Bóng chuyền dành cho sinh viên chuyên ngành GDTC hệ đại học

TRƢỜNG ĐẠI HỌC QUẢNG BÌ NH

KHOA GIÁO DỤC THỂ CHẤT - QP
--------  ---------

GIÁO TRÌNH
(Lƣu hành nội bộ)

BÓNG CHUYỀN
(Dành cho sinh viên chuyên ngành GDTC hệ đại học)

Tác giả: Ths. CAO PHƢƠNG

Năm 2017
1


MỤC LỤC
LỜI NÓI ĐẦU ...................................................................................................................................................9
CHƢƠNG I. LÝ THUYẾT CHUNG ................................................................................................................10
1.1 Lịch sử phát sinh và phát triển môn bóng chuyền ................................................................................. 10
1.1.1. Sự hình thành, phát triển môn bóng chuyền trên thế giới ............................................................ 10
1.1.2. Lịch sử phát sinh và phát triển môn bóng chuyền ở Việt Nam qua các thời kỳ ............................. 14
1.2 Ảnh hưởng và tác dụng của tập luyện bóng chuyền đối với cơ thể....................................................... 18
1.2.1 Đặc điểm của môn bóng chuyền ..................................................................................................... 18
1.2.2 Ảnh hưởng và tác dụng của tập luyện bóng chuyền đối với cơ thể ................................................ 18
1.3 Phương pháp giảng dạy kỹ thuật bóng chuyền ...................................................................................... 19
1.3.1 Giai đoạn giảng dạy ban đầu ........................................................................................................... 19
1.3.2 Giai đoạn giảng dạy đi sâu............................................................................................................... 19
1.3.3 Giai đoạn cũng cố, hoàn thiện kỹ năng – kỹ xảo vận động ............................................................. 19
1.3.4 Giảng dạy kỹ thuật bóng chuyền mini ............................................................................................. 19

1.4 Luật – phương pháp tổ chức thi đấu và trọng tài .................................................................................. 19
1.4.1 Luật bóng chuyền (trích dẫn luật bóng chuyền trong nhà 2012) .................................................... 19
SÂN BÃI VÀ DỤNG CỤ THI ĐẤU ........................................................................................................... 20
Điều I: Sân thi đấu ........................................................................................................................................ 20
1. Kích thƣớc: ........................................................................................................................................... 20
2. Mặt sân ................................................................................................................................................. 20
3. Các đƣờng trên sân: (Hình 2) ............................................................................................................... 20
5. Nhiệt độ: ............................................................................................................................................... 22
6. Ánh sáng:.............................................................................................................................................. 22
Điều II: Lƣới và cột ...................................................................................................................................... 22
1. Chiều cao của lƣới ................................................................................................................................ 22
2. Cấu tạo.................................................................................................................................................. 22
3. Băng giới hạn ....................................................................................................................................... 23
4. Ăng ten ................................................................................................................................................. 23
5. Cột lƣới: (Hình 3) ................................................................................................................................. 23
6. Thiết bị phụ .......................................................................................................................................... 23
Điều III: Bóng .............................................................................................................................................. 23
1. Bóng chuẩn ........................................................................................................................................... 24

2


2. Tính đồng nhất của bóng ...................................................................................................................... 24
3. Hệ thống sử dụng 3 bóng...................................................................................................................... 24
NHỮNG NGƢỜI THAM GIA .................................................................................................................... 24
Điều IV: Đội bóng ........................................................................................................................................ 24
1. Thành phần của đội: ............................................................................................................................. 24
2. Vị trí của đội bóng ................................................................................................................................ 25
3. Trang phục: ........................................................................................................................................... 25
4. Thay đổi trang phục .............................................................................................................................. 26

5. Những đồ vật bị cấm ............................................................................................................................ 26
Điều V: Đội trưởng và huấn luyện viên ........................................................................................................ 26
1. Đội trưởng ............................................................................................................................................ 26
2. Huấn luvện viên: ................................................................................................................................... 27
3. Huấn luyện viên phó ............................................................................................................................. 28
THỂ THỨC THI ĐẤU....................................................................................................................................... 28
Điều VI: Được một điểm, thắng một hiệp và thắng một trận ...................................................................... 28
1. Được 1 điểm ......................................................................................................................................... 28
2. Thắng một hiệp..................................................................................................................................... 29
3. Thắng một trận ..................................................................................................................................... 29
4. Bỏ cuộc và đội hình không đủ người đấu ............................................................................................. 29
Điều VII: Tổ chức thi đấu .............................................................................................................................. 29
1. Bắt thăm ............................................................................................................................................... 29
2. Khởi động ............................................................................................................................................. 30
3. Đội hình thi đấu của đội ....................................................................................................................... 30
4. Vị trí: (Hình 4) ....................................................................................................................................... 31
5. Lỗi sai vị trí: ((Hình 4), Hiệu tay 11 (13)) ............................................................................................... 31
6. Xoay vòng ............................................................................................................................................. 32
7. Lỗi thứ tự xoay vòng: (Hiệu tay 11(13)) ............................................................................................... 32
Điều VIII: Thay người .................................................................................................................................... 32
1. Giới hạn thay người .............................................................................................................................. 32
2. Thay người ngoại lệ .............................................................................................................................. 33
3. Thay người bắt buộc............................................................................................................................. 33
4. Thay người không hơp lệ...................................................................................................................... 33
HOẠT ĐỘNG THI ĐẤU ................................................................................................................................... 33

3


Điều IX: Trạng thái thi đấu............................................................................................................................ 33

1. Bóng trong cuộc.................................................................................................................................... 33
2. Bóng ngoài cuộc (bóng chết) ................................................................................................................ 33
3. Bóng trong sân...................................................................................................................................... 34
4. Bóng ngoài sân ..................................................................................................................................... 34
Điều X: Động tác chơi bóng .......................................................................................................................... 34
1. Số lần chạm bóng của một đội ............................................................................................................. 34
2. Tính chất chạm bóng ............................................................................................................................ 36
3. Lỗi đánh bóng ....................................................................................................................................... 36
Điều XI: Bóng ở lưới...................................................................................................................................... 36
1. Bóng qua lưới ....................................................................................................................................... 36
2. Bóng chạm lưới .................................................................................................................................... 37
3. Bóng ở lưới ........................................................................................................................................... 37
Điều XII: Cầu thủ ở gần lưới ......................................................................................................................... 37
1. Qua trên luới ........................................................................................................................................ 37
2. Qua dưới lưới ....................................................................................................................................... 37
3. Chạm lưới ............................................................................................................................................. 38
4. Lỗi của cầu thủ ở lưới ........................................................................................................................... 38
Điều XIII: Phát bóng ...................................................................................................................................... 38
1. Quả phát bóng đầu tiên của hiệp ......................................................................................................... 38
2. Trật tự phát bóng ................................................................................................................................. 38
3. Ba lệnh phát bóng ................................................................................................................................ 39
4. Thực hiện phát bóng: (Hiệu tay 10) ...................................................................................................... 39
5. Hàng rào che phát bóng: (Hiệu tay 12) ................................................................................................ 39
6. Lỗi phát bóng ........................................................................................................................................ 39
7. Lỗi phát bóng và lỗi sai vị trí ................................................................................................................. 40
Điều XIV: Đập bóng tấn công ........................................................................................................................ 40
1. Đập bóng tấn công ............................................................................................................................... 41
2. Giới hạn của đập bóng tấn công........................................................................................................... 41
3. Lỗi đập bóng tấn công .......................................................................................................................... 41
Điều XV: Chắn bóng ...................................................................................................................................... 42

1. Định nghĩa............................................................................................................................................. 42
2. Chắn chạm bóng ................................................................................................................................... 42

