Bồi thường thiệt hại theo pháp luật lao động Việt Nam hiện nay (LV thạc sĩ)
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (752.42 KB, 83 trang )
VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
NGUYỄN KHẮC HÂN
BỒI THƯỜNG THIỆT HẠI THEO PHÁP LUẬT
LAO ĐỘNG VIỆT NAM HIỆN NAY
Chuyên ngành: Luật kinh tế
Mã số: 60.38.01.07
LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
HÀ NỘI, 2017
LỜI CAM ĐOAN
T
ọ
C
ộ
ệ
N
Hà Nội, ngày tháng năm 2017
T C GIẢ LUẬN VĂN
NGUYỄN KHẮC HÂN
ọ
DANH MỤC VIẾT TẮT
BLDS
: Bộ lu t Dân s
HĐLĐ
:H p ồ
NDSLĐ
: NSDLĐ
NLĐ
: NLĐ
ộng
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ...........................................................................................................................1
Chương 1:
H I QU T CHUNG VỀ BỒI THƯỜNG THIỆT HẠI TRONG
PHÁP LUẬT LAO ĐỘNG V S
ĐIỀU CHỈNH CỦA PH P LUẬT .....................6
1.1. Bồ
ờng thiệt hại ....................................................................................................6
1.2. Bồ
ờng thiệt hại trong pháp lu
1.3. Bồ
ờng thiệt hại trong pháp lu
ộng ............................................................9
ộng c a một s
ớc trên th giới và bài
học kinh nghiệm cho Việt Nam .......................................................................................20
14 Ý
ĩ
a bồ
ờng thiệt hạ
p p
ộ
.....................................28
Chương 2: QUY ĐỊNH VỀ BỒI THƯỜNG THIỆT HẠI TRONG PHÁP LUẬT
LAO ĐỘNG VIỆT NAM HIỆN NAY VÀ TH C TIỄN ÁP DỤNG ........................30
2.1. Bồ
ờng thiệt hại do vi phạm h p ồ
ộng ................................................30
2.2. Bồ
ờng thiệt hại do vi phạm h p ồ
ạo, học nghề ..................................40
2.3. Bồ
ờng thiệt hại về tính mạng, s c khỏe ............................................................44
2.4. Bồ
ờng thiệt hại về tài s n ..................................................................................49
2.5. Trách nhiệm bồ
ờng thiệt hạ
NSDLĐ
2.6. Trách nhiệm bồ
ờng thiệt hạ
NLĐ
p ạ
ĩ
tr
ơ
............55
t h p pháp gây thiệt hại cho
NSDLĐ ............................................................................................................................55
Chương 3: MỘT SỐ GIẢI PH P V
IẾN NGHỊ NH M N NG CAO HIỆU
QUẢ BỒI THƯỜNG THIỆT HẠI TRONG PH P LUẬT LAO ĐỘNG VIỆT
NAM ................................................................................................................................58
3.1. Nh ng yêu cầ
lu
ặt ra cần ph i
ệ
về bồ
ờng thiệt hại trong pháp
ộng Việt Nam ....................................................................................................58
3.2. Một s ki n nghị nhằm hoàn thiệ
ịnh về pháp lu t bồ
ờng thiệt hại
trong lao ộng...................................................................................................................64
3.3. Một s ki n nghị về tổ ch c th c hiện nhằ
về bồi
ờng hiệu qu áp d ng các quy ịnh
ờng thiệt hại theo lu t lao ộng Việt Nam...........................................................70
KẾT LUẬN .....................................................................................................................76
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .....................................................................77
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Bồ
ờ
p p
ệ
ạ
ộ
p
ề ồ
ệ
ề
ộ
ó
ạ
ó
ể
ặ
ỗ
ạ
ồ
ệ
p
p ạ
ờ
ầ
T
Để
T
ệ
ề
ễ
p
ệ
p
p p
ã
p ù
p ớ
ò
NLĐ ò
ở
ạ
ệp
pp p
NLĐ
ỷ
ồ
ờ
ộ
ệ
;
p
ó
ò
ú
p p
Vệ
ị
p p
ũ
p ề ồ
ờ
ệ
; ồ
ờ
ề
ạ
ệ
p ồ
ệ
ờ
ể
ờ
ờ
ệ
pp
ộ
ạ
pở
ý
ề
p
ở
ệ
ó
p ạ
Mặ
ể
ờ
NSDLĐ
ạ
ạ
p
ó
ử ý ồ
ệ
p
ã
HĐLĐ; Bồ
ờ
ệ
ệ
ề
ó
ề
ằ
ề
ờ
ò
ề
ề; ồ
ờ
ệ
ạ
p ạ
ề ề ồ
ệ
ệ
p p
ọ
; Bồ
ệ
ạ
ệp; Bồ
ớ
ề
p ạ
ầ …
ể ị
ờ
ệ
ạ
ề
ệ ở
ặp p
ề
p ề ồ
: Bồ
ệ
ã
Tò
ỏe
ề
BLLĐ
ề
ệ
ạ
p ồ
ộ
ễ
ể
ể
ề
ờ
ờ
Kể
ề
ũ
Để
ị
ơ
T
ỗ
NLĐ
ị
ạ
ể
ạ
ồ
ạ
ể
ạ
NLĐ ị
p p
ể C
ệ
ó
ờ
ệ
õ
ộ
ộ
ờ
ể ặp p
ệ
ề
ạ
ạ
ỉ
1
e
é
ề
p
ệ
ớ
ằ
p ề ồ
ầ
ệ
ạ
p p
ệ
ỏ
ộ
ắ
ệ
ờ
ị
ệ
ạ
C
ý
p p ý ề ồ
ề
ờ
ầ
ệ
p
ầ p
ạ
ộ
ộ
ã
ệ
ọ
“Bồi thường thiệt hại theo pháp luật lao động Việt Nam hiện nay” ớ
óp p ầ
ể
ộ
trong la
ề
ộ
ờ
ị
p ồ
ờ
ệ
ệ
ạ
ị
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
C
ề
HĐLĐ
ơ
p
ã
ờ
ộ
ộ
ờ
T ờ
N
ờ
L
ạ
Đạ
Đạ
ộ
ỉ
T ớ
ọ
ó
ọ L
ộ
ề
ề ồ
( ệ
ờ
ệ
ơ
)
ờ
Vệ N
ệ
ạ
p
p p
ĩ Đỗ N
ọ
L
T ạ
”
ệ
;
ồ
ề
N
ề ồ
ề ồ
ờ
Đ
ệ
ó
ổ
2
ơ
ề
ã
ạ
e p p
;
“Bồ
p
ị
Về ơ
ờ
ệ
ệ
ồ
ể
ệ
ễ
ệ
ộ
P
ễ T ịB
ị
ạ
ó BLLĐ
ờ
Vệ N
p
ệ
ề ề
ễ T ị L
ĩN
ệ p p
ể
ờ
…Kể
ĩ N
ộ
T ạ
ễ
ó
B
ộ
ệ
p p
ệ
Vệ
ạ
ộ
p
”
ộ
ề
ệ
ạ
“Bồ
Đ Nẵ
ể
ộ
ờ
NLĐ ị
T ạ
p p
ã
L
ồ
ể
ộ
L
2003 Mộ
ọ
ơ
ạ
ao
1995;
ạ
HĐLĐ
2012
p ổ
ệ
L
“Pháp luật về an toàn - vệ sinh lao động, một
số vấn đề lý luận và thực tiễn”
ơ p
ờ
N
ạ
p
ề
ờ
2009;
ộ
: ồ
ệp
BLLĐ 2012
H Nộ
ạ
ộ
ề ề ồ
ọ Xã ộ
ọ H
Vệ N
T
ề
ọ K
Đạ
ộ
p
ề
ạ ạ
ộ
p p
ộ
ệ
ệ
ị
ạ
e
ạ
ệ
ị
ý
ạ
T
ộ
ờ
p ồ
ờ
ạ
ệ
ệ
ộ
ạ
ị
p p
e
ồ
ị
ờ
p p
ệ
ệ p p
ồ
ạ
ệ
ờ
ờ
ệ
ầ
ạ
ộ
3. Đối tượng nghiên và phạm vi nghiên cứu
p
L
ệ
ạ
ị
p p
ộ
Vệ N
ệ
p p
ệ
ay
ề ồ
ờ
p
ị
ễ .
