bai tap luyen thi hoc sinh gioi mon dia ly lop 11 truong thpt pham van dong quang ngai

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

SỞ GIÁO DỤC Đ.T. QUẢNG NGÃI

ĐỀ: ÔN THI HS. GIỎI CẤP TỈNH

TRƯỜNG THPT PHẠM VĂN ĐỒNG

MÔN ĐỊA LỚP 11 (2015 -2016)

Bài tập 1:
Quan sát lược đồ KHU VỰC ĐÔNG BẮC Á sau:
a) Xác định hướng: đi từ điểm O đến A, B, C, D?
b) Tính độ dài IJ ?
70°B

60°B

BẮC BĂNG
B
B

DƯƠNG

A

O

CC

D

170° Đ

O

110° Đ

Bài tập 2:

130° Đ

150°Đ

Thủ đô Braxin là Bra-xi-lia ở kinh độ 48° Tây. Vậy:
a) Braxin ở múi giờ số mấy?
b) Khi Braxin tổ chức một trận đá bóng lúc 15 giờ thì Việt Nam là mấy giờ?
Bài tập 3:
Vẽ biểu đồ về đường biểu diễn chuyển động biểu kiến của Mặt trời trong năm?
Bài tập 4:
Xác định tọa độ địa lí của thủ đô Tô-ki-ô (Nhật Bản). Biết rằng: độ cao của Mặt trời lúc
chính trưa ngáy 22 /6 là 77° 45´. Khi Luân Đôn: 0 giờ + 2,7 phút thì
Tô-ki-ô là: 9 giờ + 2,7 phút (cùng ngày)
Bài tập 5:
Tính góc nhập xạ cao nhất, thấp nhất theo các vĩ độ sau:
Tài liệu ôn thi HSG môn Địa Lí lớp 11 ( 2015 - 2016 )

1


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

0°

20°

30°

40°

50°

60°

Bài tập 6:
Xác định tên gọi của loại gió, thời gian - địa điểm hoạt động và giải thích sơ lược về
nguyên nhân hình thành của loại gió đó, theo 2 sơ đồ dưới đây :
a)
© : áp cao ( + ) ,

® : áp thấp ( - )

bờ biển

®

©

BIỂN

b)

LỤC
ĐỊA

ĐẠI
DƯƠNG

©
®
© : áp cao ( + ) ,

® : áp thấp ( - )

Bài tập 7:
Quan sát sơ đồ sau:
a) Cho biết ở đây có sự hoạt động của loại gió gì ? (Nêu rõ thời gian - địa điểm hoạt động
và giải thích sơ lược về nguyên nhân hình thành)

Tài liệu ôn thi HSG môn Địa Lí lớp 11 ( 2015 - 2016 )

2


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

b) Tính độ cao h của núi?

nóng khô
ẩm
h?

BIỂN
AA
( 25°c
(25°C)
)

B (45°C)

Bài tập 8:
- Phân biệt tỉ số giới tính với tỉ lệ giới tính?
- Vì sao ở các nước đang phát triển thường có nam nhiều hơn nữ?
Bài tập 9:
Vì sao nói: Việt Nam đã vào thời kỳ ″cơ cấu dân số vàng″?
Bài tập 10:
Vẽ biểu đồ thích hợp, nhận xét và giải thích về giá trị so sánh: xuất, nhập khẩu của Nhật
Bản qua các năm. (Đơn vị: tỉ USD)
Năm

1990

2000

2005

2012

Xuất khẩu

287,6

479,2

595,7

798,9

Nhập khẩu

235,4

379,5

516,7

885,9

Cán cân thương mại

52,2

99,7

79,0

- 87,0

---------------------------------------------------Tài liệu ôn thi HSG môn Địa Lí lớp 11 ( 2015 - 2016 )

3

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

SỞ GIÁO DỤC Đ.T. QUẢNG NGÃI

ĐÁP ÁN: ĐỀ ÔN THI HSG. CẤP TỈNH

TRƯỜNG THPT PHẠM VĂN ĐỒNG

MÔN ĐỊA LỚP 11 (2015 -2016)

