdi là "hình thùc tàp hgp rdng dai nhàn dàn Iheo nghl nghiép, lùa tuoi, sd thieh,
gidi tinh...nhàm dàp ùng nhu ciu da dang eùa eàe ting lop nhàn dàn nhu hoc tàp,
rèn liiyén, nàng eao trình dg eàe mài, giùp dd, dòng vièn nhau trong cuòe song,
Iham già sinh boat vàn bòa, Ibi Ihao, du lieh, xà bòi, lù Ihién, v.v..."'.
Càc tó ehùe xà bòi eó thè duge phàn loai theo eàe tièu ehi khàe nhau. Theo tièu
ehi thành vièn, eó tó ehùe co quy chi thành vién, tue là tó ehùe duge thành làp va
boat dóng irèn co so lién kit ty nguyén, hình ding cùa càc hói vién (cà nhàn hoàc tó
ehùe) va lo ehùe khòng eó quy chi bòi vién, là tó ehùe do mot hoàc mot so cà nhàn
làm sàng làp vién, thudng duge ggi là càc trung tàm, vién, quy... Càn eù theo mye
fièu boat dòng, eó tó ehùe boat dòng ehù ylu vi Igi ich thành vièn va tó ehùe boat
dòng vi Igi ich còng dóng, phùc Igi xà bòi hoàc vi mye dich lù Ihién, nhàn dao... Dya
vào ehinh sàch eùa nhà nuóe vói càc tó ehùe, eó tó ehùe eó tinh ehit dàc thù. Theo
dàc dièm, tinh chat càc tó ehùe, co tó ehùe ehinh tri - xà bòi, tó ehùe xà bòi - nghl
nghiép, tó ehùe xà bòi, lù thién, nhàn dao... Theo tièu chi dàp ùng eàe dilu kién eùa
co quan nhà nuóe, eó tò ehùe co tu càch phàp nhàn va tó ehùe khòng eó tu càch phàp

nhàn, tó ehùe ehinh thùc hoàc tó ehùe khòng ehinh thùc...Theo pham vi boat dòng
eó tó ehùe hình thành mng luói ó nhilu quóe già, mang finh ehit quóc il, eó tó ehùe
eó he thóng va boat dòng trong cà nuóe, ó til cà eàe dia phuong, hoàc tó ehùe ehi
boat dòng ó mot khu vye, dia phuong hoàc co so...
"Càe tó ehùe xà bòi duge coi là thành phàn ehù ylu cùa xà bòi dàn sy. Dành
già ve xà bòi dàn sy ó mot qude già ehù ylu dya vào nhùng nghién cùu vi eàe tó
ehùe xà boi lai qude già dd"^. Tuy nhièn trong gidi nghién cùu a nude la hién nay
edn chua thdng nhàt noi hàm khài niém va vai Ird xà hdi dàn sy.
1.2. Xà hòi dàn su
Xà boi dàn sy (Civil society) duge hilu là mot co ehi bao góm càc loai tó
ehùe trung gian giùa nhà nude va cà nhàn, giùp eho eàe cà nhàn ed Ibi cùng tham
già vào eàe boat ddng, hành ddng tàp Ibi. Nhu vày, xà hdi dàn sy ed hai ylu tó co

1. Tir dièn Bach khoa Viét Nam, tàp 4, trang. 467.
2. TS. Hoàng Ngoe Ciao, 2006, "Bàn ve xà bòi dàn su", Tap ehi Nhà nude va Phàp luàt, so

363


VIÉT NAM HOC - KY YÉU HÓI THÀO QUÓC TÉ LÀN THÙ TU

bàn: Thù nhàt là vai Ird edng ddng: Dd ehinh là sy ed két, lién két ben vùng ve mài
doàn thè. Thù hai là vai trd cùa càc cà nhàn: Dd là sy bào dàm eho ty do cà nhàn.
Tai tal cà eàe qude già trén thè gidi, sy phàt trién eùa eàe td ehùe xà hdi dàn sy déu
phy Ihude phàn Idn vào thài do va mdi quan he giùa nhà nude va xà hdi dàn sy. Cd
thè ndi, trong khi nhà nude là dia hai eùa sue manh cudng che, cùa ménh lénh va sy
luàn phue Ibi xà hdi dàn sy lai Ihude ITnh vye cùa nhìmg hiép hdi ly quàn, ly lye, ly
nguyén, ddng thuàn va ed két ben vùng. Ve mài fich su, "eude ly hdn" giùa nhà
nude va xà hdi dàn sy khdi ngudn lù ude vgng tàch baeh giùa quyèn lye nhà nirde
va quyèn lye xà hdi lù ky nguyén Khai sàng. Tu dd eho dèn nay, mdi quan he giùa

