SKKN phát triển kĩ năng nghe với học sinh THCS

Phát triển kĩ năng nghe với học sinh THCS

1

I. Phần mở đầu
I.1. Lý do chọn đề tài

Từ bao thế kỉ nay, do đáp ứng nhiều nhu cầu khác nhau
của xã hội loài ngời nh truyền đạo, giao dịch, thơng mại và do
tốc độ phát triển nhanh chóng của nền khoa học, kỹ thuật,
ngoại ngữ nói chung và tiếng Anh nói riêng ở nhà trờng phổ
thông đang đợc quan tâm đúng mức và phát triển sâu rộng
trong cả nớc. Học tiếng Anh là một nhu cầu cấp thiết giúp học
sinh tiếp cận có hiệu quả hơn với nguồn tri thức phong phú trên
thế giới.
Hoà cùng với sự phát triển sâu rộng trong cả nớc. Sở Phòng
Gíao dục Đào tạo Đông Triều cũng đang tích cực giúp đội ngũ
giáoviên trong Tỉnh có cơ hội đợc tham dự những chuyên đề,
các buổi hội thảo có sự hớng dẫn của các chuyên gia về phơng
pháp giảng dạy thực tế. Đây là dịp để giáo viên trong tỉnh có
cơ hội nâng cao nghiệp vụ chuyên môn của mình.
=> Ngoài những thuận lợi trên việc dạy và học tiếng Anh
trong trờng THCS còn gặp một số khó khăn nh: băng,đài còn
kém chất lợng - Học sinh không có điều kiện giao tiếp với ngời
nớc ngoài, khả năng nghe, nói cha tốt.
=> Từ những thuận lợi và khó khăn trên là một giáo viên
đang giảng dạy trực tiếp ở trờng THCS tôi luôn cố gắng tìm
tòi tham khảo, trau dồi để có những kinh nghiệm và phơng
pháp giảng dạy phù hợp với từng đối tợng để nâng cao chất lợng
bộ môn. Trớc đây theo phơng pháp cũ học ngoại ngữ chủ yếu
là truyền đạt ngữ pháp, cấu trúc câu. Vì vậy học sinh nắm

chắc ngữ pháp nhng khả năng nghe, nói cha tốt.
Nguyễn Thị Kim Hoài Trờng THCS Mạo Khê II


Phát triển kĩ năng nghe với học sinh THCS

2

Học ngoại ngữ hiện nay là qua biểu đạt mục đích giao
tiếp. Học, nghe, nói, học sinh phải nắm chăc ngôn ngữ, vốn từ
và cách phát âm để vận dụng trôi chảy và truyền đạt thông
tin có kết quả, kỹ năng nghe, nói trở thành quan trọng vì có
nghe tốt, học sinh mới có thể hiểu và giao tiếp tốt.Vậy làm thế
nào để vận dụng tốt phơng pháp mới vào giảng dạy. Làm thế
nào để giúp học sinh học tốt ngoại ngữ tạo nền tảng cho các
em phát triển sau này. Từ những điều trên đã giúp tôi lựa chọn
đề tài:

Phát triển kỹ năng nghe với học sinh
THCS
I.2. Mục đích nghiên cứu

Học từ mới chỉ cần biết từ mới và văn phạm cha đủ mà
phải thực hành các kĩ năng khác. Nghe, nói, đọc, viết trong 4
kỹ năng trên nghe là một kỹ năng khó, nhất là khi ngời bản ngữ
nói. Vậy ngời học phải nghe thật nhiều, có thể nghe băng, đài,
nghe trực tiếp ngời nớc ngoài nói hay giao tiếp với nhau trên lớp,
có nghe nhiêù thì mới có thể hiểu và biết đợc ngời khác nói gì.
Đối với chơng trình thay sách củamôn ngoại ngữ nói chung và
Tiếng Anh nói riêng ở lớp 6 và 7 nghe và nói có tính máy móc

nhằm tạo thói quen. Thói quen đợc củng cố nhờ tăng cờng lặp
đi lặp lại. Tiếng Anh lớp 8, 9 mỗi bài phân biệt rõ 4 kỹ năng, ở
khối lớp này học sinh đã đợc làm quen với kỹ năng nghe, tập
nghe điều thầy nói trên lớp, nghe bạn bè nhng cha có cơ hội để
nghe ngời nớc ngoài. Vậy giáo viên phải cho học sinh nghe nhiều
trên băng đĩa. Thông qua việc nghiên cứu cơ sở lý luận của
vấn đề, nội dung chơng trình dạy Tiếng Anh bậc THCS , thực
trạng dạy và học môn Tiếng Anh nói chung và dạy nghe cho học
Nguyễn Thị Kim Hoài Trờng THCS Mạo Khê II


