MỘT số BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG PHÁT TRIỂN NGÔN NGỮ CHO TRẺ 4 TUỔI QUA HOẠT ĐỘNG văn học THỂ LOẠI TRUYỆN

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐÔNG TRIỀU
TRƯỜNG MẦM NON AN SINH A


SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

TÊN ĐỀ TÀI: “MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
PHÁT TRIỂN NGÔN NGỮ CHO TRẺ 4 TUỔI QUA HOẠT ĐỘNG
VĂN HỌC THỂ LOẠI TRUYỆN”

Giáo viên: Phạm Thị Thu Hạnh
Chức vụ: TTCM MG 4- 5 tuổi.
Đơn vị công tác: Trường MN An Sinh A.

Năm học 2014- 2015
1


MỘT SỐ BIỆN PHÁP
NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG PHÁT TRIỂN NGÔN NGỮ CHO
TRẺ 4 TUỔI QUA HOẠT ĐỘNG VĂN HỌC THỂ LOẠI TRUYỆN
I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài.
Ngôn ngữ - thành tựu lớn nhất của con người – là một hệ thống tín hiệu
đặc biệt. Nó là phương tiện giao tiếp quan trọng nhất của các thành viên trong
xã hội loài người, nhờ có ngôn ngữ con người có thể trao đổi cho nhau những
hiểu biết, truyền cho nhau những kinh ngiệm, bày tỏ với nhau những nguyện
vọng, ý muốn và cùng nhau thực hiện những dự định tương lai.
Ngay từ những năm tháng đầu tiên của cuộc đời, ngôn ngữ phát triển
rất mạnh mẽ, tạo ra những điều kiện cơ hội để trẻ lĩnh hội những kinh nghiệm
lịch sử - xã hội của nền văn hoá loài người. Nó giúp trẻ tích luỹ kiến thức,

phát triển tư duy, giúp trẻ giao tiếp được với mọi người xung quanh, là
phương tiện giúp trẻ điều chỉnh, lĩnh hội những giá trị đạo đức mang tính
chuẩn mực. Ngày nay trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ, chúng ta càng
thấy rõ vai trò của ngôn ngữ đối với việc giáo dục – phát triển toàn vẹn nhân
cách trẻ.
Trường mầm non là nơi tạo điều kiện để phát triển toàn vẹn nhân cách
cho trẻ. Việc phát triển ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ trong giao tiếp sẽ giúp trẻ
dễ dàng tiếp cận với các hoạt động khoa học khác như : Hoạt động Khám phá
khoa học, làm quen với toán, âm nhạc, tạo hình... Đặc biệt là thông qua hoạt
động làm quen văn học qua thể loại truyện kể, đóng kịch giúp trẻ khả năng
phát triển trí nhớ, tư duy và ngôn ngữ, khả năng cảm thụ cái hay, cái đẹp, cái
tốt, cái xấu của mọi vật xung quanh trẻ từ đó giáo dục trẻ một cách toàn diện
cả về đạo đức, tư duy nhận thức và các chuẩn mực hành vi văn hoá cho trẻ.
Thông qua những bài thơ, câu chuyện giúp trẻ mở mang kiến thức về xã hội
2


thiên nhiên, thông qua môn văn học giúp trẻ phát triển ngôn ngữ cho trẻ là
một nhiệm vụ quan trọng trong chương trình giáo dục toàn diện trẻ.
Hiện nay việc tiếp cận với tác phẩm văn học của trẻ mầm non còn
nghèo nàn vốn từ, một phần trẻ không biết diễn đạt sao chép mạch lạc, để
giúp trẻ trong khi nghe, kể có sự chú ý và có hiệu quả tối ưu nhất. Chính vì
vậy tôi chọn đề tài “Một số biện pháp nâng cao chất lượng phát triển ngôn
ngữ cho trẻ 4 tuổi qua hoạt động văn học thể loại truyện”
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài:
+ Mục tiêu của đề tài:
Nghiên cứu đề xuất một số biện pháp nâng cao chất lượng phát triển
ngôn ngữ cho trẻ 4 tuổi qua hoạt động văn học thể loại truyện.
+ Nhiệm vụ của đề tài:
- Nghiên cứu cơ sở lý luận của việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ 4 tuổi qua

hoạt động văn học thể loại truyện.
- Nghiên cứu cơ sở thực tiễn: Khảo sát thực trạng của việc tổ chức hoạt
động văn học thể loại truyện nhằm phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 4
tuổi tại trường Mầm Non An Sinh A – Đông Triều – Quảng Ninh.
- Đề xuất một số biện pháp nâng cao chất lượng phát triển ngôn ngữ cho
trẻ 4 tuổi qua hoạt động văn học thể loại truyện.
3. Đối tượng nghiên cứu:
Biện pháp nâng cao chất lượng phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 4
tuổi qua hoạt động văn học thể loại truyện.
4. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu:
- Giới hạn: Hoạt động văn học thể loại truyện cho trẻ mẫu giáo 4 tuổi.
- Phạm vi nghiên cứu: Lớp mẫu giáo 4 tuổi trường mầm non An Sinh A.
5. Phương pháp nghiên cứu:
5.1. Phương pháp quan sát:
Quan sát, ghi chép những hoạt động văn học thể loại truyện cho trẻ 4 tuổi
ở trường mầm non. Đặc biệt quan tâm đến các biện pháp tổ chức hoạt động
3


văn học thể loại truyện của giáo viên nhằm phát triển ngôn ngữ cho trẻ.
5.2. Phương pháp đàm thoại:
Trao đổi với giáo viên mẫu giáo nhằm hiểu biết về nhận thức, thái độ của họ
đối với việc tổ chức hoạt động văn học thể loại truyện nhằm phát triển ngôn
ngữ cho trẻ.
Đàm thoại với trẻ 4 tuổi ở trường mầm non An Sinh – Đông Triều –
Quảng Ninh để tìm hiểu thực trạng ngôn ngữ của trẻ.
Đàm thoại với phụ huynh để biết được nhận thức của phụ huynh đối với
việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non.
5.3. Phương pháp nghiên cứu sản phẩm:
Nghiên cứu sản phẩm của giáo viên, cụ thể là các kế hoạch tổ chức hoạt

động văn học thể loại truyện trong các hoạt động của trẻ ở trường mầm non
An Sinh để tìm hiểu thực trạng sử dụng các biện pháp tổ chức hoạt động văn
học của giáo viên hiện nay.
Nghiên cứu sản phẩm của trẻ thông qua việc trẻ trả lời các câu hỏi của
giáo viên trong hoạt động.
5.4. Phương pháp thực nghiệm sư phạm:
Tác động vào nhóm thực nghiệm một số biện pháp nâng cao chất
lượng phát triển ngôn ngữ cho trẻ 4 tuổi qua hoạt động văn học thể loại truyện
đã được đề xuất nhằm kiểm tra tính khả thi của các biện pháp này.
Phương pháp này được tiến hành như sau:
- Lấy 25 cháu ở lớp Mẫu Giáo 4B2 để làm thực nghiệm.
- Đo đầu vào của nhóm theo một số tiêu trí sau:
+ Trẻ không nói ngọng, phát âm tốt, sử dụng đủ câu từ.
+ Trẻ nghe hiểu nội dung truyện.
+ Trẻ kể truyện diễn cảm.
- Tiến hành thực nghiệm: Tác động các biện pháp của bản thân đã đưa ra
vào nhóm thực nghiệm.
4


