Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực là một trong những mục yếu tố giúp doanh nghiệp đạt được mục tiêu sản xuất kinh doanh

L IM

U

Trong các y u t đ u vào c a s n xu t thì con ng

i là y u t trung tâm

quy t đ nh đ n s thành công hay th t b i c a doanh nghi p trên th
Ngày nay khi khoa h c k thu t có nh ng ti n b v

ng tr

ng.

t b c, công ngh s n xu t

thay đ i nhanh chóng thì yêu c u v ngu n nhân l c có ch t l

ng cao ngày

càng b c thi t h n. Chính vì v y công tác đào t o và phát tri n ngu n nhân l c
là m t vi c làm h t s c c n thi t nh m nâng cao ch t l

ng lao đ ng và phát

tri n tài nguyên nhân s , đ m b o kh n ng c nh tranh lâu dài và b n v ng cho
doanh nghi p.
Nh n th c đ

c đi u đó em ch n đ tài: " ào t o và phát tri n ngu n nhân

l c là m t trong nh ng m c y u t giúp doanh nghi p đ t đ

c m c tiêu s n

xu t kinh doanh".
tài g m 2 ph n chính:
Ch

ng I: M t s v n đ chung v công tác đào t o và phát tri n ngu n

nhân l c trong doanh nghi p.
Ch

ng II: Th c tr ng và gi i pháp nh m nâng cao công tác đào t o/

phát tri n nhân l c trong doanh nghi p Vi t Nam hi n nay.

1


NG I: M T S

CH

V N

CHUNG V

ÀO T O – PHÁT TRI N

NGU N NHÂN L C TRONG DOANH NGHI P
I . M t s v n đ c b n v đào t o và phát tri n ngu n nhân l c
1. Khái ni m, vai trò c a công tác đào t o và phát tri n ngu n nhân l c
1.1. Khái ni m chung v đào t o và phát tri n nguông nhân l c
ào t o ngu n nhân l c đ

c hi u là quá trình gi ng d y, h

ng d n nh m

nâng cao trình đ chuyên môn tay ngh , k n ng c a ng

i lao đ ng đ th c hi n

có hi u qu h n ch c n ng nhi m v c a mình đáp ng đ

c công vi c hi n hành.

Phát tri n ngu n nhân l c đ
vi công vi c c a ng
c a ng

c hiêu là quá trình h c tap v

t ra kh i ph m

i lao đ ng nh m nâng cao kh n ng và trình đ ngh nghi p

i lao đ ng, m ra cho h nh ng công vi c m i đáp ng nh ng thay đ i

c a c c u t ch c,nh ng đ nh h

ng trong t

ng lai c a t ch c.

Nh v y đào t o và phát tri n ngu n nhân l c là hai n i dung c b n trong
v n đ hu n luy n,nâng cao trình đ ngh nghi p cho ng
Chúng ta có th nh n ra đi m t
nhân l c là chúng đ u có các ph
h c t p đ nâng cao b i d
đ nh h

i lao đ ng.

ng đ ng gi a đ o t o và phát tri n ngu n

ng pháp s d ng nh m tác đ ng lên quá trình

ng ki n th ccho ng

i lao đ ng.Tuy nhiên đào t o có

ng vào công vi c hi n t i,chú tr ng vào công vi c hi n th i c a ng

đ ng giúp ng

i lao

i lao đ ng nâng cao các k n ng c n thi t đ th c hi n t t công vi c

hi n t i.
Còn phát tri n ngu n nhân l c chú tr ng công vi c trong t

ng lai khi c c u

t ch c thay đ i đòi h i h c n có nh ng ki n th c,k n ng m i theo yêu c u c a
công vi c .Và công tác phát tri n ngu n nhân l c s giúp các cá nhân chu n b s n
sang các ki n th c, k n ng c n thi t đó.
1.2. Vai trò c a công tác đào t o và phát tri n ngu n nhân l c.

2


ào t o và phát tri n ngu n nhân l c đóng vai trò quan tr ng trong s t n t i
và phát tri n c a doanh nghi p.Nh chúng ta đã bi t v n là giá tr mang l i l i ích
kinh t c a doanh nghi p, là nhân t quy t đ nh đ n s thành b i c a doanh nghi p.
V nđ

c bi u hi n d

i nhi u dang khác nhau : nh v n hi n v t ,v n tài

chính ti n t , v n ngu n nhân l c… Trong đó v n ngu n nhân l c đóng vai trò
quan tr ng nh t b i vì nó chính là nhân t qu n ly tr c ti p chi ph i tác đ ng t i b
máy c a doanh nghi p ho t đ ng có hi u qu hay không, là nhân t t o nên th
c nh tranh hàng đ u c a doanh nghi p.
V n nhân l c chúng ta có th hi u m t cách đ n gi n là v n v con ng

i

ngu n v n này mang l i l i ích kinh t cho doanh nghi p chính là giá tr s c lao
đ ng c a nó.
Giá tr s c lao đ ng này đ

c đánh giá cao hay th p ph thu c vào trình đ

lành ngh , hi u qu th c hi n công vi c c a ng
có đ

c trình đ lành ngh cao đáp ng đ

t ch c thì bu c ng
đ

i lao đ ng.

i lao đ ng ph i nâng cao đ

c yêu c u c a công vi c, c a

c các ki n th c, k n ng c n đ t

c.
V i quá trình phát tri n chóng m t hi n nay c a th gi i nói chung và Vi t

Nam noi riêng thì công tác đào t o và phát tri n ngu n nhân l c l i càng tr nên
quan tr ng, c n đ

c quan tâm h n r t nhi u. B i l ch có th m i đ m b o cho

doanh nghi p thích ng k p th i, nh y bén trên th

ng tr

ng, đông th i nâng cao

v th c nh tranh c a doanh nghi p v i các đ i th c nh tranh khác, đ ng v ng
tr

c nh ng bi n đ ng thay đ i nhanh chóng c a n n kinh t .
Nh v y đào t o và phát tri n ngu n nhân l c là m t trong nh ng y u tô c

b n góp ph n giúp doanh nghi p đ t đ

c nh ng m c tiêu s n xu t kinh doanh.

