Đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp xã Phúc Thuận Thị xã Phổ Yên tỉnh Thái Nguyên. (Khóa luận tốt nghiệp)

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
---------------------------

TRẦN ĐỨC DUY
Tên đề tài:
“ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG ĐẤT NÔNG NGHIỆP XÃ PHÚC
THUẬN - THỊ XÃ PHỔ YÊN - TỈNH THÁI NGUYÊN”

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

Hệ đào tạo

: Chính quy

Chuyên ngành

: Địa chính môi trường

Khoa

: Quản lý tài nguyên

Khoá học

: 2013 - 2017

Thái Nguyên, năm 2017


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
-----------------------

TRẦN ĐỨC DUY
Tên đề tài:
“ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG ĐẤT NÔNG NGHIỆP XÃ PHÚC
THUẬN - THỊ XÃ PHỔ YÊN - TỈNH THÁI NGUYÊN”

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

Hệ đào tạo

: Chính quy

Chuyên ngành

: Địa chính môi trường

Lớp

: K46 – ĐCMT – N02

Khoa

: Quản lý tài nguyên

Khoá học

: 2013 – 2017

Giảng viên hướng dẫn

: TS. Nguyễn Đức Thạnh

Thái Nguyên, năm 2017


LỜI CẢM ƠN
Thực tập tốt nghiệp là một trong những giai đoạn quan trọng trong quá
trình đào tạo sinh viên của nhà trường. Đây là khoảng thời gian sinh viên
được tiếp cận thực tế, đồng thời củng cố những kiến thức đã được học trong
nhà trường.
Được sự giúp đỡ của Ban giám hiệu trường Đại học Nông Lâm và Ban
chủ nhiệm khoa Quản lý tài nguyên, em đã tiến hành nghiên cứu đề tài "Đánh
giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp xã Phúc Thuận- Thị xã Phổ Yêntỉnh Thái Nguyên". Trong quá trình thực tập em đã nhận được sự giúp đỡ
nhiệt tình của các thầy, cô giáo, các bạn lớp 45-ĐCMT N02, các cô chú và
các anh chị công tác tại UBND xã Phúc Thuận – Thị xã Phổ Yên.
Em xin trân trọng gửi lời cảm ơn tới Ban giám hiệu trường Đại học
Nông Lâm Thái Nguyên, Ban chủ nhiệm khoa Quản lý tài nguyên.
Đặc biệt em xin gửi lời cảm ơn trân trọng nhất tới thầy giáo hướng dẫn
TS. Nguyễn Đức Thạnh người đã tận tình hướng dẫn em trong suốt quá trình
nghiên cứu và hoàn thành khóa luận.
Ngoài ra, em xin gửi lời cảm ơn tới các bác, cô chú, anh chị công tác tại
UBND xã Phúc Thuận – Thị xã Phổ Yên đã giúp đỡ em trong quá trình thực
tập tốt nghiệp.
Do thời gian nghiên cứu và năng lực bản thân còn có hạn, đặc biệt là
kinh nghiệm thực tế còn hạn chế nên đề tài của em không tránh khỏi những
sai sót, em rất mong nhận được sự góp ý của các thầy, cô giáo và các bạn sinh
viên để khóa luận tốt nghiệp của em được hoàn thiện hơn.
Em xin chân thành cảm ơn.

