bài 17 Hô hấp ở động vật

Em hãy dự đoán xem điều gì sẽ xảy ra khi:

+ Khi giun đất được để lên mặt đất khô ráo.
+ Khi cá được đưa lên bờ, tách khỏi môi trường nước.
+ Con gà bị dìm xuống nước trong thời gian dài.

Kết quả

Giun đất, cá, gà sẽ chết vì không thể hô hấp được.


Tiết 16: Bài 17:

HÔ HẤP Ở ĐỘNG VẬT

GVBM: Phan Thanh Phương


Tiết 16: Bài 17:

HÔ HẤP Ở ĐỘNG VẬT
I. Khái niệm hô hấp
II. Bề mặt trao đổi khí
III. Các hình thức hô hấp
1, Hô hấp qua bề mặt cơ thể

2, Hô hấp bằng hệ thống ống khí

3, Hô hấp bằng mang

4, Hô hấp bằng phổi


Câu hỏi: Đánh dấu vào ô cho câu trả lời đúng về hô hấp ở động vật

A
B
C
D

Hô hấp là quá trình tiếp nhận oxi và cacbonic của cơ thể từ môi trường sống và giải phóng năng
lượng.

Hô hấp là tập hợp những quá trình trong đó cơ thể lấy oxi từ bên ngoài vào để oxi hóa các chất trong
tế bào và giải phóng năng lượng cho các hoạt động sống đồng thời thải cacbonic ra ngoài.

Hô hấp là quá trình tế bào sử dụng các chất khí như oxi và cacbonic để tạo năng lượng cho các hoạt
động sống

Hô hấp là quá trình trao đổi khí giữa cơ thể và môi trường đảm bảo cho cơ thể có đầy đủ oxi và
cacbonic cung cấp cho các quá trình oxi hóa các chất trong tế bào.



I. KHÁI NIỆM HÔ HẤP
Hô hấp ở động vật

Hô hấp ngoài

Hô hấp trong

Hô hấp ngoài : Trao đổi khí với môi trường bên ngoài theo cơ chế
khuếch tán, cung cấp oxi cho hô hấp tế bào, thải cacbonic từ hô
hấp tế bào ra ngoài


II. Bề mặt trao đổi khí
1. Khái niệm

 Bề mặt trao đổi khí là bộ phận cho O2 từ môi trường ngoài khuếch tán vào trong tế bào (hoặc máu) và
CO2 khuếch tán từ tế bào (hoặc máu) ra ngoài.

2. Đặc điểm
- Bề mặt trao đổi khí rộng
Để đảm bảo cho quá trính trao đổi khí giữa cơ thể và môi trương bề mặt trao đổi khí có
- Bềnhững
mặt trao
khí
đặc đổi
điểm
gì?mỏng và ẩm ướt
- Có nhiều mao mạch và máu có sắc tố hô hấp.
- Có sự lưu thông khí tạo ra sự chênh lệch nồng độ O2 và CO2


Đặc điểm bề mặt trao đổi khí

Tác dụng

Bề mặt rộng

Giúp O2 và CO2 dễ dàng khuếch tán qua

Mỏng và ẩm ướt

Tăng diện tích tiếp xúc với môi trường

Có nhiều mao mạch và máu

Tạo sự chênh lệch nồng độ O2 và CO2

có sắc tố hô hấp

Có sự lưu thông khí

Tăng diện tích tiếp xúc giữa máu
với môi trường.

-

Sắc tố hô hấp giúp vận chuyển khí



III. CÁC HÌNH THỨC HÔ HẤP
Nhiệm vụ:

-

Các nhóm chuẩn bị nội dung theo hướng dẫn của GV

GV chia lớp làm 4 nhóm lần lượt tìm hiểu các hình thức hô hấp ở động vật:
1. Hô hấp qua bề mặt cơ thể
2. Hô hấp bằng hệ thống ống khí
3. Hô hấp bằng mang
4. Hô hấp bằng phổi

 Mỗi nhóm có 7 phút hoạt động. Hoàn thiện nội dung vào phiếu học tập của nhóm mình
 Đại diện của từng nhóm sẽ lên trình bày kết quả hoạt động của nhóm.
 Các nhóm còn lại theo dõi, đưa ra câu hỏi chất vấn.
 Các thành viên còn lại của nhóm trình bày sẽ tổng hợp câu hỏi và giải đáp thắc mắc cho
các nhóm đặt câu hỏi.