2. M t s nguyên t c và yêu c u đ i v i công tác đào t o/phát tri n
ngu n nhân l c.
2.1. Nguyên t c đào t o/phát tri n ngu n nhân l c.

3


V i m i quá trình đào t o/phát tri n ch di n ra d
là các quá trình gi ng d y và h c t p, do đó dù d

i m i hình th c nào đ u

i b t k hình th c đào t o/phát

tri n nào c ng c n l u ý, tuân th nguyên t c c b n sau đây:
- Kích thích: Khi b t đ u m t qúa trình đào t o/phát tri n nên cung c p cho
các h c viên các ki n th c chung v v n đ s h c và ch cho h c viên th y đ

c

l i tích c a khoá h c đ i v i vi c th c hi n các m c tiêu c a doanh nghi p và m c
tiêu c a các cá nhân nh th nào. Nh ng m c tiêu này có th là nâng cao ch t
l

ng th c hi n công vi c ho c chu n b các yêu c u c a công vi c trong t

s p t i.
đ

ng lai

i u này kích thích cho h c viên có đ ng c rõ rang trong h c t p, hi u

c s quan tr ng c a v n đ đ

c h c, t o cho h c viên ch đ ng trong công tác

đào t o/ phát tri n.
- Cung c p thông tin ph n h i: Thông tin ph n h i trong quá trình đào t o s
giúp h c viên gi m b t h i h p, lo l ng và bi t cách làm gì đ nâng cao k t qu đào
t o. Cung c p thông tin ph n h i còn đ
t o đ i v i ph

c coi là m t ph n c a ch

ng pháp đào t o t i n i làm vi c.

- T ch c: Cách th c t ch c khoá đào t o c ng nh h
đ n ch t l

ng trình đào

ng và hi u qu đào t o. N i dung này s nói rõ

- Tham gia:

đ tđ

ng r t quan tr ng

ph n d

i đây.

c k t qu t t, h c viên c n ph i tham gia tích c c, ch

đ ng vào quá trình đào t o. T ch c các cu c h i th o, th o lu n nhóm, trình bày
tr

c các h c viên khác, các cu c thi gi a các nhóm… là các hình th c thu hút h c

viên tham d có hi u qu cao.

2.2. Yêu c u đ i v i công tác đào t o và phát tri n nhân s :
ào t o và phát tri n nhân s th c ch t là m t ho t đ ng đ u t nh m nâng
cao hi u qu ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p. Song ho t đ ng này
đòi h i nhi u chi phí, th i gian và công s c. Cho nên vi c đào t o và phát tri n
nhân s ph i có k ho ch, có tr ng đi m, không th th c hi n m t cách tràn lan,
không có k ho ch, ph

ng pháp. B i v y vi c đào t o và phát tri n nhân s

doanh nghi pc n đ m b o các yêu c u sau:
4


- K ho ch s n xu t kinh doanh cho bi t nh ng m c tiêu doanh nghi p c n
đ t t i nh : Nâng cao doanh thu, l i nhu n; gi m thi u chi phí và giá thành s n
ph m; t ng th ph n chi m l nh…

đ tđ

c nh ng m c tiêu đó doanh nghi p

ph i s d ng và k t h p m t cách có hi u qu ba nhân t : v n, c s v t ch t k
thu t và lao đ ng. K ho ch nhân s giúp doanh nghi p n m đ
đ ng m t cách chi ti t v s l
hoá đ

c nhu c u v s l

ng, ch t l

c tình hình lao

ng lao đ ng hi n t i, t đó có th l

ng c ng nh ch t l

trình đ chuyên môn s bi n đ ng trong t

ng

ng lao đ ng, c c u ngành ngh và
ng lai. Trên c s đó đ ra các gi i

pháp nh m đáp ng nhu c u v nhân s ph c v cho các m c tiêu s n xu t kinh
doanh c a doanh nghi p. M t trong nh ng gi i pháp đó là đào t o và phát tri n
nhân s .
xây d ng đ
s ch tiêu v : s l
ch

c k ho ch đào t o và phát tri n nhân s c n thu th p m t
ng ng

iđ

c c đi đào t o, chi phí và th i gian đào t o,

ng trình đào t o, m c tiêu đào t o, ch t l

ng lao đ ng c n đ t đ

c sau đào

t o.
- K ho ch đào t o và phát tri n nhân s c n đ m b o tính kh thi v tài
chính, th i gian và nhân s .
ào t o và phát tri n nhân s là m t ho t đ ng đòi h i ph i t n kém nhi u v
tài chính, th i gian và con ng

i. Vì v y khi xây d ng k ho ch c n d tính chi phí,

th i gian, nhân s đào t o sao cho phù h p v i nhu c u th c t c a ho t đ ng s n
xu t kinh doanh, kh n ng tài chính c a doanh nghi p l a ch n các n i dung đào
t o, ph

ng pháp đào t o và hình th c đào t o cho thích h p.