Phát triển kĩ năng nghe với học sinh THCS

3

sinh nói riêng, tôi đã đề ra một số biện pháp để dạy cho học
sinh các lớp bậc THCS học tốt 1 trong 4 kỹ năng của môn học đó
là kỹ năng nghe.
I.3. Thời gian, địa điểm

Từ tháng 9/2007 -> tháng 5/2008.Tại trờng THCS Mạo Khê II
I.4. Đóng góp mới về mặt lý luận và thực tiễn

Qua việc nghiên cứu dạy kỹ năng nghe, nói, đọc, viết tôi
có một đóng góp nhỏ để thực hiện tốt giảng dạy kỹ năng nghe
là: Để học sinh có kỹ năng nghe tốt thì giáo viên phải dạy cho
học sinh biết đọc, nhớ từ vựng, nắm vững cấu trúc ngữ pháp.
Nếu không làm đợc điều này thì kể cả có trang thiết bị, kỹ
thuật tốt đến mấy thì cũng không hoàn thành đợc việc dạy kỹ
năng nghe

II. Phần nội dung
II.1. Chơng 1 : Tổng quan

Nghe là một chức năng quan trọng và năng động của ngôn
ngữ nói bởi vì nó liên quan đến nhiều kiến thức của ngời
nghe về ngữ âm, từ vựng và trong cách sử dụng của ngôn
ngữ, văn hoá của ngời trong chính ngôn ngữ đó.
Học ngoại ngữ khả năng nghe, nói tốt nhất là sáng tạo. Để
học sinh có thể sáng tạo bằng ngôn ngữ của mình trớc hết giáo
viên phải giúp học sinh tiến hành theo từng bớc một. Dạy nghe
phải dạy ngay từ tiết đầu tiên, khi làm quen với học sinh. ở giai
đoạn này học sinh đợc truỳên đạt cung cấp các cấu trúc luyện
tập ở mức độ đơn giản. Dạy nói phải đi kèm với nghe, bởi hoạt
động nghe, nói diễn ra đồng thời, qua biểu đạt mục đích
giao tiếp học sinh nắm bắt và vận dụng ngôn ngữ tốt. Để học
Nguyễn Thị Kim Hoài Trờng THCS Mạo Khê II


Phát triển kĩ năng nghe với học sinh THCS

4

sinh nhanh chóng nghe và vận dụng ngôn ngữ tốt giáo viên nên
dạy trớc các ngữ liệu mới, ngữ cảnh để học sinh biết đợc tình
huống mà mình học.
Trong một giờ nghe, học sinh không cần phải nghe đợc
từng câu trong bài. Mà chỉ cần nghe, đoán thông tin.
Cách tốt nhất để phát triển kỹ năng nghe là âm nhạc,
âm nhạc luôn giúp ngời ta cảm thấy hào hứng hơn với công

việc và học tập, hãy cho học sinh nghe một bài hát tiếng Anh
trong giờ luyện tập nghe vì trong các bài hát nhiều những từ
và cụm từ phổ biến trong đời sống. Nghe và chép lời bài hát
cũng là cách nghe và các cách diễn đạt một cách tự nhiên và
hiệu quả.
II.2. Chơng 2 : Nội dung vấn đề nghiên cứu

Học nghe thì phải biết từ vựng nên tôi đã thực hiện tốt
việc dạy từ vựng
II.2.1. Dạy từ vựng

