luận văn quản lý dạy học môn tiếng anh tại các trung tâm ngoại ngữ quận ba đình, hà nội

VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

NGUYỄN TUẤN KHANH

QUẢN LÝ DẠY HỌC MÔN TIẾNG ANH TẠI
CÁC TRUNG TÂM NGOẠI NGỮ QUẬN BA ĐÌNH, HÀ NỘI

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
MÃ SỐ: 60 14 01 14

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học : PGS.TS. NGUYỄN THỊ MAI LAN

HÀ NỘI, 2017


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các số liệu ghi
trong luận văn là trung thực.Những kết luận khoa học của luận văn chưa từng công
bố trong bất kỳ công trình nào khác.
.
Hà Nội, ngày tháng năm 2017
Tác giả

Nguyễn Tuấn Khanh


LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thiện luận văn, tác giả đã nhận
được sự động viên, khuyến khích và sự giúp đỡ nhiệt tình của quý Thầy giáo,
cô giáo, các cấp lãnh đạo, bạn bè đồng nghiệp và gia đình.
Với tình cảm chân thành, tác giả xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến:
- PGS.TS Nguyễn Thị Mai Lan, người đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong
quá trình thực hiện luận văn.
- Lãnh đạo Khoa Tâm lí – Giáo dục, Học viện Khoa học xã hội (thuộc Viện
Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam), Quý Thầy cô giáo đã dạy học lớp Cao học
Quản lý giáo dục đợt 2 - K6 năm 2015, các phòng chuyên môn của Học viện đã tạo
điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu.
- Ban lãnh đạo, chuyên viên Phòng GD&ĐT quận Ba Đình ; lãnh đạo và giáo
viên các em học sinh tại các trung tâm ngoại ngữ đã nhiệt tình cộng tác, cung cấp
thông tin, số liệu, góp ý và tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình nghiên cứu
thực tế để hoàn thành luận văn.
Mặc dù đã rất cố gắng, nhưng chắc chắn luận văn không thể tránh khỏi
những thiếu sót. Tác giả rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến chân thành
của Quý thầy cô giáo, các nhà khoa học và các bạn đồng nghiệp để luận văn này
có giá trị thực tiễn.
Xin chân thành cảm ơn và xin kính chúc các thầy cô, bạn bè, đồng nghiệp luôn
mạnh khỏe, hạnh phúc và thành đạt.
Hà Nội, tháng năm 2017
Người thực hiện

Nguyễn Tuấn Khanh


MỤC LỤC
MỞ

ĐẦU

....................................................................................................................1 Chương
1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ DẠY HỌC MÔN TIẾNG ANH.8 TẠI
CÁC TRUNG TÂM NGOẠI NGỮ .................................................................8 1.1.
Dạy học môn Tiếng Anh tại các Trung tâm ngoại ngữ........................................8
1.2. Quản lý dạy học môn Tiếng Anh tại các Trung tâm ngoại ngữ ................................
13
1.3. Các yếu tổ ảnh hưởng tới quản lý dạy học môn Tiếng anh tại các Trung tâm
ngoại ngữ...................................................................................................................23
Tiểu kết chương 1......................................................................................................24
Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ DẠY HỌC MÔN TIẾNG ANH TẠI
CÁC TRUNG TÂM NGOẠI NGỮ QUẬN BA ĐÌNH, HÀ NỘI .......................26
2.1. Khái quát chung về các trung tâm ngoại ngữ quận Ba Đình , Hà Nội...............27
2.2. Tổ chức nghiên cứu thực trạng .........................................................................29
2.3. Thực trạng dạy học môn tiếng Anh tại các Trung tâm ngoại ngữ quận Ba Đình,
Hà Nội.......................................................................................................................32
2.4. Thực trạng quản lý dạy học môn tiếng Anh tại các Trung tâm ngoại ngữ quận
Ba Đình, Hà Nội........................................................................................................34
2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh
tại các Trung tâm ngoại ngữ quận Ba Đình, Hà Nội.................................................47
2.6. Đánh giá chung về quản lý dạy học môn tiếng Anh tại các trung tâm ngoại ngữ
quận Ba Đình, Hà Nội...............................................................................................48
Tiểu kết chương 2......................................................................................................52
Chương

3:

BIỆN

PHÁP

QUẢN

LÝ

DẠY

HỌC

MÔN

TIẾNG

ANH...............54 TẠI CÁC TRUNG TÂM NGOẠI NGỮ QUẬN BA ĐÌNH,
HÀ

NỘI ................54

3.1.

Một

số

nguyên

tắc

đề

xuất

biện

pháp.................................................................54
3.2. Biện pháp quản lý dạy học môn tiếng Anh tại các trung tâm ngoại ngữ quận Ba
Đình, Hà Nội .............................................................................................................55
3.3. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề
xuất..............70

Tiểu

kết

chương

3......................................................................................................72
LUẬN..............................................................................................................73

KẾT


DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
2.1

2.2

Số lượng học sinh của 5 Trung tâm ngoại ngữ quận Ba Đình, Hà Nội 27
2014 -2016
Số lượng giáo viên của 5 trung tâm ngoại ngữ quận Ba Đình, Hà Nội

2014 - 2016

28

2.3

Mức độ thực hiện hoạt động dạy học môn tiếng Anh của giáo viên

32

2.4

Thực trạng hoạt động học môn tiếng Anh của học sinh

34

2.5

Mức độ thực hiện nội dung quản lý mục tiêu dạy học môn tiếng Anh

35

2.6.