P ạ
ộ
ồ
Vệ N
ể
BLLĐ ầ
p
ị
ộ
ể
ỏ
ớ
p
ệ p p
ề ồ
ờ
ệ
ạ
ồ
ờ
ệ
ạ
ị
p
ờ
ệ
Đề
ồ
p
ằ
p p
1994
ị
ó
ề
nghiên
ờ
p p
ễ
ắ
p ạ
ề
ơ
ạ
p p
ể
ề
K
ớ
p p
ằ
ệ
ó ệ
ộ
4. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
M
ộ
ề ý
N
ộ
ó
ềp
ể
ớ
ệ
ạ
ị
p p
ể
ị
ộ
ệ
ộ … ể ề
ạ
ộ
ớ
ớ
ờ
ệ
ơ
ệp ó
p p
ở
ề ồ
ệ
ạ
Đ
ạ
ệ p p
ó
ộ
ề ồ
ờ
ệ
M
ể
ệ
ệ
:
T
ộ
ộ
Vệ N
ề ồ
ồ
p p
ồ
ờ
ọ
ộ
T
ờ
ó ệ
ệ
ạ p
ờ
ờ
ạ
ờ
ệ ạ
ộ
ạ
ộ
ệ
ộ
ễ
3
p p
ỏ ơ ở ý
ạ
T
ớ
ạ
trên
ị
ạ L
ờ
ệ
p
ệ
ệ
ồ
ệ ạ
ề ồ
ầ
ổ
ò
ơ ở ó
ớ
ớ
p
ị
ề ồ
T
ệ
ổ
ề
ạ
p
p p
ị ó
ể p
ồ
ờ
ớ ĩ
p ù
ễ
p ớ p p
ề ồ
ị
ũ
ớ
ộ
ệ
ệ p p
p
ú
ộ
õ
ặ ý
ệ
ộ
ề ồ
ạ
ệ
ề
ề ồ
ờ
ệ
ý
ể
ị
p p
ệ
ạ
ồ
ị
p
ộ
ồ
ờ
p
ạ
ạ
ị
ọ
ạ
p
p p
ơ ở ó
ó
ệ
ơ
ể
ệ p p
ờ
Vệ N
ề
ũ
T
ể
p
P ạ
ờ
p
p
ơ
ớ
. Trong quá trình nghiên
ờ
ệ
ạ
ộ
ớ
ó
ớ
ể
ó
ĩ M
-
ỏ p p
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
Cũ
ề
ề
L N
Đ
ử
p
ở
Hồ C
M
ũ
ớ
ề ồ
ờ
ệ
N
ờ
ệ
ệ
ạ
p p
ệ
ể
ạ
ộ
T
p
ơ
p p
ộ
ị
ó ú
ơ
p p
p ớ
Vệ N
ộ
p p
ú
ộ
ị
ạ
4
ể
ớ
ớ
ề
ơ
ề ầ
p p
ộ
ồ
p p
ệ
p L
ễ
ề
ệ
ỏ
ổ
ệ
Vệ N
ắ
p
p p
p
ệ
p p
ử
p
p
ề
ể
ể
ị
ể
p ù
e
ồ
ơ
ằ
ể
ệ
ơ ởp
ó ệ
p
ó
ó
ộ
ử
ờ
p p
ề
ộ
ử
ệ
ể
ể
p p
é
ơ
p p
ọ
ũ
ọ p p ý
ờ
ớ
ệ
ể
ạ T
; e
ệ
ị
ồ
ờ
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
T
óp p ầ
p p
õ
Đ
ề
ệ
ồ
ể
ờ
ệ
ộ
p
ẽ óp p ầ
ạ
B
NSDLĐ
ó
ể
ờ
ệ
ạ
ổ
ị
ó
p p
ị
è ép NLĐ
ệ
t
úp
ị
ệ
ệ NLĐ
ệ
ẽ
ơ
ộ
ề
úp ạ
T
ộ
ệ
NLĐ và NSDLĐ.
T
ệ
ể p
ề
p p
ề
p p
L
Q
é
ử
ệ
ọ
p
óp p ầ
ề
ễ
ớ
ơ
ặ
ệ
ộ
N
ờ
ệ
ể
p
ệ
ò
ệ
ạ
ị
ết cấu của luận văn
N
ờ
ở ầ
ệ
ồ
C
ộ
ạ
ệ
ể
ạ
7.
ị
ề
ộ
ngà
ệ
ệ
ớ
T
ệ
ờ
ộ
N
ồ
ộ
ơ
C
N
ơ :
1: N
Vệ N
ề ý
ơ
2: Q
ị
ễ
ơ
ộ
ề ồ
ờ
ệ
ạ
p p
ệ
ệ
C
ộ
3: Mộ
ề ồ
ờ
ệ
ạ
p p
ộ
Vệ
p
p p
ệ p p
.
5
ề ồ
ờ
ệ
ạ
Chương 1
H I QU T CHUNG VỀ BỒI THƯỜNG THIỆT HẠI TRONG PH P LUẬT
LAO ĐỘNG V S
ĐIỀU CHỈNH CỦA PH P LUẬT
1.1. Bồi thường thiệt hại
1.1.1. Khái niệm
T e T
ể
Vệ
ệ
ầ " [34, tr.943] T
ề
ạ
" ị
ề
ọ p p ý
ạ
ặ
ệ
ạ
ỏe
ệ" K
ể
"ổ
ổ
1 Đ ề 361 BLDS
2015
ị
p p
: “Thiệt hại do vi phạm
nghĩa vụ bao gồm thiệt hại về vật chất và thiệt hại về tinh thần.”