Có nhiều phơng pháp dạy một từ mới: Theo phơng pháp
truyền thống khi dạy một từ mới giáo viên có thể viết một loạt từ
mới lên bảng và dịch nghĩa của chúng ra tiếng việt, sau đó
yêu cầu học sinh đọc vài lần.Cách này đơn giản và đơn điệu
vì trong một tiết học sinh phải tiếp cận với quá nhiều từ, nếu
học sinh khó nhớ nghĩa của từ, gây buồn tẻ dẫn đến giờ học tẻ
nhạt và không có hiệu quả.
Biết thì nhiều nhng ghi nhớ để cần thiết khi dùng thì ít
hơn cho nên số từ nhận biết bao giờ cũng lớn hơn số từ vựng sử
dụng. Giáo viên cần lựa chọn những từ cần thiết với học sinh
sau đó lập thành danh sách từ chủ động.Từ chủ động là từ
Nguyễn Thị Kim Hoài Trờng THCS Mạo Khê II


Phát triển kĩ năng nghe với học sinh THCS

5

xuất hiện trong bài khoá và đợc sử dụng lại trong các hoạt động

luyện tập, loại từ này học sinh không chỉ nắm đợc nghĩa và
còn có thể vận dụng vào ngữ cảnh và tình huống tơng tự. Từ
thụ động là từ chỉ xuất hiện trong bài khoá, học sinh chỉ cần
biết nghĩa của chúng.
Dạy từ mới có nhiều cách, một số cách có thể coi là nhanh
và đạt hiệu quả nh:dùng tranh ảnh minh hoạ, dạy từ mới bằng
kịch câm,dạy từ mới bằng vật thật, dạy từ mới bằng giải thích,
dạy từ mới bằng cách đa ra ví dụ:
Ví dụ 1: Teacher: Every day I have to cook. Everyday I have to
clean the house. Everyday I wash the dishes.Wham I am talking
students: housework
Dạy từ mới bằng phơng pháp dịch, dạy từ mới bằng từ đồng
nghĩa, trái nghĩa
Ví dụ 2: Dạy từ smile GV vẽ một bức tranh lên bảng:
T: Look - Hes smiling. Now look at me
Im smiling (show by facial expression). We smile when we are
happy
T: Smile. Repeat
SS: Smile
T: Good - what does it mean?
SS: Cời mỉm
Sau khi giới thiệu xong từ vựng giáo viên cần kiểm tra lại kỹ
năng hiểu và nắm bắt của học sinh bằng các phơng pháp
- Rub out and remember
- what and where
- Jumbled words
- Categories
Nguyễn Thị Kim Hoài Trờng THCS Mạo Khê II

Phát triển kĩ năng nghe với học sinh THCS

Animal

Things

Dog

ruler

Cat

pencil

6

Pig
II.2.2. Rèn luyện kỹ năng nghe

Trong việc học tiếng Tiếng Anh nh một ngoại ngữ ngời học
không thể phát triển kĩ năng nói nếu không phát triển kĩ
năng nghe để có một bài hội thoại thành công học sinhphải
hiểu đợc cái gì đợc nói với mình. Sau đó khả năng để hiểu
ngời bản ngữ trong các đoạn hội thoại trực tiếp qua băng đài
có thể rất quan trọng đối với học sinh. Để học sâu hơn ngôn
ngữ và giao tiếp (bên cạnh đó, nghe ngôn ngữ nói là một
cách thức quan trọng để đợc ngôn ngữ của cấu trúc và từ
vựng. Trong tình huống ở Việt Nam nơi mà ngời học không
có cơ hôị để nghe, nói tiếng Anh xung quanh họ hàng ngày
và không thể đạt đợc một cách rõ ràng, ngời giáo viên cần

phải tạo cho họ nhiều cơ hội để có thể nghe tiếng anh
trong băng, để biết tầm quan trọng, kỹ năng nghe không
những đợc nói là sự kết thúc mà còn là phơng tiện dạy, học
ngôn ngữ nói chung và tiếng anh nói riêng.
Các loại bài nghe
- Nghe đợc chia làm hai loại:
Nghe ở trực tiếp cuộc sống
Nghe trong phòng học
Trong phần này chúng ta chỉ đề cập đến nghe trong
phòng học. Nghe trong phòng học chia làm 2 phần
- Nghe bắt buộc
Nguyễn Thị Kim Hoài Trờng THCS Mạo Khê II


