Nghiên cứu một số bài tập nhằm nâng cao hiệu quả kỹ thuật đánh cầu phải cao tay trong môn cầu lông cho sinh viên chuyên ngành GDTC trường đại học vinh

1

Trờng Đại học Vinh
Khoa Giáo dục thể chất
========

Nguyễn NGọc tuấn

nghiên cứu một số bài tập nhằm nâng cao hiệu quả
kỹ thuật đánh cầu phải cao tay trong môn cầu lông cho
sinh viên chuyên ngành GDTC Trờng Đại học Vinh

Khóa luận tốt nghiệp đại học
Ngành s phạm gDTC

==== Vinh - 2007 ===

Trờng Đại học Vinh
Khoa Giáo dục thể chất
========


2

nghiên cứu một số bài tập nhằm nâng cao hiệu quả
kỹ thuật đánh cầu phải cao tay trong môn cầu lông cho
sinh viên chuyên ngành GDTC Trờng Đại học Vinh

Khóa luận tốt nghiệp đại học
Chuyên ngành: các môn bóng

Giáo viên hớng dẫn: Ths. Đậu Bắc sơn
Sinh viên thực hiện: Nguyễn Ngọc Tuấn
Lớp:
44A - GDTC

==== Vinh - 2007 ===
1. Đặt vấn đề
Thể dục thể thao là một nền văn hóa xà hội nó đợc hình thành trong
thực tiễn lao động sản xuất và chiến đấu của nhân loại. Nhằm đào tạo thế hệ
trẻ phát triển toàn diện có tri thức, có đạo đức và hoàn thiện thể chất.
Thể dục thể thao đÃ, đang và ngày càng góp phần to lớn vào việc bảo
vệ, nâng cao sức khỏe, phục vụ sản xuất chiến đấu và làm phong phú cuộc
sống con ngời.
Chính vai trò to lớn và ý nghĩa quan trọng của thể dơc thĨ thao mµ ngay
tõ rÊt sím, tõ lóc míi giành đợc chính quyền từ tay thực dân Pháp, lúc này
chính quyền cách mạng còn non trẻ đang phải đơng đầu với muôn vàn khó
khăn, nh thù trong giặc ngoài, ®ãi kÐm, x· héi cha ỉn ®Þnh…VÜ l·nh tơ cđaVÜ l·nh tơ cđa
®Êt níc Hå ChÝ Minh ®· ra lêi kêu gọi toàn dân tập luyện thể dục. Trong lời
kêu gọi toàn dân tập luyện thể dục ngày 27/03/1946 Bác viết: "Mỗi ngời dân
yếu ớt làm cho cả nớc yếu ớt một phần, mỗi ngời dân khỏe mạnh làm cho c¶


3
nớc khỏe mạnh, vậy nên tập luyện thể dục bồi dỡng sức khỏe là nghĩa vụ của
mỗi ngời dân yêu nớc".
Đáp ứng lời kêu gọi của Bác, từ đó đến nay phong trào tập luyện thể
dục thể thao quần chúng đà phát triển nhanh chóng cả về chiều rộng lẫn chiều
sâu trong mọi tầng lớp nhân dân.
Ngày nay trong công cuộc công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nớc và sự
hội nhập của nền kinh tế thế giới. Đảng và Nhà nớc ta luôn quan tâm đến việc

nâng cao trình độ dân trí, giáo dục cho mọi tầng lớp nhân dân nhằm tạo ra con
ngời mới, phát triển một cách toàn diện về mọi mặt: Đức - Trí - Thể - Mỹ.
Trong đó thể dục thể thao là một bé phËn quan träng cđa nỊn gi¸o dơc
x· héi chđ nghĩa: tạo đợc một thế hệ trẻ phát triển một cách cân đối, có trí
thức, có đạo đức, phát triển toàn diện các tố chất thể lực, có sức khỏe làm cơ
sở để nâng cao năng suất lao động, trí sáng tạo và thúc đẩy xà hội ngày càng
phát triển.
Trong thời đại kinh tế mở này thì thể dục thể thao lại có một vị trí quan
trọng trong việc mở réng c¸c mèi quan hƯ víi c¸c níc trong khu vực và trên
thế giới, góp phần vào sự phát triển chung của xà hội.
Những năm gần đây thể dục thể thao Việt Nam cũng đà gặt hái đợc một
số thắng lợi trên các đấu trờng quốc tế và khu vực nh các môn: Võ, cầu lông,
điền kinh, cờ vua, đá cầu, bắn súngVĩ lÃnh tụ của Những thắng lợi ấy đà khẳng định sự
phát triển vợt bậc của nền thể thao Việt Nam với bạn bè quốc tế. Góp phần với
các môn thể thao khác mang vinh quang về cho ®Êt níc trong ®ã kh«ng thĨ
kh«ng kĨ tíi m«n thĨ thao cồng lông.
Cầu lông thế giới phát triển rất nhanh về cách đánh, kỹ thuật mới không
ngừng ra đời. Do đó huấn luyện viên, giáo viên và ngời tập không chỉ cần
nghiên cứu về mặt lý luận chuyên môn mà còn phải học hỏi và hiểu biết
những cơ sở khoa học khác, chỉ có nh vậy mới đáp ứng đợc những yêu cầu
ngày càng cao của giảng dạy và huấn luyện phù hợp với xu thế phát triển
nhanh chóng của môn thể thao cầu lông trong và ngoài nớc.
Đặc điểm nổi bật của môn thể thao cầu lông là lối đánh sinh động và
tốc độ, kết hợp với điểm rơi biến hóa, sự điêu luyện kỹ thuật phối hợp ở mọi vị
trí. Cơ sở của mỗi trận đấu là nhịp độ nhanh, năng lực tốc độ, phản ứng kịp
thời, khả năng phối hợp vận động với ý chí tập trung cao và sự ổn định về tâm
lý. Thành tích thi đấu gắn liền với quá trình diễn biến tâm lý cđa vËn ®éng


