Kiểm sát việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố theo pháp luật tố tụng hình sự Việt Nam từ thực tiễn tỉnh Kiên Giang (Luận văn thạc sĩ)

VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

TRẦN KHÁNH TRƯỜNG

KIỂM SÁT VIỆC GIẢI QUYẾT TỐ GIÁC, TIN BÁO VỀ
TỘI PHẠM VÀ KIẾN NGHỊ KHỞI TỐ THEO PHÁP LUẬT
TỐ TỤNG HÌNH SỰ VIỆT NAM TỪ THỰC TIỄN
TỈNH KIÊN GIANG

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

HÀ NỘI - 2017


VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

TRẦN KHÁNH TRƯỜNG

KIỂM SÁT VIỆC GIẢI QUYẾT TỐ GIÁC, TIN BÁO VỀ
TỘI PHẠM VÀ KIẾN NGHỊ KHỞI TỐ THEO PHÁP LUẬT
TỐ TỤNG HÌNH SỰ VIỆT NAM TỪ THỰC TIỄN
TỈNH KIÊN GIANG

Chuyên ngành:
Mã số:

Luật hình sự và Tố tụng hình sự

60.38.01.04

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC
PGS.TS. PHÙNG THẾ VẮC

HÀ NỘI – 2017


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiêu cứu khoa học của riêng tôi.
Các số liệu, ví dụ và trích dẫn trong luận văn bảo đảm độ tin cậy, chính xác
và trung thực. Những kết luận khoa học của luận văn chưa từng được công bố
trong bất kỳ công trình nào khác.
TÁC GIẢ LUẬN VĂN

TRẦN KHÁNH TRƯỜNG


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1
Chương 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LUẬT VỀ KIỂM

SÁT TỐ GIÁC, TIN BÁO TỘI PHẠM VÀ KIẾN NGHỊ KHỞI TỐ
THEO PHÁP LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ VIỆT NAM ............................ 7
1.1 Khái niệm .................................................................................................... 7
1.2 Quy định pháp luật về kiểm sát việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo
tội phạm và kiến nghị khởi tố........................................................................... 14
Chương 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KIỂM SÁT GIẢI QUYẾT TỐ

GIÁC, TIN BÁO VỀ TỘI PHẠM VÀ KIẾN NGHỊ KHỞI TỐ TRÊN
ĐỊA BÀN TỈNH KIÊN GIANG .................................................................... 34
2.1 Các yếu tố tác động đến công tác kiểm sát giải quyết tố giác, tin báo về tội
phạm và kiến nghị khởi tố trên địa bàn tỉnh Kiên Giang ................................. 34
2.2 Thực trạng công tác kiểm sát việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo tội
phạm và kiến nghị khởi tố ................................................................................ 41
Chương 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÔNG
TÁC KIỂM SÁT VIỆC GIẢI QUYẾT TỐ GIÁC, TIN BÁO TỘI PHẠM
VÀ KIẾN NGHỊ KHỞI TỐ TỪ THỰC TIỄN TỈNH KIÊN GIANG....... 60
3.1 Dự báo những yếu tố tác động, ảnh hưởng đến việc tiếp nhận, giải quyết
tố giác, tin báo tội phạm và kiến nghị khởi tố.................................................. 60
3.2 Một số giải pháp góp phần nâng cao chất lượng công tác kiểm sát việc
tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo tội phạm và kiến nghị khởi tố ................ 65
KẾT LUẬN ..................................................................................................... 74
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................. 77


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
BLHS

Bộ luật hình sự

BLTTHS

Bộ luật tố tụng hình sự

CQĐT

Cơ quan điều tra

ĐTV

Điều tra viên

KSV

Kiểm sát viên

VKS

Viện Kiểm sát

VKSND

Viện Kiểm sát nhân dân


DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
Bảng 2.1. Số liệu thụ lý kiểm sát khởi tố án hình sự trên địa bàn tỉnh Kiên Giang
từ năm 2012 đến năm 2016 .................................................................................. 37
Bảng 2.2. Số liệu thụ lý kiểm sát khởi tố vụ án hình sự theo nhóm tội trên địa
bàn tỉnh Kiên Giang từ năm 2012 đến năm 2016 ............................................... 38
Bảng 2.3 Thống kê số lượng KSV làm công tác kiểm sát giải quyết tố giác,
tin báo tội phạm và kiến nghị khởi tố đến tháng 12/2016 ............................ 40
Bảng 2.4 Số liệu tố giác, tin báo tội phạm và kiến nghị khởi tố VKS thụ lý
kiểm sát từ 2012 đến 2016 ............................................................................ 43