Bài tập 1:
O → A: Bắc, O →C: Nam, O → B: Đông, O →D: Tây.
IJ = 70°B - 60° B = 10°B
Cung 1´ trên kinh tuyến = 1 hải lý = 1852 mét. => cung 1° = 1852 mét x 60
= 111,12 km => cung 10° = 1111,2 km
Bài tập 2:
(48 : 15) = 3,3
• Nếu chính múi -3 = 45°
Vậy, từ 45° - 7,5° = 37,5° → 45° + 7,5° = 52,5°
• Bảng phân bố múi giờ cần nhớ là : 0 +1 +2 +3 +4 + 5 +6 +7 +8 +9
+10 +11 +12 -11 -10 -9 -8 -7 -6 -5 -4 -3 -2 -1
=> Khi Braxin là 15 giờ thì ở Việt Nam là 1 giờ sáng của ngày hôm sau.
Bài tập 3: Vẽ biểu đồ về đường biểu diễn chuyển động biểu kiến của Mặt
Trời trong năm
I

II

III

IV

V

VI

VII VIII

IX

X

XI XII (tháng)

22-6
23°27´B

21-3
φ

21-3

23-9
0°

0°

0°

22-12
22-12

23°27´N

Bài tập 4:
Tài liệu ôn thi HSG môn Địa Lí lớp 11 ( 2015 - 2016 )

4


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

• Phải nhớ các công thức tính góc nhập xạ sau:
Vào 21 / 3 và 23 / 9 thì : h = 90° - φ (h: là góc nhập xạ, φ: là vĩ độ nơi đó )
Vào 22 / 6 thì : h = 90° - φ + 23° 27 (bán cầu Bắc)
h = 90° - φ - 23° 27 (bán cầu Nam)

Và ngược lại:
Vào 22 / 12 thì : h = 90° - φ + 23° 27 (bán cầu Nam)
h = 90° - φ - 23° 27 (bán cầu Bắc)

(Lưu ý: chỉ cần nhớ tính chất cơ bản là : 90° - φ, Mặt Trời lên thiên đỉnh ở bán cầu nào
thì bán cầu đó được + 23° 27´, còn không thì bị - 23° 27´ )
• h = 90° - φ + 23° 27´ ( bán cầu Bắc ) => φ = 90° - h + 23° 27´ Bắc
φ = 90° - 77° 45´ + 23° 27´ Bắc => φ = 35° 41´ Bắc
• Ta biết : mỗi múi giờ chứa 15° kinh tuyến ( 360° : 24 )
=> Mỗi múi phút chứa 15´ kinh tuyến ( vì 60´ chứa 900 kinh tuyến => Mỗi
phút chứa 900 : 60 = 15´). Vậy kinh tuyến của Tô-Ki-ô là :

( 9,27 x 15 )° + ( 2,7 x 15 )´ Đông
= 139° + 40,5´ Đông
• Tọa độ: Tô-Ki- ô ( 35° 41´ Bắc - 139° 40,5´ Đông )
Bài tập 5:

• 60° :

* Lớn khi : 90° - 60° + 23° 27´ = 53° 27´
* Nhỏ khi : 90° - 60° - 23° 27´ = 6° 33´

• 50° :

* Lớn khi : 90° - 50° + 23° 27´ = 63° 27´
* Nhỏ khi : 90° - 50° - 23° 27´ = 16° 33´

• 40° :

* Lớn khi : 90° - 40° + 23° 27´ = 73° 27´
* Nhỏ khi : 90° - 40° - 23° 27´ = 26° 33´

• 30° :

* Lớn khi : 90° - 30° + 23° 27´ = 83° 27´
* Nhỏ khi : 90° - 30° - 23° 27´ = 36° 33´

• 20° :

* Lớn khi : 90° ( vì nằm trong nội chí tuyến )
* Nhỏ khi : 90° - 20° - 23° 27´ = 46° 33´

• 0° :

* Lớn khi : 90° ( vì nằm trong nội chí tuyến )

