SKKN phương pháp dạy học tích hợp trong giảng dạy môn ngữ văn 9

SKKN: Phương pháp dạy học tích hợp trong giảng dạy môn Ngữ văn 9

PHẦN I : LÍ LỊCH

Họ và tên : NGUYỄN THỊ TUYẾT
Chức vụ : Giáo viên
Đơn vị công tác : Trường THCS Đình cao

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH HỢP TRONG GIẢNG DẠY
MÔN NGỮ VĂN 9

Năm học 2014- 2015

Ngêi thùc hiÖn: Nguyễn Thị Tuyết

-

Trường THCS Đình Cao 1


SKKN: Phương pháp dạy học tích hợp trong giảng dạy môn Ngữ văn 9

Phần II : NỘI DUNG
A. Mở đầu
1. Đặt vấn đề
a. Thực trạng của vấn đề
Đổi mới phương pháp dạy học là vấn đề đã dược đề cập bàn luận và thực
hiện trong nhiều năm qua, đặc biệt trong những năm gần đây ,với việc thực hiện
giảng dạy theo chương trình sách giáo khoa mới thì đổi mới phương pháp dạy học
càng được thúc đẩy và phát huy một cách có hiệu quả.

Phát huy tính tích cực trong học tập được xem như một nguyên tắc dạy học
đảm bảo chất lượng và hiệu quả, chuyển từ lấy giáo viên làm trung tâm sang dạy
lấy học sinh làm trung tâm là một xu hướng tất yếu có tính lịch sử.
Với các môn học nói chung và môn ngữ văn nói riêng đổi mới dạy học đã
trở thành vấn đề cấp thiết và điểm mấu chốt của môn ngữ văn tập chung trong hai
chữ “Tích”: tích hợp và tích cực. Có “tích cực” mới phát huy tốt tính chất tích hợp,
qua tích hợp học sinh càng tích cực hơn.
Trong cả ba phân môn của ngữ văn: Văn - Tiếng Việt - Tập làm văn. Tích
hợp không phải là vấn đề khó, nhưng cũng không hề đơn giản. Nếu người thầy
giáo không thực sự chú ý đến hệ thống câu hỏi tích hợp và hệ thống câu hỏi lại đặc
biệt cần thiết với phần giảng văn. Bởi cái cốt lõi để người giáo viên có thể hướng
dẫn, cùng học sinh tìm hiểu văn bản, cảm nhận được văn bản một phần chủ yếu là
thông qua hệ thống câu hỏi. Để hệ thống câu hỏi phát huy được tính tích cực, chủ
động của học sinh lại cần có tính tích hợp.
b. Ý nghĩa và tác dụng của giải pháp mới
Vấn đề nghe có vẻ rắc rối nhưng cũng thật dễ hiểu khi bắt tay vào việc. Nếu
trong giờ giảng văn người thầy chú ý tích hợp thì học sinh sẽ chú ý đến mọi mặt
của vấn đề hơn, các em phát huy mạnh mẽ hơn nữa tư duy của mình. Khi học văn
còn phải liên hệ với Tiếng việt, với Tập làm văn, không chỉ có thế còn phải liên hệ
chính phần giảng văn trong toàn bộ chương trình đã học với nhau mà rộng hơn là
Ngêi thùc hiÖn: Nguyễn Thị Tuyết

-

Trường THCS Đình Cao 2


SKKN: Phương pháp dạy học tích hợp trong giảng dạy môn Ngữ văn 9
liên hệ giữa văn với kiến thức của các môn học khác như: Sinh, Sử, Địa, GDCD,
Ngoại ngữ và tất nhiên để có thể trả lời tốt những câu hỏi tích hợp của thầy, học