nhà nude va xà boi dàn sy ludn là dièm nhàn quan trgng trong nèn ehinh tri thè gidi.
Trong thyc lién, mdi quan he giùa nhà nude va xà boi dàn sy duge thè hién
mot càch bién eh ùng, qua lai. Thù nhàt, xà hdi dàn sy Idn lai va phàt trién do sy
quan ngai ve nguy co xdi mdn, suy yéu va lui làn eùa tinh thàn edng ddng (public
spiril) trong mot xà hdi. Rd ràng, sy ed làp, tàch biét, rdi rac eùa càc cà nhàn don le
vdi nhùng suy nghl rièng ré, don ddc se là nguy co tièm àn làm xdi mdn, suy yéu sy
ed két, doàn két cùa xà hdi. Vi vày, bang tinh sinh ddng va sy manh me cùa tinh
Ihàn edng ddng va nàng lye eùa eàe td ehùe xà hdi dàn sy, xà boi dàn sy duge nhàn
dinh là ed vai Ird vd cùng quan trgng trong vièc dàm bào nhùng già tri dàn ehù,
ngàn chàn nguy co ddc doàn, chuyén quyèn trong mot xà hdi. Ve bàn chat, co che
boat ddng cùa xà boi dàn sy là co che tuong hd, qua lai giua eàe eà nhàn va ehia sé
y thùc, tràch nhiém edng ddng cùng giùp dd làn nhau. Ve mal ly Ihuyét, néu xà hdi
dàn sy xày dyng duge mot he thdng nhùng quy dinh ty quàn chat che, ed hièu lye
va hiéu qua Ibi nhà nude khdng thè ed quyèn ean thiép mot càch Ihd bao vào co che
ty quàn dd. Tuy nhièn, sy luong phàn lai duge thè hién d khia canh thù hai, khia
canh ùng ho eho nhùng quy dinh quàn ly chat che eùa nhà nuóe. Dao ly cùa khia
canh này bai ngudn lù quan ngai elio ràng co che ty do, ty quàn cùa xà bòi dàn sy sé
tiém àn dàn dèn sy ly tè liei va xung dot. Trong thirc té, càc ly do này khòng nói vdi
chung la ràng nhà nude va xà bòi dàn sy là ddi làp ina thyc sy, chùng vùa giùp nhau
phàt trién, vùa nuong tira nhau, vùa che ude làn nhau.
Tuy nhién, sy phàt trién eùa xà hdi dàn sy phy Ihude rat nhiéu vào thài dd cùa
nhà nude ddi vdi vai trd cùa xà hdi dàn sy trong xà hdi. Nhùng ngudi theo trudng
phài ty do làp luàn ràng xà boi dàn sy càn phài duge ly do khdi sy ean thiép eùa nhà
nude bdi day là biéu hién cùa nhùng quyèn co bàn eùa con ngudi nhu quyèn ly do
làp boi bay quyèn ly do bay td quan dièm, ehinh kién. Càc td ehùe dàn sy nàm duói
sy kiém soàl cùa nhà nude thì rd ràng dd là sy kiém soàt ehinh tri. Càc td ehùe dàn
sy dya dàm vào sy kiém soàt eùa nhà nude thì sé bién td ehùe dd thành mdi co che
kiém tra ehinh tri
364

VAI TRÒ CÙA CÀC TÓ CHÙ'C XÀ HÒI...

