Ứng dụng GIS trong đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp và định hướng sử dụng đất nông nghiệp trên địa bàn xã Đồng Bẩm, thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên. (Khóa luận tốt nghiệp)

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
-------------

------------

ĐỊCH THỊ QUỲNH
Tên đề tài:
ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG ĐẤT NÔNG NGHIỆP VÀ ĐỀ XUẤT
ĐỊNH HƯỚNG SỬ DỤNG ĐẤT NÔNG NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN XÃ
ĐỒNG BẨM, THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN, TỈNH THÁI NGUYÊN

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

Hệ đào tạo

: Chính quy

Chuyên ngành

: Địa chính môi trường

Khoa

: Quản lý tài nguyên

Khóa học

: 2013 – 2017

Thái Nguyên – 2017

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
-------------

------------

ĐỊCH THỊ QUỲNH
Tên đề tài:
ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG ĐẤT NÔNG NGHIỆP VÀ ĐỀ XUẤT
ĐỊNH HƯỚNG SỬ DỤNG ĐẤT NÔNG NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN XÃ
ĐỒNG BẨM, THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN, TỈNH THÁI NGUYÊN

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Hệ đào tạo

: Chính quy

Chuyên ngành

: Địa chính môi trường

Lớp

: 45ĐCMT-NO2

Khoa

: Quản lý tài nguyên

Khóa học

: 2013 – 2017

Giảng viên hướng dẫn : Th.S Nguyễn Văn Hiểu

Thái Nguyên – 2017


i

LỜI CẢM ƠN
Được sự giới thiệu của Ban giám hiệu nhà trường, Ban chủ nhiệm khoa
Quản Lý Tài Nguyên, em đã về thực tập tại xã Đồng Bẩm, Thành Phố Thái
Nguyên, Tỉnh Thái Nguyên. Đến nay em đã hoàn thành quá trình thực tập tốt
nghiệp và khoá luận tốt nghiệp của mình.
Lời đầu tiên em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới:
Ban giám hiệu trường Đại học Nông lâm Thái Nguyên
Ban chủ nhiệm khoa và tập thể thầy cô giáo trong khoa Quản Lý Tài
Nguyên đã tận tình giảng dạy và giúp đỡ em trong suốt quá trình học tập.
Ban lãnh đạo và toàn thể các cán bộ công nhân viên cùng nhân dân của xã
Đồng Bẩm, Thành Phố Thái Nguyên, Tỉnh Thái Nguyên đã tiếp nhận và tạo
điều kiện giúp đỡ em trong thời gian thực tập tại cơ sở.
Đặc biệt em xin chân thành cảm ơn sự quan tâm, chỉ đạo tận tình của
thầy giáo hướng dẫn: Th.S Nguyễn Văn Hiểu đã giúp đỡ em trong quá trình
thực hiện đề tài và hoàn thành khoá luận tốt nghiệp.
Mặc dù đã cố gắng nhưng do thời gian thực tập ngắn, trình độ chuyên
môn còn hạn chế, bản thân còn thiếu kinh nghiệm nên khóa luận không thể
tránh được những sai sót. Em rất mong nhận được sự đóng góp quý báu của

thầy cô bạn bè để khóa luận được hoàn thiện hơn.
Em xin chân thành cảm ơn!
Thái Nguyên, ngày

tháng

Sinh viên

Địch Thị Quỳnh

năm 2017


ii

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 3. 1. Cấu trúc dữ liệu không gian của bản đồ ....................................... 26
Bảng 3. 2. Cấu trúc dữ liệu thuộc tính cho bản đồ ........................................ 27
Bảng 4. 1. Hiện trạng dân số các xóm trong xã năm 2016 ............................ 35
Bảng 4. 2. Hiện trạng lao động xã Đồng Bẩm .............................................. 35
Bảng 4. 3. Hiện trạng sử dụng đất năm 2016 của xã Đồng Bẩm ................... 38
Bảng 4. 4. So sánh đất nông nghiệp giai đoạn 2011 - 2016 ........................... 40
Bảng 4. 5. Tổng hợp số lượng phiếu tương ứng với mỗi loại hình sử
dụng đất ....................................................................................................... 42
Bảng 4. 6. Các loại hình sử dụng đất chính của xã Đồng Bẩm năm 2016 ..... 42
Bảng 4. 7. Năng suất trung bình, giá sản phẩm trên thị trường ..................... 43
Bảng 4. 8. Hiệu quả kinh tế các loại hình sử dụng đất chủ yếu xã Đồng Bẩm
(Tính cho 1ha trong năm 2015) .................................................................... 44
Bảng 4. 9. Bảng Phân cấp chỉ tiêu hiệu quả kinh tế cho 7 LUT nghiên cứu .. 48
Bảng 4. 10. Tình hình lào động và thu nhập trong nông nghiệp qua các năm

