Bảo đảm quyền con người khi kê biên tài sản từ thực tiễn thi hành án dân sự tại quận Hà Đông, thành phố Hà nội (tt)

VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

NGUYỄN NGỌC SƠN

BẢO ĐẢM QUYỀN CON NGƢỜI KHI KÊ BIÊN
TÀI SẢN TỪ THỰC TIỄN THI HÀNH ÁN DÂN
SỰ TẠI QUẬN HÀ ĐÔNG, THÀNH PHỐ HÀ NỘI

Chuyên ngành: Quyền Con ngƣời

TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

Hà Nội, 2017


Công trình được hoàn thành tại: Học viện Khoa học
xã hội, Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam
Người hướng dẫn khoa học:
PGS.TS. Trần Đình Hảo

Phản biện 1: Hoàng Văn Tú
Phản biện 2: Vũ Thư

Luận văn sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận
thạc sĩ họp tại: Học viện Khoa học xã hội 10 giờ 50 phút
ngày 08 tháng 08 năm 2015

Có thể tìm hiểu luận văn tại: Thư viện Học viện
Khoa học xã hội

MỞ ĐẦU
1.Tính cấp thiết của đề tài
Trong giai đoạn hiện nay, thi hành án dân sự là một vấn đề
bức xúc, bởi trong quá trình thực thi pháp luật về thi hành án dân sự
đã nảy sinh rất nhiều vấn đề mới cần phải giải quyết, cũng như phải
chịu áp lực từ nhiều phía, nhiều nguyên nhân khác nhau làm cho
việc THADS gặp nhiều khó khăn. Trong đó, việc áp dụng các biện
pháp cưỡng chế nói chung và biện pháp cưỡng chế kê biên tài sản
nói riêng cũng có không ít những trở ngại cả về mặt pháp lý cũng
như thực tiễn vì ảnh hưởng trực tiếp đến quyền con người của các
bên đương sự bao gồm bên phải thi hành án, bên được thi hành án
và bên có quyền lợi nghĩa vụ liên quan.
Trong hoạt động kê biên tài sản để đảm bảo thi hành án dân
sự bản thân công dân là người bị quản lý và chịu sự phán quyết nên
họ luôn luôn ở vị thế bất lợi. Trong điều kiện đó, người công dân
không có vũ khí, phương tiện nào khác hữu hiệu hơn là sử dụng
pháp luật để đấu tranh tự bảo vệ lấy các quyền và lợi ích của mình.
Bởi vậy, sự ra đời của Luật Thi hành án dân sự cùng các văn bản
pháp luật liên quan đã góp phần quan trọng trong việc hình thành
thể chế bảo đảm quyền con người trong các hoạt động thi hành án
dân sự. Tuy nhiên, vấn đề đảm bảo quyền con người trong các hoạt
động thi hành án dân sự mà cụ thể là khi kê biên tài sản thi hành án
dân sự vẫn còn nhiều bất cập – đây là vấn đề còn rất mới trong nhận
thức của công dân, cũng là vấn đề khá phức tạp cần được nghiên
cứu một cách có hệ thống, toàn diện cả về lý luận và thực tiễn nên

1

học viên đã lựa chọn đề tài: “Bảo đảm quyền con người khi kê
biên tài sản từ thực tiễn thi hành án dân sự tại quận Hà Đông,
thành phố Hà Nội” làm đề tài luận văn Thạc sỹ chuyên ngành
Quyền con người khóa VI/2015.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Vấn đề kê biên tài sản thi hành án dân sự và các quy định
pháp lý để bảo đảm quyền con người khi kê biên tài sản thi hành án
dân sự đã được nhiều nhà nghiên cứu, các chuyên gia đánh giá ở
nhiều góc độ khác nhau. Trong đề tài này, học viên nghiên cứu chủ
yếu dựa trên các tài liệu tham khảo sau:
- Luật THADS năm 2008 và Luật THADS sửa đổi bổ sung
năm 2014;
- Đề tài nghiên cứu về “Các điều kiện bảo đảm quyền con
người, quyền công dân trong sự nghiệp đổi mới đất nước” do
GS.TS Hoàng Văn Hảo chủ nhiệm;
- Sách “Quyền con người trong quản lý tư pháp” của Nxb
Chính trị quốc gia năm 2000…
Trong những tài liệu nêu trên đều có sự phân tích, nhận
định về quyền con người trong lĩnh vực thi hành án dân sự ở nhiều
góc độ khác nhau, tuy nhiên thực trạng quyền con người khi kê biên
tài sản thi hành án dân sự chưa có sự nghiên cứu chuyên sâu. Vì
vậy, việc lựa chọn đề tài “Bảo đảm quyền con người khi kê biên tài
sản từ thực tiễn thi hành án dân sự tại quận Hà Đông, thành phố Hà
Nội” để nghiên cứu từ góc độ quyền con người có ý nghĩa cả về lý
luận và thực tiễn.