Phát triển kĩ năng nghe với học sinh THCS

7

- Nghe mở rộng
- Nghe bắt buộc là loại nghe tập trung cẩn thận đối với
một đoạn ngắn, để hiểu chi tiết và đầy đủ
ví dụ: Nghe một đoạn hội thoại trong đài để học cấu trúc
và lấy thông tin trong giờ học.
Trong bối cảnh lớp học có 2 loại thực hành nghe: thực hành
tập trung vào sự hiểu chi tiết về nghĩa, điều này có thể thực
hiện thông qua:
+ Các câu hỏi để hiểu có thể là thực tế (nơi mà câu trả
lời có rất rõ trong bài nghe)
+ Có thể liên hệ đến bản thân
- Cá nhân (nơi mà câu hỏi có liên quan đến kinh nghiẹm

hay ý kiến của ngời học)
+ Câu hỏi tổng quát (nơi mà ngời học nghe và phải tóm
tắt )
+ các vấn đế logic
* Nghe mở rộng
- Giáo viên có thể thực hiện thêm chi tiết về ngôn ngữ,
ngời học có thể hiểu đợc cái gì họ đang nghe
Ví dụ: Lấy thông tin chung
* Bài nghe trong chơng trình THCS đa số là các bài nghe:
a) Ordering: giáo viên đa ra những bức tranh bị đảo lên
vị trí ở trên bảng. Học sinh thảo luận đoán trật tự theo nhóm
hoặc theo cặp, cá nhân. Học sinh điền dự đoán theo thứ tự
1, 2, 3 . Học sinh nghe và kiểm tra dự đoán
Nguyễn Thị Kim Hoài Trờng THCS Mạo Khê II


Phát triển kĩ năng nghe với học sinh THCS

Productio

8

Listen

n
a

2

b

c

3
4

1

1

d

2

e

5

ở phần trên là dạng nghe bắt buộc, học sinh phải tập
trung cẩn thận để hiểu chi tiết và đầy đủ
- Nh chúng ta đã biết nếu yêu cầu học sinh thực hành
những thủ thuật quen thuộc đối với những học sinh bình thờng thì thói quen đó rất tốt, nhng đối với học sinh khá giỏi thì
sẽ bị nhàm chán, chúng ta cần phải cung cấp cho học sinh
những bài nghe mở rộng, giúp học sinh hào hứng hơn khi học.
Ví dụ: Nếu học sinh học bài về rau, củ, quả tiếng Anh lớp
7. ở bài này học sinh đợc rèn luyện từ mới và ngữ pháp. Giáo
viên có thể cho học sinh nghe thêm mộtbài mở rộng. Học sinh sẽ
nhớ lại các từ vừa học
- Giáo viên không cho học sinh bất cứ câu nào mà chỉ
set the scene và yêu cầu học sinh đoán những thứ mà sẽ xuất
hiện trong bài khoá. Học sinh viết những dự đoán giáo viên

đọc hoặc cho học sinh nghe bài khoá ->Học sinh tick vào
những dự đoán đúng. Giáo viên có thể đa ra một số bức
tranh: cà rốt, khoai tây, cà chua, đậu đỗ, bắp cải, hành, tỏi...

Nguyễn Thị Kim Hoài Trờng THCS Mạo Khê II


9

Phát triển kĩ năng nghe với học sinh THCS

Listening Guide
Production

clue:

Sue

Listening Text
is Hello.Ive got a big shopping

shopping at the vegetable stall list today. Really? OK. First I
in the market.Shes going to want some potatoes - about a
buy a lot of things.

kilo please. Then half a kilo of

Think of 5 things she will buy.

carrots.Oh

Write them down

and

-

yes,

the

beetroot looks nice - give me
four of five.Then some onions,

1.

some

2.

tomatoes- about half kilo of

3.

tomatoes please. What about

parsley

and

some

beans? No, they dont look

....

very nice.I wont have any
them. Oh, and some leeks. No?
You dont have any. Well give
me

some

cabbage

instead.

Thanhks. Thats it
Cũng ở bài U12: Lets eat. Giáo viên cũng có thể luyện cho
học sinh nghe về rau, củ, quả qua trò chơi bingo giúp học
sinh hào hứng hơn khi học
- Giáo viên đa ra một số loại rau, củ, quả
- Giáo viên yêu cầu học sinh chọn 3 -> 5 từ bất kỳ
- Giáo viên đọc ->HS tích
Phơng pháp đúng sai (True or False)
- Phơng pháp này giúp học sinh hiểu bài khoá, giáo viên viết
5 -> 10 câu trên bảng, chỉ khoảng 5 câu đúng. Học sinh
Nguyễn Thị Kim Hoài Trờng THCS Mạo Khê II