sinh không thể không “động não”, không thể không nghiên cứu kỹ càng khi soạn
bài, luôn chú ý tới mối quan hệ giữa bài học này với bài học kia, môn học này với
môn học khác. Nhờ vậy cũng hình thành cho các em khả năng tư duy tích hợp
trong tình huống, trong cuộc sống hàng ngày.
c. Phạm vi nghiên cứu của đề tài
Thấy rõ tầm quan trọng của hệ thống câu hỏi “Tích hợp” trong giảng dạy
ngữ văn, ngay từ đầu năm học được phân công giảng dạy ngữ văn 9, bản thân tôi
đã chú đến hệ thống câu hỏi “Tích hợp” ở cả 3 phần: Văn – Tiếng việt – Tập làm
văn, đặc biệt chú ý đến hệ thống câu hỏi tích hợp ở phần giảng văn.
Vậy tôi đã nghiên cứu việc dạy học tích hợp ở học sinh lớp 9C trường THCS
Đình Cao.
2. Phương pháp tiến hành.
a. Cơ sở lí luận và thực tiễn
* Cơ sở lí luận
- Dạy học tích hợp là một trong những yêu cầu tất yếu nhằm đáp ứng nhu
cầu, nguyện vọng, điều kiện và cơ hội để cho học sinh học tốt 3 phân môn trong
môn Ngữ Văn.
- Để học tốt môn Ngữ Văn 9 nói riêng, môn Ngữ Văn nói chung thỡ học
sinh phải hiểu kiến thức trong 3 phân môn của môn Văn một cách có hệ thống. Vỡ
mỗi một bài học có sự liên quan giữa kiến thức Văn – Tiếng Việt – Tập làm văn.
* Cơ sở thực tiễn
- Ngay từ năm học 2002-2003 khi chỉnh lí, thay đổi SGK áp dụng học tập
theo chương trỡnh SGK mới, Bộ GD và ĐT đó bố trí cấu trúc mỗi bài học trong
sách giáo khoa Ngữ Văn lại có 3 phần: Văn – Tiếng Việt – Tập làm văn. Như vậy
là Bộ GD&ĐT đã quy định mỗi phân môn trong môn Văn phải tích hợp, liên kết
chặt chẽ với nhau.
- Thực tế ở 3 lớp 6,7,8 các em đó quen với cách học “ tích hợp” nhưng nếu
Ngêi thùc hiÖn: Nguyễn Thị Tuyết

-

Trường THCS Đình Cao 3


SKKN: Phương pháp dạy học tích hợp trong giảng dạy môn Ngữ văn 9
đến lớp 9 người thầy ( cô) không chú ý thì cũng không thể rèn luyện cho các em
những gì đã tích lũy được ở ba lớp dưới.
b. Các biện pháp tiến hành, thời gian tạo ra giải pháp
- Phương pháp kiểm tra, đánh giá.
- Phương pháp đàm thoại.
- Phân chia học sinh làm các đối tượng khác nhau.
- Áp dụng hệ thống câu hỏi tích hợp trong tất cả các bài giảng văn trong môn
Ngữ Văn từ đầu năm đến gần hết năm học.
+ Giai đoạn 1: từ đầu năm đến hết học kỳ I -> Rút ra kinh nghiệm và phương pháp
thực hiện ở giai đoạn 2.
+ Giai đoạn 2: từ đầu học kỳ II đến gần cuối học kỳ II -> Rútt ra kinh nghiệm cả
thời gian dài thực hiện .
B- NỘI DUNG
1. Mục tiêu
Đối với mỗi công việc khi tiến hành bao giờ cũng nhằm một mục tiêu nhất
định.Khi đó hiểu rừ mục tiêu của công việc mình làm thì qua đó người viết mới có
phương pháp hợp lí.
Chia học sinh ra làm các đối tượng: Giỏi - khá - trung bình – yếu nhằm mục
đích áp dụng câu hỏi từ dễ đến khó cho phù hợp với các đối tượng học sinh.
Xác định được mục tiêu của mỗi giờ học văn với hệ thống câu hỏi “ tích
hợp” sao cho tất cả mọi đối tượng đều có thể tiếp thu được. Tích hợp như thế nào
để học sinh nắm được bài, thuộc ngay tại lớp.
Sau khi áp dụng hệ thống câu hỏi học sinh rèn luyện cho mình tư duy “ tích
hợp”, khả năng liên hệ giữa 3 phân môn Văn – Tiếng Việt – Tập làm văn, liên hệ
giữa Ngữ Văn với các môn học khác. Nắm chắc toàn bộ phần Văn - Tiếng Việt Tập làm văn đó học từ lớp 6 đến lớp 9.

2. Giải pháp của đề tài
2.1./ Xác định nội dung kiến thức bài học với phần giảng văn thường đi theo
các bước:
Ngêi thùc hiÖn: Nguyễn Thị Tuyết

-

Trường THCS Đình Cao 4


SKKN: Phương pháp dạy học tích hợp trong giảng dạy môn Ngữ văn 9
Bước 1: Kiểm tra bài cũ, giới thiệu bài mới.
Bước 2: Đọc tìm hiểu bố cục, chú thích.
Bước 3: Đọc tìm hiểu văn bản.
Bước 4: Tổng kết.
Bước 5: Hướng dẫn về nhà.
Ở các bước, các phần đều có thể áp dụng và áp dụng tốt hệ thống câu hỏi
tích hợp.
2.2/ Áp dụng hệ thống câu hỏi với từng phần trong mỗi bài cụ thể.
2.2.1- Ở phần kiểm tra bài cũ và giới thiệu bài mới.
a) Tích hợp ngang.
Kiểm tra kiến thức ở bài cũ của phần văn bản có kết hợp với Tiếng việt, Tập
làm văn trong toàn bộ chương trình.
Ví dụ: Hãy tìm các hình ảnh trong bài thơ “Viếng lăng Bác” và phân tích tác dụng
những hình ảnh đó .
⇒ Ở câu hỏi này học sinh vận dụng kiến thức về “ẩn dụ” trong Tiếng việt để trả lời

b)Tích hợp dọc:
Ví dụ 1:Kết hợp kiểm tra bài cũ với giới thiệu bài mới
trả lời nhanh các câu hỏi ?

