SKKN Một số biện pháp dạy học tích hợp liên môn trong môn Sinh học

I. PHẦN MỞ ĐẦU
I.1. Lý do chọn đề tài:
Đề án “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu
công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế” của Bộ Giáo dục và Đào tạo gồm có 5 phần
và 8 phụ lục. Trong đó, có phụ lục 5: “Tích hợp và phân hóa trong giáo dục phổ
thông” phần nào thể hiện: Dạy học tích hợp và phân hóa là xu thế tất yếu.
Sau khi Quốc hội thông qua Đề án đổi mới chương trình, SGK giáo dục
phổ thông, Bộ GD-ĐT tiếp tục chỉ đạo các cơ sở giáo dục tăng cường bồi dưỡng,
nâng cao năng lực cho đội ngũ giáo viên sẵn sàng đáp ứng mục tiêu đổi mới,
trong đó tăng cường năng lực dạy học theo hướng “tích hợp, liên môn” là một
trong những vấn đề cần ưu tiên.
Trong những năm vừa qua, ngành Giáo dục đang có những bước chuyển
mình mạnh mẽ để tạo tiền đề cho công cuộc đổi mới. Nhiều mô hình dạy học
được áp dụng rộng rãi. Nhiều cuộc thi với tính chất “tích hợp, liên môn” được
tổ chức thường niên. Tiêu biểu như cuộc thi “Vận dụng kiến thức liên môn để
giải quyết các tình huống thực tiễn dành cho học sinh trung học” và “Dạy học
theo chủ đề tích hợp liên môn” dành cho giáo viên.
Điều đó chứng tỏ “tích hợp, liên môn” đang được triển khai rộng rãi và là
xu hướng tất yếu của giáo dục hiện đại.
Vậy, “dạy học tích hợp liên môn” là gì? Có ý nghĩa thế nào đối với đổi
mới dạy và học? Tại sao “tích hợp, liên môn” là tất yếu?... Đó là những câu hỏi
mà không phải bất cứ giáo viên nào cũng trả lời được.
Thực tế cho thấy, mặc dù đã áp dụng nhiều lần trong giảng dạy, tuy nhiên
đa số giáo viên vẫn “rối như tơ vò” khi dạy “tích hợp, liên môn”. Nhầm lẫn
giữa “tích hợp, liên môn” với “tích hợp đa môn” dẫn đến việc dạy học tích hợp
không đạt hiệu quả. Ảnh hưởng đến chất lượng giảng dạy và kết quả học tập của
học sinh. Đồng thời nảy sinh tâm lý chán nản, chậm thay đổi tư duy muốn “dậm
chân tại chỗ” trước công cuộc đổi mới.

1

Nhằm giúp giáo viên hiểu rõ và có cái nhìn đúng đắn về “dạy học tích
hợp, liên môn” đồng thời áp dụng vào thực tiễn giảng dạy có hiệu quả, góp phần
đổi mới phương pháp dạy học. Là một giáo viên dạy môn Sinh học, tôi chọn đề
tài “Một số kinh nghiệm dạy học tích hợp, liên môn trong môn Sinh học” đề
cập đến những hiểu biết của bản thân về dạy học tích hợp và kinh nghiệm vận
dụng vào thực tiễn giảng dạy môn Sinh học.
I.2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài:
- Giúp giáo viên hiểu rõ bản chất, tính tích cực và tất yếu của dạy học tích
hợp, liên môn.
- Đề ra một số kinh nghiệm, gợi ý để giáo viên áp dụng tốt dạy học tích
hợp, liên môn trong bộ môn Sinh học THCS theo hướng đổi mới. Đồng thời có
thể áp dụng cho nhiều môn học khác nhau.
- Áp dụng vào thực tiễn giảng dạy nhằm giúp học sinh chủ động, sáng tạo,
phát huy tối đa năng lực học tập của học sinh, biết vận dụng kiến thức được học
giải quyết các tình huống thực tiễn, để từ đó hình thành sự say mê, hứng thú với
bộ môn. Hình thành những kĩ năng sống cơ bản, có phẩm chất, đạo đức phù hợp
với con người trong xã hội hiện đại.
I.3. Đối tượng nghiên cứu:
Học sinh các khối lớp 6, 7, 8, 9 tại Trường THCS Lê Lợi – Ea H’leo –
ĐắkLắk.
I.4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu:
Trong đề án “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng
yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định
hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế”. của Bộ Giáo dục và Đào tạo gồm
có 5 phần và 8 phụ lục. Trong đó, phụ lục 5: “Tích hợp và phân hóa trong giáo
dục phổ thông” nêu rõ quan niệm về dạy học tích hợp như sau:
“Tích hợp là một hoạt động mà ở đó cần phải kết hợp, liên hệ, huy động
các yếu tố, nội dung gần và giống nhau, có liên quan với nhau của nhiều lĩnh

vực để giải quyết, làm sáng tỏ vấn đề và cùng một lúc đạt được nhiều mục tiêu
khác nhau”.
2


Dạy học tích hợp là định hướng về nội dung và phương pháp dạy học,
trong đó giáo viên tổ chức, hướng dẫn để học sinh biết huy động tổng hợp kiến
thức, kĩ năng thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau nhằm giải quyết các nhiệm vụ học
tập; thông qua đó hình thành những kiến thức, kĩ năng mới; phát triển được
những năng lực cần thiết, nhất là năng lực giải quyết vấn đề trong học tập và
trong thực tiễn cuộc sống.
Có các dạng dạy học tích hợp sau:
a) Tích hợp trong một môn học: cố gắng gắn kết, đảm bảo tính đồng bộ
giữa các nội dung có liên quan của các phân môn trong một môn học; hoặc lồng
ghép các vấn đề cần thiết nhưng không thành môn học (như các nội dung về môi
trường, năng lượng, biến đổi khí hậu, kĩ năng sống, dân số, sức khỏe sinh sản,
…) vào nội dung của mỗi môn học tùy theo đặc trưng của từng môn.
b) Tích hợp nhiều lĩnh vực thành một môn học với 02 mức độ: Tích hợp
cao là tích hợp các kiến thức liên quan tới lĩnh vực khoa học tự nhiên như lý,
hóa, sinh thành môn khoa học tự nhiên và các kiến thức về khoa học xã hội
như sử, địa, đạo đức, giáo dục công dân thành thành môn Tìm hiểu xã
hội hoặc Khoa học xã hội. Mức độ Tích hợp thấp là vẫn giữ các môn riêng,
nhưng lựa chọn và sắp xếp các nội dung, chủ đề/ đề tài gần nhau của các môn
học này để làm sáng tỏ cho nhau; đồng thời thiết kế các chủ đề dạy học mang
tính liên môn.
Trong đó mức độ tích hợp cao của phương pháp dạy “tích hợp nhiều lĩnh
vực thành một môn học” chưa có chương trình SGK phù hợp để thực hiện
Do đó, trong khuôn khổ đề tài và thực tế giảng dạy tại trường cũng như
trình độ chuyên môn của bản thân cũng như đặc thù môn học, tôi xin đề cập tới
dạng dạy học “tích hợp trong một môn học” và “tích hợp nhiều lĩnh vực thành

một môn học” ở “mức độ thấp” áp dụng ở bộ môn Sinh học THCS.
I.5. Phương pháp nghiên cứu:

