Công tác bồi thường giải phóng mặt bằng đất nông nghiệp trên địa bàn quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội (Luận văn thạc sĩ)

VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

THÁI VÂN ANH

CÔNG TÁC BỒI THƢỜNG GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG
ĐẤT NÔNG NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN NAM TỪ LIÊM,
THÀNH PHỐ HÀ NỘI

Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
Mã số

: 60.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. NGUYỄN TRỌNG XUÂN

Hà Nội - 2017


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan bản luận văn này là công trình nghiên cứu của tôi với sự
hướng dẫn của PGS.TS. Nguyễn Trọng Xuân. Các số liệu, kết quả nêu trong luận
văn là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng.
TÁC GIẢ LUẬN VĂN

THÁI VÂN ANH

MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ....................................................................................................................... 1
Chương 1: CƠ SỞ KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN VỀ CÔNG TÁC BỒI
THƢỜNG GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG ĐẤT NÔNG NGHIỆP PHỤC VỤ CHO
QUÁ TRÌNH CÔNG NGHIỆP HÓA, ĐÔ THỊ HÓA .............................................. 6
1.1. Cơ sở khoa học về bồi thường giải phóng mặt bằng đất nông nghiệp.......................... 6
1.2. Các chính sách bồi thường, hỗ trợ khi thu hồi đất ở Việt Nam ................................... 17
1.3. Khái quát về công tác bồi thường, hỗ trợ khi thu hồi đất nông nghiệp trên địa bàn
thành phố Hà Nội trong thời gian qua .................................................................................. 26
Chương 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG ĐẤT
NÔNG NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN NAM TỪ LIÊM ................................. 28
2.1. Đặc điểm kinh tế, xã hội của quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội ....................... 28
2.2. Thực trạng công tác giải phóng mặt bằng đất nông nghiệp trên địa bàn quận Nam
Từ Liêm.................................................................................................................................. 42
Chương 3: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC GIẢI PHÓNG MẶT
BẰNG ĐẤT NÔNG NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN NAM TỪ LIÊM ........... 69
3.1. Bối cảnh trong nước và của Thủ đô Hà Nội có tác động đến công tác thu hồi đất
nông nghiệp của quận Nam Từ Liêm.................................................................................... 69
3.2. Quan điểm, định hướng công tác thu hồi đất nông nghiệp của quận Nam Từ Liêm. 70
3.3. Giải pháp hoàn thiện công tác thu hồi đất nông nghiệp của quận Nam Từ Liêm...... 71
KẾT LUẬN ................................................................................................................. 77
TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................... 78


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

BT,HT

: Bồi thường, hỗ trợ

CNH - HĐH : Công nghiệp hóa, hiện đại hóa
GCNQSDĐ : Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
GPMB

: Giải phóng mặt bằng

HĐ BTHT

: Hội đồng Bồi thường hỗ trợ

LĐĐ

: Luật Đất đai

LĐTBXD

: Lao động Thương binh xã hội

NN

: Nông nghiệp

QĐ

: Quyết định

TCKH

: Tài chính – Kế hoạch

TCT

: Tổ công tác

TĐC

: Tái định cư

TLSX

: Tư liêu sản xuất

TNMT

: Tài nguyên môi trường

TP

: Thành phố

UBND

: Ủy ban nhân dân


DANH MỤC BẢNG

Bảng 2.1 : Giá trị sản xuất các ngành kinh tế của quận Nam Từ Liêm… ................. 31
Bảng 2.2: Kết quả thực hiện kế hoạch sử dụng đất năm 2015 quận Nam
Từ Liêm…………………………………………….................... ............ 35

Bảng 2.3 : Một số dự án đang triển khai trên địa bàn quận Nam Từ Liêm ................ 61