1/Một bài thơ nổi tiếng của bà Huyện Thanh Quan mà em đã học ở
lớp 8?
2/Tìm từ thích hợp điền vào chỗ trống trong câu thơ sau ?
“Mỗi năm hoa đào nở
Lại thấy ….
(Ngữ văn 8)
3/ Một tên gọi khác của truyện Kiều ?
4/ Thuý Kiều có sắc đẹp như thế nào ?
5/ Nguyễn Đình Chiểu còn có tên gọi khác là?
6/ Người lợi dụng đêm tối đẩy Lục Vân Tiên xuống sông là ?
7/ Một bài thơ nổi tiếng của Phạm Tiến Duật viết về người lính
Ngêi thùc hiÖn: Nguyễn Thị Tuyết

-

Trường THCS Đình Cao 5


SKKN: Phương pháp dạy học tích hợp trong giảng dạy môn Ngữ văn 9
Trường Sơn là ai?
Q U A Đ E O N G A N G
Ô N G Đ Ô G I A
Đ O A N
N G H

T R Ư Ơ N G T Â N T H A N H

I Ê N G N Ư Ơ C N G H I Ê N G T H A N

H

Đ Ô C H I Ê U

T

I

Ê U Đ Ô

T

R I N H H Â M

I X E K H

Ô N G K I N H

Mỗi đáp án của câu hỏi tương ứng với hàng ngang ,tìm ra đáp án của 7 câu
hỏi trên ta tìm ra hàng dọc có tên ĐỒNG CHÍ trên cơ sở đó giáo viên dẫn vào bài
mới luôn
Từ sau cách mạng tháng tám năm 1945 trong Văn học hiện đại Việt Nam
xuất hiện một đề tài mới đó là tình “ Đồng chí, đồng đội ”của người chiến sĩ cách
mạng, anh bộ đội Cụ Hồ. Là một nhà thơ đầu tiên đóng góp thành công vào đề tài
này bằng một bài thơ đặc sắc mang tên “Đồng chí”- đó là Chính Hữu. Và đây cũng
chính là mục tiêu mà tiết học này muốn giới thiệu đến các em.
*Ví dụ 2: Kết hợp kiểm tra bài cũ với giới thiệu bài mới ở bài “Mây và Sóng” của
nhà thơ Tagor.
*Tổ chức trò chơi ô chữ.
CÂU HỎI:
1/ Văn bản của Et.Môn-Đô-Ami-xi viết dưới dạng một bức thư của người cha gửi

cho con, nhắc nhở về thái độ đối với mẹ.
(Ngữ văn 7)
2/ Ba tiếng đầu trong tên một bài thơ của nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm được nhạc
sĩ- Huyền Dân phổ nhạc.
(Ngữ văn9).
3/ Tên đoạn trích trong tác phẩm “Thời thơ ấu” của nhà văn Nguyên Hồng .
(Ngữ văn9)
4/ Văn bản viết như lời mẹ ru với những hình ảnh đẹp trong ca dao của nhà thơ
Ngêi thùc hiÖn: Nguyễn Thị Tuyết

-

Trường THCS Đình Cao 6


SKKN: Phương pháp dạy học tích hợp trong giảng dạy môn Ngữ văn 9
Chế Lan Viên
(Ngữ văn 9)
5/ Văn bản nhật dụng của tác giả Lí Lan viết về cảm xúc của người mẹ trong đêm
trước ngày khai trường đầu tiên của con
(Ngữ văn 8)
M
C
O

E T
K
H
U
H A

T
R
N G
C O
C
Ô
N
G
T R
Giới thiệu bài mới qua câu hỏi .

Ô
T
L
N
Ư

I
R
O
C
Ơ

U
N
O
N

G

M

E

G

M

Ơ

R

A

? Điểm chung của các văn bản trên là gì?
⇒ Đều viết về người mẹ, tình cảm mẹ con

Với ô chữ TAGOR - một tác giả Ấn Độ nổi tiếng với bài thơ nói về tình cảm mẹ
con- bài thơ “Mây và Sóng” tiết học hôm nay cô sẽ cùng các em đi tìm hiểu.
2.2.2- Ở phần đọc tìm hiểu chú thích, bố cục.
Đây là phần dễ dàng nhất cho tích hợp ngang, liên hệ kiến thức Văn-Tiếng việtTập làm văn thông qua các dạng câu hỏi
?H1- Xác định giọng văn bản.
?H2- Xác định thể loại văn bản của văn bản, xác định ngôi kể, thứ tự kể
(Tích hợp Tập làm văn)
?H3- Giải thích từ khó (Tích hợp Tiếng việt)
- Câu hỏi về tác giả và những tác phẩm có liên quan (Tích hợp ngang, dọc)
-Tóm tắt văn bản (Tích hợp Tập làm văn)
2.2.3- Phần đọc tìm hiểu văn bản.
Trong phần này có thể áp dụng, sử dụng hệ thống câu hỏi tích hợp tương đối
hiệu quả khi khai thác văn bản, tích hợp ngang với 3 phân môn văn, các tác phẩm

