SKKN Hướng dẫn học sinh làm quen với máy tính

A. PHẦN MỞ ĐẦU
I. Lí do chọn đề tài
- Công nghệ thông tin là một trong những phương tiện quan trọng nhất của sự phát
triển, nó đang làm biến đổi sâu sắc đời sống kinh tế, văn hóa, xã hội, giáo dục của
thế giới hiện đại, trong đó có Việt Nam. Ngày nay, kiến thức, kỹ năng công nghệ
thông tin là một trong những văn hóa thiết yếu mà học sinh cần được trang bị cho
học tập và cho cuộc sống.
- Bộ môn Tin học đã được đưa vào dạy học ở các trường tiểu học từ những năm 90
của thế kỷ XX. Nhưng từ năm học 2006-2007 môn học này mới được đưa vào dạy
học tự chọn ở lớp các trường TH trên toàn quốc. Như vậy đối với học sinh chiếc
máy tính là công cụ học tập, giải trí và là người bạn gắn bó trong suốt cuộc đời của
các em.
Do vậy ngay từ khi các em làm quen với máy tính chúng ta phải rèn luyện cho các
em kỹ năng và tư thế làm việc với máy tính một cách đúng đắn. Một trong những kỹ
năng cần rèn luyện trong giai đoạn này là kỹ năng gõ bàn phím bằng mười ngón tay.
- Bên cạnh đó khi giảng dạy bộ môn này cho học sinh lớp 5 tôi nhận thấy phần lớn
các em đều gõ văn bản chỉ bằng một hoặc hai ngón tay, mà khi gõ như thế thì mắt
các em phải nhìn xuống bàn phím dẫn đến nhiều lỗi sai chính tả không được các em
xử lý ngay, tốc độ gõ rất chậm chất lượng các giờ thực hành trong phần soạn thảo
văn bản thấp do các em mất rất nhiều thời gian cho việc gõ văn bản.
- Mặt khác, rất nhiều người khi đã đi làm việc nhưng với thói quen gõ văn bản theo
kiểu “mổ cò” đã được hình thành từ rất lâu thì việc họ muốn rèn luyện để có thể gõ
mười ngón tay trên bàn phím cũng rất khó khăn. Vì khi thói quen đã hình thành thì
thay đổi nó cũng là cả một quá trình rất dài.
- Xuất phát từ những lý do trên tôi đưa ra sáng kiến: Rèn kỹ năng gõ mười ngón cho
học sinh lớp 5. Nhằm mục đích hình thành cho các em kỹ năng rất quan trọng này,

GV:NGUYỄN THỊ KIM ANH

-1-

uốn nắn sửa chữa những thói quen không tốt khi làm việc với máy tính ngay từ khi
các em bước đầu làm quen với nó.
II.THỰC TRẠNG
1. Thuận lợi
- Từ năm học 2006-2007 môn Tin học đã được đưa vào giảng dạy trong trường TH
Nguyễn Công Sáu, nó đã được sự quan tâm rất lớn của lãnh đạo nhà trường và các
đoàn thể trong trường.
- Học sinh đã được làm quen với môn Tin học từ cấp Tiểu học, các em yêu thích
môn học, có tinh thần học hỏi, say mê môn học.
2. Khó khăn
- Do điều kiện hoàn cảnh gia đình nên số lượng học sinh có máy tính cá nhân rất ít,
học sinh không có nhiều thời gian tiếp xúc với máy tính. Theo sự tìm hiểu của tôi thì
mỗi lớp trung bình 27 học sinh thì chỉ có 5 đến 7 em nhà có trang bị máy vi tính.
Đây là con số rất ít so với học sinh ở các thành phố lớn.
- Phòng máy của nhà trường còn hạn chế như số lượng máy ít, hệ thống điện không
ổn định dẫn đến máy móc thường xuyên hỏng hóc nên 3 đến 4 học sinh mới có một
máy trong giờ thực hành.
- Bên cạnh đó khi mắt phải nhìn xuống bàn phím lâu sẽ gây ra hiện tượng mỏi cổ và
vùng vai gáy, các khớp ngón tay cũng rất mau mỏi từ đó học sinh sẽ nhanh chán làm
việc với máy tính.
- Trình độ nhận thức của học sinh lớp 5 còn hạn chế.