4


3. Chắn bóng bên không gian sân đôí phương ......................................................................................... 42
4. Chắn bóng và số lần chạm bóng ........................................................................................................... 42
5. Chắn phát bóng .................................................................................................................................... 42
6. Lỗi chắn bóng: (Hiệu tay 12) ................................................................................................................. 43
NGỪNG VÀ KÉO DÀI TRẬN ĐẤU ................................................................................................................... 43
Điều XVI: Ngừng trận đấu hợp lệ ................................................................................................................. 43
1. Số lần ngừng hợp lệ .............................................................................................................................. 43
2. Xin ngừng hợp lệ .................................................................................................................................. 43
3. Ngừng liên tiếp ..................................................................................................................................... 43
4. Hội ý và hội ý kỹ thuật: (Hiệu tay 11.4) ................................................................................................ 44
5. Thay người ............................................................................................................................................ 44
6. Xin ngừng không hợp lệ........................................................................................................................ 44
Điều XVII: Trì hoãn trận đấu ......................................................................................................................... 45
1. Các hình thức trì hoãn .......................................................................................................................... 45
2. Phạt trì hoãn trận đấu .......................................................................................................................... 45
Điều XVIII: Các trường hợp ngừng trận đấu ngoại lệ ................................................................................... 45
1. Chấn thương ......................................................................................................................................... 45
2. Trở ngại bên ngoài ................................................................................................................................ 46
3. Các gián đoạn kéo dài ........................................................................................................................... 46
Điều XIX: Nghĩ giữa quãng và đổi sân ........................................................................................................... 46
1. Nghỉ giữa quãng.................................................................................................................................... 46
2. Đổi sân: (Hiệu tay 11.3) ........................................................................................................................ 46
CẦU THỦ LIBERO .......................................................................................................................................... 47
Điều XX: Cầu thủ LIBERO .............................................................................................................................. 47

1.Các chỉ định về Libero............................................................................................................................ 47
2. Trang phục ............................................................................................................................................ 47
3. Hoạt động thi đấu của Libero ............................................................................................................... 47
HÀNH VI CỦA CẦU THỦ ................................................................................................................................ 48
Điều XXI: Thái độ thể thao............................................................................................................................ 48
1.Thái độ thể thao .................................................................................................................................... 48
2. Tinh thần Fair - play .............................................................................................................................. 49
Điều XXII: Thái độ xấu và các hình phạt ....................................................................................................... 49
1 Lỗi nhẹ ................................................................................................................................................... 49

5


2. Thái độ hành vi xấu và xử phạt............................................................................................................. 49
3. Các mức phạt: (Hỉnh 9) ......................................................................................................................... 49
4. Xử phạt lỗi thái độ hành vi xấu: (Hình 9) .............................................................................................. 50
5. Phạm lỗi thái độ hành vi xấu trước và giữa các hiệp đấu: ................................................................... 50
6. Thẻ phạt lỗi: (Hiệu tay 11.6; 7.8). ......................................................................................................... 50
TRỌNG TÀI - QUYỀN HẠN, TRÁCH NHIỆM VÀ HIỆU TAY CHÍNH THỨC ........................................................ 51
Điều XXIII: Tổ trọng tài và thủ tục ................................................................................................................ 51
1. Thành phần Tổ trọng tài điều khiển trận đấu gồm .............................................................................. 51
2. Thủ tục .................................................................................................................................................. 52
Điều XXIV: Trọng tài thứ nhất....................................................................................................................... 52
1. Vị trí ...................................................................................................................................................... 53
2. Quyền hạn ............................................................................................................................................ 53
3. Trách nhiệm .......................................................................................................................................... 53
Điều XXV: Trọng tài thứ hai .......................................................................................................................... 54
1. Vị trí ...................................................................................................................................................... 54
2. Quyền hạn ............................................................................................................................................ 54
3. Trách nhiệm .......................................................................................................................................... 55

Điều XXVI: Thư ký ......................................................................................................................................... 55
1. Vị trí ...................................................................................................................................................... 55
2. Trách nhiệm .......................................................................................................................................... 55
Điều XXVII: Giám biên................................................................................................................................... 56
1. Vị trí: (Hình 1 và 10) .............................................................................................................................. 56
2. Trách nhiệm .......................................................................................................................................... 57
Điều XXVIII: Hiệu tay chính thức .................................................................................................................. 58
1. Hiệu tay của trọng tài: (Hình 11) .......................................................................................................... 58
2. Hiệu cờ của giám biên: (Hình 12) ......................................................................................................... 58
HIỆU CỜ CHÍNH THỨC CỦA GIÁM BIÊN (Hình 12.1 đến 5)....................................................................... 60
1.4.2 Phƣơng pháp tổ chức thi đấu và trọng tài ........................................................................................ 61
Thi đấu nhằm mục đích cao nhất là phục vụ công tác chính trị ................................................................... 61
Mục đích ý nghĩa của thi đấu ....................................................................................................................... 61
Các loại hình thi đấu..................................................................................................................................... 61
Phƣơng pháp điều hình tổ chức thi đấu một giải .......................................................................................... 62
Hình thức thi đấu .......................................................................................................................................... 63

6


Thi đấu loại trực tiếp .................................................................................................................................... 63
1. Đấu loại một lần thua ........................................................................................................................... 63
2. Đấu loại hai lần thua ............................................................................................................................. 65
3. Thi đấu vòng tròn ..................................................................................................................................... 67
1.5 Chiến thuật thi đấu bóng chuyền ........................................................................................................... 70
1.5.1 Khái niệm chiến thuật bóng chuyền ................................................................................................ 71
1.5.2 Chiến thuật tấn công ........................................................................................................................ 71
Chiến thuật cá nhân trong tấn công .............................................................................................................. 71
1.CHIẾN THUẬT CÁ NHÂN TRONG PHÁT BÓNG ........................................................................... 71
2. CHIẾN THUẬT CÁ NHÂN TRONG CHUYỀN 1 ............................................................................. 72

3. CHIẾN THUẬT CÁ NHÂN TRONG CHUYỀN 2 KHI ĐỐI PHƢƠNG PHÁT BÓNG ................... 73
4. CHIẾN THUẬT CÁ NHÂN TRONG ĐẬP BÓNG KHI ĐỐI PHƢƠNG PHÁT BÓNG .................. 74
Chiến thuật tập thể trong tấn công................................................................................................................ 75
1. ĐỘI HÌNH CHUYỀN 1 ....................................................................................................................... 75
2. PHỐI HỢP HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC ĐẤU THỦ TẤN CÔNG ........................................................ 76
3. CÁC MIẾNG PHỐI HỢP TRONG CHIẾN THUẬT TẤN CÔNG (MIẾNG CƠ BẢN) ....................................... 76
Yểm hộ tấn công .......................................................................................................................................... 79
1.5.3 Chiến thuật phòng thủ .................................................................................................................... 80
Chiến thuật cá nhân trong phòng thủ............................................................................................................ 80
1. CHIẾN THUẬT CHẮN BÓNG CÁ NHÂN........................................................................................ 80
2. CHIẾN THUẬT CÁ NHÂN TRONG PHÒNG THỦ HÀNG SAU VÀ YỂM HỘ ............................. 81
Chiến thuật tập thể trong phòng thủ ............................................................................................................. 82
1. CÁC HOẠT ĐỘNG CHIẾN THUẬT TRONG CHẮN BÓNG TẬP THỂ ......................................... 82
2. HỆ THỐNG CHIẾN THUẬT PHÒNG THỦ ...................................................................................... 84
CHƢƠNG II: THỰC HÀNH ............................................................................................................................86
2.1 Các kỹ thuật thi đấu bóng chuyền, phƣơng pháp tập luyện và thi đấu ................................................... 86
2. Tƣ thế cao ............................................................................................................................................. 87
3. Tƣ thế thấp (hình 2) .............................................................................................................................. 87
2.1.1 Chuyền bóng cao tay ....................................................................................................................... 88
2.1.2 Chuyền bóng thấp tay (đệm và đỡ bóng bằng một tay) ................................................................... 91
2.1.3 Kỹ thuật phát bóng........................................................................................................................ 96
Phát bóng thấp tay ........................................................................................................................................ 96
1. Phát bóng thấp tay trƣớc mặt (chính diện) ........................................................................................... 97