Mức độ thực hiện quản lý nội dung chương trình dạy học môn tiếng 37
Anh

2.7

Mức độ thực hiện quản lý việc soạn bài, chuẩn bị giờ lên lớp của giáo 38

viên

2.8

Mức độ quản lý giờ dạy lên lớp và vận dụng các phương pháp, phương 40
tiện dạy học của giáo viên

2.9

Mức độ quản lý việc thực hiện đổi mới phương pháp dạy học môn 41
tiếng Anh của giáo viên

2.10 Mức độ quản lý công tác kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học 43
sinh
2.11 Mức độ quản lý học tập môn tiếng Anh của học sinh

44

2.12 Mức độ thực hiện nội dung quản lý cơ sở vật chất, đồ dùng phục vụ 46
dạy học tại các trung tâm ngoại ngữ
2.13 Mức độ ảnh hưởng của các yếu tố chủ quan và khách quan tới quản lý 47
dạy học môn tiếng Anh
2.14 Mức độ thực hiện nội dung quản lý dạy học môn tiếng Anh tại các 48
trung tâm ngoại ngữ quận Ba Đình, Hà Nội
3.1

Kết quả khảo nghiệm tính cần thiết của các biện pháp đề xuất

70

3.2

Kết quả khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp

71


DANH MỤC VIẾT TẮT
Viết tắt

Viết đầy đủ

CBQL

Cán bộ quản lý

CNTT

Công nghệ thông tin

CSVC

Cơ sở vật chất

GDPT

Giáo dục phổ thông

GD&ĐT

Giáo dục và Đào tạo

HĐDH

Hoạt động dạy học

HĐND

Hội đồng nhân dân

Nxb

Nhà xuất bản

PPDH

Phương pháp dạy học

PTDH

Phương tiện dạy học

QĐQL

Quyết định quản lý

QLGD

Quản lý giáo dục

TB

Trung bình

TBDH

Thiết bị dạy học

TBTH

Thiết bị trường học

TH

Tiểu học

TT

Trung tâm

TTTA

Trung tâm tiếng Anh

UBND

Ủy ban nhân dân

XHCN

Xã hội chủ nghĩa


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Hội nghị lần thứ tám Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam
khóa XI đã ban hành Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04 tháng 11 năm 2013 [13,
tr.25]. “Về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công
nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa và hội nhập quốc tế” đã xác định: “…Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương
pháp dạy học theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận
dụng kiến thức, kỹ năng của học sinh; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều,
ghi nhớ máy móc. Tập trung dạy cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự học, tạo cơ
sở để học sinh tự cập nhật và đổi mới tri thức, kỹ năng, phát triển năng lực. Chuyển
từ học chủ yếu trên lớp sang tổ chức hình thức học tập đa dạng, chú ý các hoạt động
xã hội, ngoại khóa, nghiên cứu khoa học. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin
và truyền thông trong dạy và học…”. Từ những tư tưởng chủ đạo này, chúng ta tiếp
tục nghiên cứu quản lý dạy học trong các Trung tâm ngoại ngữ hiện nay ở nước ta.
Vì thế, một trong những quan điểm chỉ đạo phát triển giáo dục - đào tạo của Đảng ta
là: giáo dục – đào tạo phải phát triển cả bề rộng lẫn bề sâu, cả về số lượng lẫn chất
lượng, trọng tâm phải dần dần nâng cao chất lượng để học sinh đạt tới các chuẩn
mực quốc tế về kiến thức và kỹ năng, có trình độ ngoại ngữ đủ để giao tiếp trong
cuộc sống, giao dịch trong hoạt động nghề nghiệp. Giáo dục - đào tạo phải góp phần
chuẩn bị con người cho nước ta hội nhập thành công.
Trong những năm qua, Đảng và Nhà nước ta đã rất chú trọng tới việc đưa môn
ngoại ngữ vào giảng dạy tại tất cả các cấp học, đã rất chú trọng tới việc nâng cao
hiệu quả hoạt động dạy học môn học này. Từ việc xây dựng chương trình, nội
dung, hình thức dạy học. Vì vậy, bước đầu hiệu quả dạy và học môn ngoại ngữ
cho học sinh đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận. Tuy nhiên, do số lượng giờ
dạy tiếng Anh tại nhà trường không được nhiều, điều kiện về giáo viên, cơ sở vật

chất phục vụ dạy học môn tiếng Anh trong nhà trường chưa thật sự đáp ứng được
nhu cầu học tập môn ngoại ngữ của học sinh, đặc biệt là môn tiếng Anh. Vì vậy,
nhiều học sinh, sinh viên đã khắc phục tình trạng này bằng cách học môn ngoại
ngữ nói chung và môn tiếng Anh tại các trung tâm ngoại ngữ bên ngoài nhà
trường. Các trung tâm ngoại ngữ ngày nay đã góp phần tích cực cùng với hệ
thống đào tạo trường Công


1


lập và Dân lập trong việc bổ trợ kiến thức ngoại ngữ nói chung và tiếng Anh nói
riêng. Do đó việc quản lý dạy học môn tiếng Anh có ý nghĩa vô cùng quan trọng
đối với việc nâng cao chất lượng đào tạo của nền giáo dục Việt Nam nói chung và
trong các trung tâm ngoại ngữ nói riêng. Quản lý tốt hoạt động dạy học môn tiếng
Anh sẽ giúp học sinh và cả giáo viên dạy học có những bước đi đúng đắn trong
từng khâu của quá trình dạy học nhằm đạt được các yêu cầu do mục tiêu giáo dục
đề ra của ngành giáo dục. Tuy nhiên, việc dạy học môn tiếng Anh tại các
Trung tâm ngoại ngữ thành phố Hà Nội còn nhiều bất cập, một trong những bất
cập này liên quan đến công tác quản lý dạy học. Do đó, việc quản lý hoạt động
dạy học môn tiếng Anh có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với việc nâng cao chất
lượng đào tạo tại các trung tâm ngoại ngữ này. Vì vậy, việc nghiên cứu và chỉ rõ
thực trạng quản lý dạy học môn tiếng Anh tại các trung tâm ngoại ngữ quận Ba
Đình, Hà Nội có ý nghĩa thực tiễn rất tốt. Do vậy, việc lựa chọn nghiên cứu đề
tài “Quản lý dạy học môn tiếng Anh tại các trung tâm ngoại ngữ quận Ba
Đình, Hà Nội” là rất cần thiết trong giai đoạn hiện nay.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Đã có rất nhiều nghiên cứu trên thế giới và ở Việt Nam nghiên cứu về quản lý
hoạt động dạy học nói chung và quản lý hoạt động dạy học môn ngoại ngữ (Tiếng
Anh) nói riêng. Điều này khẳng định tính cấp thiết, ý nghĩa lý luận và thực tiễn của