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Đất đai là tài nguyên quý giá của quốc gia và là tư liệu sản xuất đặc biệt
không thể thiếu và không thể thay thế, là cơ sở phân bố dân cư, xây dựng các cơ sở
kinh tế-xã hội. Đất đai là nguồn tài nguyên có giới hạn về số lượng và cố định về
không gian, không thể di chuyển theo ý muốn chủ quan của con người. Bởi vậy việc
sử dụng tốt tài nguyên đất đai nhằm đạt hiệu quả cao nhất là vấn đề mà mọi địa
phương đều quan tâm.
Trong những năm gần đây, việc xây dựng cơ sở hạ tầng, khu công nghiệp,
khu đô thị mới đã phát triển nhanh, đây là một trong những tiền đề quan trọng để
đẩy nhanh hơn tiến trình CNH - HĐH đất nước, đưa nước ta sớm trở thành một
nước công nghiệp. Để thực hiện mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước,
một diện tích lớn đất đai, trong đó chủ yếu là đất tại các khu vực nông thôn được
thu hồi sử dụng vào mục đích phát triển công nghiệp, phát triển đô thị, xây dựng cơ
sở hạ tầng. Việc thu hồi đất trong nhiều năm qua đã tác động lớn tới đời sống nhân
dân và tình hình kinh tế - xã hội khu vực có đất bị thu hồi ở cả hai góc độ tích cực
và tiêu cực.
Chính sách bồi thường của Nhà nước, việc thực thi chính sách, pháp luật của
một số địa phương còn chưa thực sự thỏa đáng cũng là nguyên nhân gây nên những
bất hợp lý, nhiều vụ khiếu nại, tố cáo, khiếu kiện đông người, kéo dài tạo ra những
điểm nóng về chính trị, xã hội. Một chính sách hợp lý phải bảo đảm hài hòa giữa lợi
ích của Nhà nước, của nhà đầu tư và người có đất bị thu hồi, nhưng đồng thời cũng
phải có tác dụng ngăn chặn những người có tư tưởng cơ hội, lợi dụng nhu cầu bức
thiết của Nhà nước để đưa ra những đòi hỏi bất hợp lý.
Trong nhiều năm qua, Nhà nước đã xây dựng, ban hành và triển khai nhiều
văn bản chính sách, pháp luật về bồi thường cho người có đất bị thu hồi. Những bất
cập đã được chỉnh sửa, bổ sung thường xuyên nhằm đáp ứng được những đòi hỏi

của thực tế. Tuy nhiên, công tác thu hồi đất, bồi thường cho người có đất bị thu hồi
vẫn là những vấn đề phức tạp, gây ra tình trạng khiếu kiện đông người, ảnh hưởng
đến tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội.

1


Quận Nam Từ Liêm là một quận mới được thành lập sau khi tách từ huyện
Từ Liêm trước đây, là quận có tốc độ đô thị hóa nhanh thì vấn đề này cũng vô cùng
phức tạp. Mặc dù công tác hỗ trợ thu hồi đất trong những năm gần đây được cải
thiện hơn rất nhiều nhưng trong quá trình tổ chức thực hiện vẫn còn nhiều vướng
mắc, làm chậm tiến độ giải phóng mặt bằng, chậm tiến độ thực hiện dự án đầu tư,
ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn, hiệu quả đầu tư của nền kinh tế.
Nhằm phân tích và đánh giá thực trạng công tác bồi thường GPMB đất nông
nghiệp trên địa bàn quận Nam Từ Liêm. Qua đó chỉ ra những vấn đề bất cập làm
ảnh hưởng đến tiến độ GPMB trong thời gian vừa qua và đề xuất một số giải pháp
nhằm hoàn thiện công tác giải phóng mặt bằng, góp phần đẩy nhanh tiến độ thực
hiện dự án trên địa bàn quận Nam Từ Liêm, Thành phố Hà Nội. Vì vậy, tôi đã chọn đề
tài:“Công tác bồi thường giải phóng mặt bằng đất nông ng

trên địa bàn quận

Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội” để nghiên cứu luận văn Thạc sỹ kinh tế.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Đã có nhiều công trình nghiên cứu về vấn đề GPMB, bồi thường, hỗ trợ khi
Nhà nước thu hồi đất như bài viết của PGS.TS Nguyễn Thị Nga và Bùi Mai Liên
trên Tạp chí Luật học về “Những tồn tại, vướng mắc phát sinh trong quá trình áp
dụng các phương thức bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất” đã khẳng định tính tất
yếu khách quan của việc thu hồi đất cho sự nghiệp CNH - HĐH đất nước [14]. Tác
giả cũng đặt ra vấn đề Nhà nước cần có trách nhiệm bù đắp những tổn thất, thiệt hại

về vật chất cũng như tinh thần cho người dân khi mất đất. Điều đó được thể hiện
bằng các hoạt động bồi thường, hỗ trợ cho người dân một cách hợp lý, đảm bảo hài
hòa các lợi ích chính đáng của họ.
Trong công tác GPMB, thu hồi đất vấn đề bồi thường, hỗ trợ là những nội
dung quan trọng trong quản lý Nhà nước đối với đất đai, PGS. TS Nguyễn Thị Nga
còn có bài viết: “Pháp luật về trình tự, thủ tục thu hồi đất, bồi thường và giải phóng
mặt bằng và những vướng mắc nảy sinh trong quá trình áp dụng” trên tạp chí Luật
học số 11/2010. Bài viết đã phân tích, đánh giá những quy định của pháp luật hiện
hành đồng thời chỉ ra những vướng mắc nảy sinh trong quá trình áp dụng các quy
định của pháp luật về lĩnh vực này, trên cơ sở đó đưa ra những giải pháp có tính khả
thi cho việc hoàn thiện pháp luật về lĩnh vực này.

