Luận văn Một số giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên trường cao đẳng Sư phạm Lào Cai

MỤC LỤC
MỤC LỤC.........................................................................................................1
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU........................6
1.1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu................................................................6
1.1.1. Trên thế giới.........................................................................................................................6
1.1.2. Các tài liệu trong nước........................................................................................................7

1.2. Một số khái niệm cơ bản............................................................................8
1.2.1. Quản lý và quản lý giáo dục................................................................................................8
1.2.2. Đội ngũ và đội ngũ giảng viên..........................................................................................10

1.3. Tiêu chuẩn, nhiệm vụ, vị trí và vai trò của giảng viên trường cao đẳng sư
phạm................................................................................................................13
1.3.1. Giảng viên..........................................................................................................................13
1.3.2. Tiêu chuẩn và nhiệm vụ giảng viên trường cao đẳng sư phạm........................................13
1.3.3. Vai trò và vị trí của giảng viên trong nhà trường đại học, cao đẳng................................15
1.3.4. Những yêu cầu đối với đội ngũ giảng viên.......................................................................17

1.4. Những yếu tố giúp nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên....................20
1.4.1. Chất lượng:........................................................................................................................20
1.4.2. Chất lượng đội ngũ giảng viên.........................................................................................21
1.4.3. Các yếu tố nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên.........................................................24

Kết luận chương 1:..........................................................................................27
Chương 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG..........28
ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM LÀO CAI....28
2.1. Giới thiệu về trường cao đẳng sư phạm Lào Cai......................................28
2.1.1. Khái quát về sự hình thành và phát triển của Trường cao đẳng sư phạm Lào Cai..........28
2.1.2. Chức năng và nhiệm vụ của Trường Cao đẳng sư phạm Lào..........................................29
2.1.3. Quyền hạn và trách nhiệm của Trường cao đẳng sư phạm Lào Cai.................................30

2.2. Thực trạng đội ngũ giảng viên Trường cao đẳng sư phạm Lào Cai.........31
2.2.1. Số lượng và cơ cấu đội ngũ giảng viên.............................................................................31
2.2.2. Chất lượng..........................................................................................................................36
2.2.3. Cơ chế, chính sách, quản lý chất lượng đội ngũ giảng viên ở trường cao đẳng sư phạm
Lào Cai trong thời gian qua.........................................................................................................41

2.3. Đánh giá chung về đội ngũ giảng viên và chất lượng đội ngũ giảng viên
trường Cao đẳng sư phạm Lào Cai..................................................................46
2.3.1. Mặt mạnh...........................................................................................................................47
2.3.2. Mặt yếu.............................................................................................................................49
2.3.3. Nguyên nhân......................................................................................................................50

Kết luận chương 2...........................................................................................51
CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ
GIẢNG VIÊN TRƯỜNG CĐSP LÀO CAI....................................................52
3.1. Định hướng, quan điểm và mục tiêu của việc xây dựng các giải pháp....52
3.2. Một số giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên Trường cao
đẳng sư phạm Lào Cai.....................................................................................54
3.2.1. Giải pháp 1: Tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn,
năng lực sư phạm cho đội ngũ giảng viên...................................................................................55
3.2.2. Giải pháp 2: Đổi mới và nâng cao chất lượng công tác sinh hoạt chuyên môn ở bộ môn.


......................................................................................................................................................58
3.2.3. Giải pháp 3: Thực hiện tốt công tác tuyển chọn, bổ sung giảng viên; tạo cơ chế chính
sách hợp lý để thu hút giảng viên giỏi.........................................................................................64
3.2.4. Giải pháp 4: Tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá chuyên môn nghiệp vụ của đội ngũ
giảng viên.....................................................................................................................................68
3.2.5. Giải pháp 5: Thực hiện chế độ chính sách, chăm lo cải thiện đời sống vật chất và tinh
thần cho đội ngũ giảng viên.........................................................................................................73

3.3. Tổ chức thực hiện các giải pháp...............................................................76
3.3.1. Xây dựng môi trường sư phạm tốt, tạo điều kiện thuận lợi cho đội ngũ giảng viên hoạt
động..............................................................................................................................................77
3.3.2. Kiện toàn cơ cấu tổ chức nhà trường................................................................................78
3.3.3. Chú trọng xây dựng và phát triển đội ngũ cán bộ - Công nhân viên của nhà trường......78

3.4. Khảo sát về mức độ cần thiết và tính khả thi của các giải pháp...............79
Kết luận chương 3...........................................................................................82
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ.................................................................83
1. KẾT LUẬN.................................................................................................83
2. KHUYẾN NGHỊ.........................................................................................84
Tài liệu tham khảo:..........................................................................................86
Phụ lục 1: PHIẾU XIN Ý KIẾN ĐÁNH GIÁ GIẢNG VIÊN........................89
Phụ lục 2: PHIẾU XIN Ý KIẾN ÐÁNH GIÁ VỀ MỨC ÐỘ CẦN THIẾT VÀ
TÍNH KHẢ THI CỦA CÁC GIẢI PHÁP.......................................................91
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong hệ thống giáo dục quốc dân, việc phát triển đội ngũ giảng viên ở
trường Cao đẳng là quan trọng, bởi nó tạo nên nền móng vững chắc cho toàn
bộ hệ thống và sự phát triển sau này.
Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX có nêu “Phát triển đội
ngũ giảng viên, coi trọng chất lượng và đạo đức sư phạm, cải thiện chế độ đãi
ngộ, đảm bảo về cơ bản đội ngũ giảng viên đạt chuẩn quốc gia về tỷ lệ giảng
viên trên học sinh sinh viên theo yêu cầu của từng cấp học”.
Phát triển nguồn nhân lực ở các trường cao đẳng, đại học là vấn đề
“phát triển đội ngũ giảng viên” và “nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên”.
Một vấn đề “hàng đầu” giúp nâng cao chất lượng đào tạo của nhà trường. Đặc
biệt với các trường cao đẳng sư phạm, chất lượng của đội ngũ giảng viên sẽ
trực tiếp quyết định và ảnh hưởng lâu dài đến chất lượng đội ngũ giáo viên

các ngành học. Vì vậy để phát triển giáo dục và đào tạo, vấn đề quan trọng là
nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên để tạo ra được một đội ngũ giáo viên
chuẩn về trình độ đào tạo, giỏi về chuyên môn, tinh thông nghiệp vụ sư phạm
và mẫu mực về nhân cách.
Chỉ thị 40 – CT/TW ngày 15/06/ 2004 của Ban Bí thư Trung ương
Đảng về xây dựng, nâng cao chất lượng nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục
đã chỉ rõ: “Phát triển giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, là một trong
những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp CNH - HĐH đất nước, là điều
kiện phát huy nguồn lực con người”.[1]
Lào Cai là một tỉnh vùng cao, biên giới, có vị trí quan trọng cả về chính
trị - kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh. Tuy nhiên, Lào Cai vẫn là một tỉnh
nghèo, dân tộc thiểu số chiếm 64,09%, trình độ dân trí còn thấp, dân cư phân
bố rộng và thưa, giao thông đi lại khó khăn, nguồn nhân lực chưa đáp ứng yêu
cầu phát triển. Trong điều kiện đó, phát triển giáo dục là một trong những ưu
tiên hàng đầu để Lào Cai phát triển nhanh và bền vững. Nghị quyết Đại hội
Đảng bộ tỉnh lần thứ XII, XIII, XIV đều xác định rõ mục tiêu, nhiệm vụ phát
triển giáo dục trong đó giảng viên trường cao đẳng sư phạm Lào Cai là lực
lượng trực tiếp quyết định chất lượng giáo dục cũng như sự phát triển giáo
dục của cả tỉnh.
Vì vậy, muốn phát triển giáo dục - đào tạo để đào tạo nhân lực, nhân tài,
phát triển kinh tế - xã hội thì việc ưu tiên hàng đầu là phải xây dựng được một
đội ngũ giảng viên đảm bảo chất lượng, có đủ các phẩm chất cần thiết phù
hợp với điều kiện thực tế của tỉnh.
Những vấn đề có tính quyết định đối với việc nâng cao chất lượng đào
tạo của trường cao đẳng sư phạm Lào Cai là đội ngũ giảng viên và chất lượng
đội ngũ giảng viên. Việc tìm ra những giải pháp phù hợp nhằm nâng cao chất