- Đo kết quả của nhóm thực nghiệm sau khi áp dụng một số biện pháp
nâng cao chất lượng phát triển ngôn ngữ cho trẻ 4 tuổi qua hoạt động văn học
thể loại truyện.
II. PHẦN NỘI DUNG
1. Cơ sở lý luận.
“ Non sông việt Nam có được trở lên vẻ vang hay không, Dân tộc Việt
Nam có bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm châu
hay không chính là nhờ phần lớn ở công lao học tập của các cháu”. Câu nói
của Hồ Chủ Tịch đã đi vào lòng người tạo ra động lực to lớn cho hàng triệu
người dạy và người học, đó chính là lễ và văn mà chúng ta phải truyền lại cho

lớp kế cận, cho những chủ nhân tương lai của đất nước. Đất nước ta đang
trong thời đại bùng nổ thông tin, buộc chúng ta phải đạt được các mục tiêu và
có quyết tâm cao, lẽ tất nhiên chúng ta chưa thực hiện được tất cả các kế
hoạch đề ra. Vì vậy nhiệm vụ đó đang chông chờ vào các thế hệ mầm non chủ
nhân tương lai của đất nước, ưu thế mà ta có được hiện nay là thế hệ trẻ khoẻ
mạnh có sự đồng nhất cả về năng lực và trí tuệ, có tiềm năng sáng tạo, vì thế
ta phải tin vào thế hệ trẻ tương lại sẽ đứng vững trên nền truyền thống lịch sử
vẻ vang đó. Đảng và nhà nước ta đánh giá rất cao về vai trò của giáo dục, đầu
tư vào giáo dục là đầu tư đúng hướng và được coi là quốc sách hàng đầu. Mục
tiêu của công tác chăm sóc giáo dục mầm non phát triển và hình thành nhân
cách cho trẻ, việc phát triển ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ trong giao tiếp sẽ giúp
cho trẻ dễ dàng tiếp cận với các hoạt động học khác như: hoạt động làm quen
với toán, hoạt động tạo hình, hoạt động âm nhạc ...đặc biệt cho trẻ làm quen
với văn học là hoạt động để trẻ phát triển vốn từ luyện phát âm và dạy trẻ nói
đúng ngữ pháp .
2. Thực trạng.
2.1 Đặc điểm nhà trường.
Trường mầm non An Sinh A là trường thuộc vùng núi, được tách ra từ
trường mầm non An Sinh từ năm 2009, từ những ngày đầu mới tách nhà
5


trường cũng gặp rất nhiều khó khăn nhưng với sự phấn đấu của hội đồng sư
phạm nhà trường đến năm 2013 trường đã được công nhận trường đạt chuẩn
quốc gia mức độ I. Trường có 2 điểm trường, một điểm chính, một điểm lẻ
với tổng số học sinh 270 cháu. gồm 11 nhóm lớp với 30 cán bộ giáo viên
nhân viên, trình độ giáo viên đạt chuẩn 100%, chất lượng giảng dạy ngày một
nâng cao, được phụ huynh học sinh tin tưởng số lượng học sinh ra lớp ngày
một đông.
* Thuận lợi:

- Nhà trường mới được xây dựng đạt chuẩn về cơ sở vật chất nên có các
phòng học đạt chuẩn về diện tích tạo môi trường hoạt động thoải mái cho trẻ.
- Đội ngũ giáo viên trẻ (25/30 giáo viên trong độ tuổi dưới 35 tuổi) nhiệt
tình năng động, ham học hỏi. 100% giáo viên có trình độ đạt chuẩn đó là
những thuận lợi trong việc tiếp thu cũng như truyền đạt kiến thức tổ chức hoạt
phát triển ngôn ngữ đến với trẻ thông qua hoạt động văn học cũng như những
hoạt động khác trong chương trình chăm sóc giáo dục trẻ mầm non.
* Khó khăn:
- Do mới được xây dựng nên cơ sở vật chất phục vụ cho các hoạt động của
trẻ còn hạn chế. Trường chưa có thư viện cho trẻ được tham gia hoạt động
xem sách tranh.
- Đội ngũ giáo trẻ đang trong độ tuổi sinh đẻ nên hầu như năm học nào
cũng có giáo viên nghỉ thai sản. Tình trạng dạy thay dạy treo giữa chừng cũng
gây ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục trẻ.
2.2 Đặc điểm của lớp.
Năm học 2014 -2015 tôi được phân công chủ nhiệm nhóm lớp 4- 5 tuổi
tại khu trung tâm của trường lớp với số cháu 32. 100% trẻ ngoan ngoãn, hồn
nhiên, đạt yêu cầu về phát triển thể chất, phát triển nhận thức, phát triển ngôn
ngữ, và tình cảm xã hội, cảm thụ cái hay cái đẹp trong cuộc sống xung quanh
trẻ. Đó là một thuận lợi lớn để tôi rèn luyện khả năng nghe hiểu tác phẩm
truyện và phát triển ngôn ngữ cho trẻ thông qua thể loại truyện kể.
* Thuận lợi:
6


Có một phòng học sạch sẽ thoáng mát về mùa hè, ấm áp về mùa đông,
có sân chơi rộng rãi có mái che, có đầy đủ bàn ghế cho các cháu ngồi học, có
tủ đựng đồ dùng đồ chơi.
Các cháu học sinh đều khỏe mạnh, ngoan ngoãn biết vâng lời cô giáo
đoàn kết với bạn bè.

Bản thân tôi là giáo viên có nhiều năm giảng dạy, tâm huyết với nghề,
luôn yêu thương trẻ.
Đa số phụ huynh quan tâm đến con em mình, tham gia đóng góp và
ủng hộ về cơ sở vật chất, tinh thần để cô và trẻ có môi trường học tập tốt nhất
* Khó khăn:
Cơ sở vật chất: Kinh phí mua nguyên vật liệu phục vụ cho việc làm đồ
dùng đồ chơi trực quan còn hạn chế.
Học sinh: Có nhiều trẻ còn nhút nhát chưa mạnh dạn trong giao tiếp và
còn nói ngọng nhiều.
Phụ huynh: Một số phụ huynh chưa thực sự quan tâm, còn coi nhẹ việc
học của các cháu và cho rằng trẻ nhỏ đến lớp không học mà chỉ chơi với đồ
chơi.
Chính vì những khó khăn trên nên đã ảnh hưởng rất lớn đến kết quả
học tập của các cháu nói chung và hoạt động văn học nói riêng.
2.3 Thực trạng ngôn ngữ của trẻ 4 tuổi ở trường mầm non An Sinh A.
* Khảo sát.
Qua theo dõi các tiết học trên lớp của trẻ thông qua hoạt động văn học
tôi nhận thấy việc nâng cao chất lượng cho trẻ nghe hiểu tác phẩm truyện là
điều rất cần thiết và quan trọng. Nên tôi đã khảo sát trên trẻ đầu năm là như
sau:
- Tổng số trẻ được khảo sát là 25 cháu.
+ 50 % trẻ không nói ngọng, phát âm tốt, sử dụng đủ câu từ.
+ 44 % trẻ nghe hiểu nội dung truyện.
+ 20 % trẻ kể truyện diễn cảm.
* Đánh giá.
7