2

3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu đề tài là khái quát và hệ thống hóa
một số vấn đề lý luận và thực tiễn về bảo đảm quyền con người khi
kê biên tài sản trong thi hành án dân sự, đề xuất quan điểm, giải
pháp bảo đảm quyền con người khi kê biên tài sản trong thi hành án
dân sự giai đoạn hiện nay.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để thực hiện được mục đích nêu trên, đề tài luận văn đặt ra
các nhiệm vụ nghiên cứu cụ thể như sau:
- Nghiên cứu một số vấn đề lý luận về bảo đảm con người
khi kê biên tài sản thi hành án dân sự
- Phân tích, đánh giá thực trạng bảo đảm quyền con người
khi kê biên tài sản từ thực tiễn thi hành án dân sự quận Hà Đông,
thành phố Hà Nội, làm rõ kết quả đạt được, hạn chế và nguyên nhân
trong bảo đảm quyền con người khi kê biên tài sản thi hành án dân
sự hiện nay.
- Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn đề xuất một số
quan điểm, giải pháp nhằm bảo đảm quyền con người khi kê biên
tài sản thi hành án dân sự trong giai đoạn hiện nay.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
4.1.Đối tượng nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn về bảo
đảm quyền con người khi kê biên tài sản thi hành án dân sự như
khái niệm, đặc điểm, điều kiện bảo đảm quyền con người khi kê
biên tài sản thi hành án dân sự; cơ chế bảo đảm và thực trạng bảo

3

đảm quyền con người khi kê biên tài sản thi hành án dân sự từ thực
tiễn thi hành án dân sự quận Hà Đông, thành phố Hà Nội.
4.2.Phạm vi nghiên cứu
Về không gian: Đề tài luận văn tập trung nghiên cứu về bảo
đảm quyền con người khi kê biên tài sản thi hành án dân sự nhìn từ
góc độ người được thi hành án, người phải thi hành án, người có
quyền lợi nghĩa vụ liên quan đối với một số quyền cụ thể từ thực
tiễn thi hành án dân sự tại quận Hà Đông, thành phố Hà Nội thông
qua các vấn đề cơ bản như sau:
-

Cơ sở lý luận bảo đảm quyền con người,

-

Thiết chế, thể chế bảo đảm quyền con người khi kê biên
tài sản trong lĩnh vực thi hành án dân sự và thực trạng
hoạt động.

Về thời gian: Đề tài luận văn nghiên cứu về bảo đảm quyền
con người khi kê biên tài sản từ thực tiễn thi hành án dân sự quận
Hà Đông, Hà Nội từ năm 2014 đến nay.
5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu

Phương pháp luận chung để nghiên cứu tất cả các nội dung của đề tài luận
hành án dân sự.
Trên cơ sở phương pháp nghiên cứu khoa học xã hội chung
này, các phương pháp nghiên cứu mang tính truyền thống được sử
dụng chủ yếu để giải quyết những vấn đề đặt ra trong khóa luận này
là: phương pháp phân tích, tổng hợp; phương pháp thống kê, so

sánh lịch sử …để làm sáng tỏ các vấn đề cần được nghiên cứu trong
phạm vi đề tài.

4


6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
Luận văn đề cập đến vấn đề mang tính chất thời sự trong
vấn đề bảo đảm quyền con người khi kê biên tài sản thi hành án dân
sự nói chung và cụ thể tại địa bàn quận Hà Đông, thành phố Hà
Nội.
Kết quả nghiên cứu đề tài sẽ góp phần nâng cao nhận thức
về bảo đảm quyền con người khi kê biên tài sản thi hành án dân sự
nói chung đối với công dân cũng như các cơ quan thực thi pháp
luật, các cơ quan ban ngành có liên quan đến hoạt động thi hành án
dân sự.
Đồng thời, học viên hy vọng luận văn sẽ là tài liệu có giá trị
tham khảo đối với công tác nghiên cứu, giảng dạy ở các khối trường
đào tạo chuyên ngành luật và những người quan tâm đến đề tài này.
7. Cơ cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo
luận văn được chia làm 3 chương. Nội dung cụ thể như sau:
Chương 1: Những vấn đề lý luận về bảo đảm quyền con
người khi kê biên tài sản trong thi hành án dân sự.
Chương 2: Thực trạng bảo đảm quyền con người khi kê
biên tài sản trong thi hành án dân sự ở quận Hà Đông, thành phố
Hà Nội.
Chương 3: Quan điểm, giải pháp bảo đảm quyền con người
khi kê biên tài sản trong thi hành án dân sự từ thực tiễn quận Hà
Đông, thành phố Hà Nội.

5


Chƣơng 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ BẢO ĐẢM QUYỀN
CON NGƢỜI KHI KÊ BIÊN TÀI SẢN TRONG THI
HÀNH ÁN DÂN SỰ
1.1. Khái niệm, đặc điểm của kê biên tài sản trong thi hành án
dân sự
Kê biên tài sản trong hoạt động thi hành án dân sự là một
trong 06 biện pháp cưỡng chế thi hành án do Chấp hành viên áp
dụng trong trường hợp người phải thi hành án có nghĩa vụ trả tiền
theo bản án, quyết định có điều kiện thi hành án mà không tự
nguyện thi hành. Việc kê biên tài sản chỉ áp dụng với đối tượng là
với bị can, bị cáo về tội mà Bộ luật Hình sự quy định có thể bị phạt
tiền hoặc tịch thu tài sản cũng như đối với người phải chịu trách
nhiệm bồi thường thiệt hại theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên
không phải tất cả các tài sản của những người thuộc các đối tượng
trên đều bị kê biên.Điều 71 Luật Thi hành án dân sự sửa đổi năm
2014 đã quy định 06 biện pháp cưỡng chế thi hành án, kê biên tài
sản của người phải thi hành án kể cả tài sản do người thứ ba giữ là
một trong những biện pháp đó. Biện pháp cưỡng chế kê biên tài sản
của người phải của người phải thi hành án chỉ được áp dụng khi có
đủ các điều kiện theo quy định của pháp luật THADS, có những đặc
điểm chung của các biện pháp cưỡng chế thi hành án dân sự như thể
hiện quyền năng đặc biệt của Nhà nước và được đảm bảo thực hiện
bằng sức mạnh của Nhà nước; được chấp hành viên áp dụng trong
trường hợp người phải thi hành án không tự nguyện thi hành án