vấn đề nghiên cứu này.
2.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài
Các nghiên cứu ở nước ngoài về quản lý hoạt động dạy học nói chung và
quản lý hoạt động dạy học môn ngoại ngữ (Tiếng Anh) nói riêng đã được quan tâm
nghiên cứu. Trong đó, các tác giả khi nghiên cứu về vấn đề này đã tập trung vào
việc nghiên cứu lí luận, phân tích thực trạng và nói về tầm quan trọng của đội ngũ
giáo viên trong bối cảnh giáo dục đi vào thế kỷ XXI, Raya Roy Singh (2010), nhà
giáo dục nổi tiếng ở Ấn Độ, chuyên gia giáo dục nhiều năm ở UNESCO khu vực
Châu Á-Thái Bình Dương có công trình nghiên cứu: “Giáo viên giữ vai trò quyết
định trong giáo dục và đặc biệt trong việc định hướng lại giáo dục ”. Trong nghiên
cứu tác giả đã chỉ ra được vai trò của người giáo viên trong việc định hướng giáo
dục trong việc dạy học tại các Trung tâm tiếng Anh , các nhân tố tạo nên người giáo
viên giỏi trong quản lý và dạy học học [42, tr.28].
2


Bàn về việc dạy học tiếng Anh trong trường học, Jeremy Harmer (2011)
-chuyên gia dạy học tiếng Anh hàng đầu thế giới đã đi sâu nghiên
cứu:”Phương pháp dạy học tiếng Anh và đào tạo giáo viên dạy tiếng Anh” tại các
trường đại học thuộc Mỹ. Công trình nghiên cứu của tác giả đã cho thấy người
giáo viên dạy tiếng Anh cho dù được đào tạo bài bản vẫn phải luôn học hỏi và sắp
xếp tham gia những khóa đào tạo giáo viên phù hợp với năng lực, sở trường của
mình để đáp ứng tốt hơn cho việc dạy học [47, tr.425].
Tác giả Penny Ur đã có công trình nghiên cứu:“Phương pháp và kinh
nghiệm trong việc dạy học ngôn ngữ” tại các trường trung học chuyên nghiệp. Kết
quả nghiên cứu cho thấy được: Giáo viên khi tốt nghiệp trường sư phạm chỉ là một
sự khởi điểm, chỉ mới đạt được điều kiện cần ban đầu để dạy học. Thâm niên dạy
học không quyết định hiệu quả và sự tiến bộ trong nghề nghiệp. Để đạt được kinh
nghiệm và sự chuyên nghiệp, người giáo viên thành công phải không ngừng học
hỏi và trang bị thêm cho mình kiến thức bổ sung trong suốt quãng đời dạy học [56,

tr.317].
Những công trình ở nước ngoài về lĩnh vực này có thể kể đến: Hanold Koontn,
N.I. Saxerđôlốp (2007) trong công trình nghiên cứu “Những vấn đề quản lý trường
học”, tại Nga và V.A Xukhomlinxki trong “Một số kinh nghiệm lãnh đạo của hiệu
trưởng trường phổ thông”, hai công trình nghiên cứu đã chỉ ra được những vấn đề
mà nhà quản lý cần quan tâm trong việc quản lý dạy học tại các trường học và
những kinh nghiệm trong quản lý của các hiệu trưởng, các yếu tố tạo ra sự thành
công trong hoạt động quản lý dạy học trong các trường phổ thông [19,tr.11].
Năm 1979, Jaxapob đã nghiên cứu "Tổ chức lao động của hiệu trưởng" và đề
ra một số yêu cầu quản lý của hiệu trưởng trường phổ thông trong việc phân công
nhiệm vụ giữa hiệu trưởng và phó hiệu trưởng. Jaxapob đưa ra nhận định:
“Hiệu trưởng chính là người lãnh đạo và chịu trách nhiệm toàn diện trong công
tác quản lý nhà trường, đặc biệt với công tác quản lý hoạt động dạy học” [29,tr.16].
Đặc biệt tác giả Susan Haliwell đã giới thiệu những phương pháp hiệu quả để
dạy học tiếng Anh cho học sinh tiểu học trong tác phẩm :”Teaching English in the
Primary Classroom”. Kết quả của nghiên cứu cho thấy việc quản lý dạy học cũng
như phương pháp dạy học là yếu tố quyết định đến sự phát triển và tồn tại của các
lớp học ngoài công lập [57].


3


2.2. Nghiên cứu trong nước
Trần Kiểm(2001), đã có bài viết trình bày một cách khái quát các giải pháp
khoa học để quản lý chất lượng giáo dục dạy và học tiếng Anh trong thời kỳ hội
nhập và phát triển kinh tế, Thời báo kinh tế Việt Nam,số 126, [32,tr 11 – 13 ].
Tác giả Nguyễn Ngọc Quang đã xác định: “Dạy học và GD trong sự thống
nhất là hoạt động trung tâm của trường”, “Quản lý trường học thực chất là QL quá
trình lao động sư phạm của thầy…” [39, tr. 8].Tác giả Bùi Minh Hiền, Vũ Ngọc Hải