lượng đội ngũ giảng viên của nhà trường trước yêu cầu hiện nay là một đòi
hỏi tất yếu.
Nếu được thực hiện tốt các giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ
giảng viên, cơ sở vật chất và đặc biệt là việc khai thác đầy đủ và tạo điều kiện
phát triển tiềm năng trí tuệ của đội ngũ này, mục tiêu trở thành trường đại học
Lào Cai và từng bước đạt trình độ tiên tiến trong khu vực sẽ sớm được hiện
thực hơn.
Đề tài này nếu được thực hiện thành công có thế áp dụng tới các trường
cao đẳng sư phạm và các trường đại học mới thành lập và các kết luận của đề
tài sẽ là tài liệu hữu ích đối với đội ngũ giảng viên của trường cao đẳng sư
phạm Lào Cai và các trường cao đẳng sư phạm khác.
Từ những định hướng nêu trên, tác giả lựa chọn đề tài “Một số giải pháp
nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên trường cao đẳng Sư phạm Lào
Cai” để thực hiện làm luận văn tốt nghiệp cao học Quản lý Khoa học & Công
nghệ.
2. Mục tiêu và phạm vị của đề tài
Mục tiêu:
Nghiên cứu một cách hệ thống lý luận về quản lý nâng cao chất lượng
đội ngũ giảng viên trường cao đẳng sư phạm; đánh giá thực trạng việc quản lý
nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên trường cao đẳng sư phạm Lào Cai từ
đó đề xuất giải pháp quản lý nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên trường
cao đẳng sư phạm Lào Cai
Phạm vi:
Đề tài tập trung nghiên cứu công tác quản lý nâng cao chất lượng đội
ngũ giảng viên trường cao đẳng sư phạm và đề xuất giải pháp lý nâng cao
chất lượng đội ngũ giảng viên trường cao đẳng sư phạm Lào Cai. Thời gian từ
2012 đến nay.


Đối tượng nghiên cứu:

Đội ngũ giảng viên trường cao đẳng sư phạm Lào Cai.
3. Phương pháp nghiên cứu
Luận văn nghiên cứu trên cơ sở phương pháp chuyên gia qua việc thu
thập, trao đổi, tổng hợp và phân tích làm rõ thực trạng và đề ra các giải pháp
nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên trường cao đẳng sư phạm Lào Cai.
4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
- Ý nghĩa khoa học: Kết quả nghiên cứu của đề tài sẽ góp phần hoàn
thiện về mặt lý luận công tác quản lý nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên
làm tiền đề để đưa ra các giải pháp quản lý nâng cao chất lượng đội ngũ giảng
viên trường cao đẳng sư phạm Lào Cai.
- Ý nghĩa thực tiễn: Kết quả nghiên cứu trong luận văn có thể làm tài
liệu tham khảo trong quá trình thực hiện việc quản lý nâng cao chất lượng đội
ngũ giảng viên đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của trường cao đẳng sư phạm Lào
Cai.
Cấu trúc của luận văn
Bố cục của luận văn: Ngoài phần mở đầu và phần kết luận, luận văn
gồm 3 chương như sau:
Chương 1: Cơ sở lý luận về nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên
trường cao đẳng sư phạm.
Chương 2: Thực trạng công tác quản lý nâng cao chất lượng đội ngũ
giảng viên trường cao đẳng sư phạm Lào Cai.
Chương 3: Một số giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên
trường cao đẳng sư phạm Lào Cai.
Kết luận và kiến nghị


Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1.1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu
1.1.1. Trên thế giới
Nghiên cứu nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên là một vấn đề hết

sức quan trọng đối với các trường đại học, cao đẳng trong giai đoạn hiện nay,
không chỉ có ở Việt Nam mà ngay cả những nước có nền giáo dục phát triển:
Liên minh châu Âu, Hoa Kỳ, Úc, Trung Quốc, Thái Lan, Nhật Bản và một số
nước khác.
Giáo sư Philip G.Altbach, Đại học Boston (Hoa Kỳ) với bài tham luận
“Trường đại học và toàn cầu hóa”. Tác giả đã đưa ra những sáng kiến về công
tác quản lý và trao đổi giữa giảng viên của các trường đại học trên thế giới.
Giáo sư John Murray, Đại học Texas Tech University, với đề tài “sự
phát triển đổi mới đội ngũ giảng viên”, tác giả đã xác định những bước thực
hiện cụ thể như là chìa khóa dẫn đến thành công.
Điều này được dẫn xuất nhiều nhất trong cuốn sách của Douglas
McGregor nhan đề khía cạnh nhân bản của doanh nghiệp (xuất bản 1960),
trong đó tác giả khẳng định rằng việc quản lý con người phải lựa chọn giữa hai
và chỉ hai cách khác nhau thôi đó là “Lý thuyết X” (người bị quản lý không
thích làm việc, họ luôn lẩn tránh công việc mỗi khi có thể; người bị quản lý
mong muốn được chỉ dẫn cụ thể bất kể khi nào; người quản lý bị thúc ép
người thuộc quyền). Và “Lý thuyết Y” (người ta ai cũng muốn làm việc; người
thuộc quyền đã có những cam kết với tổ chức, sẽ tự hướng dẫn và tự kiểm tra;
người thuộc quyền sẽ học cách chấp nhận, thậm chí tìm ra trách nhiệm của
mình trong công việc), sau đó tác giả khẳng định Lý thuyết Y là duy nhất
đúng. (Trước đó ít lâu tác giả cũng đã nói như vậy trong cuốn sách xuất bản
1954 nhan đề Thực hành quản lý). Những năm sau đó Abraham H.Maslow
(1908-1970) đã trình bày trong cuốn sách của mình nhan đề Eupsychian
Management (xuất bản 1962, tái bản 1995 với nhan đề Maslow nói về quản lý)


rằng cả McGregor và tác giả là hoàn toàn sai lầm. Ông ta quả quyết rằng đối
với loại người khác thì phải có cách quản lý khác nhau.
1.1.2. Các tài liệu trong nước
Hội thảo khoa học “Chiến lược xây dựng đội ngũ cán bộ quản lý giáo