6


nhằm buộc họ phải thực hiện nghĩa vụ của mình theo bản án, quyết
định của Tòa án; đối tượng của các biện pháp cưỡng chế thi hành án
dân sự là tài sản hoặc hành vi của người phải thi hành án mà cụ thể
đối tượng của biện pháp kê biên là tài sản của người phải thi hành
án; người bị áp dụng thi hành án ngoài việc phải thực hiện các
nghĩa vụ trong bản án, quyết định do tòa án tuyên họ còn phải chịu
mọi chi phí cưỡng chế thi hành án dân sự; biện pháp cưỡng chế
được chấp hành viên quyết định áp dụng có hiệu lực đối với người
phải thi hành án dân sự và các cá nhân, cơ quan, tổ chức có liên
quan.
Ngoài ra, do tính đặc thù nên việc kê biên tài sản còn có
những lưu ý sau đây:
-Tất cả tài sản của người phải thi hành án đều có thể bị kê
biên để thi hành án trừ những tài sản không được kê biên đã được
quy định tại Điều 87 Luật Thi hành án dân sự 2014;
-Người phải thi hành án có quyền thỏa thuận với người
được thi hành án về tài sản được kê biên để đảm bảo thi hành án
-Chấp hành viên chỉ được kê biên tài sản của người phải thi
hành án tương ứng với nghĩa vụ thi hành án và các chi phí liên
quan.
-Nếu tài sản của người phải thi hành án đã được cầm cố, thế
chấp cho người khác nhưng tài sản đó có giá trị lớn hơn nghĩa vụ
được bảo đảm bằng việc cầm cố, thế chấp hoặc người phải thi hành
án không còn tài sản nào khác thì Chấp hành viên vẫn có quyền kê
biên tài sản này để thực hiện thi hành án. Trường hợp có tranh chấp
về tài sản kê biên thì Chấp hành viên vẫn tiến hành cưỡng chế và

7


yêu cầu đương sự, người có tranh chấp khởi kiện ra Tòa án hoặc đề
nghị cơ quan có thẩm quyền giải quyết.
-Đối với tài sản kê biên thuộc diện phải đăng ký quyền sở
hữu, quyền sử dụng đất hoặc đăng ký giao dịch bảo đảm theo quy
định của pháp luật thì khi kê biên, xử lý tài sản đã kê biên Chấp
hành viên phải thông báo cho các cơ quan liên quan biết.
1.2.Nguyên tắc bảo đảm quyền con ngƣời khi kê biên tài
sản trong thi hành án dân sự
Theo quan niệm chung hiện nay: “Quyền con người là
những giá trị, năng lực, nhu cầu vốn có và chỉ có ở con người với tư
cách là thành viên của cộng đồng nhân loại được thể chế hóa bằng
pháp luật quốc gia và các thỏa thuận pháp lý quốc tế”. Ở Việt Nam,
chưa có một văn bản pháp lý nào quy định về quyền con người như
một định nghĩa. Tuy nhiên, nội hàm của khái niệm quyền con người
được thể hiện trong những quy định cụ thể mà gần đây nhất Điều 14
Hiến pháp năm 2013 quy định: “Ở nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa
Việt Nam, các quyền con người, quyền công dân về chính trị, dân
sự, kinh tế, văn hóa, xã hội được công nhận, tôn trọng, bảo vệ, bảo
đảm theo Hiến pháp và pháp luật. Quyền con người, quyền công
dân chỉ có thể bị hạn chế theo quy định của luật trong trường hợp
cần thiết vì lý do quốc phòng, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã
hội, đạo đức xã hội, sức khỏe của cộng đồng”. Tuy có nhiều cách
định nghĩa khác nhau nhưng theo quan niệm chung của cộng đồng
quốc tế, quyền con người được xác định dựa trên hai bình diện chủ
yếu là giá trị đạo đức và giá trị pháp luật.

8

Bảo đảm quyền con người là việc tạo ra các tiền đề, điều
kiện về chính trị, kinh tế, xã hội, pháp lý và tổ chức để cá nhân,
công dân, các tổ chức của công dân được thực hiện các quyền tự do,
lợi ích chính đáng của họ đã được pháp luật ghi nhận. Các quyền
con người rất đa dạng, được bảo đảm bằng cả hệ thống pháp luật, từ
Hiến pháp đến các luật cụ thể đối với từng lĩnh vực đời sống. Mỗi
lĩnh vực pháp luật bảo đảm quyền con người bằng những phương
thức, cách thức chuyên biệt. Trong tổ chức bộ máy nhà nước ta, thi
hành án dân sự là lĩnh vực hoạt động được chú trọng và là một
nhiệm vụ của ngành Tư pháp. Hoạt động này luôn ẩn chứa sự động
chạm đến quyền và lợi ích hợp pháp của các chủ thể được pháp luật
xác định là người được thi hành án và người phải thi hành án dân sự
mà nếu không thực sự chú ý thì quyền con người, quyền công dân
sẽ bị xâm hại từ phía cơ quan thi hành án dân sự và các chủ thể có
thẩm quyền khác.
Bảo đảm quyền con người trong thi hành án dân sự chính là
bảo đảm quyền con người trong hoạt động hành chính-tư pháp.
Đồng nghĩa với việc bảo đảm các điều kiện, yếu tố cơ bản như: có
hệ thống các quy phạm pháp luật về lĩnh vực THADS; có hệ thống
các cơ quan THADS hoàn chỉnh, có chất lượng, hoạt động có hiệu
lực, hiệu quả; có cơ sở vật chất, kỹ thuật đáp ứng với yêu cầu của
hoạt động, có cơ chế giám sát chặt chẽ, thông suốt, có sự tham gia
đông đảo của các cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị xã hội và
công dân… Đối với việc kê biên tài sản trong thi hành án dân sự,
quyền con người được bảo đảm một cách cụ thể chi tiết bởi