Thái Nguyên, ngày tháng
Sinh viên
Trần Đức Duy

năm 2017


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1: Cơ cấu đất đai theo mục đích sử dụng của Việt Nam 2013 .................... 10
Bảng 4.1: Tình hình dân số của xã Phúc Thuận ..................................................... 22
Bảng 4.2. Hiện trạng sử dụng đất vào các mục đích năm 2016 .............................. 31
Bảng 4.3. Biến động đất đai theo mục đích sử dụng giai đoan 2005- 2015............. 32
Bảng 4.4: Hiện trạng sử dụng đất nông nghiệp ...................................................... 35
Bảng 4.5. Diện tích, năng suất, sản lượng một số cây trồng ................................... 37
chính năm 2016 ..................................................................................................... 37
Bảng 4.6. Các LUT sản xuất nông nghiệp của xã Phúc Thuận .............................. 38
Bảng 4.7: Hiệu quả kinh tế của một số cây trồng chính trên địa bàn xã Phúc Thuận41
Bảng 4.8: Hiệu quả kinh tế của các loại hình sử dụng đất ...................................... 42
Bảng 4.9: Phân cấp hiệu quả kinh tế các LUT....................................................... 42
Bảng 4.10: Phân cấp hiệu quả kinh tế các LUT..................................................... 43
Bảng 4.11: Bảng phân cấp các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả xã hội các kiểu sử dụng
đất xã Phúc Thuận ................................................................................................. 47
Bảng 4.13. Phân cấp mức độ đánh giá hiệu quả môi trường sử dụng đất ................ 50
Bảng 4.14: Đánh giá hiệu quả môi trường các loại hình sử dụng đất xã Phúc Thuận51
Cấp đánh giá.......................................................................................................... 75


DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
Kí hiệu viết tắt

Nguyên nghĩa

C

Cao

CPSX

Chi phí sản xuất

GTCLĐ

Giá trị công lao động

GTSX

Giá trị sản xuất

HQSĐV

Hiệu quả sử dụng đồng vốn

KH

Kế hoạch

LĐ

Lao động

LM

Lúa mùa

LX

Lúa xuân

PCCCR

Phòng cháy chữa cháy

SCLĐ

Số công lao động

T

Thấp

TB

Trung bình

TBVTV

Thuốc bảo vệ thực vật

TNTT

Thu nhập thuần túy


MỤC LỤC
Phần 1. MỞ ĐẦU ........................................................................................... 1
1.1. Đặt vấn đề ............................................................................................... 1
1.2. Mục đích của đề tài ................................................................................. 2
1.3. Yêu cầu của đề tài ................................................................................... 3
1.4. Ý nghĩa của đề tài .................................................................................... 3
Phần 2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU .................................................................. 4
2.1. Cơ sở lý luận ........................................................................................... 4
2.1.1. Khái niệm về đất, đất nông nghiệp và đất sản xuất nông nghiệp ........... 4
2.1.2. Vai trò và ý nghĩa của đất đai đối với sản xuất nông nghiệp ................. 5
2.2. Sử dụng đất và những nhân tố ảnh hưởng đến sử dụng đất ...................... 6
2.2.1. Khái niệm sử dụng đất. ......................................................................... 6
2.2.2. Những nhân tố ảnh hưởng đến việc sử dụng đất ................................... 6
2.2.3. Tình hình sử dụng đất nông nghiệp trên thế giới và Việt Nam .............. 8
2.3. Hiệu quả trong sử dụng đất và sự cần thiết phải đánh giá hiệu quả sử
dụng đất ....................................................................................................... 11
2.3.1. Khái quát hiệu quả sử dụng đất ........................................................... 11
2.3.2. Sự cần thiết phải đánh giá hiệu quả sử dụng đất ................................. 14
2.3.3. Tiêu chuẩn đánh giá hiệu quả sử dụng đất .......................................... 15
2.4. Định hướng sử dụng đất ........................................................................ 15
2.4.1. Cơ sở khoa học và thực tiễn trong đề xuất sử dụng đất ....................... 15
2.4.2. Quan điểm nâng cao hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp...................... 16
2.4.3. Định hướng sử dụng đất nông nghiệp ................................................. 16
Phần 3 ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .. 18
3.1. Đối tượng, địa điểm và thời gian nghiên cứu ......................................... 18
3.1.1. Đối tượng nghiên cứu ......................................................................... 18
3.1.2. Địa điểm nghiên cứu........................................................................... 18

3.1.3. Thời gian nghiên cứu .......................................................................... 18
3.2. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................... 18


