Kinh nghiệm làm đồ dùng, đồ chơi mầm non mở cho trẻ mầm non từ nguyên vật liệu thiên nhiên

Sáng kiến kinh nghiệm làm đồ dùng đồ chơi
cho trẻ mầm non
Sáng kiến kinh nghiệm làm đồ dùng đồ chơi cho trẻ mầm non: Trẻ em rất
yêu thích đồ chơi mầm non, ngoài việc giải trí, đồ chơi mầm non có tác dụng
giáo dục cao, nhất là trong những năm đầu đời của con người. Mỗi món đồ chơi
mầm non, ít nhất cũng cung cấp một cơ hội để trẻ tìm hiểu, khám phá. Các món
đồ chơi mầm non tốt sẽ tham gia vào quá trình nhận thức, tác động tích cực tới
các giác quan của trẻ, khuyến khích phát huy trí tưởng tưởng và cho trẻ cơ hội
học tập kỹ năng tương tác với người khác và nhiều kỹ năng khác. Trẻ em bất cứ
ở đâu, bất cứ dân tộc nào, cũng mong muốn có đồ chơi mầm non để chơi.
Đồ dùng đồ chơi mầm non tự tạo giúp phát triển nhận thức của trẻ, với đồ
chơi mầm non, trẻ được vui chơi và học tập cùng một lúc. Học thông qua đồ
chơi sáng tạo của giáo viên mầm non và trò chơi giúp trẻ hình thành thái độ
tích cực với việc học tập. Giáo viên sử dụng nó để dạy các kiến thức về môi
trường xung quanh, văn học, các biểu tượng toán học, tạo hình…, cung cấp và
rèn luyện những kỹ năng xã hội cần thiết cho trẻ và cho sự trưởng thành sau này
của chúng. Nó có ý nghĩa như đồ dùng để dạy và học. Đồ chơi của trẻ và đồ
dùng dạy học của cô giáo tuy hai tên gọi nhưng chung một ý nghĩa. Sử dụng đồ
chơi mầm non để dạy học là phù hợp với đặc điểm tâm lý và nhận thức của trẻ
em, giúp cho giáo viên có cơ sở thực hiện tốt chương trình giáo dục mầm non.
Lớp học mầm non không thể không có đồ chơi mầm non cũng như giáo viên
mầm non không thể không có đồ dùng dạy học. Do đó, bằng mọi hình thức, nhà
trường và các cô giáo cần cung cấp cho trẻ đồ chơi mầm non càng nhiều càng
tốt.
>>> Thiết bị bộ liên hoàn trẻ em ngoài trời


Làm đồ chơi mầm non cho trẻ mầm non còn góp phần giao lưu tình cảm giữa
cô và trẻ. Nó thể hiện tình cảm của giáo viên với trẻ, với nghề. Nếu không yêu
trẻ cô giáo khó lòng có thể tự nguyện dành thời gian để làm một món đồ chơi
mầm non nào đấy cho chúng. Trẻ em cũng dể dàng nhận thấy điều đó, trẻ rất

vui sướng đón nhận khi được món đồ chơi mầm non do bàn tay cô giáo làm ra.
Với trẻ chúng chưa có những khái niệm đánh giá khắt khe về tính thẩm mỹ, tính
bền vững. Quan trọng với trẻ là niềm vui và sự hào hứng với món đồ chơi mầm
non đó. Vì vậy, các cô giáo cũng không nên quá lo lắng về các tính năng, chất
lượng hoàn thiện của những món đồ dùng đồ chơi tự tạo mầm non, không nên
làm các món đồ dùng đồ chơi mầm non tự tạo quá cầu kỳ đến nỗi trẻ không
được chơi vì cô sợ chúng làm hỏng. Làm một món đồ dùng đồ chơi mầm non tự
tạo tốn ít thời gian tuy trông không được cầu kỳ đẹp mắt mà trẻ được chơi thì sẽ
có giá trị hơn một thứ đồ chơi mầm non làm công phu tốn kém mà chỉ để ngắm.