9

các quy định được ghi nhận trong Luật Thi hành án dân sự cũng
như các văn bản hướng dẫn liên quan, bám sát nội dung Tuyên
ngôn Quốc tế Nhân quyền (UDHR).
Nguyên tắc bảo đảm quyền con người nằm trong hệ thống các
nguyên tắc cơ bản của Luật Thi hành án dân sự được áp dụng đối
với tất cả các hoạt động thi hành án dân sự kể cả hoạt động kê biên
tài sản. Đó là các nguyên tắc bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của
đương sự, người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan; nguyên tắc nhân
đạo; nguyên tắc kết hợp sự tự nguyện với cưỡng chế; nguyên tắc
phối hợp hành động giữa cơ quan THADS với các cấp chính quyền,
các cơ quan nhà nước, các tổ chức xã hội trong THADS; nguyên tắc
thi hành án kịp thời, tuân thủ pháp luật...
1.3. Các điều kiện bảo đảm thực hiện quyền con người khi
kê biên tài sản trong thi hành án dân sự
Để thực hiện hiệu quả việc bảo đảm thực hiện quyền con
người khi kê biên tài sản trong thi hành án dân sự không thể không
kể tới các điều kiện bảo đảm thực hiện quyền. Về cơ bản, có thể
nhận thấy đó là các điều kiện về chính trị - pháp lý, điều kiện kinh
tế, điều kiện văn hóa, xã hội.
Kết luận chƣơng 1

10


Chƣơng 2
THỰC TRẠNG BẢO ĐẢM QUYỀN CON NGƢỜI
KHI KÊ BIÊN TÀI SẢN TRONG THI HÀNH ÁN DÂN SỰ
TẠI QUẬN HÀ ĐÔNG, THÀNH PHỐ HÀ NỘI
2.1.Bối cảnh thực tế và khuôn khổ pháp lý ảnh hƣởng đến

việc đảm quyền con ngƣời trong quá trình kê biên tài sản tại cơ
quan thi hành án dân sự quận Hà Đông
Quận Hà Đông với vị trí là trung tâm chính trị - kinh tế của tỉnh Hà
Tây trước đây, cùng với sự hợp nhất của Thành phố Hà Nội và tỉnh
Hà Tây hiện nay chính thức trở thành một quận nội thành quan
trọng phía Tây Nam Thủ đô Hà Nội. Hà Đông còn là quận có kinh
tế tăng trưởng mạnh, nằm ở vị trí rất thuận lợi để giao thương phát
triển kinh tế, càng có cơ hội phát triển nhanh hơn. Tuy nhiên, trình
độ dân trí và nhận thức pháp luật trên địa bàn nhìn chung chưa đồng
đều nên trong quá trình đô thị hóa mạnh mẽ đã kéo theo nhiều vi
phạm pháp luật phát sinh. Điều đó ảnh hưởng không nhỏ tới công
tác thi hành án dân sự trên địa bàn, đòi hỏi một cơ chế hoạt động
thực sự hiệu quả để vừa bảo đảm tính nghiêm minh của pháp luật
vừa không gây ảnh hưởng đến quyền con người. Không thể không
ghi nhận sự quan tâm sát sao của Đảng bộ, chính quyền quận Hà
Đông cùng các cấp lãnh đạo cơ sở các ban ngành trên địa bàn cũng
như cấp quản lý trực tiếp ngành THADS xuyên suốt trong công tác
chỉ đạo, phối hợp thi hành án. Nhưng cơ bản và quan trọng nhất đó
là hệ thống pháp luật điều chỉnh các hoạt động cụ thể trong lĩnh vực
thi hành án dân sự.

11


Kê biên, xử lý tài sản của người phải thi hành án là một biện pháp
cưỡng chế thi hành án được quy định tại khoản 3 Điều 71 Luật Thi
hành án dân sự sửa đổi năm 2014. Các biện pháp cưỡng chế thi
hành án nói chung và biện pháp kê biên xử lý tài sản của người phải
thi hành án nói riêng là biện pháp nghiêm khắc nhất mà Chấp hành
viên áp dụng khi tổ chức thi hành án. Do đó, các biện pháp này đã

được pháp luật quy định một cách chặt chẽ, rõ ràng nhằm bảo vệ
quyền và lợi ích hợp pháp của các bên đương sự đồng thời phải bảo
đảm được hiệu quả của công tác thi hành án. Cơ bản nhất có thể nhận
thấy trong nội dung các điều luật là sự thể hiện đan xen giữa các
nhóm quyền cơ bản về dân sự kinh tế, quyền bình đẳng, quyền sống,
quyền có cơ chế bảo vệ quyền, quyền sở hữu, quyền hưởng trật tự xã
hội, quyền tự do tư tưởng, lương tâm và tôn giáo … Trong thực tế,
khi áp dụng biện pháp cưỡng chế thi hành án Chấp hành viên luôn
phải cân nhắc kĩ lưỡng và phải tuân thủ triệt để trình tự, thủ tục do
pháp luật quy định để tránh hậu quả đáng tiếc có thể xảy ra.
2.2. Thực trạng bảo đảm quyền con ngƣời tại cơ quan
thi hành án dân sự quận Hà Đông khi kê biên tài sản
Trong 03 năm gần đây (2014, 2015, 2016) và 06 tháng đầu
năm 2017 tại Chi cục THADS quận Hà Đông, thành phố Hà Nội đã
tiến hành khoảng gần 200 lần cưỡng chế kê biên tài sản THADS.
Về cơ bản, dựa trên các nguyên tắc của việc kê biên tài sản trong
THADS các Chấp hành viên của cơ quan khi giải quyết hồ sơ thi
hành án và áp dụng biện pháp cưỡng chế kê biên tài sản đã bảo đảm
được quyền con người theo quy định của hệ thống pháp luật
THADS. Kết quả thi hành án được ghi nhận qua những con số cụ