dục phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước” tháng 11/1998
đã mở ra bước ngoặc quan trọng trong việc nghiên cứu, quy hoạch, xây dựng,
phát triển đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục có phẩm chất, tầm nhìn, kỹ năng,
phong cách, đáp ứng yêu cầu đổi mới sự nghiệp giáo dục và đào tạo.
Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI có nêu: “Phát triển, nâng
cao chất lượng nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao là một
trong những yếu tố quyết định sự phát triển nhanh, bền vững đất nước. Đổi
mới căn bản, toàn diện nền giáo dục theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã
hội hóa; đổi mới chương trình, nội dung, phương pháp dạy và học; đổi mới cơ
chế quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục,
đào tạo. Tập trung nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo, coi trọng giáo dục
đạo đức, lối sống, năng lực sáng tạo, kỹ năng thực hành. Đẩy mạnh đào tạo
nghề đáp ứng nhu cầu phát triển đất nước. Xây dựng môi trường giáo dục lành
mạnh, kết hợp chặt chẽ giữa nhà trường với gia đình và xã hội; xây dựng xã
hội học tập, tạo cơ hội và điều kiện cho mọi công dân được học tập suốt đời”.
Tóm lại: Đảng ta luôn coi trọng “Giáo dục là quốc sách hàng đầu”,
trong đó đội ngũ giáo viên nói chung và đội ngũ giảng viên các trường đại
học, cao đẳng nói riêng. Chăm lo đào tạo, bồi dưỡng và tiêu chuẩn hóa đội ngũ
giáo viên hiện nay cả về chính trị, tư tưởng, đạo đức và năng lực chuyên môn,
nghiệp vụ được xem là khâu đột phá để thực hiện thắng lợi sự nghiệp giáo dục
và đào tạo.
Nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên hiện nay rất quan trọng và
mang tính cấp thiết, thu hút sự quan tâm của nhiều nhà khoa học, đông đảo các
cán bộ, giảng viên trong ngành giáo dục. Tuy nhiên, những công trình đó chỉ
mới chuyên sâu vào những nội dung nhất định của vấn đề. Việc nghiên cứu,


ứng dụng các kết quả nghiên cứu đã có, để đồng bộ hóa các giải pháp quản lý
hiệu quả nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên trường cao đẳng sư
phạm Lào Cai vẫn chưa đề cập tới. Đây chính là nội dung mà luận văn này cần

được nghiên cứu để làm sáng tỏ vấn đề.
1.2. Một số khái niệm cơ bản
1.2.1. Quản lý và quản lý giáo dục
* Quản lý là gì?
Thực tế, có nhiều quan điểm khác nhau về quản lý:
Theo C.Mac: "Tất cả mọi lao động xã hội hay lao động chung nào tiến
hành trên quy mô tương đối lớn, thì ít nhiều cũng cần đến một sự chỉ đạo để
điều hoà những hoạt động cá nhân và thực hiện những chức năng chung phát
sinh từ sự vận động của toàn bộ cơ thể sản xuất khác với vận động khí quan
độc lập của nó. Một người độc tấu vĩ cầm tự mình điều khiển lấy mình còn
một dàn nhạc thì cần phải có nhạc trưởng".[9]
Theo tác giả Trần Kiểm: "Quản lý là những tác động của chủ thể quản
lý trong việc huy động, kết hợp, sử dụng, điều chỉnh, điều phối các nguồn lực
(nhân lực, vật lực, tài lực) trong và ngoài tổ chức (chủ yếu là nội lực) một
cách tối ưu nhằm đạt mục đích của tổ chức với hiệu quả cao nhất". [28]
Theo tác giả Phan Văn Kha: "Quản lý là một quá trình lập kế hoạch, tổ
chức, lãnh đạo và kiểm tra công việc của các thành viên thuộc một hệ thống
đơn vị và sử dụng các nguồn lực phù hợp để đạt được các mục đích đã định".
[24]
Theo tác giả Nguyễn Quốc Chí và Nguyễn Thị Mỹ Lộc thì: "Quản lý là
một quá trình tác động có định hướng, có chủ đích, có tổ chức của chủ thể
quản lý (người quản lý) đến khách thể quản lý (người bị quản lý) trong một tổ
chức nhằm làm cho tổ chức vận hành và đạt được mục đích tổ chức”.[16]
Từ các quan niệm trên có thể khái quát: Quản lý là sự tác động có tổ
chức, có hướng đích của chủ thể quản lý tới đối tượng quản lý nhằm đạt tới
mục tiêu đề ra.


Quản lý là giúp các thành viên của tổ chức hiểu tại sao làm việc này và
khi họ hoàn thành thì sẽ đóng góp vào thành công của tổ chức như thế nào.

Quản lý là việc hình thành mục tiêu để theo đuổi và tập trung các hoạt động để
đạt tới mục tiêu này. Quản lý liên quan đến việc giúp mọi thành viên của tổ
chức thoả mãn và hài lòng với công việc được phân công.
Quản lý vừa là khoa học, vừa là nghệ thuật trong việc điều khiển một hệ
thống xã hội cả ở tầm vĩ mô và vi mô. Mọi hoạt động của xã hội đều cần tới
quản lý. Đó là những hoạt động cần thiết thực hiện khi những con người kết
hợp với nhau trong các nhóm, các tổ chức nhằm đạt được mục tiêu chung.
* Quản lý giáo dục là gì?
Hoạt động giáo dục cũng được quản lý ngay từ khi các tổ chức giáo dục
đầu tiên được hình thành. Khoa học quản lý giáo dục trở thành một bộ phận
chuyên biệt của quản lý nói chung nhưng là một khoa học tương đối độc lập vì
tính đặc thù của nền giáo dục quốc dân.
Trên thực tế, có rất nhiều khái niệm quản lý giáo dục:
Theo tác giả Trần Kiểm: "Quản lý giáo dục là những tác động tự giác
(có ý thức, có mục đích, có kế hoạch, có hệ thống, hợp quy luật) của chủ thể
quản lý đến tất cả các mắt xích của hệ thống từ cấp cao nhất đến các cơ sở
giáo dục là nhà trường nhằm thực hiện có chất lượng và hiệu quả mục tiêu
phát triển giáo dục, đào tạo thế hệ trẻ mà xã hội đặt ra cho nghành Giáo dục"
(ở cấp vĩ mô).[28]
Theo tác giả Nguyễn Quốc Chí – Nguyễn Thị Mỹ Lộc cho rằng: “Quản
lý giáo dục là hoạt động có ý thức bằng cách vận dụng các quy luật khách
quan của các cấp quản lý giáo dục tác động đến toàn bộ hệ thống giáo dục
nhằm làm cho hệ thống đạt được mục tiêu của nó”.[20]
"Quản lý giáo dục là những tác động của chủ thể quản lý vào quá trình
giáo dục (được tiến hành bởi tập thể giáo viên và học sinh, với sự hỗ trợ đắc
lực của các lực lượng xã hội) nhằm hình thành và phát triển toàn diện nhân
cách học sinh theo mục tiêu đào tạo của nhà trường” (ở cấp vi mô).[28]


