Quản lý hoạt động ngoài giờ chính khóa cho sinh viên Khoa tiếng Italia Trường Đại học Hà Nội (LV thạc sĩ)

VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

NGUYỄN THỊ MAI HƢƠNG

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG NGOÀI GIỜ CHÍNH KHÓA
CHO SINH VIÊN KHOA TIẾNG ITALIA
TRƢỜNG ĐẠI HỌC HÀ NỘI
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. NGUYỄN KHẮC BÌNH

HÀ NỘI, 2017


LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các tư
liệu liên quan và kết quả nêu trong luận văn là trung thực. Nếu có điều gì sai sót tôi
xin hoàn toàn chịu trách nhiệm.
Hà Nội, ngày 23 tháng 8 năm 2017
Tác giả luận văn

NGUYỄN THỊ MAI HƢƠNG


MỤC LỤC

MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG NGOÀI GIỜ
CHÍNH KHÓA CHO SINH VIÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC ..................................... 9
1.1. Lý luận về các hoạt động ngoài giờ chính khóa cho sinh viên đại học ............... 9
1.2. Lý luận về quản lý hoạt động ngoài giờ chính khóa cho sinh viên.................... 19
1.3. Các yếu tố ảnh hưởng tới quản lý hoạt động ngoài giờ chính khóa cho sinh viên
đại học ....................................................................................................................... 31
Kết luận chương 1 ..................................................................................................... 34
Chƣơng 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG NGOÀI GIỜ CHÍNH
KHÓA TẠI KHOA TIẾNG ITALIA, TRƢỜNG ĐẠI HỌC HÀ NỘI .............. 35
2.1. Giới thiệu chung về Trường đại học Hà Nội...................................................... 35
2.2. Giới thiệu chung về Khoa tiếng Italia ................................................................ 36
2.3. Thực trạng hoạt động ngoài giờ chính khóa tại Khoa tiếng Italia ..................... 37
2.4. Thực trang quản lý hoạt động ngoài giờ chính khóa cho sinh viên tại Khoa tiếng
Italia ........................................................................................................................... 43
2.5. Đánh giá chung về thực trạng quản lý hoạt động ngoài giờ chính khóa cho sinh
viên tại Khoa tiếng Italia ........................................................................................... 52
Kết luận chương 2 ..................................................................................................... 57
Chƣơng 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG NGOÀI GIỜ CHÍNH
KHÓA CHO SINH VIÊN KHOA TIẾNG ITALIA, TRƢỜNG ĐẠI HỌC HÀ
NỘI ........................................................................................................................... 58
3.1. Tuyên truyền cho giáo viên, sinh viên về tầm quan trọng của hoạt động ngoài
giờ chính khóa trong chương trình đào tạo đại học hệ chính quy............................. 58
3.2. Bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, giáo viên về phương pháp tổ chức các hoạt động
ngoài giờ chính khóa cho sinh viên........................................................................... 60
3.3. Kiểm tra, đánh giá thường xuyên các hoạt động ngoài giờ chính khóa............. 64
Kết luận chương 3 ..................................................................................................... 65
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ......................................................................... 67
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................... 69
PHỤ LỤC ................................................................................................................. 70

DANH MỤC CÁC BẢNG VÀ CÁC BIỂU ĐỒ

Bảng 2.1. Kết quả khảo sát đánh giá của sinh viên về thời gian - địa điểm tổ chức

49

các hoạt động ngoài giờ chính khóa
Bảng 2.2. Kết quả khảo sát đánh giá của sinh viên về nội dung các hoạt động

50

ngoài giờ chính khóa
Bảng 2.3. Kết quả khảo sát đánh giá của sinh viên về cách thức tổ chức các hoạt

50

động ngoài giờ chính khóa
Bảng 2.4. Kết quả khảo sát đánh giá của sinh viên về chất lượng của các hoạt
động ngoài giờ chính khóa ( Chị đánh số trang là 51 cho em)
Biểu đồ 2.1. Biểu đồ khảo sát Khả năng sinh viên giới thiệu về hoạt động ngoài

51

giờ chính khóa
Biểu đồ 2.2. Kết quả khảo sát sinh viên về số lượng hoạt động ngoài giờ chính

53

khóa sinh viên đã tham gia
Biểu đồ 2.3. Kết quả khảo sát sinh viên về tần suất sinh viên tham gia hoạt động

54

ngoài giờ chính khóa
Biểu đồ 2.4. Kết quả khảo sát sinh viên về lý do sinh viên không tham gia hoạt
động ngoài giờ chính khóa ( Chị đánh số trang là 56 cho em nhé)

55


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Theo quan điểm về giáo dục thế kỷ XXI của UNESCO “Thế kỷ XXI mà ta
đang sống là thế kỷ của tài năng và nhân cách đa dạng, vì thế dạy học là phải dạy cả
tri thức, kỹ năng và thái độ để khi ra đời người học có thể học tập suốt đời, có thể
thích nghi và tham gia một cách chủ động, sáng tạo vào thế giới phong phú, luôn
biến đổi và phụ thuộc lẫn nhau”. Vậy để đáp ứng được sự biến đổi nhanh chóng và
liên tục của thế giới thì chất lượng nguồn nhân lực giữ vai trò quyết định trong việc
phát huy nội lực, phát triển đất nước, hợp tác và cạnh tranh trong hội nhập khu vực
và quốc tế. Điều này đòi hỏi phải tiếp tục nâng cao học vấn và kỹ năng của sinh
viên vì đây là lực lượng tri thức kế cận năng động và sáng tạo, giàu nhiệt huyết
cống hiến cho sự phát triển giàu mạnh của đất nước.
Hội nghị lần thứ Tám Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam
khóa XI đã ban hành Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04 tháng 11 năm 2013 “Về đổi
mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện
đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập
quốc tế”, đã xác định: “…Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy học theo
hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức,

kỹ năng của người học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc.
Tập trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự học, tạo cơ sở để người học tự
cập nhật và đổi mới tri thức, kỹ năng, phát triển năng lực. Chuyển từ học chủ yếu
trên lớp sang tổ chức hình thức học tập đa dạng, chú ý các hoạt động xã hội, ngoại
khóa, nghiên cứu khoa học. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và truyền
thông trong dạy và học…”.
Ngoài ra, nghị quyết Đại hội Đảng IX đã nêu rõ nhiệm vụ “Tiếp tục nâng cao
chất lượng giáo dục toàn diện, đổi mới nội dung, phương pháp dạy học, hệ thống
trường lớp và hệ thống quản lý giáo dục và đào tạo, thực hiện chuẩn hóa, hiện đại
hóa và xã hội hóa giáo dục”.
Trước những yêu cầu bức thiết phải thay đổi, ngành Giáo dục và Đào tạo đã
và đang không ngừng đổi mới để hướng tới phương pháp giáo dục toàn diện cho
1


người học trong đó hoạt động ngoài giờ chính khóa là một bộ phận không thể thiếu
trong quá trình giáo dục.
Khoa tiếng Italia trường Đại học Hà Nội được thành lập năm 2002. Đây là
kết quả của mối quan hệ hữu nghị giữa hai nước được chính thức thiết lập từ năm
1973. Trong những năm gần đầy, quan hệ hữu nghị giữa Việt Nam và Italia ngày
càng được tăng cường thể hiện trong những chuyến thăm cấp cao giữa lãnh đạo hai
nước. Lãnh đạo cấp cao Việt Nam đã nhiều lần thăm Cộng hòa Italia (Tổng Bí thư
Nguyễn Phú Trọng tháng 3 năm 2013; Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng tháng
3 năm 2014; Chủ tịch nước Trần Đại Quang tháng 11 năm 2016). Về phía Cộng hòa
Italia, Thủ tướng Matteo Renzi thăm chính thức Việt Nam vào tháng 6 năm 2014 và
Tổng thống Sergio Mattarrela cấp nguyên thủ vào tháng 11 năm 2015. Điều này cho
thấy các nhà lãnh đạo của cả hai bên đều rất coi trọng mối quan hệ hợp tác chiến
lược giữa hai nước. Trong chuyến thăm Italia của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng,
hai bên đã thông qua Tuyên bố chung thiết lập quan hệ đối tác chiến lược giữa Việt
Nam và Italia để tạo khuôn khổ phát triển quan hệ song phương một cách toàn diện,