4

viên. Quyết đoán, dũng cảm, mu trí, vững vàng là những phẩm chất tâm lý chủ
yếu của vận động viên cầu lông.
Đối với thể thao Việt Nam môn cầu lông cũng có những bớc phát triển
và tiến bộ rõ rệt. Chỉ sau một thời gian ngắn nó đà khẳng định vị trí quan
trọng trong hệ thống các môn thể thao đỉnh cao, là môn thu hút đợc đông đảo
ngời tham gia tËp lun víi mäi løa ti. V× thÕ tõ lâu chúng ta đà rất coi
trọng môn thể thao này.
Giảng dạy và huấn luyện cầu lông là một quá trình giáo dục chuyên
môn, chủ yếu bằng các bài tập nhằm hoàn thiện các phẩm chất năng lực, các
mặt của trình độ giảng dạy và huận luyện nhằm đảm bảo cho ngời tập đạt hiệu
quả cao nhất trong tập luyện. Các bài tập đợc sử dụng trong giảng dạy và huấn
luyện phải đảm bảo tính khoa học, đợc nghiên cứu trong lý luận và đợc kiểm
chứng trong thực tiễn. Ngoài ra trong quá trình tập luyện, giáo viên, huận
luyện viên và ngời tập phải nổ lực sáng tạo, bởi kiểm tra đạt kết quả cao hiển
nhiên là dấu ấn của việc giảng dạy và huấn luyện có hiệu quả.
ĐÃ có nhiều đề tài nghiên cứu về vấn đề các kỹ thuật của môn thể thao
cầu lông và việc vận dụng chúng, đó là các công trình có ý nghĩa thực tiễn lớn
trong công tác giảng dạy và huấn luyện cho ngời tập ở môn thể thao này.
Để phù hợp với xu hớng phát triển của cầu lông thế giới và khu vực thì
phải cải tiến và đổi mới về trang thiết bị, bài tập, phơng pháp giảng dạy và
huấn luyện.
Trong giảng dạy và huấn luyện có nhiều kỹ thuật đợc vận dụng nh: kỹ
thuật phát cầu, kỹ thuật đập cầu, kỹ thuật đánh cầu phải cao tay và kỹ thuật
treo cầuVĩ lÃnh tụ của
Trong đó đặc biệt kỹ thuật đánh cầu phải cao tay đợc xem là một kỹ
thuật quan trọng trong lối đánh tấn công có thể nhanh chóng dứt điểm góp
phần tạo nên chiến thắng trong quá trình tìm hiểu, quan sát và thực tiễn tham
gia tập luyện của bản thân về chuyên ngành tại Trờng Đại học Vinh cũng nh
quan sát các buổi tập luyện của sinh viên chuyên ngành giáo dục thể chất.
Chúng tôi nhận thấy các sinh viên chuyên ngành tập luyện kỹ thuật đánh cầu

phải cao tay đang ở trình độ thấp và hiệu quả tập luyện cha cao.
Vì vậy tôi mạnh dạn đi sâu nghiên cứu đề tài: "Nghiên cứu một số bài
tập nhằm nâng cao hiệu quả đánh cầu phải cao tay trong môn cầu lông
cho sinh viên chuyên ngành giáo dục thể chất Trờng Đại học Vinh".


5
2. Mục đích, nhiệm vụ, phơng pháp nghiên cứu
2.1. Mục đích nghiên cứu
Dựa trên cơ sở phân tích và tổng hợp những cơ sở lý luận và thực tiễn.
Thông qua các phơng pháp khoa học lựa chọn hợp lý, có hệ thống, có
hiệu quả các bài tập trong quá trình giảng dạy và huấn luyện nhằm nâng cao
hiệu quả kỹ thuật đánh cầu phải cao tay cho sinh viên chuyên ngành giáo dục
thể chất Trờng Đại học Vinh nói riêng và cho ngời tập nói chung.
Trên cơ sở đó góp phần cung cấp cho giáo viên, huấn luyện viên làm
công tác giảng dạy và huấn luyện môn thể thao cầu lông đạt hiệu quả cao hơn.
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để thực hiện đợc mục đích của đề tài đặt ra chúng tôi phải tiến hành
giải quyết hai nhiệm vụ sau:
2.2.1. Nhiệm vụ 1
Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn của việc lựa chọn các bài tập nâng
cao hiệu quả kỹ thuật đánh cầu phải cao tay cho sinh viên chuyên ngành giáo
dục thể chất Trờng Đại học Vinh.
2.2.2. Nhiệm vụ 2
Hiệu quả ứng dụng các bài tập đà đợc lựa chọn nhằm nâng cao hiệu quả
kỷ thuật đánh cầu phải cao tay cho sinh viên chuyên ngành giáo dục thể chất
Trờng Đại học Vinh.
2.3. Phơng pháp nghiên cứu
Để giải quyết các nhiệm vụ nêu trên của đề tài chúng tôi sử dụng các
phơng pháp sau.

2.3.1. Phơng pháp tổng hợp và phân tích tài liệu
Cái cũ là tiền đề cho cái mới phát triển. Chính vì vậy muốn phát triển
một cái mới, thì chúng ta phải xây dựng trên nền tảng cái cũ.
Để nghiên cứu, điều tra một vấn đề gì thì ta phải tìm hiểu, tổng hợp các
tài liệu liên quan qua đó mới tiến hành phân tích nó. Phơng pháp này đà đa lại
hiệu quả rất cao trong công tác nghiên cứu khoa học thuộc nhiều lĩnh vực
khác nhau. Trong đó không thể không kể đến lĩnh vực thể dục thể thao.
Nghiên cứu cơ sở lý luận của đề tài thì phơng pháp tổng hợp và phân
tích tài liệu đợc sử dụng thông qua việc đọc và tham khảo các tài liệu chung
cho tất cả các vấn đề và tài liệu chuyên môn liên quan đến lĩnh vực nghiên cứu
đề tài.