- Dựa vào khảo sát tôi đã đánh giá được sự tồn tại của thực trạng là: Đa
số trẻ còn nói ngọng, nghe và chưa hiểu nội dung truyện, chưa biết kể lại

truyện. Qua đánh giá tôi thấy còn rất nhiều những tồn tại mà trẻ chưa thực
hiện được.
- Do trình độ nhận thức không đồng đều, nhiều trẻ do điều kiện gia đình
chưa cho con đi học qua lớp mẫu giáo bé, trẻ mới lần đầu đến trường lên còn
dụt dè, chưa mạnh dạn tự tin trong giao tiếp. Hơn 50% trẻ chưa phân biệt
được sự khác nhau trong cách phát âm mà chỉ tiếp nhận một cách chung
chung. Khả năng chú ý của trẻ còn yếu, không đồng đều, không ổn định, vì
vậy nên trẻ chưa chú ý đều đến các thành phần trong câu, trong từ, bớt âm khi
nói. 70% kinh nghiệm sống của trẻ còn nghèo nàn, nhận thức hạn chế dẫn đến
tình trạng trẻ dùng từ không chính xác, câu lủng củng. Nhiều trẻ nói, phát âm
do ảnh hưởng ngôn ngữ của người lớn xung quanh trẻ nói tiếng địa phương.
Đa số phụ huynh bận công việc không trò chuyện với trẻ và nghe trẻ nói, trẻ
được đáp ứng quá đầy đủ về nhu cầu trẻ cần. Ví dụ: trẻ chỉ cần chỉ vào đồ
dùng nào đó là được đáp ứng ngay mà không cần dùng lời để yêu cầu hoặc
xin phép, đây cũng là một trong những nguyên nhân của việc trẻ nghe chưa
hiểu các nghĩa của từ và chậm phát triển ngôn ngữ.
Với những khó khăn như thế tôi phải dần dần khắc phục, sửa đổi và hướng
dẫn trẻ phát nghe và triển ngôn ngữ một cách đúng đắn nhất qua giao tiếp và
tập cho trẻ làm quen văn học thể loại truyện kể. Nhận thức được điều đó tôi
càng thấy trách nhiệm của mình cần phải đưa ra được các giải pháp giúp trẻ
nâng cao chất lượng nghe hiểu tác phẩm truyện.
3. Các biện pháp nâng cao chất lượng phát triển ngôn ngữ cho trẻ 4
tuổi qua hoạt động văn học thể loại truyện.
3.1 Mục tiêu của các biện pháp.
Biện pháp là các cách làm, cách giải quyết các vấn đề cụ thể. Đưa ra
những cách thức cụ thể nhằm áp dụng vào giải quyết các vấn đề về vốn từ cho
trẻ mầm non, giúp trẻ phát triển số lượng vốn từ, hiểu từ và khả năng dùng từ.
8

Biện pháp nâng cao chất lượng phát triển ngôn ngữ cho trẻ 4 tuổi qua
hoạt động văn học thể loại truyện là cách làm, cách giải quyết các vấn đề về
ngôn ngữ cho trẻ 4 tuổi, giúp trẻ phát triển tốt hơn về phát âm, nghe, nhớ và
hiểu từ, diễn đạt từ đúng ngữ cảnh, đúng âm sắc.
3.2 Các biện pháp nâng cao chất lượng phát triển ngôn ngữ cho trẻ 4
tuổi qua hoạt động văn học thể loại truyện.
3.2.1 Bồi dưỡng nâng cao nhận thức.
Cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học có vai trò vô cùng to lớn
trong việc giáo dục toàn diện nhân cách cho trẻ em cả về đạo dức, trí tuệ,
thẩm mỹ nó ảnh hưởng trực tiếp tới tâm hồn trẻ thơ, làm quen với tác
phẩm văn học là trẻ được làm quen với vạn vật, với thiên nhiên đầy bí ẩn
diệu kì, trẻ được làm quen với những con vật ngộ nghĩnh đáng yêu, trẻ
được thể hiện tính cách sắc thái, cử chỉ, điệu bộ, giọng điệu các nhân vật
mà từ đó trẻ biết khen, chê, biết đúng, sai, biết cái thiện, cái ác để trẻ có
thể tích lũy được kinh nghiệm sống cho mình và làm thế nào để trẻ có thể
cảm thụ những tác phẩm văn học một cách tốt nhất, toàn diện nhất đây
cũng chính là bài toán cần lời giải cho các giáo viên mầm non
§Ó båi dìng cho trÎ cảm thụ văn học và phát triển khả năng nghe tôi
đã thực hiện qua nhiều hoạt động khác nhau nhất là qua các trò chơi, đặc biệt
là qua các trò chơi dân gian, qua các câu truyện cổ tích… Vì vậy nhiều năm
qua nhà trường đã tổ chức các chuyên đề, hội thi “ Bé mầm non với đồng
dao, ca dao”, “Bé kể truyện giỏi”, các hình thức sân khấu hóa, cho trẻ đóng
kịch nhập vai các nhân vật trong các câu truyện…
3.2.2 Các biện pháp thực hiện.
* Tổ chức tiết học nhẹ nhàng, linh hoạt, sử dụng các loại rối trang
phục, mô hình, đạo cụ và hóa trang thu hút sự chú ý của trẻ..
+ Nội dung:
Do đặc điểm của lứa tuổi mẫu giáo với hoạt động chủ đạo là hoạt động
vui chơi, nên giáo dục học sinh mẫu giáo cần tiến hành theo phương châm
"Học mà chơi, chơi mà học". Theo chương trình đổi mới hình thức dạy học

9


lấy trẻ làm trung tâm, tích hợp các hoạt động khác nhau trong một hoạt động
chính một cách linh hoạt, không gò ép, không ôm đồm. Kiến thức cung cấp
cho trẻ đến với trẻ một cách tự nhiên, qua nhiều hình thức, nhẹ nhàng không
mang tính chất áp đặt, cưỡng ép, bắt buộc.
+ Cách tiến hành:
Vào đầu giờ học cô trò chuyện với trẻ theo nội dung đề tài hoặc cho trẻ
đi tham quan mô hình, tranh ảnh đồng thời trò chuyện theo nội dung bức
tranh để dẫn dắt trẻ đến nội dung tác phẩm văn học. Khi trò chuyện cô cần sử
dụng từ tượng thanh, tượng hình, các từ láy hoặc có thể gợi hỏi để trẻ nói cảm
xúc của mình qua bài thơ, câu chuyện. Có thể tích hợp qua một số hoạt động
học khác: Toán - Khám phá khoa học- giáo dục âm nhạc... một cách nhẹ
nhàng thông qua đó cô giới thiệu câu chuyện sắp học.
- Cô kể diễn cảm câu chuyện một hai lần, giúp trẻ cảm nhận âm điệu,
cảnh đẹp nội dung, trình tự của câu chuyện. Thể hiện giọng điệu phù hợp với
tính cách của các nhân vật để giúp trẻ hình dung rõ nét về các nhân vật có
trong truyện. Sau đó giảng nội dung cho trẻ hiểu rồi cô kể trích dẫn làm rõ
những ý chính trong câu chuyện, giảng một vài từ khó trong câu chuyện, giúp
trẻ hiểu nghĩa của từ và cung cấp vốn từ cho trẻ.
- Tiếp đến cô đàm thoại theo nội dung câu chuyện giúp trẻ hiểu nội
dung và nhớ trình tự diễn biến của truyện, phân biệt các nhân vật trong truyện
và đặc biệt là để trẻ tự do giao lưu với cô hoặc thảo luận với nhau về các nhân
vật trong truyện. Để giúp trẻ hiểu nội dung truyện, nhớ được trình tự các sự
kiện của câu truyện giáo viên cần đàm thoại với trẻ theo hệ thống các loại câu
hỏi gợi mở như: loại câu hỏi về nội dung ( Truyện gì? Truyện kể về ai? Trong
truyện có những nhân vật nào? Các nhân vật đó làm gì? Họ làm như thế nào?)
…Loại câu hỏi về nội dung có tính chất suy luận, (Tại sao?). Loại câu hỏi yêu
cầu trả lời sử dụng ngôn ngữ miêu tả (Thế nào, Như thế nào?). Loại câu hỏi

về thái độ và ngữ điệu của các nhân vật phù hợp với hành động và tính cách
nhân vật (Vì sao?, nghĩ thế nào..?) cô cho trẻ mô phỏng hành động hoặc lời
nói của các nhân vật trong truyện.
10