trong chương trình hoặc tích hợp mở rộng với các văn bản khác.
Một số ví dụ cụ thể mà bản thân tôi đã và đang thực hiện
*Ví dụ 1: Bài thơ “Đồng chí” của Chính Hữu
1/ Cơ sở hình thành tình đồng chí đồng đội.
Ngêi thùc hiÖn: Nguyễn Thị Tuyết

-

Trường THCS Đình Cao 7


SKKN: Phương pháp dạy học tích hợp trong giảng dạy môn Ngữ văn 9
STT
H1

Câu hỏi

Hướng trả lời

Mở đầu tác giả đã giới

→ Giới thiệu quê hương gắn

Hướng tích
hợp

thiệu quê hương của các với những hình ảnh của một -Tích
anh như thế nào?

miền quê nghèo.

hợp

Tiếng việt

-Nước mặn, đồng chua, đất
Em có nhận xét gì về sỏi, đá
H2

cách giới thiệu này?

Cách giới thiệu như một lời
trò chuyện tâm tình giữa hai

H3
H4

Chỉ ra nghệ thuật trong người lính

-Tích hợp Tập

2 câu thơ này?

làm văn

Nhận xét về cấu trúc của

-Tích hợp

hai câu thơ .

-Song hành, đối xứng

Với nghệ thuật và cấu
H5

Tiếng việt.
-Tích hợp Tập

trúc đó gợi cho em điều → Hình ảnh hai người lấy xa làm văn
gì?

lạ, xong họ lại có cùng nguồn
gốc xuất thân, đồng cảnh,
đồng cảm họ tâm sự với nhau
về cái nghèo của quê hươngcái nghèo đó có từ trong lòng
đất, làn nước.

Vì sao họ ở các miền xa → Cùng chung mục đích, lí
H6

lạ lại trở nên thân thiết tưởng đấu tranh giải phóng
với nhau?

dân tộc.

-Tích hợp

Nghệ thuật được tác giả Điệp từ –súng, đầu
H7

Tiếng việt

sử dụng trong câu “súng → Mang tính chất hàm xúc
bên súng..đầu…đầu”?

hiện tượng.
-Tích hợp TLV

Giá trị của biện pháp
Ngêi thùc hiÖn: Nguyễn Thị Tuyết

-

Trường THCS Đình Cao 8


SKKN: Phương pháp dạy học tích hợp trong giảng dạy môn Ngữ văn 9
nghệ thuật ấy.
H8

→ Sự gắn bó, gần gũi, chia sẻ

khó khăn trong chiến đấu
Họ cùng mục đích, cùng lí
tưởng
Cơ sở tạo nên tình đồng -Đồng cảnh, đồng cảm, cùng
chí, đồng đội.

H9

chung mục đích lí tưởng đấu
tranh vì độc lập hoà bình dân -Tích hợp TV
tộc

(GV chốt-chuyển)

-Với cấu trúc xong hành đối
xứng mượn tục ngữ, thành
ngữ, lời thơ mộc mạc, giản dị
Họ cùng hoàn cảnh xuất thân
đồng cảnh, đồng cảm, họ hiểu
nhau, họ có cùng mục đích, -Tích hợp TLV
một lí tưởng sống, lí tưởng
đấu tranh cho hoà bình, độc
lập tự do.
→ Đây chính là cơ sở tạo nên

tính tri âm, tri kỷ tình đồng chí
đồng đội sau này.
-Một câu đặc biệt → kết quả -Tích hợp TLV
của những ý trên.
-Đúng đây là một câu đặc biệt
Nhận xét về câu thơ chỉ có hai tiếng như khép lại
giữa bài “Đồng chí”
H10

tình cảm của tình đồng chí,
đồng đội. Nó như dồn nén

(GV chốt-chuyển)

chất chứa, bật ra thật thân thiết
thiêng liêng như tiếng gọi -Tích hợp chờ

Ngêi thùc hiÖn: Nguyễn Thị Tuyết

-

Trường THCS Đình Cao 9


SKKN: Phương pháp dạy học tích hợp trong giảng dạy môn Ngữ văn 9
đồng đội là cao trào của mọi
cảm xúc mở ra những gì chứa
đựng ở câu sau
-Ví dụ2: Ví dụ cụ thể khi tìm hiểu văn bản Mùa xuân nho nhỏ”trong phần tìm hiểu
văn bản
1/Hình ảnh mùa xuân thiên nhiên ;
STT