xà hòi dàn sy dò là su firn kiém va ddi hdi phài nàng eao tràch nhiém giài trình eùa
nhà nuóe. Xà hdi dàn sy ve co bàn là dia hat eùa nhùng Iranh luàn ma trong dd eàe
phong trào xà boi eó Ibi làn dyng, Igi dyng nhùng Iranh luàn vi eàe quyln dh
ehdng lai nhà nude. Màc dù mye tiéu cùa xà hdi dàn sy khdng phài là fim kilm
quyèn lye cùa nhà nude nhung nhùng bài hgc fich su vi sy eó ging eùa eàe tó
ehùe xà hdi dàn sy trong kiém soàt nhà nude, kiém soàt quyln lye nhà nude dà
làm eho càc nhà nude ludn ed thài dd cành giàc, eoi xà hdi dàn sy nhu mdt mói
nguy hiém tièm àn.
Trong thè gidi hién dai ngày nay, vàn tón lai hién tugng mdt so lye lugng khai
thàc mal ddi làp ehinh quyèn cùa xà hdi dàn sy di tao ra nhùng xu Ibi mit ón dinh.
Rd ràng, nlu trong mot xà hdi ma Nhà nude qua manh thì se dan din mot xà boi
ddc doàn, thiéu tinh nàng ddng sàng tao. Nguge lai, nlu xà hdi dàn sy qua manh thì
se dàn dèn tinh trang hdn loan, vd ehinh phù. Chinh vi vày, trong càc xà bòi hién
dai, viée quàn ly xà hdi dàn sy càn phài duge Ibi ehi hoà bang phàp luàt. Xà hdi
dàn sy khdng thè tdn lai dàu dd ngoài phàp luàt. Luàt phàp eùa nhà nude ed hai
ehùe nàng chinh là quàn ly xà hdi va ty chi ude. Bang phàp luàt, nhà nude ed Ibi
quyél dinh sd lugng, hình thùc cùa eàe tó ehùe xà hdi dàn sy ma mot xà hdi ey Ibi
càn ed, mùc dd ty quàn va nhGng hoat ddng, bién phàp cùa chinh phù di kilm soàt
cùng nhu thùc day sy phàt triln eùa càc tó ehùe xà boi dàn sy. Bing phàp luàt, nhà
nude khdng Ibi ean thiép mdt càch tuy lién vào nhùng ITnh vye boat ddng doàn Ihl
mang tinh chat tir nguyén, ty quàn cùa xà hdi dàn sy. Phàp luàt se chinh là trgng tài
giùa nhà nude va xà hdi dàn sy. Trong thyc ti, chinh sàch phàp luàt ed mot vai trd
vd cùng quan trgng trong vièc kiém soàt, quàn ly, tham ehi là dàn àp, ùng ho, bay
khuyén khich va thùc day sy phàt triln cùa eàe tó ehùe xà hdi dàn sy. Càc nude trén
thè gidi thudng tàp trung chinh sàch phàp luàt vào càc dilm miu chót nhu: Thù tue
dàng ky va dia vi phàp ly; càc vàn de ve mye dich tdn tai cùa tó ehùe xà hdi dàn sy;

giài thè, quàn ly; che dd tài ehinh; uy ddng ngudn lye va hình thành nguón vón;
quàn ly va tràch nhiém giài trình.
2. Xày dung Nhà nude phàp quyèn xà hói ehù nghia va dinh huóng quàn
ly càc tó chuc xà hói dàn su lai Viét Nam
Ò nude ta dà ed nhùng filn de, dièu kién eho sy hình thành xà hdi dàn sy. Tarn
giàc thè chi nhà nude phàp quyln - kinh ti Ibi trudng - xà hdi dàn sy dang là ehù di
nghién cùu va bàn luàn eùa càc hgc già. Kinh ti thi trudng cin ed xà hdi dàn sy di
khdng che càc mal trai thi trudng va cùng càn thilt di ho trg eho thi trudng. Nhung
ehinh kinh té thi trudng là lién de kinh té cùa xà hdi dàn sy. Càc quyln va nhu ciu Igi ich kinh té xà hdi da dang eùa nhilu ehù thi tu dd hình thành. Nhung Ibi trudng
khdng thè bao quàt va thay thi ddi song xà hdi rdng Idn da dang nhilu sic màu cùa