3


- Tìm tòi, nghiên cứu về “dạy học tích hợp, liên môn” từ các thông tin, tài
liệu chính thức của Bộ GD&ĐT cũng như các thông tin giải đáp thắc mắc về vấn
đề “dạy học tích hợp, liên môn”
- Áp dụng các nội dung đổi mới phương pháp dạy học đã được tập huấn,
tìm hiểu.
- Vận dụng các kĩ thuật dạy học tích cực phù hợp với dạy học tích hợp,
liên môn.
- Tìm tòi, nghiên cứu các bài viết, tài liệu hướng dẫn, phim minh họa các
tiết dạy học tích hợp có hiệu quả
- Tham khảo, nghiên cứu các tiến hành dạy học tích hợp của đồng nghiệp
và các diễn đàn học tập.
II. PHẦN NỘI DUNG
II.1. Cơ sở lý luận:
Kiến thức của nhân loại chính là hiểu biết của con người về bản thân và
thế giới khách quan thông qua quá trình trải nghiệm. Sách là công cụ để con
người ghi chép và biểu thị kiến thức mọi mặt của đời sống xã hội.
Trải qua lịch sử lâu dài, kho tàng kiến thức của loài người ngày càng trở
nên đồ sộ. Những thế hệ đi sau để không tụt hậu, mai một so với thế hệ trước thì
cần thông qua giáo dục, học tập mà tiếp cận tri thức nhân loại. Để thuận tiện cho
việc truyền đạt kiến thức, và thực chất mỗi con người có một năng lực, sở
trường khác, hứng thú khác nhau. Đây là cơ sở để hình thành các môn học khác
nhau.
Biết được kiến thức thì chưa đủ, kiến thức học được phải được người học
ứng dụng, trải nghiệm thực tế thì mới đạt được mục tiêu giáo dục. Muốn làm

được điều này, người học phải có và hình thành những kĩ năng sống nhất định.
Thực tiễn cho thấy, một vấn đề nảy sinh trong thực tiễn cuộc sống thông
thường liên quan đến rất nhiều lĩnh vực khác nhau, để ứng dụng kiến thức vào
giải quyết, trải nghiệm thực tế, đòi hỏi người học phải vận dụng kiến thức học
được của nhiều môn học khác nhau.
4


Sinh học là một môn khoa học tự nhiên, gắn liền với thực tiễn cuộc sống.
Kiến thức Sinh học liên quan đến sự sống của các sinh vật và gần gũi với con
người. Đặc biệt, trong giai đoạn hiện nay, nghiên cứu và phát triển công nghệ
sinh học luôn là mục tiêu ưu tiên hàng đầu của các quốc gia.
Bởi có tầm quan trọng như trên và đặc thù của bộ môn mà kiến thức Sinh
học liên quan đến rất nhiều bộ môn khác nhau như: Toán, Lý, Hóa, Sử, Địa,
GDCD…, đồng thời được ứng dụng rất nhiều để giải quyết các vấn đề trong
thực tiễn. Do đó, để dạy học Sinh học có hiệu quả, đáp ứng được mục tiêu môn
học thì cách thức tốt nhất là dạy học “tích hợp, liên môn”
Bên cạnh đó, thực tế dạy học hiện nay cho thấy: Các môn học luôn có mối
liên hệ với nhau. Tuy nhiên, nhiều nội dung kiến thức còn lặp lại ở các môn học
khác nhau, điều này gây nhàm chán cho người học. Đồng thời, dù theo phương
pháp dạy học truyền thống hay phương pháp dạy học tích cực thì người giáo
viên đã và đang luôn luôn “tích hợp” trong quá trình giảng dạy. Nhưng do chưa
có cơ sở lý luận vững chắc và hiểu biết đúng đắn về “tích hợp, liên môn” mà
nhiều giáo viên còn mơ hồ về khái niệm “tích hợp” dẫn đến việc ôm đồm, lạm
dụng, nhầm lẫn giữa “tích hợp, liên môn” với “tích hợp đa môn”. Ví dụ khi thực
hiện bài giảng về chủ đề ảnh hưởng của thuốc lá đối với hệ hô hấp, giáo viên
cho rằng đã vận dụng được gần cả chục môn. Chẳng hạn khi đưa ra số liệu thì
nói đã tích hợp được môn toán, trình chiếu bài giảng trên máy tính là tích hợp tin
học, dùng các từ khóa tiếng Anh là tích hợp ngoại ngữ, thông tin cảnh báo là tích
hợp giáo dục công dân… Điều này khiến hiệu quả dạy học đạt được không cao,

giáo viên vì “tham” tích hợp quá nhiều môn dẫn đến kiến thức dàn trải, mơ hồ,
khó hiểu và không đảm bảo thời lượng tiết dạy. Dẫn đến việc học sinh vừa
không nắm được kiến thức trọng tâm của bài học, vừa ít có cơ hội trải nghiệm,
kiểm chứng hết những kiến thức được “tích hợp”.
Lao động Việt Nam trải qua đào tạo rất giỏi về kiến thức chuyên môn
nhưng lại “mù tịt” về thực nghiệm, kém về hợp tác, giao tiếp và làm việc theo
nhóm phần nào cho thấy cách giáo dục của chúng ta hiện nay chỉ chú trọng lý