Kh n ng v tài chính là d tính chi phí đào t o phát tri n ph i n m trong
khuôn kh qu đào t o c a doanh nghi p mình. Kh thi v tài chính còn th hi n
vi c d tính chi phí cho m t ch

ng trình đào t o trong m i quan h v i t m quan

tr ng c a các m c tiêu và l i ích c a ch

ng trình đào t o đó. Tài chính cho đào

t o và phát tri n nhân s g m các kho n nh : tr l
ng

i c ng tác, chi phí cho trang b h c t p…
5

ng cho giáo viên và nh ng


Kh thi v th i gian là s tính, s p x p th i gian cho đào t o ph i h p lý v a
đ m b o ch t l

ng c a đào t o v a đ m b o s ho t đ ng n đ nh c a doanh

nghi p.
Kh thi v nhân s là d tính s h c viên, đ i t
nh h

ng đ n ho t đ ng bình th

ng đi h c mà không làm

ng c a doanh nghi p.

đ m b o tính kh thi

v nhân s c n đ m b o các yêu c u sau:
+ T l h c viên đ

c c đi h c chi đ

c chi n m t t l nh t đ nh trong

t ng s nhân viên c a doanh nghi p, đ m b o tính h p lý và không làm xáo tr n
ho t đ ng bình th

ng c a t ch c.

+ Nh ng ng
tr

iđ

c c đi đào t o b i d

ng ph i đ

c khoá h c đ xem h c có kh n ng ti p nh n đ

c đánh giá n ng l c

c n i dung c a ch

ng trình

đào t o hay không.
II. Các b

c c n làm khi xây d ng m t ch

ng trình đào t o/ phát tri n

ngu n nhân l c.

1. Xác đ nh nhu c u đào t o.
Chúng ta c n hi u đ
t o/phát tri n ngu n nhân l
xác đ nh đ

c r ng đ có th xâ d ng đ

c m t ch

ng trình đào

cđúng đ n, h p lý thì đi u quan tr ng đ u tiên là ph i

c nhu c u đào t o/phát tri n ngu n nhân l c c a doanh nghi p, có

ngh a là tu thu c vào nh ng m c tiêu, chi n l

c kinh doanh c a doanh nghi p

trong t ng th i đi m, t ng th i k mà doanh nghi p xác đ nh nhu c u đào t o/ phát
tri n m t cách chính xáccó hi u qu t i u nh t.
làm đ

c đi u này doanh nghi p có th xác đ nh nhu c u đào t o/ phát

tri n d a trên các c n c , ch tiêu sau đây:
- Nhu c u v ngu n nhân l c trong t
D a trên c s m c tiêu, chi n l

ng lai:

c đ ra c a doanh nghi p trong t

mà doanh nghi p s xác đ nh nh ng yêu c u v s l
có

các b ph n c a t ch c đ th c hi n đ

đó doanh nghi p s xác đ nh đ

ng, ch t l

ng lai

ng lao đ ng c n

c các m c tiêu chi n l

c đó.

t

c tình tr ng lao đ ng hi n có v i nh ng đòi h i v
6


lao đ ng trong t

ng lai mà rút ra đ

c nh ng đi m c n kh c ph c, b sung thêm

v ngu n nhân l c hi n có. Trên c s đó s xây d ng ch

ng trình đào t o/ phát

tri n m t cách có hi u qu nh t.
- M t s ch tiêu th ng kê v lao đ ng c a doanh nghi p.
Doanh nghi p có th xác đ nh đ

c nhu c u đào t o/ phát tri n ngu n nhân

l c thông qua vi c thu th p s li u th ng kê v hành vi ng

i lao đ ng nh : m c đ

s n ph m h ng, n ng su t lao đ ng bình quân, s tai n n lao đ ng, doanh thu, chi
phí, l i nhu n c a doanh nghi p đ t đó so sánh v i các ch tiêu đ ra c n đ t đ

c

t đó s rút ra đ

c nh ng m t còn t n t i, y u kém c n ph i có bi n pháp kh c

ph c, ng n ng a.

ây s là c s đ cho doanh nghi p đ ra nhu c u đào t o/phát

tri n ngu n nhân l c trong th i gian t i.

-Các ch tiêu v : s l
gian hao phí c a ng
t

ng lai c n đ t đ

ng, ch t l

ng s n ph m, th i gian làm vi c, th i

i lao đ ng trong t

ng lai. D a trên nh ng tiêu chí trong

c c a doanh nghi p đ ra v i ch t l

ng làm vi c c a ng

i

lao đ ng mà doanh nghi p s xác đ nh rõ rang c th nh ng nhu c u c a ngu n
nhân l c c n có đ t đ
l

c đ hoàn thành đ

c c a doanh nghi p trong t

c nh ng yêu c u m c tiêu trong chi n

ng lai.

- Nh ng mong mu n, nguy n v ng c a ng

i lao đ ng là nh ng ng

i tr c

ti p tham gia vào quá trình s n xu t kinh doanh. Vì v y đ quá trình s n xu t kinh
doanh có hi u qu thì doanh nghi p c ng c n ph i chú tr ng v nh ng mong mu n
nguy n v ng này c a ng

i lao đ ng t đó có th có nh ng đ nh h

phát tri n ngu n nhân l c phù h p v i t ng cá nhân ng

ng đào t o/

i lao đ ng. Có nh v y

vông tác đào t o/phát tri n ngu n nhân l c m i đem l i hi u qu cao cho c ng
lao đ ng và c doanh nghi p. Có th thông qua nh ng ph
nh ph ng v n, phi u đi u tra, b ng câu h i đ
lao đ ng doanh nghi p s n m b tg đ

i

ng pháp đi u tra c b n

c phát r ng rãi cho nh ng ng

i

c nh ng mong mu n nguy n v ng c a cán

b nhân viên đ đ a ra nh ng quy t đ nh, nh ng đ nh h

7

ng có hi u qu làm c s


quan tr ng cho vi c xác đ nh nhu c u đào t o/ phát tri n ngu n nhân l c tr
c ng nh trong t

ng lai c a doanh nghi p.