GV:NGUYỄN THỊ KIM ANH

-2-


B.NỘI DUNG
I. CÁC GIẢI PHÁP

1.Hướng dẫn học sinh làm quen với bàn phím máy tính
- Học sinh học gõ bàn phím bằng 10 ngón thông qua chương 4: Em học gõ 10 ngón.
Trong bài học này tôi cho học sinh học trực tiếp trên phòng máy. Các em được quan
sát trực tiếp bàn phím và ghi nhớ tên các hàng phím trong khu vực chính của bàn
phím:

Và một số phím được gọi là phím điều khiển, phím đặc biệt.

GV:NGUYỄN THỊ KIM ANH

-3-


- Hướng dẫn các em phân biệt hàng phím cơ sở với các hàng phím khác ở chỗ: hàng
phím cơ sở nằm ở vị trí trung tâm của bàn phím chứa hai phím có gai là phím F và
phím J dùng để đặt hai ngón tay trỏ của tay trái và tay phải. Khi soạn thảo văn bản
các ngón tay luôn luôn đặt lên hàng phím cơ sở (A, S, D, F, J, K, L, ;).
2. Học sinh hiểu được ích lợi của việc gõ bàn phím bằng mười ngón và tư thế
ngồi đúng.
* Ích lợi của việc gõ bàn phím bằng mười ngón:
- Đó là tốc độ gõ nhanh hơn và gõ chính xác hơn, hình thành tác phong làm việc
chuyên nghiệp với máy tính.
- Kỹ năng gõ mười ngón sẽ giúp con người khi làm việc với máy tính “thoát ly”
khỏi việc gõ, cho phép tập trung tư duy vào nội dung gõ, tránh phân tán làm ảnh
hưởng đến chất lượng của văn bản.
* Hướng dẫn tư thế ngồi cho học sinh
- Ở phần này tôi đưa ra một số ví dụ về việc ngồi sai tư thế dẫn đến lồng ngực thu
hẹp dần thành phẳng đều, các góc xương bả vai cách xa cột xương sống và bắt đầu
nhô lên, lưng gù và bụng phình ra phía trước. Nếu không kịp thời điều chỉnh thì cột
sống bị cong vẹo, xuất hiện đường uốn nghiêng làm lưng gù rõ rệt tạo nên hình dáng

rất xấu.
- Nêu cách ngồi đúng và yêu cầu học sinh thực hiện ngay: thẳng lưng, đầu thẳng
không ngửa ra sau cũng như không cúi về phía trước. Mắt nhìn thẳng vào màn hình,
có thể nhìn chếch xuống nhưng không được hướng lên trên. Bàn phím ở vị trí trung
tâm, hai tay để thả lỏng trên bàn phím.
3. Hướng dẫn học sinh luyện gõ mười ngón
- Trước hết hướng dẫn học sinh mở phần mềm soạn thảo văn bản Word để luyện tập
gõ phím.

GV:NGUYỄN THỊ KIM ANH

-4-


- Nêu nguyên tắc khi luyện tập để học sinh có thể tự rèn luyện ở nhà hoặc tự giác kết
hợp rèn luyện trong các bài thực hành khác:
+ Đặt các ngón tay lên hàng phím cơ sở
+ Nhìn thẳng vào màn hình và không nhìn xuống bàn phím.
+ Gõ phím nhẹ nhưng dứt khoát.
+ Mỗi ngón tay chỉ gõ một số phím nhất định
- Hướng dẫn cách đặt tay và thao tác gõ phím, thu tay về vị trí ban đầu trên hàng
phím cơ sở sau khi gõ xong các phím ở hàng phím khác.
- Cho học sinh quan sát hình ảnh trang 58/SGK – Quyển 1 để nhận biết các ngón
tay sẽ phụ trách các phím sau đó gõ theo mẫu.
- Sau khi học sinh luyện tập đầy đủ các phím ở tất cả các hàng phím yêu cầu học
sinh thống kê theo mẫu sau để ghi nhớ các ngón tay sẽ phụ trách các phím trên bàn
phím.
CÁCH GÕ MƯỜI NGÓN
Bàn tay trái

Các phím cần gõ

Bàn tay phải

Các phím cần gõ

Ngón trỏ

Số 4, R, F, V, số 5, Ngón trỏ

Số 6, Y, H, N, số 7, U, J,

T, G, B.

M.