5


thuyết, chưa có sự định hướng, giáo dục đúng đắn để giúp người học hình thành
kĩ năng sống, biết ứng dụng kiến thức học được vào thực tiễn.
Để đào tạo được những con người XHCN có đầy đủ kiến thức, kĩ năng
“đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế” thì dạy học “tích hợp,
liên môn” là tất yếu.
II.2. Thực trạng:
a. Thuận lợi – khó khăn:
* Thuận lợi:
- Được sự giúp đỡ, tạo điều kiện từ phía Ban giám hiệu nhà trường, từ
đồng nghiệp và học sinh.
- Kiến thức bộ môn Sinh học liên quan đến nhiều môn học khác nhau và
gắn liền với thực tiễn cuộc sống, thuận lợi cho việc dạy học “tích hợp, liên
môn”
- Bản thân luôn có tinh thần học hỏi, cố gắng tìm tòi, nghiên cứu cơ sở lý
luận, học tập các nội dung đổi mới PPDH, các kĩ thuật dạy học tích cực.
- Phòng GD&ĐT thường xuyên tổ chức các cuộc thi, các nội dung dạy
học theo hướng “tích hợp, liên môn”. Thành lập các cụm chuyên môn, cụm tổ
bộ môn, có sự chỉ đạo sát sao tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên giao lưu, trao

đổi, học hỏi kinh nghiệm trong công tác giảng dạy.
- Tổ chuyên môn trong trường là tổ “liên môn” gồm nhiều môn học khác
nhau có nội dung kiến thức liên quan là một thuận lợi để bản thân có thể học
hỏi, trao đổi, thảo luận về các nội dung kiến thức trong chương trình.
* Khó khăn:
- Việc thực hiện “dạy học tích hợp, liên môn” vẫn là một đề tài khá mới
mẻ, đa số giáo viên chưa có sự thống nhất về các nội dung và phương pháp tích
hợp.
- Trình độ nhận thức của học sinh còn khá thấp so với một số khu vực
khác trong Huyện, học sinh dân tộc thiểu số chiếm tỷ lệ cao, một bộ phận học
sinh có học lực yếu đồng thời ý thức học tập chưa cao. Chưa có sự cố gắng tiến
6


bộ trong học tập, kiến thức cơ bản chưa nắm vững, “học một môn còn chưa
xong” dẫn đến việc tích hợp và vận dụng kiến thức nhiều môn học đạt kết quả
chưa mong muốn.
b. Thành công – hạn chế:
* Thành công: Đã ứng dụng thành công việc dạy học “tích hợp, liên
môn” qua một số bài học trong môn Sinh học ở một số khối lớp, thu được những
kết quả tích cực: Học sinh nắm vững kiến thức, biết vận dụng kiến thức các môn
học để giải quyết vấn đề thực tiễn, hình thành các kĩ năng sống cơ bản, có thái
độ yêu thích, hứng thú với bộ môn, chất lượng giáo dục được cải thiện.
* Hạn chế: Đề tài chỉ nghiên cứu và áp dụng trên một số tiết dạy với một
vài chủ đề. Nhiều chủ đề, bài học chưa thống nhất được nội dung và phương
pháp tích hợp.
c. Mặt mạnh – mặt yếu:
* Mặt mạnh: Đề tài có tính thực tiễn cao, dễ thực hiện, có thể giải quyết
được một phần về cơ sở lý luận cho một bộ phận giáo viên. Giúp hoạt động dạy
và học gắn liền với thực tiễn cuộc sống. Giáo dục cho học sinh nhiều nội dung

cần thiết gắn liền với nội dung môn học, mang lại những kết quả tích cực.
* Mặt yếu: Việc ứng dụng đề tài chưa rộng rãi, còn bó hẹp ở phạm vi bản
thân.
d. Các nguyên nhân – các yếu tố tác động:
* Nguyên nhân khách quan:
- Giáo viên chưa được trang bị một cách hệ thống, bài bản về dạy học
“tích hợp, liên môn”. Việc thực hiện chủ yếu dựa trên hiểu biết, tìm tòi, nghiên
cứu của bản thân, chưa có hướng dẫn chi tiết, và nội dung tích hợp cụ thể cho
các chủ đề của môn học.
- Chương trình SGK hiện hành chưa được bố trí thật sự phù hợp cho dạy
học “tích hợp, liên môn”. Nhiều nội dung kiến thức của các môn học khác như
Vật lý, Hóa học cần thiết được vận dụng để giải quyết mục tiêu bài học nhưng
học sinh lại chưa được học, dẫn đến việc chồng chéo giữa các môn học, làm

7


giảm thời lượng học sinh trải nghiệm, vận dụng kiến thức vì mất thêm thời gian
cung cấp thông tin cho học sinh.
- Việc kiểm tra, đánh giá đặc biệt là việc ra đề trong các kỳ thi hiện nay
còn mang nặng tính lý thuyết đơn môn, các câu hỏi thực tiễn đòi hỏi học sinh
vận dụng kiến thức nhiều môn khác nhau để giải quyết chưa nhiều. Nội dung
kiểm tra thực hành còn ít.
- Nhiều kiến thức trong chương trình SGK còn mang nặng tính hàn lâm,
học sinh khó kiểm nghiệm trong thực tế, nội dung kiến thức còn dàn trải, nặng
nề.
* Nguyên nhân chủ quan:
- Hiểu biết về bản chất, tính tích cực, tất yếu của dạy học “tích hợp, liên
môn” của một bộ phận giáo viên còn hạn chế.
- Một bộ phận giáo viên chậm đổi mới, tư duy chưa thay đổi và chưa có

sự đầu tư, nghiên cứu xác định đúng đắn các nội dung tích hợp.
- Nhiều học sinh quen cách “học thuộc, học vẹt”, thuộc lòng lý thuyết
nhưng không hiểu nên không vận dụng để giải quyết được các vấn đề đặt ra
trong mục tiêu bài học.
e. Phân tích, đánh giá các vấn đề mà thực trạng đề tài đã đặt ra:
Việt Nam là một quốc gia có nguồn lao động dồi dào, số lượng người
trong độ tuổi lao động chiếm tỷ lệ cao. Hiện nay, dân số Việt Nam đang ở thời
kỳ “dân số vàng” (Người trong độ tuổi lao động nhiều gấp đôi người ngoài độ
tuổi lao động), giá thành lao động, nhân công tương đối rẻ. Với những lý do
trên. Việt Nam là mảnh đất màu mỡ cho các nhà đầu tư.
Cơ cấu “dân số vàng” chỉ kéo dài tối đa 40 năm. Đất nước trong thời kỳ
“dân số vàng” chính là cơ hội để xây dựng và phát triển đất nước. Nhiều nước
châu Á đã “hóa rồng” trong thời kỳ “dân số vàng” của họ.
Tuy nhiên, theo nhận định của nhiều chuyên gia. Mặc dù đang trong thời
kỳ “dân số vàng” nhưng tiềm năng lao động của nước ta lại “chưa vàng”. Một
nguyên nhân quan trọng dẫn đến tình trạng trên là do lao động Việt Nam thiếu kĩ
năng. Để minh chứng cho vấn đề trên, xin phép trích dẫn “Báo cáo phát triển
8