- Để giúp trẻ nhớ được truyện, sau khi đàm thoại các hệ thống câu hỏi
trên, cô nên kể lại truyện cho trẻ nghe, lúc đầu kèm tranh minh họa sau đó
không có tranh minh họa, những lần kể sau cô kể thật diễn cảm, kết hợp với
ngữ điệu với biểu hiện của nét nặt, các động tác minh họa của cơ thể. Để giúp
trẻ nghe và hiểu nhớ được trình tự của câu truyện, giáo viên có thể kể trích
dẫn và đặt câu hỏi để lôi kéo sự chú ý của trẻ.
- Kết thúc giờ học cho trẻ chơi một trò chơi nhẹ có nội dung phù hợp
với nội dung câu truyện đang học nhằm giúp trẻ tái tạo lại nội dung truyện từ
đó khắc sâu kiến thức cho trẻ. Cho trẻ làm tranh chuyện, cắt dán tranh để trẻ
nhớ lại trình tự nội dung câu truyện.
Kinh nghiệm qua việc dạy trẻ tôi nhận thấy: Muốn cho trẻ cảm thụ tốt
nội dung truyện khi kể chuyện cho trẻ nghe cô kể phải diễn cảm, thể hiện
giọng nói điệu bộ, cử chỉ từng nhân vật trong truyện. Để giúp trẻ nhớ được
truyện, giáo viên lên kể với nhiều hình thức khác nhau,Tổ chức hoạt động đa
dạng dựa vào hoạt động trọng tâm. Ví dụ: khi trọng tâm là kể chuyện sáng
tạo, tôi cho trẻ lựa chọn cách sử dụng trang phục, đồ dùng phù hợp với nội
dung câu truyện trẻ sẽ kể dựa theo hình thức khác nhau.
Dạy trẻ kể lại truyện: để trẻ tái hiện lại một cách mạch lạc, diễn cảm tác
phẩm văn học mà trẻ được nghe. Trẻ sử dụng nội dung, hình thức ngôn ngữ
đã có sẵn của các tác giả và của giáo viên. tuy nhiên yêu cầu trẻ không học
thuộc lòng câu chuyện , trẻ phải kể bằng ngôn ngữ của chính mình, truyền đạt
nội dung câu chuyện một cách tự do thoải mái nhưng phải đảm bảo nội dung
cốt truyện.
- Yêu cầu đối với trẻ: Kể nội dung chính của câu truyện không yêu cầu

trẻ kể chi tiết, mà lời kể phải có cấu trúc ngữ pháp, giọng kể diễn cảm, to, rõ
ràng, không ê a, ấp úng cố gắng thể hiện đúng ngôn ngữ đối thoại hay độc
thoại
Đàm thoại với trẻ về nội dung câu chuyện. Đàm thoại nhằm mục đích
giúp trẻ nhớ lại nội dung câu chuyện, giúp trẻ xây dựng dàn ý câu chuyện, lựa
chọn hình thức ngôn ngữ, cách dùng từ đặt câu. Giáo viên kể chuyện kèm
11


minh họa sau đó đặt các câu hỏi về tên truyện, về tên các nhân vật trong
truyện, về các hành động của các nhân vật để trẻ trả lời.
Ví dụ : Truyện Cây khế : Theo con tính cách của người anh như thế
nào? Yêu cầu với câu hỏi: Đặt câu hỏi về tên nhân vật, thời gian, không gian,
hành động chính, lời nói, cá tính nhân vật. Dê mẹ dặn dê con như thế nào ?
(Truyện Dê con nhanh trí). Câu hỏi phải phù hợp với trẻ cả về hình thức và
ngữ pháp. Khi đàm thoại cô cần lưu ý giới thiệu cho trẻ biết thêm các từ đồng
nghĩa những cụm từ thay thế để tạo điều kiện cho trẻ lựa chọn từ để kể.
Dùng ngôn ngữ ngắn gọn, dễ hiểu, phù hợp với nhận thức của trẻ kể lại
nội dung tác phẩm: Cô kể diễn cảm, lời kể có các mẫu câu cần luyện cho trẻ
(mới). Mẫu chuyện của cô có tác dụng chỉ cho trẻ thấy trước kết quả trẻ cần
đạt được: Về nội dung, độ dài, trình tự câu chuyện.
Ví dụ: Truyện: Quả bầu tiên: “ Ngày xửa, ngày xưa có một cậu bé con
nhà nghèo nhưng vô cùng tốt bụng cậu luôn quan tâm giúp đỡ mọi người, mọi
vật sống xung quanh mình. Khi thấy một con én bị thương cậu bé đã chăm
sóc con én khỏi đau và khi mùa đông đến cậu bé đã thả con chim én bay về
xứ sở phương nam để chánh rét, mùa xuân năm sau con chim én bay trở về và
mang cho cậu bé một hạt bầu tiên” .
Thời gian đầu khi trẻ chưa quen, trẻ kể theo mẫu câu của cô ( hoặc đối
với trẻ kém). Khi trẻ đã quen cô khuyến khích trẻ kể bằng ngôn ngữ của
mình. Tôi đặc biệt lưu ý khi trẻ kể: Trẻ phải quay mặt xuống các bạn, kể với

tốc độ vừa phải, giọng rõ ràng, tư thế tự nhiên. Trong quá trình kể, trẻ đứng
sai tư thế, phát âm sai cô nên để trẻ kể xong mới sửa sai cho trẻ. Khi cô gọi trẻ
lên, trẻ không kể, cô nên đặt câu hỏi gợi ý để trẻ trả lời giúp trẻ mạnh dạn, có
thói quen giao tiếp tốt. Nếu trẻ quên, cô có thể nhắc hoặc đặt câu hỏi cho trẻ
nhớ. Trẻ kể xong, cô nhận xét, đánh giá truyện kể của trẻ, không nên để đến
cuối giờ trẻ sẽ quên mất những ưu nhược điểm của mình hay của bạn. Cô cần
nhận xét đúng, chính xác để có tác dụng khuyến khích, động viên trẻ, nhận
xét cả về nội dung, ngôn ngữ tác phong.
12


Chơi đóng vai theo chủ đề: Khi chơi đóng vai theo chủ đề, trẻ phải
tham gia vào cuộc nói chuyện với bạn để phân vai, trao đổi với nhau trong khi
chơi , trẻ bắt chước các nhân vật mà trẻ đóng vai , làm cho ngôn ngữ đối thoại
của trẻ thêm phong phú và đa dạng.
Ví dụ : Chủ đề Gia đình: Nấu ăn: Trẻ tự phân vai chơi của mình: Mẹ đi
chợ, nấu ăn, chăm sóc các con, ba đi làm, ông bà kể chuyện cho các cháu
nghe. Chơi mẹ con (trẻ có thể dựa vào câu chuyện dên con nhanh trí để đóng
các vai chơi): Mẹ đi vắng dặn con ở nhà, nếu có người lạ đến nhà thì không
mở của. Con ở nhà khi có người lạ đến gõ cửa thì phải biết hỏi rõ xem là ai, lạ
hay quen và tỏ thái độ mở cửa hay không mở cửa. Trò chơi này còn giúp trẻ
mở rộng hơn mối quan hệ trong gia đình, người quen có thể là ông, bà, cô, gì,
chú, bác,... những người gần gũi với trẻ.
Chơi đóng kịch: Tổ chức cho trẻ chơi đóng kịch là một phương pháp
tốt để phát triển ngôn ngữ đối thoại cho trẻ. Nội dung kịch có cốt truyện phất
triển mạch lạc, rõ ràng, dễ hiểu những tác phẩm dài cần được bỏ những chi
tiết không cần thiết hoặc chỉ lựa chọn những trích đoạn phù hợp. Nội dung
của toàn bộ tác phẩm sẽ được tốm tắt qua ngôn ngữ của người dẫn truyện. Khi
đóng trẻ cố gắng thể hiện đúng ngữ điệu, tính cách nhân vật mà trẻ đóng, giúp
cho ngôn ngữ của trẻ mang sắc thái biểu cảm rõ rệt.