khẳng định: “QL các trường và QL các cơ quan trong hệ thống GD có vai trò rất
quan trọng cho sự thành bại của sự nghiệp GD” [22,tr.14].
Nguyễn Thị Hải (2011), “Sự cần thiết của quản lý dạy học môn tiếng Anh
hiện nay”. Nhà xuất bản Hà Nội,tác giả đã đưa ra lập luận về sự cần thiết của việc
phải nâng cao chất lượng đào tạo của các trung tâm ngoại ngữ hiện nay với việc
đánh giá, phân tích và tổng hợp các nguyên nhân dẫn đến việc xuất hiện việc yếu
kém của công tác dạy và học ngoại ngữ tại các trung tâm trên địa bàn thành phố Hà
Nội [20].
Nguyễn Thị Hoa (2013),” Nâng cao chất lượng quản lý đào tạo tại các trung
tâm tin học ngoại ngữ”, tác giả đã nghiên cứu tình hình thực tiễn kết hợp với lý luận
khoa học để đưa ra các lý luận và giải pháp nhằm nâng cao chất lượng hoạt động
đào tạo của các trung tâm ngoại ngữ. Luận văn thạc sĩ, Đại học Quốc Gia Hà Nội
[27, tr.45].
Hoàng Văn Thái (2011), “Quản lý công tác dạy học ngoại ngữ tại các
trung tâm”, tác giả đã chỉ ra những hạn chế và nguyên nhân của sự không hiệu
quả của các trung tâm đào tạo ngoại ngữ hiện nay. Thời báo giáo dục thời đại, [43,
tr.12].
Các đề tài trên đã nghiên cứu nhiều vấn đề, nhiều mặt của việc dạy học Tiếng
Anh như đổi mới phương pháp, nội dung, mục tiêu, cơ sở vật chất mà ít bàn về vấn
đề quản lý. Các tác giả đã đề cập đến vấn đề quản lý dạy học theo các phương
pháp khác nhau, song những vấn đề quản lý dạy học môn tiếng Anh tại các trung
tâm và các vấn đề liên quan đến cái khó chưa được đề cập nhiều và đặc biệt là
dạy học môn tiếng Anh cho học sinh tiểu học, các khâu quản lý chỉ đạo những
vấn đề cụ thể khâu tổ chức thực hiện điều hành và việc đề xuất các biện pháp
nâng cao hiệu quả công tác quản lý việc dạy học tiếng Anh ở các trung tâm ngoại
ngữ trên địa bàn Thành phố Hà Nội một cách quy mô và cụ thể. Đây cũng là vấn
đề đổi mới đòi hỏi các nhà quản lý từ Bộ Giáo dục đến cơ sở cần nghiên cứu, tìm


4

hiểu để tìm ra cách quản lý hiệu quả nhất. Các công trình nghiên cứu nêu trên
tiếp cận từ nhiều góc độ khác nhau, tuy nhiên, các công trình này chưa có công
trình nào đi sâu nghiên cứu về: Quản lý dạy học môn tiếng Anh tại các
trung tâm ngoại ngữ quận Ba Đình, Hà Nội.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1 Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu lý luận và phân tích thực trạng quản lý dạy học môn tiếng Anh tại
các trung tâm ngoại ngữ quận Ba Đình, Hà Nội và từ đó đề xuất một số biện pháp
quản lý dạy học môn tiếng Anh tại các trung tâm ngoại ngữ tại thành phố Hà Nội
đạt hiệu quả cao hơn.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
1) Xây dựng cơ sở lý luận về quản lý dạy học môn tiếng anh tại các trung tâm
ngoại ngữ.
2) Khảo sát và phân tích thực trạng quản lý dạy học môn tiếng anh tại các
trung tâm ngoại ngữ quận Ba Đình, Hà Nội và các yếu tố ảnh hưởng tới thực trạng
này.
3) Đề xuất biện pháp quản lý dạy học môn tiếng Anh tại các trung tâm ngoại
ngữ quận Ba Đình, Hà Nội và khảo nghiệm tính cần thiết, tính khả thi của các biện
pháp đề xuất.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Quản lý dạy học môn tiếng Anh tại các Trung tâm ngoại ngữ.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Phạm vi về không gian: Luận văn nghiên cứu quản lý dạy học môn tiếng Anh
tại 5 trung tâm tiếng Anh thuộc địa bàn quận Ba Đình, Hà Nội. Cụ thể như sau:
1. Trung tâm Trí Tuệ Việt
2. Trung tâm ngoại ngữ GPA
3. Trung tâm giáo dục đào tạo Con Đường

4. Trung tâm anh ngữ Sunrise
5. Trung tâm ngoại ngữ Cây Sồi
Phạm vi về thời gian: Luận văn nghiên cứu hoạt động dạy học tiếng anh tại các
trung tâm ngoại ngữ ở quận Ba Đình , Hà Nội trong 3 năm trở lại đây.


5


5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
5.1. Phương pháp luận nghiên cứu
- Tiếp cận hệ thống:
Hoạt động dạy học môn tiếng Anh tại trung tâm ngoại ngữ là một hệ thống,
bao gồm các thành tố như mục tiêu, nội dung, phương pháp, hình thức, kiểm tra,
đánh giá kết quả hoạt động dạy học,... Quản lí dạy học môn tiếng Anh tại 5 trung
tâm tiếng Anh phải được tiến hành đồng bộ trên tất cả các thành tố của nó; đồng
thời đặt trong mối quan hệ với các hệ thống khác trong trung tâm, đảm bảo tính
chỉnh thể, toàn vẹn của hoạt động tạo nên sự cộng hưởng và sức mạnh tổng thể của
hệ thống.
- Tiếp cận hoạt động:
Hoạt động dạy học môn tiếng Anh tại trung tâm ngoại ngữ là hoạt động tự
giác của học sinh dưới sự chỉ dẫn của giáo viên về phương pháp, hình thức học tập
nhằm đạt được mục tiêu của hoạt động dạy học môn học này. Quản lí dạy học môn
tiếng Anh tại trung tâm ngoại ngữ đòi hỏi các chủ thể quản lý phải chủ động nắm
bắt các đặc trưng cơ bản của dạy học môn tiếng Anh tại trung tâm ngoại ngữ trong
mối quan hệ biện chứng của các thành tố hoạt động và mối quan hệ với các hoạt
động giáo dục khác; từ đó, có những giải pháp quản lí nhằm thay đổi nhận thức và
cách làm cụ thể trong việc xây dựng kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra, đánh giá
kết quả dạy học môn tiếng Anh tại các trung tâm ngoại ngữ.
- Tiếp cận chức năng quản lí:

Mục tiêu quản lí dạy học môn tiếng Anh tại trung tâm ngoại ngữ được hiện
thực hóa thông qua các chức năng quản lí như lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo, kiểm
tra và đánh giá hoạt động dạy học môn tiếng Anh tại trung tâm ngoại ngữ. Trong
luận văn , chúng tôi vận dụng cách tiếp cận này để xác định khung lí thuyết và đề
xuất các biện pháp quản lí dạy học môn tiếng Anh tại trung tâm ngoại ngữ.
5.2. Phương pháp nghiên cứu cụ thể
- Phương pháp nghiên cứu văn bản, tài liệu
- Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi
- Phương pháp xin ý kiến chuyên gia
- Phương pháp phỏng vấn sâu
- Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động
6


- Phương pháp xử lý số liệu bằng thống kê toán học
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
6.1. Ý nghĩa lý luận
Luận văn đã xác định được khung lý thuyết nghiên cứu quản lý dạy học
môn tiếng Anh ở các Trung tâm ngoại ngữ. Trong đó gồm có các khái niệm
(Quản lý, hoạt động dạy học môn tiếng Anh, trung tâm ngoại ngữ, quản lý hoạt
động dạy học môn tiếng Anh tại các trung tâm ngoại ngữ), Chỉ ra được nội
dung quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh tại các Trung tâm ngoại ngữ và
các yếu tố ảnh hưởng tới quản lý hoạt động này. Kết quả nghiên cứu lý luận của
luận văn góp phần làm sáng tỏ hơn một số vấn đề lý luận cơ bản về quản lý dạy
học môn tiếng Anh tại các Trung tâm ngoại ngữ trong khoa học quản lý giáo dục.
6.2. Ý nghĩa thực tiễn
Luận văn đã chỉ ra được thực trạng quản lý dạy học môn Tiếng Anh tại các
Trung tâm ngoại ngữ quận Ba Đình, Hà Nội. chỉ ra được điểm mạnh, hạn chế và
nguyên nhân dẫn tới hạn chế của quản lý hoạt động này. Từ kết quả nghiên cứu
lý luận và thực tiễn luận văn đã nêu ra các nguyên tắc đề xuất biện pháp và đề xuất

các biện pháp quản lý dạy học môn Tiếng Anh tại các Trung tâm ngoại ngữ
quận Ba Đình, Hà Nội. Kết quả nghiên cứu thực tiễn của luận văn sẽ là cơ sở
khoa học, có thể làm tài liệu tham khảo bổ ích cho chủ thể quản lý ở các Trung
tâm ngoại ngữ, giáo viên dạy học bậc tiểu học nhằm nâng cao hiệu quả của
hoạt động giáo dục tại các Trung tâm ngoại ngữ hiện nay.
7. Cơ cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, danh mục tài liệu tham khảo luận
văn gồm 3 chương
Chương 1: Cơ sở lý luận về Quản lý dạy học môn Tiếng Anh tại các Trung
tâm ngoại ngữ.
Chương 2: Thực trạng quản lý dạy học môn tiếng Anh tại các trung tâm ngoại
ngữ quận Ba Đình, Hà Nội.
Chương 3: Biện pháp quản lý dạy học môn tiếng Anh tại các trung tâm ngoại
ngữ quận Ba Đình, Hà Nội.

7


Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ DẠY HỌC MÔN TIẾNG ANH
TẠI CÁC TRUNG TÂM NGOẠI NGỮ
1.1. Dạy học môn Tiếng Anh tại các Trung tâm ngoại ngữ
1.1.1. Dạy học môn tiếng Anh
1.1.1.1.Khái niệm dạy học
Có rất nhiều quan niệm khác nhau về dạy và học. Người nghiên cứu nhận thấy
khái niệm dạy học trong các giáo trình tâm lý học sư phạm, giáo dục học đều đề cập
đến như những khái niệm xuất phát của tâm lý học sư phạm và giáo dục của nhà
trường. Nhiều quan niệm cho rằng học là một quá trình thu nhận kiến thức của nhân
loại và mục đích của việc học là để “khai trí tiến đức” như cố nhân đã dạy
[37,tr.32]. Quan niệm học đó sẽ tương ứng với khái niệm “dạy là truyền thụ kiến

thức mà nhân loại đã tích lũy được”. Ngoài ra còn rất nhiều các quan niệm khác về
dạy học.
Theo tác giả Nguyễn Ngọc Quang (2000) đã viết “học là quá trình tự giác, tích
cực, tự lực, chiếm lĩnh khái niệm khoa học (nội dung học) dưới sự điều khiển sư
phạm của giáo viên”. Như vậy học là một hoạt động với đối tượng, trong đó học
sinh là chủ thể, khái niệm khoa học là đối tượng để chiếm lĩnh. Cũng theo Nguyễn
Ngọc Quang: “ Dạy là sự điều khiển tối ưu hóa quá trình học sinh chiếm lĩnh nội
dung học, trong và bằng cách đó phát triển và hình thành nhân cách (năng lực và
phẩm chất)” [39, tr.32]. Nhân cách ở đây được hiểu là tri thức, kĩ năng và thái độ.
Từ khái niệm dạy và học trên sẽ đưa tới khái niệm dạy học. Dạy học là hai mặt
của một quá trình luôn luôn tác động qua lại, bổ sung cho nhau, quyết định lẫn nhau
thông qua hoạt động cộng tác nhằm tạo cho học sinh khả năng phát triển trí tuệ, góp
phần hoàn thiện nhân cách. “Là khái niệm chỉ hoạt động chung của người dạy và
học sinh, hai hoạt động này song song tồn tại và phát triển trong cùng một quá
trình thống nhất. Quá trình này là một bộ phận hữu cơ của quá trình giáo dục tổng
thể” [21, tr.39], trong đó:

8


Vai trò cùa nhà sư phạm là định hướng tổ chức, thực hiện việc truyền thụ tri
thức. Kĩ năng và kĩ xảo đến học sinh một cách hợp lí, khoa học - do đó luôn luôn có
vai trò và tác động chủ đạo.
Học sinh ý thức, tổ chức quá trình tiếp thu một cách độc lập, sáng tạo các hệ
thống kiến thức, kĩ năng và kĩ xảo, hình thành năng lực và thái độ đúng đắn, tạo ra
động
lực cho việc học với tư cách là chủ thể sáng tạo, hình thành nhân cách của bản thân.
Tác giả Dương Trần Bình (2016) đưa ra khái niệm: Hoạt động dạy học là
quá trình giáo viên tiến hành các thao tác có tổ chức, có định hướng và học sinh
bằng hoạt động của bản thân, từng bước có năng lực tư duy và năng lực hành

động với mục đích chiếm lĩnh các giá trị tinh thần, các hiểu biết, các kĩ năng, các
giá trị văn hóa mà nhân loại đã đạt được để trên cơ sở đó có khả năng giải quyết
được các yêu cầu thực tế đặt ra trong toàn bộ cuộc sống của mỗi học sinh [5].
Trong nghiên cứu này, chúng tôi sử dụng khái niệm dạy học theo quan điểm
của tác giả Dương Trần Bình nêu trên, và sử dụng khái niệm này làm khái niệm
công cụ nghiên cứu đề tài này.
1.1.1.2. Khái niệm dạy học môn tiếng Anh
-Khái niệm môn tiếng Anh:
Môn tiếng Anh là một môn học trong hệ thống giáo dục của Việt Nam, tiếng
Anh là ngôn ngữ thuộc nhánh miền Tây của nhóm ngôn ngữ German trong ngữ hệ
Ấn-Âu. Đây là ngôn ngữ sử dụng rộng rãi nhất thế giới. Môn tiếng Anh được hệ
thống giáo dục của Việt Nam đưa vào làm ngôn ngữ dạy học chính trong các trường
đào tạo công lập và cả dân lập.
-Khái niệm dạy học môn tiếng Anh:
Dạy học môn tiếng Anh gồm hai mặt của quá trình đó là dạy và học luôn đi
kèm biện chứng với nhau. Hoạt động dạy: “là hoạt động của giáo viên nhằm tạo ra,
tổ chức và hướng dẫn hoạt động học của học sinh, nhờ đó mà ảnh hưởng đến sự
phát triển nhân cách của học sinh” [46, tr.112]. Hoạt động học: “ là một hoạt động
của học sinh nhằm chiếm lĩnh giá trị tri thức văn hóa của nhân loại, nhờ đó mà hình
thành và phát triển những năng lực và nhu cầu của mỗi người” [46, tr.113] hay theo
tác giả Nguyễn Văn Tuấn (2009) thì hoạt động học “ là một hoạt động nhận thức


9


độc đáo của học sinh, thông qua đó học sinh chủ yếu thay đổi chính bản thân mình
và ngày càng có năng lực hơn trong hoạt động tích cực nhận thức và cải biến hiện
thực khách quan”.
Trong nghiên cứu này chúng tôi đưa ra khái niệm dạy học môn tiếng Anh như

sau: Dạy học môn tiếng Anh là quá trình giáo viên tiến hành các thao tác có tổ
chức, có định hướng và học sinh bằng hoạt động của bản thân, từng bước có năng
lực tư duy và năng lực hành động với mục đích chiếm lĩnh các kiến thức, các kĩ
năng trong chương trình môn tiếng Anh đáp ứng mục tiêu dạy học môn tiếng Anh.
1.1.2. Nội dung, hình thức dạy học môn tiếng Anh tại các trung tâm ngoại ngữ
1.1.2.1.Trung tâm ngoại ngữ
-Khái niệm Trung tâm ngoại ngữ:
Theo quyết định số 31/2007/QĐ-BGDĐT ngày 04 tháng 6 năm 2007 của
Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định về Tổ chức và hoạt động của trung
tâm ngoại ngữ - tin học [6]. Trung tâm ngoại ngữ - tin học là loại hình trung tâm
giáo dục thường xuyên chuyên về đào tạo, bồi dưỡng ngoại ngữ, tin học của hệ
thống giáo dục quốc dân. Trung tâm ngoại ngữ - tin học có tư cách pháp nhân, có
con dấu, có tài khoản riêng .
- Chức năng của Trung tâm ngoại ngữ:
Trung tâm ngoại ngữ có chức năng đào tạo, bồi dưỡng ngoại ngữ thực hành
và tin học ứng dụng theo hình thức vừa làm vừa học, học từ xa, tự học có huớng dẫn.
- Hình thức học tập của Trung tâm ngoại ngữ:
Hình thức học tập của trung tâm ngoại ngữ rất đa dạng, linh hoạt, mang tính
xã hội hóa cao, dịch vụ thuận lợi, nhằm góp phần nâng cao dân trí, nâng cao trình
độ hiểu biết, kỹ năng sử dụng ngoại ngữ, tin học cho mọi tầng lớp nhân dân, đáp
ứng nhu cầu nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho sự nghiệp công nghiệp hóa,
hiện đại hóa đất nước.
- Nhiệm vụ của Trung tâm ngoại ngữ:
Điều tra nhu cầu học ngoại ngữ, tin học, công nghệ thông tin - truyền thông
trên địa bàn, trên cơ sở đó đề xuất với cơ quan quản lý cấp trên kế hoạch mở lớp
đào tạo, bồi dưỡng, đáp ứng nhu cầu của người học.
10