12


thể về việc và tiền theo tiêu chí đánh giá trong lĩnh vực THADS đã
khẳng định sự cố gắng của cá nhân mỗi Chấp hành viên, cán bộ của
cơ quan. Qua thống kê về việc và tiền thi hành xong nhận thấy số
vụ án kinh tế, ngân hàng ngày một tăng, tài sản đảm bảo thế chấp
của ngân hàng cưỡng chế kê biên bán đấu giá và giảm giá nhiều lần
nhưng không bán được. Số tiền thực tế bán đấu giá thấp hơn nhiều

so với số tiền thế chấp đảm bảo. Về thi hành án đối với các khoản
thu cho Ngân sách Nhà nước: số việc phải giải quyết loại này là
1148 việc, tương ứng với số tiền là 15.832.863.000 đồng (chiếm
84% về việc và 3% về tiền so với tổng số việc và tiền phải giải
quyết). Kết quả trong số việc loại này, đã giải quyết được 719 việc
thu được số tiền là 2.954.825.000 đồng, đạt tỷ lệ 77% về việc và
34% về tiền.
Về tình hình giải quyết các vụ việc liên quan đến tín dụng,
ngân hàng: số việc phải giải quyết loại này là 124 việc, tương ứng
với số tiền là 498.793.124.000 đồng (chiếm 7% về việc và 83% về
tiền so với tổng số việc và tiền phải giải quyết). Trong số việc loại
này, đã giải quyết được 13 việc thu được số tiền là 47.438.323.000
đồng, đạt tỷ lệ 10% về việc và 9% về tiền.
Hiện nay, số còn phải thi hành là 111 vụ

số tiền

451.534.801.000 đồng (chiếm 96% tổng số tiền có điều kiện của
đơn vị). Trong đó số việc đã kê biên bán đấu giá tài sản là 45 vụ
tiền là 240.613.782.000 đồng ( chiếm 53% số tiền có điều kiện); số
vụ việc còn phải cưỡng chế kê biên là 66 vụ với số tiền
210.921.019.000 đồng ( chiếm 47% số tiền có điều kiện); số việc

13


đã kê biên bán đấu giá tài sản không thành là 31 vụ với số tiền là
188.906.001.000đồng ( chiếm 37% số tiền có điều kiện).
Qua quá trình thực hiện công tác thi hành án, đặc biệt trong
việc kê biên tài sản, cơ quan THADS quận Hà Đông, thành phố Hà

nội đã bảo đảm quyền yêu cầu THADS; bảo đảm quyền được
thông tin, nhận các thông báo, quyết định , giấy báo, giấy triệu tập
và các văn bản liên quan đến việc kê biên tài sản; bảo đảm quyền
được thỏa thuận; bảo đảm quyền ưu tiên mua tài sản chung; bảo
đảm quyền khiếu nại, tố cáo của các bên đương sự.
Đặc biệt, trong công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo về thi
hành án dân sự cơ quan THADS quận Hà Đông, thành phố Hà Nội
đảm bảo 100% ra thông báo thụ lý đối với đơn khiếu nại thuộc
thẩm quyền giải quyết, không vi phạm Điều 148 Luật Thi hành án
dân sự. Giải quyết khiếu nại đúng thẩm quyền, không vi phạm quy
định tại Điều 142 Luật Thi hành án dân sự, ví dụ như Cục Thi hành
án dân sự giải quyết khiếu nại lần đầu đối với khiếu nại các quyết
định, hành vi của Chấp hành viên Chi cục; giải quyết khiếu nại lần
2 đối với khiếu nại quyết định áp dụng biện pháp bảo đảm. Đồng
thời, không vi phạm quy định tại Điều 140 Luật Thi hành án dân sự,
thụ lý giải quyết khiếu nại khi đã hết thời hiệu khiếu nại; thụ lý giải
quyết đối với khiếu nại của người không có quyền lợi, nghĩa vụ liên
quan đến việc thi hành án hoặc chậm giải quyết khiếu nại, tố cáo, vi
phạm quy định tại Điều 146, Điều 157 Luật Thi hành án dân sự về
thời hạn giải quyết khiếu nại, tố cáo.
Đối với các hồ sơ khiếu nại lãnh đạo đơn vị đều ra quyết định
giải quyết khiếu nại, kết luận nội dung tố cáo chứ không ban hành