Ngón giữa

Số 3, E, D, C

Ngón giữa

Số 8, I, K, dấu phẩy

Ngón áp út

Số 2, W, S, X

Ngón áp út

Số 9, O, L, dấu chấm

Ngón út

Số 1, Q, A, Z

Ngón út

Số 0, P, dấu chấm phẩy,
dấu gạch chéo

Ngón cái

Phím cách

Ngón cái

Phím cách

- Cho học sinh quan sát lại bàn phím và phát hiện ra điểm đặc biệt giữa các phím
cần gõ và các ngón tay từ đó học sinh dễ nhớ nhất. Điểm đó là: mỗi ngón tay sẽ phụ

GV:NGUYỄN THỊ KIM ANH

-5-


trách một đường chéo trên bàn phím. Riêng ngón tay trỏ thì phụ trách hai đường
chéo của bàn phím.
- Lưu ý đối với các phím chứa hai ký hiệu ta sẽ giữ phím Shift để gõ ký hiệu trên.

Nếu phím đó thuộc về phía tay phải thì ngón út tay trái ta sẽ giữ phím Shift và tay
phải gõ phím đó và ngược lại để cả hai tay đều làm việc tránh tình trạng khi gõ
những phím này học sinh chỉ dùng một tay để gõ. Ví dụ phím

muốn gõ dấu (<)
<
,

ta dùng ngón út tay trái giữ phím Shift ngón giữa tay phải gõ phím này hay phím
muốn gõ dấu (!) thì ngón út tay phải giữ phím Shift và ngón út tay trái gõ phím.
!
1

4. Hướng dẫn học sinh sử dụng phần mềm Mario để luyện gõ phím
- Phần mềm Mario được ưu tiên sử dụng cho học sinh lớp 5 vì giao diện của chương
trình này rất đẹp mắt, hiệu ứng hình ảnh và âm thanh rất sinh động phù hợp với lứa
tuổi. Mặt khác phần mềm này các em cũng đã được làm quen khi học trong chương
trình Tin học ở cấp Tiểu học vì vậy các em sẽ tập trung vào luyện tập gõ mười ngón
mà không bị bỡ ngỡ, không mất nhiều thời gian làm quen với phần mềm.
- Với phần Sử dụng phần mềm Mario để luyện gõ phím được phân phối trong 8 tiết
học nên học sinh cũng có thời gian để luyện tập. Khó khăn chung đối với việc sử
dụng các phần mềm học tập ở chỗ nó đều do người nước ngoài viết, ngôn ngữ là
tiếng Anh mà vốn tiếng Anh của các em là rất ít vì vậy tôi cho học sinh ghi vào vở
rất chi tiết nghĩa của tất cả các lệnh trong các bảng chọn để các em có những lựa
chọn đúng khi thực hiện thao tác.
+ Các lệnh trên bảng chọn File:
About: Thông tin về phần mềm Mario

GV:NGUYỄN THỊ KIM ANH

-6-


Help: Hiện thông tin trợ giúp trên một màn hình nhỏ
Demo: Tự động giới thiệu và trình diễn phần mềm
Keyboard: Hiển thị hình ảnh của bàn phím với các màu sắc mô tả các
ngón tay và các phím được gõ tương ứng.
Music: Bật/tắt nhạc nền của phần mềm
Sound F/X: Bật tắt âm thanh
Speech: Bật/tắt tiếng nói thuyết minh
Quit: Thoát khỏi phần mềm
+ Các lệnh trên bảng chọn Student:
New: Khởi tạo một học sinh mới
Load: Mở thông tin của một học sinh
Edit: Nhập, điều chỉnh thông tin về bài học của học sinh
Lesson Times: Đặt thời gian cho các mức bài học
Certificates: Xem thông tin
+ Các lệnh trên bảng chọn Lessons:
Home Row Only: Bài luyện tập các phím ở hàng cơ sở.
Add Top Row: Bài luyện thêm các phím ở hàng trên
Add Bottom Row: Bài luyện thêm các phím ở hàng dưới
Add Numbers: Bài luyện thêm các phím ở hàng phím số
Add Symbols: Bài luyện thêm các phím kí hiệu
All Keyboard: Bài luyện tập kết hợp toàn bộ các phím
- Từng bước hướng dẫn các em khởi động phần mềm, đăng ký người luyện tập ở lần
đầu tiên chạy chương trình và cách nạp tên người luyện tập ở những lần sau đó để
phần mềm theo dõi, đánh giá kết quả luyện gõ phím của em trong quá trình học tập.
Tiếp đến là việc thiết đặt các lựa chọn để luyện tập, lựa chọn bài học và mức luyện
gõ bàn phím, cách thoát khỏi phần mềm.