Đồ chơi cô làm ra nếu tạo cho trẻ hứng thú chơi và học, cho trẻ thêm những
niềm vui khi tới trường đã là một món đồ chơi mầm non hữu ích.
Trẻ chơi đội mũ bảo hiểm, lái xe máy − đồ chơi mầm non tự làm cùng cô (Điểm
trường Co Pục – Hua Thanh – Điện Biên)
Như vậy chúng ta có thể nói lớp học mầm non không thể không có đồ chơi mầm
non cũng như giáo viên mầm non không thể không có đồ dùng dạy học. Do đó,
bằng mọi hình thức, nhà trường và các cô giáo cần cung cấp cho trẻ đồ chơi
mầm non càng nhiều càng tốt. Đồ chơi có vai trò quan trọng như vậy nhưng
không phải tất cả trẻ em đều có đồ chơi mầm non. Những hình ảnh trẻ em thiếu
thốn đồ chơi mầm non thấy rất rõ ở những lớp điểm lẻ trong trường. Việc giáo
viên mầm non tự làm đồ chơi mầm non mục đích trước hết để cung cấp thêm đồ
chơi mầm non cho lớp, bù đắp sự thiếu thốn và giảm chi phí mua sắm. Trẻ rất
hứng thú với tất cả các loại đồ chơi mầm non và nhất là những đồ chơi mầm non
tự làm đơn giản đều có chức năng giúp trẻ tiếp cận với thế giới xung quanh, giúp
trẻ giải trí và học tập.Với việc làm đồ dùng đồ chơi mầm non từ những nguyên
vật liệu thiên nhiên, hay phế thải tạo nhiều đồ chơi mầm non cho trẻ, góp phần
bảo vệ môi trường và đáp ứng nhu cầu chơi của trẻ, đặc biệt là ở trường mầm
non nằm ở vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn.

Xin chia sẻ cùng các đồng nghiệp một số
kinh nghiệm làm đồ dùng, đồ chơi mầm
non mở cho trẻ mầm non từ nguyên vật
liệu thiên nhiên.
1. Lựa chọn và chuẩn bị
1.1 Lựa chọn đồ chơi mầm non cần làm
Để lên kế hoạch làm đồ chơi mầm non, đồ dùng dạy học, giáo viên cần căn cứ
theo Chương trình giáo dục mầm non mới của Bộ Giáo dục và Đào tạo như
thông tư 02/2010/TT-BGDĐT ngày 11 tháng 02 năm 2010 Ban hành danh mục
đồ dùng, đồ chơi mầm non, thiết bị dạy học tối thiểu đối chiếu với danh mục trên
với thực tế hiện trạng cơ sở vật chất và độ tuổi của lớp học, lựa chọn nội dung,
chủ đề tổ chức hoạt động giáo dục cho phù hợp từ đó lập kế hoạch sưu tầm, tận
dụng những nguồn vật liệu sẵn có, phong phú của địa phương để phát huy khả
năng sáng tạo của giáo viên trong việc làm đồ chơi mầm non, đồ dùng dạy học
cho phù hợp với nội dung đã lựa chọn. Đồ chơi phải có cấu trúc đơn giản, màu
sắc đẹp để cuốn hút trẻ, thể hiện tính hồn nhiên, ngộ nghĩnh và có nét hài hước
phù hợp với tâm sinh lý độ tuổi trẻ.
Khi thực hiện làm đồ chơi mầm non cần lưu ý như: Lựa chọn nguyên vật liệu an
toàn, lường trước để loại trừ mọi rủi ro mà trẻ sẽ gặp phải khi chơi, hạn chế
những đồ chơi mầm non mang tính trưng bày, trang trí có độ bền không cao.
1.2 Chuẩn bị nguyên vật liệu
Vật liệu làm đồ chơi mầm non cho trẻ vô cùng phong phú và đa dạng, bên cạnh
những gì nhà trường đã trang bị, ngay từ đầu năm học các lớp nên huy động
các phụ huynh học sinh cùng nhau đóng góp cho “Quỹ vật liệu” của lớp. Nguồn