14


công văn giải quyết khiếu nại, tố cáo, tuân thủ quy định tại Điều
150 Luật Thi hành án dân sự, Điều 24 Luật Tố cáo năm 2011; trong
quyết định giải quyết khiếu nại xác định rõ việc bồi thường thiệt
hại, biện pháp khắc phục hậu quả do quyết định, hành vi trái pháp

luật gây ra. Trong quá trình giải quyết khiếu nại, tố cáo cơ quan
THADS quận Hà Đông, thành phố Hà Nội luôn chú trọng thực hiện
đúng, đầy đủ các trình tự, thủ tục giải quyết theo quy định của pháp
luật như: nghiên cứu đầy đủ, toàn diện hồ sơ thi hành án và các tài
liệu có liên quan; tổ chức xác minh, đối thoại hoặc trưng cầu giám
định khi cần thiết để kết quả giải quyết khiếu nại được khách quan,
đúng pháp luật. Đồng thời, thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự
kiên quyết không bao che cho những sai phạm của Chấp hành viên,
cán bộ công chức trong quá trình tổ chức thi hành án, hạn chế tình
trạng công dân bức xúc, khiếu nại, tố cáo gay gắt, kéo dài, vượt cấp.
Ngoài việc nghiêm túc thực hiện theo đúng trình tự quy
định của pháp luật THADS, mỗi cán bộ, Chấp hành viên cơ quan
THADS quận Hà Đông, thành phố Hà Nội luôn xác định rõ trách
nhiệm của ngành thi hành án dân sự, chủ động thực hiện tốt mọi
công việc chuyên môn đồng thời chú trọng đến việc bảo đảm quyền
con người trong mọi hoạt động thi hành án, đặc biệt khi việc áp
dụng biện pháp cưỡng chế kê biên tài sản đối với các bên đương
sự, vì đây là một hoạt động vô cùng nhạy cảm và động chạm trực
tiếp đến các quyền cơ bản của con người cũng như quyết định lớn
đến kết quả thực hiện thi hành án.
2.3. Đánh giá chung về thực trạng bảo đảm quyền con ngƣời tại
cơ quan thi hành án dân sự quận Hà Đông khi kê biên tài sản

15


Từ những phân tích về thực trạng bảo đảm quyền con người
tại cơ quan thi hành án dân sự quận Hà Đông trong hoạt động kê
biên tài sản thi hành án nhận thấy về cơ bản các thủ tục đã được tiến
hành theo quy định, công khai, dân chủ, thông qua đó các quyền và

lợi ích hợp pháp của công dân đã được giải quyết khách quan, toàn
diện, đúng pháp luật nên không để xảy ra những sự việc vi phạm
quyền con người. Đồng thời, cũng đảm bảo trên thực tế các bản án
và quyết định đã có hiệu lực pháp luật được thi hành ngày càng tăng
cả về số lượng và chất lượng. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả
đạt được vẫn còn đó những hạn chế nhất định. Kết quả thi hành án
dân sự của Chi cục Thi hành án dân sự quận Hà Đông trong những
năm gần đây chưa cao, chưa thật sự có sự đột phá. Khối lượng công
việc thi hành án dân sự rất lớn, số lượng việc và giá trị phải thi hành
ngày càng tăng, tính chất đa dạng và phức tạp dẫn đến tình trạng
quá tải công việc trong đơn vị vẫn chưa khắc phục triệt để. Số việc
và tiền thụ lý ngày càng nhiều và tiếp tục tăng so với năm trước;
các vụ án liên quan đến tín dụng, ngân hàng có giá trị phải thi hành
rất lớn, trong khi việc kê biên, phong tỏa tài sản, truy tìm tài sản
trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử chưa được quan tâm kịp
thời, gây nên áp lực công việc lớn và khó khăn trong quá trình
THADS. Cả cơ quan có 06 Chấp hành viên trên tổng số 14 biên
chế, trong đó 04 đồng chí kiêm công tác quản lý, tính bình quân
trong 03 năm trở lại đây, mỗi năm một Chấp hành viên thực hiện kê
biên tài khoảng 15 vụ; nhưng tính đến thời điểm 06 tháng đầu năm
2017 con số đã tăng gần gấp đôi.

16


Phải kể tới các nguyên nhân chủ quan của những hạn chế
nêu trên như hạn chế trong công tác tổ chức, cán bộ; năng lực, trình
độ chuyên môn chất lượng đội ngũ Chấp hành viên, Thư ký thi
hành án không đồng đều; công tác phối hợp của cơ quan với cấp ủy,
chính quyền các cấp ở địa phương và một số cơ quan liên quan như

Viện kiểm sát nhân dân, Tòa án nhân dân còn hạn chế, chưa kịp
thời phối hợp tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong công tác
thi hành án dân sự, nhất là trong việc kịp thời chỉ đạo giải quyết các
vụ việc kê biên tài sản thi hành án có giá trị lớn...
Về mặt khách quan, nguyên nhân dẫn tới những hạn chế trong
việc bảo đảm quyền con người khi kê biên tài sản trong thi hành án
dân sự từ thực tiễn ở quận Hà Đông, thành phố Hà Nội cũng giống
như tình trạng chung của ngành THADS trong giai đoạn hiện nay:
số việc và tiền thụ lý ngày càng nhiều, tính chất vụ việc phức tạp,
giá trị phải thi hành lớn nhưng rất khó thi hành; thị trường bất động
sản trầm lắng, nên rất nhiều tài sản kê biên, bán đấu giá không bán
được, dù đã giảm giá, bán đấu giá nhiều lần; một số quy định của
Luật THADS hiện hành và các văn bản hướng dẫn thi hành, cũng
như các quy định của pháp luật có liên quan đã bộc lộ bất cập, hạn
chế, gây ra những khó khăn cho công tác THADS; cơ chế đăng ký
tài sản, hệ thống kiểm soát bất động sản còn chưa hoàn thiện, nên
việc xác minh điều kiện thi hành án gặp nhiều khó khăn; công tác
đôn đốc theo dõi thi hành án vẫn còn gặp khó khăn do cơ quan
THADS còn lệ thuộc vào địa phương về mặt tổ chức, nhân sự; ý
thức tuân thủ pháp luật của người dân có liên quan đến việc thi