Theo tác giả Nguyễn Ngọc Quang: "Quản lý giáo dục là hệ thống những

tác động có mục đích, có kế hoạch thích hợp với chủ thể quản lý, nhằm làm
cho hệ vận hành theo đường lối và nguyên lý giáo dục của Đảng, thực hiện
được các tính chất của nhà trường xã hội chủ nghĩa Việt Nam mà tiêu điểm hội
tụ là quá trình dạy học, giáo dục thế hệ trẻ, đưa giáo dục đến mục tiêu dự kiến
tiến đến trạng thái mới về chất”.[21]
Như vậy, thực chất của quản lý giáo dục là sự tác động có mục đích, có
kế hoạch của chủ thể quản lý đến hoạt động của tập thể giáo viên và hoạt động
của học sinh nhằm đạt được hiệu quả cao nhất trong việc hình thành nhân cách
của học sinh.
1.2.2. Đội ngũ và đội ngũ giảng viên
* Đội ngũ
Từ điển Bách khoa Việt Nam đã định nghĩa: "Ðội ngũ là khối đông người
cùng chức năng hoặc nghề nghiệp được tập hợp và tổ chức thành một lực
lượng" [32] hoặc "Ðội ngũ là tập hợp gồm một số đông người cùng chức năng,
nhiệm vụ hoặc nghề nghiệp hợp thành lực lượng trong hoạt động trong hệ
thống (tổ chức)" (theo: Từ điển Tiếng Việt - NXB Văn hoá thông tin).[33]
Đội ngũ là một tập hợp những cá nhân có liên hệ với nhau, tạo thành sự
thống nhất ổn định, có tính chỉnh thể, có những thuộc tính và những quy luật
tích hợp.
Đội ngũ là một tập hợp có trật tự bên trong (hay bên ngoài), có liên hệ
hoặc tác động lẫn nhau.
Như vậy, có thể hiểu: Ðội ngũ là một tập thể người có cùng chức năng,
nhiệm vụ và nghề nghiệp cấu thành một tổ chức và là nguồn nhân lực của tổ
chức đó; cùng chung một nhiệm vụ; họ làm việc theo kế hoạch đồng thời chịu
sự ràng buộc của những quy tắc, nguyên tắc…của đơn vị và theo quy định của
pháp luật.


* Đội ngũ giảng viên
Đội ngũ giảng viên và cán bộ quản lý giáo dục là một trong những lực

lượng đông đảo trong đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức của Nhà nước.
Đội ngũ giảng viên là tập hợp những người tham gia công tác giảng dạy
tại các trường đại học, cao đẳng.
Lao động của đội ngũ giảng viên là lao động trí óc, lao động khoa học,
lao động đặc thù nhằm tạo ra sản phẩm đặc biệt là con người đã được giáo dục
và đào tạo.
Cho nên, đội ngũ giảng viên là lực lượng nòng cốt, là nguồn vốn tri thức một nguồn tài sản có giá trị nhất của nhà trường.
Đội ngũ giảng viên có vai trò rất quan trọng đối với sự sống còn của một
nhà trường bởi vì đội ngũ giảng viên quyết định chất lượng sản phẩm tạo ra, là
uy tín của trường đối với xã hội.
Giảng viên là người làm công tác giảng dạy (lý thuyết và thực hành)
được hiệu trưởng công nhận chức vụ và phân công công tác giảng dạy hoặc
những cán bộ khoa học kỹ thuật làm việc trong hay ngoài trường, tham gia
giảng dạy theo chế độ kiêm nhiệm.
Căn cứ vào mã ngạch viên chức, giảng viên là những người được xếp vào
các ngạch: V.07.01.03 (giảng viên), V.07.01.02 (giảng viên chính) và
V.07.01.01 (giảng viên cao cấp).
Đặc điểm của giảng viên
Người giảng viên phải là một tấm gương sáng về đạo đức và tinh thần tự
học, tự vươn lên để hoàn thiện ḿnh. Mỗi giảng viên là một mẫu mực về ư trí
học, về tinh thần nhân ái, nhân văn thương yêu con người, quý trọng con
người.
Giảng viên cao đẳng, đại học là một nhà khoa học chân chính. Cho nên,
phẩm chất trí tuệ là yêu cầu rất cao đối với người giảng viên. Từ chất sáng tạo
đó biểu hiện trong năng lực hoạt động giảng dạy, trong hoạt động nghiên cứu
khoa học và trong toàn bộ quá trình sáng tạo để hình thành nên toàn bộ nhân


cách sáng tạo của một con người – sản phẩm cần thiết và tất yếu của quá trình
dạy học. Bởi vậy, hơn bất cứ một nghề nghiệp nào khác, giảng dạy ở các

trường cao đẳng, đại học đòi hỏi mỗi giảng viên phải phát huy năng lực sáng
tạo của mình một cách cao nhất.
Chấp hành nghiêm chỉnh chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng,
pháp luật của Nhà nước; thi hành nhiệm vụ theo đúng quy định của pháp luật.
Có ý thức tổ chức kỷ luật, chấp hành nghiêm sự điều động, phân công của
tổ chức; có ý thức tập thể, phấn đấu vì lợi ích chung.
Không ngừng học tập, rèn luyện nâng cao trình độ lý luận chính trị để vận
dụng vào hoạt động giảng dạy, giáo dục và đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được
giao.
Gương mẫu thực hiện nghĩa vụ công dân, tích cực tham gia các hoạt động
chính trị, xã hội.
Tận tụy với công việc; thực hiện đúng điều lệ, quy chế, nội quy của đơn
vị, nhà trường, của ngành.
Tâm huyết với nghề nghiệp, có ý thức giữ gìn danh dự, lương tâm nhà
giáo; có tinh thần đoàn kết, thương yêu, giúp đỡ đồng nghiệp trong cuộc sống
và trong công tác; có lòng nhân ái, bao dung, độ lượng, đối xử hoà nhã với
người học, đồng nghiệp; sẵn sàng giúp đỡ, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp
chính đáng của người học, đồng nghiệp và cộng đồng.
Thực hiện phê bình và tự phê bình thường xuyên, nghiêm túc; thường
xuyên học tập nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, ngoại ngữ, tin học để
hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của sự
nghiệp giáo dục.
Công bằng trong giảng dạy và giáo dục, đánh giá đúng thực chất năng lực
của người học; thực hành tiết kiệm, chống bệnh thành tích, chống tham nhũng,
lãng phí.
Có lối sống hoà nhập với cộng đồng, phù hợp với bản sắc dân tộc và
thích ứng với sự tiến bộ của xã hội; biết ủng hộ, khuyến khích những biểu hiện


của lối sống văn minh, tiến bộ và phê phán những biểu hiện của lối sống lạc

hậu, ích kỷ.
Sống có lý tưởng, có mục đích, có ý chí vượt khó vươn lên, có tinh thần
phấn đấu liên tục với động cơ trong sáng và tư duy sáng tạo; thực hành cần,
kiệm, liêm, chính, chí công vô tư theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.
Tác phong làm việc nhanh nhẹn, khẩn trương, khoa học; có thái độ văn
minh, lịch sự trong quan hệ xã hội, trong giao tiếp với đồng nghiệp, với người
học, giải quyết công việc khách quan, tận tình, chu đáo.
Đoàn kết, giúp đỡ đồng nghiệp cùng hoàn thành tốt nhiệm vụ; đấu tranh,
ngăn chặn những hành vi vi phạm pháp luật và các quy định nghề nghiệp.
Quan hệ, ứng xử đúng mực, gần gũi với nhân dân, phụ huynh học sinh, đồng
nghiệp và người học; kiên quyết đấu tranh với các hành vi trái pháp luật.
Trang phục, trang sức khi thực hiện nhiệm vụ phải giản dị, gọn gàng, lịch
sự, phù hợp với nghề dạy học, không gây phản cảm và phân tán sự chú ý của
người học.
Xây dựng gia đình văn hoá, thương yêu, quý trọng lẫn nhau. Biết quan
tâm đến những người xung quanh, thực hiện nếp sống văn hoá nơi công cộng.
1.3. Tiêu chuẩn, nhiệm vụ, vị trí và vai trò của giảng viên trường cao đẳng
sư phạm
1.3.1. Giảng viên
Khái niệm: Thuật ngữ “Giảng viên” đã được khẳng định trong Điều 70 Luật Giáo dục “Nhà giáo giảng dạy ở cơ sở giáo dục đại học gọi là giảng
viên”.[26]
1.3.2. Tiêu chuẩn và nhiệm vụ giảng viên trường cao đẳng sư phạm
Tiêu chuẩn: Điều 26, Điều lệ trường cao đẳng quy định tiêu chuẩn của
giảng viên: [3]
1. Giảng viên trường cao đẳng phải có phẩm chất, đạo đức, tư tưởng tốt;
có trình độ chuyên môn, sức khoẻ tốt, lý lịch bản thân rõ ràng.