Việt Nam 2014” do Ngân hàng Thế giới công bố với tựa đề "Phát triển kỹ năng:
Xây dựng lực lượng lao động cho một nền kinh tế thị trường hiện đại ở Việt

9


Nam"

10

11


Hình ảnh thống kê trên cho thấy, lao động Việt Nam hoàn toàn có đủ kiến
thức lý thuyết, tuy nhiên lại thiếu kĩ năng. Thực trạng này có nhiều nguyên nhân,
một nguyên nhân quan trọng là do người lao động chưa được hướng dẫn, học
tập, trải nghiệm thực tế để hình thành và phát triển kĩ năng, bắt đầu ngay từ
những cấp học đầu tiên.
Để khắc phục thực trạng trên, cần có những thay đổi, đổi mới trong
phương pháp giáo dục ở các cấp học, trong đó phương pháp dạy học theo hướng
“tích hợp, liên môn” giúp học sinh được giáo dục các kĩ năng sống, vận dụng
kiến thức học được giải quyết các vấn đề thực tiễn qua các hoạt động trải
nghiệm là một đòi hỏi tất yếu.
Tuy nhiên, nhận thức được là một chuyện, còn thực hiện lại là một quá
trình lâu dài và phức tạp, thực tế hiện nay cho thấy: Mặc dù đã được triển khai
qua vài năm với nhiều hình thức và cuộc thi khác nhau, lượng giáo viên và học
sinh tham gia cũng rất đông. Thế nhưng nhiều giáo viên và học sinh vẫn đang
“rối như tơ vò” quanh chủ đề “tích hợp, liên môn”. Theo kết quả báo cáo “Đề
tài nghiên cứu Xây dựng một số chủ đề tích hợp trong dạy học kiến thức khoa
học tự nhiên - chương trình THCS” của nghiên cứu sinh Trương Thị Thanh Mai,
giảng viên trường Đại học Sư phạm Đà Nẵng thực hiện ở Đà Nẵng thì: “có 9%
giáo viên chưa biết nhiều về dạy học tích hợp, chủ yếu giáo viên mới ra trường.
Nhưng có 40% giáo viên nhầm lẫn khái niệm tích hợp liên môn với tích hợp đa
môn. Hơn 46% cho rằng để hiểu nhiều hơn về tích hợp, phải tìm hiểu thêm từ
nhiều nguồn thông tin khác nhau”. Hay như đại diện sở GD&ĐT TP Hồ Chí
Minh cũng đưa ra nhận xét về việc thực hiện dạy học tích hợp: “Chúng tôi cũng
đã phổ biến đến các cụm chuyên môn, trường THPT, các phòng giáo dục.
Nhưng thật tình để giáo viên hiểu được cũng còn nhiều khó khăn”. Điều này dẫn
đến việc thực hiện “tích hợp, liên môn” trong dạy học chưa có sự đồng bộ.

Ngoài ra, chương trình SGK hiện hành chưa thích hợp để dạy học “tích
hợp, liên môn” có hệ thống và hiệu quả. Một số nội dung kiến thức lặp lại giữa
các môn học khác nhau, một số kiến thức thuộc bộ môn này học sinh chưa được
học nhưng lại cần thiết để vận dụng, giải quyết mục tiêu bài học ở bộ môn khác.
12


Bên cạnh đó, bản thân học sinh vốn thiếu hụt về kĩ năng, lại chưa hình
thành sự hào hứng, tích cực cần thiết để vận dụng kiến thức nhiều môn học khác
nhau. Tâm lý “học thuộc”, “học vì kiểm tra”, “vì điểm số” tồn tại, ăn sâu trong
một bộ phận không nhỏ học sinh và phụ huynh.
Như vậy, có thể thấy rằng để dạy học “tích hợp, liên môn” đạt hiệu quả,
còn nhiều điều cần giải quyết.
II.3. Giải pháp, biện pháp:
a. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp:
- Nhận thức rõ được ưu, khuyết điểm của dạy học “tích hợp, liên môn”
- Áp dụng PPDH “tích hợp, liên môn” trong bộ môn sinh học THCS.
- Đưa ra những kinh nghiệm, ý tưởng và cách thức tiến hành để dạy học
“tích hợp, liên môn” đạt hiệu quả.
- Vận dụng có hiệu quả dạy học “tích hợp, liên môn” trong giảng dạy và
kiểm tra đánh giá.
- Thông qua dạy học “tích hợp, liên môn”, hình thành cho học sinh các kĩ
năng sống, giáo dục ý thức, biết vận dụng kiến thức học được vào thực tiễn cuộc
sống.
- Nâng cao chất lượng giảng dạy bộ môn.
b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp:
Để có thể áp dụng dạy học “tích hợp, liên môn” đạt hiệu quả trong quá
trình giảng dạy, giáo viên cần:
b.1. Hiểu rõ khái niệm dạy học “tích hợp, liên môn”:
Như đã trình bày ở trên, sở dĩ dạy học “tích hợp, liên môn” gặp nhiều khó

khăn có một phần nguyên nhân từ chính giáo viên giảng dạy chưa hiểu rõ “tích
hợp, liên môn” là gì? Nhầm lẫn giữa “tích hợp, liên môn” với “tích hợp đa
môn” khiến việc áp dụng không có hiệu quả. Không ít giáo viên cho rằng: “Tích
hợp, liên môn” là dạy cho học sinh kiến thức của các môn học khác nhau. Bởi
vậy mà có giáo viên “tích hợp” gần cả chục môn học khác nhau trong một tiết
học: Đưa ra các số liệu thống kê là tích hợp Toán học; tạo bài giảng trình chiếu
là tích hợp Tin học; trình bày các slide là tích hợp Ngữ văn; sử dụng một số từ
13