lâu dài, đặc biệt là tăng cường hợp tác sâu rộng trong những lĩnh vực then chốt như
Hợp tác chính trị-ngoại giao, các vấn đề toàn cầu và khu vực, quan hệ kinh tế, hợp
tác phát triển, hợp tác công nghệ, giáo dục-đào tạo và khoa học-công nghệ, hợp tác
quốc phòng-an ninh.
Quan hệ hợp tác nhiều mặt, nhất là hợp tác kinh tế, đầu tư, giáo dục-đào tạo,
văn hóa, du lịch giữa hai nước có những bước phát triển mới. Theo thống kê của
Tổng cục Hải Quan được đăng trên trang tin của Bộ Ngoại Giao Việt Nam: "Kim
ngạch thương mại hai chiều tăng đều trong những năm qua (năm 2014 đạt 4,0 tỷ
USD; năm 2015 đạt 4,3 tỷ USD, 9 tháng đầu năm 2016 đạt 3,4 tỷ USD, dự kiến cả
năm đạt 4,5 tỷ USD). Italia đứng thứ 31/112 quốc gia và lãnh thổ đầu tư tại Việt
Nam với 77 dự án đầu tư với tổng số vốn là 360 triệu USD chủ yếu trong các ngành:
công nghiệp chế biến, chế tạo, giày da, xây dựng, thiết bị vệ sinh, bình nóng lạnh,
chế biến thép. Chính phủ Italia đưa Việt Nam vào danh sách 10 thị trường mới nổi
ưu tiên phát triển quan hệ thương mại và đầu tư." [10]. Từ vị trí thứ tư, Việt Nam đã
trở thành bạn hàng thương mại lớn nhất của Italia trong ASEAN, vượt qua nhiều
2


nước có sức mạnh kinh tế như Singapore, Malaysia hay Indonesia. Lĩnh vực đầu tư
đã ghi nhận những dự án đầu tư của các tập đoàn kinh tế lớn của Italia như Piaggio,
Ariston, Bonfiglioli... Mặc dù quy mô các dự án này có thể còn hạn chế nếu so sánh
với các quốc gia khác, nhưng lại hứa hẹn sẽ mở đường cho các dự án đầu tư mới
của doanh nghiệp Italia.
Tuy nhiên theo đánh giá của lãnh đạo hai nước thì quan hệ kinh tế - thương
mại hiện chưa xứng tầm với tiềm năng của hai nước và mong muốn của hai bên. Vậy
đâu là nguyên nhân hay rào cản đang kìm hãm các hợp tác kinh tế giữa hai nước. Các
nguyên nhân được đưa ra đó là khoảng cách địa lý, sự hiểu biết lẫn nhau và rào cản
về ngôn ngữ. Vì vậy, hai nước rất cần tiếp tục đẩy mạnh giảng dạy ngôn ngữ và văn
hoá Italia ở Việt Nam và ngược lại. Cần đào tạo những cử nhân thông thạo ngôn ngữ
và hiểu biết văn hoá hai nước để họ trở thành những cầu nối quan trọng trong thúc

đẩy quan hệ hai nước nói chung và quan hệ hợp tác kinh tế nói riêng.
Xuất phát từ những quan điểm chỉ đạo của Trung ương và dựa trên mối quan
hệ hợp tác chiến lược giữa Việt Nam và Italia, trong những năm vừa qua, Trường
Đại học Hà Nội nói chung và Khoa tiếng Italia nói riêng luôn chú trọng công tác
nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, đề ra những biện pháp quản lý không chỉ
các hoạt động dạy học mà cả các hoạt động ngoài giờ chính khóa cho sinh viên của
khoa nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục được đề ra trong nghị quyết số 29NQ/TW, đảm bảo chất lượng đầu ra cho sinh viên khi tốt nghiệp, giúp sinh viên tự
tin tham gia vào thị trường lao động đang đòi hỏi ngày càng khắt khe.
Một lý do nữa để khoa luôn nỗ lực đẩy mạnh các hoạt động ngoài giờ chính
khóa cho sinh viên là do tiếng Italia chưa được sử dụng nhiều và rộng rãi ở Việt
Nam như tiếng Anh, tiếng Trung, tiếng Nhật... nên sinh viên của khoa có ít cơ hội
để thực hành thứ tiếng này ở ngoài giờ chính khóa. Nên việc tạo các môi trường
ngôn ngữ phù hợp như hàng năm tổ chức Tuần lễ ngôn ngữ Italia trên thế giới;
thành lập các câu lạc bộ nói tiếng Italia, câu lạc bộ đọc sách, cậu lạc bộ điện ảnh,
ban truyền thông; tổ chức các buổi nói chuyện với doanh nghiệp Italia, các buổi
thăm quan doanh nghiệp để sinh viên được tìm hiểu, mở rộng và thực hành những
kiến thức học được trên lớp là vô cùng cần thiết với sinh viên. Thông qua các hoạt
3


động bổ ích này, sinh viên sẽ có vốn ngôn ngữ dồi dào, trên nhiều lĩnh vực khác
nhau để trở thành những cầu nối quan trọng, thúc đẩy quan hệ hợp tác toàn diện
đang được đánh giá là trong giai đoạn nở rộ nhất giữa Việt Nam và Italia.
Tuy nhiên, bên cạnh những thuận lợi, những kết quả tích cực đã đạt được thì
vẫn còn những khó khăn khi triển khai các hoạt động ngoài giờ chính khóa này do
nhận thức còn hạn chế của sinh viên về tầm quan trọng của các hoạt động này trong
việc tiếp nối kiến thức trên lớp để vận dụng vào thực tế, rèn luyện các kỹ năng nghề
nghiệp trong tương lai. Bên cạnh đó, sự thiếu hụt về đội ngũ giáo viên cũng khiến
cho việc quản lý một số hoạt động chưa được thường xuyên và sâu sát. Đây là
những lý do chính khiến cho một số hoạt động ngoài giờ chính khóa tại khoa tiếng

Italia chưa thu hút được đông đảo sinh viên tham gia và chất lượng giữa các hoạt
động chưa đồng đều. Từ thực trạng trên, khoa rất cần đưa ra những biện pháp quản
lý đồng bộ và hiệu quả hơn để mỗi hoạt động đều đem lại những trải nghiệm bổ ích
và hấp dẫn cho sinh viên, từ đó các em coi đây là những cơ hội thiết thực để nâng
cao năng lực sử dụng tiếng Italia. Chính vì lý do đó tôi chọn đề tài: “Quản lý hoạt
động ngoài giờ chính khóa cho sinh viên Khoa tiếng Italia Trường Đại học Hà Nội"
để thực hiện luận văn thạc sĩ của mình.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Hoạt động ngoài giờ chính khóa là một phần quan trọng trong chương trình
giáo dục ở các nước trên thế giới. Hoạt động này được nghiên cứu và thực hiện như
một công cụ hữu ích để giúp học sinh - sinh viên nối tiếp các hoạt động trên lớp, là
con đường gắn lý thuyết với thực tiễn, tạo nên sự thống nhất giữa nhận thức và hành
động. Từ đó, giúp cho các em có động lực học tập hơn, cải thiện được kết quả học
tập và phát triển toàn diện.
Theo Trung tâm quốc gia về các thống kê giáo dục của Hoa Kỳ [11] thì một
nửa số sinh viên tham gia các hoạt động ngoài giờ chính khóa trong những năm đầu
sẽ không bỏ học, trong khi tỷ lệ sinh viên không tham gia các hoạt động bỏ học là
khoảng 65%. Những sinh viên thường xuyên tham gia vào các chương trình hoạt
động ngoài giờ lên lớp có chất lượng thường đạt được thành tích học tập cao hơn,
có hành vi đạo đức tốt hơn trong nhà trường. Từ đó, 68% số sinh viên tham gia các
4