2. Giảng viên các trường cao đẳng phải có trình độ từ đại học trở lên phù
hợp với các môn học của ngành đào tạo. Ưu tiên tuyển chọn sinh viên tốt

nghiệp đại học loại khá, giỏi và người có trình độ đại học, thạc sĩ, tiến sĩ có
kinh nghiệm hoạt động thực tiễn, có nguyện vọng trở thành giảng viên.
Những người tốt nghiệp các ngành ngoài sư phạm phải có chứng chỉ
nghiệp vụ sư phạm.
Đối với giảng viên trường cao đẳng sư phạm, người làm nhiệm vụ đào
tạo đội ngũ giáo viên các cấp học từ mầm non đến trung học cơ sở, cần có
năng lực chuyên môn và nghiệp vụ sư phạm chuyên biệt để đào tạo được đội
ngũ này.
Nhiệm vụ: Điều 27, Điều lệ trường cao đẳng quy định nhiệm vụ của
giảng viên: [3]
Giảng viên, cán bộ, nhân viên trường cao đẳng phải nghiêm chỉnh chấp
hành chủ trương, đường lối của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Thực hiện đầy
đủ các quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo, Quy chế tổ chức hoạt động của
trường và các quy định khác do Hiệu trưởng ban hành.
Giảng viên trường cao đẳng phải thực hiện các nhiệm vụ cụ thể dưới
đây:
a) Giảng dạy theo đúng nội dung, chương trình đã được Bộ Giáo dục và
Đào tạo và nhà trường quy định; viết giáo trình, phát triển tài liệu phục vụ
giảng dạy học tập theo sự phân công của trường, khoa, bộ môn;
b) Chịu sự giám sát của các cấp quản lý về chất lượng, nội dung, phương
pháp giảng dạy và nghiên cứu khoa học;
c) Tham gia hoặc chủ trì các đề tài nghiên cứu khoa học, ứng dụng
chuyển giao công nghệ theo sự phân công của trường, khoa, bộ môn;
d) Giữ gìn phẩm chất, uy tín, danh dự của nhà giáo; tôn trọng nhân cách
của người học, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người học,
hướng dẫn người học trong học tập, nghiên cứu khoa học, rèn luyện tư tưởng,
đạo đức tác phong, lối sống;


đ) Không ngừng tự bồi dưỡng nghiệp vụ, cải tiến phương pháp giảng dạy

để nâng cao chất lượng đào tạo;
e) Hoàn thành tốt các công tác khác được trường, khoa, bộ môn giao.
Tóm lại, giảng viên phải là những người có trình độ khoa học kỹ thuật
nhất định, họ là người truyền thụ kiến thức cho học sinh theo chương trình, nội
dung khoa học và theo kế hoạch đã định trong những bậc học nhất định. Do
vậy, bằng hoạt động giảng dạy – giáo dục, nghiên cứu khoa học, lao động sản
xuất, dịch vụ và các hoạt động xã hội khác, đội ngũ giảng viên trong các nhà
trường đang thực hiện các mục tiêu chiến lược phát triển hệ thống giáo dục –
đào tạo: Đào tạo đội ngũ cán bộ có kiến thức khoa học, có kỹ năng nghề
nghiệp cần thiết đáp ứng nhu cầu công nghiệp hoá, hiện đại hoá của nước ta
hiện nay.
Lực lượng giảng viên là “Nhân tố quyết định chất lượng giáo dục và
được xã hội tôn vinh”. Vì vậy, giảng viên phải có đủ những tiêu chuẩn: Phẩm
chất, đạo đức, tư tưởng tốt. Đạt trình độ chuẩn được đào tạo về chuyên môn,
nghiệp vụ. Đủ sức khoẻ theo yêu cầu nghề nghiệp. Lý lịch bản thân rõ ràng.
1.3.3. Vai trò và vị trí của giảng viên trong nhà trường đại học, cao
đẳng
Đội ngũ giảng viên là nhân tố quyết định chất lượng đào tạo, họ là
người trực tiếp thực hiện và quyết định việc đổi mới nâng cao chất lượng đào
tạo và nghiên cứu trong nhà trường đại học. Trong quá trình dạy học, người
giảng viên không chỉ là người truyền thụ kiến thức đơn thuần, mà phải thực sự
trở thành một người thiết kế, tổ chức để sinh viên tự giác và tích cực tham gia
học tập, kích thích, khơi dậy hứng thú học tập của sinh viên để họ phát huy
sáng tạo trong học tập.
Giảng viên có những vai trò chủ đạo như sau:
* Vai trò là người thiết kế: Giảng viên giảng dạy trong các trường đại
học trước hết họ là người thiết kế, được thể hiện rõ nhất trong việc soạn thảo
nội dung giảng dạy, tạo ra các tình huống để sinh viên tự giác học tập. Trong

quá trình soạn thảo nội dung giảng dạy, giảng viên phải gắn bài giảng phù hợp
với mục tiêu của chương trình và đối tượng người học, làm cho sinh viên say
mê học tập, làm tăng hiệu quả, chất lượng của sinh viên.
* Vai trò là người tổ chức: Giảng viên đồng thời là người tổ chức cho
sinh viên học tập, làm việc, tìm tòi, sáng tạo. Vai trò tổ chức có ý nghĩa rất lớn
đối với nâng cao chất lượng học tập của sinh viên. Lớp học phải trở thành một
nơi hợp tác giữa thày – trò, trò – trò, Vì vậy, việc đổi mới phương pháp dạy
học, lấy “người học làm trung tâm” tạo mọi điều kiện để phát huy năng lực và
trách nhiệm học tập sáng tạo của sinh viên, kết hợp hài hoà giữa học thày với
học bạn, chủ động trong học tập là nhiệm vụ chủ yếu của giảng viên trong các
giờ học.
* Vai trò là người cổ vũ: Giảng viên vừa là người hướng dẫn, đồng thời
vừa là người động viên cổ vũ sinh viên học tập. Giảng viên cần có thái độ cởi
mở, trân trọng và đánh giá cao sức sáng tạo của sinh viên, giúp cho sinh viên
nhận thức đúng đắn vai trò sáng tạo của mình trong học tập.
* Vai trò là người đánh giá: Người giảng viên còn là người đánh giá
đảm bảo chính xác và công bằng, là người “trọng tài” thật sự tin cậy của sinh
viên. Họ phải có phương pháp đánh giá hợp lý để phát huy tính tích cực của
sinh viên trong học tập. Ngoài việc đánh giá sinh viên, giảng viên tạo điều
kiện để sinh viên tự đánh giá, như vậy cũng làm tăng tính chủ động và tích cực
của người học.
Như vậy, giảng viên có vai trò to lớn ở trong nhà trường đại học và cao
đẳng. Do đó, trong công tác quản lý cần phải có những biện pháp hợp lý để
nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên, làm sao để có được một đội ngũ giảng
viên vừa mạnh về số lượng và mạnh về chất lượng. Phải tạo mọi điều kiện để
giảng viên nâng cao năng lực nghề nghiệp, phẩm chất, đạo đức và khả năng
thích ứng cao nhằm đào tạo, cung cấp cho xã hội đội ngũ cán bộ khoa học kỹ
thuật có phẩm chất, trình độ vững vàng và có tay nghề cao.