6
Trong thời gian nghiên cứu đề tài, chúng tôi đà trực tiếp đọc, nghiên
cứu một số tài liệu chuyên môn nh: kỹ thuật cơ bản trong cầu lông, sinh lý
học, tâm lý học, phơng pháp nghiên cứu khoa học, tuyển tập nghiên cứu khoa
học, toán học thống kê, lý luậnVĩ lÃnh tụ của Qua tham khảo các tài liệu này nó đà giúp
cho tôi rất nhiều trong quá trình nghiên cứu đề tài.
Thông qua việc tham khảo các tài liệu chuyên môn đà đa lại những
thông tin khoa học cần thiết. Nó giúp ích rất lớn cho bản thân để đề ra những
phơng hớng nghiên cứu, cũng nh các cơ sở khoa học và việc giải quyết vấn đề
một cách khoa học.
Tham khảo các tài liệu chuyên môn, các giáo án chơng trình giảng dạy
và huấn luyện của các giáo viên và huấn luyện viên có thể xây dựng đợc các
bài tập nhằm nâng cao hiệu quả đánh cầu phải cao tay cho sinh viên chuyên
ngành phù hợp với điều kiện thực tiễn tập luyện tại Trờng Đại học Vinh.
2.3.2. Phơng pháp phỏng vấn tọa đàm
Để có cơ sở thực tiễn và các thông tin cần thiết, sát thực, chính vì lẽ đó
trong quá trình nghiên cứu tôi đà sử dụng phơng pháp hỏi, phỏng vấn trực tiếp

giữa nhà nghiên cứu với các cá nhân về các vấn đề mà nhà nghiên cứu quan
tâm.
Đây là một phơng pháp đợc sử tơng đối nhiều, phơng pháp này đợc sử
dụng dới hình thức phỏng vấn một số huấn luyện viên, giáo viên có kinh
nghiệm va chạm nhiều với thực tiễn môn thể thao cầu lông. Thông qua hình
thức phỏng vấn chúng tôi có thêm cơ sở thực tiễn, tăng thêm độ tin cậy cho số
liệu, để từ đó xác định đợc cơ sở thực tiễn và lựa chọn đợc các bài tập ứng
dụng trong nghiên cứu đề tài.
2.3.3. Phơng pháp quan sát s phạm
Phơng pháp này đợc sử dụng trong quá trình nghiên cứu nhằm mục đích
kiểm tra đánh giá hiệu quả ứng dụng của các hình thức tổ chức, quá trình thực
nghiệm quan sát trực tiếp quá trình học và tập luyện của sinh viên chuyên
ngành giáo dục thể chất Trờng Đại học Vinh.
Từ đó góp phần nâng cao độ chính xác và khách quan của đề tài.
2.3.4. Phơng pháp thực nghiệm s phạm
Để đánh giá kết quả của hai nhóm: Nhóm thực nghiệm và nhóm đối
chứng. Chúng tôi đà sử dụng phơng pháp này, từ đó cho phép chúng tôi khẳng
định tính hiệu quả của các bài tập mà chúng tôi lựa chọn trong quá trình
nghiên cứu.


7
Trong thực nghiệm chúng tôi đà sử dụng phơng pháp so sánh song song
và để thực hiện đợc phơng pháp thực nghiệm này chúng tôi đà phân nhóm đối
tợng nghiên cứu một cách ngẫu nhiên thành nhóm đối chứng và nhóm thực
nghiệm, việc phân nhóm của chúng tôi đợc dựa theo quy định của phòng đào
tạo. Sau đó cho tập lun víi hai gi¸o ¸n kh¸c nhau. Nhãm thùc nghiƯm trong
quá trình giảng dạy chúng tôi áp dụng các bài tập lựa chọn nhằm nâng cao kỷ
thuật đánh cầu phải cao tay. Nhóm đối chứng đợc tập luyện trên hệ thống bài
tập mà giáo viên vẫn thông thờng sử dụng.

Điều kiƯn vµ thêi gian tËp lun cđa hai nhãm lµ giống nhau, hiệu quả
các bài tập khi sử dụng phơng pháp này đợc chúng tôi trình bày ở phần kết
quả nghiên cứu.
2.3.5. Phơng pháp toán học thống kê
Để kiểm tra xử lý các số liệu thu thập đợc kể cả nhóm thực nghiệm và
nhóm đối chứng cũng nh việc kiểm chứng kết quả lựa chọn các nguyên tắc
xây dựng bài tập chúng tôi đà sử dụng phơng pháp toán học thống kê để đánh
giá một cách chính xác các số liệu liên quan và đa ra kết luận hợp lý.
Nhằm tránh đợc tính chủ quan trong quá trình nghiên cứu từ đó tăng
thêm độ tin cậy cho các kết quả nghiên cứu.
Các thuật toán đợc sử dụng bao gồm:
Tính số trung bình thống kê:

xi
X=

n
Tính số phơng sai (n < 30)