N
ệ
ạ
ị
ặ
ệ
ạ
ộ
ể p
ị
ạ
ạ
ị
ỏ
ề
ầ (
ò
ệ
p
ể ị
ỏ
ó
ầ
p
ạ
ể
ạ
ó
ạ
ề
ể
ồ
Về
ặ
ệ
ạ
ệ
ờ
ồ
ệ
ồ
ó
ể
ó
ồ
ờ
ể
ệp Q ề
ể ị
ề ồ
…
ề
ù ằ
ờ
ệ
ể
ệ
pp p ũ
ẽ
ớ
ị
ề
ồ
ạ
ề
p
ở
ệ
ó
ó
ề
ệt ạ p
ạ
ó
6
ể
ệ
ộ
ờ
ờ
ở
ị
ể
ể
pp p
ệ
ạ
ồ
ệ
ó
ờ
ờ
ể ị
ạ
ầ
ệ
ạ
ệ
ề
ờ
ờ
ầ
ó
N
ạ
ể
ạ
ề
ề
pp p
ạ
ờ
ể ị
[34, tr.82] Q
p p N
ể
ặ
T
ệ
ệ
ệ
ỏe
ú
:
…
ể ặp p
T ệ
ặ
)
ó
ũ
ặ
ắ p
ể
ỗ
ề
ệ
ặ
( ồ
ạ)
ồ
ệ ã ộ
ề
ổ
ạ
T
p
p
ạ
ẽp
ồ
ệ
p
ệ
ù
ổ
ó
ó
ể
ề
óp
,
ồ
ề
p ạ
ề
ể
p ẩ
ề
N
p p
ộ ề
ề
ề
ệ
ệ
ạ có
T p
ã ộ
ề p
mà
p ạ
p ạ
ĩ
p
ồ
ờ
ể ị
ớ
ó
ớ
này, nhà
ĩ
ớ
vi mình gây ra
ệ
ó
ắ
ằ
p p ý
ù ắp ổ
e
ệ
mà
ạ
ể
ờ
e
ó
ờ
p
ơ
ắp
ệ
p ạ
ổ
ờ
ạ
ồ
ạ
ạ
ộ
ạ
ề
ệ
ạ
ờ
p ạ
ờ
ệ
ạ
ệ
ỉ
NLĐ
ệ
ạ
ặ NSDLĐ
e
T
ị
ĩ
ị
ĩ
ề ồ
ồ
ờ
ờ
ệ
ạ
ể ù
ồ
ạ ò
ờ
ệ
ờ
:C
ề
ể ị
ệ
ạ
ạ
ề
ể
ỉ
ề
ĩ
ao ộ
ọ L
H Nộ
p p
ộ
ộ
ệ
ộ
ệ
ệ ồ
ộ p ạ
ạ
ạ
…Đ ể
Đạ
ệ
ạ
ệ ù
ệ
ỏe; ồ
ỉ
ộ
ờ
ệ
ề
ệp p
ạ
p p
ờ
ạ
p p ý
ạ
ộ
ị
ề ồ
ạ N
ộ
p p ý ó
L
ệ
ạ
ộ
ạ
ệ ã ộ
;H
ệ
mà mình gây ra [21]. Trong
ạ
ẳ
ệ
ạ
ệ
ề ồ
ề
ờ
ĩ
ó
[29].
ề
ộ
ờ
ộ
ồ
ờ
ệ
ộ
ờ
ị
ổ
ị
ó
ồ
ồ
ờ
ạ
HĐLĐ
ờ
ạ
ệ
ờ
ề
ị
ệ
ồ
p p
B
p ạ
ộ
trong
K
ể
ể
ờ
ể
pp p
ờ
ó
ể có
ỗ
S
ệ
ổ
ể ó
ã ộ
ề
các
ạ
ộp p
ọ
ằ
ắ p
ị
p
ị
ộ
ạ …Thông qua các quy ị
hành vi gây
ộ
ỏe
:
ơ
ệ
ạ
ỉ
ộ
ộ
ờ
: “Bồi thường thiệt hại về vật
chất trong quan hệ lao động là nghĩa vụ của NLĐ phải bồi thường những thiệt hại
về tài sản cho NSDLĐ do hành vi vi phạm kỷ luật lao động, vi phạm hợp đồng
7
trách nhiệm gây ra” [27, tr. 336].
T ơ
L
ũ
ị
ỉ
ị
ĩ
ĩ
T
ề ồ
ề
ờ
ớ NLĐ ằ
ạ
ạ
p p
ệ
ộ NLĐ p
p ạ
V ệ Đạ
ọ Mở
ộ
:
ộ
NDSLĐ
ệ
ệ
ệ
ộ
ồ
ỷ
p p ý do NSDLĐ p
ờ
ộ
ệ
p ạ
ạ
ề
p ồ
ệ
ra [33, tr. 298].
N
ó
ệ
ể
ể
ồ
ờ
p p ýp
p ạ
ĩ
ổ
ề
ệ
ạ
ộ
ộ
ệ
ệ
ạ
ầ
ằ
ỏe
ờ
ộ
p
ị
ệ
ù ắp
ạ [4, tr. 45].
ột khái niệm chung nh t về bồ
khác nhau,có thể
ạ
ó
ạ
ờng thiệt hại t nh
Tóm lại, nghiên c u về bồ
ộ
ó
ộ pháp lu t
ờng thiệt hạ
:
Bồi thường thiệt hại có thể hiểu là một loại trách nhiệm dân sự mà theo đó thì khi
ộ
ờ
p ạ
ờ
ĩ
p p ý
ổ
ạ
ờ
p
ồ
ổ
1.1.2. Đặc điểm của bồi thường thiệt hại
L
ộ
ạ
ệ
p p ý ó
ớ
p p ý
ơ
ờ
ó
p ạ
ớ
ặ
ị
ề
ờ
ệ
Đ ề 361
C
- Về
ệ
ệ
ề
ị
e
ơ
ớ
ồ
ồ
ó : Có
ặ
ạ
ệ
ạ
K
ệ
ề
ạ
ộ
ộ
ồ
ệ
:
ỉ
ệ
ạ
BTTH
ổ
ệ
ạ
BLDS ở
ỉ ặ
p ồ ) ó
8
ờ
BLDS
p ạ
ờ
ệ
ị
ó
ó ỗ
ạ
ờ
ớ
ệ
p
ớ …
ờ
ờ
D
ệ p
ệ
ệ
XX
p ồ
ạ
ỡ
p p
L
p
:
ỉ
ọp
ộ
ằ
ể
- Về ơ ở p p ý: T
d
ề
ệ
ờ
ệ
ó
ẩ
ể
p p
ị p
BTTH ò
ó
ặ
ã
ĩ
ề
(
ĩ
ệ
ệ
ạ (
p
ề
ệ
ắ
ộ ) Đ
ờ p
ề
ồ
ờ
ờ
p ặ
ệ
ệ
ệ
ệ
ờ
ổ
ệ
ằ
D
ó
ệ
ũ
ẽ
ị
ờ
giúp kh
ị
p
ệ
ạ V
ạ
ệ
- Về
ệ
ạ
ộ
ộ
ờ
ề
ặ p
ề
ầ
e
ờ
ị
ồ
ể ù ắp ạ ổ
ệ
ồ
ờ
ẽ
ạ
ờ
p
p ó
ớ
ờ
p
ệ
ể
ệ :N
ờ
ị
ệ
ù
p p
ệ
ờ
ờ
ể
ệ
BTTH ò
ớ
ờ
p p
ặ
ị
ề
ổ
ũ
ạ
ệ
p p
ạ
ạ
ề
ạ
ẽ
ể ị p
ẹ
ệ
ệ
ị
ờ
ó
ờ
ạ Bở ẽ
ạ
ộ
ộ
ểp
BTTH
óp
ệ
T
p ồ
:
ị
ạ
BTTH ó
ờ
- Về
ể
ệ
ể
ộ
ệ
ộ
p p
ệ
ờ
ể
ó
ờ
ạ
ờ
ộ
ọ
ệ
ệ
ờ
ặ ổ
ơ ở ạ
ề…
1.2. Bồi thường thiệt hại trong pháp luật lao động
1.2.1. Khái niệm
T
ồ
ờ
ệ
ạ
guyên tắc chung là một ch thể
hại cho một ch thể khác mà không ph i là lý do b t kh
ã
khắc ph c h u qu
N
ĩ
ã
ệt
ĩ
ph i
ó
ớc
này xu t phát t lẽ công bằng bởi s ch
quyền c a một ch thể bởi nh ng quyền và l i ích c a ch thể khác một mặt loại bỏ
s tuyệ
ộng c
i với hoạ
Về p
ơ
ớc quyền và l i ích h p pháp c a mọ
ện pháp lý, trong quan hệ
ời sử d
quan hệ
ịnh trách nhiệm c a ch thể
i hóa quyền t do cá nhân, mặ
ộ
ộng xác l p một quan hệ
ĩ
N
ĩ
(không th c hiện, th c hiệ
ộ
D
ú
ó
ầ
9
ộng và
ộng thì gi a họ xu t hiện một
này có thể do pháp lu
thu n với nhau trong h p ồ
ờ
ời.