17


hành án, nhất là người có tài sản phải kê biên để thi hành án còn
chưa cao.
Kết luận chƣơng 2
Chƣơng 3
CÁC GIẢI PHÁP BẢO ĐẢM QUYỀN CON NGƢỜI
KHI KÊ BIÊN TÀI SẢN TRONG THI HÀNH ÁN DÂN SỰ

3.1.Các quan điểm về bảo đảm quyền con ngƣời
Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên xã hội
chủ nghĩa (bổ sung, phát triển năm 2011) khẳng định quan điểm
“Nhà nước tôn trọng và bảo đảm các quyền con người, quyền công
dân; chăm lo hạnh phúc, sự phát triển tự do của mỗi người”.
Trên cơ sở chủ trương, đường lối, quan điểm của Đảng, Hiến
pháp, pháp luật, chính sách của Nhà nước; căn cứ thực trạng và
những vấn đề đang đặt ra trong bảo đảm quyền con người và có tính
đến những vấn đề lớn về nhân quyền trên thế giới, có thể dự báo
trong giai đoạn đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030 diễn ra: xu
hướng phát triển theo hướng đa dạng và gia tăng phân hóa xã hội
trong nhu cầu về quyền con người; xu hướng tiếp tục xây dựng,
hoàn thiện thể chế, thiết chế bảo đảm quyền con người theo hướng
dân chủ và pháp quyền XHCN...
Trên tinh thần các quan điểm về bảo đảm quyền con người nói
chung, trong lĩnh vực thi hành án dân sự cũng đã rất chú trọng hoàn
thiện và thúc đẩy hoạt động này song song với việc thực hiện trách
nhiệm được Nhà nước giao phó. Có thể nhận thấy sự trưởng thành

18


vượt bậc của công tác thi hành án dân sự, hệ thống tổ chức cơ quan
THADS có nhiều thay đổi quan trọng, vị trí của cơ quan THADS
được xác định theo mô hình quản lý tập trung thống nhất từ TW đến
địa phương. Luật THADS đã quy định tương đối toàn diện về các
vấn đề liên quan đến hệ thống tổ chức thi hành án dân sự và Chấp
hành viên; quy định rõ nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan tổ
chức có liên quan trong THADS…
3.2.Giải pháp về thể chế bảo đảm quyền con ngƣời

trong khi kê biên tài sản THADS
3.2.1. Tiếp tục đổi mới và hoàn thiện hệ thống pháp luật
THADS, tạo cơ sở pháp lý bảo đảm quyền con người khi kê biên
tài sản thi hành án dân sự
Nghị định số 48-NQ/TW ngày 24 tháng 5 năm 2005 của Bộ
Chính trị về Chiến lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật
Việt Nam đến năm 2010, định hướng đến năm 2020 nhấn mạnh
việc xây dựng và hoàn thiện pháp luật về bảo đảm quyền con người,
quyền tự do, dân chủ của công dân. Theo hướng đó cần hoàn thiện
chế độ bảo hộ của Nhà nước đối với các quyền, lợi ích hợp pháp
của công dân, chế độ trách nhiệm của cơ quan nhà nước trong việc
bảo vệ các quyền đó; xử lý nghiêm minh mọi hành vi vi phạm
quyền và lợi ích hợp pháp của công dân; khắc phục việc xử lý oan
sai…Trên tinh thần dó, để phát huy đầy đủ vai trò quan trọng của
pháp luật thi hành án dân sự trong việc bảo vệ quyền con người thì
phải thể chế hóa quyền con người thành các quy định cụ thể trong
Luật, phải có cơ chế bảo đảm cho các quy định đó được thực hiện
trong thực tế, tạo thành đảm bảo pháp lý thực hiện quyền con

19


người. Thể chế hóa quyền con người khi kê biên tài sản thi hành án
trong pháp luật thi hành án dân sự không chỉ là cụ thể hóa quyền
con người thành các quyền và nghĩa vụ cụ thể của công dân, cơ
quan, tổ chức xã hội mà còn bao hàm cả việc quy định các hình
thức, biện pháp xử lý những hành vi vi phạm quyền con người, quy
định về tổ chức hoạt động của bộ máy cũng như chức năng nhiệm
vụ quyền hạn và trách nhiệm của cơ quan thi hành án dân sự.
Thêm vào đó, cần đẩy nhanh tiến độ xây dựng và ban hành

các văn bản hướng dẫn cụ thể hơn nữa về hoạt động kê biên tài sản
trong THADS để Chấp hành viên có cơ sở triển khai áp dụng trong
công tác chuyên môn nghiệp vụ.
3.2.2. Tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức về bảo
đảm quyền con người khi kê biên tài sản thi hành án dân sự
Trước hết, cần nâng cao nhận thức xã hội giúp khuyến
khích sự hiểu biết của càng nhiều cá nhân, cơ quan, tổ chức càng
tốt, tạo ra bối cảnh để Chính phủ, các cơ quan, tổ chức thấy được sự
cần thiết phải có hành động để bảo đảm quyền con người trong lĩnh
vực THADS nói chung và trong quá trình kê biên tài sản thi hành
án nói riêng.
Tuyên truyền nâng cao nhận thức về bảo đảm quyền con
người trong lĩnh vực THADS giúp Chính phủ tăng cường quyết tâm
và có những chính sách, biện pháp kịp thời điều chỉnh để đảm bảo
tính khả thi và nghiêm minh của pháp luật. Việc nâng cao công tác
tuyên truyền, tác động trực tiếp đến các đối tượng thi hành án cũng
được coi là biện pháp khá hiệu quả. Công tác tuyên truyền cũng
giúp cải thiện sự hiểu biết của công dân về pháp luật thi hành án