Tổ chức thực hiện các chương trình giáo dục: Chương trình ngoại ngữ trình

độ A, B, C; Các chương trình bồi dưỡng ngoại ngữ, tin học khác đáp ứng nhu cầu
của người học; Tổ chức các lớp bồi dưỡng nhằm nâng cao trình độ ngoại ngữ, tin
học, công nghệ thông tin - truyền thông cho giáo viên của trung tâm và các cơ sở
giáo dục khác trên địa bàn khi có nhu cầu; Thực hiện các công việc khác có liên
quan đến ngoại ngữ như biên dịch, phiên dịch hoặc liên quan đến tin học như lập
trình, cài đặt phần mềm; Tổ chức kiểm tra, cấp chứng chỉ cho các học viên của
trung tâm đã hoàn thành chương trình theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo;
Liên kết với các trung tâm, các cơ sở ngoại ngữ - tin học khác tổ chức đào tạo, bồi
dưỡng, kiểm tra và cấp chứng chỉ ngoại ngữ, tin học, công nghệ thông tin
truyền thông; Nghiên cứu, tổng kết, rút kinh nghiệm về tổ chức và hoạt động
của trung tâm, nhằm nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng ngoại ngữ, tin học,
công nghệ thông tin - truyền thông.
1.1.2.2. Dạy học môn tiếng Anh tại các Trung tâm ngoại ngữ
-Nội dung dạy học môn tiếng Anh tại trung tâm ngoại ngữ:
Môn Tiếng Anh ở Trung tâm ngoại ngữ được dạy học theo SGK hoặc theo
các giáo trình chuẩn của các trung tâm đã được bộ giáo dục đào tạo thông qua và
phân phối chương trình do Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định.
Nôi dung chương trình được biên soạn theo các chủ điểm (theme) lặp lại, mở
rộng từ lớp 1 đến lớp 12. Dưới hệ thống các chủ điểm là chủ đề (topic). Hệ thống
chủ điểm và chủ đề là cơ sở hình thành và phát triển các khả năng ngôn ngữ. Các
khả năng ngôn ngữ được hình thành và phát triển song song với việc cung cấp kiến
thức ngôn ngữ: ngữ âm, từ ngữ và ngữ pháp:
+ Rèn luyện kỹ năng giao tiếp bằng Tiếng Anh. Kỹ năng giao tiếp là mục tiêu
của quá trình dạy học; kiến thức ngôn ngữ là phương tiện để hình thành và phát
triển các kỹ năng giao tiếp.
+ Cung cấp những tri thức về văn hóa.
+ Bồi dưỡng tư tưởng đạo đức.
-Hình thức dạy học môn tiếng Anh tại trung tâm ngoại ngữ:
Hình thức dạy học ở các Trung tâm tiếng anh theo hướng phát triển năng lực
11

của học sinh, tổ chức theo các hình thức sau đây:
+ Tổ chức hình thức học tập đa dạng; chú ý các hoạt động xã hội, ngoại
khóa, nghiên cứu khoa học, trải nghiệm sáng tạo; đẩy mạnh ứng dụng CNTT và
truyền thông trong dạy và học.
+ Hình thức dạy học khai thác các điều kiện bên ngoài Trung tâm ngoại ngữ
như tham quan thực tế cơ sở nghiên cứu; di tích lịch sử, di sản văn hóa; vườn Trung
tâm, các nguồn lực trên máy tính và Internet như thí nghiệm ảo, bài giảng điện tử,
Elearning...
+ Các hình thức dạy học thực hiện theo tiêu chí đánh giá dựa vào năng lực
đầu ra, có tính đến sự tiến bộ trong quá trình học tập, chú trọng khả năng vận dụng
trong các tình huống thưc tiễn.
Các hình thức dạy học ở Trung tâm ngoại ngữ bên cạnh sử dụng PPDH truyền
thống như thuyết trình, đàm thoại, luyện tập, giáo viên cần áp dụng các cách
khác như: dạy học giải quyết vấn đề; dạy theo tình huống; định hướng hành động...
thông thường sử dụng các hình thức dạy học với 9 phương pháp dạy học mới như:
Cải tiến PPDH truyền thống; kết hợp đa dạng PPDH; vận dụng dạy học giải
quyết vấn đề; vận dụng dạy học theo tình huống; vận dụng dạy học định hướng
hành động; tăng cường sử dụng CNTT hỗ trợ dạy học; sử dụng kỹ thuật dạy học
phát huy tính tích cực và sáng tạo; chú trọng các PPDH đặc thù bộ môn; bồi
dưỡng phương pháp học tập tích cực cho học sinh.
Hình thức dạy học tập trung bằng việc giáo viên của trung tâm trực tiếp dạy
học các kỹ năng, các nội dung, các phương pháp cho học sinh kết hợp với hình thức
dạy học trực tuyến thông qua việc giao bài tập về nhà và hỗ trợ dạy học qua Internet
để kết nối trực tuyến giữa giáo viên và học sinh trong việc luyện tập các kỹ năng.
- Phương pháp dạy học môn tiếng Anh tại trung tâm ngoại ngữ
+ Phương pháp "Active Learning" (Học tập chủ động): Phương pháp học tập
chủ động là một phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, sáng tạo và chủ
động của học sinh. Với phương pháp học tập chủ động này, giáo viên sẽ là người

tích cực hóa hoạt động nhận thức của các học sinh. Giáo viên giữ vai trò là người
hướng dẫn, còn các em là trung tâm của lớp học. Phương pháp học tập chủ động