10

Phát triển kĩ năng nghe với học sinh THCS

đoán những câu sau đúng hay sai -> GV cho học sinh
nghe. Học sinh nghe và kiểm tra dự đoán của mình. Nếu
câu nào sai giáo viên yêu cầu học sinh chữa nh thế các em sẽ
hiểu bài sâu hơn.
Ví dụ: U10: Health and hygiene
Listening Guide

Listening Text

Production clue: John is a good Johns week
boy.What sort of things does I help my mother quite a lot in
he do?
the house. I usually make my
1. He helps his mother in the bes and I sometimes tidy my
house

room usually on

Saturday

2. He does a lot of clothes

morning. I sometimes do the
washing up

3. He often buys clothes

I always buy a few sweets and

4. He reads many comics

ice - cream.I never spend it on

5. He always buys sweets ice - clothes or records or cassettes
cream
but I often lay comics.I
6. He saves some money.

sometimes save little because I

7. He sometimes washes the want to buy a canoe.
dishes
8. He tries to catch fish in the
river
9. He watches TV.
Answers
1.T

2. F 3. F 4.T

5.T

6.T

7.T

8.F

9.F

Nguyễn Thị Kim Hoài Trờng THCS Mạo Khê II


Phát triển kĩ năng nghe với học sinh THCS

11

ở bài này học sinh không những nghe đợc những động từ
trong bài học mà còn ôn đợc các trạng từ chỉ tần suất và
một số từ mới giáo viên đa thêm.
Phơng pháp nghe và nhắc lại (Listen and repeat)
Thờng đợc sử dụng để luyện tập ở lớp 6, 7.Để học sinh có
thể nói đợc trớc tiên học sinh phải bắt chớc đợc, nghe đợc
T: Can you help me?
SS: Can you help me?
Phơng pháp nghe và vẽ (Listen and draw)
Giáo viên đọc cho học sinh nghe một đoạn văn ->HS nghe
và vẽ theo lời đọc của giáo viên.
Phơng pháp lựa chọn (Selecting)
Giáo viên đa ra bức tranh có từ 6 -> 8 ngời, các bức
tranh có số 1, 2, 3. Bức tranh tơng tự nhng không giống,
giáo viên yêu cầu học sinh nghe và chọn số, hoặc đánh
dấu tích.
1

2

3 Tom

4

5

6

7

8

Listen Text
Im going to talk about 3 peopleTom, Kate, BOB
Phơng pháp nghe và tìm lỗi (Deliberte Mistates)
Giáo viên yêu cầu học sinh đoán cái sẽ xuất hiện trong bức
tranh. Sau đó giáo viên tả bức tranh. Trong đó có một số lỗi
học sinh nghe và tìm ra lỗi đó.
Nguyễn Thị Kim Hoài Trờng THCS Mạo Khê II


Phát triển kĩ năng nghe với học sinh THCS

12

Enlish 7
Picture U3 At home
Listening Text
This is my grandmothers living room. Shes got a TV a radio

and a telephone so she can talk to family.In the room theres
a table and three chairs Therere some flowers and a lamp.
It has some books and a lovely picture of a horse on the wall.
Phơng pháp trả lời câu hỏi (Questions and answers)
Một trong các phơng pháp tạo ra cho học sinh biết đoán câu
trả lời, giáo viên đa ra một số câu hỏi trên bảng học sinh
đọc và nghĩ về câu trả lời. Sau đó nghe và trả lời câu hỏi.
II.3. Chơng III: phơng pháp, kết quả nghiên cứu

Theo phơng pháp truyền thống học sinh không những
không đợc thực hành nhiều mà chủ yếu nghe cô giáo giảng
giải các từ và cấu trúc ngữ pháp, học sinh ít có cơ hội nghe
đài và băng nên họ không có kỹ năng vận dụng hạơc có thể
vận dụng vào kĩ năng viết nhng không nghe và nói đợc,
Khi áp dụng phơng pháp mới vào giảng dạy tôi thấy hiệu quả
đợc tăng nên rõ rệt, học sinh tạo đợc không khí thoải mái
không còn nỗi lo về kiến thức, học sinh còn có khả năng sáng
tạo, hiểu biết thêm từ những bài nghe mở rộng, học sinh đợc
nghe những gì mình cha biết, từ vựng đợc tăng dần, các
kĩ năng có phần lu loát hơn và những học sinh yếu không
còn cảm giác sợ khi nghe nữa và tiết học đã thảo mái hơn,
không còn cảm thấy bắt buộc nh trớc nữa.