xâ Đồng Bẩm ............................................................................................... 51
Bảng 4. 11. Hiệu quả xã hội của các LUT .................................................... 52
Bảng 4. 12. Bảng phân cấp chỉ tiêu môi trường cho các LUT nghiên cứu .... 55


iii

DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 4. 1. Bản đồ xã Đồng Bẩm, thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên
..................................................................................................................... 30
Hình 4. 2. Cơ cấu hiện trạng nhóm đất của xã Đồng Bẩm năm 2016 ............ 39
Hình 4. 3. So sánh diện tích đất nông nghiệp năm 2011 và năm 2016 .......... 41
Hình 4. 4. Giá trị sản xuất (GO) của 7 LUT chính trên địa bàn nghiên cứu .. 44
Hình 4. 5. Chi phí trung gian sản xuất của 7 LUT nghiên cứu chính ............ 45
Hình 4. 6. Tỷ suất thu nhập hỗn hợp theo chi phí trung gian (MI/IC) ........... 46
Hình 4. 7. Giá trị ngày công lao động trên một ngày của 7 LUT .................. 47
Hình 4. 8. Bản đồ hiên trạng SDĐ xã Đồng Bẩm năm 2016 ......................... 57
Hình 4. 9. Bản đồ hiên trạng các LUT xã Đồng Bẩm năm 2016 ................... 58
Hình 4. 10. Bản đồ giá trị sản xuất xã Đồng Bẩm năm 2016 ........................ 59
Hình 4. 11. Bản đồ Chi phí trung gian xã Đồng Bẩm năm 2016 ................... 60
Hình 4. 12. Bản đồ Hiệu Quả Kinh tế đất nông nghiệp xã Đồng Bẩm năm
2016 ............................................................................................................. 61
Hình 4. 13. Bản đồ hiệu quả xã hội trong đất nông nghiệp xã Đồng Bẩm năm
2016 ............................................................................................................. 62
Hình 4. 14. Bản đồ hiệu quả môi trường trong đất nông nghiệp xã Đồng Bẩm
năm 2016...................................................................................................... 63
Hình 4. 15. Bản đồ đánh giá hiệu quả sử dụng đất ........................................ 64


iv

DANH MỤC VIẾT TẮT
Ký hiệu
BVTV
FAO
GIS

Nguyên nghĩa
: Bảo vệ thực vật
: Food and Agriculture Organization (Tổ chức lương
thực và nông nghiệp)
: Geographic Information System (Hệ thống thông tin
địa lý)

H

: Hight (Cao)

HQKT

: Hiệu quả kinh tế

HQMT

: Hiệu quả môi trường

HQXH

: Hiệu quả xã hội

L

: Low (Thấp)

LM

: Lúa mùa

LUT

: Land Use Type (Loại hình sử dụng đất)

LX

: Lúa xuân

M

: Medium (Trung bình)

NĐ - CP

: Nghị định - Chính phủ

QĐ - BTNMT

: Quyết định - Bộ tài nguyên môi trường

SDĐ

: Sử dụng đất

TT - BTNMT

: Thông tư - Bộ tài nguyên môi trường

UBND

: Ủy ban nhân dân

GO

: Giá trị sản xuất

IC

: Chi phí trung gian

MI

: Thu nhập hỗn hợp

GTNC

: Giá trị ngày công lao động


v

MỤC LỤC

PHẦN 1: MỞ ĐẦU ........................................................................................ 1
1.1 Đặt vấn đề ................................................................................................ 1
1.2 Mục đích của đề tài .................................................................................. 2
1.2.1. Mục tiêu tổng quát ................................................................................ 2
1.2.2. Mục tiêu cụ thể ..................................................................................... 2
1.3 Yêu cầu .................................................................................................... 3
1.4 Ý nghĩa..................................................................................................... 3
PHẦN 2: TỔNG QUAN TÀI LIỆU ............................................................... 4
2.1. Cơ sở pháp lý .......................................................................................... 4
2.2. Cơ sở khoa học ........................................................................................ 4
2.2.1. Nội dung liên quan đến đánh giá đất ..................................................... 4
2.2.2. Hệ thống thông tin địa lý (GIS) .......................................................... 13
2.3. Cơ sở thực tiễn ...................................................................................... 17
2.3.1. Các nghiên cứu ở Việt Nam................................................................ 17
2.3.2. Các nghiên cứu trên Thế Giới ............................................................. 20
PHẦN 3: ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP
NGHIÊN CỨU ............................................................................................. 22
3.1 Đối tượng nghiên cứu ............................................................................. 22
3.2 Phạm vi nghiên cứu ................................................................................ 22
3.2.1 Phạm vi không gian ............................................................................. 22
3.3.1. Đánh giá điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội có liên quan đến sử dụng đất
nông nghiệp trên địa bàn xã Đồng Bẩm, Thành phố thái nguyên, tỉnh Thái
Nguyên ......................................................................................................... 22
3.3.2. Đánh giá hiện trạng sử dụng đất ......................................................... 22


vi

3.3.3. Đánh giá hiệu quả kinh tế xã hội và môi trường của các loại hình sử
dụng đất sản xuất nông nghiệp ..................................................................... 22