Câu hỏi

Hướng trả lời

Hướng tích
hợp

1

Tác giả đã phác hoạ -Tả cảnh thiên nhiên mùa xuân
hình ảnh thiên nhiên

với những hình ảnh quen thuộc,

Mùa xuân như thế dòng sông xanh ,bông hoa tím
nào ?

biếc ,tiếng chim chiền chiện
-Đảo vị ngữ trong hai câu đầu ;

-Cấu tạo ngữ pháp “Mọc giữa dòng sông xanh
trong 2 câu đầu có gì Một bông hoa tím biếc”
2

-Tích

hợp

đặc biệt ?Có tác dụng Động từ “mọc”làm vị ngữ đặt ngang
gì khi xây dựng cấu tạo trước bộ phận chủ ngữ ,ở đầu (phần
đặc biệt đó ?

Tiếng

khổ thơ ,đầu đoạn thơ là một việt)
dụng ý nghệ thuật của tác giả.
Nó không chỉ tạo cho người đọc
ấn tượng đột ngột bất ngờ, mới
lạ, mà còn làm cho hình ảnh sự

vật trở nên sống đông như đang
diễn trước mắt. Tưởng như
bông hoa tím biếc kia đang từ
từ, lồ lộ mọc lên, vươn lên, xoè
nở trên mặt nước xanh sông
xuân.
-Kiểu câu cảm
Ơi con chim chiền chiện

Ngêi thùc hiÖn: Nguyễn Thị Tuyết

-

Trường THCS Đình Cao10


SKKN: Phương pháp dạy học tích hợp trong giảng dạy môn Ngữ văn 9
Hót chi mà vang trời”
Ngoài ra ở những câu Tiếng chim chiền chiện hót ríu
tiếp theo, tác giả sử ra trong bầu trời xuân, càng làm
3

dụng kiểu câu gì? Thể cho không khí trở nên vui tươi,
hiện cảm xúc gì?

rộn ràng, ấm áp và náo nức.
→ Thể hiện cảm xúc say sưa

trước cảnh vật mùa xuân thiên Tích
nhiên của tác giả

ngang
(phần

(GV bình chuyển)

hợp
Tiếng

-Không rõ là giọt gì. Giọt sương Việt)
sớm, giọt mưa xuân, giọt long
lanh hay là giọt nước trong suốt

Thử phỏng đoán trong phản ánh bình minh
hai câu thơ tiếp theo -Nếu liên hệ với hai câu trên thì
“giọt long lanh” là có thể là giọt sương long lanh
4

giọtgì?

của tiếng chim chiền chiện đang
hót vang trời.Hay rộng hơn là
giọt cảm xúc của nhà thơ trước Tích

hợp

thiên nhiên tươi đẹp, trong ngang
sáng.

(phần

Tiếng

Việt)
- Nghệ thuật ẩn dụ chuyển đổi
cảm giác tiếng chim thông
thường được cảm nhận bằng
thính giác , giọt sương có thể
Hãy xác định biện cảm nhận bằng thính giác, giọt
pháp nghệ thuật được cảm xúc bằng cảm giác nhưng
sử dụng trong hai câu lại được cảm nhận bằng xúc
thơ?

giác nhưng lại được cảm nhạn

Ngêi thùc hiÖn: Nguyễn Thị Tuyết

-

Trường THCS Đình Cao11


SKKN: Phương pháp dạy học tích hợp trong giảng dạy môn Ngữ văn 9
5

bằng xúc giác “đưa tay hướng
về”
→ Cảm hứng say sưa đến bất

tận của con người trước mùa

xuân, sử dụng mọi giác quan để
thâu tóm, để đón nhận mùa
Nói rõ điều gì?

xuân.
-Mùa

xuân

trong

“Truyện

Kiều”-đoạn trích “Cảnh ngày
xuân”:
6

Cỏ non xanh rợn chân trời
Cành Lê trắng điểm một vài
Em có liên hệ với bức bông hoa
tranh mùa xuân thiên → Cảnh đẹp kiêu sa, trong sáng
nhiên nào trong quá với những hình ảnh ước lệ tuyệt
trình tìm hiểu các văn đẹp.

7

bản đã học?