2. Xác đ nh m c tiêu c th c a ch
Mu n xây d ng m t ch

ng trình đào t o và phát tri n.

ng trình đào t o và phát tri n ngu n nhân l c phù

h p đem l i hi u qu cao, doanh nghi p ph i xác đ nh đ
mà ng

cm t

i lao đ ng c n đ t đ

c sau khoá h c nh : n ng l c, trình đ tay ngh …

T đó doanh nghi p s xác đ nh đ
đào t o/ phát tri n cho ng

c rõ rang m c tiêu c th

cđ it

ng đào t o/ phát tri n, ph

i lao đ ng nh m xây d ng ch

ng pháp

ng trình đào t o/ phát

tri n có hi u qu nh t.
3. Xác đ nh đ i t

ng đào t o và phát tri n ngu n nhân l c:

V i vi c xác đ nh đúng đ i t

ng đ đào t o/ phát tri n nh h

đ n k t qu c a quá trình đào t o/ phát tri n và nh h

ng r t l n

ng tr c ti p đ n nh ng m c

tiêu đã đ ra c a doanh nghi p. Chúng ta th y r ng n u ng

iđ

c l a ch n đ đào

t o và phát tri n có các ph m ch t c n thi t phù h p v i v trí công vi c hi n t i,
t

ng lai mà h nh n sau này chi n l

qu cao, còn n u ng

iđ

c đào t o/ phát tri n s phát huy đ

c hi u

c l a ch n đào t o/ phát tri n không chính xác s d n

đ n tình tr ng l ng phí th i gian, chi phí mà hi u qu mang l i không nh mong
mu n.
Vì v y vi c xác đ nh ai là ng
l n đ n hi u qu c a ch

i phù h p v i khoá h c này s

nh h

ng r t

ng trình đào t o/ phát tri n và v n đ này s là m t trong

nh ng y u t quan tr ng giúp doanh nghi p l a ch n đ

c ng

i đào t o/ phát tri n

m t cách chính xác, có hi u qu .
4. Xác đ nh ph

ng pháp đào t o và phát tri n ngu n nhân l c.

Chúng ta hi u r ng v i m t doanh nghi p ngu n nhân l c có th đ
làm hai b ph n sau:
+ Công nhân, nhân viên k thu t.
+ Các nhà qu n lý, các chuyên gia, cùng các cán b qu n tr khác.

8

c chia


Vì v y mà b ph n có nh ng ch c n ng, nét đ c tr ng và m c đ đòi h i
trong quá trình làm vi c là khác nhau. Do đó n i dung, ph

ng pháp đào t o/ phát

tri n c ng khác nhau. Chính vì l đó đào t o/ phát tri n trong doanh nghi p đ

c

chia làm hai b ph n: ào t o n ng l c chuyên môn k thu t và đào t o ngu n l c
qu n tr , m i b ph n l i có ph

ng pháp đào t o khác nhau.

4.1. ào t o và phát tri n n ng l c chuyên môn k thu t
ào t o/ phát tri n n ng l c chuyên môn k thu t là quá trình gi ng d y nâng
cao nh ng k n ng c b n và c n thi t cho ng
công vi c c a mình.

i lao đ ng đ th c hi n có hi u qu

ào t o/ phát tri n n ng l c chuyên môn k thu t ngày càng

có vai trò quan trong trong doanh nghi p khi mà hi n nay khoa h c k thu t ngày
càng ti n b và nó đòi h i ng

i lao đ ng đ

c đào t o đ thích ng k p th i v i

nh p phát tri n đó. M t khác nhu c u đào t o c a xã h i c ng ngày càng nâng lên
kéo theo nhi u s n ph m m i đ

c ra đ i tho mãn nhu c u xã h i c ng làm t ng

nhu c u đào t o/ phát tri n ngu n nhân l c k thu t cho ng

i lao đ ng.

Vi c đào t o/ phát tri n n ng l c k thu t bao g m các ph
- Ph

ng pháp kèm c p, h

ng pháp sau:

ng d n t i ch :

ào t o t i ch hay đào t o ngay trong lúc làm vi c không xa l gì t i Vi t
nam mà chúng ta th

ng g i nôm na là "kèm c p". Công nhân đ

vi cchung v i m t ng

c phân công làm

i th có kinh nghi m h n. Công nhân này v a đ

v a làm b ng cách quan sát, nghe nh ng l i ch d n và làm theo. Ph

ch c

ng pháp này

ch có k t qu n u có đ 3 đi u ki n sau đây:
+ Ph

ng pháp này đòi h i n l c c a c c p trên l n c p d

+ C p trên ch u trách nhi m t o m t b u không khí tin t
+ C p trên ph i là m t ng

i.

ng.

i bi t l ng nghe.

