Bài 11. Câu ghép

Tiết : 43 43
TIẾT

CÂU GHÉP
CÂU GHÉP

I . Đặc điểm của câu ghép.

Ví dụ
a.Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở
C
V
C1
V1
bổ ngữ
trong
V2
C2
lòng tôi như mấy cành
hoa tươi mỉm cười giữa
bầu trời quang đãng.

Câu mở rộng thành phần bổ ngữ.

b. Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi
C

âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp.
V

Câu đơn.

c. Cảnh vật xung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có
C

V

sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.
định ngữ

C2

V2

Câu có nhiều cụm chủ-vị không bao chứa nhau.

C1

V1


Tiết : 43 43
TIẾT

CÂU GHÉP
CÂU GHÉP

I . Đặc điểm của câu ghép.
Sắp xếp kết quả vào bảng sau
Kiểu cấu tạo câu

Câu có một cụm C - V
Câu có
hai hoặc
hoặc
hai
nhiều
nhiều
cụm C-V
C-V
cụm

Câu cụ
thể

b

Cụm C-V nhỏ nằm trong cụm
C-V lớn

a

Các cụm C-V không bao chứa
nhau

c

Câu đơn.

Câu ghép

Câu
những
nhiều cụm C-V không bao
Nhưghép
vậylànhư
thế câu
nàodo
là hai
câuhoặc
ghép?
chứa nhau tạo thành. Mỗi cụm C-V này được gọi là một vế câu.


Tiết : 43 43
TIẾT

CÂU GHÉP
CÂU GHÉP

II . Cách nối các vế câu ghép
1. Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên
C

V

không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại náo nức những kỉ
C1

V1

niệm mơn man của buổi tựu trường.

C2

V2

2. Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy, vì hồi ấy tôi
C

V

không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết.
V1

C2

C1

V2

3. Con đường này tôi đã quên đi lại lắm lần, nhưng lần này tự
C
V
C1
V1
nhiên thấy lạ.


Tiết : 43 43
TIẾT

CÂU GHÉP
CÂU GHÉP

II . Cách nối các vế câu ghép
1.4.Dùng
Vì xe từ
đạpcólủng
tác lốp
dụng
nênnối:
em đi- Nối
học không
bằng một
đúng
quan hệ từ;
giờ.
- Nối bằng một cặp quan hệ từ;
5. Bỗng một chiếc xe ca dừng lại,
độtbằng
nhiên
hàng
- Nối
một
cặploạt
phónhững
từ, đại từ hay
chiếc xe ôm chạy đến.
chỉ từ thường đi đôi với nhau (cặp từ
hô ứng)

2. Dùng một số dấu câu để nối:

Dấu phẩy (,), dấu chấm phẩy (;)
hoặc dấu hai chấm (:).


Tiết : 43 43
TIẾT

CÂU GHÉP
CÂU GHÉP

III . Luyện tập.
Bài tập 1: Xác định câu ghép và cách nối các vế của câu ghép.
Ví dụ

Câu ghép

Cách nối

a

- U van Dần, u lạy Dần! – Chị con có đi, u mới có
tiền nộp sưu, thầy Dần mới được về với Dần chứ!
-Sáng ngày người ta đánh trói thầy Dần như thế, Dần
có thương không. – Nếu Dần không buông chị ra,
chốc nữa ông lí vào đây, ông ấy trói nốt cả u, trói nốt
cả Dần nữa đấy.

Nối

bằng
dấu
phẩy

b

- Cô tôi chưa dứt câu, cổ họng tôi đã nghẹn ứ khóc
không ra tiếng. – Giá những cổ tục đã đày đọa mẹ tôi
là một vật như hòn đá hay cục thủy tinh, đầu mẫu gỗ,
tôi quyết vồ ngay lấy mà cắn, mà nhai, mà nghiến
cho kì nát vụn mới thôi.

Nối
bằng
dấu
phẩy


Tiết : 43 43
TIẾT

CÂU GHÉP
CÂU GHÉP

III . Luyện tập.
Bài tập 1: Xác định câu ghép và cách nối các vế của câu ghép.
Ví dụ

Câu ghép

Cách nối

Dấu hai
chấm,
dấu
phẩy

c

Tôi lại im lặng cúi đầu xuống đất : lòng tôi
càng thắt lại, khóe mắt tôi đã cay cay.

d

Hắn làm nghề ăn trộm nên vốn không ưa lão Nối
bằng
Hạc bởi vì lão lương thiện quá.

QHT


Tiết : 43 43
TIẾT

CÂU GHÉP
CÂU GHÉP

III . Luyện tập.

Bài tập 2: Đặt câu ghép với những hình ảnh sau.

Kim tự tháp

Nhà hát Set- nay

Kim tự tháp là một ngôi mộ cổ còn nhà hát Sét-nay là một kiến trúc hiện đại.


Tiết : 43 43
TIẾT

CÂU GHÉP
CÂU GHÉP

III . Luyện tập.

Bài tập 2: Đặt câu ghép với những hình ảnh sau.

Một ngôi đền màu trắng và một ngôi đền màu vàng.


TIẾT 43

CÂU GHÉP

III . Luyện tập.
Bài tập 3: Với mỗi cặp quan hệ từ, hãy đặt một câu ghép.
a. Vì............nên..........(hoặc bởi vì....cho nên....; sở dĩ....là vì....)
b. Nếu.........thì.........(hoặc hễ........thì..........; giá............thì.............)
c. Tuy.........nhưng.............(hoặc mặc dù.............nhưng..............)

d. Không những.......mà........(hoặc không chỉ.....mà....; chẳng
những..mà......)
Bài tập 4: Chuyển những câu ghép vừa đặt được thành những
câu ghép mới bằng một trong hai cách sau.
a. Bỏ bớt một quan hệ từ.
b. Đảo lại trật tự các vế câu.


TIẾT 43

CÂU GHÉP

III . Luyện tập.
Bài tập 5: Đặt câu ghép với mỗi cặp từ hô ứng dưới đây.
a, .......vừa.........đã.......(hoặc.........mới...đã......;..chưa.......đã..........)
b, .......đâu.........đấy (hoặc.......nào...........nấy;......sao......vậy........)
c, ..........càng.............càng.............
Bài tập 6: Viết một đoạn văn ngắn (3-5) câu về các đề tài sau
(trong đoạn văn có sử dụng ít nhất là một câu ghép).
a. Thay đổi thói quen sử dụng bao bì ni lông.
b. Hiện tượng các bạn nữ trong trường mặc áo quần không phù hợp
với lứa tuổi học sinh.


HƯỚNG DẪN HỌC TẬP:
Đối với bài học ở tiết học này:
- Học bài cũ và làm những bài tập còn lại.
Đối với bài học ở tiết học tiếp theo:
- Soạn bài “Tìm hiểu chung về văn bản
thuyết minh”.