7


2. Phát bóng thấp tay nghiêng mình ......................................................................................................... 97
Phát bóng cao tay ......................................................................................................................................... 97
1. Phát bóng cao tay trƣớc mặt (chính diện) (hình 9) ............................................................................... 98

2. Phát bóng cao tay nghiêng mình (hình 10) ........................................................................................... 99
Phƣơng pháp tập luyện phát bóng và những sai lầm thƣờng mắc trong khi tập luyện................................. 99
1. Phƣơng pháp tập luyện ......................................................................................................................... 99
2. Những sai lầm thƣờng mắc ................................................................................................................ 101
2.1.4 Kỹ thuật đập bóng ....................................................................................................................... 101
Đập bóng trƣớc mặt .................................................................................................................................... 101
1. Lấy đà ................................................................................................................................................ 102
2. Giậm nhảy ......................................................................................................................................... 102
3. Nhảy và đập ....................................................................................................................................... 103
4. Rơi xuống .......................................................................................................................................... 103
Đập bóng nghiêng mình ............................................................................................................................. 103
Đập bóng quay ngƣời ................................................................................................................................. 104
1. Yếu lĩnh ............................................................................................................................................. 104
2. Phƣơng pháp luyện tập và những sai lầm thƣờng mắc ....................................................................... 104
2.1.5 Kỹ thuật chắn bóng ..................................................................................................................... 107
Kỹ thuật động tác ....................................................................................................................................... 107
1. Tƣ thế chuẩn bị ................................................................................................................................... 107
2. Nhảy và chắn bóng ............................................................................................................................. 107
3. Rơi xuống đất ..................................................................................................................................... 108
Phƣơng pháp luyện tập chắn bóng và những sai phạm thƣờng mắc .......................................................... 108
1. Phƣơng pháp luyện tập ....................................................................................................................... 108
2. Những sai lầm thƣờng mắc ................................................................................................................ 108

8


LỜI NÓI ĐẦU
Bóng chuyền là môn thể thao thi đấu đối kháng gián tiếp mang tính tập thể cao,
đƣợc đông đảo quần chúng nhân dân hƣởng ứng tập luyện. Đây đồng thời cũng là
môn thể thao đƣợc đa số học sinh sinh viên các trƣờng Đại hoc, cao đẳng và trung cấp

chuyên nghiệp yêu thích. Từ thực tiễn đó chúng tôi nhận thấy việc cung cấp kiến thức
về môn bóng chuyền cho sinh viên chuyên ngành làm hành trang sau khi ra trƣờng là
rất cần thiết.
Để đáp ứng đƣợc cầu trên việc biên soạn giáo trình phục vụ công tác giảng dạy
phải đảm bảo tính khoa học và thực tiễn gắn với phát triển của đất nƣớc. Thông qua
các nguồn tài liệu tham khảo của các tác giả, chuyên gia về lĩnh vực bóng chuyền
trong và ngoài nƣớc, cũng nhƣ đúc kết từ kinh nghiệm thực tiễn dạy học. Chúng tôi
tiến hành biên soạn cuốn “Giáo trình bóng chuyền”, có kết cấu nội dung nhƣ sau:
Chƣơng 1: Lý thuyết chung
1.1 Lịch sử phát sinh, phát triển môn bóng chuyền
1.2 Ảnh hƣởng và tác dụng của tập luyện bóng chuyền đối với cơ thể
1.3 Phƣơng pháp giảng dạy kỹ thuật bóng chuyền
1.4 Luật – Phƣơng pháp tổ chức thi đấu và trọng tài
1.5 Chiến thuật thi đấu
Chƣơng 2: Thực hành (Các kỹ thuật thi đấu bóng chuyền cơ bản, phƣơng pháp
tập luyện và thi đấu)
Quá trình biên soạn giáo trình chúng tôi đã cố gắng cô đọng, cập nhật một cách
đầy đủ nhất những nội dung kiến thức cơ bản về giảng dạy môn bóng chuyền. Tuy
vậy chắc chắn khó tránh khỏi những thiếu sót. Tác giả mong nhận đƣợc sự góp ý chân
thành của quý thầy cô, các chuyên gia cũng nhƣ bạn bè đồng nghiệp để cuốn giáo
trình ngày một hoàn thiện hơn
Trân trọng cảm ơn!

9


CHƢƠNG I. LÝ THUYẾT CHUNG

1.1 Lịch sử phát sinh và phát triển môn bóng chuyền
1.1.1. Sự hình thành, phát triển môn bóng chuyền trên thế giới

Các nhà sử học cho rằng: Bóng chuyển ra đời ở Mỹ khoảng năm 1895 do giáo
viên thể thao tên là WILIAM MORGAM nghĩ ra. Lúc đầu, luật chơi đơn giản và đƣợc
xem nhƣ trò chơi vận động cho học sinh. Ông dùng luới cao khoảng 1,95 m và ruột
quả bóng rổ để ngƣời ta chuyền qua lƣới. Lần đầu tiên tổ chức thi đấu bóng chuyền
vào tháng 6 năm 1896 tại Springfield.
Năm 1897 ở Mỹ, Luật bóng chuyền ra đời gồm có 10 điều:
1. Đánh dấu sân.
2. Trang phục.
3. Kích thƣớc sân : 7,5 m x 15,1 m.
4. Kích thƣớc lƣới : 0,61 m x 8,2 m ; chiều cao lƣới : 198 cm.
5. Bóng : Ruột bóng bằng cao su, vỏ bóng bằng da hay chất tổng hợp tƣơng tự.
Chu vi bóng: 63,5 cm - 68,5 cm. Trọng lƣợng bóng : 340 gam.
6. Phát bóng : Cầu thủ phát bóng đứng một chân trên vạch biên ngang và đánh
bóng bằng bàn tay mở. Nếu lần đầu phát bóng phạm lỗi thì đƣợc phát lại.
7. Tính điểm : Mỗi lần đối phƣơng không đỡ đƣợc phát bóng thì bên phát bóng
đƣợc một điểm (chỉ có bên phát bóng mới đƣợc điểm).
8. Trong thời gian thi đấu (trừ phát bóng) bóng chạm lƣới coi nhƣ phạm luật.
9. Bóng rơi vào vạch giới hạn là phạm luật.
10. Không hạn chế số ngƣời chơi.
Từ năm 1895 đến năm 1920, bóng chuyền đƣợc du nhập vào các nƣớc khác và
phát triển rộng rãi ở các châu. Trong giai đoạn này luật bóng chuyền cũng thay đổi và
hoàn thiện dần.
Năm 1912 các vận động viên nghiệp dƣ thành lập hiệp hội và năm 1913 tổ chức
giải bóng chuyền tại Paradiát.
10