- ào t o h c ngh :
ây là m t ph
đào t o t i ch đã đ

ng pháp ph i h p gi a l p h c lý thuy t v i ph
c nêu trên. ph

ng pháp

ng pháp này ch y u áp d ng v i các ngh

th công ho c đ i v i các ngh c n ph i khéo tay, chân nh th n , th c khí, th
9

đi n… Th i gian hu n luy n có th t 1-6 n m tu theo t ng lo i ngh . Thông
th

ng t i các n

c tiên ti n h c viên nh n đ

nhân chính th c và sau đó đ
ngh . Hu n luy n viên th

c ti n l

ng b ng m t n a công

c nâng lên 95% vào lúc g n k t thúc th i gian h c

ng là các công nhân có tay ngh cao, đ c bi t là công

nhân gi i đã v h u.
- Ph

ng pháp s d ng d ng c mô ph ng:

Các d ng c mô ph ng là các d ng c thu c đ m i lo i mô ph ng gi ng h t
nh trong th c t . D ng c có th đ n gi n là các mô hình gi y cho t i các d ng c
đ

c computer hoá. Các chuyên viên đào t o và phát tri n th

ng chu n b các

qu y bán hang, các xe h i và máy bay mô ph ng đ h c viên th c t p. Ph
pháp này tuy không có u đi m h n ph
vài tr
th

ng pháp đào t o t i ch nh ng trong m t

ng h p, nó có u đi m h n vì b t t n kém và b t nguy hi m h n. Ng

ng s d ng ph

ng
i ta

ng pháp này đ đào t o phi công.

- ào t o xa n i làm vi c:
Ph

ng pháp này g n gi ng nh ph

nh ng khác

ng pháp s d ng d ng c mô ph ng,

ch các d ng c g n nh gi ng h t máy móc t i n i đang s n xu t.

Máy móc thi t b th
xa n i làm vi c.

ng đ

cđ t

u đi m c a ph

hành lang hay t i m t phòng riêng bi t cách

ng pháp này so v i ph

ng pháp đào t o t i ch

ch công nhân h c vi c không làm giám đo n hay trì tr dây chuy n s n xu t.
Ngoài ra có nh ng lo i máy móc mà công nhân m i h c vi c đ ng máy có th gây
nguy hi m ho c phá ho i c s v t ch t. Thông th

ng các hu n luy n viên là các

công nhân dày d n kinh nghi m, đ c bi t là công nhân có tay ngh cao đã v h u
đ

cm i

l i hu n luy n l p th tr .

4.2. ào t o và phát tri n n ng l c qu n tr .
Là quá trình đào t o nh m nâng cao kh n ng qu n tr , làm thay đ i quan

đi m hành vi theo h

ng đi lên cho các nhà qu n tr .

Sau đây là m t s ph
- Ph

ng pháp đào t o / phát tri n n ng l c qu n tr :

ng pháp gi y kèm:
10


ây là m t ph

ng pháp đào t o t i ch đ phát tri n các qu n tr trên c s

1 kèm 1. M t s công ty l p ra các ch c v ph tá hay tr lý c ng nh m m c đích
này. Cá nhân đ

c c ch c v này tr thành ng

mình. Ngoài c h i quan sát, c p d

i h c và theo sát c p trên c a

i này c ng đ

tr ng đòi h i các k n ng làm quy t đ nh.

đ tđ

c ch đ nh m t s vi c quan
c k t qu , các c p qu n tr d y

kèm ph i có ki n th c toàn di n v công vi c liên h t i các m c tiêu c a c quan.
H ph i là nh ng ng

i mong mu n chia s thông tin v i c p d

i và s n lòng m t

th i gian đáng k đ th c hi n công vi c hu n luy n này.
- Các trò ch i kinh doanh:
Các trò ch i kinh doanh hay còn đ

c goi là các trò ch i qu n tr là s mô

ph ng các tình hu ng kinh doanh hi n hành. Các cu c mô ph ng này c g ng l p
l i các y u đ
ng

c l c l a theo m t tình hu ng đ c bi t nào đó, và sau đó nh ng

i h c vi c tham gia trò ch i đó. Th

ng các trò ch i kinh doanh này bao g m

2 hay nhi u t ch c đang c nh tranh nhau trong m t th tr

i tham d s th các vai t ng giám đ c, ki m toán viên và phó t ng giám

Các ng

đ c ph trách Maketting. H đ a ra các quy t đ nh nh h
kh i l

ng s n ph m hay s n l

đ nh này đ

c m t ch

- Ph
Ph

ng đ n các lo i giá c ,

ng, các m c đ t n kho. K t qu c a các quy t

ng trình máy vi tính x lý. Các tham d viên có th th y

ngay các quy t đ nh c a h

ph

ng s n ph m nào đó.

nh h

ng đ n các nhóm khác nh th nào.

ng pháp h i ngh :
ng pháp h i ngh hay còn đ

ng pháp hu n luy n đ

c g i là ph

ng pháp th o lu n là m t

c s d ng r ng rãi, trong đó các thành viên có chung

m t m c đích th o lu n và c g ng gi i quy t v n đ . Thông th
khi n là m t c p qu n tr nào đó. Ng
trôi ch y và tránh đ cho m t ng

ng ng

i đi u

i này có nhi m v gi cho cu c th o lu n

i nào đó l c ra ngoài đ . Khi th o lu n, ng

i

này l ng nghe và cho phép các thành viên phát bi u gi i quy t v n đ . Khi h
không gi i quy t đ

c v n đ ng

i này s đóng vai trò nh m t ng

sinh ho t, h c t p.
11

i đi u khi n


u đi m c a ph
mình đang đ

ng pháp này là các thành viên tham gia không nh n th y

c hu n luy n. H đang gi i quy t các v n đ khó kh n trong các v n

đ hàng ngày c a h .
- Ph
ph

ng pháp mô hình ng x :
ng pháp mô hình ng x s d ng các b ng video đ

c so n th o đ c

bi t đ minh ho xem các nhà qu n tr đã hành x th nào trong các tình hu ng
khác nhau và đ phát tri n các k n ng giao ti p. Các h c viên h c t p b ng cách
quan sát các ho t đ ng c a mô hình đó. Ch ng h n nh trong b n mô t m t ki m
soát viên nào đó đóng vai trò k lu t m t nhân viên đã báo cáo tr . B i vì các tình

hu ng trên b ng video là nh ng đi n hình các v n đ khó kh n c a xí nghi p, cho
nên các thành viên có th liên h v i thái đ

ng x đ i v i các công vi c c a riêng

mình.
c tính quan tr ng nh t c a các nhà qu n tr đ t đ
đ t các tiêu chu n cho chính h và cho ng

i khác.