ngữ chuyên môn bằng tiếng Anh là tích hợp Ngoại ngữ; viết phương trình hóa
học là tích hợp Hóa học; đưa vào bài giảng một số hiện tượng vật lý có liên quan
là tích hợp Vật lý, đưa là các thông tin cảnh báo là tích hợp Giáo dục công
dân…
Do đó, để có thể dạy học “tích hợp, liên môn”. Giáo viên cần hiểu rõ khái
niệm “tích hợp, liên môn” là gì. Để có một sự nhìn nhận đúng đắn về “tích hợp,
liên môn”. Xin trích dẫn nguyên văn một phần bài báo đăng bài viết của phó Vụ
trưởng vụ Giáo dục trung học (Bộ GD&ĐT) Nguyễn Xuân Thành gửi tới báo
điện tử VietNamNet ngày 08/12/2014 với tiêu đề “Phó Vụ trưởng gỡ rối dạy
học tích hợp, liên môn”, trả lời câu hỏi của giáo viên:
“Dạy học tích hợp, liên môn xuất phát từ yêu cầu của mục tiêu dạy học
phát triển năng lực học sinh, đòi hỏi phải tăng cường yêu cầu học sinh vận
dụng kiến thức vào giải quyết những vấn đề thực tiễn.
Khi giải quyết một vấn đề trong thực tiễn, bao gồm cả tự nhiên và xã hội,
đòi hỏi học sinh phải vận dụng kiến thức tổng hợp, liên quan đến nhiều môn
học. Vì vậy, dạy học cần phải tăng cường theo hướng tích hợp, liên môn như
bạn hỏi.
Dạy học tích hợp có nghĩa là đưa những nội dung giáo dục có liên quan
vào quá trình dạy học các môn học như: tích hợp giáo dục đạo đức, lối sống;
giáo dục pháp luật; giáo dục chủ quyền quốc gia về biên giới, biển, đảo; giáo

dục sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, bảo vệ môi trường, an toàn giao
thông...
Còn dạy học liên môn là phải xác định các nội dung kiến thức liên quan
đến hai hay nhiều môn học để dạy học, tránh việc học sinh phải học lại nhiều
lần cùng một nội dung kiến thức ở các môn học khác nhau. Đối với những kiến
thức liên môn nhưng có một môn học chiếm ưu thế thì có thể bố trí dạy trong
chương trình của môn đó và không dạy lại ở các môn khác.

14


Trường hợp nội dung kiến thức có tính liên môn cao hơn thì sẽ tách ra
thành các chủ đề liên môn để tổ chức dạy học riêng vào một thời điểm phù hợp,
song song với quá trình dạy học các bộ môn liên quan”.
Như vậy, dạy học “tích hợp, liên môn” không phải là dạy cho học sinh
kiến thức nhiều môn học khác nhau trong một bài học, mà là đưa những nội
dung giáo dục có liên quan gắn liền với thực tiễn cuộc sống vào trong quá
trình dạy học. Chủ động hướng dẫn học sinh vận dụng kiến thức nhiều môn học
khác nhau để giải quyết các tình huống mà đạt mục tiêu bài học.
b.2. Xác định rõ ưu, nhược điểm của dạy học “tích hợp, liên môn” từ
đó vận dụng một cách hiệu quả, hợp lý, phù hợp với các chủ đề dạy học:
Cũng trong bài viết của phó Vụ trưởng vụ Giáo dục trung học (Bộ
GD&ĐT) Nguyễn Xuân Thành gửi tới báo điện tử VietNamNet ngày
08/12/2014 với tiêu đề “Phó Vụ trưởng gỡ rối dạy học tích hợp, liên môn”, nêu
rõ ưu, nhược của PPDH này:
- Ưu điểm với học sinh: “Trước hết, các chủ đề liên môn, tích hợp có tính thực
tiễn nên sinh động, hấp dẫn đối với học sinh, có ưu thế trong việc tạo ra động
cơ, hứng thú học tập cho học sinh. Học các chủ đề tích hợp, liên môn, học sinh
được tăng cường vận dụng kiến thức tổng hợp vào giải quyết các tình huống
thực tiễn, ít phải ghi nhớ kiến thức một cách máy móc.

Điều quan trọng hơn là các chủ đề tích hợp, liên môn giúp cho học sinh
không phải học lại nhiều lần cùng một nội dung kiến thức ở các môn học khác
nhau, vừa gây quá tải, nhàm chán, vừa không có được sự hiểu biết tổng quát
cũng như khả năng ứng dụng của kiến thức tổng hợp vào thực tiễn”.
- Ưu điểm với giáo viên: “dạy học theo các chủ đề liên môn không những giảm
tải cho giáo viên trong việc dạy các kiến thức liên môn trong môn học của mình
mà còn có tác dụng bồi dưỡng, nâng cao kiến thức và kĩ năng sư phạm cho giáo
viên, góp phần phát triển đội ngũ giáo viên bộ môn hiện nay thành đội ngũ giáo
viên có đủ năng lực dạy học kiến thức liên môn, tích hợp. Thế hệ giáo viên

15


tương lai sẽ được đào tạo về dạy học tích hợp, liên môn ngay trong quá trình
đào tạo giáo viên ở các trường sư phạm”.
- Nhược điểm:
+ Đối với học sinh: Đây là một phương pháp dạy học tích cực, học sinh hàng
ngày vẫn phải học kiến thức tổng hợp của nhiều môn học khác nhau. Nên hầu
như không có khó khăn gì cho học sinh trong quá trình học tập. Có thể có một
chút khó khăn với học sinh yếu nhiều môn, khó có thể vận dụng kiến thức các
môn học khác khi mà các em nắm kiến thức chưa vững. Tuy nhiên với học sinh
yếu nhiều môn, có thể khắc phục được khi giáo viên kết hợp dạy học “tích hợp,
liên môn” với “dạy học phân hóa”.
+ Đối với giáo viên: Khó khăn lớn nhất với giáo viên là phải tìm hiểu và am
hiểu kiến thức nhiều môn học khác nhau. Tuy nhiên, ở bộ môn Sinh học THCS
thì vấn đề này có thể khắc phục dễ dàng vì các lý do sau:
Bộ môn Sinh học vốn có kiến thức liên quan đến nhiều môn học khác,
trong quá trình được đào tạo ở các trường Sư phạm, giáo viên Sinh học vẫn phải
học kiến thức các môn học khác như: Toán, Lý, Hóa, Tâm lý, Giáo dục học...
nên việc tìm hiểu các kiến thức môn học liên quan không phải quá khó khăn

Kiến thức các môn học khác ở cấp THCS là kiến thức cơ bản, không quá
phức tạp để giáo viên có thể nghiên cứu, tìm hiểu.
Tổ chuyên môn là tổ “liên môn”, thuận tiện cho việc trao đổi học hỏi kinh
nghiệm, kiến thức liên quan ở các môn học khác nhau.
b.3. Xác định các chủ đề, nội dung tích hợp; các kiến thức liên môn
học sinh có thể sử dụng:
Không phải bất cứ bài học, chủ đề nào cũng phù hợp để dạy học “tích
hợp, liên môn”. Thông thường, dạy học tích hợp nên thực hiện theo từng chủ đề.
Các nội dung tích hợp cần được xác định và xuyên suốt các bài học trong chủ
đề. Đồng thời cần nắm rõ những nội dung học sinh cần vận dụng kiến thức liên
môn để có thể hiểu rõ vấn đề, từ đó đạt được mục tiêu của nội dung tích hợp.