Khác với mùa xuân nho nhỏ với
những hình ảnh mùa xuân thiên

nhiên thật gần gũi, bình dị mà
đáng trân trong biết bao.
-Cảm xúc của tác giả trước mùa
xuân dễ dàng liên hệ với những
cảm xúc của nhà thơ Xuân Diệu
trước mùa xuân:
“Hỡi xuân hồng ta muốn căn

→ GV bình chú thêm.

vào ngươi.
→ Thể hiện sự khát khao tưởng

như muốn ngấu nghiến, muốn
“nuốt chửng” lấy mùa xuân của
Ngêi thùc hiÖn: Nguyễn Thị Tuyết

-

Trường THCS Đình Cao12


SKKN: Phương pháp dạy học tích hợp trong giảng dạy môn Ngữ văn 9
đất trời.
Còn với Thanh Hải, một động
tác nhẹ nhàng nhưng cũng rất
trân trọng mùa xuân. “Đưa tay
hứng về” cũng là tình yêu với
mùa xuân nhưng đó là một tình
yêu dịu nhẹ mà sâu sắc biết

nhường nào.
Tích hợp dọc
⇒ Thông qua hệ thống câu hỏi tích hợp, giáo viên đã cùng học sinh cảm nhận
được bức tranh mùa xuân thiên nhiên của bài thơ, đảm bảo đặc trưng của một văn
bản nghệ thuật qua những biểu hiện nghệ thuật để thể hiện nội dung của văn bản,
hơn nữa còn góp phần mở rộng cho học sinh những kiến thức văn học có liên quan
khi các em cảm nhận thơ văn.
2.2.4-Tích hợp trong phần tổng kết.
Từ những nội dung học sinh đã được tìm hiểu qua các phần trước, hướng
tích hợp chủ yếu ở phần này là để học sinh liên hệ văn bản với cuộc sống, với các
môn học khác hoặc liên hệ về tư tưởng, tình cam của bản thân học sinh
VD: Tổng kết ý nghĩa văn bản “Ánh trăng”của Nguyễn Duy:
STT
1

Câu hỏi

Hướng trả lời

Hướng tích
hợp

Qua tìm hiểu toàn bộ -Kết hợp hài hoà giữa tự sự với Tích
bài thơ “ánh trăng” trữ tình.

ngang

nhận xét kết cấu giọng -Giọng điệu tâm tình của thể thơ (Tập
điệu bài thơ?

hợp

năm chữ.

làm

văn)

-Nhịp thơ khi thì trôi chảy, tự
nhiên, nhịp nhàng, lúc thì ngân
nga thiết tha cảm xúc, lúc lại
trầm lắng biểu hiện suy tư.
Ngêi thùc hiÖn: Nguyễn Thị Tuyết

-

Trường THCS Đình Cao13


SKKN: Phương pháp dạy học tích hợp trong giảng dạy môn Ngữ văn 9
Kết cấu, giọng điệu đó -Kết cấu, giọng điệu có tác dụng
2

có tác dụng gì?

làm nổi bật chủ đè, lời giản dị
nhưng gợi nhiều cảm nghĩ, tạo
tính chân thực, chân thành, gây
ấn tượng mạnh cho người đọc.
-Từ một câu chuyện riêng, bài

Đọc
3

bài

thơ

“ánh thơ cất lên lời tự nhắc nhở thấm

Trăng” em cảm nhận thía về thái độ, tình cảm đối với
được điều gì?

những năm tháng quá khứ gian Tích
lao, tình nghĩa với đất nước

hợp

ngang

-Ánh Trăng nằm trong mạch cảm
xúc
“Uống nước nhớ nguồn” gợi lên
đạo lí sống thuỷ chung đã trở Liên hệ thực
thành truyền thống tốt đẹp của tế cuộc sống
dân tộc Việt Nam.
VD:
-Thơ Trăng của chủ tịch Hồ Chí
Minh: Ngắm trăng, Rằm tháng
Tìm trong văn học Việt giêng, Tin thắng trận

4

Nam những bài thơ về -Thơ Trăng của Hàn Mặc Tử.
Trăng chứa hàm ý - Thơ Trăng của Hồ Xuân Hương
khác?
Tích

hợp

ngang-dọc
2.2.5- Hướng dẫn về nhà.
Ở phần hướng dẫn về nhà, với hệ thống câu hỏi tích hợp giúp học sinh chuẩn
bị bài tốt hơn, có điều kiện ôn lại những kiến thức đã học dễ dàng, đồng thời mở
rộng hơn những kiến thức có liên quan.
Ngêi thùc hiÖn: Nguyễn Thị Tuyết

-

Trường THCS Đình Cao14


SKKN: Phương pháp dạy học tích hợp trong giảng dạy môn Ngữ văn 9
VD: Sau khi học xong văn bản “Chó Sói và Cừu non” trong thơ ngụ ngôn
của La-Phông-Ten, giáo viên hướng dẫn chuẩn bị bài sau:
1/Từ văn bản “Chó Sói và Cừu non”, hãy thử “soi” vào “Tiếng nói văn bản”
của Nguyễn Đình Thi (Ngữ văn 9-Tập 2) xem có điểm nào trùng hợp? Hãy nêu rõ
điểm đó?
2/ Sưu tầm thêm thơ ngụ ngôn của La-Phông-Ten.
3/ Tự rút kinh nghiệm khi làm bài nghị luận về một tác giả-tác phẩm qua bài
viết của Buy-Phông “Chó Sói và Cừu non” ghi rõ những điều em học được sau khi

