CHƢƠNG 3
CÁC QUAN HỆ CƠ BẢN GIỮA
ĐẤT VÀ CÂY TRỒNG
BÀI 1: SỰ CHUYỂN HÓA CÁC CHẤT
DINH DƢỠNG TRONG ĐẤT
1 Tổng quát về các tiến trình trong môi
trƣờng đất
2 Sự trao đổi ion trong đất
3 Khả năng và cơ chế cung cấp chất dinh
dƣỡng của đất
4 Sự hấp thụ các chất dinh dƣỡng của
đất
1 Tổng quát về các tiến trình
trong môi trƣờng đất
Không khí
trong đất
Trao đổi trên
bề mặt sét
• Cây hấp thu các chất dinh dưỡng (cation
và anion) từ dung dịch đất và giải phóng
một lượng tương ứng các ion như H+, OH, HCO3-.
• Khi có sự thay đổi nồng độ ion trong dung
dịch đất, dung dịch đất sẽ được đệm
(cung cấp) bởi các ion bị hấp thụ bề mặt
trên các khoáng sét trong đất.
Các vi sinh vật hấp thu các ion trong dung
dịch đất các mô của riêng chúng, khi
các vi sinh vật này chết đi các ion này sẽ
trả lại cho dung dịch đất
Yếu tố môi trường, các hoạt động của con
người nồng độ các ion trong dung dịch
đất, nồng độ này sẽ tương tác với các
tiến trình hóa học và sinh học trong đất
Sự trao đổi ion trong đất
Sự trao đổi ion trong đất xảy ra trên bề mặt
của:
các khoáng sét,
các hợp chất vô cơ,
chất hữu cơ,
và rễ cây
Sự trao đổi ion xảy ra trên bề mặt
của các khoáng sét
• Nguồn gốc và điện tích trên keo đất
do sự thay thế đồng hình
do các cạnh bị vỡ của các silicate tầng
Al
Si
Khả năng đệm của đất
Keo đất
Dung dịch đất
Khả năng trao đổi cation của rễ
cây
Stt
1
2
3
4
Giống
Lúa mì
Bắp
Đậu
Cà chua
CEC (meq/100 g rễ khô)
23
29
54
62
Hạt đất
Soil particle
Lông hút
K+
–
–
Cu2+
–
–
K+
–
–
–
Ca2+
Mg2+
Nước
H+
H2O + CO2
H2CO3
Root hair
Không khí
Rễ cây trong đất
– +
K
–
–
HCO3 +
H+
Khả năng và cơ chế cung cấp
chất dinh dƣỡng của đất
Nguyên tố dinh Tỉ lệ (%) Số lƣợng (kg/ha)
dƣỡng
Đạm (N)
0,04 – 0,2
1200 – 6000
Lân (P2O5)
0,02 – 0,2
600 – 6000
Kali (K2O)
0,5 – 3,0
15000 – 90000
Chất dinh dưỡng trong đất bị hấp
thụ chủ yếu ở các dạng
•
•
•
•
•
Hấp thu sinh học
Hấp thu cơ học
Hấp thụ lý học (hấp thụ phân tử)
Hấp thu hóa học
Hấp thu lý hóa học
BÀI 2 HẤP THU DINH DƢỠNG
CỦA RỄ CÂY TRỒNG
Rễ hấp thu dinh dƣỡng
sét
Rễ
Các cation
trên bề mặt
sét
Cu2+
Mg2+
Ca2+
Ca2+
Mg2+
Mo2+
Zn+
Ca2+
Fe3+
+
H+
H+
Ca2+
2+
Ca
H
Ca2+ 2+
Ca
Ca2+
Ca2+
+
CaH2+
Ca2+
Lông hút
Ca2+
Các cation vào
rễ
Rễ hấp thu các
cation
Sự di chuyển của các ion từ đất
đến rễ cây trồng
• Sự tiếp xúc trực tiếp của rễ
Mg2+
Ca2+
Zn+
H+c
Mg2+
Ca2+
Mg2+
Mo2+
Cu2+
Cu2+
H+
+
Zn
3+
2+
Fe
3+
FeMg
H+
Ca2+
Mg2+
Mo2+
H+
Ca2+
H+
Ca2+
H+
H+
H+
H+
Ca2+
Mg2+
Mg2+
Ca2+