ịnh hay các bên t thỏa
ột bên vi phạ
ĩ
) gây thiệt hại cho bên kia về
tính mạng, s c khỏe, tài s n thì ph i gánh chịu h u qu pháp lý b t l i mà pháp lu t
ã
ớ
liệ
ó
ọi là trách nhiệm bồ
“Bồ
Trong lu
ờng thiệt hại trong pháp lu
ịa bàn thành ph Đ Nẵ
th c tiễn áp d
ị
ờng thiệt hại.
ĩ
ề bồ
ộng Việt Nam và
”
Nguyễn Thị Bích Nga
ờng thiệt hại trong quan hệ
ộ
ộng có hành vi vi phạm
nhiệm pháp lý phát sinh khi một bên trong quan hệ
ộng, gây thiệt hại cho bên kia nhằm khôi ph c tình trạng tài s n, bù
pháp lu
ắp tổn th t về tinh thần, s c khỏe
p p ý
ời bị thiệt hạ ” [17
ị
ỡng ch
ộng hoặ
ơ
ời sử d
hạ N
thể
c lu t
n quyền, l i ích c a
ĩ
ời
c
ời sử d ng
t, vô ý gây thiệt hạ
ộng vì l i nhu n hoặc do nh ng hoàn c nh nào
p ạm nh ng thỏa thu n trong h p ồ
Để
m
ớc. Trong các quan hệ
ởi vì khi th c hiện quyề
ộng khó có thể tránh khỏi nh
ộ
ộ
ều chỉnh có thể x y ra nh ng hành vi xâm phạ
các bên trong quan hệ ó
ó
ộng là một loại trách
n pháp lu
b o th c hiện bằng các biệ p p
ộ
16]
ờng thiệt hại theo lu
Theo cách hiểu trên, bồ
nhiệ
“là một loại trách
ộng gây thiệt hạ
ời
ặn và khắc ph c h u qu c a nh ng hành vi vi phạm gây thiệt
ớc sử d ng nhiều biện pháp khác nhau tron
c coi là mộ p
ơ
ó ồ
ờng thiệt hại có
ệ p p ý ể b o vệ các quan hệ
nh ng quyền và l i ích h p pháp c a các ch thể trong quan hệ
ộng, b o vệ
ộng không bị
xâm phạm bởi nh ng hành vi trái pháp lu t.
Quan hệ bồ
ờng thiệt hại do lu
ều chỉnh chỉ phát sinh gi a
ộng và hành vi gây thiệt hại ph
các ch thể trong quan hệ
ĩ
trình th c hiện quyề
ộ
trong quan hệ
ộng. Nh ng hành vi gây thiệt
ộng hoặc dù là do
hại c a nh ng ch thể không ph i là ch thể c a quan hệ
ộ
nh ng ch thể trong quan hệ
quyề
ịnh b
ĩ
ộ
m quyền l
hại hoặc một phần thiệt hạ
trình th c hiện
ũ
ộ
ời bị vi phạm, bồ
i vớ
ng v t ch t nh
ịnh do lu
10
ều chỉnh. Là một ch
ờng thiệt hạ
ù ắp nh ng thiệt
ời bị vi phạm do hành vi vi phạm.
Nh ng thiệt hại y có thể là thiệt hại về v t ch t hay về tinh thầ
bù bằng mộ
n quá
ề
ịnh hay do các bên thỏa thu n.
ền
N
ờng thiệt hại trong lu
y ta có thể hiểu: bồ
ộng là một loại
ộng có hành vi vi
trách nhiệm pháp lý phát sinh khi một bên trong quan hệ
ĩ
phạ
ời bị thiệt hại. Ch
tổn th t về tinh thần, s c khỏe
ộng có vai trò quan trọng trong việ
trong lu
ộ
ũ
ịnh bồ
: NLĐ
ặ
c lu t lao ộ
a các quan hệ xã hộ
ời tr c ti p ti n hành các hoạ
ộ
NSDLĐ
ờng h p nh
d ng trong nh
ộng trong t
ộng s n xu t, kinh doanh
ời có tài s n khi tham gia quan hệ
ị …nên v
ề bồ
ờng h p c thể cầ
Đ i với việc bồ
ộ
ịnh linh hoạt. C thể là:
ờng là NLĐ vì họ
ời tr c ti p th c hiện các thao
n tính mạng, s c khỏe NLĐ T
ộng sẽ
ể x y ra tai nạ
ột phần trách nhiệm bồ
xã hộ Đ
nhiệm bồ
ờng h p tai nạ
i với NLĐ, trách nhiệm bồ
bệnh nghề nghiệp x
u họ có lỗ
ời sử
ờng thiệt hại theo lu t
tác nghiệp v trong dây chuyền s n xu t và s c tai nạ
ó
ộng,
ờng thiệt hại về tính mạng, s c khỏe trong quan hệ lao
c bồ
NSDLĐ
ều
ộng có quyền ng ng việc gây thiệt hại về v t ch
hoặc t p thể
tr c ti p
ộng và quan
ộng.
n quan hệ
Xu t phát t nh
ờng thiệt hại
m b o c ng c kỷ lu t lao
m b o l i ích c a các bên tham gia vào quan hệ
hệ liê
chỉ
ù ắp
gây thiệt hại cho bên kia nhằm khôi ph c tình trạng tài s
ị
ộng hoặc
ớc h t thuộc về
ộng hoặc bệnh nghề nghiệp. Bên cạnh
ờng thiệt hạ
e
ờ
ởng
ũ
ẽ thuộc về ơ
ặc thù c a lu
o hiểm
ộng, khác hẳn so với trách
ờng thiệt hại do xâm phạm tính mạng, s c khỏe c
ời khác trong
quan hệ dân s .
Đ i với việc bồ
ời bị thiệt hạ
N
ờ
ờng nh ng thiệt hại về tài s
NSDLĐ
ời có trách nhiệm bồ
ộng,
ọ là ch sở h
ờ
i vớ
ệu s n xu t.
ờng là NLĐ khi có hành vi gây thiệt hại
về tài s n khi tham gia quan hệ
ộng. Cá biệ
bị thiệt hại là NLĐ
ệ việc làm hoặc học nghề. Ngoài ra, trong một
s
ờng h p, trách nhiệm bồ
ch thể
n quan hệ
Đ i với nh ng quan hệ bồ
h p ồng học nghề hay h p ồ
ũ
ó h
ờng không chỉ thuộc về NLĐ
ờng h p
ò
ời
ộc về
ộng;
ờng do vi phạm HĐLĐ, h p ồng thử việc,
NLĐ
11
ớc ngoài làm việc là nh ng quan
hệ h p ồ
ộ
c lu
ều chỉ
ời có trách nhiệm bồ
ộ
thể là b t c ch thể nào tham gia quan hệ pháp lu
thiệt hại về h p ồ
Đ i vớ
ã có hành vi gây
i với ch thể phía bên kia.
ờng h p bồ
về NSDLĐ do tr
ờng lại có
ơ
về NLĐ
ờng thiệt hại về thu nh p, việc bồ
ú
ờng thuộc
ờng thiệt hại thuộc
hạn; trách nhiệm bồ
NSDLĐ.
t h p pháp gây thiệt hạ
1.2.2. Phân loại trách nhiệm bồi thường thiệt hại trong lao động
1.2.2.1. Căn cứ vào chủ thể chịu trách nhiệm bồi thường
ờng thiệt hạ
Theo cách phân loại này, bồ
ộ
c chia thành
ba loại:
ờng do NLĐ th c hiệ
- Bồ
p
ời lao ộng có hành vi vi
ịnh c a NSDLĐ hoặc HĐLĐ gây thiệt hại cho NSDLĐ.
phạm nộ
ờng do NSDLĐ th c hiện, phát sinh khi NLĐ bị tai nạ
- Bồ
ộng,
bệnh nghề nghiệp hoặc vi phạm HĐLĐ gây thiệt hại cho NLĐ.