Bóng chuyền vào châu Âu đầu tiên ở Pháp. Vào Anh năm 1914. Vào Nga, Tiệp
Khắc, Ba Lan khoảng năm 1920 - 1921 và phát triển nhanh ở các nƣớc châu Âu.
Năm 1928 tại Mátxcơva trong chƣơng trình đại hội thể dục thể thao đã có bóng

chuyền.
Năm 1922 tại Brooklyn ( Mỹ) chính thức tổ chức giải bóng chuyền và quyết định
đƣa môn bóng chuyền vào chƣơng trình Thế vận hội lần thứ VIII sẽ tổ chức vào năm
1924 tại Pari ( Pháp).
Cùng với sự phát triển của phong trào bóng chuyền, luật thi đấu cũng đƣợc thay
đổi:
- Năm 1900 mỗi điểm kết thúc ở điểm 21. Chiều cao lƣới là 2,13 m và các đƣờng
biên đƣợc tính là trong sân.
- Năm 1912 diện tích sân là 10,6 m x 18,2 m ; chều cao lƣới là 2,28 m ; chiều
rộng lƣới là 0,91m. Sau khi phát bóng hỏng thì thay cầu thủ.
- Năm 1917 : Chiều cao lƣới là 2,43 m.
- Năm 1918 : Đội hình mỗi đội có 6 ngƣời, điểm mỗi hiệp là 15.
- Năm 19 21: Có thêm đƣờng kẻ giữa sân.
- Năm 19 22: Mỗi đội chỉ đƣợc chạm bóng 3 lần.
- Năm 1923 : Diện tích sân bóng chuyền là 9,1 m x 18,2 m
- Năm 1925 : Khi ở tỉ số 14 - 14, đội nào hơn 2 điểm trƣớc thì thắng hiệp ấy.
Luật lệ thay đổi có tác dụng thúc đẩy các mặt kỹ thuật và chiến thuật phát triển.
Từ một trò chơi đƣợc hình thành từ các động tác tự nhiên với mục đích nghỉ ngơi tích
cực, bóng chuyền trở thành một môn thể thao.
Năm 1928 tại Liên Xô, trong chƣơng trình đại hội Thể dục thể thao (tổ chức tại
Mátxcơva) đã có môn bóng chuyền.
Từ năm 1929 đến năm 1939, kỹ thuật và chiến thuật bóng chuyền có những bƣớc
tiến nhảy vọt. Chắn bóng tập thể xuất hiện đã thúc đẩy sự phát triển các hình thức tấn
công mới. Bóng chuyền trở thành môn thể thao mang tính tập thể nhiều hơn. Điều đó
đƣợc thể hiện rất rõ trong cách sắp xếp các đấu thủ trên sân, trong việc tổ chức tấn
công và phòng thủ, trong việc yểm hộ ngƣời đập bóng và ngƣời chắn bóng.
Năm 1934: Tại Hội nghị tại Stốckhôm (Thụy Điển), Hội nghị đã đề nghị thành
Ủy ban kỹ thuật bóng chuyền. Chủ tịch đầu tiên của ủy ban này là ông Ravích
11

Máclốpsky (Chủ tịch hội đồng bóng chuyền Ba Lan), thành lập tiểu ban gồm 13 nƣớc
châu Âu, 5 nƣớc châu Mĩ và 4 nƣớc châu Á. Tiểu ban đã quyết định lấy luật bóng
chuyền của Mĩ làm cơ sở cho luật thi đấu bóng chuyền có thay đổi vài điều, nhƣ:
+ Lấy đơn vị mét làm đơn vị đo lƣờng thống nhất.
+ Phần thân thể chạm bóng chỉ đƣợc tính từ thắt lƣng trở lên.
+ Đấu thủ chắn bóng không đƣợc chạm bóng lần thứ 2 khi chƣa có ngƣời khác
chạm bóng.
+ Chiều cao của lƣới nữ là 2,24 m.
+ Vị trí phát bóng đƣợc thu hẹp lại.
Ngoài ra, tiểu ban còn quyết định đƣa môn bóng chuyền vào chƣơng trình thi
đấu Thế vận hội năm 1940.
Tháng 4/1947 tại Pari (Pháp), Hội nghị bóng chuyền Quốc tế đầu tiên quyết định
thành lập hiệp hội bóng chuyền quốc tế (FIVB). Sự kện này chứng tỏ bóng chuyền là
môn thể thao có tầm thế giới.
Năm 1948: Lần đầu tiên FIVB tổ chức giải vô địch bóng chuyền nam Châu Âu
tại ý với 6 đội tham gia. Đội Tiệp Khắc đoạt chức vô địch.
Tháng 9/1949 tại Praha (Tiệp Khắc) tổ chức giải bóng chuyền Thế giới lần thứ
nhất cho các đội nam và vô địch châu Âu cho các đội nữ. Hai đội bóng chuyền nam,
nữ của Liên Xô đều giành chức vô địch.
Từ 1948-1968: Bóng chuyền phát triển mạnh trên thế giới. Các giải vô địch Thế
giới, vô địch châu Âu... đƣợc tiến hành thƣờng xuyên và có nhiều nƣớc tham gia. Giải
vô địch thế giới năm 1956 tại Pháp có 17 đội bóng chuyền nữ và 24 đội bóng chuyền
nam tham gia. Trong đó châu á có 3 đội tham gia là ấn Độ, Cộng hoà nhân dân Trung
Hoa, Cộng hoà dân chủ nhân dân Triều Tiên. Châu Mỹ có 3 đội tham gia là Mỹ,
Brazin và Cu Ba.
Năm 1964: Bóng chuyền chính thức đƣợc đƣa vào chƣơng trình thế vận hội
Tokyo (Nhật Bản) , đội bóng chuyền nam Liên Xô và đội nữ Nhật Bản giang chức vô
địch. Luật bóng chuyền vẫn không ngừng đƣợc hoàn thiện:
+ Năm 1949 : Mỗi hiệp đấu đƣợc tạm ngừng 3 lần để hội ý và cho phép chắn

bóng tập thể.
+ Năm 1951 : Có đƣờng hạn chế tấn công (vạch 3m) và cho phép đổi vị trí
trên sân sau khi phát bóng.
12


+ Năm 1952 : Mỗi hiệp chỉ đƣợc hội ý 2 lần.
+ Năm 1957 : Giảm số lần thay ngƣời từ 12 lần xuống 4 lần. Giảm thời gian
thay ngƣời từ 1 phút xuống 30 giây. Cấm làm động tác che khuất đấu thủ phát bóng.
Ngoài ra, FIVB còn qui định Luật bóng chuyền sẽ đƣợc thay đổi 4 năm 1 lần.
+ Năm 1961 : Tăng số lần thay ngƣời trong một hiệp lên 6 lần.
+ Năm 1965 : Cho phép tay qua lƣới chắn bóng và ngƣời tham gia chắn bóng
đƣợc đánh bóng lần thứ 2 ngay sau khi chắn chạm bóng nhằm nâng cao khả năng
phòng thủ và sự liên tục của trận đấu.
Trong thời gian 1948 - 1968, kỹ chiến thuật bóng chuyền cũng đƣợc phát triển
cao :
+ Kỹ thuật đập bóng giãn biên, đập nhanh, đập lao, đập trên tay chắn đã xuất
hiện nhiều ở các giải đấu quốc tế.
+ Chiến thuật tấn công cũng phát triển nhƣ: Tấn công 2 chuyền phối hợp với
động tác giả; tấn công 3 ngƣời do hàng sau đan lên tổ chức (chuyền 2); tấn công " đan
chéo", "đập chồng", đập với động tác giả...
+ Chiến thuật phát bóng cũng xuất hiện, đặc biệt là kỹ thuật phát bóng cao tay
nghiêng mình bay của đội bóng chuyền nữ Nhật Bản.
+ Đi đôi với sự cải tiến kỹ - chiến thuật phát bóng, kỹ thuật đệm bóng cũng
xuất hiện và đƣợc sử dụng chủ yếu trong chuyền bƣớc một. Các kỹ thuật lăn ngã cứu
bóng trong phòng thủ cũng ra đời.
Tháng7/ 1966 tại Hunggari lần đầu tiên tổ chức Giải bóng chuyền trẻ châu Âu
(đến 20 tuổi) có 12 đội nữ và 16 đội nam tham gia. Đội bóng chuyền nam, nữ trẻ của
Liên Xô doạt chức vô địch.
Bắt đầu từ năm 1965 đã xác định thứ tự tổ chức các giải bóng chuyền quốc tế

lớn: Cúp thế giới tổ chức vào năm sau giải vô địch, sau đó là giải vô địch châu Âu và
cuối cùng là Thế vận hội Olympic. Nhƣ vậy mỗi năm đều có một giải thi đấu chính
thức. Từ năm 1975 giải vô địch Bóng chuyền châu Âu 2 năm tổ chức 1 lần.
FIVB tổ chức các giải chính thức sau :
+ Giải trong chƣơng trình của Thế vận hội Olympic tổ chức 4 năm 1 lần
(1980... 2000, 2004)
+ Giải Vô địch Thế giới 4 năm một lần (1978, 1982....1998, 2002).
13