hoạt động ngoài giờ chính khóa có thể sẽ tốt nghiệp và tiếp tục theo học các bậc học
cao hơn trong khi tỷ lệ này ở các sinh viên không tham gia các hoạt động này chỉ là
48%. Ngoài ra, các nhà nghiên cứu về giáo dục đại học của Mỹ đã chỉ ra rằng
những học sinh – sinh viên tham gia các hoạt động này cải thiện bản thân đáng kể ở
các khía cạch chính là: thái độ, cảm xúc, cách cư xử và kết quả học tập. Ngoài ra,
các hoạt động này còn giúp rèn luyện các kỹ năng cơ bản giúp cho học sinh – sinh
viên từ đó có được chất lượng đầu ra cao hơn so với những người không tham gia

các hoạt động này.
Nền giáo dục Việt nam từ sau Cách mạng Tháng tám 1945 đến nay rất quan
tâm đến vấn đề giáo dục toàn diện cho học sinh. Các nghị quyết của Đảng, quan
điểm của Nhà nước Việt Nam đã khẳng định vai trò của con người trong sự nghiệp
phát triển của đất nước cũng như khẳng định vai trò quan trọng của giáo dục trong
sự nghiệp phát triển con người. Trong thế kỷ hội nhập để phát triển như ngày nay,
giáo dục đào tạo được xem là quốc sách hàng đầu của đất nước, trong đó giáo dục
thế hệ trẻ trong nhà trường thành những con người mới phát triển toàn diện và lành
mạnh về thể chất lẫn tinh thần.Vì vậy, ngoài hoạt động dạy và hoạt động học thì
hoạt động ngoài giờ chính khóa là một bộ phận không thể thiếu của quá trình giáo
dục với vai trò rèn luyện những kỹ năng cơ bản cho người học, góp phần giáo dục
nên những con người đáp ứng được những yêu cầu ngày một cao của xã hội.
Việc tổ chức hoạt động ngoài giờ chính khóa cho học sinh – sinh viên đang
được các nhà trường quan tâm thực hiện. Tuy nhiên nhiều ý kiến cho rằng hoạt
động ngoại khóa trong nhà trường "chưa được tiến hành một cách đồng bộ, chưa
mang lại hiệu quả thật sự trọn vẹn như mục tiêu đề ra" [9, tr.3]. Nhằm hướng tới
việc có được một quan niệm đầy đủ của các thầy cô giáo trực tiếp giảng dạy, của
các nhà quản lý, các nhà khoa học về hoạt động ngoài giờ chính khóa trong nhà
trường và những hình thức, nội dung, cách thức tiến hành hoạt động này cho thật
hiệu quả và nhằm tìm ra những giải pháp, đề xuất khả thi với các cấp quản lý, đã có
nhiều công trình nghiên cứu, những báo cáo khoa học được công bố. Kỷ yếu “Hiệu
quả của hoạt động ngoại khóa đối với việc nâng cao chất lượng dạy – học tập trong
nhà trường phổ thông” do Trường Đại học Sư phạm thành phố Hồ Chí Minh và viện
5


Nghiên cứu Giáo dục tổ chức vào tháng 10 năm 2007 đã tập hợp các viết bài và báo
cáo của các nghiên cứu giáo dục, các nhà quản lý giáo dục và các giáo viên đang
trực tiếp tham gia hướng dẫn học sinh trong các hoạt động ngoại khóa. Từ những
kinh nghiệm thực tế kết hợp với các nghiên cứu khoa học những người tham gia tìm

hiểu và đánh giá hiệu quả của hoạt động ngoại khóa đối với việc nâng cao chất
lượng giảng dạy – học tập.
Các tác giả Hà Thế Ngữ - Đặng Vũ Hoạt [5] trong cuốn Giáo dục học cũng
nhấn mạnh vai trò và tác dụng của hình thức hoạt động ngoài giờ chính khóa và coi
đây là một trong những hình thức giáo dục có khả năng tạo hứng thú cho sinh viên,
giúp các em mở rộng, nâng cao và khắc sâu kiến thức được tốt hơn.
Nhìn chung các tác giả trên thế giới và trong nước đều đề cao vai trò và tác
dụng của hoạt động ngoài giờ chính khóa trong quá trình giáo dục sinh viên, xem
hoạt động này là một trong những hình thức tổ chức giáo dục quan trọng, không thể
thiếu trong quá trình đào tạo. Với vai trò là một phần quan trọng trong hoạt động
giáo dục từ cấp học phổ thông lên đến cấp đại học, cao đẳng, hoạt động ngoài giờ
chính khóa được quan tâm nghiên cứu rất nhiều, đặc biệt trong những năm gần đây,
khi Đảng và Nhà nước luôn đề cao việc giáo dục toàn diện cho thế hệ trẻ nhằm đáp
ứng yêu cầu hội nhập sâu rộng. Tuy nhiên, do đặc thù là một khoa đào tạo ngôn ngữ,
một ngôn ngữ còn ít được sử dụng tại Việt Nam, nên việc khoa tiếng Italia cố gắng
tổ chức và duy trì nhiều hoạt động cho sinh viên có cơ hội được trải nghiệm và thực
hành ngôn ngữ mình đang học còn gặp những khó khăn, đòi hỏi một một sự nỗ lực
và chung tay thực hiện giữa Nhà trường, Khoa, Đoàn Hội và các tổ chức bên ngoài.
Và việc phải nghiên cứu, tìm hiểu và đưa ra một số biện pháp để giúp cho các hoạt
động này được diễn ra quy củ và bài bản là điều rất cần thiết.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở lý luận về quản lý hoạt động ngoài giờ chính khóa cho sinh viên
và đánh giá thực trạng quản lý hoạt động ngoài giờ chính khóa cho sinh viên ở khoa
tiếng Italia, Trường Đại học Hà Nội để đề xuất biện pháp quản lý hoạt động ngoài

6


giờ chính khóa cho sinh viên của Khoa trong những năm tới; góp phần nâng cao

chất lượng đào tạo của nhà trường.
Nhiệm vụ nghiên cứu
- Xác lập cơ sở lý luận về quản lý hoạt động ngoài giờ chính khóa cho sinh viên
- Khảo sát, đánh giá thực trạng việc quản lý hoạt động ngoài giờ chính khóa
cho sinh viên ở Khoa tiếng Italia, Trường Đại học Hà Nội.
- Đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động ngoài giờ chính khóa cho sinh viên
ở Khoa tiếng Italia, Trường Đại học Hà Nội cho phù hợp với điều kiện hiện nay.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Khách thể nghiên cứu
Quản lý hoạt động ngoài giờ chính khóa cho sinh viên ở Khoa tiếng Italia,
Trường Đại học Hà Nội.
4.2. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp quản lý hoạt động ngoài giờ chính khóa cho sinh viên tại Khoa
tiếng Italia, Trường Đại học Hà Nội.
4.3. Phạm vi nghiên cứu

Giới hạn về thời gian nghiên cứu: Các kết quả nghiên cứu, khảo sát trong 3
năm trở lại đây.
Giới hạn về phạm vi (địa bàn nghiên cứu): Các hoạt động quản lý ngoài giờ
chính khóa cho sinh viên tại Khoa tiếng Italia, Trường Đại học Hà Nội.
5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu
Đề tài dựa trên các phương pháp sau:
5.1. Phương pháp nghiên cứu tài liệu, văn bản:
Phương pháp phân tích, tổng hợp, khái quát hóa, hệ thống hóa các văn kiện,
Nghị quyết của Đảng, các văn bản quy định của Nhà nước và của ngành giáo dục và
đào tạo; các tài liệu lý luận về quản lý, quản lý giáo dục và các tài liệu liên quan đến
đề tài nghiên cứu để tổng quan các vấn đề lý luận cơ bản phục vụ đề tài. Trên cơ sở
đó, tác giả xây dựng cơ sở lý luận của luận văn.