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài

VKSND là một trong các cơ quan tiến hành tố tụng được pháp luật
quy định, có chức năng thực hành quyền công tố và kiểm sát các hoạt động tư
pháp. Để thực hiện chức năng kiểm sát các hoạt động tư pháp, VKS đã tiến
hành nhiều công tác kiểm sát khác nhau, trong đó công tác kiểm sát các hoạt
động tiếp nhận giải quyết tố giác, tin báo tội phạm và kiến nghị khởi tố. Hoạt
động kiểm sát việc giải quyết tố giác, tin báo tội phạm của VKS có vị trí, vai
trò và ý nghĩa tiên quyết để bảo đảm mọi hành vi phạm tội, người phạm tội
đều được phát hiện và xử lý kịp thời, đúng pháp luật. Thực tiễn thực hành
quyền công tố cho thấy, kiểm sát tốt việc giải quyết tố giác, tin báo tội phạm
sẽ quyết định chất lượng thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra, kiểm sát
xét xử những bước quan trọng để có thể khẳng định có hay không có hành vi
tội phạm xảy ra, người nào thực hiện hành vi phạm tội, tính chất, mức độ và
hậu quả do hành vi phạm tội đó gây ra như thế nào. Đồng thời, thông qua hoạt
động này để có cơ sở khẳng định việc khởi tố là đúng người, đúng tội và bảo
đảm các căn cứ để xử lý tội phạm, bảo đảm cho mọi hành vi phạm tội đều
phải được xử lý theo quy định của pháp luật, tránh làm oan, sai và không bỏ
lọt tội phạm. Kiểm sát tốt việc giải quyết tin báo và tố giác tội phạm sẽ giúp
cho việc đồng ý hoặc hủy bỏ quyết định không khởi tố của VKS đối với
CQĐT chính xác và có căn cứ. Hoạt động của VKS nhằm bảo đảm hoạt động
tiếp nhận, xử lý các thong tin liên quan đến tội phạm, các hành vi vi phạm,
các hoạt động điều tra, xác minh làm căn cứ khởi tố vụ án hình sự hoặc không
khởi tố vụ án hình sự của CQĐT đúng quy định của pháp luật, thu thập được
đầy đủ các thông tin, tài liệu, chứng cứ phục vụ quá trình điều tra, khám phá
vụ án. Trong những năm qua VKSND đã có nhiều cố gắng trong thực hiện
công tác kiểm sát các hoạt động tiếp nhận và giải quyết tố giác, tin báo về tội
1


phạm và kiến nghị khởi tố, góp phần quan trọng trong hoạt động điều tra
khám phá vụ án, tránh bỏ lọt tội phạm hoặc làm oan người vô tội.

Trong những năm qua, các cơ quan có thẩm quyền trên địa bàn tỉnh
Kiên Giang đã có những cố gắng tích cực trong việc thực hiện các hoạt động
tiếp nhận và giải quyết tố giác, tin báo tội phạm và kiến nghị khởi tố, đặc biệt
là vai trò của VKS ngày càng được quan tâm, chất lượng ngày càng được
nâng lên, hạn chế đến mức thấp nhất việc khiếu kiện của công dân liên quan
đến kết quả công tác giải quyết tố giác, tin báo tội phạm và kiến nghị khởi tố.
Tuy nhiên, ở một góc độ khách quan thì công tác kiểm sát tiếp nhận và giải
quyết tố giác, tin báo tội phạm và kiến nghị khởi tố trên địa bàn tỉnh Kiên
Giang chưa thực sự đạt hiệu quả cao, vẫn có những hạn chế trong các quy
định pháp luật và trong thực tiễn áp dụng. Bên cạnh đó, nhận thức về tầm
quan trọng và vai trò của công tác kiểm sát việc giải quyết tố giác, tin báo tội
phạm và kiến nghị khởi tố vẫn chưa thực sự được đề cao, dẫn đến nhiều vụ
việc có dấu hiệu hình sự không được xử lý đúng quy trình, dẫn đến khả năng
bỏ lọt tội phạm là rất lớn, ảnh hưởng đến lòng tin của nhân dân vào các cơ
quan tư pháp.
Từ những vấn đề nêu trên, cho thấy cần phải hoàn thiện công tác kiểm
sát việc giải quyết tố giác, tin báo tội phạm và kiến nghị khởi tố sao cho hoạt
động này đạt hiệu quả cao. Như vậy, xét ở cả bình diện lý luận và thực tiễn thì
việc nghiên cứu đề tài: "Kiểm sát việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm
và kiến nghị khởi tố theo pháp luật tố tụng hình sự Việt Nam từ thực tiễn
tỉnh Kiên Giang " là yêu cầu cấp thiết mang tính thời sự trong giai đoạn hiện
nay.
2. Tình hình nghiên cứu
Trong những năm qua, đã có khá nhiều công trình nghiên cứu về các
vấn đề lý luận liên quan đến công tác kiểm sát tố giác, tin báo tội phạm và
2


kiến nghị khởi tố, làm tiền đề cho việc nghiên cứu đề tài như: Giáo trình luật
tố tụng hình sự của Trường Đại học luật Thành phố Hồ Chí Minh, NXB Hồng