1.3.4. Những yêu cầu đối với đội ngũ giảng viên
Đội ngũ giảng viên phải đạt chuẩn về chất lượng vì chất lượng của đội
ngũ là vấn đề vô cùng quan trọng của một tổ chức. Chất lượng của đội ngũ
giảng viên có ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng đào tạo. Chất lượng của đội
ngũ giảng viên được thể hiện ở trình độ chuyên môn, năng lực sư phạm và
phẩm chất.
Yêu cầu đối với đội ngũ giảng viên trong các nhà trường cao đẳng, đại
học giai đoạn 2015 – 2020 về trình độ chuyên môn: 100% có trình độ đại học
trở lên trong đó có ít nhất 80% số giảng viên đạt trình độ thạc sĩ và tiến sĩ. Mỗi
một giảng viên trường cao đẳng, đại học cần phải có những yêu cầu cơ bản về
năng lực và phẩm chất như sau:
- Giảng viên phải là người nắm vững các phương pháp khoa học về
giảng dạy và giáo dục, biết sử dụng thành thạo các phương tiện kỹ thuật trong
giảng dạy, tham gia tích cực vào công tác nghiên cứu khoa học thuộc lĩnh vực
chuyên môn của mình, đồng thời tham gia nghiên cứu khoa học phục vụ đời
sống xã hội. Giảng viên là trí thức và nhân cách của người giảng viên là nhân
cách của trí thức trong lĩnh vực hoạt động giáo dục. “Nhân cách là tổ hợp
những thái độ, những đặc điểm, những thuộc tính tâm lý riêng trong quan hệ
hành động của từng người với thế giới tự nhiên, thế giới đồ vật do loài người
sáng tạo, với xã hội và với bản thân”.
- Giảng viên là trí thức nhưng đồng thời là nhà giáo cho nên ngoài các
yêu cầu về nhân cách nói trên, giảng viên phải đặc biệt phải chú trọng việc
nâng cao phẩm chất tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, năng lực giảng dạy
và tình cảm nghề nghiệp.
-

Giảng viên phải hội tụ đầy đủ những phẩm chất của người công chức

nhà nước theo như quy chế giảng viên đã quy định.
Năng lực chuyên môn, năng lực sư phạm là cái quyết định vị trí, đồng

thời quyết định kết quả giáo dục của giảng viên. Giảng viên phải có lòng say
mê nghề nghiệp. Nếu sinh viên có khát vọng chiếm lĩnh tri thức, nếu người


học có khát vọng “tự tìm lấy tri thức” thì giảng viên phải là người thày tận tuỵ,
tận tâm, tận lực tổ chức, điều khiển, hướng dẫn với tinh thần “dạy không biết
mỏi”. Người học phải học ở mọi nơi, mọi lúc, mọi nội dung và bằng mọi cách
thì giảng viên cũng phải có ý thức dạy mọi nơi, mọi lúc, mọi nội dung, cho
mọi người và bằng mọi cách.
Hoạt động giáo dục vừa là khoa học vừa là nghệ thuật. Giảng viên, nhất
là giảng viên các trường sư phạm thì uy tín nhà giáo có một tác dụng không
nhỏ tạo nên hiệu quả giáo dục. Uy tín ấy được xác lập trên cở sở trình độ,
năng lực chuyên môn và đạo đức sư phạm. Giảng viên phải là khuôn mẫu, đó
là: “Phẩm chất đạo đức, tư tưởng tốt, đạt trình độ chuẩn được đào tạo về
chuyên môn, nghiệp vụ, đủ sức khoẻ theo yêu cầu nghề nghiệp, có lý lịch bản
thân rõ ràng”.
Hiệu quả công tác của người giảng viên phụ thuộc vào nhiều yếu tố,
trong đó năng lực sư phạm là yếu tố cực kỳ quan trọng.
Năng lực là “những thuộc tính tâm lý của cá nhân đảm bảo cho việc
thực hiện có kết quả một hay một số lĩnh vực hoạt động nhất định”. Nói cách
khác “năng lực là tập hợp các kỹ năng tác động lên các nội dung trong tình
huống có ý nghĩa đối với học sinh” .
Năng lực sư phạm là loại năng lực chuyên biệt. Đối với giảng viên nó
được thể hiện rõ ràng, chủ yếu ở các phẩm chất trí tuệ (khoa học và sáng tạo),
ở các phẩm chất ngôn ngữ (sử dụng ngôn ngữ chính xác, phù hợp, có tính
thuyết phục, tính nghiêm túc, tính logic), các phẩm chất khác (khả năng giao
tiếp, khả năng tạo sự thân thiện và tin cậy đối với học sinh, sinh viên, ở sự
nắm vững các phương pháp khoa học về giảng dạy và giáo dục, biết vận dụng
sáng tạo, linh hoạt và có hiệu quả cao nhất các phương pháp dạy học, các hình
thức tổ chức dạy học – giáo dục, sử dụng thành thạo các phương tiện kỹ thuật

dạy học – giáo dục ).
Mối quan hệ giữa năng lực chuyên môn và năng lực sư phạm là mật
thiết. Năng lực chuyên môn xâm nhập và tác động mạnh mẽ vào cấu trúc hoạt


động của người giảng viên, khi người giảng viên có năng lực sư phạm đồng
thời năng lực sư phạm tạo điều kiện và thúc đẩy khả năng thể hiện năng lực
chuyên môn của người giảng viên. Người giảng viên có năng lực chuyên môn
tốt nhưng năng lực sư phạm chưa tốt thì sẽ rất khó khăn trong việc giảng dạy,
giờ giảng sẽ thiếu hấp dẫn và tất yếu là hiệu quả giảng dạy sẽ không cao.
Về năng lực chuyên môn, người giảng viên cần có đầy đủ các điều kiện
sau đây:
+ Trình độ chuyên môn nghiệp vụ được đào tạo theo tiêu chuẩn chức
danh giảng viên hay giảng viên chính.
+ Có kiến thức cơ bản vững chắc chuyên sâu về bộ môn hoặc phân môn
được đảm nhiệm giảng dạy và thường xuyên được cập nhật kiến thức bằng
nhiều hình thức trong đó cơ bản là tự học, tự bồi dưỡng.
+ Có năng lực nghiên cứu khoa học và hướng dẫn sinh viên nghiên cứu
khoa học, vì đó là một trong những nhiệm vụ cơ bản của giảng viên, một trong
những yếu tố khác biệt của giảng viên đại học, cao đẳng với giáo viên phổ
thông.
+ Kết hợp tốt hoạt động giảng dạy với hoạt động nghiên cứu khoa học.
Đối với giảng viên sự sáng tạo sư phạm gắn liền với sự sáng tạo khoa học.
Người giảng viên giảng dạy một bộ môn khoa học đồng thời phải là người
nghiên cứu nhằm tìm tòi, phát hiện cái mới trong lĩnh vực chuyên môn đó, mở
rộng và làm phong phú, sâu sắc hơn những tri thức khoa học của bộ môn mình
giảng dạy và sử dụng những kết quả nghiên cứu của mình vào hoạt động dạy
học.
Như vậy người giảng viên cần phải hội tụ 3 thành tố sau:
-