7

5.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn bao gồm:
- Phương pháp quan sát: Tác giả quan sát trực tiếp các bước quản lý hoạt
động ngoài giờ chính khóa cho sinh viên để từ đó đưa ra những đánh giá về điểm
mạnh, điểm yếu của từng hoạt động để đưa ra các đề xuất xác đáng.
- Phương pháp điều tra bằng phiếu: Đây là phương pháp nghiên cứ định
lượng trong đó tác giả tiến hành xây dựng bảng hỏi, phát phiếu khảo sát để thu tập
thông tin từ đó đánh giá được thực trạng quản lý hoạt động ngoài giờ chính khóa
cho sinh viên khoa tiếng Italia trường Đại học Hà Nội
- Phương pháp thống kê toán học: Tác giả sử dụng phần mềm phân tích
thống kê số liệu SPSS để xử lý các số liệu về thực trạng và thu thập ý kiến của các
nhà quản lý, giảng viên, sinh viên đang học tại khoa.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
6.1. Ý nghĩa lý luận:
Kết quả nghiên cứu của đề tài sẽ hệ thống hóa các lý luận và thực tiễn về
quản lý hoạt động ngoài giờ chính khóa của khoa tiếng Italia và đồng thời đánh giá
thực trạng công tác quản lý hoạt động này. Kết quả này sẽ góp phần hoàn thiện lý
luận về công tác quản lý hoạt động ngoài giờ chính khóa tại khoa tiếng Italia.
6.2. Ý nghĩa thực tiễn:
Kết quả nghiên cứu đề tài sẽ là cơ sở khoa học, để đề xuất một số biện pháp
thực hiện công các quản lý hoạt động ngoài giờ chính khóa theo hướng phát triển
giáo dục toàn diện.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và kiến nghị, tài liệu tham khảo, phụ lục, luận
văn được chia làm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động ngoài giờ chính khóa cho sinh viên
trường đại học
Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động ngoài giờ chính khóa tại khoa tiếng Italia
Trường đại học Hà Nội

Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động ngoài giờ chính khóa cho sinh viên tại khoa
tiếng Italia Trường Đại học Hà Nội
8


Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG NGOÀI GIỜ CHÍNH KHÓA
CHO SINH VIÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC

1.1.

Lý luận về hoạt động ngoài giờ chính khóa cho sinh viên đại học

1.1.1. Các khái niệm:
1.1.1.1. Khái niệm sinh viên
Theo Quy chế công tác sinh viên đối với chương trình đào tạo đại học hệ
chính quy ban hành kèm theo Thông tư số 10/2016/TT-BGDĐT ngày 05 tháng 4
năm 2016 của Bộ trưởng bộ Giáo dục và Đào tạo, sinh viên là: “người đang theo
học chương trình đào tạo trình độ đại học hệ chính quy tại các cơ sở giáo dục đại
học”. [1, điều 2]

1.1.1.2. Khái niệm hoạt động ngoài giờ chính khóa cho sinh viên đại học:
Ngoài hoạt động dạy và hoạt động học, hoạt động ngoài giờ chính khóa hay
còn gọi là hoạt động ngoài giờ lên lớp, hoạt động ngoại khóa là một trong ba hoạt
động quan trọng, là bộ phận hợp thành của giáo dục, góp phần thực hiện mục tiêu
giáo dục của nhà trường. Chính từ những hoạt động như: lao động, sinh hoạt tập thể,
hoạt động xã hội đã góp phần rất lớn trong việc hoàn thiện nhân cách cho sinh viên.
Vì thế, hoạt động này có liên quan đến việc mở rộng kiến thức, bồi dưỡng tư tưởng,
tình cảm, nâng cao năng lực, thể lực, thể chất và tinh thần của sinh viên, nhằm giúp
các em biết tự giáo dục, tự rèn luyện, tự hoàn thiện bản thân. Bên cạnh đó, việc tổ

chức hoạt động ngoài giờ chính khóa là xây dựng cho sinh viên có mối quan hệ
phong phú đa dạng một cách có mục đích, có kế hoạch, có nội dung và phương
pháp nhất định, từ đó biến các nhu cầu khách quan của xã hội thành những nhu cầu
của bản thân người học.
Theo nhiều nhà nghiên cứu giáo dục thì không nên hiểu động ngoài giờ chính
khóa là công việc ngoài chương trình, thực hiện đại khái cho có. Ngoài giờ chính
khóa chỉ có nghĩa là không đặt sự giảng dạy của giáo viên lên hàng đầu mà xem
trọng hoạt động tự giác vận dụng sáng tạo của sinh viên. Đó cũng là việc học đích
thực, do sinh viên tự nguyện, tự chọn theo nhu cầu.

9


Ngoài giờ học chính khóa, sinh viên có thể tham gia rất nhiều các hoạt động
khác như:
- Hoạt động tự học: bao gồm hoạt động cá nhân đơn lẻ như hoàn thành các
nhiệm vụ học tập được giảng viên giao cho và các hoạt động mang tính tập thể, sinh
hoạt theo các câu lạc bộ, giao lưu văn hóa...
- Hoạt động chính trị xã hội: Theo quy chế của Bộ giáo dục và Đào tạo, hoạt
động chính trị, xã hội là một trong năm nhiệm vụ của sinh viên. Những hoạt động
này vừa có mục đích phục vụ cộng đồng, vừa có mục đích phục vụ xã hội, vừa có
mục đích giáo dục.
- Hoạt động nghiên cứu khoa học: bao gồm các hoạt động mang tính tập thể
như nghiên cứu khoa học, nói chuyện chuyên đề, thăm quan doanh nghiệp...
- Hoạt động văn hóa, văn nghệ: là các hình thức sinh hoạt văn hóa văn nghệ
nhằm nâng cao đời sống tinh thần cho sinh viên diễn ra khá đa dạng, phong phú.
Những hoạt động này vừa làm phong phú thêm đời sống tinh thần của sinh viên vừa
giúp các em giải tỏa những căng thẳng trong cuộc sống.
- Hoạt động thể dục thể thao: là các hoạt động nhằm nâng cao thể lực và thể
chất của sinh viên, được thực hiện thông qua nhiều môn thể thao khác nhau.

- Hoạt động vui chơi, giải trí: là hoạt động thư giãn sau những giờ học tập
căng thẳng, giúp sinh viên giữ được trạng thái cân bằng, sự thư thái, sảng khoái về
tinh. Hoạt động vui chơi giải trí có thể diễn ra ở mọi nơi, mọi lúc với nhiều hình
thức khác nhau. Theo xu thế hiện nay, một số hình thức giải trí rất được sinh viên
ưa chuộng là chơi Game, xem phim, nghe nhạc, trò chuyện với bạn bè (trực tiếp
hoặc gián tiếp).
- Hoạt động tạo thu nhập: là thời gian sinh viên đi làm thêm để có thêm thu
nhập trang trải cho các loại phí sinh hoạt hoặc tích lũy kinh nghiệm phục vụ cho
công việc sau này.
Theo Quy chế Học sinh, sinh viên các trường đại học, cao đẳng và trung cấp
chuyên nghiệp hệ chính quy do Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành có quy định rõ
sinh viên có nghĩa vụ: "...chủ động tích cực tự học, nghiên cứu, sáng tạo..."[2, điều

10


5]. Như vậy, hoạt động ngoài giờ chính khóa cũng là một phần bắt buộc trong
chương trình đào tạo mà sinh viên có nghĩa vụ phải tham gia.
Vì vậy, có thể nói hoạt động ngoài giờ chính khóa là một phần của chương
trình đào tạo đại học, vừa mang tính chất tự nguyện vừa mang tính bắt buộc tùy
thuộc vào yêu cầu của đơn vị đào tạo đối với từng loại hoạt động. Hoạt động ngoài
giờ chính khóa đóng một vai trò quan trọng trong việc củng cố và mở rộng kiến
thức, bổ sung và hoàn thiện các kĩ năng cho sinh viên, giúp các em sau khi tốt
nghiệp sẽ tự tin tham gia vào thị trường lao động.