GV:NGUYỄN THỊ KIM ANH

-7-


- Một thực tế là học sinh tự hướng dẫn cho nhau rất nhanh nên tận dụng đặc điểm
này, sau khi thao tác mẫu cho cả lớp cùng quan sát tôi đã phân nhóm học sinh sao
cho trong nhóm các em có thể hướng dẫn, giúp đỡ lẫn nhau.
- Hướng dẫn học sinh cách theo dõi, quan sát, đánh giá kết quả lẫn nhau giữa các
nhóm hoặc giữa các học sinh trong nhóm tạo không khí thi đua học tập, lớp học sôi
nổi, có hiệu quả. Khuyến khích các em về nhà tự giác luyện tập các bài tập từ dễ đến
khó trong phần mềm để chuẩn bị tốt cho việc học soạn thảo văn bản ở học kỳ II.
5. Củng cố việc luyện tập gõ mười ngón thông qua soạn thảo văn bản
- Trong chương 4: Soạn thảo văn bản - tất cả các bài thực hành đều phải gõ văn bản
đây là điều kiện tốt nhất để học sinh ôn luyện lại các thao tác gõ mười ngón, thấy
được tác dụng thiết thực của việc gõ mười ngón. Chỉ khi nào gõ được mười ngón thì
mới hoàn thành bài thực hành một cách nhanh chóng, chính xác, có nhiều thời gian
cho việc khám phá các công cụ, các cách làm khác nhau trong Word.
- Cũng với phương pháp thi đua thực hành theo nhóm (hoặc cá nhân) và thông báo
ai hoàn thành trước sẽ có thưởng (có thể là hình thức thưởng điểm hoặc thay thế cho
điểm đã có bằng điểm mới cao hơn) tôi chia nội dung thực hành ở các bài ra thành
hai phần: Phần thứ nhất – gõ văn bản và phần thứ hai – định dạng văn bản, chèn
hình ảnh hay nội dung cụ thể trong bài. Qua đó thấy rằng học sinh rất hào hứng và
thi đua nhau học tập.
II. Tài liệu tham khảo:
1. Phần mềm luyện gõ bàn phím bằng 10 ngón Rapid Typing Tutor,
TypingMaster, 10 Finger BreakOut.
2. Website : daotaotinhocvanphong.edu.vn
Website : huytuduy.com.vn
Website : dayhocketoan.com.vn

GV:NGUYỄN THỊ KIM ANH

-8-


III. KẾT QUẢ :
Kết quả khảo sát vào tháng 04 năm học 2014 -2015 trước khi áp dụng sáng kiến:
Lớp
5A
5B
5C
5D

Tỷ lệ % gõ được mười ngón
38%
35%
32%
41%

Kết quả khảo sát vào tháng 12 năm học 2015– 2016 sau khi áp dụng sáng kiến:
Lớp
5A
5B
5C
5D

Tỷ lệ % gõ được mười ngón
68%
65%

70%
75%

1.Hiệu quả về mặt giáo dục
- Qua việc áp dụng sáng kiến kinh nghiệm trên vào dạy học đã giúp cho học sinh
thích thú với môn học, tạo cho các em niềm hăng say học tập tự mình tìm tòi, khám
phá và tiếp thu kiến thức, vận dụng kiến thức vào việc tạo ra cho mình các sản phẩm
đơn giản phục vụ bản thân như viết nhật ký, có các bài báo tường, hay thời khóa
biểu học tập.
- Nhiều em đã chủ động tìm tòi các phần mềm khác ngoài phần mềm Mario để tự
tập luyện gõ mười ngón.
- Học sinh bước đầu hình thành kỹ năng gõ mười ngón, tư thế, tác phong làm việc
với máy tính một cách chuyên nghiệp. Trong các bài thực hành ở học kỳ II các em
có nhiều thời gian hơn cho việc khám phá các cách làm khác nhau với phần mềm
soạn thảo Microsoft Word để đạt được cùng một mục đích.
- Khi học sinh làm các bài thi giải Toán hay Tiếng Anh qua mạng Internet các em
thao tác nhanh hơn, thời gian làm bài ngắn hơn … nên nhiều em trong trường đã đạt
kết quả cao trong bảng xếp hạng của trang web WWW.VIOLYMPIC.VN hay
WWW.IOE.VN.
- Là nền tảng cho việc luyện tập gõ mười ngón khi các em học lên các lớp trên.

