Bài 16. Ôn tập tác phẩm trữ tình

KHỞI ĐỘNG


1

?
x

?
a

?
N

?
g

2
b
?

3

?
?
ắ ?
M T
t

?

H

?
á

c?

?
N

?
ú

i?

l?

ư?

q
?

u
?

á?
a

đ
è

? ?

o
?

n
?

g
?

a
?

n
?

g
?

à
?

i
?

C
c
?

a
?

c
?

ô
?

n
?

s
?

ơ
?

n
?

P
?p

?h

?ò

?g

i
?

á
?

v
?

ề
?

k
?

n
?

ư
?

ớ
?

?c

4
5
6

h?

ồ
?

i?

h
?

ư?

ơ
?

n
?

b
?

á?

n
?

H
h
?

t?

r
?

ô
?

i
?

g
?

n
?

g
?

ẩ
ẫ
?

u
?

t?

h

?

ư?

r?

?
ằ

? t?
m
M

?
h

á?

?
n

?
g

?
g

i?

?tT

ĩ
?

n
?

h
?

d
?

ạ?

t?

ứ
?

v
?

7
8
t
?

9
10

i
?

ế
?

n
?

g
?

g
?

à
?

t?

r?
R

ư?

a
?

t?

h
?

i?

ê
?

n
?

t?

r?

ư
ữ
?

ờ
?

n
?

g
?

v

?

ã?

n
?

s
?

a
?

u
?

p
?

h
?

ú
?

t?
T

c
?

h
?

i?

a
?

l?

y
?

n
?

đ
? ế
?

n
?

c?

h
?

ơ

?

iì
?

n
?

h
?

à
?

s
?

ô
?

g
?

n
?

ú
?

i?

n
N
?

ư
?

ớ?

c
?

n
?

a
?

m
?

c
?

ả
?

n
?

h
?

k
?

h
?

u
?

y
?

a
?

11
12
13
14

b
?

ạ?

n

?

i?

n
?

ê?

?
n

?
g

ọ
?

n
?

g
?

h
?

15s
16s
17s

18s
19s
20s
21s
22s
23s
24s
25s
26s
27s
28s
29s
30s
12s
13s
14s
10s
11s
8s
9s
3s
4s
5s
6s
7s

ình
ảnh
nhân
vật

ta
giữa
cảnh
tợng
thiên
nhiên
nên
thơ
h
ôn
hơgợi
ngữ
thể
bình
hiện
một
dị
bài
cách
thơ
chân
cho
thấy
thực
tác
mà
giả
sâu
vừa
sắc

rất
tình
trân
yêu
trọng
quê
ơ
ra
một
cảnh
t
ợng
một
vùng
quê
trầm
lặng
mà
không
đì
?đ
Bài
thơ
miêu
tả
cảnh
hùng
vĩ
của
thác

nthơ
ớcxuân
vừa
nói
đã
gợi
về
những
kỉ
niệm
đẹp
đẽ
của
tuổi
và
tình
bx
ài
thơ
hơ
y
thơ
thơ
là
thể
mở
Bài
đoạn
nói
ợc

hiện
ra
thơ
lập
lên
một
ngâm
đ
hào
ý
tình
ợc
bằng
không
làm
khí
khúc
cảm
cách
trên
chiến
gian
cho
quê
cố
đ
cứ
thấy
ờng
thắng

h
tình
ơng
rộng
từ
nỗi
sâu
dựng
Bắc
mãi
và
sầu
khát
bởi
lắng
vào
lên
chia
trăng
vọng
tình
kinh
trong
li
của
thái
huống
thành
khoảnh
ng

bình
ời
soi
Huế
chinh
khó
ch
kh
th
Bài
thơ
thể
hiện
tình
yêu
thiên
nhiên,
lòng
yêu
n
ớc
sâu
nặn
nở
cho
ý trong
thức
ta ánh
thấy
độc

sự
lập
giao
tự
chủ
hoà
và
trọn
quyết
vẹn
tâm
giữa
tiêu
con
diệt
nghoà
ời
địch
và
thiê
ắm
mthơ
chất
thiết
của
một
trắng,
ng
ời
son

sống
sắt
xa
của
quê
ng
lâu
ời
phụ
ngày,
nữ
trong
Việt
khoảnh
Nam
ngà
k
đây
vẫn
lên
sự
sống
của
con
ng
ời
trong
sự
hợp
với

lên
phong
cách
sống
của
nhà
thơ
.
nh
cảm
gia
đình
đã
làm
sâu
sắc
thêm
tình
quê
h
ơng
đấ
Cung trung
bầu
củagiáo
trời
dân
sau
tập
lẫn

lúc
tộc
bạn
đêm
mặt
tiễn
tađến
ởchồng
n
vắng
thời
ớcchơi
đầy
đại
ra
sức
nhà
trậncủa
xuân
Trần
phong
thái
ung
dung
lạc
quan
Bác họ
vừa cảm thông
vừa đặt
cho chân

số phận
vềchìm
quê cũ.
nổi của


Tiết 66:

ÔN tập Tác phẩm trữ tình

Tác phẩm trữ tình là văn bản biểu hiện tình cảm, cảm xúc của tá
giả trớc cuộc sống.
- Thơ là thể loại văn học phù hợp để biểu hiện tình cảm, cảm xúc,
tuy nhiên cũng có
những loại văn xuôi trữ tình hoặc mang đậm chất trữ tình nh tuỳ
bút.

* Ca dao trữ tình: là loại thơ trữ tình biểu hiện
những tình cảm nguyện vọng tha thiết cảm động
của quần chúng nhân dân vốn đợc lu hành trong dân
gian.
* Thơ trữ tình: là loại văn học phù hợp để thể hiện
tình cảm, cảm xúc của con ngời trớc cuộc sống muôn
màu muôn vẻ.
*Tuỳ bút tr tỡnh: là loại văn xuôi thiên về biểu hiện
tình cảm, cảm xúc của ngời viết.

- Tình cảm cao
đẹp và thiêng
liêng sâu nặng.

- Tình yêu quê h
ơng đất nớc.
- Niềm tự hào
dân tộc.


Tiếtư66:ưưư
Ônưtậpưtácưphẩmưtrữưtình
Tiết 66:
ÔN tập Tác phẩm trữ tình
1.ưNêuưtênưtácưgiảưcủaưnhữngưtácưphẩmưsau?
Tácưphẩm

Tácưgiả

Đỗ Phủ
1 Bài ca nhà tranh bị gió thu
phá (Thi thánh)
2 Cảm nghĩ trong đêm thanh
Lí Bạch
tĩnh(Thi tiên)
3 Phò giá về kinh

Trần Quang Khải

4 Tiếng gà tra

Xuân Quỳnh

5 Cảnh khuya

Hồ Chí Minh
6 Ngẫu nhiên viết nhân buổi
Hạ Tri Chơng
mới về quê
7. Bạn đến chơi nhà
Nguyễn Khuyến
8. Buổi chiều đứng ở phủ Thiên
Trần Nhân Tông (Vua thời Trầ
Trờng trông ra


Tiết 66:

ÔN tập Tác phẩm trữ tình

2.ưSắpưxếpưtênưtácưphẩmưkhớpưvớiưnộiưdungưbiểuưhiện:

Tácưphẩm
Nộiưdungưtưưtưởng,ưtìnhưcảm
1, Bài ca nhà tranh bị a,ưNhânưcáchưthanhưcaoưvàưsựưgiaoưhoàư
đốiưvớiưthiênưnhiên
gió thu phá
2, Qua Đèo Ngang

b,ưTìnhưyêuưthiênưnhiên,lòngưyêuưnướcưsâuư
nặngưvàưphongưtháiưungưdungưlạcưquan

3, Ngẫu nhiên viết
nhân buổi mới về
quê

4, Sông núi nớc Nam

c,ưTìnhưcảmưquêưhươngưsâuưlắngưtrongư
khoảnhưkhắcưđêmưvắng

5, Tiếng gà tra

e,ưNỗiưnhớưthươngưquáưkhứưđiưđôiưvớiưnỗiư
buồnưđơnưlẻưthầmưlặngưgiữaưnúiưđèoư
hoangưsơ

6, Bài ca Côn Sơn
7, Cảm nghĩ trong
đêm thanh tĩnh
8, Cảnh khuya

d,ưTinhưthầnưnhânưđạoưvàưlòngưvịưthaưcaoư
cả

G,ưýưthứcưđộcưlậpưtựưchủưvàưquyếtưtâmư
tiêuưdiệtưđịch
H,ưTìnhưcảmưquêưhươngưchânưthànhưphaư
chútưxótưxaưlúcưmớiưtrởưvềưquê


Câu 2: Tên tác phẩm khớp với nội dung tư tưởng, tình cảm biểu hiện
Tác phẩm

Nội dung tư tưởng, tình cảm được biểu hiện

Bài ca nhà tranh bị gió thu phá. Tinh thần nhân đạo và lòng vị tha cao cả.
Qua Đèo Ngang
Ngẫu nhiên viết nhân buổi
mới về quê
Sông núi nước Nam

Nỗi nhớ thương quá khứ đi đôi với nỗi buồn đơn lẻ
thầm lặng giữa núi đèo hoang sơ .
Tình cảm quê hương chân thành pha chút xót xa lúc
mới trở về quê .
Ý thức độc lập tự chủ và quyết tâm tiêu diệt địch .