ờng thiệt hạ
- Bồ
ời th
:Đ
ệm c
ơ
quan có thẩm quyền khi có hành vi trái pháp lu t gây thiệt hại cho các ch thể trong
quan hệ
ơ
ộng. Dù không tr c ti p tham gia vào các quan hệ
ó h ng hoạ
hại trong một s
ộ
ó
ờng h p ũ
n quan hệ
p i bồ
ờng
e
ộ
ộng và khi gây thiệt
ịnh c a lu
ộng
ộng: Là trách nhiệm bồ
ờng do
và các ngành lu t khác.
1.2.2.2. Căn cứ quan hệ làm phát sinh quan hệ bồi thường
- Bồ
ờng phát sinh trong quan hệ
hành vi vi phạm gây thiệt hạ
n quan hệ
h p ồng trái pháp lu t, hành vi vi phạm kỷ lu
- Bồ
ộ
hành vi ch m d t
ộng gây thiệt hại cho NSDLĐ.
ờng phát sinh trong các quan hệ khác: Là trách nhiệm bồ
p i trong quan hệ
hành vi trái pháp lu t gây thiệt hạ
trong các quan hệ khác có liên quan tới quan hệ
ộng, ví d
ồ
ờng do
ộng mà
ờng thiệt
hại trong quan hệ học nghề.
1.2.2.3. Căn cứ vào ý ch của các b n trong quan hệ lao động
- Bồ
ờng thiệt hạ
e
ờng thiệt hại phát sinh trong nh
ịnh c a pháp lu : Đ
ờng h p
12
c pháp lu t quy ị
ệm bồi
ớc,
ó
c
ờng thiệt hại không cần bi t các bên có
là ph i chịu trách nhiệm bồ
ớc hay không.
thỏa thu
ờng thiệt hại theo thỏa thu n c
- Bồ
ờng thiệt hại do các bên trong quan hệ
ộng vớ
thiệt hại x y ra. Song pháp lu
:Đ
ờng h p bồi
ộng thỏa thu
ớc hoặc sau khi
ặc thù b o vệ
ời lao ộng thì
ũ
không ph i các bên mu n thỏa thu
c mà ph i tuân theo giới
hạn c a pháp lu t vì trong quan hệ này thì NLĐ
ời luôn ở vị trí b t l
nên n u cho các bên t do thỏa thu n một cách tuyệ
i thì sẽ không thể
ơ
mb o
ời lao ộng.
s công bằng về quyền l
1.2.2.4. Căn cứ vào thiệt hại xảy ra
ờng thiệt hại về tài s n: Là trách nhiệm bồ
- Bồ
ộng khi hành vi vi phạm c a họ ã
bên trong quan hệ
T
ờng thì trách nhiệm bồ
i với NLĐ
ột s
c NSDLĐ hoặ
ời th
ổn th t về tài s n
ờng thiệt hại
ờng chỉ áp d ng
ờng h p thì trách nhiệm này còn áp d ng cho
ó
n quan hệ
ộng.
ờng thiệt hại về tính mạng, s c khỏe: Là trách nhiệm c a NSDLĐ
- Bồ
i với NLĐ khi x y ra tai nạ
ộ
ờng thiệt hại c a một
Đ
e
trách nhiệm bồ
ộng, bệnh nghề nghiệp với NLĐ trong quá trình
ị
ặc thù c a lu
ộng, khác hẳn so với
ờng thiệt hại do xâm phạm tính mạng s c khỏe c
ời khác
trong quan hệ dân s .
ờng thiệt hại do ch m d t h p ồng trái pháp lu t: Khi giao k t
- Bồ
HĐLĐ, các bên có quyền t do thỏa thu n theo ý chí c a mình trong khuôn khổ
p ép N
pháp lu
p ồ
ã ó hiệu l c thì nó trở thành "lu t"
ó ằng hành vi c a mình NLĐ và NSDLĐ ã
gi
ộng, nên ph i tuân theo nh
quan hệ
ịnh c a lu
trong
ộng và nh ng
thỏa thu n trong h p ồng.
ời có hành vi vi phạm h p ồng sẽ ph i chịu trách nhiệm bồ
Vì v
e
ờng
ịnh c a pháp lu t hay theo s thỏa thu n gi a các bên trong h p ồng
1.2.3. Căn cứ áp dụng trách nhiệm bồi thường thiệt hại trong lao động
Th nh t, có hành vi vi phạm gây thiệt hại:
T
th c hiệ
ó
ộ pháp lý, một hành vi không thể bị coi là trái pháp lu t và ch thể
ó
p i gánh chịu trách nhiệm n u có thiệt hại x y ra khi
13
ó
ị pháp lu t c
ù ó ó
ờ
lên án. Hành vi vi phạm pháp lu
ịnh c a pháp lu t hoặ
nh
ộng (không th c hiệ
ú
th c hiệ
ũ
ĩ
c hay bị
c biểu hiện ở
ó
ể
n xã hội
ộng vi phạm
ới dạng không
c biểu hiệ
ịnh ph i th c hiện hoặc
mà pháp lu
ới yêu cầu c a pháp lu t) nên gây thiệt hại cho xã hội.
1 Đ ều 584 Bộ lu t dân s
Kho
ạ
2015
ịnh hành vi vi phạm gây thiệt hại
“xâm phạm tính mạng, sức khoẻ, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản,
quyền, lợi ích hợp pháp khác của người khác mà gây thiệt hại thì phải bồi thường,
trừ trường hợp Bộ luật này, luật khác có li n quan quy định khác” [2 Đ ề 584]
ộng là hành vi trái pháp lu
Hành vi vi phạm pháp lu
thể ó
ộng th c hiện một cách c ý hoặc vô ý
c trách nhiệm pháp lu
ộng và các quan hệ
xâm phạm tới quan hệ
ộng do ch
ộng
n quan hệ
c pháp lu t b o vệ và ph i chịu trách nhiệm pháp lý thích h p Đ i với NLĐ thì
hành vi vi phạ
ộng không hoàn
c thể hiện bằng hành vi vi phạm kỷ lu
ĩ
ộ
ú
c giao hoặc th c hiệ
HĐLĐ Đ i với NSDLĐ là hành vi vi phạ
ĩ
ó
p ạm
ịnh về an toàn, vệ sinh lao
ộng, vi phạm HĐLĐ.
ộng có thể chia thành hai loại là vi phạm tr c ti p và
Vi phạm pháp lu
ộng là nh ng hành vi trái với
vi phạm gián ti p. Vi phạm tr c ti p pháp lu
ịnh c
N
ị
ớc về quan hệ
ĩ
ộng và nh ng
ộng. Vi phạm gián ti p
ịnh c a pháp
ộng là nh ng hành vi vi phạm các quy ịnh khác có tính ch t thỏa thu n
lu
ộ
trong quan hệ
p ạm thỏ
ớ
ộng t p thể, vi phạm HĐLĐ, vi
ộng. Mặc dù vi phạm gián ti p chỉ là vi phạm s thỏa thu n
phạm nộ
các thỏa thu
b
ý
c qu
ộng, về an toàn, vệ
ó
ơ ở
n ph i d
ớng d n thi hành về các v
ề
ộng, thời giờ làm việc, thời giờ nghỉ
ề
ơ
ịnh c a BLLĐ
ơ
ỷ lu
o hiểm xã hội, b o hộ lao
ộng và khi có s vi phạm sẽ
xử lý bằng pháp lu t.