16


Với thực tế giảng dạy của bản thân, xin đưa ra một số chủ đề dạy học tích
hợp trong bộ môn Sinh học và các kiến thức liên môn học sinh có thể vận dụng
trong chủ đề đó.
Ví dụ 1: Chủ đề: Di truyền học người, Sinh học 9
Chủ đề bao gồm 3 bài học, từ bài 28 đến bài 30 (SGK Sinh học 9). Thực
hiện trong 3 tiết học.
- Các nội dung giáo dục cần thiết có thể tích hợp:
+ Bảo vệ môi trường, chống gây ô nhiễm.
+ Bảo vệ hòa bình, chống chiến tranh.
+ Giáo dục dân số.
+ Giáo dục pháp luật
Các nội dung giáo dục trên được tích hợp chủ yếu trong 2 bài học: bài 29:
Bệnh và tật di truyền ở người; bài 30: Di truyền học với con người.
- Các kiến thức liên môn học sinh có thể sử dụng để đạt được mục tiêu
giáo dục:

+ Môn Giáo dục công dân: Vận dụng hiểu biết về Luật Hôn nhân và gia
đình, Pháp lệnh dân số và chính sách Kế hoạch hóa gia đình được học trong bộ
môn để hiểu rõ, giải thích được các quy định, từ đó đạt được mục tiêu giáo dục
dân số.
+ Môn Lịch sử: Vận dụng hiểu biết về các cuộc chiến tranh, các vũ khí,
chất độc hóa học được sử dụng để hiểu và giải thích được nguyên nhân làm phát
sinh các bệnh và tật di truyền, từ đó đạt được mục tiêu giáo dục yêu hòa bình,
chống chiến tranh, có ý thức bảo vệ môi trường và giáo dục pháp luật.
Ví dụ 2: Chủ đề: Bảo vệ môi trường, Sinh học 9
Chủ đề bao gồm 5 bài học, từ bài 58 đến bài 62 (SGk Sinh học 9) được
thực hiện trong 4 tiết học:
- Các nội dung giáo dục cần thiết có thể tích hợp:
+ Bảo vệ môi trường, chống ô nhiễm
+ Giáo dục pháp luật
+ Sử dụng tài nguyên tiết kiệm, hiệu quả
17


+ Bảo vệ đa dạng sinh học và bảo tồn thiên nhiên.
Các nội dung trên có thể tích hợp trong hầu hết các bài học có trong chủ
đề.
- Các kiến thức liên môn học sinh có thể vận dụng:
+ Môn Lịch sử: Vận dụng kiến thức được học để hiểu rõ các giai đoạn
phát triển trong lịch sử loài người.
+ Môn Địa lí: Vận dụng các kiến thức của bộ môn về các dạng tài nguyên
thiên nhiên, các hệ sinh thái ở các khu vực địa lí khác nhau, chu trình tuần hoàn
của tài nguyên nước…. để hiểu được các nội dung kiến thức, đồng thời giáo dục,
hình thành ý thức sử dụng hợp lý, tiết kiệm các loại tài nguyên; Bảo vệ môi
trường, chống ô nhiễm đất, nước…
+ Môn Giáo dục công dân: Vận dụng kiến thức bộ môn, hiểu biết về các

hành vi vi phạm pháp luật và hậu quả. Từ đó hình thành ý thức nghiêm chỉnh
chấp hành pháp luật.
Ví dụ 3: Chủ đề Hô hấp, Sinh học 8
Chủ đề bao gồm 4 bài học: Từ bài 20 đến bài 23 (SGK Sinh học 8), được
thực hiện trong 4 tiết học.
- Các nội dung giáo dục cần thiết có thể tích hợp:
+ Bảo vệ môi trường
+ Giáo dục rèn luyện thân thể, tập thể dục thể thao
+ Giáo dục đạo đức: Không sử dụng các chất độc hại cho hệ hô hấp
- Các kiến thức liên môn học sinh có thể vận dụng:
+ Môn Thể dục: Vận dụng hiểu biết, khả năng về các bộ môn thể dục thể
thao, ra quyết định chọn bộ môn thích hợp để tập luyện nhằm tăng dung tích
sống, rèn luyện hệ hô hấp và cơ thể.
+ Môn Vật lý: Vận dụng kiến thức bộ môn để giải thích các hiện tượng
như: Cơ chế khuếch tán của sự trao đổi khí ở phổi và tế bào, hiện tượng không
khí thở ra bão hòa hơi nước.
+ Môn Hóa học: Hiểu biết về các chất khí: O2, CO2, CO, SOx…
b.4. Tổ chức các hoạt động dạy học tích cực, tự lực, sáng tạo:
18


Để đạt được mục tiêu của “dạy học theo hướng phát triển năng lực học
sinh”, trong dạy học “tích hợp, liên môn” cần tổ chức, xây dựng các hoạt động
học tập phù hợp. Các hoạt động này có thể được thực hiện trong lớp, ngoài lớp,
trong trường, ngoài trường, ở nhà và cộng đồng. Ưu tiên các hoạt động thực
hành, trải nghiệm và vận dụng kiến thức được học để giải quyết vấn đề. Các
hoạt động học tập được sử dụng linh hoạt, phù hợp với điều kiện từng khu vực,
từng trường. Không nên rập khuôn máy móc: Hoạt động này phải tổ chức như
thế này, không được như thế kia…
Ví dụ: Để giáo dục chống chiến tranh, bảo vệ hòa bình trong chủ đề: Di