GV:NGUYỄN THỊ KIM ANH

-9-


2. Hiệu quả về mặt xã hội
- Tránh được các hiện tượng cong vẹo cột sống hay suy giảm thị lực ở học sinh.
- Học sinh tự giác rèn luyện gõ mười ngón ở nhà, những em nhà không có máy vi
tính thì đến nhà bạn có hoặc nhà người thân để luyện tập giảm được hiện tượng các

em tập trung đến những quán bi –a, điện tử hay tụ tập chơi bời gây gổ đánh nhau
dẫn đến mất đoàn kết, mất trật tự an ninh trong trường học cũng như ngoài trường
học.
III.ĐỀ XUẤT, KIẾN NGHỊ
* Đối với nhà trường
- Nhà trường nên củng cố lại hệ thống điện để một giờ học Tin học có hiệu quả nhất.
- Thường xuyên sửa chữa, nâng cấp máy tính, mua bổ sung thay thế các máy hỏng,
phấn đấu tối đa 2 học sinh/máy thì hiệu quả thực hành mới được nâng cao.
- Tham mưu với cấp ủy, chính quyền địa phương, các cấp quản lý giáo dục để tăng
cường hơn nữa các trang thiết bị hiện đại phục vụ cho giáo dục.
- Trong các buổi họp phụ huynh ban lãnh đạo nhà trường cũng như các thầy cô giáo
chủ nhiệm động viên, khuyến khích phụ huynh trang bị cho con em mình một chiếc
máy vi tính để tạo điều kiện tốt nhất cho các em học tập.
* Đối với PGD và ĐT :
- Nên nhân rộng các sáng kiến kinh nghiệm hay về các trường để giáo viên áp dụng
và phát huy hiệu quả của các sáng kiến trong quá trình giảng dạy của mình.
- Tham mưu với các cấp quản lý, tạo điều kiện thuận lợi về việc cấp bổ sung máy vi
tính cho các trường trong huyện.
- Thường xuyên mở những lớp bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ để nâng cao trình
độ cho giáo viên Tin học.
Trên thực tế, việc ứng dụng sáng kiến này mới chỉ trong một phạm vi hẹp, vì thế
cũng chưa thể đánh giá được toàn diện và chính xác nhất những ưu điểm và hạn chế

GV:NGUYỄN THỊ KIM ANH

- 10 -


của nó trong dạy học. Vì vậy, tôi rất mong nhận được sự giúp đỡ cùng những lời
góp ý chân thành từ các cấp lãnh đạo và các thầy cô giáo để sáng kiến ngày một

hoàn thiện hơn.

Đại Lộc, ngày 3 tháng 3 năm 2017
NGƯỜI VIẾT

NGUYỄN THỊ KIM ANH

GV:NGUYỄN THỊ KIM ANH

- 11 -


MỤC LỤC
A.Phần mở đầu……………………………………………………………………..1
I. Lí do chọn đề tài.................................................................................................1
II. Thực trạng..........................................................................................................2
1.Thuận lợi............................................................................................................2
2. Khó khăn...........................................................................................................2
B.

Nội

dung.................................................................................................................3
I. Các giải pháp.......................................................................................................3
1. Hướng dẫn học sinh làm quen với bàn phím máy tính.....................................3
2. Học sinh hiểu được lợi ích................................................................................3
3. Hướng dẫn học sinh luyện gõ............................................................................4
4. Hướng dẫn học sinh sử dụng phần mềm Mario.................................................6
5. Củng cố việc luyện tập......................................................................................8
II. Tài liệu tham khảo.........................................................................................8

III. Kết quả................................................................................................................9
1. Hiệu quả về mặt giáo dục......................................................................................9
2. Hiệu quả về mặt xã hội.........................................................................................10
III. Đề xuất,kiến nghị..............................................................................................10
1. Đối với nhà trường.........................................................................................10
2. Đối với PGD và ĐT.........................................................................................10

GV:NGUYỄN THỊ KIM ANH

- 12 -


GV:NGUYỄN THỊ KIM ANH

- 13 -


GV:NGUYỄN THỊ KIM ANH

- 14 -