III. Kết luận và đề nghị
Nguyễn Thị Kim Hoài Trờng THCS Mạo Khê II


Phát triển kĩ năng nghe với học sinh THCS

13

Ngôn ngữ thờng bắt đầu từ lời nói, lời nói chuyên trở muôn
vàn ý nghĩa, mục đích sử dụng nhng nếu không nghe ngời
khác nói đợc thì cũng cha đạt đợc yêu cầu của ngời học
chính vì thế môn Tiếng anh trong trờng THCS đã yêu cầu
học sinh phải phát triển cả bốn kĩ năng nghe, nói, đọc, viết
và kĩ năng nghe đã trở nên quan trọng trong bốn kĩ năng
trên,
Sau một vài năm ra trờng, với kinh nghiệm thực tế còn ít, tôi
đã cố gắng tìm tòi, học hỏi tự nghiên cứu tài liệu, cùng
đồng nghiệp dự giờ, rút kinh nghiệm cùng nhau trao đổi
những bài giảgn khó, tham gia các lớp bồi dững nghiệp vụ
chuyên môn do Sở, Phòng giáo dục đào tạo tổ chức tôi nhận
thấy rèn luyện kỹ năng nghe là quá trình quan trọng. Trong
từng tiết học, giáo viên phải rèn luyện thờng xuyên cho học
sinh để học sinh chủ động, tích cực, sáng tạo trong việc
nắm bắt kiến thức. áp dụng phơng pháp giảng dạy hiện nay
vào thực tế tỉ lệ học sinh khá giỏi đã tăng, tỉ lệ học sinh
yếu không còn nữa. Học sinh sẽ hứng thú và say mê học tập.
Ngôn ngữ là một vấn đề khá trừu tợng và hơn thế nữa khả
năng còn hạn chế nên bài viết của tôi không thể tránh đợc
thiếu sót. Kính mong các đồng chí trong tổ chức, các đồng
chí trong Ban giám hiệu và đồng chí phụ trách chuyên môn
của Phòng Giáo dục Đào tạo giúp đỡ tôi xây dựng và đóng
góp cho tôi nhiều hơn.
Tôi xin trân trọng cảm ơn!

Nguyễn Thị Kim Hoài Trờng THCS Mạo Khê II

14

Phát triển kĩ năng nghe với học sinh THCS

Mạo Khê, ngày 20 tháng 4
năm 2008
Ngời viết

Nguyễn Thị Kim
Hoài
Tài liệu tham khảo
- Tài liệu tham khảo bộ môn
- Sách tiếng Anh lớp 6, 7, 8, 9
- Sách tham khảo
phụ lục
- Bức tranh: Trang 7

Nguyễn Thị Kim Hoài Trờng THCS Mạo Khê II


15

Phát triển kĩ năng nghe với học sinh THCS

phụ lục
I.

Phần

mở

đầu.........................................................................................................1

I.1

Lý

do

chọn

đề

tài.................................................................................1
I.2

Mục

đích

nghiên

cứu ..........................................................................2
I.3

Thời

gian

địa

điểm..............................................................................2
I.4 Đóng góp mới về mặt lí luận, về mặt thực
tiễn...................................2
II.

Phần

nội

dung....................................................................................................3

II.1

Chơng

1:

Tổng

quan........................................................................3
II.2

Chơng

2:

Nội

dung

vấn

đề

nghiên

cứu............................................4
II.3 Chơng 3: Phơng pháp nghiên cứu, kết quả nghiên
cứu................10
Nguyễn Thị Kim Hoài Trờng THCS Mạo Khê II


16

Phát triển kĩ năng nghe với học sinh THCS
III.

Phần

kết

luận

-

kiến

nghị........................................................................11
IV.

Tài

liệu

tham

khảo.....................................................................................12

đánh giá của hội đồng khoa học
Trờng thcs mạo khê ii
triều

phòng gd - đt huyện đông

Nguyễn Thị Kim Hoài Trờng THCS Mạo Khê II