+ Cúp Thế giới 4 năm một lần ( 1981, 1985....2001, 2005).
+ Vô địch châu Âu 2 năm một lần (1981, 1983....2003, 2005).
+ Vô địch trẻ châu Âu (đến 19 tuổi) 2 năm một lần (1982, 1984.....).
+ Cúp vô địch các đội đoạt cúp châu Âu hằng năm dành cho các đội câu lạc
bộ.
Do yêu cầu phát triển toàn cầu đã có nhiều thay đổi về luật lệ, kỹ chiến thuật
cũng không ngừng đƣợc nâng cao nhằm làm cho bóng chuyền trở thành một môn thể
thao thêm phần hấp dẫn.
Năm 1983 Liên đoàn bóng chuyền Thế giới (FIVB) có 146 nƣớc thành viên.
Bóng chuyền trở thành một trong những môn thể thao hàng đầu của thế giới.
1.1.2. Lịch sử phát sinh và phát triển môn bóng chuyền ở Việt Nam qua các
thời kỳ
Môn bóng chuyền xuất hiện ở Việt Nam khoảng năm 1920 - 1922 ở các thành
phố lớn nhƣ Hà Nội, Hải Phòng ...
Sau tháng 8/1945, cùng với sự phát triển của phong trào thể dục thể thao nói
chung, môn bóng chuyền cũng từng bƣớc mở rộng tới các vùng và mọi miền trong cả
nƣớc với số lƣợng ngƣời tham gia đông đảo hơn. Vì vậy, môn bóng chuyền là môn
thể thao có tính quần chúng rộng rãi.
Từ khi xuất hiện cho đến nay, bóng chuyền Việt Nam đã tồn tại và phát triển qua
các thời kỳ:

1.1.2.1. Sự hình thành và phát triển của bóng chuyền Việt Nam trƣớc Cách mạng
tháng Tám năm 1945
Vào khoảng năm 1920 - 1922 bóng chuyền xất hiện và phổ biến trong học sinh
ngƣời Hoa ở Hà Nội, Hải Phòng và một số thành phố khác với luật chơi gần giống
nhƣ bóng chuyền hiện đại:
- Kích thƣớc sân là 9 m x 18 m.
- Khu phát bóng là 1,2 m.
- Lƣới nam cao 2,40 m; lƣới nữ cao 2,20 m.
- Số điểm thi đấu mỗi hiệp là 21.
14


- Các cầu thủ trong đội đƣợc đánh 4 chuyền.
- Nếu phát bóng rơi vào khu phát bóng của đối phƣơng thì đƣợc 2 điểm
Năm 1927 trận thi đấu bóng chuyền đầu tiên đƣợc tổ chức giữa ngƣời Hoa ở Hải
Phòng và Hà Nội.
Năm 1928 Giải bóng chuyền đầu tiên đƣợc tổ chức ở Bắc kỳ giữa 2 đội: Một đội
ngƣời Việt Nam và một đội ngƣời Pháp.
Dƣới ách thống trị của thực dân phong kiến, phong trào bóng chuyền nƣớc ta
không đƣợc phát triển
1.1.2.2. Từ Cách mạng tháng 8 năm 1945 đến năm 1954
Sau Cách mạng tháng 8 thành công, chính quyền nhân dân ra đời. Bác Hồ ra
"Lời kêu gọi tập thể dục" và đƣợc toàn dân nhiệt liệt hƣởng ứng. Một số môn thể thao
đƣợc hình thành. Bóng chuyền đã phát triển ở các vùng nông thôn và đƣợc nhân dân
tham gia tập luyện đông đảo. Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, bóng
chuyên trở thành môn thể thao chủ yếu trong các cơ quan kháng chiến ở Việt Bắc, ở
Khu 5 và trong các đơn vị bộ đội...
Trong thời kỳ này đã tổ chức 2 giải bóng chuyền:
+ Giải vô địch Liên khu 3 cho 3 tỉnh: Thái Bình - Hải Dƣơng - Hƣng Yên
+ Giải vô địch Liên khu 5 cho 2 tỉnh : Quảng Nam - Quảng Ngải.

Tuy phong trào phát triển rộng nhƣng kỹ chiến thuật bóng chuyền còn rất đơn
giản, vẫn áp dụng luật cũ. Mối liên hệ giữa phong trào trong nƣớc và thế giới chƣa có,
do đó những kỹ thuật tiên tiến trên thế giới không có điều kiện du nhập vào nƣớc ta.
1.1.2.3. Từ năm 1954 đến năm 1975
Sau khi hoà bình lập lại ở nƣớc ta (1954), bóng chuyền có điều kiện thuận lợi để
phát triển. Phong trào bóng chuyền phát triển mạnh mẽ trong các lực lƣợng vũ trang.
Đoàn Thể Công - một tổ chức thể dục thể thao của quân đội đƣợc thành lập bao gồm
nhiều môn trong đố có bóng chuyền. Đội bóng chuyền Thể Công đã trở thành một đội
thể thao tiêu biểu cho nền thể dục thể thao mới, góp phần thúc đẩy phong trào phát
triển và làm nòng cốt cho đội tuyển quốc gia sau này. Thời kỳ này có nhiều đội nữ
xuất hiện nhƣ: Quân y viện 108; Trƣờng cấp 3 Trƣng Vƣơng (Hà Nội) ... Tuy nhiên,
phong trào chỉ ở giai đoạn tự phát và thiếu sự chỉ đạo chung.

15


Năm 1955 Uỷ ban Thể dục thể thao Trung ƣơng đƣợc thành lập. Tháng 3 năm
1957 Hội bóng chuyền Việt Nam ra đời. Năm 1956 - 1957 tổ chức các giải Hoà bình
- Thống nhất, giải Mùa Xuân 1957 để động viên cổ vũ phong trào.
Tháng 10 năm 1957 Đội tuyển bóng chuyền Việt Nam đƣợc thành lập dự giải 4
nƣớc: Việt Nam - Trung Quốc - Triều Tiên - Mông Cổ tại Bình Nhƣỡng (Triều Tiên).
Tuy thành tích không cao nhƣng qua thi đấu và tham quan phong trào các nƣớc bạn,
các cán bộ và vận động viên nƣớc ta đã tiếp thu đƣợc một số kỹ thuật mới, phƣơng
pháp huấn luyện mới cũng nhƣ những kinh nghiệm về xây dựng lực lƣợng, xây dựng
và phát triển phong trào bóng chuyền.
Năm 1959 trình độ kỹ chiến thuật của các đội trong nƣớc ta tiến bộ khá nhanh
nhƣng nhìn chung còn yếu.
Năm 1960 lần đầu tiên tổ chức Giải bóng chuyền hạng A toàn miền Bắc gồm 8
đội nam và 8 đội nữ
Ngày 10 tháng 6 năm 1961: Hiệp hội bóng chuyền Việt Nam đƣợc thành lập.