truyến học người, Sinh học 9 có thể tổ chức các hoạt động học tập như:
- Tại lớp: Hiện nay, việc thực hiện các hoạt động học tập tại lớp vẫn là
hình thức tổ chức dạy học chủ yếu. Do đó, tại lớp giáo viên có thể tiến hành theo
một số hoạt động sau:
+ Cung cấp các hình ảnh thực tế, các số liệu cụ thể về hậu quả tàn khốc
của chiến tranh, ảnh hưởng của chiến tranh đối với con người; Cung cấp các
đoạn video, phóng sự về nạn nhân chất độc màu da cam và hậu quả di truyền mà
họ phải gánh chịu.
+ Chia mỗi lớp thành 3-4 nhóm, mỗi nhóm tự tiến hành việc nghiên cứu,
thu thập các minh chứng về hậu quả tàn khốc của chiến tranh để lại, đặc biệt là ở
Việt Nam, sau đó các nhóm tiến hành thuyết trình bằng powerpoin (đã được học
trong môn Tin học) trước cả lớp. Trong quá trình một nhóm trình bày, các nhóm
khác có thể tiến hành nếu câu hỏi “chất vấn” những vấn đề nhóm thuyết trình
đưa ra mà mình chưa hiểu. Tương tự như vậy với các nhóm còn lại. Giáo viên
đóng vai trò hướng dẫn các hoạt động và bổ sung kịp thời các kiến thức cần thiết
cho học sinh trong quá trình học sinh thực hiện.
- Ngoài nhà trường: Có thể phối hợp với Đoàn Thanh niên, Liên Đội thăm
hỏi gia đình có công với cách mạng, gia đình có người là nạn nhân chất độc màu
da cam hoặc mắc cách bệnh tật di truyền để học sinh có cơ hội trải nghiệm thực
tế về nỗi mất mát, hậu quả của chiến tranh và hậu quả di truyền để lại.

19


b.5. Đưa các tình huống, câu hỏi thực tiễn vào các nội dung kiểm tra
yêu cầu học sinh vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết và kết hợp đánh
giá việc tiếp thu các nội dung giáo dục, hình thành kĩ năng sống của học
sinh:
Kiểm tra, đánh giá là một khâu quan trọng của quá trình dạy học. Qua đó,
giáo viên kiểm chứng được kết quả giảng dạy của mình thông qua kiến thức kĩ

năng mà học sinh hình thành; kiểm chứng được phương pháp giảng dạy của bản
thân đã giúp học sinh đạt được mục tiêu bài học, mục tiêu giáo dục hay chưa. Từ
đó rút kinh nghiệm và có những điều chỉnh cho phù hợp với thực tiễn giảng dạy.
Nên sử dụng những câu hỏi phù hợp với nội dung chủ đề, nội dung giáo
dục và gắn liền với cuộc sống cũng như quá trình học tập.
Ví dụ: Sau khi thực hiện chủ đề: Di truyền học người, Sinh học 9 có thể
kiểm tra, đánh giá học sinh bằng các câu hỏi như:
- Qua buổi thăm hỏi gia đình ông Nguyễn Văn A, dựa vào các kiến thức
đã được học, em hãy cho biết:
+ Gia đình ông A bị mắc bệnh và tật di truyền nào? Hậu quả của bệnh và
tật di truyền đó?
+ Nguyên nhân nào khiến gia đình ông A bị mắc các bệnh và tật di truyền
đó?
+ Để không còn những gia đình mắc các bệnh và tật di truyền như gia
đình ông A, chúng ta cần có những hành động gì?
Hoặc đối với chủ đề: Bảo vệ môi trường, sinh học 9 có thể kiểm tra,
đánh giá thông qua tình huống:
- Trên đường đi học về, bạn B gặp một người dân C đem rác thải sinh
hoạt, túi nilon đổ xuống sông (suối). Dựa trên các kiến thức đã được học, em
hãy cho biết:
+ Rác thải sinh hoạt, túi nilon gây tác hại gì đối với môi trường?
+ Hành vi của C có đúng với luật bảo vệ môi trường không? Vì sao?
+ Nếu là bạn B, em sẽ làm gì?

20


Việc đánh giá câu trả lời của học sinh không nên quá chú trọng vào kiến
thức hàn lâm trong SGK. Có thể dựa vào hành vi, nhận thức của học sinh về câu
hỏi, tình huống, vấn đề đặt ra mà có đánh giá đúng đắn về phẩm chất đạo đức và

các nội dung giáo dục, kĩ năng học sinh đã có sự tiến bộ, đạt được mục tiêu của
chủ đề hay không.
c. Điều kiện thực hiện giải pháp, biện pháp:
Những kinh nghiệm, biện pháp đề ra trên đây nhằm giúp quá trình dạy
học “tích hợp, liên môn” đạt hiệu quả cao hơn và có tính thực tế, dễ dàng thực
hiện đối với điều kiện từng khu vực. Dù vậy, để áp dụng thành công cần thiết có
những điều kiện cụ thể:
- Giáo viên phải có sự nghiên cứu kĩ lưỡng về các nội dung tích hợp, tham
khảo và am hiểu các kiến thức liên môn được vận dụng, liên quan đến nội dung
giáo dục tích hợp.
- Cần có sự thống nhất giữa các giáo viên dạy cùng bộ môn của cùng một
khối lớp về các nội dung tích hợp để thực hiện một cách đồng bộ. Tránh tình
trạng giáo viên này thực hiện, giáo viên khác thì không gây khó khăn trong việc
kiểm tra tập trung, chung đề để đánh giá học sinh.
- Các giáo viên trong tổ bộ môn cần thường xuyên sinh hoạt, trao đổi, rút
kinh nghiệm để kịp thời bổ sung các nội dung giáo dục cần thiết, nhận biết và
loại bỏ những nội dung giáo dục không phù hợp với thực tiễn giảng dạy.
- Học sinh cần chủ động, tự giác, sáng tạo; biết vận dụng các kiến thức
của các môn học vào các tình huống cụ thể.
- Các chủ đề, tình huống đưa ra phải là nội dung thiết thực, có tính cấp
thiết và gắn liền với thực tiễn cuộc sống.
d. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp:
Những giải pháp, biện pháp nêu trên đều có mối quan hệ gắn bó và là
những vấn đề cốt lõi trong quá trình dạy học “tích hợp, liên môn”. Để đạt hiệu
quả cao cần có sự phối hợp thực hiện giữa các biện pháp. Đồng thời vận dụng
sáng tạo, linh hoạt đối với từng chủ đề khác nhau, từng nội dung giáo dục tích
hợp khác nhau.
21

e. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu:
- Các chủ đề tích hợp liên môn có tính thực tiễn nên sinh động, hấp dẫn
đối với học sinh, có ưu thế trong việc tạo ra động cơ, hứng thú học tập cho học
sinh. Học các chủ đề tích hợp, liên môn, học sinh được tăng cường vận dụng
kiến thức tổng hợp vào giải quyết các tình huống thực tiễn, có cơ hội trải nghiệm
thực tế, ít phải ghi nhớ kiến thức một cách máy móc.
- Giúp học sinh tiếp thu tốt những nội dung giáo dục tích hợp, trên cơ sở
đó hình thành nhân cách của con người hiện đại, rèn luyện các kĩ năng sống cần
thiết. Có khả năng giải quyết các vấn đề, tình huống đặt ra trong quá trình học
tập và cuộc sống. Tạo tiền đề và là hành trang cho học sinh tiếp tục học lên các
cấp học cao hơn cũng như bước vào đời sống xã hội
- Kết quả đạt được:
+ Học sinh yêu thích, hứng thú hơn đối với môn học, tích cực hơn trong
việc chuẩn bị bài và các hoạt động học tập. Kết quả khảo sát cho thấy:
Đầu năm học 2014 – 2015
Thái độ
Tổng số HS