III. Các hình thức hô hấp
1. Hô hấp qua bề mặt cơ thể


HTHH
 

Hô hấp qua bề mặt cơ thể

Đặc điểm

Đại diện

Thích nghi với môi trường

Đặc điểm của bề mặt hô hấp

Cơ chế trao đổi khí

 ĐV đơn bào, đa bào bậc thấp( giun đất, ruột khoang, giun tròn, giun dẹp, giun
đốt…)

Môi trường nước hoặc ẩm ướt 

 Bề mặt trao đổi khí dùng trực tiếp màng tế bào hoặc toàn bộ bề mặt da bao ngoài
cơ thể

O2 và CO2 khuếch tán trực tiếp qua màng tế bào hay qua da 


III. Các hình thức hô hấp

2. Hô hấp bằng hệ thống ống khí

COO2

2

CO2

CO
O2 2


HTHH
 

Hô hấp bằng hệ thống ống khí

Đại diện

Ngành chân khớp ở cạn như: châu chấu, rết, sâu bọ, nhện…

Thích nghi với môi trường

 Môi trường cạn

Đặc điểm của bề mặt hô hấp

 Bao gồm các túi khí, hệ thống ống khí và các lỗ khí

Cơ chế trao đổi khí

O2 và CO2 được đưa trực tiếp đến từng tế bào của cơ thể 

Đặc điểm



III. Các hình thức hô hấp

3. Hô hấp bằng mang


HTHH
 

Hô hấp bằng mang

Đại diện

Cá, thân mềm(trai, ốc..), chân khớp sống ở nước(tôm, cua..) 

Thích nghi với môi trường

Môi trường nước 

Đặc điểm

Đặc điểm của bề mặt hô hấp

 cấu tạo mang: nhiều cung mang, mỗi cung mang có nhiều phiến mang, trên đó có mạng
lưới mao mạch phân bố dày đặc=> diện tích lớn giúp trao đổi khí đạt hiệu quả cao

 phối hợp nhịp nhàng giữa miệng và xương nắp mang => đóng mở nhịp nhàng để tạo
Cơ chế trao đổi khí

dòng nước liên thông liên tục theo một chiều và ngược với chiều dòng máu trong mao
mạch


III. Các hình thức hô hấp
4. Hô hấp bằng phổi


HTHH 

Hô hấp bằng phổi

Đặc điểm

Đại diện

Các động vật sống trên cạn như lưỡng cư, bò sát, chim, thú

Thích nghi với môi trường

Môi trường cạn
Cấu tạo phổi:

Đặc điểm của bề mặt hô hấp

Cơ chế trao đổi khí

-

Gồm rất nhiều phế nang => bề mặt trao đổi khí lớn
Chim có hệ thống túi khí ở phía sau phổi

-

Khí O2 và CO2 được trao đổi qua bề mặt phế nang

- Theo nguyên lí khuếch tán do sự chênh lệch áp suất từng loại khí


LIÊN HỆ THỰC TẾ

Tác hại của thuốc lá


TÓM TẮT NỘI DUNG BÀI HỌC

Hô hấp là gì

Hô hấp động
vật

Bề mặt trao đổi khí

Các hình thức hô hấp


CỦNG CỐ


Chứng minh Chim là động vật trên cạn trao đổi khí hiệu quả nhất ?


EM CÓ BIẾT?
Cá biết leo cây

Sống trên mặt đất

Cá thoi loi ở dưới nước thở bằng mang, khi lên bờ thở bằng đuôi. Da đuôi ẩm ướt, có
mạng lưới mạch máu dày đặc để trao đổi khí