3.4. Phương pháp nghiên cứu ....................................................................... 19
3.4.1. Phương pháp thu thập tài liệu,số liệu thứ cấp...................................... 19
3.4.2. Phương pháp điều tra, thu thập số liệu sơ cấp ..................................... 19
3.4.3. Phương pháp thống kê, tổng hợp, so sánh,phân tích số liệu ................ 19
3.4.4. Phương pháp chuyên gia..................................................................... 19
3.4.5.Phương pháp tính hiệu quả các loại hình sử dụng đất .......................... 19
Phần 4 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ................................. 21
4.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của xã Phúc Thuận ......................... 21
4.1.1. Điều kiện tự nhiên của xã Phúc Thuận................................................ 21
4.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội ................................................................... 22
4.1.3. Đánh giá chung về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội, môi trường của
xã Phúc Thuận.............................................................................................. 29
4.2. Hiện trạng sử dụng quỹ đất nông nghiệp ............................................... 30
4.2.1. Tình hình sử dụng đất vào các mục đích ............................................. 30
4.2.2. Hiện trạng sử dụng đất nông nghiệp của xã ........................................ 34
4.2.3. Hiện trạng các cây trồng chính năm 2016 ........................................... 36
4.3. Hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp......................................................... 37
4.3.1. Các loại hình sử dụng đất của xã ........................................................ 37
4.3.2. Đánh giá hiệu quả các loại hình sử dụng đất ....................................... 40
4.4. Đề xuất một số loại hình sử dụng đất nông lâm nghiệp theo hướng hiệu
quả và các giải pháp ..................................................................................... 58
4.4.1. Những đề xuất về sử dụng đất ............................................................ 58
4.4.2. Một số giải pháp nhằm bảo vệ và phát triển tài nguyên đất của xã ...... 59
PHẦN 5 KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ ............................................................ 64
5.1. Kết luận ................................................................................................. 64
5.2. Đề nghị .................................................................................................. 65

TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 66


1

Phần 1
MỞ ĐẦU
1.1. Đặt vấn đề
Từ buổi bình minh của lịch sử và trong suốt quá trình phát triển của
nhân loại, đất đai luôn giữ vai trò hết sức quan trọng. Đất đai là nguồn tài
nguyên vô cùng quý giá mà thiên nhiên đã ban tặng cho con người. Không có
đất thì không có bất cứ một ngành sản xuất nào, không có một quá trình lao
động nào diễn ra và cũng không có sự tồn tại của xã hội loài người. Đất đai là
nền tảng của mọi quá trình hoạt động của con người, nó không chỉ là đối
tượng lao động mà còn là tư liệu sản xuất không thể thay thế được. Đất là cơ
sở của sản xuất nông nghiệp, là yếu tố đầu vào có tác động mạnh mẽ đến hiệu
quả sản xuất nông nghiệp, tạo ra lương thực, thực phẩm nuôi sống con người.
Việc sử dụng đất một cách có hiệu quả và bền vững đang trở thành vấn đề cấp
thiết với mỗi quốc gia, nhằm duy trì sức sản xuất của đất đai cho hiện tại và
cho tương lai.
Xã Phúc Thuận nằm phía Tây bắc thị xã Phổ Yên , tỉnh Thái Nguyên
,trải dọc theo đường Tỉnh lộ 261, cách thị xã Phổ Yên khoảng 13km và cách
Thành phố Thái Nguyên 25km . Là một xã thuần nông , sản xuất nông nghiệp
còn gặp khó khăn , cơ sở hạ tầng còn hạn chế, tài nguyên đất đai và nhân lực
chưa được khai thác đúng mức. Trên địa bàn xã diện tích đất nông nghiệp chủ
yếu là trồng cây chè và canh tác lúa màu.Trong những năm gần đây, quá trình
công nghiệp hoá diễn ra nhanh dẫn đến quỹ đất nông nghiệp và đặc biệt là đất
canh tác bị giảm nhiều . Lực lượng sản xuất nông nghiệp có xu hướng giảm
do sự thu hút lao động từ Khu công nghiệp Yên Bình trên địa bàn Thị xã Phổ
Yên và Huyện Phú Bình. Trong khi đó, dân số gia tăng dẫn đến nhu cầu về

lương thực, thực phẩm tăng nhanh tạo ra sức ép đối với đất canh tác. Đảng và
Chính phủ đã có nhiều chủ trương, chính sách như: Giao đất nông nghiệp sử