1.1.2. Vai trò của hoạt động ngoài giờ chính khóa cho sinh viên
Xu thế hội nhập đang diễn ra mạnh mẽ trên thế giới và Việt Nam cũng là
nước tham gia tích cực vào quá trình này. Yếu tố sống còn để quá trình này tồn tại
và phát triển được chính là con người. Con người mà thời kỳ hội nhập cần là những
công dân toàn cầu, những người có tư duy và tầm nhìn mang tính toàn cầu, để có

thể đáp ứng và thích nghi với điều kiện làm việc ở những môi trường khác nhau, tại
những quốc gia khác nhau. Càng là người có nền tảng văn hóa tốt thì càng có cơ hội
khẳng định và bổ sung các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc mình vào văn
hóa chung toàn cầu.
Điều này đòi hỏi giáo dục phải đào tạo ra được những cử nhân phải có ý thức
về bản thân, dân tộc và đất nước mình, có nền tảng tri thức và học thuật được chấp
nhận trên toàn cầu, có khả năng sử dụng thành thạo tin học và ngoại ngữ, có kỹ
năng tư duy phản biện cũng như lắng nghe ý kiến của người khác, kỹ năng giao tiếp
và hợp tác làm việc nhóm để cùng giải quyết những vấn đề mang tính toàn cầu mà
nhân loại đang phải đối mặt. Những điều này giúp cho sinh viên Việt Nam nhanh
chóng thích nghi khi học tập và làm việc ở nơi chốn mới, tiếp nhận nên văn hóa mới
mà không bị mất đi giá trị đích thực của bản thân.
Với cách hiểu như trên, hoạt động ngoài giờ chính khoá được xem là một hình
thức tổ chức dạy học quan trọng, là một trong những con đường để thực hiện đổi mới
phương pháp dạy học theo định hướng “ phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động,
sáng tạo của sinh viên, phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học, bồi dưỡng

11


phương pháp tự học, rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức đó vào thực tiễn, tác động
đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho sinh viên’’ [7, Điều 24.2]
Với tư cách là một trong ba yếu tố cơ bản của quá trình giáo dục, hoạt động
ngoài giờ chính khoá có một tầm quan trọng đặc biệt, đem lại nhiều tác dụng to lớn,
góp phần đổi mới mạnh mẽ phương pháp giáo dục đào tạo, nâng cao chất lượng
giáo dục toàn diện cho người học để bắt kịp xu thế hội nhập đang diễn ra trên phạm
vi toàn cầu bởi những lý do sau:
- Hoạt động ngoài giờ chính khóa giúp sinh viên mở rộng, nâng cao và cập
nhật kiến thức, rèn luyện kỹ năng.
Nhờ có các cuộc cách mạng công nghiệp, khối lượng tri thức của nhân loại

đang tăng lên nhanh chóng. Với sự hỗ trợ của công nghệ thông tin, nguồn tri thức
này được chia sẻ rộng rãi để ngày càng có nhiều người được tiếp cận, tìm hiểu và
nghiên cứu. Để có kiến thức sâu rộng, sinh viên không chỉ học tập trên lớp mà có
thể học với nhiều hình thức khác nhau. Trên lớp, thầy cô dần chỉ còn đóng vai trò
cung cấp và định hướng cho sinh viên những kiến thức cơ bản của các ngành học
như các khái niệm cơ bản, các quy tắc chung mà không thể đi sâu vào mọi vấn đề
do điều kiện thời gian trên lớp hạn chế, chương trình giảng dạy đang theo xu hướng
giảm dần thời lượng cho lý thuyết, thay vào đó là tăng thời lượng cho thực hành và
tự học. Vậy muốn hiểu biết tường tận và sâu rộng về các môn học, sinh viên phải có
ý thức tự giác học tập, phải có hứng thú tự tìm hiểu, đào sâu nghiên cứu. Từ thực tế
này, vai trò mở rộng và nâng cao kiến thức cho sinh viên của các hoạt động ngoài
giờ chính khóa đang ngày càng được coi trọng với nhiều hoạt động đa dạng, được tổ
chức dưới những hình thức hấp dẫn, giúp sinh viên lĩnh hội kiến thức được học một
cách tự nhiên, không gò bó trong khuôn khổ lớp học. Trong các hoạt động ngoài giờ
chính khóa, vai trò chủ thể của sinh viên sẽ được phát huy từ đó giúp các em khắc
ghi kiến thức tốt hơn so với lối học bị động trên lớp, có thêm cơ hội thực hành
những gì đã được dạy và làm cho các kiến thức ấy trở nên sống động và gần gũi
thông qua các hoạt động tập thể. Lúc này, kiến thức không chỉ được mở rộng trong
mỗi người, mà nó được mở rộng và chia sẻ cho nhiều người. Với khả năng nắm bắt
nhanh chóng, sinh viên sẽ tự trang bị cho mình các kiến thức bổ ích, từ đó khơi gợi
12


niềm đam mê tìm tòi, khám phá, nghiên cứu khoa học, giúp làm giàu vốn tri thức
cho bản thân.
Thông qua các hoạt động tập thể, sinh viên cũng trang bị thêm cho mình
những kỹ năng khác nhau như kỹ năng tổ chức quản lý, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng
làm việc nhóm và làm việc độc lập, kỹ năng nói trước đám đông... Cùng với năng
lực ngoại ngữ và tin học, thì những kỹ năng này là những tiền đề quan trọng để rèn
luyện sinh viên trở thành những con người lao động mới, có khả năng thích ứng cao

và hòa nhập thành công vào thị trường lao động không chỉ trong nước mà cả trong
khu vực Đông Nam Á và trên thế giới.
- Hoạt động ngoài giờ chính khóa giúp phát hiện ra năng khiếu của sinh viên,
hướng sinh viên vào các hoạt động bổ ích, làm tăng động lực học tập và tu dưỡng
đạo đức
Khi tham gia hoạt động ngoài giờ chính khóa, sinh viên có nhiều cơ hội để
bộc lộ những tiềm năng cũng như hiểu biết của bản thân do tính sáng tạo và độc lập
của sinh viên được tôn trọng ở mức cao nhất. Có nhiều hoạt động do sinh viên chủ
động lập kế hoạch, lên chương trình và trực tiếp thực hiện, qua đó phát hiện ra
những sở trường và năng khiếu của sinh viên. Với sự năng động của tuổi trẻ, các em
tự tin thể hiện thế mạnh của bản thân, phát triển thành những hạt nhân tích cực
trong các hoạt động tập thể. Đây là những nhân tố thu hút và lôi kéo các sinh viên
khác tham gia tích cực hơn.
- Hoạt động ngoài giờ chính khóa không chỉ giúp mở rộng kiến thức mà còn
mang lại môi trường lành mạnh để sinh viên rèn luyện nhân cách, hình thành cho
mình một lối sống có trách nhiệm với bản thân và cộng đồng, biết yêu thương chia
sẻ. Các hình thức hoạt động đa dạng mang lại cho sinh viên nhiều cơ hội giao lưu,
mở rộng các mối quan hệ với bạn bè, với thầy cô, với những cá nhân tiêu biểu được
cộng đồng thừa nhận hay cơ hội được chia sẻ khó khăn với những mảnh đời bất
hạnh khi tham gia các hoạt động tình nguyện như hiến máu, quyên góp từ thiện...
Các hoạt động đa dạng sẽ giúp các phẩm chất, tính cách, năng lực của các em được
bộc lộ. Các em hiểu hơn giá trị đích thực của cuộc sống để có thái độ và hành động
đúng mực, từ đó phát triển và hoàn thiện nhân cách phù hợp với chuẩn mực xã hội.
13