vật liệu được lấy từ thiên nhiên và các vật liệu tái chế tìm thấy trong gia đình,
ngoài cửa hàng, trên đường làng…
Nguyên vật liệu để làm đồ chơi mầm non có thể sưu tầm dễ dàng như: Từ động
vật ( vỏ sò, vỏ ốc, vỏ hến, lông chim…), từ thực vật (gỗ, thân tre, cành cây, rơm

rạ, lá cây, quả khô, hột hạt…), từ nguồn vô cơ như (đá, sỏi, đất sét, cát,..)
Khi sử dụng các nguyên vật liệu tái chế cần chú ý lựa chọn vật liệu sạch sẽ và
an toàn, hộp, vỏ nhựa…phải được rửa sạch, phơi khô.
Không dùng các nguyên vật liệu sắc nhọn dễ vỡ có thể gây thương tích cho trẻ.
1.3 Chuẩn bị dụng cụ
Mỗi giáo viên trước khi làm đồ chơi mầm non cần có một bộ đồ dùng để làm
như: Kéo, dao, dập gim, dập lỗ, ghim và kẹp, hồ và keo dán, bút lông và màu vẽ,
băng keo các loại, …
a) Cách tiến hành: Cần nghiên cứu và lựa chọn đối tượng: Là các đối tượng cụ
thể, đơn lẻ, hoặc nhóm đối tượng như là đồ dùng sinh hoạt, con vật, phương tiện
giao thông…
Ví dụ: Con voi, Máy bay, ô tô, cái bát, chiếc bàn là, bộ ấm chén…
– Đề tài là đối tượng đi theo chủ đề có tính phối hợp
Ví dụ như: Nhân vật ba cô gái trong câu truyện “Ba cô gái”
b)Vẽ mẫu và tạo hình các bộ phận: Sau khi đã lựa chọn vật liệu, cần tiến hành
vẽ hình và nghiên cứu các chi tiết cấu trúc đồ chơi mầm non sao cho phù hợp,
khoa học và phải đảm bảo yếu tố thẩm mỹ: Vẽ phác hình tổng quát, sau đó vẽ
chi tiết các bộ phận, tiếp đến là điểm màu và can hình và thực hiện.
c)Thực hiện và lắp ráp: Tạo hình các bộ phận chính, tạo hình các chi tiết nhỏ, tô
màu và sau đó rắp ráp đến từng bộ phận chính với các chi tiết nhỏ riêng lẻ.
Ví dụ: Làm con Thỏ


Cắt và tranh trí tai con thỏ


Làm thân và đầu con Thỏ


d) Trang trí

Trang trí thêm các chi tiết, màu sắc cho đối tượng thêm sinh động hoặc có thể
trang trí thêm môi trường không gian (nếu có )
2. Làm và sử dụng đồ dùng có hiệu quả
Muốn sử dụng đồ dùng đồ chơi mầm non tự tạo có hiệu quả thì phải tính toán
ngay từ khâu chuẩn bị làm đồ dùng đồ chơi mầm non đó để tránh lãng phí thời
gian, công sức và tiền bạc. Giáo viên làm những đồ dùng, đồ chơi mầm non mà
thật sự trong lớp không có hoặc không thể thay thế được. Khi bắt tay vào làm đồ
dùng, giáo viên chú ý đến tính sư phạm, tính mỹ thuật, tính kinh tế, tính sáng tạo
của
đồ
dùng.
Những đồ dùng giáo viên làm đang được sử dụng trong lớp đa số từ các nguyên


vật liệu gần gũi nhất, dễ tìm thấy nhất ở bất cứ nơi đâu. Ví dụ như rơm, lá cây,
chai nước ngọt, hộp sữa, đĩa CD, ống hút…Với những nguyên vật liệu đó, cô và
trẻ có thể thao tác, làm nên những con vật hay chơi rất nhiều hoạt động khác
nhau như xếp hàng rào, chơi bán hàng…