Năm 1962 - 1964 phong trào bóng chuyền phát triển mạnh và vững chắc về
chiều sâu và chiều rộng. Hội bóng chuyền Việt Nam và bộ môn Bóng chuyền của Uỷ
ban Thể dục thể thao Trung ƣơng đã liên tiếp tổ chức những hội nghị chuyên đề nhằm
mở rộng phong trào và chỉ đạo nâng cao.
Tháng 7 năm 1963 Hội nghị về phƣơng hƣớng huấn luyện của bóng chuyền Việt
Nam đƣợc tổ chức tại Thái Bình với phƣơng châm huấn luyện là: " nhanh, chuẩn,
biến hoá trên cơ sở không ngừng nâng cao sức mạnh".
Đội tuyển bóng chuyền nam, nữ nƣớc ta tham gia đại hội Ganefo lần I (1963) tại
Inđônêxia.
Năm 1964: Uỷ ban Thể dục thể thao Trung ƣơng phong cấp kiện tƣớng và cấp I
đầu tiên cho vận động viên môn bóng chuyền.
Từ tháng 8 năm 1964, miền Bắc bƣớc vào cuộc kháng chiến chống chiến tranh
phá hoại của Mỹ. Phong trào thể dục thể thao nói chung và bóng chuyền nói riêng tạm
thời bị thu hẹp.
Tháng 3 năm 1965, tổ chức Hội nghị bóng chuyền tại Hải dƣơng nhằm xác định
phƣơng hƣớng, nhiệm vụ phát triển môn bóng chuyền trong thời chiến : Tiếp tục duy
trì ở các địa phƣơng, cơ sở có phong trào mạnh.

16


Năm 1969, Giải bóng chuyền đại biểu các nghành lần thứ nhất đƣợc tổ chức tại
Hà Nội, đồng thời các giải bóng chuyền hạng A và B vẫn đƣợc duy trì nhằm củng cố
và khôi phục phong trào.
Năm 1970, Chỉ thị 180 của Ban bí thƣ Trung ƣơng Đảng về công tác thể dục thể
thao bổ sung tăng cƣờng lực lƣợng cán bộ, vận động viên bóng chuyền cho các cơ sở
nhằm phục vụ sức khỏe quần chúng.
Năm 1973, Giải bóng chuyền hạng A với sự tham gia của 24 đội nam, nữ.
Năm 1974, Giải bóng chuyền hạng B đƣợc tổ chức từ cơ sở đã thu hút đông đảo
quần chúng tham gia. Giải hạng A đƣợc tổ chức theo định kỳ và chọn đƣợc 12 đội A1

(nam, nữ) và 12 đội A2 (nam, nữ).
1.1.2.4. Từ năm 1975 đến nay
Từ năm 1975 đến nay, đất nƣớc hòa bình, thống nhất, môn bóng chuyền đƣợc
phát triển mạnh mẽ. Hằng năm từ cơ sở đến Trung ƣơng đều tổ chức các giải bóng
chuyền cho các đối tƣợng ở hầu hết các tỉnh, thành, nghành. Số đội tham gia thi đấu
ngày càng tăng, trình độ chuyên môn của vận động viên và các đội cũng không ngừng
đƣợc nâng cao.
Tháng 8 năm 1991: Tại Hà Nội, Đại hội Hiệp hội Bóng chuyền Việt Nam lần II
đã quyết định đổi tên thành Liên đoàn Bóng chuyền Việt Nam (Volleyball Federatron
of Vietnam - VFV). Liên đoàn Bóng chuyền Việt Nam là thành viên chính thức của
FIVB và AVC (Liên đoàn Bóng chuyền Châu á). Liên đoàn Bóng chuyền Việt Nam
(VFV) gồm có 6 tiểu ban :
+ Tiểu ban thi đấu, trọng tài.

+ Tiểu ban huấn luyện - khoa học kỹ thuật.
+ Tiểu ban tài chính.

+ Tiểu ban thanh - thiếu niên.

+ Tiểu ban kiểm tra - khen thƣởng - kỷ luật.

+ Tiểu ban bảo trợ.

Giải bóng chuyền cho các đối tƣợng khác nhau đƣợc tổ chức hằng năm: Giải vô
địch các đội mạnh toàn quốc; giải A1, A2: giải bóng chuyền bãi biển....
Bóng chuyền là môn thi đấu chính thức của Đại hội Thể dục thể thao toàn quốc
(4 năm một lần) hay trong chƣơng trình Hội khỏe Phù Đổng (4 năm một lần).
Bóng chuyền là môn thể thao đƣợc Đảng và Nhà Nƣớc quan tâm tạo nhiều điều
kiện thuận lợi về vật chất lẫn tinh thần, do đó phong trào bóng chuyền đƣợc phát triển
rộng rãi trong mọi tầng lớp nhân dân. Bóng chuyền đỉnh cao cũng đƣợc phát triển

17


mạnh mẽ ở các tỉnh, thành, nghành: Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Quảng Ninh, Thái
Bình, Long An, Quân đội, Công an, Bƣu điện....
Tại các giải thi đấu khu vực hay quốc tế. Các đội tuyển bóng chuyền trong nhà
hay bãi biển của Việt Nam đã giành đƣợc thứ hạng cao. Đội tuyển bóng chuyền nữ
Việt Nam luôn chiếm vị trí số 2 từ Seagame 20 (Đại hội thể thao Đông nam á) cho
đến nay.
Trong ngành Đại học- Cao đẳng- Trung học chuyên nghiệp và Dạy nghề, bóng
chuyền là môn thể thao phổ cập và nằm trong chƣơng trình giảng dạy chính khóa ở
các trƣờng. Đƣợc sự quan tâm lãnh đạo của Bộ Giáo dục - Đào tạo và Ban giám hiệu
các trƣờng nên phong trào phát triển mạnh. Mỗi trƣờng đều có đội đại biểu, có sân tập
hoàn chỉnh và các trang thiết bị khác để tập luyện bóng chuyền.
Năm 1968, đại hội bóng chuyền ngành Đại học và Trung học chuyên nghiệp lần
I đƣợc tổ chức có trên 100 đội nam, nữ tham gia. Năm 1969 thành lập đội đại biểu
ngành tham gia giải hạng A toàn miền Bắc.
Sau tháng 4 năm 1975, Bộ Đại học - Trung học chuyên nghiệp và Dạy nghề nay
là Bộ Giáo dục - Đào tạo đã cùng Hội thể thao Đại học và Chuyên nghiệp Việt Nam
phối hợp tổ chức định kỳ giải bóng chuyền toàn Ngành, lôi cuốn hàng trăm trƣờng và
hàng ngàn vận động viên tập luyện và thi đấu.
1.2 Ảnh hƣởng và tác dụng của tập luyện bóng chuyền đối với cơ thể
1.2.1 Đặc điểm của môn bóng chuyền
1.2.2 Ảnh hƣởng và tác dụng của tập luyện bóng chuyền đối với cơ thể
Từ những đặc điểm của bóng chuyền cho thấy: Giảng dạy và huấn luyện bóng
chuyền có ảnh hƣởng và tác dụng tốt đến ngƣời tập.
Mỗi kỹ thuật bóng chuyền dù đơn giản nhất nhƣ : Chuyền bóng thấp tay, chuyền
bóng cao tay, phát bóng ... đòi hỏi ngƣời tập vận động tay chân, toàn thân một cách
hợp lý và kịp thời. Khi thực hiện độngtác yêu cầu phải tập trung chú ý cao và lặp lại
nhiều lần giúp ngƣời tập tăng cƣờng sức mạnh tay, chân, toàn thân, hình thành khả

năng xử lý nhanh nhẹn, khéo léo, tạo điều kiện thích ứng với những hoạt động phức
tạp trong lao động sản xuất, trong chiến đấu cũng nhƣ trong cuộc sống hàng ngày.
Tập luyện và thi đấu bóng chuyền là quá trình rèn luyện, bồi dƣỡng con ngƣời
phát triển toàn diện về phẩm chất tâm lý - ý chí, tinh thần tập thể, tính kiên trì, dũng
cảm.

