Tuần 11. Thực hành một số phép tu từ ngữ âm

Học sinh hoạt động theo nhóm:

Bài tập 1: Nhận xét về
nhịp điệu, sự phối hợp
âm thanh (cùng với các
phép lặp cú pháp, lặp
từ ngữ) nhằm tạo ra
âm hưởng hùng hồn,
đanh thép cho lời
tuyên ngôn trong ví dụ
SGK. Chú ý: sự phối
hợp nhịp ngắn – dài,
sự thay đồi thanh
bằng – trắc cuối mỗi
nhịp, tính chất mở hay
đóng của âm tiết kết
thúc mỗi nhịp.

Bài tập 2: Phân tích
tác dụng của âm
thanh, nhịp điệu (có
sự phối hợp với
phép lặp từ ngữ và
kết cấu cú pháp)
trong việc tạo nên
sắc thái hùng hồn,
thiêng liêng của lời
kêu gọi cứu nước
trong đoạn trích
SGK (chú ý vần, sự

ngắt nhịp và đối
xứng)

Bài tập 3: Nhịp
điệu trong đoạn
văn thích hợp với
việc khẳng định,
ngợi ca sức mạnh
và ý chí kiên
cường của cây tre,
hình ảnh tượng
trưng cho con
người Việt Nam.
Hãy phân tích để
làm sáng tỏ điều
đó

Chú ý: mỗi nhóm thực hiện bài tập trong vòng 7 phút


Bài 1
- Nhòp điệu:
+ Hai vế đầu dài-dàn trải(17 âm tiết: 1 vế) Biểu hiện cuộc
đấu tranh trường kì của dân tộc
+ Vế sau:ngắn,dồn dập(7 âm tiết) khẳng đònh hùng hồn độc
âm hưởng mạnh mẽ,dứt
lập
khoát khẳng đònh độc lập
- Về phối hợp thanh:
+ Câu 1:tiếng cuối vế 1,2,3:B (do: âm mở )

+ Câu
Bài
2 2:tiếng cuối :T(lập: tính chất đóng)
Phépcâu
điệpvăn
từ ngữ:
Một
dân tộc đã gan góc(2 lần),dân tộc đó
- Vần:
có gieo
vần
phải
được(2
lần)
+ Câu
1: bà-già
+ Câu 2:súng,gươm,cuốc-thuổng
- Nhòp điệu:
tạo ngắn
âm hưởng lúc dồn
+ Vế đầu câu 1,câu 2,câu 3:nhòp
dập,lúc khoan thaithích hợp
+ Vế cuối câu 1,câu 4:nhòp dài
lời kêu gọi cứu nước
- Đối xứng:
+ Số tiếng:4/2-4/2
+ Nhòp:3/2-3/2
+ Kiểu câu:ai có …dùng-ai có…dùng
Bài 3
-Nhòp: ngắn-dài:2/9-6/2-3/2/4/4-1/4-1/4âm hưởng du dương,nhấn

mạnh vai trò của tre  con người Việt Nam

}

}



Học sinh hoạt động theo nhóm:

Bài tập 1: Phân tích tác
dụng tạo hình tượng
của việc điệp âm đầu
trong các câu thơ trong
SGK?

Bài tập 2: Trong
đoạn thơ Tiếng hát
sang xuân của Tố
Hữu SGK, vần nào
được lặp lại nhiều
nhất? Nêu tác dụng
biểu hiện sắc thái ý
nghĩa của phép điệp
vần đó?

Bài tập 3: Đoạn thơ
Tây Tiến của Quang
Dũng trong SGK gợi
được khung cảnh hiểm

trở của rừng núi … là
nhờ có sự đóng góp
của nhiều yếu tố (cả
những yếu tố không
thuộc ngữ âm). Hãy
phân tích: nhịp điệu,
sự phối hợp giữa các
thanh T – B ở 3 dòng
đầu và cách dùng toàn
thanh B ở dòng cuối,
các yếu từ ngữ,
phép lặp cú pháp, …

Chú ý: mỗi nhóm thực hiện bài tập trong vòng 7 phút


Bài 1
a. Điệp âm đầu: lửa-lựu-lập-lòe  trạng thái ẩn hiện của hoa
lựu (như những đóm lửa)
b. Điệp âm đầu:làn-lóng-lánh-loe  trạng thái của ánh trăng
chiếu trên mặt nước
Bài 2
- Điệp vần: ang (7 lần) âm hưởng rộng mở mênh mang cảm
xúc mùa đông đang tiếp diễn,còn kéo dài vậy mà có những
lời gọi mùa xuân
Bài 3
- Thanh
+ 3 câu đầu: nhiều thanh trắc sự hiểm trở,hùng tráng
+ Câu 4: toàn thanh bằng vẻ thơ mộng,thoáng đãng khi vượt qua
con đường gian lao

- Từ láy gợi hình:khúc khuỷu,heo hút
- Phép đối: ngàn thước lên cao-ngàn thước xuống
- Điệp từ: dốc, ngàn thước
- Nhân hóa: súng ngửi trời
- Điệp cú pháp: câu 1-câu 3


Bài tập củng cố

thơ sau sử dụng biện pháp tu từ ngữ âm nào: “Nhà ai Pha Luông mưa
b. Điệp
c. Điệp
d. Điệp
a.Điệp
vần
thanh
từ
âm
Câu 2: Tìm biện pháp tu từ ngữ âm trong câu thơ: “Đưa người
ta không đưa qua sông”
a. Điệp
b.Điệp
c. Điệp
d. Điệp
thanh
âm
từ
vần