365


VIÉT NAM HOC - KY YÉU HÓI THÀO QUÓC TÉ LÀN THlT TU
xà hdi dàn sy. LTnh vye xà hdi va ITnh vye kinh té dù ed dan xen nhau nhung khdng
phài là mot, chùng là tièn de eho nhau cùng phàt trién trong mdt màu thuàn bién
chùng kinh tè - xà boi. Nèn kinh tè thi trudng là nén kinh té dàn ehù, tao nèn thè che
kinh té ty do kinh doanh va ty ehù ty chiù tràch nhiém theo phàp luàt. Nhung nén
kinh tè này cùng dal ra nhiéu vàn de xà hdi ma bàn thàn nd khdng thè ty giài quyét
bèi duge, phài nhd dèn xà hdi dàn sy va nhà nude. Va nhd nhà nude va xà boi dàn
sy mdi khàe phye duge sy lam quyèn eùa quyèn lye Ibi trudng. Khdng ed nén kinh
tè Ibi trudng khdng thè ed xà hdi dàn sy hién dai va nàng ddng.
Nhà nude phàp quyèn là ITnh vye chinh tri - phàp ly. Khdng ed tàe ddng. dinh
hudng eùa nhà nude phàp quyèn va tao mdi trudng phàp ly thieh hgp thì xà hdi dàn
sy cùng khdng thè hình thành va phàt huy tàe dyng eùa nd. Xà hdi dàn sy càn ed
mal thdng nhàt - màu thuàn cùa nd là nhà nude phàp quyèn va nguge lai. Hai mal
này cùng khdng thè thay thè làn nhau ma là bd siing eho nhau, hgp tàe vdi nhau va
cà "ddi trong nhau" thdng qua boat ddng giàm sài va phàn bién xà hdi va he thdng
luàt phàp, thdng qua he thdng phàp luàt ày. Xà hdi dàn sy là co sd xa hdi eùa nhà

nude phàp quyèn. Khdng ed xà hdi dàn sy thì khdng ed nhà nude phàp quyèn vùng
chàc. Nguge lai, khdng ed thè che nhà nude phàp quyèn thì cùng khdng thè hình
thành xà boi dàn sy, lue thè che xà hdi dàn ehù phàp quyèn dùng nghTa va hién dai.
Mdi ben déu ed gidi han eùa nd. Cài gì xà boi ly giài quyét duge thì nhà nude
khdng nén làm. Va cài gì là nhiém vu cùa nhà nude Ibi xà boi dàn sy cùng phài bièl
gidi han eùa minh.
Ngoài ra sy trudng thành va trình dd phàt trién xà hdi eùa eàe edng dàn, càc td
ehùe xà boi ve dàn tri, ve dàn ehù, dàn quyèn va nhàn quyèn. NghTa là nhu càu xà
hdi, Igi ich va nang lye thyc hién nd eùa eàe td ehùe xà hdi dù sue làm vao trd va
ehùe nàng xa hdi dàn sy, dai dièn, thyc hién va bào v^ quyén va Igi ich chinh dàng
va hgp phàp cùa edng dàn, eàe td ehi'rc xà hdi. Viée thi et làp va ty td ehùe eùa eàe
tó ehùe da dang va phong phù theo nhu càu va Igi ich xà hdi là thè hién sy trudng
thành eùa xà hdi, quyén ly do va dàn ehù, trong xà boi va cùng là sy trudng thành,
hiéu qua cùa nhà nude phàp quyén, mot nhà nude thyc sy dàn ehù va dàn ehù gàn
vdi ky cuong vdi vai trd Idi thugng cùa Hién phàp va phàp luàt, ma thyc chat dd là
y ehi cùa nhàn dàn dà thành vàn thành luàt.
Trong ly luàn ve xày dyng va hoàn thién nén dàn ehù xà hdi ehù nghTa, Nhà
nude phàp quyèn xà hdi ehù nghTa duge dành già là phuong thùc td ehùe quyèn lye
hgp ly, ed dilu kién phàt huy day dù finh uu viét cùa che dd xà hdi ehù nghTa ma
nhàn dàn ta dang xày dyng, ed khà nàng tao mdi trudng va dièu kién càn Ihièl de
ngudi dàn thyc sy làm ehù dit nude, làm ehù xà hdi. Nhà nude phàp quyèn xà hdi

366


VAI TRÒ CÙA CÀC TÓ CHÙ'C XÀ HÒI.