18


Sự đa dạng của các kỹ năng - kỹ xảo vận động và hành động thi đấu khác nhau
không chỉ về cƣờng độ dùng sức mà cả về cấu trúc phối hợp sẽ tạo điều kiện phát
triển các tố chất thể lực cảu con ngƣời nhƣ : Sức nhanh, sức mạnh, sức bền, mềm dẻo
và tính khéo léo trong những động tác phối hợp hài hoà.
Tập luyện, thi đấu bóng chuyền có tác động tích cực tới sự phát triển, hoàn thiện
khả năng thích ứng và định hƣớng nhanh cho ngƣời tập, xử lý nhanh những tình
huống thƣờng xuyên thay đổi, biết lựa chọn kỹ thuật hợp lý nhất trong vốn dự trữ
phong phú về kỹ thuật của mình, biết nhanh chóng chuyển từ hành động này sang
hành động khác giúp họ đạt đƣợc tính linh hoạt cao của các quá trình thần kinh.
Sự đa dạng các kỹ năng- kỹ xảo vận động, hành động thi đấu khác nhau sẽ tạo
điều kiện phát triển các tố chất thể lực: nhanh, mạnh, bền, mềm dẻo và khéo léo
Tập luyện và thi đấu bóng chuyền ảnh hƣởng tích cực tới sự phát triển cho
ngƣời tập lòng dũng cảm, tính kiên định, tính quyết đoán, tính sáng tạo và kỷ luật.
Ngƣời tập biết hành động tập thể, thƣờng xuyên hợp tác và giúp đỡ lẫn nhau, điều đó
sẽ góp phần giáo dục ý thức trách nhiệm tập thể, tình cảm bạn bè, tính tập thể ... cho
ngƣời tập.
Tập luyện bóng chuyền giúp cơ thể phát triển hài hòa. Sự phối hợp hành động
khi thực hiện các chiến thuật tạo vẻ đẹp và sức lôi cuốn ngƣời xem. Điều đó chứng tỏ
bóng chuyền là môn thể thao có sức hấp dẫn với quần chúng ở các lứa tuổi, đối tƣợng,
ngành nghề khác nhau và đội ngũ ngƣời tập bóng chuyền ngày càng phát triển và lớn
mạnh.

1.3 Phƣơng pháp giảng dạy kỹ thuật bóng chuyền
1.3.1 Giai đoạn giảng dạy ban đầu
1.3.2 Giai đoạn giảng dạy đi sâu
1.3.3 Giai đoạn cũng cố, hoàn thiện kỹ năng – kỹ xảo vận động
1.3.4 Giảng dạy kỹ thuật bóng chuyền mini
1.4 Luật – phƣơng pháp tổ chức thi đấu và trọng tài
1.4.1 Luật bóng chuyền (trích dẫn luật bóng chuyền trong nhà 2012)

19


SÂN BÃI VÀ DỤNG CỤ THI ĐẤU
Điều I: Sân thi đấu
Diện tích sân thi đấu bao gồm sân đấu và khu tự do. Sân thi đấu phải là hình
chữ nhật và đốí xứng. (Điều 1.1).
1. Kích thƣớc:

Sân đấu hình chữ nhật, kích thƣớc 18 x 9m, xung quanh là khu tự do rộng ít
nhất 3m về tất cả mọi phía.
Khoảng không tự do là khoảng không gian trên khu sân đấu không có vật cản
nào - ở chiều cao tối thiểu 7 m tính từ mặt sân.
Khu tự do của các cuộc thi đấu thế giới của FIVB rộng tối thiểu 5m từ đƣờng
biên dọc và 8m từ đƣờng biên ngang. Khoảng không tự do phải cao tối thiểu 12,5m
tính từ mặt sân.
2. Mặt sân

2.1. Mặt sân phải phẳng, ngang bằng và đồng nhất. Mặt sân phải đảm bảo
không có bất kỳ nguy hiểm nào gây chấn thƣơng cho vận động viên. Cấm thi đấu trên
mặt sân gồ ghề hoặc trơn.
Mặt sân trong các cuộc thi đấu thế giới và chính thức của FIVB chỉ đƣợc làm bằng gỗ

hoặc chất liệu tổng hợp. Các loại mặt sân đều phải đƣợc FIVB công nhận trƣớc.
2.2. Mặt sân thi đấu trong nhà phải là màu sáng:
Trong các cuộc thi đấu thế giới và chính thức của FIVB các đƣờng biên phải là màu
trắng. Sân đấu và khu tự do phải có màu sắc khác biệt nhau. (Điều 1.1; 1.3)
2.3. Sân ngoài trời có độ dốc thoát nƣớc mỗi mét là 5mm. Cấm làm các đƣờng
biên bằng các vật liệu rắn cứng. (Điều 1.3).
3. Các đƣờng trên sân: (Hình 2)

3.1. Bề rộng các đƣờng trên sân là 5cm có màu sáng khác với màu sân và bất
kỳ đƣờng kẻ nào khác. (Điều 1.2.2)
3.2 Các đƣờng biên:
20


Hai đƣờng biên dọc và hai đƣờng biên ngang giới hạn sân đấu. Các đƣờng này
nằm trong phạm vi sân đấu. (Điều 1.l)
3.3. Đƣờng giữa sân (Hình 2)
Trục đƣờng giữa sân chia sân đấu ra làm hai phần bằng nhau. mỗi phần 9 x 9m.
Đƣờng này chạy dƣới lƣới đến hai đƣờng biên dọc.
3.4. Đƣờng tấn công:
Ở mỗi bên sân. đƣờng tấn công đƣợc kẻ cách trục của đƣờng giữa sân 3m.
Trong những cuộc thi đấu thế giới và chính thức của FIVB, đƣờng tấn công
đƣợc kéo dài thêm từ các đƣờng biên dọc và vạch ngắt quãng, mỗi vạch dài 15cm,
rộng 5cm, cách nhau 20cm và độ dài tổng cộng l,75m. (Hình 2). (Điều 1.3.3; 1.4.l).
4. Các khu trên sân: (Hình 1; 2)
4.1. Khu trƣớc:

Ở mỗi bên sân khu trƣớc đƣợc giới hạn bởi đƣờng giữa sân và đƣờng tấn công.
Khu trƣớc đƣợc mở rộng từ mép ngoài đƣờng biên dọc tới hết khu tự do. (Điều
1. l; 1.3.2; 1.3.3; 1.3.4)

4.2. Khu phát bóng:

Khu phát bóng là khu rộng 9m nằm sau đƣờng biên ngang (không tính đƣờng
biên ngang), (Hình 2).
Khu pnát bóng đƣợc giới hạn bởi hai vạch dài 15cm thẳng góc với đƣờng biên
ngang, cách đƣờng này 20cm và đƣợc coi là phần kéo dài của đƣờng biên dọc. Cả hai
vạch này đều thuộc khu phát bóng.
Khu phát bóng kéo dài tới hết khu tự do. (Điều 1.1; 1.3.2), (Hình l)
4.3. Khu thay ngƣời: (Hình 1)

Khu thay ngƣời đƣợc giới hạn bởi hai đƣờng kéo dài của đƣờng tấn công đến
bàn thƣ ký (Điều 1.3.4).
4.4. Khu khởi động: (Hình l)

Trong các cuộc thi đấu thế giới và chính thức Của FIVB ở mỗi góc sân của khu
tự do có l khu khởi động 3 x 3m.
21


4.5 Khu phạt: (Hình l)

Mỗi bên sân ở khu tự do, trên đƣờng kéo dài của đƣờng biên ngang, ở sau ghế
ngồi của mỗi đội cách 1,5m có l khu phạt kích thƣớc l x lm giới hạn bằng các vạch đỏ
rộng 5cm, trong đặt hai ghế.
5. Nhiệt độ:

Nhiệt độ thấp nhất không đƣợc dƣới 10oC (50oF).
Trong các cụộc thi đấu thế giới và chính thức của FIVB nhiệt độ tối đa không
đƣợc cao hơn 25oC (77oF) và thấp dƣới l6oC (61oF).
6. Ánh sáng:

Tại các cuộc thi đấu thế giới và chính thức của FIVB độ sáng của sân đấu đo ở
độ cao 1m cách mặt sân phải đạt tử 1000 đến 1500 lux.
Điều II: Lƣới và cột
1. Chiều cao của lƣới