2

dụng ổn định lâu dài cho các hộ gia đình; chương trình chuyển dịch cơ cấu
cây trồng, vật nuôi ; đặc biệt là “Chương trình mục tiêu Quốc gia về xây
dựng nông thôn mới giai đoạn 2010-2020”. Trong bối cảnh đó, việc nghiên
cứu đánh giá hiệu quả kinh tế sử dụng đất canh tác nhằm đề xuất các giải
pháp nâng cao sức sản xuất của đất trên địa bàn xã Phúc Thuận là rất cần thiết
để hòa chung với nhịp độ phát triển chung của Thị xã Phổ Yên,đưa mức sống
người dân được nâng cao và có đóng góp lớn hơn vào kinh tế toàn Thị xã.
Xã Phúc Thuận là một xã đang phát triển thuộc Thị xã Phổ Yên, tỉnh
Thái Nguyên. Trong những năm qua, việc thực hiện quyền và nghĩa vụ của
nhà nước đại diện quyền chủ sở hữu chủ sử dụng đất trong quản lý và sử dụng
đất đai đã đạt được nhiều thành tích đáng kể song vẫn gặp nhiều khó khăn
nhất định trong quá trình thực hiện luật đất đai. Do đó, để thấy được những
mặt khó khăn, tồn tại và yếu kém trong công tác quản lý nhà nước về đất đai
nói chung và trong việc đảm bảo quyền lợi cũng như nghĩa vụ của nhà nước
và chủ sử dụng trong quá trình quản lý và sử dụng đất, ta cần đánh giá một
cách khách quan những kết quả đã đạt được, từ đó rút ra những bài học kinh
nghiệm nhằm quản lý và sử dụng đất đai một cách hiệu quả.
Với mục đích đó, được sự phân công của Khoa Quản Lý Tài Nguyên
thuộc Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên,cùng với sự hướng dẫn của
Tiến sĩ Nguyễn Đức Thạnh, tôi xin thực hiện đề tài : “Đánh giá hiệu quả sử
dụng đất nông nghiệp xã Phúc Thuận-Thị xã Phổ Yên-Tỉnh Thái Nguyên”.
1.2. Mục đích của đề tài
- Đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp trên địa bàn xã và đề xuất
hướng sử dụng đất có hiệu quả cao, phù hợp với điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội của xã Phúc Thuận – Thị xã Phổ Yên – tỉnh Thái Nguyên.

3

1.3. Yêu cầu của đề tài
- Đánh giá các yếu tố về điểu kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội ảnh hưởng
đến sản xuất nông nghiệp.
- Đánh giá hiệu quả của các loại hình sử dụng đất.
- Lựa chọn được loại hình sử dụng đất có hiệu quả cao.
- Đưa ra giải pháp để nâng cao hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp.
1.4. Ý nghĩa của đề tài
- Ý nghĩa khoa học
+ Củng cố kiến thức cơ sở cũng như kiến thức chuyên ngành, vận dụng
kiến thức đã học vào thực tiễn.
+ Nâng cao khả năng tiếp cận, điều tra, thu thập và xử lý thông tin của
sinh viên trong quá trình làm đề tài.
- Ý nghĩa thực tiễn
Trên cơ sở đánh giá hiệu quả sử dụng đất từ đó đề xuất được những giải
pháp sử dụng đất đạt hiệu quả cao và bền vững, phù hợp với điều kiện kinh
tế-xã hội của địa phương.


Khóa luận đầy đủ ở file: Khóa luận full