ehù ngliTa là phuong thùc td ehùe va vàn hành quyln lye cùa nhàn dàn dudi hai
hình thùc ehù yéu là nhà nude va phàp luàt theo nguyèn tic dàn ehù nhim bào dàm
càc quyén va ly do eùa edng dàn. Mdt trong nhùng ndi dung dàc trung eùa Nhà

nude phàp quyén xà boi ehù nghTa là Nhà nude ban hành phàp luàt; tó ehùe, quàn ly
xà hdi bing phàp luàt va khdng ngùng làng cudng phàp chi xà boi ehù nghTa; Hiln
phàp va càc dao luàt ed vi tri Idi eao trong viée dilu ehinh càc quan he Ihude til cà
eàe ITnh vye cùa ddi sdng xà boi. Dàc trung nói bai này Ibi hién sy thay dói càn bàn
mdi quan he giùa nhà nude va phàp luàt, theo dd, tuy phàp luàt do nhà nude ban
hành nhung phàp luàt lai ed vai trd thóng tri ddi vdi ehinh nhà nude dà ban hành ra
nd. Ngoài ra, Nhà nude phàp quyén xà boi ehù nghTa phài giù vai trd gdp phin tao
dyng mdt khdng gian ehinh tri - phàp ly nhàm dàm bào va phàt huy eàe quyln co
bàn eùa con ngudi. Nhà nude phàp quyén là Nhà nude phài phye vy nhàn dàn, gin
bd mài Ihièl vdi nhàn dàn, thyc hién diy dù quyln dàn ehù cùa nhàn dàn, tdn trgng,
làng nghe y kién cùa nhàn dàn va chiù sy giàm sài eùa nhàn dàn.
Tai Viét Nam, càc td ehùe xà boi dàn sy dà phàt triln khà manh me kl tu
nhùng nàm 1990 sau khi Dàng la thyc hién ehinh sàch dói mdi vdi trgng làm là dàn
ehù hoà mgi mài eùa ddi sdng kinh tè, xà bòi va xà hdi hoà boat ddng cung cip dich
vu edng. Càc hành ddng tàp Ibi ma eàe tó ehùe xà hdi dàn sy lai Viét Nam hudng
Idi bao gdm: bào ve mdi trudng, ngàn ngùa va giàm nhe thién tai, khuyln hgc, din
on dàp nghTa, hién màu nhàn dao, ngày vi ngudi nghèo, ngudi tòt viée tòt, thanh
nién làp thàn, làp nghiép, phong trào toàn dàn xày dyng bào ve an ninh TÓ qude...
Hoat ddng cùa eàe td ehùe xa boi dàn sy lai Viét Nam duge dành già là ed nhilu
ddng gdp lieh cyc trong viée ed két va ddng vièn càc thành vién trong xà boi cùng
vdi Nhà nude thyc hién ed hiéu qua mdt so dinh hudng Idn eùa dit nude trong mdt
sd ITnh vye quan trgng nhu xoà ddi giàm nghèo, xoà mù ehù, phdng chóng HIV...
Tuy nhién, theo dành già chung, xà boi dàn sy lai Viét Nam ed ciu trùc rdng nhung
khòng sàu, ngudi dàn thudng là thành vién mot tó ehùe nào dd cùa xa boi dàn sy
(eyu ehièn binh, phy nù, ndng dàn, thanh nién, doàn vién,...) nhung tinh ty nguyén
edn thàp. Mdi trudng de càc tó ehùe xà hdi dàn sy boat ddng dà duge thùc diy
nhimg edn chua thyc sy khich le, phàt huy sy tham già cùa càc tó ehùe xà hdi.
Thèm nùa, do truyèn thdng nhiéu nàm ehdng giàc ngoai xàm, nén tó ehùe xà hdi
dàn sy tai Viét Nam edn mang màu sàc càc doàn thi càch mang, duge hd trg mdt
càch dàc biét tu phia chinh quyln va ed xu hudng bi hành chinh hoà, vi vày tinh ddc

làp chua rd nel. Nàng lye va tinh khàeh quan trong phàn bién xà hdi dói vdi ehù
truang, ehinh sàch va giàm sài boat ddng cùa càc co quan nhà nude va ddi ngù edng
ehire hành ehinh chua eao. Dinh huóng day manh xày dyng Nhà nuóe phàp quyln
xà hòi ehù nghTa dói hòi viée xày dyng va phàt trién càc tó ehùe xa bòi dàn sy Viét