Ví dụ : Chủ đề Gia đình Truyện “Tích Chu”. Cô cho trẻ nhập vai đóng
kịch: Cháu Đức Mạnh đóng vai Tích Chu ( lúc đầu ham chơi, thái độ không
vâng lời ), sau biết lỗi (tỏ thái độ biết nhận lỗi, giọng trầm ): Bà ơi bà ở đâu?
Bà ở lại với cháu. Cháu sẽ đem nước cho bà, bà ơi! Cháu Trà My đóng vai bà
(giọng run run, rứt khoát): Bà đi đây! Bà không về nữa đâu! Cháu Bảo Vi
đóng vai Bà Tiên (tính cách hay giúp đỡ mọi người, giọng nói dịu dàng, nhỏ
nhẹ): Nếu cháu muốn bà cháu trở lại thì cháu phải đi lấy nước suối tiên cho bà
cháu uống, đường lên suối tiên xa lắm, cháu có đi được không?. Câu chuyện
cáo, thỏ và gà trống, nhân vật Thỏ khi bị đuổi ra khỏi nhà rất là buồn, vừa đi
vừa khóc. Thỏ gặp chó, kể cho chó nghe với giọng buồn buồn pha sự thất
vọng và cuối câu thể hiện tiếng khóc thút thít oan ức...
13


Để giúp trẻ nghe và hiểu nắm được nội dung tác phẩm tôi sử dụng các
thủ thuật khác nhau bằng cách, sử dụng đồ dùng trực quan để gây hứng thú
cho trẻ. Cho trẻ quan sát tranh ảnh, hình ảnh động trên máy chiếu về nhân vật
trong tác phẩm, sử dụng mô hình rối dẹt, rối tay giúp trẻ chi giác nhân vật tốt
hơn.
* Tạo môi trường học tập, rèn luyện cho trẻ .
+ Nội dung:
Tận dụng diện tích phòng học, chú ý bố trí sắp xếp các góc học tập
phong phú, phù hợp với nội dung học tập của trẻ. Có góc sách, tranh truyện,
những dụng cụ phục vụ cho hoạt động kể truyện (như rối tay, rối dẹt, đạo cụ,
trang phục...) để trẻ luyện tập. Tạo môi trường học tốt và thoải mái cho trẻ.
+ Cách tiến hành:
Khi thực hiện các hoạt động làm quen văn học thể loại truyện kể mà
trọng tâm là dạy trẻ kể chuyện thì tôi luôn tận dụng không gian lớp học để
trưng bày các dụng cụ kể chuyện, như khung sân khấu, sắp đặt tranh và các
con rối sao cho trẻ dễ sử dụng , kích thích trẻ hoạt động tích cực hơn.

Bản thân tôi trước khi tổ chức hoạt động phải học thuộc nội dung
truyện, tập kể diễn cảm, tự luyện giọng kể, sưu tầm tranh ảnh, bài hát, bài thơ
có nội dung gần gũi với nội dung truyện kể, cách sử dụng tranh, rối, mô
hình... để giúp trẻ cảm thụ được tác phẩm văn học đó là một cách tốt nhất.
* Tổ chức kể chuyện cho trẻ nghe, cho trẻ kể lại truyện dưới nhiều hình
thức.
+ Nội dung:
Kể truyện cho trẻ nghe với giọng kể chuẩn, rõ ràng đúng ngữ pháp là
cung cấp cho trẻ vốn từ, cách phát âm, giọng điệu và ngữ điệu phù hợp với
từng hoàn cảnh, ngữ cảnh.
Cho trẻ kể lại truyện là một biện pháp tốt nhất nhằm phát triển ngôn
ngữ cho trẻ. Trẻ kể, cô trực tiếp sửa được cách phát âm cho trẻ, cách dùng từ,

14


cách thể hiện sắc thái biểu cảm. Kể lại truyện còn nhằm phát triển trí nhớ của
trẻ và khả năng sáng tạo của từng trẻ.
+ Cách tiến hành:
Hoạt động ngoài trời: Dạy trẻ kể về những sự vật hiện tượng xung
quanh cuộc sống hàng ngày, những điều trẻ đã biết, tưởng tượng... trẻ phải tự
lựa chọn nội dung, hình thức, ngôn ngữ, sắp xếp chúng theo một trình tự nhất
định. Tôi chủ yếu tập cho trẻ kể theo dạng: Kể chuyện miêu tả, kể chuyện
theo chủ đề. Ví dụ: miêu tả hiện tượng thời tiết cô có thể hỏi: “ Các con thấy
bầu trời hôm nay thế nào?” Cô cần hướng trẻ đến việc sử dụng ngôn ngữ để
thể hiện cảm xúc. Ví dụ cô nói: “ Bầu trời hôm nay mới đẹp làm sao! Thời tiết
cũng thật là đẹp!” Hoặc nhìn lên bầu trời, cô giáo có thể gợi hỏi: “ Các con
thấy đám mây giống cái gì nào?”. Sau khi trẻ trả lời xong, cô giúp trẻ hoàn
chỉnh câu nói một cách có hình ảnh như: “ Mây trắng như bông”, “ mây đẹp
như hoa”, “mây bay bay”…

Hoạt động góc: Dạy trẻ kể theo đồ chơi, không ngừng phát triển ngôn
ngữ độc thoại, nên cho trẻ nói đúng ngữ pháp tư thế tác phong khi trẻ nói và
phát triển các cơ quan cảm giác. Bởi vì trẻ quan sát tốt mới miêu tả tốt. Mục
đích nhằm phát triển ngôn ngữ mạch lạc cho trẻ phát triển tư duy lô gíc, khả
năng quan sát, trẻ tập trung vào đồ chơi. Chuẩn bị: Chọn đồ dùng, đồ chơi
phải đẹp hấp dẫn về hình thức để làm cho trẻ hứng thú, rung động khi kể.
Chọn đồ chơi, vật thật có thể như: Gương, lược, khăn, chén ly, cốc, thực vật…
chọn tranh nên chọn tranh có màu sắc tươi sáng bố cục rõ ràng, tổ chức cho
trẻ làm quen với tranh hoặc vật thật xác định màu sắc đặc điểm, cách chơi,
cách sử dụng.
Dạy trẻ kể chuyện theo trí nhớ: Phát triển ngôn ngữ mạch lạc, ghi rõ
mẫu cần luyện. Chọn đề tài phù hợp với nhận thức và kinh nghiệm của mình.
Ví dụ: “Ngày mai là ngày cuối tuần các con ở nhà làm gì? các con chú ý
những việc đã làm hoặc đi chơi như thế nào?” kể lại cho cô nghe. Tôi chọn
hình thức cả lớp tham gia sau đó cho cá nhân trẻ kể.
15