12


này nếu áp dụng từ bậc học mầm non sẽ giúp các em rèn luyện được kỹ năng kỹ
năng tự học và làm việc theo nhóm từ bé.
+ Phương pháp "Critical thinking" (Tư duy độc lập): Phương pháp này sẽ giúp
các học sinh chủ động tìm cách giải quyết những tình huống và vấn đề phức tạp dựa
trên những suy nghĩ và quan điểm của cá nhân mình. Thông qua hình thức đặt câu
hỏi và tự khám phá, tìm câu trả lời cho những câu hỏi đó, suy nghĩ, niềm tin và
quan điểm của các em sẽ trở nên hợp lí và chính xác hơn. Việc định hướng các em
tư duy và phát triển suy nghĩ độc lập sẽ giúp quá trình dạy và học trở thành "quá
trình trao đổi chất" hai chiều đầy thú vị bên cạnh đó còn rút ngắn khoảng cách giữa
giáo viên và học sinh, tạo điều kiện để các học sinh cởi mở và năng động hơn.
+ Phương pháp "Integrated Curriculum Approach" (Phối hợp đồng thời giữa
các môn học): Sự phối hợp giữa các môn học là cực kì cần thiết để giúp các em có
cái nhìn trực diện và chính xác hơn về những kiến thức mình đã tích lũy được.
Thông qua phối hợp đồng thời các môn học, các em sẽ được rèn từ bé cách thức áp
dụng những kiến thức, kỹ năng học được ở môn này để nghiên cứu, học tập các
môn học khác: chẳng hạn như làm các bài tập được thiết kế gắn kết giữa các môn
Toán-Tiếng Việt, Toán-Tiếng Anh, Tiếng Anh-Hội họa… Với phương pháp dạy
học này, các bé sẽ rèn luyện được tính chủ động và khả năng tư duy, chứ không
theo lối mòn tách riêng từng môn học một cách khô khan.
+ Phương pháp "Learning by teaching" (Học sinh làm giáo viên): Với niềm tin
“Mỗi học sinh là một nhà lãnh đạo”, thông qua phương pháp dạy học “Học sinh
làm giáo viên”, các bé sẽ có cơ hội phát huy khả năng trình bày và tự tin thể hiện
bản thân. Qua đó, các em sẽ được rèn luyện kỹ năng làm việc nhóm, giúp phát huy
tinh thần đoàn kết, tính chia sẻ và khả năng sáng tạo.

1.2. Quản lý dạy học môn Tiếng Anh tại các Trung tâm ngoại ngữ
1.2.1. Khái niệm quản lý
Đã có rất nhiều tác giả khác nhau đưa ra khái niệm quản lý. Dưới đây chúng
tôi sẽ nêu dẫn một số khái niệm cụ thể.
Tác giả Nguyễn Quốc Chí và Nguyễn Thị Mỹ Lộc cho rằng: Quản lý là hoạt
động có định hướng, có chủ đích của chủ thể quản lý (người quản lí) đến khách thể
quản lý (người bị quản lý) trong một tổ chức nhằm làm cho tổ chức vận hành và đạt
được mục đích của tổ chức [9, tr 1]

13


Tác giả Trần Kiểm: Quản lý là những tác động hoạch định của chủ thể quản
lý trong việc huy động, kết hợp, sử dụng, điều chỉnh, điều phối các nguồn lực (nhân
lực, vật lực, tài lực) trong và ngoài tổ chức (chủ yếu là nội lực ) một cách tối ưu
nhằm đạt mục đích của tổ chức với hiệu quả cao nhất [32, tr.74].
Theo tác giả Vũ Dũng: “Quản lý là sự tác động có định hướng, có mục đích,
có kế hoạch và có hệ thống thông tin của chủ thể đến khách thể của nó” [10, tr.47].
Các định nghĩa của các tác giả dù đứng ở nhiều góc độ khác nhau, nhưng đều
có điểm chung là: Quản lý là tác động có mục đích, có kế hoạch của chủ thể quản lý
đến các đối tượng quản lý nhằm đạt mục đích của tổ chức với hiệu quả cao nhất.
Như vậy, quản lý bao gồm hai yếu tố cơ bản là : chủ thể quản lý và đối tượng quản
lý. Chủ thể quản lý và đối tượng quản lý có thể là một cá nhân, một tổ chức, một tập
thể. Giữa chủ thể quản lý và đối tượng quan lý có mối quan hệ chặt chẽ với nhau,
ảnh hưởng qua lại với nhau, tương tác nhau thông qua những công cụ, phương pháp
để cùng hướng tới đạt mục tiêu quản lý.
1.2.2. Khái niệm quản lý dạy học môn tiếng Anh ở trung tâm ngoại ngữ
Từ việc phân tích một số khái niệm như: quản lý, hoạt động dạy học môn tiếng
Anh, Trung tâm ngoại ngữ, tác giả cho rằng, khái niệm quản lý dạy học môn tiếng
Anh tại trung tâm ngoại ngữ được trình bày như sau: “Quản lý HĐDH môn tiếng

Anh tại trung tâm ngoại ngữ là những tác động hướng đích của chủ thể quản lý đến
khách thể quản lý nhằm đảm bảo HĐDH môn tiếng Anh được diễn ra đúng
hướng, thực hiện thành công mục tiêu, nhiệm vụ dạy học môn học này”.
1.2.3. Nội dung quản lý dạy học môn tiếng Anh tại các Trung tâm ngoại ngữ
1.2.3.1.Nội dung thứ nhất: Quản lý mục tiêu dạy học môn tiếng Anh tại các Trung
tâm ngoại ngữ
Quản lý mục tiêu dạy học môn tiếng Anh nhằm đảm bảo mục tiêu dạy học
được xây dựng hợp lý và được thực hiện trọn vẹn. Mục tiêu dạy học môn tiếng Anh
phải phản ánh một cách cô đọng, đầy đủ, thực tiễn và khả thi. Quản lý mục tiêu dạy
học phải được thường xuyên rà soát, bổ sung, điều chỉnh kịp thời. Cán bộ quản lý
phải xây dựng kế hoạch định kỳ nhằm so sánh, đối chiếu mục tiêu với kết quả đạt

14