- Hoạt động ngoài giờ chính khóa tạo sự gắn bó đoàn kết trong tập thể
Ngày nay, khi đất nước ngày càng phát triển, thêm vào đó là sự phát triển
vượt bậc của công nghệ khiến cho điều kiện sống và học tập của sinh viên được cải
thiện rất nhiều.Sinh viên được học trong những ngôi trường hiện đại, mạng internet

phủ sóng khắp nơigiúp cho các em tiếp cận thường xuyên với công nghệ, mang lại
những trải nghiệm mới mẻ với vô số các tiện ích để nhanh chóng tìm kiếm và nắm
bắt thông tin về những vấn đề đang quan tâm. Đây là điều kiện tuyệt vời để sinh
viên không chỉ học tập, nghiên cứu mà còn để giải trí sau nhưng giờ học tập căng
thẳng. Ngoài ra công nghệ hiện đại còn giúp cho việc giao tiếp giữa con người với
con người trở nên dễ dàng, bất chấp khoảng cách về không gian và thời gian. Tuy
nhiên thông tin nếu không được tiếp thu một cách có chọn lọc sẽ trở thành con dao
hai lưỡi khiến sinh viên bị cuốn vào những trò chơi tạo cảm giác ảo, những mối
quan hệ bạn bè ảo, những trang thông tin không lành mạnh, ảnh hưởng đến nhận
thức, đạo đức và tư tưởng chính trị.Nhiều sinh viên còn cảm thấy chỉ tự tin trong
các giao tiếp ảo, còn khi giao tiếp trong đời sống thực thì họ trở nên thụ động và thu
mình lại. Chính vì vậy mà những hoạt động ngoài giờ chính khóa với vai trò tạo sự
gắn bó đoàn kết trong tập thể sẽ là nơi các em được cùng nhau trực tiếp trao đổi,
chia sẻ, đoàn kết hợp tác để giải quyết những vấn đề cùng quan tâm, cùng nhau trải
nghiệm những hoạt động có ý nghĩa, từ đó xây đắp nên tình cảm gắn bó thực sự,
tương thân tương ái khi gặp khó khăn, qua đó rèn luyện tinh thần trách nhiệm, ý
thức gắn bó với tập thể, với cộng đồng, giúp các em có cái nhìn chia sẻ hơn với
những hoàn cảnh khó khăn và chung tay góp phần làm cho cuộc sống tươi đẹp hơn.
Chỉ khi sinh viên cảm thấy được mình thực sự là một phần của tập thể thì sẽ tích
cực cống hiến cho mục tiêu chung, đem lại những lợi ích thiết thực cho sự phát triển
của tập thể.
Thông qua các hoạt động ngoài giờ chính khóa, tình cảm giữa thấy cô và
sinh viên được gắn kết hơn. Giáo viên hiểu được tâm tư tình cảm cũng như các diễn
biến tư tưởng để kịp thời động viên, khuyến khích sinh viên có thêm động lực phấn
đấu học tập. Sinh viên khi cảm nhân được sự quan tâm của thầy cô thì cũng sẽ cố

14


gắng học tập để đạt kết quả học tập tốt hơn. Giữa họ có sự gắn kết bền chặt, tạo nên

sức mạnh của tập thể.
- Hoạt động ngoài giờ chính khoá huy động các lực lượng xã hội tham gia
vào việc giáo dục sinh viên.
Ở Việt Nam, nền giáo dục đang nhận được sự quan tâm to lớn của toàn xã
hội. Do đó, khi các hoạt động ngoài giờ chính khóa có những vai trò quan trọng
trong việc mở rộng kiện thức và rèn luyện kỹ năng cho sinh viên thì sẽ luôn nhận
được sự ủng hộ về cả vật chất lẫn tinh thần của các lực lượng xã hội. Đây là cơ hội
để các lực lượng này tham gia tích cực vào công tác giáo dục thế hệ trẻ.
Chất lượng hoạt động của hoạt động này phụ thuộc rất nhiều vào sự hợp tác
tích cực của các nhà tuyển dụng trong việc hướng nghiệp cho sinh viên, các cơ quan
doanh nghiệp nơi sau khi tốt nghiệp sinh viên tìm được việc làm. Sự gắn kết trong
hành động giữa nhà trường với các đơn vị tuyển dụng sẽ giúp cho nhà trường điều
chỉnh chương trình đào tạo phù hợp, sinh viên được cung cấp những kiến thức gần
nhất với nhu cầu của doanh nghiệp và doanh nghiệp cũng thông qua các hoạt động
này giới thiệu quảng bá được hình ảnh của doanh nghiệp và thu hút được những
sinh viên có kết quả học tập tốt, có kỹ năng mềm phong phú, đáp ứng được đòi hỏi
ngày càng khắt khe của nhà tuyển dụng vào làm việc.
Tóm lại hoạt động ngoài giờ chính khóa là hình thức giáo dục mang tính tích
hợp cao có tác dụng làm phong phú vốn tri thức, giúp hoàn thiện nhân cách và rèn
luyện kỹ năng để sinh viên phát triển một cách toàn diện, nâng cao chất lượng sản
phẩm đầu ra của giáo dục, từng bước đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa – hiện đại
hóa và hội nhập thế giới của Việt Nam.

1.1.3. Đặc điểm của hoạt động ngoài giờ chính khóa cho sinh viên
-

Hoạt động ngoài giờ chính khóa mang tính tích hợp cao

Do hoạt động ngoài giờ chính khóa rất đa dạng từ các hoạt động phong trào
như văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao, tình nguyện đến các hoạt động nghiên cứu

như nghiên cứu khoa học, thăm quan doanh nghiệp, phục vụ sự kiện nên khi nói đến
hoạt động ngoài giờ chính khóa, ta thấy hoạt động này mang tính tích hợp cao từ
nội dung hoạt động đến hình thức thể hiện, từ phương pháp tiếp cận đến vai trò, ý
15


nghĩa của hoạt động này. Điều này đòi hỏi cả đối tượng tổ chức hoạt động ngoại
khóa và đối tượng tham gia cần phải nhận thức rõ ràng về sự khác nhau giữa hoạt
động chính khóa và hoạt động ngoài giờ chính khóa để từ đó thấy được tầm quan
trọng của hoạt động ngoài giờ chính khóa.
-

Hoạt động ngoài giờ chính khóa chủ yếu mang tính tự nguyện, tự giác

Nếu như việc học chính khóa bắt buộc sinh viên phải lên lớp học đủ số thời
gian quy định và phải hoàn thành đủ số đơn vị học phần theo yêu cầu của khung
chương trình đào tạo, thì hoạt động ngoài giờ chính khóa đa phần lại cần sinh viên
có tinh thần tự nguyện tự giác tham gia. Bởi chỉ khi sinh viên nhận thức được vai
trò của các hoạt động này và tự nguyện, hứng thú tham gia thì sinh viên mới tự tin
thể hiện sở trường và năng khiếu của bản thân. Khi các em thực sự gắn bó với các
hoạt động mà mình tham gia thì các em sẽ có tinh thần trách nhiệm để đảm bảo chất
lượng nội dung và duy trì hoạt động được ổn định và bền vững.
Tuy nhiên, đối với các hoạt động ngoại khóa mang tính học thuật, chuyên
ngành như hội thảo khoa học sinh viên thì bên cạnh tính tự giác thì cũng cần sự
khơi gợi, động viên và khuyến khích tham gia của giáo viên. Vì bản thân sinh viên
nhiều khi nghĩ rằng chỉ các nhà khoa học mới có khả năng nghiên cứu mà không
nhận ra khả năng nghiên cứu khoa học của bản thân. Đôi khi dựa vào năng lực nổi
trội của sinh viên về một lĩnh vực học tập trên lớp, giáo viên phải đặt các em vào
các tình huống phải nghiên cứu. Vì chỉ khi thực sự nghiên cứu một vấn đề thì các
em mới biết chính xác mình có khả năng nghiên cứu hay không. Nếu có, các em sẽ