đọc văn bản này.
* Chuẩn bị bài sau: “Con Cò”:
1/ Tìm hiểu về tác giả Chế Lan Viên ( Tìm trong sách văn học lớp 12, cuốn
Thi nhân Việt Nam hoặc các báo, tạp chí). Sưu tầm ít nhất một bài thơ của Chế Lan
Viên.
2/ Tìm những bài thơ, ca dao có hình ảnh Con Cò. Suy nghĩ xem “Con Cò”
đó ẩn dụ cho ai?
3/ Trả lời các câu hỏi theo đề bài:
- Tìm hiểu chú thích.
- Xác định giọng đọc, thể thơ của bài thơ.
- Ở tiết 1, tìm hiểu hình ảnh Con Cò trong lời ru tuổi ấu thơ, tìm hiểu kĩ ý
nghĩa 4 câu thơ đầu, nhận xét cách vận dụng sáng tạo ca dao vào bài thơ của
tác giả.Tìm hiểu Con Cò trong đoạn đầu bài thơ mang ý nghĩa biểu tượng gì?
*KẾT QUẢ.
Sau khi áp dụng dụng hệ thống câu hỏi tích hợp trong giờ giảng văn trong cả
năm học, tôi thu được kết quả cụ thể như sau :
Thời

Trước khi thực hiện đề tài

Sau khi thực hiện đề

gian
Số lượng
(

Tỉ lệ(%)

HS)

Ngêi thùc hiÖn: Nguyễn Thị Tuyết

Số lượng

tài
Tỉ lệ(%)

( HS)
-

Trường THCS Đình Cao15


SKKN: Phương pháp dạy học tích hợp trong giảng dạy môn Ngữ văn 9
Mức độ
HS

chưa

trả

lời

đúng

17

54,8

11

35,5

9

29

8

25,8

5

16,2

12

38,7

câu

hỏi
HS trả lời
chưa

đầy

đủ câu hỏi
HS trả lời
tốt câu hỏi

C. KẾT LUẬN

* Những nhận định chung , kết luận rút ra từ thực nghiệm
Đó là kết quả chưa thực sự cao nhưng bản thân tôi tự nhận thấy việc áp dụng
hệ thống câu hỏi này có tác dụng lớn trong học tập môn Ngữ Văn, giúp học sinh
củng cố, ôn luyện, mở rộng, liên hệ kiến thức tốt. Thông qua việc trả lời câu hỏi
tích hợp, học sinh có điều kiện rèn luyện tư duy, rèn luyện bản thân tốt hơn.
* Điều kiện thực hiện đề tài, kinh nghiệm áp dụng
- Điều kiện thực hiện đề tài:
Đề tài này được thực hiện trong điều kiện tôi đó qua một quỏ trỡnh giảng dạy môn
Ngữ Văn ở khối lớp 9 trường THCS Đỡnh Cao. Đó là quá trình tô đã trực tiếp
giảng dạy trên lớp, qua rất nhiều giờ học, qua tìm hiểu học sinh, dự giờ đồng
nghiệp…
- Kinh nghiệm áp dụng:
+ Sau khi áp dụng hệ thống câu hỏi tích hợp, tôi tự rút kinh nghiệm về hệ
thống câu hỏi đó phự hợp với đối tượng học sinh, trực tiếp giảng dạy học sinh trả
lời tương đối tốt hệ thống câu hỏi giáo viên đưa ra theo mức độ cần thiết. Ở một số
bài, sau khi thấy kết quả áp dụng hệ thống câu hỏi chưa phù hợp, tôi đó ghi chộp
lại phần rút kinh nghiệm ở bài soạn hoặc sổ ghi chép, tích lũy tư liệu nhằm hoàn

Ngêi thùc hiÖn: Nguyễn Thị Tuyết

-

Trường THCS Đình Cao16


SKKN: Phương pháp dạy học tích hợp trong giảng dạy môn Ngữ văn 9
thiện trong những tiết học sau. Nhờ đó hiệu quả bài giảng sâu đậm hơn, học sinh
áp dụng tốt kiến thức, liên hệ tốt với cả tích hợp ngang và tích hợp dọc.