c thành tích cao là h

ây là đi m m u ch t c a mô

hình ng x .
- K thu t nghe nhìn:
Ngày nay nhi u công ty, xí nghi p s d ng các k thu t nghe nhìn nh : phim
nh, truy n hình khép kín, b ng nghe, b ng nghe nhìn trong các ch

ng trình đào

t o, hu n luy n.
Ph

ng pháp nghe nhìn t n kém h n các bài gi ng chính quy. Nh ng nó có

nhi u u đi m h n h n vì nó có hình nh minh ho , có th chi u đi chi u l i, có th
ng ng l i đ gi i thích thêm…
- Ph

ng pháp luân phiên công tác:

Luân phiên công tác hay công vi c là ph

ng pháp chuy n công nhân viên

ho c c p qu n tr t công tác này sang công tác khác nh m m c đích cung c p cho
h nh ng kinh nghi m rô ngh n. Ki n th c thu ho ch đ

c qua quá trình này r t

c n thi t cho h sau này đ m nh n các công vi ccao h n. Luân phiên công tác hi n
nay đ

c áp d ng ph bi n t i r t nhi u n
12

c trên th gi i nh t là t i Nh t b n.


Ngoài m c đích nên trên ph

ng pháp này còn t o s h ng thú cho cán b công

nhân viên thay đ i công vi c thay vì quá nhàm chán làm m t công vi c su t đ i.
Ngoài ra, nó còn giúp cho cán b công nhân viên tr thành ng

i đa n ng, đa d ng

đ đ i phó v i m i tình hu ng x y ra sau này.
- Các ph

ng pháp khác:

Ngoài các ph
m t s ph

ng pháp nêu trên các t ch c, doanh nghi p có th s d ng

ng pháp sau đây n a:

+ Ph

ng pháp đào t o t i bàn gi y.

+ Ph

ng pháp đóng k ch.

+ Ph

ng pháp đi n c u qu n tr ...

5. Xây d ng n i dung ch

ng trình đào t o và phát tri n ngu n nhân

l c.
Ch

ng trình đào t o/ phát tri n ngu n nhân l c là m t h th ng các môn

h c và bài h c đ

c d y do đó d a trên nh ng m c tiêu, nhu c u c a ch

mà doanh nghi p đ ra đ xác đ nh đ
d y, c n ph i h c và xác đ nh đ

ng trình

c nh ng ki n th c, k n ng nào c n đ

c

c th i gian d y và h c trong bao lâu cho t i u.

6. D ki n chi phí.
V i m t ch
c a ch

ng trình đào t o/ phát tri n doanh nghi p ph i lo đ

c chi phí

ng trình là bao nhiêu? Bao g m các chi phí v quá trình gi ng d y và h c

t p tác đ ng nh th nào t i ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p?
t đó xác đ nh đ

c các ph

ng án đào t o/ phát tri n cho phù h p.

7. L a ch n và đào t o giáo viên.
D a vào n i dung đào t o/ phát tri n ngu n nhân l c mà doanh nghi p có th
l a ch n các giáo viên t nh ng ng
ngoài (gi ng viên c a các tr

i trong biên ch c a doanh nghi p ho c thuê

ng đ i h c, trung tâm đào t o…) ho c có th l a

ch n k t h p giáo viên thuê ngoài và nh ng ng
doanh nghi p. Tuy nhiên các giáo viên đ

13

i có kinh nghi m lâu n m trong

c l a ch n ph i n m v ng đ

cm c


tiêu, c c u c a ch

ng trình đào t o đ không xa v i v i th c ti n c a doanh

nghi p.
8. ánh giá ch

ng trình đào t o và phát tri n ngu n nhân l c.

Sau khi hoàn thành ch
đánh giá ch

ng trình đào t o/ phát tri n doanh nghi p có th

ng trình đào t o theo các tiêu th c nh m c tiêu đào t o có đ t đ

hay không? nh ng đi m y u, đi m m nh c a ch

ng trình đào t o và đ c tính hi u

qu kinh t c a vi c đào t o thông qua đánh giá chi phí và k t qu c a ch
trình, t đó so sánh chi phí và l i ích c a ch
Các k t qu c a ch
s tho mãn c a ng
h

ng tích c c…

đo l

ng

ng trình đào t o.

ng trình đào t o/ phát tri n bao g m: k t qu nh n th c,

i h c đ i v i ch

ki n th c và k n ng có đ

c

c t ch

ng trình đào t o, kh n ng v n d ng nh ng
ng trình đào t o, s thay đ i hành vi theo

ng các k t qu trên có th s d ng các ph

nh ph ng v n, đi u tra thông qua b ng h i, quan sát, yêu c u ng

ng pháp

i h c làm bài

ki m tra.
T đó doanh nghi p có th rút ra đ
công tác xây d ng ch

c nh ng đ êm y u, đi m m nh trong

ng trình đào t o/ phát tri n và t đây có thêm đ

kinh nghi m quý báu c i ti n hi u qu công tác đào t o/ phát tri n.