Kiến thức (thành tố cơ bản nhất)

-

Kỹ năng

-

Thái độ


Kiến thức chuyên môn là tiền đề quan trọng đảm bảo hiệu quả giảng
dạy và nghiên cứu khoa học. Cùng với nó, các hiểu biết khác về môi trường
công tác, về khoa học và quản lí hành chính nhà nước, đặc biệt quản lý ngành
cũng hết sức quan trọng. Nó là những yếu tố cần thiết đối với người giảng viên
ở bậc đại học, cao đẳng. Đã từng có ý kiến cho rằng giảng viên chỉ cần có kiến
thức tốt là có thể giảng dạy tốt. Sự thực đã chứng minh không phải như vậy.
Kiến thức là cơ sở cho năng lực hoạt động của giảng viên nhưng bản thân kiến
thức chưa đủ mang lại kết quả mong muốn nếu người giảng viên không tự học
hỏi, không tự rèn luyện để có được các kĩ năng cần thiết, nhất là các kĩ năng
giao tiếp, kĩ năng sử dụng thiết bị dạy học và cập nhật kiến thức.
Tinh thần tận tuỵ, thái độ nghiêm túc, khách quan, khoa học và niềm tin
cũng sẽ giúp ích rất nhiều cho người giảng viên hoàn thành nhiệm vụ của
mình.
Để hội tụ cả 3 thành tố trên, để hoàn thành nhiệm vụ nặng nề mà cao
đẹp và đầy ý nghĩa của một giảng viên, tất yếu người giảng viên phải biết phát
huy nội lực, phải biết tự đào tạo nhưng cũng rất cần những tác động ngoại lực.
Để nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên phải bao gồm những biện pháp tạo
được sự cộng hưởng giữa nội lực và ngoại lực mà đích đạt tới là mỗi giảng

viên và cả đội ngũ giảng viên của một cơ sở đào tạo phải đủ thích ứng và ngày
càng lớn mạnh để hoàn thành nhiệm vụ của mình.
1.4. Những yếu tố giúp nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên.
1.4.1. Chất lượng:
Chất lượng là cái làm nên phẩm chất, giá trị của sự vật, làm cho sự vật
này khác sự vật kia.
Chất lượng là cái tạo nên phẩm chất, giá trị của một con người, một sự
vật, sự việc, hiện tượng.
Theo tiêu chuẩn Việt Nam ISO 8402: Chất lượng là tập hợp các đặc tính
của một thực thể (đối tượng) tạo cho thực thể đó khả năng thoả mãn những
nhu cầu đã nêu ra hoặc nhu cầu tiềm ẩn.


Không có sự vật nào lại không có tính quy định về chất lượng, không có
sự tồn tại nào lại thiếu tính quy định về chất lượng. Mỗi vật thể, sự vật khác
nhau đều có tính quy định chất lượng khác nhau.
Theo Từ điển Tiếng Việt (1999 - NXB Văn hóa Thông tin)[33]: Chất
lượng là phạm trù triết học biểu thị những thuộc tính bản chất của sự vật, chỉ
rõ nó là cái gì, tính ổn định tương đối của sự vật, phân biệt nó với sự vật khác,
chất lượng là đặc tính khách quan của sự vật, chất lượng biểu hiện ra bên
ngoài, qua các thuộc tính. Nó là cái liên kết các thuộc tính của sự vật lại làm
một, gắn bó với sự vật như một tổng thể bao quát toàn bộ sự vật và không tách
khỏi sự vật. Chất lượng của sự vật bao giờ cũng gắn với tính quy định về số
lượng của nó và không thể tồn tại ngoài tính quy định ấy. Một sự vật là một
thể thống nhất giữa số lượng và chất lượng.
Chất lượng của các sự vật, hiện tượng được biểu hiện thông qua các
thuộc tính của nó. Mỗi sự vật bao gồm nhiều thuộc tính, mỗi thuộc tính tham
gia vào việc quy định chất lượng của sự vật không giống nhau. Các thuộc tính
bản chất tồn tại trong suốt quá trình tồn tại của sự vật, giữ vai trò quyết định
của sự vật làm cho nó khác với cái khác, nếu thuộc tính cơ bản mất đi thì sự

vật không còn. Các thuộc tính không bản chất không giữ vai trò như thế, để
thể hiện sự vật.
Tóm lại, khái niệm chất lượng phản ánh mặt vô cùng quan trọng của sự
vật, hiện tượng và quá trình của thế giới khách quan.
1.4.2. Chất lượng đội ngũ giảng viên
Chất lượng đội ngũ giảng viên
Chất lượng đội ngũ giảng viên là một khái niệm rộng, nó bao hàm
nhiều yếu tố: Trình độ được đào tạo của từng thành viên trong đội ngũ; thâm
niên làm việc trong tổ chức, thâm niên ở vị trí làm việc đã và đang đảm nhận;
sự hài hòa các yếu tố; đạo đức tư cách người thầy…Trong giai đoạn hiện nay,
chuẩn về chất lượng giảng viên tạm quy về ba khía cạnh: Trình độ chuyên
môn, trình độ nghiệp vụ sư phạm, đạo đức tư cách người thầy.


Do đó, khi tìm những giải pháp thích hợp để thực hiện nâng cao chất
lượng đội ngũ giảng viên cần nghiên cứu trong nhóm công việc: Đào tạo cơ
bản ban đầu về chuyên môn, về nghiệp vụ sư phạm; đào tạo để đạt chuẩn và
nâng chuẩn; bồi dưỡng thường xuyên để cập nhật tri thức trong điều kiện khối
lượng tri thức nhân loại tăng lên nhanh chóng, sự đổi mới về giáo dục, sự thay
đổi của nhà trường cũng diễn ra không ngừng với tốc độ nhanh.
Nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên
Phát triển đội ngũ giảng viên chính là phát triển nguồn nhân lực sư
phạm trong nhà trường. Đội ngũ giảng viên là nguồn nhân lực cơ bản, quan
trọng nhất trong việc duy trì và nâng cao chất lượng đào tạo của nhà trường.
Phát triển nguồn nhân lực là phạm trù chỉ sự tăng tiến, chuyển biến theo
chiều hướng tích cực của các thành viên trong tổ chức trong việc hoàn thành
mục tiêu mà tổ chức đã đề ra. Về cơ bản là gia tăng giá trị con người trên các
mặt đạo đức, trí tuệ, kỹ năng, tâm hồn, thể lực, làm cho con người trở thành
những người lao động có năng lực và phẩm chất mới, đáp ứng yêu cầu của sự
phát triển kinh tế - xã hội và sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất

nước.
Cho nên, phát triển và nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên - nguồn
nhân lực sư phạm là thực hiện các giải pháp để tạo ra sự tăng trưởng bền vững
của mỗi thành viên và hiệu quả chung của nhà trường, gắn liền với việc không
ngừng tăng lên về mặt chất lượng và số lượng của đội ngũ, cũng như chất
lượng sống của nhân lực.
Phát triển và nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên có nhiều quan
điểm khác nhau. Song nhìn chung có 3 quan điểm như sau:
Quan điểm phát triển và nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên lấy cá
nhân người giảng viên làm trọng tâm: Quan niệm trọng tâm của công tác phát
triển đội ngũ và nâng cao chất lượng giảng viên là tạo ra sự chuyển biến tích
cực của các cá nhân giảng viên dựa trên những nhu cầu của họ. Mục đích là
nhằm khuyến khích tài năng, mở rộng hiểu biết, nâng cao trình độ và như vậy