+ Đưa hệ thống câu hỏi tích hợp vào bài giảng văn là cần thiết. Điều này đó
chứng minh rất rừ ràng qua cả lí thuyết và thực tiễn. Muốn thực hiện việc tích hợp
tốt thỡ người thầy giáo không ngừng tích lũy, trau dồi kiến thức không chỉ của một
bộ môn giảng văn mà cả ở các lĩnh vực kinh tế khác.
* Những triển vọng trong việc vận dụng sáng kiến:
Nếu trong quá trình giảng dạy GV luôn có ý thức tích hợp 3 phân môn của
môn Ngữ Văn thì giờ dạy sẽ rất có hiệu quả, học sinh sẽ tích cực hơn khi hiểu bài.
Vì vậy chất lượng môn Ngữ Văn chắc chắn sẽ được nâng lên.
* Những đề xuất, kiến nghị:
Để việc dạy – học môn Ngữ Văn 9 ở bậc THCS đạt kết quả tốt nhất tụi xin
cú vài ý kiến đề nghị như sau:
- Trước tiên giáo viên luôn gần gũi, thân thiện với học sinh, coi học sinh như
những người thân của mình để tâm sự và tìm ra cách dạy tốt nhất cho các em.
- Yêu cầu học sinh có đầy đủ SGK và có những quyển vở bài tập.
- Giáo viên cần đọc một số quyển sách tham khảo, tạo cho giáo viên có điều
kiện tiếp cận với những quyển sách tham khảo hay.
- Nhà trường cần trang bị thêm một số cuốn sách nâng cao môn Ngữ Văn.
- Cần trang bị thêm đồ dùng trực quan đối với môn Văn vì đồ dùng trực
quan của môn Văn là rất ít, thậm chí là không có.
- Phụ huynh cần quan tâm hơn nữa đến con em mình.
- Các cấp lãnh đạo cùng tạo điều kiện tốt hơn cho môn học để môn học đạt
kết quả cao.
Trên đây là một kinh nghiệm thực tế mà tôi đã áp dụng đối với lớp tôi đang
giảng dạy. Tôi thấy việc giảng dạy theo hệ thống câu hỏi tích hợp tạo được niềm
tin cho các em học tập và nâng cao hiệu quả giờ dạy phát huy được tính tích cực sáng tạo của học sinh đồng thời rèn được nhiều kỹ năng khác.

Ngêi thùc hiÖn: Nguyễn Thị Tuyết

-

Trường THCS Đình Cao17


SKKN: Phương pháp dạy học tích hợp trong giảng dạy môn Ngữ văn 9
Lời cam đoan: “ Đây là sáng kiến kinh nghiệm của bản thân tôi viết, không
sao chép nội dung của người khác ”
Đình Cao, ngày 21 tháng 3 năm 2015
Người viết
Nguyễn Thị Tuyết

MỤC LỤC

Ngêi thùc hiÖn: Nguyễn Thị Tuyết

-

Trường THCS Đình Cao18


SKKN: Phương pháp dạy học tích hợp trong giảng dạy môn Ngữ văn 9
Phần I: Phần lí lịch.
Mục

Trang

Tên,chức danh, đơn vị công tác, tên sáng kiến

1

Phần II : Nội dung .

Mục
A. Mở đầu

1. Đặt vấn đề

Trang
Thực trạng của vấn đề

2

Ý nghĩa và tác dụng ...

2

Phạm vi nghiên cứu ...

3

2. Phương pháp

Cơ sở lí luận và thực tiễn

3

tiến hành

Các biện pháp tiến hành

3

thời gian tạo ra giải pháp
B.Nội dung 1.Mục tiêu

Mục tiêu của đề tài.

2.Giải pháp của

4
5,6,7

đề tài.

8,9,10,11,12,13
Kết quả

C. Kết luận

14
14,15,16

Tài liệu tham khảo.
Ngêi thùc hiÖn: Nguyễn Thị Tuyết

-

Trường THCS Đình Cao19


SKKN: Phương pháp dạy học tích hợp trong giảng dạy môn Ngữ văn 9

- Sách giáo khoa Ngữ Văn 9, tập 1,2
- Sách giáo viên Ngữ Văn 9, tập 1,2
- Thiết kế bài giảng Ngữ văn 9
- Nâng cao Ngữ văn 9
- Kiến thức cơ bản ngữ văn 9
-Chuẩn kiến thức kĩ năng
- Bài tập Ngữ văn 9
- Giáo trình đại cương tâm lí học sư phạm.
- Các sách tham khảo khác.

XÁC NHẬN CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC
TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ ĐÌNH CAO
Ngêi thùc hiÖn: Nguyễn Thị Tuyết

-

Trường THCS Đình Cao20


SKKN: Phương pháp dạy học tích hợp trong giảng dạy môn Ngữ văn 9
Tổng điểm:.................... Xếp loại:..................................
TM. HỘI ĐỒNG KHOA HỌC
HIỆU TRƯỞNG

Nguyễn Văn Hạnh

...............................................................................................
XÁC NHẬN CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC
PHÒNG GD&ĐT HUYỆN PHÙ CỪ
Tổng điểm:.................... Xếp loại:..................................

TM. HỘI ĐỒNG KHOA HỌC

Ngêi thùc hiÖn: Nguyễn Thị Tuyết

-

Trường THCS Đình Cao21