 X2 



Xi  X A



2



  Xi  X B

nA nB 2

So sánh hai số trung bình (n < 30)

t

XA  XB

 A2  B2

n A nB

§é lÖch chuÈn

 X   X2



2


8
TÝnh hƯ sè t¬ng quan

r

 x  X   y  Y 

i



xi  X

i

2

 

yi  Y



2


9
3. Tổ chức nghiên cứu
3.1. Đối tợng nghiên cứu
Gồm 30 sinh viên khóa 44 chuyên ngành Giáo dục thể chất Trờng Đại
học Vinh.
3.2. Thời gian nghiên cứu
Đề tài đợc tiến hành nghiên cứu từ tháng 09 năm 2006 đến tháng 05
năm 2007 và đợc chia thành các giai đoạn sau.
- Giai đoạn 1: (Từ tháng 09 năm 2006 đến tháng 10 năm 2006)
Đọc và tham khảo tài liệu, lựa chọn đề tài giải quyết nhiệm vụ 1
- Giai đoạn 2: (Tháng 10 năm 2006 đến tháng 12 năm 2006)

Xây dựng đề cơng, giải quyết nhiệm vụ 2
- Giai đoạn 3: (Từ tháng 01 năm 2007 đến tháng 05 năm 2007)
Hoàn chỉnh đề tài và chuẩn bị báo cáo
3.3. Địa điểm nghiên cứu
Sân vận động Trờng Đại học Vinh


10
4. Kết quả nghiên cứu
4.1. Cơ sở lý luận và thực tiễn của việc lựa chọn bài tập nhằm nâng
cao hiệu quả đánh cầu phải cao tay trong môn học cầu lông
Cầu lông là môn thể thao có vị trí quan trọng nh các môn thể thao khác.
Với đặc trng cơ bản là thi đấu, môn thể thao này đang đợc phát triển mạnh
trên thế giới nó thể hiện ở sự phong phú và đa dạng về lối đánh, sử dụng các
kỷ thuật, vận dụng điêu luyện các chiến thuật rất khác nhau. Dựa trên nền tảng
các kỷ thuật đà đạt đến mức điêu luyện của vận động viên. Các kỷ thuật chiến
thuật ngày nay không chỉ là lối đánh đơn thuần mà đòi hỏi vận động viên phải
có kỷ thuật công thủ toàn diện, kết hợp với sức mạnh và điểm rơi một cách
hợp lý.
Trong công tác huấn luyện và giảng dạy đòi hỏi ngời giáo viên phải
nắm bắt đợc các đặc điểm về tâm sinh lý và trình độ chuyên môn của ngời tập,
từ đó mới xây dựng và đề ra đợc phơng hớng và nguyên tác huấn luyện, giảng
dạy phù hợp và có hiệu quả.
4.1.1. Cơ sở lý ln cđa hn lun thĨ lùc
ThĨ lùc lµ mét trong những nhân tố quyết định đến thành tích thể thao,
nó thể hiện ở sự phát huy cao độ các tè chÊt thĨ lùc cđa c¬ thĨ nh : Søc mạnh,
sức nhanh, sức bền, độ khéo léo và mềm dẻo của bản thân vận động viên.
Quá trình chuẩn bị thể lực cho vận động viên cầu lông không chỉ nhằm
vào các tố chất chuyên môn mà cần phải biết kết hợp giữa huấn luyện thể lực
chung và thể lực chuyên môn trên cơ sở lấy thể lực chung làm tiền đề để phát

triển các tố chất chuyên môn cho mỗi vận động viên.
4.1.1.1. Tố chất tốc độ và linh hoạt
Trong thi đấu cũng nh trong tập luyện cầu lông để dành đợc thời cơ và
thế chủ động đòi hỏi ngời tập có khả năng phán đoán nhanh phản ứng nhanh,
động tác và phơng hớng biến đổi nhanh, đặc biệt là động tác vung tay.
Tố chất tốc độ chuyên môn hóa mà các vận động viên cũng nh ngời tập
phải có, đó là tốc độ phản ứng nhanh, tốc độ của các động tác đơn lẻ, chẳng
hạn khi đánh cầu cần tốc độ để vung tay sự phối hợp khéo léo của lực cẳng tay
và cổ tay để có góc độ thích hợp tiếp xúc cầu.
Nếu đánh cầu tốc độ nhanh ta sẽ làm cho đối phơng lúng túng bị động.
Tốc độ di chuyển trong cầu lông có sự khác biệt so với các môn thể thao
khác. Do động tác vung tay và di chuyển tới vị trí không theo chu kú, trong


11
tập luyện cầu lông ngời tập phải điều chỉnh tốc độ, biên độ, phạm vi di chuyển
của chân và mức độ dùng sức khi đánh cầu sao cho thích hợp.
Tính linh hoạt:
Xét về phơng diện sinh lý thì tính linh hoạt là một hình thức của hoạt
động phản xạ có ®iỊu kiƯn. Sù biĨu hiƯn cđa nã lµ cã thĨ thiết lập một vận
động nhịp điệu để đáp ứng nhu cầu khi hoàn thành một động tác khéo léo.
Có một số phản ứng nào đó chuyển nhanh sang một số phản ứng khác,
đồng thời xây dựng mối liên hệ tạm thời mới. Đó là biểu hiện cao của quá
trình thần kinh vâ n·o. Sù linh ho¹t khÐo lÐo trong vËn động là năng lực cần
thiết trong tập luyện cũng nh thi dấu cầu lông.
Tính linh hoạt đợc đánh dấu bởi tốc độ di chuyển từ động tác này qua
động tác khác nhanh hay chậm, phán đoán điểm rơi của cầu một cách chính
xác.
4.1.1.2. Tố chất sức bền chuyên môn
Sức bền là năng lực duy trì khả năng vận động trong thời gian dài nhất