Tiếng gà trưa

Tình cảm gia đình, quê hương qua những kỉ niệm
đẹp của tuổi thơ

Bài ca Côn Sơn

Nhân cách thanh cao và sự giao hào tuyệt đối với thiên
nhiên .

Cảm nghĩ trong đêm thanh
tĩnh
Cảnh khuya

Tình cảm quê hương sâu lắng trong khoảnh khắc đêm
vắng .
Tình yêu thiên nhiên, lòng yêu nước sâu nặng và
phong thái ung dung lạc quan .

Tiết 66:

ÔN tập Tác phẩm trữ tình

3. Hóy sp xp li tờn tỏc phm ( hoc on trớch ) khp vi th th :

Tácưphẩm

Trờn ng hnhThểưthơ
quõn xa
1. Sau phút chia ly
a. Lục bát
Sụng
u
nỳi
ging
nc
ỏnh
Nam
trng
vua
ri
Nam
Dng
chõn
bờn
xúm
Chng

Cụn
thỡ
Sn
i sui
cừi
xa
chy
ma
rỡnh
giú
rm

2. Qua Đèo Ngang

b. Thất ngôn tứ tuyệt Đờng luật

Vng
Ng
vc
mt
sỏch
t
tri
ph
chia
sng
x
s
Ting
g

ai
nhy

:
Ta
Thip
nghe
thỡ
nh
v
ting
bung
n
c
cm
chiu
bờn
tai.
3. Bài ca Côn Sơn
c. Song thất lục bát chn
Ngng
d trụng
c
u
sao
nhỡn
phm
trng
n
sỏng,

õy
4. Tiếng gà tra Gic
d.
Thất
ngôn
cú
Đngn
ờng luật
Cc
cc
tỏc
cc
ta
oỏn
Cụn
sn
cú
theo
ỏ
rờu
óbát
cỏch
phi,

e. Các thể thơ khác
5. Cảm nghĩ trong
đêm
Chỳng
Cỳi
u

my
nh
nht
cnh
hng.
phi
tanờm.
v.
Nghe
sao
ng
nng
tra
Tuụn
ta ngi
mu
trờn
mõy
ỏ
bic,
nh
tri
ngi
ngn
chiu
nỳi
xanh.
thanh tĩnh
6. Sông núi nớcChn
NamNghe

chõnchng
micũn ngonh li

Hmbn
Dng

v tui
thhóy trụng sang
BnNghe
Tiờu gi
Tng
thip




3. Tên tác phẩm ( hoặc đoạn trích ) khớp với thể thơ :
Tác phẩm
Sau phút chia li
(Trích Chinh phụ ngâm khúc)
Qua Đèo Ngang
Bài ca Côn Sơn ( Côn Sơn ca )

Thể thơ
Song thất lục bát
Thất ngôn bát cú Đường luật
Lục bát

( dịch thơ )
Tiếng gà trưa

Thơ năm chữ (có biến đổi linh
hoạt)

Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh
(Tĩnh dạ tứ)
Sông núi nước Nam
(Nam quốc sơn hà)

Ngũ ngôn tứ tuyệt (cổ thể)
Thất ngôn từ tuyệt


Tiết 66:

ÔN tập Tác phẩm trữ tình

4. Xác định ý kiến không chính xác bàn về thơ, tác phẩm trữ tình và
văn biểu cảm:

a) Đã là thơ thì nhất thiết chỉ đợc dùng phơng thức biểu cảm.
b) Thơ trữ tình là một kiểu văn bản biểu cảm.
c) Ca dao trữ tình là một kiểu văn bản biểu cảm.
d) Tuỳ bút cũng là một kiểu văn bản biểu cảm.
e) Thơ trữ tình chỉ đợc dùng lối nói trực tiếp để biểu hiện
tình cảm, cảm xúc.
g) Thơ trữ tình có thể biểu hiện gián tiếp tình cảm, cảm xúc
qua kể chuyện, miêu tả và lập luận
h) Ngôn ngữ thơ trữ tình cần cô đọng, giàu hình ảnh và gợi
cảm

i) Thơ trữ tình phải có một cốt truyện hay và một hệ thống
nhân vật đa dạng.
k) Thơ trữ tình phải có một hệ thống lập luận chặt chẽ.