càng hăng say nghiên cứu tìm tòi, khám phá và là tiền đề để trở thành những nhà
nghiên cứu khoa học thực thụ trong tương lai.
- Hoạt động ngoài giờ chính khóa dựa trên trình độ chuyên môn và trình độ
tâm lý của sinh viên.
Mặc dù hoạt động ngoài giờ chính khóa có sự đa dạng, phong phú trong hoạt
động tuy nhiên nội dung của các hoạt động này phải đảm bảo dựa trên trình độ
chuyên môn và trình độ tâm lý của sinh viên. Tùy theo lượng kiến thức được cung
cấp ở từng khóa sinh viên khác nhau mà các hoạt động được thiết kế để đảm bảo
sinh viên tự tin tham gia và có đóng góp tích cực cho các hoạt động. Bên cạnh đó,
16


tùy theo là sinh viên đầu khóa, giữa khóa hay cuối khóa, công tác ngoại khóa cũng
cần được nghiên cứu hợp lý, vì rõ ràng có sự khác nhau giữa trình độ tâm lý của các
sinh viên này. Nếu các hoạt động ngoài giờ chính khóa đáp ứng được điều này thì
sẽ tạo được sự hứng thú, niềm tin khi tham gia, giúp sinh viên tự tin thể hiện mình
trước tập thể. Xuất phát từ đặc điểm này mà công tác ngoại khoá cần phải được tổ
chức sinh động với nội dung và hình thức phong phú, phù hợp với các đối tượng
sinh viên khác nhau. Nếu đặc điểm này không được coi trọng thì dễ dẫn đến tâm lý
chán chường, thiếu hứng thú. Điều này đòi hỏi đối tượng tổ chức hoạt động ngoài
giờ chính khóa cần luôn tìm tòi, sáng tạo nhiều cách tổ chức mới, phù hợp trình độ
chuyên môn và trình độ tâm lý để giúp các em thấy được khi tham gia các hoạt
động này, các em sẽ dần trưởng thành hơn trong tư duy và hành động, tích lũy được
nhiều hơn kiến thức và kỹ năng. Từ đó, bản thân các em sẽ thấy hứng thú tham gia
và tích cực hưởng ứng hoạt động ngoài giờ chính khóa.

1.1.4. Mục tiêu của các hoạt động ngoài giờ chính khóa cho sinh viên
- Về tri thức: Hoạt động ngoài giờ chính khóa nhằm giúp sinh viên vừa củng cố,
khắc sâu kiến thức đã học trên lớp vừa mở rộng và nâng tầm hiểu biết; vừa biết gìn giữ
giá trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc, vừa biết tiếp thu văn hóa, văn minh nhân loại.

- Về kỹ năng: Hoạt động ngoài giờ chính khóa giúp củng cố những kỹ năng
đã được hình thành từ các giờ học chính khóa như kỹ năng nghiên cứu khoa học, kỹ
năng nghe, nói, đọc, viết, kỹ năng dịch trong học ngoại ngữ. Đồng thời các hoạt
động này còn nhằm phát triển và hoàn thiện những kỹ năng được hình thành trong
quá trình tham gia vào các hoạt động như kỹ năng giao tiếp, kỹ năng tổ chức quản
lý, kỹ năng làm việc nhóm, kỹ năng thuyết trình…
- Về thái độ: Hoạt động ngoài giờ chính khóa nhằm hướng các em tới các
hoạt động tích cực, lành mạnh từ đó giúp sinh viên có thái độ đúng đắn đối với
chuyên môn được đào tạo để sau này có được đạo đức nghề nghiệp tốt; có thái độ
tích cực với các vấn đề trong cuộc sống từ đó biết sống có trách nhiệm với bản thân
và gắn mình với tập thể.

17


1.1.5. Nội dung của các hoạt động ngoài giờ chính khóa cho sinh viên
Nội dung của hoạt động ngoài giờ chính khóa có thể là những vấn đề kiến
thức không nằm trong chương trình nhưng phải dựa vào hoặc có liên quan đến kiến
thức sinh viên đã được học trên lớp, từ đó mở rộng và đào sâu nhằm củng cố khắc
ghi kiến thức.
Tùy vào từng hoạt động ngoại khóa để đưa ra những nội dung cho phù hợp.
Với các hoạt động mang tính phong trào đoàn thể thì cần có sự thống nhất giữa chủ
thể quản lý với Đoàn Thanh niên, Hội Sinh viên ngay từ đầu năm học để lên kế
hoạch triển khai, thống nhất nội dung hoạt động. Với những hoạt động mang tính
học thuật, chuyên môn thì chủ thể quản lý cần đề ra các nội dung phù hợp với kiến
thức đã học trên lớp, tuy nhiên không nên biến các hoạt động ngoài giờ chính khóa
này thành giờ học trên lớp thứ hai mà phải đưa vào những nội dung mang tính thực
tiễn, gắn liền với hơi thở cuộc sống, với nhu cầu thực tế của sinh viên ví dụ như
hướng nghiệp cho sinh viên, giới thiệu các cơ hội việc làm, kết nối cho sinh viên
được tham gia hỗ trợ các hoạt động ngoài trường phù hợp với chuyên ngành đào tạo

để các em có kinh nghiệm thực tế. Tuy nhiên, các hoạt động ngoài giờ chính khóa cần
phải đảm bảo nội dung từ đơn giản đến nâng cao để sinh viên không cảm thấy áp lực
khi tham gia. Vì dù hoạt động nào cũng rất cần các em tự tin thể hiện bản thân.

1.1.6. Hình thức tổ chức của các hoạt động ngoài giờ chính khóa cho sinh viên
- Hoạt động tự học bao gồm việc tự học tại nhà, tại thư viện hay tham gia các
câu lạc bộ: Đây là hình thức hoạt động ở quy mô nhỏ, tuy nhiên lại tập hợp được nhưng
em có cùng sở thích và đam mê ở một hoạt động cụ thể. Các thành viên trong câu lạc
bộ thường gắn bó và dễ chia sẻ với nhau những vấn đề cùng quan tâm, giúp nhau cùng
tiến bộ trong học tập và từ hình thức hoạt động này sẽ phát hiện ra những nhân tố tích
cực cho các hoạt động khác vì từng thành viên đã hiểu rõ sở trường và năng lực của
thành viên khác. Ví dụ câu lạc bộ Ghi-ta, câu lạc bộ bóng chuyền, câu lạc bộ đọc sách,
câu lạc bộ truyền thông… Hình thức này thường do các em sinh viên tự lên kế hoạch
hoạt động, nội dung và hình thức dưới sự tư vấn, định hướng của giáo viên.
- Hoạt động nghiên cứu khoa học: Tuy là hoạt động ngoài giờ chính khóa,
nhưng những hoạt động như Hội thảo khoa học sinh viên, nói chuyện chuyên đề giao
18


lưu với các doanh nghiệp, thăm quan thực tế, tham gia phục vụ các sự kiện lớn bên
ngoài nhà trường nhiều khi mang lại nguồn kiến thức thực tiễn nhiều hơn giờ học
chính khóa. Vì ở đây các em có các hoạt động trải nghiệm nghề nghiệp như một nhà
khoa học, một phiên dịch viên, một nhà ngoại giao... Từ đó khiến cho các em có thêm
động lực học tập và thêm yêu chuyên ngành mà mình đã lựa chọn.
-Hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao: Đây là hình thức thu hút đông đảo
sinh viên hơn, mang tính đại trà hơn như hoạt động Tuần lễ văn hóa, liên hoan văn
nghệ, các cuộc thi mang tính tích hợp, giải thi đấu thể thao,
-Hoạt động chính trị xã hội: Theo quy chế của Bộ giáo dục và Đào tạo, hoạt
động chính trị, xã hội là một trong năm nhiệm vụ của sinh viên. Những hoạt động này
vừa có mục đích phục vụ cộng đồng, vừa có mục đích phục vụ xã hội, vừa có mục

đích giáo dục. Các hoạt động này chủ thể quản lý phải kết hợp với Đoàn thanh niên
và hội sinh viên tổ chức để thu hút đông đảo sinh viên tham gia, tạo nên những phong
trào mang tính toàn trường.