thúc đẩy sự phát triển nghề nghiệp của giảng viên, đặc biệt là trong hoạt động
giảng dạy. Quan điểm này tuyệt đối hóa vai trò của giảng viên mà thiếu sự cân
nhắc nhu cầu phát triển của nhà trường.
Quan điểm phát triển và nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên là một
trong những nhiệm vụ của nhà trường: Quan niệm mục tiêu của nhà trường là
cơ sở cho việc phát triển đội ngũ giảng viên và nâng cao chất lượng giảng viên
là sự phát triển của nhà trường. Điều này dẫn đến quan niệm rằng phát triển
đội ngũ giảng viên là công việc của nhà trường, là việc thực hiện mục tiêu của
nhà trường. Theo quan điểm này thì nhu cầu của giảng viên trở nên mờ nhạt,
không phát huy tính năng động, tích cực, sáng tạo của đội ngũ, thường dẫn đến
việc quản lý phát triển đội ngũ giảng viên kém hiệu quả.
Quan điểm phát triển và nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên trên cơ
sở kết hợp cá nhân giảng viên với nhà trường: Hợp tác, cộng đồng trách nhiệm
giữa nhà trường và cá nhân giảng viên là cơ sở cho việc phát triển đội ngũ
giảng viên và nâng cao chất lượng giảng viên. Quan điểm này có sự kết hợp

hài hòa giữa nhu cầu cá nhân giảng viên và nhu cầu của nhà trường trong sự
phát triển đội ngũ giảng viên và chất lượng giảng viên, nhằm bảo đảm cho nhà
trường ổn định và phát triển bền vững. Tuy nhiên, không phải lúc nào nhu cầu
của đôi bên cùng hòa hợp vì thế trong công tác quản lý, phát triển đội ngũ
giảng viên và nâng cao chất lượng giảng viên thì nhà quản lý cần phải phân
tích kỹ nhu cầu cá nhân thông qua nhu cầu của nhà trường để xây dựng kế
hoạch chiến lược cho sự phát triển đội ngũ giảng viên và chất lượng giảng
viên.
Như vậy, nếu vận dụng quan điểm đề cao nhu cầu cá nhân giảng viên thì
thiếu sự tập trung trong quản lý phát triển đội ngũ giảng viên và nâng cao chất
lượng giảng viên. Nếu vận dụng quan điểm lấy mục tiêu của nhà trường làm cơ
sở cho việc phát triển đội ngũ giảng viên và chất lượng giảng viên thì sẽ tạo ra sự
kém năng động trong đội ngũ giảng viên. Giảng viên cho rằng việc đào tạo, bồi
dưỡng là nhiệm vụ bắt buộc cho nên giảng viên chỉ làm chiếu lệ, không kích


thích sự sáng tạo, gây lãng phí thời gian, công sức. Vì vậy, mỗi nhà trường cần
vận dụng, nghiên cứu sự tương tác giữa nhu cầu phát triển của nhà trường với
nhu cầu của giảng viên để tạo sự phát triển bền vững, ổn định lâu dài và hết sức
năng động.
Những yêu cầu chung về xây dựng và phát triển nâng cao chất lượng
đội ngũ giảng viên.
Đủ về số lượng: Đủ số lượng giảng viên để thực hiện chương trình giáo
dục và nghiên cứu khoa học; số lượng giảng viên nhìn trên sự điều hành vi mô
(trong nhà trường) tính từ tỉ lệ người học/giảng viên của cao đẳng sư phạm không
nên quá 20 học sinh, sinh viên/giảng viên.
Mạnh về chất lượng:
- Chuẩn về chuyên môn sư phạm (học vấn).
- Chuẩn về trình độ nghiệp vụ sư phạm
- Chuẩn về đạo đức tư cách người thầy.

Đồng bộ về cơ cấu: Xét trên các sự tương thích
- Về giới nam, nữ
- Về giảng dạy theo bộ môn,
- Về tuổi đời
- Về trình độ nghiệp vụ sư phạm (người có tay nghề cao và bình
thường).
1.4.3. Các yếu tố nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên
Những yếu tố giúp nâng cao chất lượng đội ngũ được hiểu là các biện
pháp, cách thức, các điều kiện, v.v… được sử dụng để các chủ thể quản lý tác
động vào đội ngũ nhằm phát triển về số lượng, chất lượng, cơ cấu, v.v… của
đội ngũ. Công tác quản lý nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên gồm
những yếu tố như: đào tạo, tuyển dụng, điều động, điều kiện làm việc, chế độ
lương, thưởng và những sự khuyến khích động viên khác.
- Đào tạo: Đây là phương tiện để nâng cao chất lượng, trình độ và năng
lực làm việc của đội ngũ giảng viên. Phương tiện này được sử dụng để giảm


thiểu sự chênh lệch về chất giữa nhu cầu và nguồn nhân lực, đồng thời nó
cũng có thể gây tác động phụ đối với động cơ làm việc của các giảng viên, để
họ tích cực phấn đấu trong quá trình thực hiện nhiệm vụ được giao.
- Tuyển dụng: là phương tiện để thu hẹp những chênh lệch cả về lượng
và chất giữa nhu cầu với nguồn nhân lực. Đây là một hoạt động mang tính
chiến lược đối với một nhà trường. Một đợt tuyển dụng hỏng sẽ kéo theo
những hậu quả hết sức nặng nề, tổ chức sẽ phải trả giá cho điều đó trong thời
gian dài. Vì vậy, công tác tuyển dụng là một trong những khâu quan trọng
trong công tác quản lý đội ngũ giảng viên. Để giúp nâng cao chất lượng đội
ngũ giảng viên phải cần có những đợt tuyển dụng chuẩn và phù hợp với nhu
cầu của một nhà trường.
-

Điều động: Là một trong những phương tiện làm giảm thiểu sự chênh

lệch về chất giữa nhu cầu và nguồn nhân lực của tổ chức. Tổ chức lao động là
việc sắp xếp, bố trí người lao động vào đúng nơi cần và phù hợp với năng lực,
trình độ của họ.
- Sắp xếp thời gian lao động: Việc sắp xếp thời gian lao động là một
phương tiện để giảm thiểu sự chênh lệch về lượng giữa nhu cầu và nguồn
nhân lực. Sắp xếp thời gian lao động hợp lý cho phép giải quyết tốt tình trạng
thừa biên chế cũng như giải quyết tạm thời những khó khăn do thiếu hụt
nguồn nhân lực.
- Trả lương (ở đây tiền lương được hiểu là toàn bộ phần tiền lương cơ
bản theo quy định hoặc theo việc làm cùng với các khoản tiền thưởng khác
nhau và các khoản phúc lợi khác): Giống như các biện pháp trên, trả lương là
một phương tiện có khả năng giảm thiểu sự chênh lệch về chất giữa nhu cầu
và nguồn lực của tổ chức, nó tác động vào động cơ làm việc của các giảng
viên.
- Tổ chức quản lý: Là phương tiện nhằm giảm sự chênh lệch về chất
giữa nhu cầu và nguồn nhân lực của một tổ chức bằng cách tác động lên các
yếu tố và động cơ làm việc. So với các phưong tiện khác, điểm đặc biệt của