Dạy trẻ kể chuyện sáng tạo: Là sự thể hiện bằng ngôn ngữ của cá nhân
trẻ về câu chuyện, đồ vật hay bức tranh hay sự vật hiện tượng xung quanh mà
trẻ đã được nghe, được thấy, được trải nghiệm. Đây là hình thức giúp trẻ tư
duy, óc tưởng tượng bay bổng, phát triển khả năng mạnh dạn, tự tin. Kể
chuyện sáng tạo giúp trẻ mở rộng vốn từ, phát triển khả năng biểu đạt, tự trình
bày ý kiến bằng ngôn ngữ cá nhân, học cách thể hiện văn hóa nói, phát triển
các thói quen hội thoại, giúp trẻ phát triển ngôn ngữ mạch lạc.
Kể chuyện theo kinh nghiệm: có ý nghĩa rất lớn đồi với sự phát triển
ngôn ngữ của trẻ. Trẻ sử dụng ngôn ngữ để kể lại những việc, những sự kiện
mà trẻ đã trải qua thành một câu chuyện mạch lạc mà không cần dựa vào đồ
dùng trực quan. Để trẻ kể được tốt các câu truyện thì giáo viên cần giúp trẻ
nhớ lại những tình tiết của câu chuyện sẽ kể thông qua hệ thống các câu hỏi

gợi mở. Khi trẻ nghe và trả lời là lúc trẻ luyện các câu nói biểu đạt hiểu biết,
suy nghĩ của mình về câu chuyện định kể.
*. Dạy trẻ nghe hiểu qua sinh hoạt hàng ngày, qua các trò chơi, thông
qua các lễ hội:
Dạy trẻ ở mọi lúc mọi nơi cũng là biện pháp giúp trẻ nghe hiểu: Ví dụ
Khi tiến hành hoạt động sinh hoạt hàng ngày ở lớp, giáo viên có thể yêu cầu
tre nghe và thực hiện 2 yêu cầu bằng lời nói của cô: “ Các con rửa tay rồi ngồi
vào bàn để ăn cơm”; “Các con lấy dép đi vào rồi ra sân chơi”. Trong giờ ăn,
cô có thể nói cho trẻ biết tên các đồ vật, tên các loại thức ăn với các đặc điểm,
tính chất, mùi vị của chúng, cô hỏi trẻ một số loại câu hỏi để trẻ trả lời, đồng
thời giúp trẻ bày tỏ mong muốn của mình. Khi trò chuyện với trẻ ở lứa tuổi
này, cô chú ý hỏi trẻ các loại câu hỏi như: Như thế nào? Làm bằng gì? Để làm
gì?...
Những hoạt động nhằm giúp trẻ nghe hiểu nghĩa của các từ, nghe hiểu
nội dung các câu nói trong giao tiếp, bày tỏ nhu cầu bằng các câu phức hợp có
thể được thể hiện qua các trò chơi: “ Tìm bạn”, “ Tìm đồ vật cho đúng”, “
Chọn quà tặng bạn”, “ Thi xem ai nói đúng, nói hay”.
16


Qua các hoạt động tổ chức ngày lễ hội tổ chức cho trẻ hoạt động kể
chuyện, đóng kịch, theo một chương trình biểu diễn văn nghệ mà 100% trẻ
được tham gia nhằm giúp trẻ hứng thú với bộ môn làm quen với văn học thể
loại truyện kể cho trẻ. Ví dụ: Ngày hội 8-3 trẻ kể về “Cô bé quàng khăn đỏ”
hay ngày tết 1- 6 kể về Bác Hồ với thiếu nhi, hay ngày 22-12 trẻ kể chuyện
sáng tạo về chú bộ đội, hoặc hội thi “Bé kể chuyện giỏi”.
* Giúp trẻ cảm thụ văn học thông qua giờ hoạt động thư viện:
Ngoài những giờ học, hoạt động trên lớp, trẻ được luân phiên đến thư
viện chơi, tập… bởi nơi đây có nhiều loại sách, đồ dùng, đồ chơi phong phú,
đa dạng để cho trẻ “ Đọc sách”. Thư viện đồ chơi có nhiều góc chơi giúp trẻ

học bằng chơi, chơi mà học rất có kết quả. Đây là môi trường phong phú giúp
trẻ làm quen với việc “đọc sách” từ tuổi mầm non. Bước đầu hình thành cho
trẻ có một số kỹ năng “đọc viết” chuẩn bị điều kiện để trẻ vào học phổ thông.
Những bộ truyện tranh minh hoa, tranh chữ to, thơ chữ to, tạp chí, hoạ
báo đều có hình ảnh minh hoạ. Về truyện thì có truyện cổ tích kể theo tranh,
truyện dân gian Việt Nam, truyện kể sáng tạo. Những bài thơ, ca dao, đồng
dao cùng các nguồn tài liệu được chọn lựa phù hợp với khả năng nhận thức
của trẻ và các nội dung sách có liên quan đặc thù văn hoá địa phương. Sách là
một phần trong đồ dùng đồ chơi cho trẻ, sách giúp trẻ làm quen môi trường
xung quanh, làm quen với tạo hình, với toán, với chữ viết…Trẻ cũng có thể tự
làm sách truyện từ tranh ảnh do trẻ tự vẽ, hoặc sưu tầm.
* Thực hiện tốt công tác tuyên truyền với phụ huynh.
Làm bản tin về chương trình dạy theo chủ đề trong tuần để phụ huynh
biết và phối kết hợp với giáo viên rèn thêm cho trẻ ở nhà. Tuyên truyền dưới
hình thức, bảng tuyên truyền đẹp, thay đổi nội dung và hình thức phù hợp với
chủ đề. Ví dụ Chủ đề Thế giới thực vật: Tết và mùa xuân, bảng tuyên truyền
có những hình ảnh về tết và mùa xuân, câu thơ, câu truyện, bài hát, đồng
dao... có tổ chức giao lưu giữa lớp với phụ huynh.
Dựa và từng chủ đề tôi triển khai kế hoạch làm đồ dùng đồ chơi một
cách cụ thể mỗi chủ đề có một bộ đồ chơi phục vụ cho quá trình giảng dạy và
17


vui chơi tôi cho các cháu vào hoạt động chơi góc để trẻ tạo ra những đồ chơi
làm bằng lá cây, giấy vụn, hột hạt vẽ và tô màu những bức tranh, những hình
ảnh trẻ sưu tầm gợi mở cho trẻ tưởng tượng và kể chuyện
3.2.3. Rút kinh nghiệm.
Trên thực tế đối với giáo viên khi dạy trẻ trong giờ học còn nhiều hạn
chế, đôi lúc kể chuyện chưa thực sự hấp dẫn trẻ nghe, nhiều bài còn khô
cứng… khiến trẻ nhàm chán. Một phần cũng do lỗi của giáo viên đôi khi còn