Th hai, có thiệt hại x y ra:
Là một y u t c u thà
mộ
ều kiệ
ơ
n c a trách nhiệm bồ
c coi là bắt buộc và quy
ờng thiệt hạ
ịnh việc có phát sinh trách nhiệm bồi
ờng thiệt hại hay không. Thiệt hại x y ra trong quan hệ pháp lu
14
ộng khác
ặt ra do
với thiệt hại trong quan hệ pháp lu t hình s vì trách nhiệm hình s
tính ch t nguy hiểm c a hành vi gây ra hoặc có kh
ò
chịu trách nhiệm hình s
u qu mà ph i
ờng thiệt hại trong quan
i với trách nhiệm bồ
ộng ph i phát sinh thiệt hại dù là thiệt hại không nghiêm trọ
hệ
ờng. T
thiệt hại mới ph i bồ
ờng, thiệt hạ
ịnh bằng một kho n tiền c thể D ới ó
ở
ộng thì thiệt hại t
xâm phạ
ó ã ó
ộng chạm
ộ
ới góc
ều rằng hành vi vi phạ
ã
n nh ng quyền, l i ích h p pháp khác c a các bên trong quan hệ lao
ộng. NLĐ khi tham gia vào quan hệ
khỏe, cầ
cb
khi bỏ v
ầ
c l i nhu
D
ộng cầ
m nguồn thu nh p ổ
cb
m về tính mạng, s c
ịnh do bán s
ộng. Còn NSDLĐ
ng mong mu n b o toàn tài s n mà còn mu n thu
ó
ũ
nh p
ộ xã hội, thiệt hạ
ời khác
c pháp lu t b o vệ Cò
n nh ng quan hệ xã hộ
ộ pháp lu
c hiểu là s suy gi m l i
ời di có s kiện gây thiệt hại c
ích v t ch t hoặc tinh thần c a mộ
và làm
ời gây
ệt hại trong quan hệ
ộng chính là s gi m sút về s
ộng, là thiệt hại về tài s n và thu
ng c a hàng hóa s
ẽ
ó
c hoặc là nh ng thiệt hại về danh d , uy tín c a các
bên. Tuy nhiên, tính ch t c a thiệt hại ph
ờng thiệt hại. Yêu cầ
ặt ra v
ề bồi
ời áp d ng pháp
i với nh ng nhà làm lu t và nh
ột thiệt hạ
lu
nào mớ
ơ ở cho việc quy trách nhiệm bồ
ờng thiệt
hại là ph i nhìn nh n thiệt hại một cách khách quan. Có thiệt hại x y ra và thiệt hại
ó p i trị
s m t mát về
c thể hiện bằng s gi m sút thu nh p c a NLĐ,
c bằng tiề
ệu s n xu t c a NSDLĐ (n u thiệt hại về tài s n) về tính mạng,
s c khỏe, danh dị bị xâm phạm c a NLĐ (n u là thiệt hại tinh thần) thì mớ
trách nhiệm bồ
ặt ra
ờng thiệt hại.
Thiệt hại do lu
ộ
ều chỉnh có thể phân chia thành nhiều loạ
thiệt hại về v t ch t và thiệt hại về tinh thầ
ũ
ó
ể phân thành thiệt hại tr c
ti p và thiệt hại gián ti p.
Ba là, có m i quan hệ nhân qu gi a hành vi gây thiệt hại và s thiệt hại.
Trách nhiệm bồ
ờng thiệt hại chỉ ph i phát sinh khi thiệt hại là k t qu
tr c ti p t t y u c a hành vi vi phạ
Đó
ộng nội tại mà
i liên hệ c a s v
ớc k t qu và hành vi trái pháp lu t ph i
về nguyên tắc, nguyên nhân ph i x
là nguyên nhân tr c ti p hoặc là nguyên nhân quan trọ
15
óý
ĩ
ịnh với
việc x y ra thiệt hạ Đ
i quan hệ biểu hiện luôn nội dung c a cặp phạm trù
nguyên nhân-k t qu trong phép duy v t biện ch ng.
ộng phát sinh t hành vi trái kỷ lu t lao
M i quan hệ nhân qu trong lu
ộng hoặc h p ồng trách nhiệm và có thiệt hại x y ra. Việ
ịnh m i quan hệ
nhân qu gi a hành vi trái kỷ lu t hoặc h p ồng trách nhiệm với thiệt hại x y ra là
ch ng minh rằng thiệt hạ
ó
ỷ lu t hoặc h p ồng trách nhiệm
gây ra. Nói cách khác, nguyên nhân c a thiệt hại chính là hành vi trái kỷ lu t hoặc
h p ồng trách nhiệm c
NLĐ Đ
ũ
ột trong nh
buộc cho việc áp d ng trách nhiệm v t ch
NSDLĐ
NLĐ
ều kiện bắt
p i bồ
ờng cho
u không có m i quan hệ nhân qu gi a hành vi trái kỷ lu t hoặc h p
ồng trách nhiệm với thiệt hại x y ra.
Th
ời vi phạm
có lỗi c
ời nh n th
Lỗi là trạng thái tâm lý c
ó Lỗ
h u qu c
c hành vi vi phạm và
ộ tiêu c c ch
c xem là biểu hiện c
i xã
hội c a ch thể vi phạm.
Hành vi là biểu hiện bên ngoài, là y u t v t ch t th c t c a lỗi. Một hành vi
ó
gây thiệt hại cho xã hội sẽ bị coi là y u t lỗi n
chọn và quy
t qu c a s t l a
ịnh c a một ch thể trong khi ch thể ó ó
và ch
ể l a chọn một xử s khác phù h p ơ
N
thể ã
ều kiện khách quan
ới yêu cầu c a xã hội.
a chọn và th c hiện hành vi gây thiệt hại nên ch thể ó ẽ bị
e
coi là có lỗi trong hành vi trái pháp lu t gây thiệt hại c a mình. Lỗ
ớ
lỗ
a trách nhiệm pháp lý và suy cho cùng, mọi trách nhiệm pháp lý do
ều gắn liền với một hành vi, t c là s biểu lộ ra ngoài chí c a mộ
qua cách xử s c thể. Lỗi trong trách nhiệm bồ
ũ
t dân s
ời thông
ờng thiệt hại c a lu
ộng
c chia làm hai loại là lỗi c ý và lỗi vô ý. Lỗi c ý là
ộng, vi phạm
lỗi c a một bên nh n th c rõ hành vi c a mình vi phạm pháp lu
HĐLĐ và sẽ gây thiệt hại cho phía bên kia mà v n th c hiện dù mong mu n hoặc
óý
không mong mu
một bên không th
ớ
ể mặc cho thiệt hại x y ra. Lỗi vô ý là lỗi c a
bên kia dù ph i bi t hoặc có thể bi
hạ
ệt hại cho
c hành vi c a mình có kh
ớc thiệt hại sẽ x y ra hoặc th
ằng thiệt hại sẽ không x y ra hoặc có thể
16
ặ
c thiệt
c.
ộ
Trong quan hệ
NLĐ ị coi là có lỗi khi họ có thể l a chọn hành vi
xử s khác phù h p
ồng trách nhiệm, gây thiệt hạ
ó
ộng hoặc h p
n th c hiện hành vi trái kỷ lu
p i bồ
ờ
NSDLĐ NLĐ
c coi là không có lỗi và do
NSDLĐ
u gây thiệt hạ
ộng vớ
ể
ờng h p b t kh
kháng.