1.1. Lƣới đƣợc căng ngang trên đƣờng giữa sân. Chiều cao mép trên của lƣới
nam là 2,43m và của nữ là 2,24m. (Điều 1.3.3)
1.2. Chiều cao của lƣới phải đƣợc đo ở giữa sân. Hai đầu lƣới ở trên đƣờng
biên dọc phải cao bằng nhau và không cao hơn chiều cao quy định 2cm. (Điều 1.l;
1.3.2; 2.1.l) .
2. Cấu tạo

Lƣới màu đen, dài 9,5 - 10m, rộng lm, đan thành các mắt lƣới hình vuông mỗi
cạnh l0cm (mỗi bên đầu lƣới kể từ mép ngoài băng giới hạn lƣới có l khoảng dài từ
0.25m đến 0.5m) (Hình 3).
Viền suốt mép trên lƣới là một băng vải trắng gấp lại rộng 7cm. Hai đầu băng
vải có một lỗ để luồn dây buộc vào cọc lƣới.
Luồn một sợi dây cáp mềm bền trong băng vải trắng tới hai cọc lƣới để căng
mép trên của lƣới. Mỗi đầu băng viền mép trên của lƣới có hai lỗ và dùng hai dây để
buộc kéo vào cột giữ căng vải băng mép trên lƣới.

22


Viền suốt mép dƣới lƣới là một băng vải trắng gấp lại rộng 5cm, trong luồn qua
l dây buộc giữ căng phần dƣới của lƣới vào hai cột.
3. Băng giới hạn

Là hai băng trăng dài lm, rông 5cm đặt ở hai bên đầu lƣới thẳng góc với giao

điểm của đƣờng biên dọc và đƣờng giữa sân.
Băng giới hạn là một phần của lƣới (Hình 3; Điều 1.3.2)
4. Ăng ten

Ăng ten là thanh tròn dẻo đƣờng kính 10mm dài l,8m làm bằng sợi thuỷ tinh
hoặc chất liệu tƣơng tự.
Ăng ten đƣợc buộc chặt sát với mép ngoài mỗi băng giới hạn. Ăng ten đƣợc đặt
đối nhau ở hai bên lƣới (Hình ; Điều 2.3)
Phần ăng ten cao hơn lƣới 80cm, đƣợc sơn xen kẽ các đoạn màu tƣơng phản
nhau, mỗi đoạn dài 10cm, tốt nhất là màu đỏ và trắng.
Ăng ten thuộc phần của lƣới và giới hạn 2 bên của knoảng không gian bóng
qua trên lƣới (Hình 3 và 5; Điều 11.1.l)
5. Cột lƣới: (Hình 3)

5.1. Cột căng giữ lƣới đặt ở ngoài sân cách đƣờng biên dọc 0.5 - lm, cao 2,55m.
có thê điều chỉnh đƣợc.
Trong các cuộc thi đấu thế giới và chính thức của FIVB, cột căng giữ lƣới phải
đặt ngoài sân cách đƣờng biên dọc lm.
5.2. Cột lƣới tròn và nhẵn, đƣợc cố định chắc xuống đất không dùng dây cáp
giữ. Cấm cột lƣới có các dụng cụ phụ trợ nguy hiểm.
6. Thiết bị phụ

Tất cả các thiết bi phụ phải theo đúng quy định
Điều III: Bóng

23


1. Bóng chuẩn

Bóng phải là hình cầu tròn, làm bằng da mềm hoặc da tổng hợp, trong có ruột
bằng cao su hoặc chất liệu tƣơng tự.
Màu sắc của bóng phải đồng màu, hoặc phối hợp các màu.
Chất liệu da tổng hợp và phối hợp các mầu của bóng dùng trong các cuộc thi
đấu quốc tế phải theo đúng chuẩn mức của FIVB.
Chu vi của bóng: 65 - 67cm, trọng lƣợng của bóng là 260 - 280g.
Áp lực trong của bóng: từ 0,3 đến 0 325 kg/cm2 (294,3 - 318,82mbar hoặc
hPa).
2. Tính đồng nhất của bóng

Mọi quả bóng dùng trong một trận đấu phải có cùng chu vi, trọng lƣợng, áp lực,
chủng loại, màu sắc… (Điều 3.l)
Các cuộc thi đấu thế giới. thi đấu chính thức của FIVB. Vô địch quốc gia hay
vô địch Liên đoàn phải dùng bóng đƣợc FIVB công nhận, trừ khi FIVB cho phép
khác.
3. Hệ thống sử dụng 3 bóng

Các cuộc thi đấu thế giới của FIVB và chính thức đều sử dụng 3 bóng thi đấu
với 6 ngƣời nhặt bóng, mỗi góc sân ở khu tự do một ngƣời và sau mỗi trọng tài một
ngƣời (Hình 10).

NHỮNG NGƢỜI THAM GIA
Điều IV: Đội bóng
1. Thành phần của đội:

1.1. Một đội gồm tối đa 12 vận động viên, l huấn luyện viên trƣởng, l huấn
luyện viên phó, một săn sóc viên và một bác sĩ. (Điều 5.2; 5.3)
Trong các cuôc thi đấu thế giới và chính thức của FIVB, Bác sĩ phải đƣợc
FIVB công nhận trƣớc.

24


1.2 Một cầu thủ của đội (trừ Libero) là đội trƣởng trên sân phải đƣợc ghi rõ
trong biên bản thi đấu. (Điều 5.1; 20.1.3).
1.3. Chỉ các cầu thủ đã đăng ký trong biên bản thi đấu mới đƣợc phép vào sân
thi đấu. Khi huấn luyện viên và đội trƣởng đã ký vào biên bản thi đấu thì không đƣợc
thay đổi thành phần đă ng ký của đội nữa (Điều l; 5.1.1; 5.2.2) .
2. Vị trí của đội bóng

2.1. Các cầu thủ không thi đấu có thể ngồi trên ghế của đội mình hoặc đứng ở
khu khởi động của đội mình (Điều 1.4.4; 5.2.3; 7.3.3).
Huấn luyện viên và những ngƣời khác của đội phải ngồi trên ghế nhƣng có thể
tạm thời rời chỗ (Điều 5.2.3).
Ghế của đội đặt ở 2 bên bàn thƣ ký, ngoài khu tự do (Hình l).
2.2. Chỉ các thành viên của đội mới đƣợc phép ngồi trên ghế và tham gia khởi
động trong thời gian trận đấu (Điều 4.1.1; 7.2) .
2.3. Các cầu thủ không thi đấu trên sân có thể khởi động không bóng nhƣ sau:
thời gian trận đấu, các cầu thủ có thể khởi động không bóng ở khu khởi
động (Điều 1.4.4; 9.1; Hình l).
 Trong thời gian hội ý và hội ý kỹ thuật, có thể khởi động ở khu tự do sau sân
của đội mình (Điều 1.3.3; 16.4; Hình l).
 Khi nghỉ giữa hiệp các cầu thủ có thể khởi động bóng ở khu tự do (Điều 19.l).
 Trong

3. Trang phục:

Trang phục thi đấu của một vận động viên gồm: áo thể thao, quần đùi, tất và
giầy thể thao.
3.1. Áo, quần đùi và tất của toàn đội phải đồng bộ, sạch sẽ và đồng màu (trừ

vận động viên Libero, Điều 4.l; 20.2).
3.2 . Giầy phải nhẹ, mềm, đế bằng cao su hay bằng da và không có đế gót.
Trong các cuộc thi đấu thế giới của FIVB và chính thức của ngƣời lớn, màu
giầy phải thống nhất trong toàn đội. nhƣng nhãn hiệu có thể khác nhau về màu sắc và
kiểu dáng áo, quần đùi phải theo đúng chuẩn do FIVB thông qua.
3.3. Áo cầu thủ phải đánh số từ l đến 18.
25