Tài liệu ôn thi HSG môn Địa Lí lớp 11 ( 2015 - 2016 )

5


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

* Nhỏ khi : 90° - 0° - 23° 27´ = 66° 33´
Bài tập 6:
a) • Đây là gió biển (vì từ biển thổi vào đất liền)
• Xảy ra vào ban ngày ở vùng ven biển. (thuộc loại gió địa phương)
• Giải thích :
- Khi Mặt Trời lên thì đất liền tích nhiệt nhanh, nóng lên và không khí nở ra nên nhẹ đi →
hình thành áp thấp. Trong khi, biển tích nhiệt chậm nên
t°c không khí vẫn còn thấp, co lại, nặng hơn → hình thành áp cao. (Nói tóm lại: là sự
nóng lên không đều giữa phần đất liền và nước biển : khi nhiệt độ ban ngày tăng lên)
b) • Đây là gió mùa – mùa đông (vì gió thổi từ lục địa ra biển, xảy ra vào tháng 10, 11, 12
hằng năm )
• Xảy ra ở đới nóng như Nam Á, Đông Nam Á, Đông Phi, Đông Bắc Ô-xtrây-li-a, và một
số nơi thuộc vĩ độ trung bình như phía đông Trung Quốc, Đông Nam LB Nga,Đông Nam
Hoa Kỳ…
• Giải thích :
- Do sự nóng lên hoặc lạnh đi không đều giữa lục địa và đại dương theo mùa. Cụ thể : lục
địa lạnh nhanh khi góc nhập xạ trong năm của Mặt Trời đến bán cầu đó giảm dần → hình
thành áp cao. Trong khi, đại dương tỏa nhiệt chậm nên t°c vẫn còn cao → hình thành áp
thấp.

Bài tập 7:
a) • Đây là gió fơn (thuộc loại gió địa phương)
• Xảy ra ở dọc 2 bên sườn một dãi núi vào mùa hè
• Giải thích : Cứ lên cao 100 mét : t°c giảm 0,6°c → Đến độ cao nào đó, gió ẩm sẽ gây
mưa ở phía sườn đón gió. Khi gió vượt qua sườn núi bên kia và đi xuống (bên phía sườn
khuất gió) trở nên khô nóng: cứ xuống 100 mét thị t°c lại tăng 1°c
b ) • Tính bình quân 100 mét t°c tăng 0,4°c (1°c – 0,6°c = 0,4°c ) hay 1000 mét tăng 4°c.
• t°c giữa A và B chênh lệch ; 45°c - 25°c = 20°c
Vậy h = (20: 4) x 1000 = 5000 mét = 5 km

Tài liệu ôn thi HSG môn Địa Lí lớp 11 ( 2015 - 2016 )

6


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

Bài tập 8:
• Phân biệt tỉ số giới tính: là số nam so với 100 nữ
• Phân biệt tỉ lệ giới tính: là tương quan giữa số nam (hay nữ) so với tổng số dân (được
tính bằng %)
• Ở độ tuổi dưới 15, nam giới chiếm tỉ lệ lớn hơn nữ giới. Từ 65 tuổi trở lên: nữ giới
chiếm tỉ lệu cao hơn nam giới. Các nước đang phát triển có cơ cấu dân số trẻ, số người
trong nhóm từ 0 → 14 : nhiều, trên 65 tuổi : ít
=> Nam giới nhiều hơn nữ giới.
Bài tập 9:
• Đến tháng 11 / 2013: Việt Nam đã tròn 90 triệu người.
• Dân số vàng: sẽ bắt đầu từ 2007 và kết thúc vào 2041 (kéo dài 34 năm)
• Nghĩa là cứ 2 hoặc hơn 2 người trong độ tuổi lao động (từ 15 → 64 tuổi) gánh nuôi một
người trong độ tuổi phụ thuộc (dưới 15 tuổi hoặc trên 65 tuổi)