3.3.4. Định hướng sử dụng đất nông nghiệp trên địa bàn xã ......................... 22
3.4 Phương pháp nghiên cứu ........................................................................ 22
3.4.1. Phương pháp thu thập số liệu thứ cấp ................................................. 22
3.4.2. Phương pháp đánh giá hiệu quả các loại hình sử dụng đất .................. 22
3.4.3. Phương pháp ứng dụng GIS trong đánh giá hiệu quả đất nông nghiệp 23
PHẦN 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ........................................................... 30
4.1. Điều kiện tự nhiên – kinh tế - xã hội ...................................................... 30
4.1.1. Điều kiện tự nhiên .............................................................................. 30
4.1.2. Thực trạng phát triển kinh tế - xã hội .................................................. 34
4.1.3. Thuận lợi, khó khăn của điều kiện tự nhiên kinh tế xã hội .................. 37
4.2. Hiện trạng sử dụng đất tại xã Đồng Bẩm ............................................... 38
4.2.1 Hiện trạng sử dụng đất vào các mục đích............................................. 38
4.2.2 Hiện trạng sử dụng đất nông nghiệp .................................................... 40
4.2.3 Các loại hình sử dụng đất nông nghiệp ................................................ 41
4.3 Đánh giá hiệu quả sử dụng đất trên địa bàn xã Đồng Bẩm ...................... 43
4.3.1 Hiệu quả kinh tế .................................................................................. 43
4.3.2 Hiệu quả xã hội ................................................................................... 48
4.3.3. Hiệu quả môi trường ........................................................................... 53
4.4. Ứng dụng GIS trong đánh giá hiệu quả và định hướng sử dụng đất ....... 56
4.4.1 Đánh giá hiệu quả sử dụng đất ............................................................. 56
4.4.2. Định hướng sử dụng đất trên địa bàn .................................................. 65
4.5. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng ......................................... 67
4.5.1. Giải pháp về chính sách ...................................................................... 67
4.5.2. Giải pháp về khoa học kĩ thuật và thị trường ...................................... 67
PHẦN 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ...................................................... 69


vii

5.1. Kết luận ................................................................................................. 69

5.2. Kiến nghị ............................................................................................... 70
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 72


1

PHẦN 1
MỞ ĐẦU
1.1 Đặt vấn đề
Đất đai là nguồn tài nguyên vô cùng quý giá mà thiên nhiên đã ban tặng
cho con người. Đất đai là nền tảng định cư và tổ chức các hoạt động kinh tế
xã hội nó không chỉ là đối tượng lao động mà nó còn là tư liệu sản xuất không
thể thay thế được, vai trò của đất đai đối với con người và hoạt động sống trên
đất là vô cùng quan trọng nhưng lại giới hạn về diện tích và cố định về vị trí.
Việc sử dụng đất liên quan chặt chẽ tới mọi hoạt động của từng ngành từng
lĩnh vực, quyết định đến hiệu quả sản xuất và sự sống còn của người dân cũng
như vận mệnh của cả quốc gia
Việc sử dụng đất hiệu quả và bền vững là vô cùng quan trọng và trở
thành vấn đề cấp thiết của mỗi quốc gia, nhằm duy trì sức sản xuất của đất đai
cho hiện tại và cho tương lai. Xã hội phát triển dân số tăng nhanh kéo theo
những đòi hỏi ngày càng tăng về lương thực thực phẩm, chỗ ở cũng như các
nhu cầu về văn hóa xã hội. Con người đã tìm mọi cách để khai thác đất đai
nhằm thỏa mãn những nhu cầu ngày càng tăng đó. Như vậy đất đai có hạn về
diện tích và có nguy cơ bị suy thoái dưới tác động của thiên nhiên và sự thiếu
ý thức của con người trong quá trình sử dụng. Đó là còn chưa kể đến sự suy
giảm về diện tích đất do quá trình đô thị hóa đang diễn ra mạnh mẽ trong đó
khả năng khai hoang đất mới là rất hạn chế
Do vậy việc đánh giá hiệu quả để sử dụng đất hợp lý theo quan điểm
sinh thái và phát triển bền vững đang trở thành vấn đề mang tính chất toàn
cầu và được các nhà khoa học trên thế giới qua tâm. Đối với một nước có nền

kinh tế nông nghiệp chủ yếu như việt nam việc nghiên cứu, đánh giá hiệu quả
sử dụng đất càng trở nên cần thiết hơn bao giờ hết


Khóa luận đầy đủ ở file: khóa luận full