N
y, pháp lu
ơ
ịnh về ch
ộ bồ
ộ
các ngành lu t khác. Lu
ộ
ờng cho NLĐ hoặ
ó
ờng h p NLĐ vi
NSDLĐ không thể áp d ng
ộng (tr một s
ể áp d ng trách nhiệm bồ
n các y u t
ể quy
sau khi vi phạ
ờng h p ý ể v
ờng thiệt hại với NLĐ thì cần
ý
ý
ộc
c kỷ lu
NLĐ
ịnh cuộc s ng sau khi th c hiệ
ĩ
ịnh m c bồi
m b o cho NLĐ ổn
ờng thiệt hạ Đó ũ
bồ
ờng kỷ lu
c khỏe,
ớc, trong và
ịnh áp d ng trách nhiệm v t ch
m b o quyền l i cho NSDLĐ v
c NLĐ
ờng h p c
n, hoàn c
ệm ũ
kh
e
ờng h p NSDLĐ không có lỗi
ờng thiệt hại trong quan hệ
) N
é
ểm khác biệt so với
ều kiện bắt buộc ph i ch ng minh khi áp d ng
trách nhiệm bồi t
e
ời lao ộng nên
i với họ.
Ngoài b
ph
ó
ộng gây thiệt hạ
trách nhiệm v t ch
thể
ờng có nhiề
ị
ề nguyên tắc v n ph i bồ
phạm kỷ lu
ặc thù là b o vệ
ộng trong doanh nghiệp.
1.2.4. Nguyên tắc bồi thường thiệt hại trong pháp luật lao động
1.2.4.1. Nguy n tắc bồi thường thiệt hại thực tế và kịp thời
Đ
ột trong nh ng nguyên tắc ơ
ờng thiệt hại nói chung, v
ầ
bở
ể
ề bồ
n trong việc gi i quy t v
ờng thiệt hại theo lu
ịnh trách nhiệm bồ
trong th c t . Thiệt hại trong quan hệ pháp lu t
ộng nói riêng
ờng là ph i có thiệt hại x y ra
ộng có thể là thiệt hại về tài s n
hoặc thiệt hại về tính mạng, s c khỏe…Về mặt nguyên tắc, trong mọ
ều ph
ó
vào m
ộ thiệt hại th c t
ề bồi
ể
ờng h p
ịnh chính xác m c bồi
ờng nhằm b o vệ quyền l i h p pháp c a các bên.
Trong quan hệ pháp lu
ộng, khi một bên gây thiệt hại cho ch thể phía
bên kia về tài s n, tính mạng, s c khỏe, bên bị thiệt hại có quyền yêu cầ
ờ
e
ú
ng thiệt hại th c t mà họ ph i gánh chị
17
N
ĩ
c bồi
ỏng hoặc gi m sút về giá trị v t ch t ở m c nào
thiệt hại làm tổn hại, m
ờng theo thời giá thị
thì ph i bồ
ã
x y ra thiệt hạ
ờng nh ng thiệt hại th c t mà tại thờ
ịnh. Việ
ịnh nguyên tắc bồ
ờng này nhằ
ểm
m
b o tính công bằng c a pháp lu t, tạo niềm tin cho mọi công dân về công lý và công
bằng xã hộ T
ờng h p NLĐ bị thiệt hại về s c khỏe, tính mạng,
ịnh m c thiệt hại th c t r
việ
NSDLĐ (
ó
ời này có lỗ )
D
ó
ệc bồ
ờng c a
ờng h p NLĐ bị thiệt hại về tính mạng, s c
khỏe chỉ là một biện pháp nhằm b o vệ NLĐ bị thiệt hại về tính mạng, s c khỏe
ộ
trong quan hệ
:
ờ
ều
ộng hoặc bệnh nghề nghiệp…
trị tai nạ
Cũ
quyền và l i ích h p p p
ịnh cuộc s ng hay s n xu
hại về s c khỏe
thiệt hạ
ó
Đặc biệ
ĩ
t c tham gia quan hệ
ó
ờng h p bồ
i với nh
ổn
ờng thiệt
ộng hoặc bệnh nghề nghiệp - là nh ng
ều trị
t thu nh p và ph
óý
ờng kịp thời có ý
ời bị thiệt hại nhanh chóng khắc ph
ời bị tai nạn
i vớ
y mới kịp thời khôi ph c các
a bên bị thiệt hại. Bồ
ớn trong việc g úp
ời gặp
ờng theo lu t lao ộng cần
heo nguyên tắc này, việc gi i quy t bồ
c th c hiện nhanh chóng, kịp thờ Có
ĩ
ơ
trí việc làm phù h p, tr
ơ
ọng giúp họ nhanh chóng ổ
ộng. Nguyên tắc bồ
t, việc bồ
ờng
ịnh cuộc s ng và ti p
ờng nhanh chóng, kịp thờ
với các thiệt hại còn thể hiện tính ch t dân ch và công bằ
T
i
ơ ở ó ạo cho
bên gây thiệt hại ý th c trách nhiệm và tôn trọng quyền l i c a phía bên kia.
1.2.4.2. Nguy n tắc bồi thường căn cứ vào mức độ lỗi
ể
Mộ
ịnh trách nhiệm bồ
là bên gây thiệt hại ph i có lỗ T ờng h p
ộng
ời gây thiệt hại không có lỗ
ộng, v
x y ra nh ng thiệt hại trong quan hệ pháp lu
ề bồ
ể
ờng thiệt hại
ặt ra. Có hai hình th c lỗi là lỗi vô ý và lỗi c ý. Tùy thuộc vào
sẽ
m
ờng theo lu
ộ lỗ
ời bị thiệt hại có thể ph i bồ
ờng một phần hay toàn bộ
i
với nh ng thiệt hại do hành vi c a mình gây ra.
Đ i với nh ng thiệt hại về tài s n hay thiệt hại do vi phạm HĐLĐ, h p ồng
xu t khẩ
ộ …
ờng h p do lỗi c ý bở
x
i với ch thể
ỗi vô ý, m c bồ
ờ
ịnh th p ơ so với
ời gây thiệt hại không ch tâm gây ra nh ng h u qu
R
i với việc bồ
18
ờng thiệt hại v t ch t trong
ộng do hành vi c a NLĐ gây ra, chỉ áp d
quan hệ
ộ
lu t
ờng h p NLĐ có lỗ
ờng sẽ
ị
e
ịnh c a pháp
ý T ờng h p có lỗi c ý, m c bồi
ịnh về bồ
ờng thiệt hại theo lu t dân s
ể có thể b o vệ nh ng quyền l i h p p p
ũ
a bên bị thiệt hạ
ởng do hành vi c ý gây thiệt hại
i ích khác (l i ích gián ti p) bị
gây ra [18].
Đ i với nh
ờng h p NLĐ bị thiệt hại về tính mạng, s c khỏe, trách
ờng c
nhiệm bồ
NSDLĐ
ỉ
ặt ra n u họ có lỗ T ờng h p
ời sử
d ng không có lỗi, họ chỉ có trách nhiệm tr tr c p với m c th p ơ
ờng. Cùng với nguyên tắ
bồ
ịnh m c bồ
ờ
ộ
theo lu
ờng thiệt hại
Đ ều này giúp cho việc th c hiện trách nhiệm bồ
ú
th c hiệ
ơ ở thiệt hại th c
ịnh về m c bồ
t , nguyên tắc này chi ph i r t nhiề
ới m c
ờ
ú
ội, khắc ph c thiệt hạ
ờ
c
ớc mắt và có tính ch
e
ể ề phòng nh ng thiệt hại tái diễn.
1.2.4.3. Bồi thường thiệt hại căn cứ vào khả năng kinh tế, ý thức, thái độ của người
gây thiệt hại.