• Nước ta đang chuyển từ dân số trẻ sang dân số già nên số phụ thuộc dưới 15 tuổi đã ít
mà trên 65 tuổi cũng chưa cao.
(Thực tế: Nếu dân số người trẻ thì số trẻ đông, dân số già thì số người già đông =>
chuyển từ trẻ sang già thì số người trong độ tuổi lao động đông)
Bài tập 10:
Lưu ý:
• Vẽ biểu đồ thích hợp về giá trị so sánh: xuất, nhập khẩu qua các năm
=> Dạng cột ghép theo năm với mỗi nhóm xuất, nhập khẩu trong cột gồm 1 năm
• Vẽ biểu đồ thích hợp về giá trị so sánh xuất, nhập khẩu và cán cân thương mại qua
các năm :
=> Dạng cột chống từ gốc tọa độ theo nâm với mỗi cột gòm 3 phần sao cho: nhập khẩu
+ cán cân thương mại = xuất khẩu.
• Vẽ biểu đồ thích hợp về tình hình thay đổi xuất , nhập khẩu thời kỳ 1990 - 2012:
=> Dạng đường (hay đồ thị) với 2 đường biểu diễn cho xuất khẩu và cho nhập khẩu.
• Vẽ biểu đồ thích hợp về tốc độ tăng trưởng giá trị xuất, nhập khẩu:

Tài liệu ôn thi HSG môn Địa Lí lớp 11 ( 2015 - 2016 )

7


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

= > Dạng đường (phải xử lý số liệu ra %, với xuất & nhập khẩu của năm đầu tiên = 100
%)
• Vẽ biểu đồ thích hợp về cơ cấu giá trị xuất , nhập khẩu :
=> Dạng miền (phải xử lý số liệu ra %, với xuất + nhập khẩu = 100 %)
a ) Vé biểu đồ: Dạng cột ghép (hay gộp nhóm) theo năm
(Lưu ý : Giản cách năm theo tỉ lệ : 10 năm – 5 năm – 7 năm = 2 ô – 1 ô – 1,4 ô )
(tỉ USD)

900

885,9
798,9

800
700
600
479,2

595,7
516,7

500
400
300
200

379,5
287,6
235,4

100
1990
Xuất khẩu

2000
2005
Nhập khẩu

2012 (năm)

Biểu đồ về giá trị so sánh xuất, nhập khẩu của Nhập Bản
b ) Nhận xét :
* Từ 1990 → 2012 : Xuất khẩu và Nhập khẩu đều tăng liên tục
- Nhìn chung: Xuất khẩu tăng (798,9 : 287,6) = 2,8 lần
Nhập khẩu tăng (885,9 : 235,4) = 3,8 lần
=> Vậy: nhập khẩu tăng nhanh hơn xuất khẩu
- Dẫn chứng cụ thể Xuất, Nhập khẩu từng giai đoạn: 1990 → 2000, 2000 → 2005, 2005
→ 2012.

Tài liệu ôn thi HSG môn Địa Lí lớp 11 ( 2015 - 2016 )

8


VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

* Trong từng năm: Xuất khẩu luôn cao hơn Nhập khẩu (Xuất siêu). Riêng trong năm gần
đây (2012) thì Nhập khẩu cao hơn Xuất khẩu (Nhập siêu)
→ Cán cân thương mại chủ yếu là giá trị dương.
c) Giải thích:
- Mặc dù nhập siêu hàng hóa nhưng kinh tế Nhật vẫn phát triển ổn định (Do có nguồn
ngoại tệ lớn thu từ hoạt động kinh tế đối ngoại bù đắp)
- Nhật Bản là cường quốc thương mại đứng thứ tư trên thế giới (sau Hoa Kỳ, CHLB Đức,
Trung Quốc) → Nhật Bản đã phát huy được lợi thế (về xã hội) và khắc phục được yếu thế
(về tự nhiên) để phát triển kinh tế.
→ Hoạt động ngoại thương ngày càng phát triển manh → Giao thông vận tải của Nhật
Bản: đứng thứ ba trên thế giới
-----------------------------------------------------

Tài liệu ôn thi HSG môn Địa Lí lớp 11 ( 2015 - 2016 )

9