Tuần 31. Phong cách ngôn ngữ chính luận (tiếp theo)

Trong Tiếng Việt có những loại
phong cách ngôn ngữ nào?


PHONG CÁCH NGÔN NGỮ SINH HOẠT

PHONG CÁCH NGÔN NGỮ KHOA HỌC
PHÂN
LOẠI
VĂN
BẢN
THEO
PCNN

PHONG CÁCH NGÔN NGỮ BÁO CHÍ

PHONG CÁCH NGÔN NGỮ NGHỆ THUẬT

PHONG CÁCH NGÔN NGỮ HÀNH CHÍNH

PHONG CÁCH NGÔN NGỮ CHÍNH LUẬN


Tiếng Việt - 102

Tiết 1:
(PPCT – tiết 102)
I- VĂN BẢN CHÍNH LUẬN VÀ
NGÔN NGỮ CHÍNH LUẬN
Tiết 2:
(PPCT – tiết 105)

II- CÁC PHƯƠNG TIỆN DIỄN ĐẠT VÀ
ĐẶC TRƯNG CỦA NGÔN NGỮ CHÍNH LUẬN


I- Văn bản chính luận và ngôn ngữ chính luận
1- Tìm hiểu một số văn bản chính luận:

* Đọc các văn bản
- Văn bản 1:
- Văn bản 2:
- Văn bản 3:
* Yêu cầu:? Hãy xác định thể loại của từng văn bản
? Mục đích viết văn bản
? Thái độ, quan điểm của người viết đối
với những vấn đề được đề cập đến.
Trả lời


VB
Thể
loại
Mục
đích
viết

Thái
độ,
quan
điểm
người

viết

Văn bản 1
"Tuyên ngôn độc
lập"

Văn bản 2
"Cao trào kháng
Nhật, cứu nước"

Văn bản 3
"Việt nam đi
tới"

Tuyên ngôn

Bình luận
thời sự

Xã luận

Trình bày về
quyền sống,
quyền mưu
cầu hạnh phúc
của con người.

Đánh giá , bình
luận tình hình:
Pháp đầu hàng

Nhật và thời cơ,
nhiệm vụ của ta.

P. tích tình
hình nước ta:
vận hội mới,
thế và lực
mới, tự tin đi
tới.

Thái độ dứt khoát.
Quan điểm chính trị rõ ràng.


KHÁI NIỆM
Là loại văn bản trực tiếp bày tỏ
tư tưởng, lập trường, thái độ… đối
với những vấn đề thiết thực, nóng
bỏng của đời sống (chính trị, xã
hội…) với một quan điểm chính trị
nhất định.


"Thưa quý vị,
Đã phải trải qua những cuộc chiến tranh
ngoại xâm tàn bạo và đói nghèo cùng
cực nên khát vọng hòa bình và thịnh
vượng của Việt Nam chúng tôi càng
cháy bỏng. Chúng tôi luôn nỗ lực tham
gia kiến tạo hòa bình, xóa đói giảm

nghèo, bảo vệ hành tinh của chúng ta.
Việt Nam đã  sẵn sàng tham gia các hoạt
động gìn giữ hòa bình của LHQ. Chúng
tôi sẵn lòng đóng góp nguồn lực, dù còn
nhỏ bé, như sự tri ân đối với bạn bè
quốc tế đã giúp chúng tôi giành và giữ
độc lập, thống nhất đất nước, thoát khỏi
đói nghèo. Việt Nam đã và sẽ mãi mãi là
một đối tác tin cậy, một thành viên có
trách nhiệm của cộng đồng quốc tế."...
(trích)

Bài phát biểu của Thủ
tướng Nguyễn Tấn Dũng
trước Phiên thảo luận cấp
cao của Đại Hội đồng LHQ
khoá 68


Nội dung: Việt Nam đã  sẵn sàng tham gia
các hoạt động gìn giữ hòa bình của LHQ.
Cách lập luận:
- Dẫn nhập giới thiệu vấn đề: khát vọng hòa
bình và thịnh vượng của Việt Nam chúng tôi
càng cháy bỏng