1.2.

Lý luận về quản lý hoạt động ngoài giờ chính khóa cho sinh viên

1.2.1. Quản lý
1.2.1.1. Khái niệm quản lý
Quản lý là một trong những hoạt động cơ bản của con người, xét từ những
phạm vi cá nhân đến quy mô tập đoàn, quốc gia hay nhóm quốc gia. Hoạt động quản
lý mang ý nghĩa quyết định tới sự tồn tại và thành bại của chủ thể tham gia vào các
hoạt động xã hội. Quản lý đúng dẫn đến thành công, ổn định và phát triển bền vững.
Ngược lại, nếu quản lý sai dẫn đến thất bại, suy thoái, biến chất và tan giã.
Quản lý chứa đựng nội dung rộng lớn, đa dạng, phức tạp và luôn vận động,
biến đổi, phát triển theo những điều kiện kinh tế - xã hội ở những giai đoạn nhất
định, vì vậy nó là đối tượng nghiên cứu của nhiều ngành khoa học. Mỗi ngành khoa
học khi tiếp cận và nghiên cứu từ góc độ riêng của mình đều đưa ra khái niệm khác
nhau về quản lý. Dưới đây là một số định nghĩa, khái niệm về quản lý của một số
nhà triết học, nhà khoa học quản lý như sau:
Theo Harold Koontz: “Quản lý là một hoạt động thiết yếu, nó đảm bảo sự
phối hợp những nỗ lực của cá nhân nhằm đạt được các mục đích của nhóm. Mục
19


tiêu của mọi nhà quản lý là nhằm hình thành một môi trường mà trong đó con người
có thể đạt được các mục đích của nhóm với thời gian, tiền bạc, vật chất và sự bất
mãn cá nhân ít nhất.” [6, tr. 33].
Theo tác giả Vũ Dũng và Nguyễn Thị Mai Lan: “Quản lý là sự tác động có

định hướng, có mục đích, có kế hoạch và có hệ thống thông tin của chủ thể đến
khách thể của nó” [4, tr.47].
Theo các tác giả Nguyễn Quốc Chí và Nguyễn Thị Mỹ Lộc đã có định nghĩa
khái quát như sau:"Hoạt động quản lý là hoạt động có định hướng, có chủ đích của
chủ thể quản lý (người quản lý) đến khách thể quản lý (người bị quản lý) trong một
tổ chức nhắm làm cho tổ chức vận hành và đạt được mục đích của tổ chức" [3 ,tr.1].
Có thể khái quát như sau: Quản lý là một hoạt động có ý thức nhằm thực
hiện những tác động hướng đích của chủ thể quản lý tới đối tượng quản lý để sử
dụng có hiệu quả những tiềm năng, cơ hội của tổ chức nhằm đạt được mục tiêu của
tổ chức đặt ra trong môi trường không ngừng vận động, biến đổi và phát triển.

1.2.1.2. Bản chất của quản lý
Hoạt động quản lý dù ở lĩnh vực hoặc cấp độ nào cũng là sự biểu hiện của
mối quan hệ giữa con người với con người, giữa chủ thể quản lý (người quản lý) và
khách thể quản lý (người bị quản lý). Bản chất của con nguời là tổng hoà các mối
quan hệ xã hội. Điều đó có nghĩa là con người không thể tồn tại và phát triển nếu
không quan hệ và hoạt động với người khác. Khi con người cùng tham gia hoạt
động với nhau thì tất yếu phải có một ý chí điều khiển hay là phải có tác nhân quản
lý nếu muốn đạt tới trật tự và hiệu quả. Mặt khác, con người thông qua hoạt động để
thoả mãn nhu cầu mà thoả mãn nhu cầu này lại phát sinh nhu cầu khác vì vậy con
người phải tham dự vào nhiều hình thức hoạt động với nhiều loại hình tổ chức khác
nhau. Chính vì vậy, hoạt động quản lý tồn tại như một tất yếu ở mọi loại hình tổ
chức khác nhau.
Quản lý là dạng hoạt động riêng có của con người nên nó là hoạt động có ý
thức, là sự tác động từ chủ thể quản lý tới chủ thể quản lý để điều khiển hành vi,
phát huy cao nhất năng lực của họ nhằm hoàn thành mục tiêu chung của tổ chức. Sự
tác động này có ý thức nghĩa là tác động bằng tình cảm, dựa trên cơ sở tri thức khoa
20

học và bằng ý chí, từ đó chủ thể quản lý mới gây ảnh hưởng tích cực tới chủ thể
quản lý.
Ngoài ra, hoạt động quản lý chứa đựng tất cả những sự phức tạp của các chủ
thể quản lý và giữa các chủ thể quản lý có sự tác động qua lại với nhau làm cho việc
quản lý càng trở nên phức tạp và khó khăn, đòi hỏi quản lý vừa mang tính khoa học,
vừa mang tính nghệ thuật. Tính khoa học của hoạt động quản lý thể hiện ở chỗ các
nguyên tắc quản lý, phương pháp quản lý và các quyết định quản lý phải được xây
dựng trên cơ sở những tri thức, kinh nghiệm mà nhà quản lý có được thông qua quá
trình nhận thức và trải nghiệm trong thực tiễn.

1.2.1.3. Chức năng của quản lý:
H. Fayol (1886-1925) là người đầu tiên tiếp cận quản lý theo quy trình và là
người có tầm ảnh hưởng to lớn trong lịch sử tư tưởng quản lý từ thời kỳ cận - hiện
đại tới nay, quan niệm rằng: Quản lý hành chính là dự đoán và lập kế hoạch, tổ chức,
điều khiển, phối hợp và kiểm tra. [3, tr. 15].
Từ khái niệm này cho thấy quản lý là tác động theo quy trình chung cho mọi
nhà quản lý và mọi lĩnh vực quản lý. Các hoạt động này được tiến hành trên cơ sở
những kiến thức chuyên môn, những kỹ năng tác nghiệp. Các hoạt động của quy
trình này chính là các chức năng cơ bản của quản lý. Với quy trình như vậy, hoạt
động quản lý được coi là một dạng lao động mang tính gián tiếp và tổng hợp. Nghĩa
là nó không trực tiếp tạo ra sản phẩm mà nhờ thực hiện các vai trò định hướng, thiết
kế, duy trì, thúc đẩy và điều chỉnh để từ đó gián tiếp tạo ra nhiều sản phẩm hơn và
mang lại hiệu lực và hiệu quả cho tổ chức. Nhà quản lý muốn quản lý tốt thì phải
thực hiện tốt các chức năng của quản lý vì đây là một trong các phạm trù cơ bản của
khoa học quản lý, là hoạt động bộ phận, đã được chuyên môn hóa tạo thành hoạt
động quản lý tổng thể. Các chức năng của quản lý là những hình thái biểu hiện sự
tác động có mục đích đến tập thể người mà bất cứ chủ thể quản lý nào, dù ở cấp độ
nào của quản lý, với bất cứ đối tượng quản lý nào cũng đều phải thực hiện. Các
chức năng cơ bản của quản lý gồm:

21