Trường ĐHBK Tp.HCM
Thống Kê - Chương 9
NỘI DUNG CHÍNH
CHƯƠNG 9
THUYẾT CHUỖI TUẦN TỰ
THEO THỜI GIAN VÀ DỰ BÁO
Chuỗi tuần tự theo thời gian
Các phương pháp làm trơn
Dự báo
Các phương pháp dự báo
2
1
CHUỖI TUẦN TỰ THEO THỜI GIAN
Thành phần của chuỗi tuần tự theo thời gian:
•
•
•
•
Xu hướng dài hạn
Thành phần chu kỳ
Thành phần mùa
Thành phần bất thường
(Trend component)
(Cyclical component)
(Seasonal component)
(Irregular component)
Ph
Phương
pháp
há trung bình
bì h dịch
dị h chuyển
h ể
X *t =
Mô hình hóa dự báo giá trị của đại lượng X:
•
•
CÁC PHƯƠNG PHÁP LÀM TRƠN
(Smoothing Methods)
Mô hình nhân
Mô hình cộng
m
1
X t+ j
∑
2m + 1 j=− m
X *t =
X t −m + X t −m+1 + ... + X t + ... + X t + m −1 + X t + m
2m + 1
( X *t : giá trị trung bình dịch chuyển của (2m+1) điểm)
3
4
1
Trường ĐHBK Tp.HCM
Thống Kê - Chương 9
CÁC PHƯƠNG PHÁP LÀM TRƠN
(Smoothing Methods) (tt)
Ph
Phương
pháp
há là
làm trơn
t
bằng
bằ
hàm
hà mũ
ũđ
đơn giản
iả
X t* = αX t + (1 − α ) X t*−1
X 1* = X 1
( α : hằng số làm trơn có giá trị từ 0-1)
5
Ví dụ: Lượng máy tính bán ra
hàng tháng
Tháng
Xi
(2m+1)=5
0.5
6
DỰ BÁO
(2m+1)=4
1 Một
21
21
2 Hai
20
20.5
19.50
3 Ba
19
18.4
19.8
17.75
18.6
4 Tư
T
18
17 2
17.2
18 9
18.9
16 50
16.50
17 1
17.1
5 Năm
14
17.6
16.4
17.25
16.9
6 Sáu
15
19.4
15.7
19.75
18.5
7 Bảy
22
20.8
18.9
22.50
21.1
8 Tám
28
23.0
23.4
25.00
23.8
•Tiên đoán (predicting) & Dự báo (forecasting)
•Phân loại dự báo
•Các bước dự báo
•Các phương pháp dự báo
Qui ước:
Xt: Giá trị quan sát tại thời điểm t
Ft+1: Giá trị dự báo tại thời điểm t+1
Độ chính xác của dự báo: et+1 = Xt+1 – Ft+1
7
8
2
Trường ĐHBK Tp.HCM
Thống Kê - Chương 9
PHƯƠNG PHÁP TRUNG BÌNH
(average method)
PHƯƠNG PHÁP DỰ BÁO GIẢN ĐƠN
(Naive Method)
Phương pháp trung bình đơn giản
Phuong phap 1 : Ft +1 = X t
Phuong phap 2 : Ft +1 = X t + ( X t − X t −1 )
Ft +1 = X t *
Ft +1 =
Xt
X t −1
Phương pháp TB dịch chuyển n thời đoạn
Phuong phap 3 : Ft +1 = X t −3
Phuong phap 4 : Ft +1 = X t −3 +
1 t
∑ Xi
t i =1
( X t − X t −1 ) + .... + ( X t −3 − X t − 4 )
4
9
Ft +1 =
1 t
1
∑ Xi = n ( X t + X t −1 + ... + X t +1− n )
n i = t − n +1
10
Các phương pháp dự báo (tt)
Phương pháp làm trơn hàm mũ
Ft +1 = X*t = αX t + (1 − α ) X t*−1
X 1* = X 1
Phương pháp tự hồi qui
Tự hồi qui bậc 1:
Tự hồi qui bậc 2:
X t = γ + φ1 X t −1 + at
X t = γ + φ1 X t −1 + φ2 X t − 2 + at
11
3