2


TS Trần Quang Huy có bài viết “Chính sách hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi
đất” trên Tạp chí Luật học số 10/2010 [10]. Bài viết phân tích những nhu cầu trong
việc sử dụng đất cho quá trình công nghiệp hóa, đô thị hóa ở Việt Nam là rất lớn để
từ đó đưa ra những cơ sở pháp lý cho việc thực thi những chính sách hỗ trợ khi Nhà
nước thu hồi đất.
Về cơ bản các công trình nghiên cứu trên đã đưa ra những lý luận và phân
tích sâu sắc về vấn đề bồi thường, hỗ trợ người dân khi thực hiện GPMB, thu hồi
đất đai. Đây sẽ là những tài liệu tham khảo vô cùng hữu ích cho học viên trong việc
nghiên cứu vấn đề bồi thường, hỗ trợ khi nhà nước thu hồi đất nông nghiệp trên địa
bàn quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Làm rõ thực trạng công tác giải phóng mặt bằng đất nông nghiệp trên địa bàn
quận Nam Từ Liêm Thành phố Hà Nội, để thấy rõ những khó khăn, vướng mắc và
đưa ra một số kiến nghị cũng như giải pháp nhằm đẩy nhanh tiến độ GPMB trên địa

bàn quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt được mục đích nêu trên thì luận văn cần giải quyết những nhiệm vụ sau:
- Hệ thống hóa cơ sở khoa học về bồi thường GPMB đất nông nghiệp
- Phân tích, đánh giá thực trạng công tác GPMB, thu hồi đất nông nghiệp trên
địa bàn quận Nam Từ Liêm hiện nay.
- Đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện công tác GPMB đất nông nghiệp trên
địa bàn quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là thực trạng công tác GPMB, thu hồi đất
nông nghiệp trên địa bàn quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi về không gian: quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội.
- Phạm vi thời gian: giai đoạn 2014- 2016

3


5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu tài liệu
Các tài liệu, số liệu cho luận văn được thu thập qua các tài liệu, giáo trình
được nghiên cứu trong quá trình học tập; các tài liệu liên quan phân tích về chế độ
chính sách, pháp luật ...
Số liệu thứ cấp dạng thô được tổng hợp từ các nguồn tài liệu sẵn từ các báo
cáo của phòng, ban chuyên môn của quận Nam Từ Liêm trong việc bồi thường, hỗ trợ
cho người dân bị thu hồi đất trên địa bàn quận Nam Từ Liêm và được xử lý trên phần
mềm Excel.
Phương pháp so sánh
Là phương pháp được sử dụng chủ yếu ở chương 2 nhằm xác định xu hướng

và tốc độ phát triển kinh tế của quận Nam Từ Liêm cũng như công tác GPMB thu hồi
đất qua các năm.
Phương pháp phân tích tổng hợp
Là phương pháp được sử dụng chủ yếu trong chương 3 nhằm phân tích, tổng
hợp đánh giá và đưa ra những giải pháp nhằm đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng
đất nông nghiệp trên địa bàn quận Nam Từ Liêm.
Ngoài ra trong quá trình phân tích việc kết hợp phương pháp phân tích định
tính và phương pháp phân tích định lượng nhằm giúp làm sáng tỏ thực trạng công tác
giải phóng mặt bằng ở quận Nam Từ Liêm.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
Luận văn đã hệ thống hóa lại những cơ sở lý luận và thực tiễn về bồi thường,
hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất nông nghiệp; phân tích và làm rõ cơ chế chính sách
về bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất nông nghiệp.
Luận văn cũng phân tích các nội dung quy định về bồi thường, hỗ trợ khi
Nhà nước thu hồi đất nông nghiệp, đánh giá thực trạng công tác GPMB, thu hồi đất
nông nghiệp trên địa bàn quận Nam Từ Liêm thành phố Hà Nội. Qua đó chỉ ra
những thành công đã đạt được cũng như những hạn chế tồn tại và nguyên nhân của
những tồn tại đó. Trên cơ sở đó, luận văn cũng đề ra một số giải pháp cụ thể nhằm
đẩy nhanh tiến độ GPMB, thu hồi đất nông nghiệp thực hiện dự án trên địa bàn
quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà nội.

4


Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể là tài liệu tham khảo hữu ích cho
những người quan tâm đến vấn đề này, cũng có thể là tài liệu tham khảo thiết thực
cho cơ quan quản lý và những người trực tiếp làm việc trong lĩnh vực hoạt động
giải phóng mặt bằng phục vụ cho công cuộc đô thị hóa, công nghiệp hóa.
7. Cơ cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn được chia thành 3 chương:

Chương 1: Cơ sở khoa học và thực tiễn về công tác bồi thường giải phóng
mặt bằng đất nông nghiệp phục vụ cho quá trình công nghiệp hóa, đô thị hóa.
Chương 2: Thực trạng công tác giải phóng mặt bằng đất nông nghiệp trên
địa bàn quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội
Chương 3: Giải pháp hoàn thiện công tác giải phóng mặt bằng đất nông
nghiệp trên địa bàn quận Nam Từ Liêm.

5


Luận văn đầy đủ ở file: Luận văn full