14

c nh ng


CH

NG II: TH C TR NG VÀ GI I PHÁP NH M NÂNG CAO CÔNG

TÁC ÀO T O – PHÁT TRI N NHÂN L C TRONG DOANH NGHI P
VI T NAM HI N NAY
I. Th c tr ng công tác đào t o và phát tri n nhân l c trong các doanh
nghi p Vi t Nam hi n nay.
1. M c tiêu đào t o và phát tri n.
Có th đánh giá chung ngu n nhân l c trong các doanh nghi p
hi n nay ch a đáp ng đ
lao đ ng. H u h t ng

c yêu c u đ c bi t là yêu c u v ch t l

Vi t nam

ng c a đ i ng

i lao đ ng khi h i nh p vào doanh nghi p c n tr i qua quá

trình đào t o l i cho phù h p v i công vi c mà h đ m nh n. Do đó m c tiêu đào
t o và phát tri n c a doanh nghi p ch y u t p trung vào vi c nâng cao ch t l

ng

ngu n nhân l c đáp ng yêu c u v th c hi n công vi c trong doanh nghi p.
2. Nhu c u đào t o và phát tri n.
Hi n nay nhu c u đào t o/ phát tri n trong các doanh nghi p ch y u là đào
t o hay đào t o ng n h n đ đáp ng yêu c u c a công vi c. Vi c đào t o/ phát
tri n này còn mang tính hình th c, ph c v cho đòi h i mang tính ch t tình th
ch g không đáp ng đ

c nhu c u v công vi c trong t

ng lai nên hi u qu đào

t o không cao đ c bi t th hi n rõ trong các doanh nghi p nhà n
3. Hình th c và ph

c.

ng pháp đào t o và phát tri n.

Hi n nay h u h t các doanh nghi p s d ng hình th c đào t o ngoài doanh
nghi p nh : c đi h c l p ng n h n cho cán b qu n lý, kèm c p nhân viên trong
doanh nghi p. Nh ng ph

ng pháp đào t o này th

ng không đáp ng đ

c m c

tiêu v ngu n nhân l c trong dài h n c a doanh nghi p, b i l m t th c tr ng hi n
nay cho th y nh ng ng

iđ

trình h c không ti p thu đ

c c đi h c ch mang tính đ i phó còn th c ra quá
c ki n th c là bao nhiêu, đi u này x y ra do doanh

nghi p đã không th c hi n t t công tác đào t o.Tuy nhiên m t s doanh nghi p liên
doanh hay t nhân th c hi n nghiêm túc và có hi u qu ch
15

ng trình đào t o và


phát tri n, nâng cao ch t l
công vi c

ng c a l c l

hi n t i và c trong t

ng lao đ ng đáp ng yêu c u th c hi n

ng lai c a doanh nghi p.

4. Chi phí đào t o và phát tri n
m t s l n doanh nghi p hi n nay kinh phí cho đào t o và phát tri n là

không đáng k do ch a chú tr ng nhi u đ n công tác này. Tuy nhiên s nh n th c
v m c tiêu, nhu c u đào t o c a nhi u doanh nghi p ngày càng cao nên qu dành
cho doanh nghi p ngày càng l n h n đ đ m b o chi phí cho các ch

ng trình đào

t otrong doanh nghi p.
II. M t s ki n ngh nh m hoàn thi n công tác đào t o và phát tri n
ngu n nhân l c trong các doanh nghi p

Vi t Nam hi n nay.

1. Xác đ nh m c tiêu đào t o và phát tri n.
V i m i doanh nghi p ngoài m c tiêu chung là nâng cao ch t l

ng đ i ng

lao đ ng còn có m c tiêu c th khác nhau nh m c tiêu đào t o và phát tri n đ đ
b t - thuyên chuy n công tác, đào t o và phát tri n đ đáp ng nhu c u đào t o c a
i lao đ ng… Nh v y, c n c vào tình hình c th c a doanh nghi p v s n

ng

xu t v s n xu t kinh doanh, yêu c u c a công vi c, trình đ c a ng

i lao đ ng…

Mà doanh nghi p xác đ nh m c tiêu c th c a công tác đào t o và phát tri nngu n
nhân l c đ i v i t ng cá nhân ng
có h

i lao đ ng, t ng b ph n trong doanh nghi p đ

ng đào t o và phát tri n h p lý và đúng đ n.
2. Nhu c u đào t o và phát tri n
Khi xã h i phát tri n thì nhu c u hoàn thi n b n thân ng

đ

i lao đ ng càng

c nâng cao. Cho nên đào t o và phát tri n ngu n nhân l c ngày nay không ch

là nhu c u c a doanh nghi p đ đáp ng v s l
đ ng mà còn là nhu c u chính đáng c a ng

ng và ch t l

ng cho các ho t

i lao đ ng. Do đó c n c vào tình hình

c th c a doanh nghi p đ c bi t d a trên yêu c u v th c hi n công vi c mà m i
doanh nghi p c n xác đ nh nhu c u đó c th nh m có k ho ch đào t o và phát
tri nđáp ng yêu c u c a doanh nghi p và ng
v m c tiêu lâu dài.
16

i lao đ ng

hi n t i c ng nh ph c


3. Hình th c và ph

ng pháp đào t o.