367


VIÉT NAM HOC - KY YÉU HÓI THÀO QUÓC TÉ LÀN THÙ* TU

Nam càn phài vugt qua nhùng rào càn ve nhàn thùc, càn eó sy phàn biét rach ròi
giùa eàe tó ehùe xà bòi dàn sy hién dai vói càc tò ehùe doàn thè càch mang truyèn
thdng, tu duy eoi càc td ehùe xà boi dàn sy là "cành tay ndi dai" cùa ehinh quyln
càn phài duge loai bd, tièp tyc khàe phye làn du eùa tàm ly bao eàp, hành chinh hoà
edn khà nàng né ddi vdi eàe td ehùe xà bòi dàn sy hién nay.
Trong qua trình xày dyng Nhà nude phàp quyén xà boi ehù nghTa edn ddi hdi
phài phàn biét he thdng chinh tri vdi xa hdi dàn sy, xàc làp quan he dàn ehù giùa he
thdng chinh tri va xà bòi dàn sy. Ddi sdng dàn ehù trong nhà nude phàp quyén xà hdi
ehù nghTa ddi hdi phài da dang hoà eàe hình thùc td ehùe tàp hgp quàn chùng, da dang
hoà eàe hình thùc thyc hành dàn ehù eùa ngudi dàn. Càc làng Idp nhàn dàn khòng chi
thuàn tuy thyc hién quyèn làm ehù cùa minh thóng qua nhà nude va eàe td ehùe cùa he
thdng ehinh tri ma edn ed thè thyc hién càc quyén dàn ehù eùa minh thdng qua càc td
ehùe xa hdi, nghè nghiép, hdi doàn, tdn giào, edng ddng. Do dd, he thdng chinh tri phài
dói mói quan he va phuong thùc tàe dòng cùa minh lén xà bòi dàn sy; tao dièu kién de
xà bòi dàn sy hình thành, phàt trién va phàt huy vai Irò cùa minh.
3. Két luàn
Trong Nhà nuóe phàp quyèn, Hién phàp va phàp luàt phài dóng vai trd là
trgng lai gìGa nhà nude va xà hdi dàn sy, phàp luàt tao dirng khudn khd phàp ly dn
dinh eho càc boat ddng ty quàn cùa eàe td ehùe xà lidi dàn sy, ddng thdi phàp luàt
cùng phài là edng cu quan trgng de biéu dat thài dd, dinh hudng cùa nhà nude ddi

vdi nhu càu cùa xà hdi ddi vói eàe td chùc xà hdi dàn sy. Trong bdi cành dd, de thè
hién tinh dàn ehù va phàp quyén trong quàn ly càc td chùc xa boi dàn sy, Nhà nude
càn nghién cùu, giao nhiém vu xày dyng va hoàn thién he thóng phàp luàt ve xà hdi
dàn sy, boat ddng thyc hién dàng ky va quàn ly boat ddng cùa eàe boi va doàn thè
quàn chùng eho mot co quan eùa Chinh phù ed chùc nàng quàn ly nhà nude ve edng
tàe xày dyng phàp luàt va theo ddi chung finh hình thi hành Hién phàp va phàp luàt
trong pham vi cà nude.
Xa hdi dàn sy nude ta duge xày dimg tuong ùng vdi nén kinh tè thi trudng
dinh huóng xà bòi ehù nghTa. Cùng vdi kinh té Ibi trudng dinh hudng xà hdi ehù
nghTa, xà boi dàn sy là co sd ha làng kinh tè, xà hdi cùa Nhà nude phàp quyén xà
hdi ehù nghTa va sy càm quyèn eùa Dàng Gòng san Viet Nam cùng toàn bd kién
trùc thugng làng tu ludng. Nd khdng phài là xà hdi cùa nhiing cà nhàn vi ky, nd le
eho kinh té Ibi trudng, eho nhu càu hàm Igi cùa minh va eùa ngudi khàe. Nd là xà
hdi cùa nhùng cà nhàn ty ehù, giàu tinh ngudi, gdm nhOng td chùc va quy che dàn
làp, boat ddng ddc làp, ty quàn trén co sd Hién phàp, phàp luat nhàm thyc hành dàn
ehù, cùng ed va bào ve quyén con ngudi, Igi ich edng ddng; phàn bién, giàm sài,
368


VAI TRÒ CÙA CÀC TÓ CHÙ'C XÀ HÒI...