T
ờ
d
ịnh trách nhiệm bồ
ị
lu
ể
ịnh m c bồ
nhiên, không ph i bao giờ bên gây thiệt hạ
ũ
ờng theo lu
ờng c a bên gây thiệt hại. Tuy
p i bồ
ờng toàn bộ nh ng
ờ
thiệt hại do mình gây ra. Trong th c t , trách nhiệm bồ
d a vào hoàn c nh kinh t c a bên gây thiệt hại. Nguyên tắ
áp d
ộng, nhằ
xã hội c a quan hệ
Đề
họ
ờng theo lu
i với trách nhiệm bồ
ặc biệ
óý
úp
ĩ
ề tiền bạ
Mặt khác, n u cần gây thiệt hạ
ờ
tạo cho họ ơ ộ
ể t ý th
quan hệ pháp lu
ộ
thể phát sinh trong quan hệ
h p tác vớ
N
ịnh
c khuy n khích
ộng do xu t phát t tính ch t
ời ph i bồ
ờng là NLĐ, bởi
ời làm thuê, bán s
ộ
ể
…
có thu nh p nuôi s ng b n th
h i c i thì trách nhiệm bồ
ò
ời gây thiệt hại do mình gây ra.
ờng h p
ời không có kh
ộng cần
ã
ũ
c lỗi c a mình và tỏ
ịnh quá nghiêm khắc nhằm
c trách nhiệ
ều chỉnh hành vi khi tham gia
Đ ều này còn có tác d ng làm dị
ng b
ộng, giúp cho các bên thân thiệ
ịnh trách nhiệm bồ
19
ơ
ồng có
u ti p t c
ờng thiệt hại cần xem
ời gây thiệt hại t
xét ý th c c
ầ
ơ
ớ
n nay. N u là hành vi gây thiệt hại lần
ờ
t thì trách nhiệm bồ
ũ
ẹ ơ
ớ
ờng h p vi phạm
nhiều lần và do lỗi c ý.
ờng toàn bộ, kịp thời, ngang giá và nguyên tắc bồ
Bồ
ờng một phần
thiệt hại.
ờng thiệt hại v a theo nguyên tắc bồ
Trách nhiệm bồ
ờng toàn bộ,
kịp thời, ngang giá nh ng thiệt hại x y ra c a lu t dân s , v a theo nguyên tắc bồi
ờng một phần thiệt hạ
ồ
ờng về tính mạng s c khỏe cho NLĐ khi bị
tai nạn lao ộng, bệnh nghề nghiệp; bồ
T
ờng, n
ời bồ
ời bồi t
bồ
NSDLĐ
ờng h p bồ
ờng có thể
ộng, pháp lu t chỉ quy
a, trong quan hệ
ờng thiệt hại về tính mạng, s c khỏe
này xu t phát t việ NSDLĐ
ời qu
xu t mà chỉ
NLĐ ò
ý
vào tình hu ng th c t
Đ
NLĐ
T
ề
Đ ều
ộng s n
ều hành, do v y, n
mạng, s c khỏe trong quá trình qu
cd
ặ
c ti p
ý
ờng thiệt hại sẽ
ờng một
c bồ
ờng thiệt hại về tính mạng, s c khỏe cho NSDLĐ
thiệt hạ
t.
ờng là theo nguyên tắc c a
ờng là NLĐ thì việc bồ
ờng toàn bộ Hơ
phần hoặc bồ
ị
ờ
ơ
ờng c nh ng thiệt hại tr c ti p và c nh ng thiệt hại gián ti p.
lu t dân s , bồ
Còn n
ờng thiệt hại khi NLĐ
NSDLĐ ị thiệt hại về tính
ộng thì việc xem xét trách nhiệm bồi
ịnh c a pháp lu t dân s , hình s tùy thuộc
ũ
é
ệ
NSDLĐ
ệ
nh ng nguyên tắ
ơ
ơ
ộ bồ
n gi a ch
ộng.
n chi ph i v
ề bồ
ờng theo lu t
ộng, nhằm khắc ph c nh ng thiệt hại th c t trong quan hệ
ều chỉnh c a lu
s quan hệ có liên quan thuộc phạ
ờng
ộng hoặc một
ộng.
1.3. Bồi thường thiệt hại trong pháp luật lao động của một số nước trên thế
giới và bài học kinh nghiệm cho Việt Nam
Hiện nay, không ph i pháp lu t các qu c gia trên th giớ
v
ề bồ
ờng thiệt hại trong pháp lu
ề
ịnh về
ộng.
- Pháp lu CHLB Đ c:
Pháp lu
v
ề bồ
ộng c
CHLB Đ c khô
ờng thiệt hại mà v
ịnh trong một s
ề bồ
ờng thiệt hạ
Bộ lu t dân s
20
ịnh riêng về
ộ
c quy
Đạo lu t b o vệ việc làm
(E p
e
P
e
A ) Đạo lu
ơ
ơ
n tạ
ệc (Work Constitution
Act) [38].
T e
ịnh tạ Đ ều 831, M
ời n
ời khác th c hiện một công việ
ời mình thuê n
ờ
N
việ
27 BLDS CHLB Đ
ó
e HĐLĐ
ó T
ĩ
th c hiện các biệ p p
ờng thay
bồ
ệt hại cho bên th
NSDLĐ ó
ờng c
bồ
ĩ
ệt hại cho bên th ba khi th c hiện công
ờng h p NLĐ
hiện công việ
ó
ịnh rằng: một
ệm bồ
NSDLĐ
ờng cho bên th ba
ặt ra n
ể
c cho là cần thi
c
NSDLĐ ã
ó
m b o không có r
y ra,
hoặc nh ng thiệt hại gây ra là do s kiện b t kh kháng, hoặc nguyên nhân khách
quan [38].
ề bồ
Về v
ờng thiệt hạ
HĐLĐ
d
ộng thì th c ch t, ở Đ
ờng c thể
bồ
ờng h p NSDLĐ ơ p
ó
ã
ịnh rằ
NLĐ ó
ầ
ền yêu cầu bồ
n u thông báo ch m d t h p ồng ghi nh n rằng việ NLĐ
ơ
ệ vì lý do hoạ
NSDLĐ
ơ
tiề
ệ
ỗ
ờng thiệt hại
ờng, m c bồ
ộng sẽ t nử
ệ T
ờng
n một tháng
p
ộng có thể t
lu t và hai bên trong quan hệ
Đạo
m d t h p ồng sớm
ộng c a doanh nghiệp T
NLĐ
m
ịnh một m c
ờng h p này. Tuy v y, trong mộ
lu t b o vệ việ
ơ
ịnh c a pháp
ơ
ng về m c bồi
ờng [41].
Đ i vớ
ph i nh
ờ
ờng h p NSDLĐ ơ p
NLĐ
ng tiề
thờ
ơ
ểm ch m d t trái pháp lu
thờ
n
ộng ra phán quy t về việc ch m d t trái pháp lu t ó [45]. Xu t phát t
ó
nh ng r
ờ
NSDLĐ
m d t trái pháp lu
ở lại làm việc trong doanh nghiệp và t t nhiên ph i bồi
NLĐ
Tò
ơ
ệ
NSDLĐ ẽ c gắ
ũ
d tc
NSDLĐ
ú
ệ
NSDLĐ ò p i bồ
ơ
ột thỏa thu n ch m d
ỏa thu n một kho n bồ
NSDLĐ
ơ p
ờ
p p
n nh
ờng thêm một kho n tiề
21
HĐLĐ ớ NLĐ
NLĐ N u việ
NLĐ
HĐLĐ
m d
ệ NSDLĐ
ơ p
Tò
ơ
ồng
m
ộng, và
NLĐ ại vào doanh nghiệp, thì
NLĐ [45].