192

Thích

Bình thường

Không thích

42

60

90

Thích

Bình thường

Không thích

113

45

24

Cuối năm học 2014 – 2015
Thái độ
Tổng số HS

192

+ Chất lượng học sinh được nâng cao:
Năm học 2014 – 2015 (Cuối HK I)
Học lực
Lớp, sĩ số

9A1, 35
9A3, 33

Giỏi

Khá

Trung bình

Yếu

3
3

7
6

16
14

9
10

+ Kết quả cuối năm
22


Học lực
Lớp, sĩ số

9A1, 35
9A3, 33

Giỏi

Khá

Trung bình

Yếu

5
5

14
13

13
12

3
3

+ Kết quả cuối học kì I năm học 2015 – 2016:
Học lực
Lớp, sĩ số

8A1, 35
8A2, 30
8A3, 32

Giỏi

Khá

Trung bình

Yếu

8
4
7

16
13
12

8
12
11

3
1
2

- Trong năm học 2015 – 2016, học sinh bản thân trực tiếp giảng dạy và hướng
dẫn tham gia cuộc thi “Vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết các tình
huống thực tiễn cho học sinh trung học” do Phòng Giáo dục và Đào tạo EaH’leo
tổ chức đạt giải nhì với đề tài “Hiến máu nhân đạo – Một nghĩa cử cao đẹp”
III. PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1. Kết luận
Qua quá trình áp dụng đề tài “Một số kinh nghiệm dạy học tích hợp, liên
môn trong môn Sinh học” vào thực tiễn giảng dạy tại nơi công tác, bản thân tôi
nhận thấy đề tài đem lại kết quả tích cực: Chất lượng học sinh được cải thiện,
học sinh có hứng thú, lòng say mê tìm tòi, yêu thích bộ môn. Đồng thời, khả

năng vận dụng các kiến thức liên môn để giải quyết các tình huống thực tiễn của
học sinh được cải thiện. Bên cạnh đó, các nội dung giáo dục tích hợp giúp học
sinh hình thành ý thức, có phẩm chất đạo đức tốt, có tinh thần tương thân tương
ái, đoàn kết hợp tác giúp đỡ nhau trong học tập; rèn luyện và phát huy được các
kĩ năng sống cơ bản và cần thiết, thể hiện bằng những hành động gần gũi, thiết
thực như: Hạn chế xả rác trong khuôn viên trường học; tham gia tích cực các
hoạt động phong trào, các cuộc thi…

23


Học sinh có khả năng vận dụng linh hoạt, sáng tạo kiến thức đã học, khắc
phục việc ghi nhớ máy móc, không nắm vững và hiểu rõ bản chất.
Công việc kiểm tra, đánh giá học sinh trở nên dễ dàng hơn, học sinh giảm
được gánh nặng học thuộc lòng các nội dung được ghi chép
Bên cạnh đó, việc áp dụng đề tài giúp bản thân có giáo thường xuyên
tham khảo, tìm hiểu và nghiên cứu những kiến thức có liên quan đến các môn
học khác và vì vậy đã có sự am hiểu về những kiến thức liên môn đó; có tác
dụng bồi dưỡng, nâng cao kiến thức và kĩ năng sư phạm.
2. Kiến nghị:
Với mong muốn đóng góp một phần nhỏ vào sự nghiệp trồng người, đào
tạo những con người đủ sức đủ tài cho tương lai. Việc đổi với và áp dụng các
phương pháp dạy học tích cực theo hướng phát triển năng lực học sinh là một
đòi hỏi cấp thiết. Để thực hiện được điều đó, dạy học “tích hợp liên môn” là một
trong những vấn đề cần ưu tiên.
Để dạy học “tích hợp liên môn” được hiệu quả cao như mong muốn, bản
thân tôi có một số kiến nghị như sau:
- Cung cấp các tài liệu, hướng dẫn cụ thể để thực hiện dạy học “tích hợp,
liên môn”
- Nhanh chóng xây dựng các chủ đề, các nội dung giáo dục tích hợp và

hướng dẫn thực hiện để giúp giáo viên giảm bớt áp lực, công sức trong việc lựa
chọn chủ đề và nội dung tích hợp phù hợp với chủ đề đó.
- Xây dựng chương trình SGK theo hướng “tích hợp liên môn” có hệ
thống, đông thời giảm tải những nội dung kiến thức mang nặng tính trừu tượng,
lý thuyết, thậm chí lặp lại ở các môn học khác nhau, không phù hợp với giáo dục
THCS.
Đề tài được thực hiện dựa trên sự tìm hiểu của bản thân về dạy học “tích
hợp, liên môn” và áp dụng vào thực tiễn giảng dạy tại nơi công tác trong thời
gian còn ngắn nên sẽ có nhiều thiếu sót. Trong quá trình dạy học tất yếu có
những đồng nghiệp còn có những phương pháp, kinh nghiệm dạy học hay và

24


hiệu quả hơn, với hiểu biết và kinh nghiệm hạn hẹp của bản thân, rất mong nhận
được sự đóng góp ý kiến của các thầy cô giáo, các bạn đồng nghiệp.
EaHiao tháng 1 năm 2016
Người thực hiện

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức kĩ năng môn Sinh học trung học cơ
sở (NXB Giáo dục 2010)
2. Luật giáo dục 2005 và Luật giáo dục sửa đổi bổ sung 2009
3. Sách giáo khoa và sách giáo viên Sinh học THCS (NXB Giáo dục 2011).
4. Một số trang báo điện tử và diễn đàn học tập:
/> />5. Một số tư liệu khác của đồng nghiệp.

25