phdi hgp vdi Nhà nude trong vièc bào dàm va càn bang dàn ehù; thyc hién dai doàn
két toàn dàn va là co sd xà hdi - vàn hoà eho sy càm quyén cùa Dàng Cdng san Viét
Nam va sy hai hoà eùa ddi sdng xà hdi.
Màt khàe, xu thè day manh hdi nhap kinh tè qude tè, md rdng da phuong hoà,
da dang hoà trong quan he qude tè ddi hdi eàe quan he ddi ngoai khdng chi duge
thyc hién theo con dudng eùa Nhà nude, ma edn bang càc hình thùc ddi ngoai nhàn
dàn thdng qua eàe doàn thè nhàn dàn, càc hdi, td ehùe phi ehinh phù. Xà hdi dàn sy
khdng chi là Ibi che qude già ma dà thành thè che toàn càu, thì mdi nude khi boi
nhàp dù ed ddc làp ve dudng Idi thì cùng khdng thè bd qua thè che xà hdi dàn sy

duge. Xà hdi dàn sy là xà hdi ty quàn hdm nay - mdt thè che càu thành dàn ehù xà
hdi ehù nghTa va hudng Idi xà boi ty quàn eao sau này khi là mdt xà boi ehù nghTa
chin mudi eao, nhà nude tiéu vong, trd thành ehù nghTa edng san.
Tài liéu tham khào
1. PGS.TS. Pham Vàn Due (ehù nhiém), 2008, Bào cào di lai Nghién cùu khoa hoc cip
Bò "Ca sa ly luàn va thiec tlén cùa viée xày dung xà hói dàn su", Vién Triét hoc, Vièn
Khoa hoc xà hòi Viét Nam, Uà Noi.
2. GS.TS. Le Hùu NghTa, GS.TS. Hoàng Chi Bào, PGS.TS. Bùi Dinh Bòn (dòng ehù
bién), 2008, Boi mói quan hi giùa Bang, Nhà nude va càc tó chùc chinh tri - xà bòi
trong he thóng chinh tri ò Viét Nam, Nxb. Chinh tri quòc già, Ha Nói.
3. GS.TS. Duang Xuàn Ngoe, 2009, Xày dung xà hói dàn su d Viét Nam - mot so vàn de ly
ludn vd thuc tièn, Nxb. Chinh tri - Hành chinh. Ha Nói.
4. Vù Duy Phù (ehù bién), Dang Ngoe Dinh, Tran Chi Due, Nguyèn Vi Khài, 2008, Xà
hói dàn su - Mot sd vàn di chgn Igc, Nxb. Tri thùc. Ha Nói.
5. TS. Thang Vàn Phùc, TS. Nguyén Minh Phuong (dòng ehù bién), 2007, Bòi mai tè
chùc va hogt dóng cùa Màt tran Tó quóc va càc tó chùc chinh tri - xà hói ò nude ta
hién nay, Nxb. Chinh tri quòc già. Ha Nói.
6. TS. Thang Vàn Phùc, PGS.TS. Nguyèn Minh Phuong (dong ehù bién), 2011, Vai tra
cùa càc té chùc xà hói dói vai phàt trién va quàn ly xà hói, Nxb. Chinh tri quòc già, Ha
Nói.
7. TS. Thang Vàn Phùc, PGS.TS. Nguyèn Minh Phuong (dòng ehù bién), 2011, Phàt huy
vai tra cùa càc tò chùc xà hói ò Viét Nam, Nxb. Chinh tri quòc già. Ha Nói.
8. TS Nguyèn Minh Phuong, 2006, "Vai Irò cùa xà bòi dàn su ò Viét Nam hién nay", Tap
chi Triét hgc, so 2.
9. PGS.TS. Le Minh Quàn, 2011, Vi qua trình dàn ehù hoà XHCN à Viét Nam (Sàch
chuyén khào), Nxb. Chinh tri quóc già. Ha Nói.

369

VIÉT NAM HOC - KY YÉU HÓI THÀO QUÓC TÉ LÀN THIJ TU

10. TS. Ho Bà Thàm - CN. Nguyèn Tòn Thi Tudng Vàn (dóng ehù bién), 2009, Phàn
bién xà hdi vd phàt huy dàn ehù phàp quyèn (Sàch tham khào), Nxb. Chinh tri quòc
già. Ha Noi.
11. PGS.TS. Le Minh Thóng, 2011, Bòi mài, hoàn thién bg mày nhà nude phàp quyèn xà
hói ehù nghTa cùa nhàn dàn, do nhàn dàn, vi nhàn dàn à Viét Nam hién nay, Nxb.
Chinh tri quòc già, Ha Nói.
12. GS. TS. Vò Khành Vinh, 2008, "Mot so vàn dh ly luàn vi xà bòi dàn su", Tap chi
Khoa hoc Xà hói, so 4.

370