Đức – Hội luật gia Việt Nam, Bình luận khoa học BLTTHS Việt Nam năm
2003, do PGS, TS. Nguyễn Ngọc Anh chủ biên, NXB Chính trị Quốc Gia,
2009. Bên cạnh đó còn có các đề tài khoa học liên quan trực tiếp đến việc
nghiên cứu luận văn đã được đăng tải như: Nguyễn Hải Phong (chủ biên, năm
2014), Một số vấn đề về Tăng cường trách nhiệm thực hành quyền công tố,
gắn công tố với hoạt động điều tra theo yêu cầu cải cách tư pháp, NXB Chính
trị Quốc gia; Bài viết trên tạp chí chuyên ngành của Phạm Quốc Huy (2009)
Bàn về khái niệm “tố giác về tội phạm”, “tin báo về tội phạm” và “kiến nghị
khởi tố” trong BLTTHS, Tạp chí kiểm sát (số 17, năm 2009), Luận văn Thạc
sĩ “Tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố theo pháp luật tố tụng
hình sự Việt Nam từ thực tiễn tỉnh Tiền Giang” của tác giá Trương Văn
Chung; Bài viết của Thạc sĩ Nông Xuân Trường (Viện KSND Tối Cao) về
Vai trò, trách nhiệm của VKS trong giải quyết tin báo, tố giác tội phạm thực
trạng và một số giải pháp,…
Có thể thấy, vấn đề tố giác, tin báo tội phạm đã được nghiên cứu dựa
trên các quy định pháp luật hiện hành, tuy nhiên liên quan trực tiếp đến công
tác kiểm sát việc giải quyết tố giác, tin báo tội phạm và kiến nghị khởi tố từ
thực tiễn địa bàn tỉnh Kiên Giang chưa được nghiên cứu một cách có hệ
thống, toàn diện, sâu sắc. Do vậy, đề tài không trùng với bất cứ đề tài nào đã
được công bố.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1 Mục đích nghiên cứu
Thông qua việc nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn liên
quan đến công tác kiểm sát việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến
nghị khởi tố theo pháp luật tố tụng hình sự Việt Nam trên địa bàn tỉnh Kiên
3


Giang, luận văn đề xuất những giải pháp tiếp tục nâng cao chất lượng và hiệu
quả công tác kiểm sát giải quyết tố giác tin báo tội phạm, làm tiền đề quan

trọng trong đấu tranh phòng ngừa tội phạm.
3.2 Nhiệm vụ nghiên cứu
Với phạm vi nghiên cứu nêu trên, luận văn tập trung giải quyết những
nhiệm vụ chính như sau:
- Luận giải những quy định pháp luật về công tác kiểm sát giải quyết
tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố theo pháp luật tố tụng hình sự
Việt Nam; trong đó tập trung nghiên cứu, phân tích quy định của BLTTHS
2003, các văn bản quy phạm pháp luật khác liên quan; các quy định của
BLTTHS 2015.
- Phân tích thực trạng công tác kiểm sát giải quyết tố giác, tin báo tội
phạm và kiến nghị khởi tố trên địa bàn tỉnh Kiên Giang (từ năm 2010 đến
năm 2016); Những khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn áp dụng pháp luật tố
tụng hình sự trên địa bàn tỉnh Kiên Giang về công tác kiểm sát giải quyết tố
giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố.
- Đề xuất các biện pháp nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác
kiểm sát giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố.
4. Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu
4.1 Đối tượng nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu những vấn đề lý luận, quy định pháp luật và thực
trạng công tác kiểm sát giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị
khởi tố.
4.2 Phạm vi nghiên cứu
- Về thời gian: từ năm 2012 đến năm 2016
- Về không gian: tỉnh Kiên Giang
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
Luận văn nghiên cứu trên cơ sở phép duy vật biện chứng, duy vật lịch
sử.
4

Luận văn đầy đủ ở file: Luận văn full