Tiết 66:

ÔN tập Tác phẩm trữ tình

5.ưĐiềnưvàoưchỗưtrốngưtrongưnhữngưcâuưsau:
a, Khác với tác phẩm của các cá nhân, ca dao trữ
truyền
tình ( trớc đây) là những bàitập
thơ, câu
thơ có
miệng
thể
tính chất............ và.....................
lục bát
b,Thể thơ đợc ca dao trữ tình sử dụng nhiều nhất
là................
so sánh, n d, nhõn húa
c, Một số thủ pháp nghệ thuật thờng gặp trong ca
dao trữ tình là..........................................


Tiết 66:

ÔN tập Tác phẩm trữ tình

Tình cảm cảm xúc có thể bộc lộ theo 2 cách đó là:
- Biểu hiện trực tiếp( biểu lộ qua những tiếng
kêu, lời than, dấu chấm cảm.....)
- Biểu hiện gián tiếp( thông qua những hình
ảnh, câu chuyện về đối tợng để bộc lộ tình cảm,
cảm xúc)
Khi phân tích, bình giá và thởng thức tác phẩm trữ
tình không đợc thoát li khỏi văn bản song không chỉ
dừng ở mặt ngôn từ văn bản. Phải thông qua ngôn từ
giàu chất khơi gợi, những cảnh vật, sự việc đợc miêu
tả, tờng thuật, đôi khi qua cả những lập luận,... mà


VUI ĐỂ HỌC
Câu 1: Câu thơ sau của tác giả nào, trong bài thơ
nào?
“Mục đồng sáo vẳng trâu về hết,
Cò trắng từng đôi liệng xuống đồng”
a.­­Trần­Quang Khải – Phò giá về kinh
b.­­Nguyễn­Trãi –­Côn­Sơn­ca.
c.­­Trần
Nhân Tông – Thiên Trường vãn vọng.
c.
d.­Hồ Xuân Hương – Bánh trôi nước


VUI ĐỂ HỌC
Câu 2: Đoạn văn sau của tác giả nào, trong văn
bản nào?
“Tôi yêu sông xanh, núi tím; tôi yêu đôi mày ai

như trăng mới in ngần và tôi cũng xây mộng ước
mơ, nhưng yêu nhất mùa xuân không phải là vì
thế.”
a.­­Thạch Lam – Một thứ quà của lúa non: cốm

b.­­Vũ Bằng – Mùa xuân của tôi.
b.
c.­­Nguyễn Khuyến – Bạn đến chơi nhà.
d.­­Minh Hương– Sài gòn tôi yêu.


VUI ĐỂ HỌC
Các bức chân dung và hình
ảnh minh họa sau đây gợi
em nhớ đến những tác giả
và tác phẩm nào?


Trần Quang Khải
(1241-1294)

Tụng giá hoàn kinh sư (Phò
giá về kinh)


NGUYỄN TRÃI
(1380­–­1442)

CÔN SƠN CA
(Bài ca Côn Sơn)

THIÊN TRƯỜNG VÃN VỌNG
(Buổi chiều đứng ở Phủ Thiên Trường trông ra )
Trần Nhân Tông (1258-1308)


BÁNH TRÔI NƯỚC

HỒ XUÂN HƯƠNG
(Bà chúa thơ Nôm)


QUA ĐÈO
NGANG
(Bà Huyện
Thanh Quan)


TĨNH DẠ
TỨ
(Cảm nghĩ
trong đêm
thanh tĩnh)

VỌNG LƯ
SƠN BỘC
BỐ
(Xa ngắm
thác núi

Lư)


HỒI HƯƠNG NGẪU THƯ
(Ngẫu nhiên viết nhân b uổi mới về quê)
HẠ TRI CHƯƠNG (659 – 744)


Mao ốc vị thu phong sở phá ca
(Bài ca nhà tranh bị gió thu phá)


HỒ­CHÍ­MINH
(1890­–­1969)

RẰM THÁNG GIÊNG
(Nguyên tiêu)


Tiếng gà trưa