Tu thu c vào đ i t

ng c n đào t o, đi u ki n v kinh phí và kh n ng t

ch c ch
ph

ng trình đào t o/ phát tri n mà doanh nghi p l a ch n hình th c và

ng pháp đào t o/ phát tri n phù h p nh m đ t đ

cung c p các ki n th c c n thi t cho ng

c k t qu và hi u qu cao;

i lao đ ng đ có th đáp ng t i đa yêu

c u v công vi c mà doanh nghi p giao cho. Qúa trình đào t o/ phát tri n trong m i
doanh nghi p c n đ

c s quan tâm th

ng xuyên c a các c p lãnh đ o trong quá

trình ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p nh m đáp ng k p th i và có
hi u qu v ngu n nhân l c trong doanh nghi p.
4. Kinh phí cho đào t o và phát tri n.
M i doanh nghi p nên có m t qu riêng giành cho công tác đào t o/ phát
tri n ngu n nhân l c. Qu này có th đ

c trích ra t k t qu ho t đ ng s n xu t

kinh doanh hay t các ho t đ ng gây qu khác c a doanh nghi p.
phát tri n đ

qu đào t o/

c s d ng đúng m c đích và đ t hi u qu cao thì công tác……

17


K T LU N
ào t o và phát tri n ngu n nhân l c đóng vai trò quan tr ng trong ho t
đ ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p, t o ra đ

c l i th c nh tranh b n

v ng đ m b o s t n t i và phát tri n c a doanh nghi p trong hi n t i và t
M i doanh nghi p khi xây d ng và th c hi n ch

ng lai.

ng trình đào t o và phát

tri n c n c n c vào tình hình c th c a mình đ đ m b o ho t đ ng đào t o/ phát
tri n đáp ng đ

c yêu c u c ng nh m c tiêu c a doanh nghi p.

Trong th i gian nghiên c u h n h p và trình đ c a b n thân còn h n ch nên
đ án này khó tránh kh i nh ng thi u sót. Em r t mong nh n đ
ki n c a th y cô giáo đ đ án hoàn thi n h n n a.

18

c s đóng góp ý


TÀI LI U THAM KH O
1. Giáo trình qu n tr

nhân l c. TH.S. Nguy n Vân

i m &

PGS.TS.Nguy n Ng c Quân. NXB lao đ ng -xã h i (2004)
2 .Qu n tr nhân s . TS. Nguy n H u Thân.NXB th ng kê .Hà N i.
3. Giáo trình kinh t lao đ ng. PTS. Mai Qu c Chánh & PGS.PTS. Ph m
c Thành. NXBGD (1998).
4. Qu n tr ngu n nhân l c trong doanh nghi p t p 2. Hà V n H i .TP Hà
N i: NXB B u i n (2007).
5. Qu n tr ngu n nhân l c. Tr n Kim Dung.NXB Th ng Kê Hà N i (2003).

6 .N n kinh t tri th c. NXB th ng kê Hà N i (2000).

19


M CL C
L IM
CH

U . ............................................................................................ 1
NG I: M T S

V N

CHUNG V

ÀO T O VÀ PHÁT

TRI N NGU N NHÂN L C TRONG DOANH NGHI P................................2
I . M t s v n đ c b n v đào t o và phát tri n ngu n
nhân l c.....................................................................................................2
1. Khái ni m, vai trò c a công tác đào t o và phát tri n ngu n
nhân l c. ............................................................................................................2
2. M t s nguyên t c và yêu c u đ i v i công tác đào t o/phát
tri n ngu n nhân l c. ...................................................................................... 3
II- Các b

c c n làm khi xây d ng m t ch

ng trình đào t o/

phát tri n ngu n nhân l c. . ............................................................................ 6
1. Xác đ nh nhu c u đào t o. . ............................................................... 6
2. Xác đ nh m c tiêu c th c a ch
3. Xác đ nh đ i t
4. Xác đ nh ph

ng trình đào t o/ phát tri n. ........8

ng đào t o/ phát tri n ngu n nhân l c: . .................8
ng pháp đào t o/ phát tri n ngu n nhân l c. ..........8

5. Xây d ng n i dung ch

ng trình đào t o/ phát tri n ngu n nhân l c

................................................................................................................................13

6. D ki n chi phí. .............................................................................. 13
7. L a ch n và đào t o giáo viên. ...................................................... 13
8. ánh giá ch

ng trình đào t o/ phát tri n ngu n nhân l c. ...........14

20


NG II: TH C TR NG VÀ GI I PHÁP NH M NÂNG CAO

CH

CÔNG TÁC

ÀO T O – PHÁT TRI N NHÂN L C TRONG DOANH

NGHI P VI T NAM HI N NAY. ................................................................... 15
I. Th c tr ng công tác đào t o và phát tri n nhân l c trong các
doanh nghi p Vi t Nam hi n nay. ................................................................. 15
1. M c tiêu đào t o và phát tri n. ....................................................... 15
2. Nhu c u đào t o và phát tri n. ....................................................... 15
3. Hình th c và ph

ng pháp đào t o và phát tri n...........................15

4. Chi phí đào t o và phát tri n: . ........................................................16
II. M t s ki n ngh nh m hoàn thi n công tác đào t o và phát
tri n ngu n nhân l c trong các doanh nghi p

Vi t Nam.........................16

Bookmark not defined.
1. Xác đ nh m c tiêu đào t o và phát tri n.....................................16
2. Nhu c u đào t o và phát tri n:........................................................16
3. Hình th c và ph

ng pháp đào t o...............................................17

4. Kinh phí cho đào t o/ phát tri n. .... ..............................................17
K T LU N..............................................................................................18
TÀI LI U THAM KH O......................................................................19

21