thiếu trách nhiệm trong công việc, làm theo cảm hứng nên sự hứng thú của trẻ
trong giờ học chưa cao.
Tổ chức cho trẻ qua các tiết học, qua các hoạt động khác còn nghèo
nàn, mang tính chất qua loa đại khái, sử dụng đồ dùng còn chưa khoa học,
lúng túng.
Qua những vấn đề trên tôi đã rút ra được những kinh nghiêm bản thân
mình là một giáo viên phải luôn luôn mẫu mực, tự trau dồi kiến thức cho
mình đồng thời phải đi học hỏi bồi dưỡng nâng cao kĩ năng đọc, kể diễn cảm
và luôn tìm những đồ dùng đồ chơi có tính thẩm mỹ cao, dễ sử dụng phù hợp
với địa phương, phù hợp với lứa tuổi và tâm sinh lý của trẻ, với tiết học với
các hoạt động , tổ chức xã hội khác. Như vậy mới nâng cao được chất lượng
cho trẻ nghe hiểu tác phẩm truyện.
3.2.4. Biểu dương, tuyên truyền .
Để giúp trẻ nâng cao khả năng nghe hiểu tác phẩm truyện thì việc tạo
cơ hội cho trẻ làm quen với tác phẩm truyện phải thường xuyên.
Ví dụ: Qua câu truyện “ Gấu con bị đau răng” cô kể cho trẻ nghe sau
đó dạy trẻ kể chuyện, khi trẻ thuộc chuyện cô cho trẻ hóa thân vào các nhân
vật trong truyện, đôi khi trẻ làm không tốt và đúng với ý của cô, cô cũng
không nên chê trách trẻ mà nên động viên khuyến khích trẻ, trẻ sẽ có thêm tự
tin làm tốt hơn.
Ở độ tuổi này rất thích được cô khen hơn là bị chê, vì vậy mà giáo viên
phải xử lý khéo léo, có lời khen đúng mực, không phải trẻ làm sai mà vẫn
18


khen như vậy sẽ hình thành một thói quen xấu cho trẻ, cô phải nói ra cái sai
cho trẻ sửa chữa. Khi làm tốt cô nên động viên trẻ kịp thời để trẻ có hứng thú
học bài tiếp.
Có rất nhiều cách để biểu dương trẻ như trong giờ học, trong các hoạt
động khác nhất là sinh hoạt nêu gương cuối ngày, cuối tuần là trẻ luôn háo

hức không biết
trong ngày, trong tuần này mình có được cờ đỏ, phiếu bé ngoan không?
Bên cạnh đó giáo viên có thể hàng ngày trao đổi và tuyên truyền tới các
bậc phụ huynh trong giờ đón trẻ, trả trẻ để phụ huynh thấy được chương trình
dạy học hàng ngày theo từng chủ điểm trong tháng, cũng như kế hoạch của
trường cho phụ huynh biết cùng phối kết hợp với giáo viên rèn luyện cho trẻ
thêm.
3.2.5. Khuyến khích bằng vật chất.
Khi dạy trẻ sự động viên tinh thần cũng như về vật chất rất quan trọng,
lớp tôi đã được ban giám hiệu thường xuyên đến kiểm tra dự giờ nên thấy
được những khó khăn khi dạy môn văn học nên đã đầu tư cho lớp những đồ
dùng còn thiếu trong học tập như tranh truyện, trang phục đóng kịch, các loại
dối, máy tính, ti vi. Như vậy đã góp phần rất lớn cho việc giảng dạy cũng như
việc học của trẻ ngày càng nâng cao.
3.3 Điều kiện thực hiện biện pháp.
Để các biện pháp đưa ra đạt kết quả cao cần phải có các điều kiện:
+ Giáo viên phải có trình độ sư phạm tốt, có khả năng lựa chọn các
hoạt động tích hợp phù hợp và gây được hứng thú cho trẻ.
+ Giáo viên có giọng đọc, kể tốt, rõ ràng, rành mạch, thể hiện giọng
điệu cảm xúc đúng với từng nhân vật.
+ Chuẩn bị tốt về cơ sở vật chất, đồ dùng trực qua như rối dẹt, tranh
ảnh, video, màn hình chiếu.... Lớp học đảm bảo đủ diện tích theo quy định
cho sĩ số trẻ trong lớp. Cô phải chuẩn bị chu đáo đồ dùng dụng cụ phục vụ
cho hoạt động.
19


+ Giáo viên phải có kỹ năng tổ chức các hoạt động giáo dục trẻ bao gồm
các tiêu chí: Biết tổ chức các hoạt động giáo dục trẻ theo hướng tích hợp, phát
huy tính tích cực, sáng tạo của trẻ; Biết tổ chức môi trường giáo dục phù hợp

với điều kiện của nhóm, lớp; Biết sử dụng hiệu quả đồ dùng, đồ chơi (kể cả
đồ dùng, đồ chơi tự làm) và các nguyên vật liệu vào việc tổ chức các hoạt
động giáo dục trẻ; Biết quan sát, đánh giá trẻ và có phương pháp chăm sóc,
giáo dục trẻ phù hợp.
3. 4. Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề
nghiên cứu.
3.4.1. Kết quả thu được qua khảo nghiệm:
Bằng sự cố gắng của bản thân, sự học hỏi qua đồng nghiệp, cùng sự cố
gắng của trẻ đã từng bước được nâng cao, phù hợp với xu thế hiện nay. Nên
tôi đã đánh giá được các tiêu chí sau:
* Tiêu chí đánh giá vào đầu năm học cho thấy:
- 52 % trẻ không nói ngọng, phát âm tốt, sử dụng đủ câu từ.
- 44 % trẻ nghe hiểu nội dung truyện.
- 20 % trẻ kể truyện diễn cảm.
*Kết quả sau khi đánh giá:
Số trẻ 25 trẻ

Trước khi áp dụng biện Sau khi áp dụng biện pháp
pháp
Số trẻ

Trẻ không nói
13
ngọng
Trẻ nghe hiểu
nội dung thuộc
11
truyện
Trẻ kể truyện diễn
5

cảm
* So sánh cùng kì năm trước.

%

Số trẻ

%

52 %

24

96%

44 %

22

88 %

20 %

18

72 %

Qua các giải pháp trên giờ học văn học trở lên hấp dẫn, thu hút sự
chú ý lắng nghe của trẻ hơn. Năm học này tôi đã thu được một số kết quả
chung như sau:

20


Tổng số trẻ

Cuối năm trước
Đạt
Chưa đạt
18
25

Cuối năm nay
Đạt
Chưa đạt
24
1

72 %

96%

25 trẻ
28,%

4%

3.4.2 Giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu.
Dạy tiếng mẹ đẻ cho trẻ tuổi mầm non có một ý nghĩa đặc biệt quan
trọng. Ngôn ngữ của trẻ phát triển tốt sẽ giúp cho trẻ nhận thức và giao tiếp
tốt góp phần quan trọng vào việc hình thành và phát triển nhân cách cho trẻ.

Phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 4 tuổi thông qua hoạt động văn học thể
loại truyện đóng một vai trò quan trọng, đó là một hoạt động nhằm cung cấp
thêm vốn từ cho trẻ, dạy trẻ cách phát âm, cách dùng câu dùng từ đúng ngữ
pháp và thể hiện ngôn ngữ đúng cảm xúc.
Từ những kết quả trên tôi rút ra bài học kinh nghiệm khi dạy trẻ nghe
hiểu tác phẩm và phát triển ngôn ngữ mạch lạc qua bộ môn làm quen văn học
thể loại truyện kể:
- Người giáo viên phải nắm vững kiến thức, kĩ năng cơ bản của hoạt
động để dạy trẻ.
- Giáo viên phải học thuộc nội dung của truyện, tập kể truyện diễn cảm
trước khi kể cho trẻ nghe, chuẩn bị đầy đủ các đồ dùng phục vụ khi kể truyện.
Sưu tầm tranh ảnh, bài thơ, bài hát có nội dung gần gũi với nội dung truyện
kể.
- Ứng dụng CNTT vào giảng dạy.
- Sử dụng tốt mô hình rối, rối dẹt, rối tay…..
- Tham khảo thêm một số kịch bản đã được biên soạn sẵn và tập cho trẻ
đóng kịch.
- Tích cực làm đồ dùng, đồ chơi theo chủ đề, đồ dùng minh hoạ cần
phong phú, đa dạng hấp dẫn. Giáo viên phải sử dụng khoa học gọn gàng
đúng lúc.
21