mà cơ thể chịu đựng đợc.
Do khả năng duy trì vận động của con ngời bao giờ cũng có giới hạn và
ở giới hạn cuối cùng đó thêng xt hiƯn mƯt mái, nªn søc bỊn cịng cã thể là
năng lực của cơ thể chống lại sự mệt mỏi trong một hoạt động nào đó.
Sức bền trong cầu lông thể hiện ở sự duy trì hoạt động của hầu hết các
cơ quan trong cơ thể đó là sự phối hợp liên tục các hoạt động của tay và chân.
Trong đó các động tác di chuyển, bật nhảy đánh cầu rồi lại di chuyển,
bật nhảy đánh cầuVĩ lÃnh tụ của là sự duy trì hoạt động lâu dài của hệ thống thần kinh
thông qua các hoạt động phán đoán, xử lý tình huống.
Cầu lông là một bộ môn thi đấu mang tính chất đối kháng cá nhân rất
cao. Chính vì vậy trong quá trình tập luyện hay thi đấu vận động viên không
chỉ thực hiện một vài lần di chuyển, bật nhảy hay đánh cầu mà những kỷ thuật
này đợc thực hiện liên tục và duy trì ở cờng độ cao trong suốt cả quá trình tập
luyện hay thi đấu. Sự giảm sút về sức bền mạnh và sức bền nhanh trong quá
trình tập luyện hay thi đấu thể hiện năng lực sức bền của vận động viên còn
thấp và điều này tất yếu sẽ dẫn đến hiệu quả thi đấu không cao.
Do đó phát triển sức bền chuyên môn cho vận động viên cầu lông cũng
là một đặc điểm quan trọng góp phần nâng cao thành tích thi ®Êu.
4.1.2. ChiÕn thuËt


12
Chiến thuật là những biện pháp hoạt động có chủ định, có tính đến
những điều kiện cụ thể trong tập luyện và thi đấu nhằm đạt đợc một mục đích
nào đó.
Có chiến thuật tốt sẽ đạt đợc sự biến hóa và năng lực thích ứng để dành
đợc thắng lợi.
Trong một trận đấu mà trình độ về kỹ thuật và thể lực của vận động
viên ngang nhau, thì vận động viên nào có t duy chiến thuật tốt hơn thì sẽ
dành đợc u thế.

Trong quá trình đào tạo và huấn luyện vận động viên, bên cạnh việc
huấn luyện kỹ thuật thì công tác bồi dỡng năng lực t duy chiến thuật là rất
quan trọng. Để phát huy đợc điều đó trong quá trình tập luyện hay thi đấu thì
đòi hỏi ngời tËp ph¶i cã kü tht tèt. Nh vËy hn lun nâng cao chất lợng kỹ
thuật và chiến thuật là nhiệm vụ hàng đầu. Vận dụng nó một cách khoa học và
có bài bản sẽ nâng cao đợc chất lợng huấn luyện.
Huấn luyện kỹ chiến thuật phải tuân theo yêu cầu nhất định, xây dựng
nền tảng vững chắc cho quá trình huấn luyện chiến thuật hay nói cách khác là
huấn luyện chiến thuật trên cơ sở huấn luyện kỹ thuật. Tuy vËy hn lun
chiÕn tht vµ hn lun kü tht nã không thể thay thế cho nhau.
Trong quá trình huấn luyện, giảng dạy chiến thuật cho ngời tập ở môn
cầu lông cần chú ý tới việc tập luyện một cách sinh động.
Đặc điểm nỗi bật của môn cầu lông là mang tính chất đối kháng mạnh
mẽ và tính linh hoạt cao. Vì vậy yêu cầu hoạt động của hệ thống thần kinh cđa
ngêi tËp ph¶i cã sù hng phÊn nhanh, øc chế kịp thời và chính sự chuyển nhanh
quá trình hng phÊn vµ øc chÕ lµm cho ngêi tËp nhanh chãng biến thành năng
lực khống chế.
Trong một cuộc thi đấu cân sức thờng xuất hiện nhiều tình huống bất
ngờ không thể lờng trớc đợc. Bởi vậy, trong thi đấu do một vận động viên xử
lý không đúng ý đồ chiến thuật sẽ rơi vào thế bị động và dễ bị thất bại, tuy
nhiên trong quá trình thi đấu thì các vận động viên cần phải duy trì chiến thuật
của mình không nên vội vàng thay đổi chiến thuật sau khi đà bị thất bại, một
hiệp hoặc hai hiệp. Làm nh vậy sẽ bị rối loạn chiến thuật. Bất kỳ đội nào vận
động viên nào cũng có một miếng chiến thuật riêng của mình và đồng thời tìm
ra ý đồ chiến thuật của đối phơng để tìm cách phản công lại.
4.1.3. Tâm lý