Yêu cầu sư phạm đối với đồ dùng dạy học
đồ chơi tự tạo
Giáo viên chú trọng cho trẻ chơi các trò chơi dân gian, truyền thống từ những đồ
chơi mầm non đồ chơi mầm non sẵn có trong thiên nhiên hoặc làm các đồ chơi
mầm non truyền thống như chơi đá hòn lè, làm kèn, làm con trâu bằng lá mít, lá
đa…Các hoạt động này không mất nhiều thời gian, công sức mà trẻ cũng hứng
thú tham gia thực hiện cùng cô. Sau đó, từ những nguyên vật liệu nguyên sơ, dễ
tìm đó, cô tạo ra những đồ chơi mầm non khác nhau, làm những đồ chơi mầm
non đơn giản, trẻ có thể thực hiện cùng với cô trong hoạt động vui chơi, tạo hình
ngoài tiết học như: Tranh sáng tạo, lọ hoa, các hình hình học…Với những đồ
dùng này giáo viên chỉ cần chuẩn bị các hộp sữa, thìa sữa chua, đĩa CD, lon bia,

nhánh cây khô…giáo viên cắt bỏ những phần khó của đồ chơi mầm non, sau đó
hướng dẫn trẻ sắp xếp và dán ngay ngắn các phần lại với nhau để tạo thành một
đồ chơi mầm non, và với những đồ chơi mầm non này, trẻ chơi được rất lâu, sử
dụng được tất cả các chủ đề trong hoạt động làm quen chữ viết, môi trường
xung quanh, làm quen với toán…Ngoài những đồ chơi mầm non đó, giáo viên
làm những đồ chơi mầm non có tính chất sử dụng và độ khó cao hơn, chú
trọng đến khẳ năng sử dụng đồ dùng như ô cửa bí mật, ngôi nhà đa năng, vòng
quay đa năng…
Ví dụ như với bộ đồ dùng “Vòng quay đa năng”


Lấy ý tưởng từ các chương trình “Chiếc nón kỳ diệu” trên truyền hình, vòng
quay có cấu tạo gồm đế và bảng quay, điều đặc biệt ở đây là các hình ảnh, các
con số, chữ cái có thể thêm vào, bớt ra. Với đế và khung làm bắng gỗ, phoóc đổ
xi măng nên rất bền, có thể tháo lắp để tạo thành các đồ dùng riêng biệt và với
mỗi phần riêng của bộ vòng quay khi kết hợp với các đồ dùng khác sẽ tạo thành
bộ đồ dùng mới theo từng ý tưởng của cô và trẻ. Với bộ vòng quay này, các lớp
thường xuyên sử dụng trong các hoạt động, mỗi lần sử dụng có thể thay đổi
cách đặt vòng quay nằm hay đứng, tách riêng biệt hay kết hợp vòng quay…là đã
tạo ra công năng sử dụng mới cho đồ dùng. Bộ đồ dùng này giúp cho các giáo
viên tiết kiệm được rất nhiều thời gian cho việc chuẩn bị đồ dùng, đồng thời trẻ
rất hứng thú với bộ đồ dùng này, trẻ nghĩ ra rất nhiều cách chơi khác nhau với
đồ dùng.
3. Tuyên truyền về hiệu quả đồ dùng đến phụ huynh


Với cuộc sống bề bộn ngày nay đã làm cho không ít phụ huynh không còn có
thời gian chăm sóc con cái, không có thời gian chơi cùng với con mà thay vào đó
là mua sắm những đồ chơi mầm non ngoài trời hiện đại, được sản xuất trên
các dây truyền công nghiệp hiện đại, trên thị trường đồ chơi mầm non Trung