- Tham mưu tốt với phụ huynh hỗ trợ thêm một số tranh truyện sách
báo, tạp chí.
- Kế hoạch tổ chức, đầu tư phải có nhiều thời gian.
- Thực hiện tốt công tác chuyên môn, tham mưu để có sự quan tâm, động
viên kịp thời và chỉ đạo sâu sát của hiệu trưỏng
- Thường xuyên học hỏi đồng nghiệp tham khảo thêm một số tài liệu
liên quan đến việc cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học. Để từ đó tổ chức

tốt hoạt động cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học.
Nội dung phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non không phải là một nội
dung mới mẻ trong chương trình giáo dục mầm non. Ngành giáo dục huyện
nhà đã và đang thực hiện chuyên đề “Bé mầm non với đồng dao ca dao” cũng
nhằm phát triển ngôn ngữ cho trẻ. Tôi lựa chọn nghiên cứu nội dung “Một số
biện pháp nâng cao chất lượng phát triển ngôn ngữ cho trẻ 4 tuổi qua môn văn
học thể loại truyện” bởi đây là một hoạt động thường xuyên cho trẻ và cũng
là một hoạt động trẻ rất hứng thú. Đặc biệt là thông qua hoạt động làm quen
văn học qua thể loại truyện kể, đóng kịch giúp trẻ khả năng phát triển trí nhớ,
tư duy và ngôn ngữ, khả năng cảm thụ cái hay, cái đẹp, cái tốt, cái xấu của
mọi vật xung quanh trẻ từ đó giáo dục trẻ một cách toàn diện cả về đạo đức,
tư duy nhận thức và các chuẩn mực hành vi văn hoá cho trẻ. Thông qua
những bài thơ, câu chuyện giúp trẻ mở mang kiến thức về xã hội thiên nhiên.
Tuy nhiên hoạt động này chưa được trú trọng tổ chức thường xuyên vì chuẩn
bị cho một hoạt động dạy kể chuyện cần chuẩn bị rất nhiều đồ dùng trực quan
như: tranh ảnh, giống rối, trang phục....tạo ra tâm lý ngại tổ chức cho giáo
viên. Nghiên cứu đề tài này tôi hi vọng sẽ tìm ra những biện pháp hữu ích
nhất nhằm nâng cao chất lượng ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo 4 tuổi thông qua
hoạt động văn học thể loại truyện.

22


III. PHẦN KẾT LUẬN – KIẾN NGHỊ.
1. Kết luận.
- Giáo dục mầm non là ngành học đặc biệt quan trọng trong sự nghiệp
đào tạo con người mới, là cơ sở hình thành và phát triển con người. Luyện
cho trẻ phát triển thính giác và phát triển ngôn ngữ thông qua bộ môn làm
quen văn học thể loại truyện kể là sự tổng hợp toàn bộ nội dung rèn luyện
ngôn ngữ. Nói mạch lạc chứng tỏ ngôn ngữ của trẻ đã đạt yêu cầu cao về mặt

biểu hiện âm thanh, từ diễn đạt, câu đúng ngữ pháp, cũng như sự mạnh dạn tự
tin trong giao tiếp. Đề tài nghiên cứu này sẽ làm cơ sở vững chắc cho việc học
tập của trẻ cho những năm tiếp theo .
- Đề tài này đã đưa ra các vấn đề sau:
+ Cơ sở lý luận của việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ 4 tuổi qua hoạt
động văn học thể loại truyện.
+ Thực trạng phát triển ngôn ngữ của trẻ 4 tuổi tại trường mầm non An
Sinh A phần lớn là phát âm chưa tốt, nói ngọng, nói chưa đủ câu, nghe và hiểu
từ chưa tốt.
+ Đưa ra một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng phát triển ngôn
ngữ cho trẻ 4 tuổi thông qua hoạt động văn học thể loại truyện như: Bồi
dưỡng nâng cao nhận thức; thực hiện các biện pháp tổ chức như: Tổ chức tiết
học nhẹ nhàng, linh hoạt; tạo môi trường học tập, rèn luyện cho trẻ; sử dụng
các loại rối trang phục, mô hình, đạo cụ và hóa trang thu hút sự chú ý của trẻ;
làm quen với thể loại truyện kể kết hợp với các bộ môn khác; tổ chức kể
chuyện cho trẻ nghe dưới nhiều hình thức; thực hiện tốt công tác tuyên truyền
với phụ huynh...
23


- Sau một thời gian nghiên cứu và áp dụng đề tài cũng đã chỉ ra kết quả
đạt được trên trẻ. Theo đó chất lượng phát triển ngôn ngữ của trẻ 4 tuổi đã có
sự tiến bộ rõ rệt. Tỉ lệ trẻ phát âm chưa tốt, nói ngọng, nói chưa đủ câu đã
được nâng cao.
Trên đây là một số biện pháp hữu ích nâng cao chất lượng cho trẻ nghe
hiểu tác phẩm truyện, Vì phát triển khả năng nghe và nói cho trẻ mẫu giáo là
hết sức quan trọng. Để nói được tốt, trẻ cần được luyện nghe các âm thanh
của ngôn ngữ một cách tốt nhất từ đó giúp trẻ phát triển ngôn một cách chính
xác và hoàn thiện hơn. Tôi rất mong được sự ủng hộ của các đồng nghiệp và
của các cấp lãnh đạo.

2. Kiến nghị.
Để thực hiện tốt hoạt động Giáo dục cho trẻ Mầm non trong giai đoạn
hiện nay thông qua việc thực hiện các biện pháp trên đã phần nào đạt được
một số kết quả như đã nêu. Bản thân xin có một số đề xuất sau :
* Đối với trường:
- Cần tạo điều kiện cho giáo viên tham quan học tập ở các đơn vị bạn
để trao đổi, học hỏi kinh nghiệm.
- Nhà trường cần có thư viện sách, truyện… trang phục hóa trang để
trẻ được hóa thân vào các nhân vật trong truyện.
* Đối với Phòng Giáo dục:
- Cần tăng cường hơn nữa các lớp tập huấn, bồi dưỡng cho giáo viên .
- Cung cấp các tiến bộ khoa học kỹ thuật như: Học tập qua băng hình, đĩa ghi
hình...để cung cấp thêm tư liệu cho giáo viên.
Trên đây là đề tài ““Một số biện pháp nâng cao chất lượng phát triển
ngôn ngữ cho trẻ 4 tuổi qua môn văn học thể loại truyện” của tôi. Kính mong
Ban giám hiệu trường Mầm Non An Sinh A, Phòng giáo dục và đào tạo huyện
Đông Triều xem xét, giúp đỡ và góp ý cho tôi để sáng kiến của tôi được thành
công hơn
Tôi xin chân thành cảm ơn !.
24


An Sinh ngày

tháng

năm 2015

Người viết

Phạm Thị Thu Hạnh

IV.TÀI LIỆU THAM KHẢO – PHỤ LỤC.
1. Tài liệu tham khảo
1/ Phương pháp dạy trẻ học nói thế nào – Tác giả : Kha –Hai –Nơ Đích . NXB 1990.
2/ Hướng dẫn thực hiện chương trình chăm sóc giáo dục mầm non trẻ
4 - 5 tuổi: Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam.
3/ Phương pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ qua bộ môn làm quen với
văn học .
4/ Website hỗ trợ giảng dạy và chăm sóc trẻ em : www mam non.com .
5/ Tâm lý học trẻ em .

25