13
Thành tích thi đấu của vận động viên cầu lông không chỉ phụ thuộc vào

các yếu tố; kỹ thuật, chiến thuật, thể lực mà còn phụ thuộc rất nhiều vào yếu
tố tâm lý. Tâm lý của vận động viên cầu lông là những rung động cảm xúc
luôn nảy sinh trong tập luyện và thi đấu cầu lông.
Cảm xúc tâm lý luôn xuất hiện trong các tình huống thi đấu phức tạp,
căng thẳng, các cảm xúc tốt làm xuất hiện các trạng thái thi đấu tốt, ngợc lại
cảm xúc xấu làm ảnh hởng đến kết quả thi đấu.
Vì vậy huấn luyện tâm lý cho vận động viên cầu lông là một nhiệm vụ
rất cần thiết và quan trọng trong quá trình đào tạo, là một khâu không thể
thiếu trong quá trình giảng dạy, huấn luyện trực tiếp môn cầu lông và phải đợc
rèn luyện thờng xuyên trong cuộc sống ở mọi lóc mäi n¬i.
4.1.4. C¬ së lý ln cđa kü tht đánh cầu phải cao tay
Đặc điểm nổi bật của kỹ thuật đánh cầu phải cao tay là: một kỹ thuật
tấn công quan trọng đợc sử dụng khi cầu đối phơng đánh sang ở trên cao bên
phải, mang tính chất ổn định và tấn công lớn. Đặc điểm đó đợc biểu hiện nh
sau:
Đánh cầu là một động tác đợc thực hiện với tốc độ nhanh và có lực,
cùng với ảnh hởng trọng lợng của bản thân cầu nên sau khi cầu lên đến điểm
cao nhất thì là lúc cơ thể vơn cao hết mức, điểm tiếp xúc giữa cầu và vợt chếch
trên cao sang phía bên phải, cách xa đầu khoảng 1m, thực hiện kỹ thuật đánh
cầu. ở kỹ thuật này chú ý dùng lực của cẳng tay và cổ tay để đánh cầu đi. Sau
khi vợt tiếp xúc với cầu cần có động tác dừng tay và cổ tay trên không rồi
nhanh chóng trở về t thế chuẩn bị cơ bản, nếu nh tốc độ bay của cầu nhanh thì
lực của cầu sẽ mạnh chính vì vậy cần nắm vững thời cơ đánh cầu. Ngời đánh
cầu nếu cha nắm đợc thời cơ để đánh cầu, góc độ mặt vợt phát lực đúng mức,
phơng pháp dùng lực sai thì dễ đánh cầu lên cao hoặc ra ngoài sân.
* Khi học tập và vận dụng kỹ thuật đánh cầu phải cao tay cần phải chú
ý những điểm sau:
+ Lúc đánh cầu cần chú ý đến hiệu quả tốc độ, tốc độ đánh cầu càng
hợp lý thì hiệu quả công kích càng mạnh. Sự phối hợp đánh cầu nhanh, mạnh
và có biến hóa điểm rơi phải điều khiển động tác đánh cầu thành thạo với cách

đánh biến hóa khác nhau.
+ Đánh cầu vừa phải vững chắc, vừa kết hợp lực phù hợp biến đổi góc
độ, nhịp độ và điểm rơi có lợi cho việc chủ động.
+ Di chuyển bớc chân kịp thời và đúng vị trí đem lại hiệu quả cao hơn
trong đánh cÇu.


14
Thực hiện kỹ thuật đánh cầu đòi hỏi biên độ động tác phải lớn, phối hợp
nhịp nhàng giữa chân, lng và tay nhất là quỹ đạo và phơng hớng vận động của
tay phải tơng đối ổn định không giống nh tấn công nhanh, xử lý những tình
huống khó khăn bằng sự điều chỉnh của tay.
Phát triển trình độ cầu lông phải đề cập đến sự phát triển theo con đờng
phức tạp hóa kỹ thuật. Chính vì vậy, trong quá trình tập luyện thi đấu mỗi ngời
phải sử dụng tốt các kỹ thuật đơn lẽ và vận dụng nhiều các miếng chiến thuật
khác nhau, phù hợp với đối tợng và tình huống thi đấu.
Nhng trong thực tế không có một vận động viên nào lại hoàn thiện tất
cả các kỹ thuật ở mức độ nh nhau, mỗi vận động viên đều phải sử dụng đợc
một kỹ thuật tấn công sắc bén đề giành đợc điểm tuyệt đối.
Trong cầu lông có nhiều kỹ thuật đơn lẽ nh kỹ thuật phát cầu, kỹ thuật
đánh cầu, kỹ thuật đập cầuVĩ lÃnh tụ của Việc rèn luyện các kỹ thuật đều phải rèn luyện
các kỹ năng, kỹ xảo, từ đó mà có các miếng chiến thuật đợc hình thành nhờ sự
kết hợp nhuần nhuyễn các kỹ thuật riêng lẽ nhằm giải quyết những nhiệm vụ
đề ra phù hợp với các tình huống đánh cầu.
Lịch sử phát triển cầu lông đà cho thấy, có rất nhiều xu hớng đánh cầu
khác nhau trong từng thời kỳ nhất định song với xu hớng cầu lông hiện đại là:
tích cực tấn công, sử dụng các cú đánh thuận tay để dứt điểm nhanh chóng và
đà chứng tỏ đợc tính u việt của chúng.
Thực tiễn trong thi đấu các vận động viên có đẳng cấp cao ở Việt Nam
thờng sử dụng lối đánh tấn công là chính và rất có hiệu quả đà đa lại cho họ

những thứ hạng cao ở các giải thi đấu lớn. Nh vậy, đà chứng tỏ đợc uy lực và
tầm quan trọng của lối đánh tích cực tấn công toàn diện. Muốn chiến thắng thì
vận động viên chỉ có một con đờng duy nhất là phải tích cực tấn công và
nhanh chóng dứt điểm.
Kỹ thuật tấn công là một phần rất quan trọng trong hệ thống kỹ thuật
cầu lông, trong thi đấu nếu vận động viên vận dụng tốt kỹ thuật tấn công có
thể làm đối phơng bị động hoặc mắc sai lầm tạo điều kiện giành thắng lợi.
Do đó, tấn công là phơng thức chủ yếu để vận động viên giành đợc thế
chủ động và dứt điểm. Bất cứ một vận động viên nào cũng phải có kỹ thuật tấn
công toàn diện.
Kỹ thuật đánh cầu phải cao tay đợc sử dụng rất nhiều và đóng vai trò
quan trọng trong thi đấu cầu lông. Song cầu lông hiện đại đà phát triển rộng
với những xu hớng đánh câu đa phơng hóa, đa dạng. Vì vậy, đòi hỏi ở mỗi vận