20


dân sự. Bên cạnh đó, cần nâng cao chất lượng báo cáo viên pháp
luật trong lĩnh vực THADS; tăng cường giải thích pháp luật, đổi
mới về nội dung, các hình thức tuyên truyền phổ biến pháp luật về
thi hành án dân sự, đặc biệt chú trọng các nội dung liên quan tới
việc kê biên tài sản thi hành án tới cán bộ công chức và nhân dân
phải đảm bảo phù hợp với từng đối tượng. Hình thức phổ biến, giáo
dục pháp luật cần có sự đa dạng, phong phú dễ tiếp cận như tổ chức
các cuộc thi, khai thác tủ sách pháp luật tại địa bàn khu dân cư, các

phương tiện thông tin đại chúng như báo, đài, internet…
3.3.Giải pháp về thiết chế bảo đảm quyền con ngƣời
trong khi kê biên tài sản THADS
3.3.1. Tăng cường điều kiện cơ sở vật chất ( phương tiện
làm việc, công cụ hỗ trợ...)
Do chịu ảnh hưởng chung những khó khăn về kinh tế, sự
thiếu hụt các nguồn vật chất bảo đảm trong công tác THADS vẫn
tương đối phổ biến. Mặc dù đòi hỏi ở mức độ khác nhau, song việc
bảo đảm bất cứ quyền con người nào cũng không thể tách rời các
điều kiện vật chất. Trong những năm qua, thực hiện tinh thần chỉ
đạo của Nghị quyết số 48/NQ-TW và Nghị quyết số 49-NQ/TW của
Bộ Chính trị về Chiến lược CCTP đến năm 2020 điều kiện cơ sở vật
chất về phương tiện làm việc và các công cụ hỗ trợ của hệ thống cơ
quan THADS đã từng bước được đầu tư, trang bị đạt tiêu chuẩn
thiết yếu để phục vụ công tác chuyên môn những vấn đề cần được
quan tâm đầu tư hơn nữa.
3.3.2. Xây dựng chế độ trách nhiệm của Chấp hành viên,
cán bộ THADS, nâng cao năng lực chuyên môn...hoàn thiện cơ

21


chế kiểm tra giám sát hoạt động THADS theo đúng quy định của
pháp luật.
Phát huy dân chủ, bảo đảm quyền con người một cách tối
đa trong các hoạt động của lĩnh vực THADS và tạo điều kiện để các
bên đương sự được tham gia vào việc kiểm tra, giám sát hoạt động
của cơ quan THADS, hoạt động của cán bộ, công chức, Chấp hành
viên đòi hỏi phải có sự công khai, minh bạch trong mọi hoạt động,
bảo đảm quyền được cung cấp thông tin một cách chân thực và

chính xác từ phía cơ quan THADS.
Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát đối với cán bộ,
công chức cơ quan THADS đặc biệt là với Chấp hành viên.
Thêm nữa, cần có cơ chế bổ sung kinh phí đào tạo, bồi
dưỡng cho đội ngũ công chức, Chấp hành viên THADS. Thực tế
hiện nay nguồn này còn nhiều hạn chế, chưa thực sự đáp ứng yêu
cầu nâng cao trình độ nghiệp vụ chuyên môn cho nguồn nhân lực
trong lĩnh vực THADS. Mở nhiều lớp tập huấn về nghiệp vụ kê
biên tài sản thi hành án, cập nhật kiến thức cho Chấp hành viên về
những quy định của pháp luật trong các lĩnh vực khác như nhà đất,
xây dựng, sở hữu trí tuệ, ngân hàng…để từ đó có thêm kinh nghiệm
giải quyết, xử lý những khó khăn trong quá trình tác nghiệp.
Kết luận chƣơng 3

22


KẾT LUẬN
Sự phát triển của kinh tế thị trường một mặt đã đem đến sự
đổi mới và phát triển nhanh chóng mọi mặt đời sống xã hội, tôn
vinh các giá trị lao động sáng tạo và xuất hiện sự sung túc, giầu
sang, thỏa mãn ngày càng cao các nhu cầu vật chất và tinh thần của
nhân dân nhưng mặt khác kéo theo những tiêu cực và vấn nạn xã
hội đáng lo ngại, ảnh hưởng trực tiếp tới vận hành cơ chế bảo đảm
thực hiện và phát triển quyền con người.
Bảo đảm quyền con người trong lĩnh vực THADS đã được
thể hiện trong các nội dung của Luật THADS và các văn bản liên
quan rất chi tiết, cụ thể. Đối với việc kê biên tài sản của người phải
thi hành án về bản chất là việc cơ quan thi hành án dân sự tước đi
quyền tự định đoạt đối với tài sản của chủ sở hữu, sử dụng tài sản

nên bên cạnh việc đảm bảo quyền và lợi ích của người được thi
hành án theo phán quyết của Tòa án thì cũng phải đảm bảo quyền
và lợi ích hợp pháp của người phải thi hành án và người có quyền
lợi nghĩa vụ liên quan đối với tài sản bị kê biên nên trình tự thủ tục
và những vấn đề liên quan đến việc kê biên tài sản trong THADS
đã được quy định hết sức chặt chẽ.
Qua thực tiễn hoạt động của cơ quan THADS quận Hà Đông,
thành phố Hà Nội trong những năm gần đây nhận thấy trong quá
trình kê biên tài sản quyền của các bên đương sự đã được quan tâm
hàng đầu, không để xảy ra vi phạm. Đạt được kết quả đó, phần lớn
do ý thức trách nhiệm của mỗi cán bộ, Chấp hành viên luôn làm
đúng quy định của pháp luật, đồng thời ghi nhận sự hiệu quả của cơ
chế phối hợp với các ban ngành liên quan trên địa bàn cũng như sự

23