Quốc và nước ngoài chiếm đa số, bên cạnh có những đồ chơi mầm non mang
tính giáo dục, phát huy được trí tuệ, sự thông minh của trẻ nhưng cũng có đồ
chơi mầm non không an toàn, kích động tính hiếu chiến, bạo lực như súng,
gươm, mặt nạ dữ dằn…và nhiều đồ chơi mầm non gây sợ hãi, không có tính
chân, thiên, mỹ đã gây tác hại không nhỏ đến tâm lý trẻ.
Việc tuyên truyền đến phụ huynh về ý nghĩa của việc làm đồ dùng đồ chơi mầm
non từ nguyên vật liêu thiên nhiên (nguyên vật liệu mở) gắn với trò chơi dân
gian, gần giũ, sử dụng các nguyên vật liệu sẵn có, rẻ tiền. Đồ chơi, trò chơi
truyền thống chính là một phần của văn hóa dân tộc, từ việc giáo dục cho trẻ
hiểu biết về bản sắc văn hóa dân tộc qua đồ chơi mầm non, trò chơi dân gian
được phục hồi sẽ cho trẻ có cơ hội tiếp cận với văn hóa cổ truyền của dân tộc.
Ví dụ như các trò chơi ném còn, ô ăn quan, nhảy dây, đá cầu…không cần
những đồ chơi mầm non trong lớp tốn kém mà chỉ tận dụng những nguyên vật
liệu sẵn có, và tốn ít công sức phụ huynh có thể làm được một đồ chơi mầm non
cho con trẻ.
Bên cạnh việc tuyên truyền về đồ chơi mầm non, trò chơi truyền thống, đồ chơi
mầm non tự tạo là loại đồ chơi mầm non làm bằng nguyên vật liệu đơn giản, dư
thừa mà ở bất cứ đâu cũng có. Phụ huynh có thể dễ dàng tự làm cho con và
hưỡng dẫn con cùng chơi. Đây là một quá trình sáng tạo cần thiết, tập cho trẻ
nhiều kỹ năng tự mình có thể làm và sáng tạo trong quá trình học mà chơi, chơi
mà học. Với việc trò chuyện với trẻ về các nguyên vật liệu và cách làm ra đồ
dùng đồ chơi mầm non đó, trẻ trở thành một tuyên truyền viên tích cực trong việc
tuyên truyền đến phụ huynh về các đồ dùng đồ chơi mầm non có tính chất giáo
dục phù hợp với trẻ. Từ đó, phụ huynh tích cực hơn trong việc hỗ trợ các nguyên
vật liệu phế thải, và nguồn nguyên liệu này rất phong phú, có nhiều nguyên vật
liệu là phế thải từ đặc thù nghành nghề của phụ huynh, mặt khác phụ huynh
cũng hứng thú trong việc làm các đồ dùng đồ chơi mầm non từ các vật liệu phế
thải thay cho các đồ dùng mua trôi nổi trên thị trường.
4. Quản lý đồ dùng
Với những đồ dùng, đồ chơi mầm non được cấp phát cũng như đồ dùng tự làm

của cô và trẻ hoặc của phụ huynh hỗ trợ thì Giáo viên phải cập nhật thường
xuyên, đầy đủ thiết bị dạy học vào sổ tài sản của lớp, có ghi chú rõ ràng.
Có tủ, giá, kho đựng thiết bị dạy học và nên có mô tả tóm tắt về đồ dùng, chú
thích về cách sử dụng đồ dùng. Nhiều đồ dùng dạy học đồ chơi mầm non tự làm
có độ bền vững chưa cao, do đó bên cạnh việc làm đồ dùng, giáo viên phải chú
ý đến độ bền chắc, cần bảo quản tốt, vệ sinh thường xuyên, theo dõi để sửa
chữa hoặc vứt bỏ, làm thay thế ngay các thiết bị dạy học cùng nhóm khác.


Hy vọng một số kinh nghiệm này sẽ giúp các đồng nghiệp đem lại hiệu quả khi
làm đồ dùng, đồ chơi mầm non mở cho trẻ mầm non từ nguyên vật liệu thiên
nhiên. Mong muốn nhận được những chia sẻ, trao đổi của các đồng nghiệp./.