15
động viên, ngời tập phải vận dụng đợc các kỹ thuật, chiến thuật một cách
nhuần nhuyễn. Trong mọi tình huống thi đấu kỹ thuật đánh cầu phải cao tay là
một kỹ thuật tấn công đơn lẽ và có tính ổn định cao. Mặt khác, việc lặp lại
một kỹ thuật, một phong cách chỉ mang lại cho ngời tập những thành tích tạm
thời. Thực tế cho thấy nhiều vận động viên khi tấn công thực hiện kỹ thuật
đánh cầu thuận tay 3 đến 4 lần chỉ mang tính ổn định cao, hiệu quả dứt điểm
cha tuyệt đối. Tình trạng này dẫn đến hiện tợng mệt mỏi và xử lý tình huống
kém linh hoạt trong thi đấu. Vấn đề đặt ra là làm sao tăng cờng đợc khả năng
dứt điểm và tiết kiệm thể lực cho vận động viên trong thi đấu.
Qua nghiên cứu, tham khảo các tài liệu chuyên môn chúng tôi thấy việc
vận dụng hợp lý kỹ thuật đánh cầu phải cao tay kết hợp với kỹ thuật đập cầu
tạo thành một miếng chiến thuật cơ bản và tối u. Bớc đầu vận động viên sử
dụng kỹ thuật đánh cầu phải cao tay cơ bản với các điểm rơi khác nhau, đa đối
phơng vào lối bị động và kết hợp với kỹ thuật đập cầu dứt điểm.

Nh vậy, việc vận dụng kỹ thuật đánh cầu phải cao tay vào thi đấu là hợp
lý để tạo thời cơ dứt điểm đạt hiệu quả cao. Sự phối hợp và sử dụng nhịp
nhàng, lôgíc giữa chiến thuật đánh cầu phải cao tay - kỹ thuật đập cầu còn làm
cho đối phơng giao động về mặt tâm lý ảnh hởng trực tiếp đến kết quả trận
đấu và thành tích thi đấu của vận động viên. Việc vận dung tốt cơ sở của đánh
cầu phải cao tay để đi đến kết thúc bằng quả đập cầu là rất quan trọng trong
tập luyện cũng nh thi đấu tạo điều kiện để chiến thắng đợc mặt chiến thuật
tâm lý, chiến thuật đánh cầu vì nó mang tính chất chủ động cao.
Qua nghiên cứu các tài liệu chuyên môn cũng nh tham khảo các ý kiến
của huấn luyện viên, vận động viên có kinh nghiệm đà cho chúng ta thấy đợc
tầm quan trọng của việc nâng cao kỹ thuật đánh cầu phải cao tay cho ngời tập
đó là điều kiện, là cơ sở để phát triển các kỹ thuật đỉnh cao khác trong cầu
lông hiệu đại.
Trên đây là những cơ sở giúp cho giáo viên, ngời tập hiểu đúng nguyên
lý đánh cầu và sử dụng kỹ thuật đánh cầu có hiệu quả nh thế nào. Nhng trên
thực tế cho thấy không phải ngời tập nào cũng sử dụng tốt kỹ thuật này, qua
quan sát thực tế học tập của các sinh viên chuyên ngành Trờng Đại học Vinh
chúng tôi nhận thấy:
- Cờng độ sử dụng bài tập đánh cầu cha cao.
- Khối lợng các bài tập đánh cầu cha lớn.
- Nhiều ngời sử dụng kỹ thuật đánh cầu cha đợc nhuần nhuyễn.
- Nội dung và hình thức tập luyện của ngời tập còn hạn chế đơn điệu.


16
Từ những cơ sở lý luận và thực tiễn quan sát tập luyện của sinh viên
chuyên ngành Trờng Đại học Vinh thì chúng tôi đà chọn lựa và đa ra một hệ
thống bài tập để nhằm nâng cao hiệu quả đánh cầu phải cao tay.
Chúng tôi đà thực hiện lấy ý kiến theo hình thức phiếu phóng vấn và kết
quả thu đợc cụ thể nh sau:

Số phiếu phát ra: 30 phiếu
Đối tợng là các giáo viên, huấn luyện viên, vận động viên ở Nghệ An.
Kết quả đợc chúng tôi trình bày ở bảng 1
Bảng 1. Kết quả phỏng vấn các bài tập nhằm nâng cao hiệu quả
đánh cầu phải cao tay
Số ngời lựa chọn (n = 30)
Bài tập
n
%
Đánh cầu phải cao tay theo đờng chéo
29
96,6
Nằm sấp chống đẩy
8
26,6
Di chuyển ngang
26
86,6
Nhảy dây 2 phút
24
80
Đánh cầu phải cao tay theo đờng thẳng
28
93,3
Đập cầu thuận tay
15
50
Di chuyển đánh cầu phải cao tay
30
100

Gánh tạ
10
33,3
Thi đấu bằng kỹ thuật đánh cầu phải cao tay
27
90
Trò chơ vận động
9
30
Các bài tập đợc lựa chọn (có trên 80% ý kiến đồng ý của các đối tợng
phỏng vấn)
1. Đánh cầu phải cao tay theo đờng chéo.
2. Di chuyển ngang.
3. Đánh cầu phải cao tay theo đờng thẳng.
4. Di chuyển đánh cầu phải cao tay.
5. Thi đấu bằng kỹ thuật đánh cầu phải cao tay.
4.2. Nghiên cứu các bài tập đà lựa chọn để nâng cao hiệu quả đánh
cầu phải cao tay cho sinh viên chuyên ngành GDTC Trờng Đại học Vinh
Các bài tập đà đợc lựa chọn chúng tôi tiến hành áp dụng tập luyện ở hai
nhóm:
Nhóm A: nhóm đối chứng
Nhóm B: nhóm thực nghiệm
Mỗi nhóm gồm có 15 ngời.
- Nhóm đối chứng đợc tập luyện theo chơng trình, giáo án bài tập của
giáo viên giảng dạy.

TT
1
2
3

4
5
6
7
8
9
10


17
- Nhóm thức nghiệm đợc tập luyện trên cơ sở chơng trình chung nhng
đợc bổ sung chơng trình giáo án mà chúng tôi đa ra kế hoạch tập luyện nh sau.
T
T
1
2
3
4
5

Số
buổi
Đánh cầu phải cao tay theo đờng chéo
3
Di chuyển ngang
3
Đánh cầu phải cao tay theo đờng thẳng
2
Di chuyển đánh cầu phải cao tay
2

Thi đấu bằng kỹ thuật đánh cầu phải
2
cao tay
Tên bài tập

1
x
x
x

2

3
x
x

x
x

Tuần
4 5
x
x
x

6

7

x

8

x

Qua tổng hợp kết quả phỏng vấn, nghiên cứu các tài liệu chuyên môn,
sau khi tiến hành thu thập và thống kê các ý kiến qua phỏng vấn chúng tôi đÃ
có kết quả về việc lựa chọn 3 test để kiểm tra đánh giá năng lực đánh cầu phải
cao tay của đối tợng thực hiện đợc trình bày ở bảng 2
Bảng 2. Lựa chọn các test kiểm tra đánh cầu phải cao tay cho sinh viên
chuyên ngành GDTC Trờng Đại học Vinh
TT
Nội dung các test
1 Đánh cầu phải cao tay theo đờng chéo thực
hiện 10 lần tính số quả tốt.
2 Di chuyển ngang
3 Đánh cầu phải cao tay theo đờng thẳng
thực hiện 10 lần tính số quả tốt
4 Thi đấu bằng kỹ thuật đánh cầu phải cao tay
5 Di chuyển đánh cầu phải cao tay thực hiện
10 lần tính số quả tốt

Số ngời lựa chọn (n = 30)

n
28

%
93,3

23
29

76,6
96,6

24
30

80
100

Thông qua kết quả phỏng vấn chúng tôi thấy các test đợc lựa chọn (trên
80% đồng ý):
1. Đánh cầu phải cao tay theo đờng chéo thực hiện 10 lần tính số quả tốt.
2. Đánh cầu phải cao tay theo đờng thẳng thực hiện 10 lần tính số quả tốt.
3. Di chuyển đánh cầu phải cao tay 10 lần tính số quả tốt.
Nh vậy, 3 test này đợc chúng tôi sử dụng để lấy chỉ số nhằm đánh giá
các bài tập đánh cầu phải cao tay cho sinh viên chuyên ngành.
4.2.1. Tổ chức thực nghiệm
4.2.1.1. Phơng pháp tổ chức
Để tiến hành tỉ chøc kiĨm tra tríc thùc nghiƯm vµ sau thùc nghiệm
chúng tôi đà phân thành 2 nhóm. Mỗi nhóm 15 ngêi.
- Nhãm thùc nghiÖm 15 ngêi.


18
- Nhóm đối chứng 15 ngời.
4.2.1.2. Nội dung thực nghiệm
Các bài tập nâng cao hiệu quả đánh cầu thuận tay cho sinh viên chuyên

ngành do chúng tôi đà nghiên cứu lựa chọn đợc thể hiện kết quả ở nhiệm vụ 1.
Trong quá trình thực nghiệm chúng tôi đà tiến hành so sánh giữa hai
nhóm: nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng.
4.2.1.3. Phơng tiện đánh giá kết quả tập luyện của các sinh viên chuyên
ngành GDTC Trờng Đại học Vinh là 3 test kiểm tra sau
- Test 1: đánh cầu phải cao tay theo đờng chéo sân.
- Test 2: đánh cầu phải cao tay theo đờng thẳng.
- Test 3: di chuyển đánh cầu phải cao tay.
4.2.2. Đánh giá kết quả thực nghiệm
4.2.2.1. Đánh giá kết quả ban đầu của hai nhóm trớc thực nghiệm
Sau khi phân nhóm chúng tôi đà tiến hành kiểm tra hai nhóm: nhóm
thực nghiệm và nhóm đối chứng bằng 3 test nh trên kết quả thu đợc trình bày
ở bảng 3.


19
B¶ng 3. KÕt qu¶ test cđa hai nhãm tríc thùc nghiƯm
TT Nhãm nghiªn cøu
1 Nhãm A (n=15)
2
3
4
5

Nhãm B (n = 15)
TTÝnh
TB¶ng
P

Test 1

X = 4,08 
1,187
X = 4,25  1,378
1,3498
2,125
> 5%

Test 2
X = 3,67  1,218

Test 3
X = 4,18  1,189

X =4,28  1,412

X =3,94  1,823

1,4695
2,125
> 5%

1,3569
2,125
> 5%

BiĨu ®å 1. BiĨu diƠn kÕt qu¶ cđa hai nhãm tríc thùc nghiƯm

4,5
4
3,5

3
2,5
2

Nhãm ®èi chøng
Nhãm thùc nghiÖm

1,5
1
0,5
0
Test1

Test 2

Test 3


20
Qua 3 bảng chúng ta thấy: giai đoạn trớc thực nghiƯm ë 3 test kiĨm tra
TTÝnh < TB¶ng
Test 1: TTÝnh = 1,3498 < TB¶ng = 2,125
Test 2: TTÝnh = 1,4695 < TB¶ng = 2,125
Test 3: TTÝnh = 1,3569 < TB¶ng = 2,125
Từ phép đối chiếu trên ta thấy sự khác biệt giữa hai nhóm: nhóm đối
chứng và nhóm thực nghiệm là không có ý nghĩa ngỡng xác suất P > 0,05 điều
đó chứng tỏ trình độ của hai nhóm trớc thực nghiệm là tơng đơng nhau.
4.2.2.2. Đánh giá kết quả sau thực nghiệm
Để tiến hành đánh giá thực nghiệm của hai nhóm chúng tôi tiếp tục so
sánh kết quả của hai nhóm: nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng ở 3 test kể

trên sau 2 tháng tập luyện. Kết quả thu đợc ở bảng 4.