- Lập luận khẳng định vấn đề:
Chúng tôi luôn nỗ lực ……chúng ta
Chúng tôi sẵn lòng đóng góp nguồn lực
Việt Nam đã và sẽ mãi mãi là một đối tác tin

cậy


* Ghi nhớ (SGK tr 99)

3. Luyện tập
Hội ý 5 phút:
- Nhóm 1,3 (tổ) BT 1; Nhóm 2,4 làm BT 2
- Cách thức:
+ Đại diện nhóm lên trình bày trên bảng
+ Nhóm khác nhận xét: nội dung và cách trình bày


3/ Luyện tập:
* Bài tập 1: Phân biệt khái niệm nghị luận
và chính luận (tổ 1,3)
* Bài tập 2: Vì sao có thể khẳng định đoạn văn
sau đây thuộc phong cách chính luận? ( tổ 2,4)
Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là
một truyền thống quý báu của ta. Từ xưa đến nay,
mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng, thì tinh thần ấy lại sôi
nổi, nó kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ,
to lớn, nó lướt qua mọi sự nguy hiểm, khó khăn, nó
nhấn chìm tất cả lũ bán nước và lũ cướp nước.
(Hồ Chí Minh, Tinh Thần yêu nước của nhân dân ta)


Bài tập 2
Dân ta có một lòng nồng nàn
yêu nước. Đó là một truyền

thống quý báu của ta. Từ
xưa đến nay, mỗi khi Tổ
quốc bị xâm lăng, thì tinh
thần ấy lại sôi nổi, nó kết
thành một làn sóng vô cùng
mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua
mọi sự nguy hiểm, khó khăn,
nó nhấn chìm tất cả lũ bán
nước và lũ cướp nước.
(Hồ Chí Minh, Tinh Thần yêu nước
của nhân dân ta)

Chú ý:
- Về từ ngữ?
Tổ 2
- Về câu văn?
- Về biện pháp tu từ?
- Về cách lập luận?
- Quan điểm chính trị
của Bác ?

Tổ
4


Nghị

luận

Chính

luận

- Là một phương pháp tư duy để
trình bài những ý kiến, lí lẽ, lập
luận về một vấn đề nào đó (diễn
giảng, bàn bạc, lập luận…).
- Sử dụng ở tất cả mọi lĩnh vực
khi cần trình bày, diễn đạt.

- Là một phong cách ngôn ngữ
độc lập với các phong cách ngôn
ngữ khác.
- Chỉ thu hẹp trong phạm vi
trình bày những vấn đề theo
một quan điểm chính trị .


Bài tập 2 – SGK.tr99
- Dùng

nhiều từ ngữ chính trị: yêu nước, xâm
lăng, bán nước, cướp nước,…
- Câu từ: ngắn gọn, đanh thép.
- Biệt pháp tu từ: so sánh cụ thể
- Lập luận chặt chẽ, mạch lạc, hình ảnh so
sánh cụ thể  Sức hấp dẫn và truyền cảm
- Quan điểm chính trị : đánh giá cao lòng yêu
nước của nhân dân ta

HƯỚNG DẪN HỌC BÀI

1/ Soạn phần II:
Các phương tiện diễn đạt và đặc trưng
của ngôn ngữ chính luận
2/ Chuẩn bị bài: "Ba cống hiến vĩ đại của
Các Mác”


a/ Tuyên ngôn
TUYÊN NGÔN ĐỘC LẬP
"Tất cả mọi người sinh ra đều có quyền bình đẳng. Tạo
hóa cho họ những quyền không ai có thể xâm phạm được;
trong những quyền ấy, có quyền được sống, quyền tự do và
quyền mưu cầu hạnh phúc."
Lời bất hủ ấy ở trong bản tuyên ngôn độc lập năm 1776
của Mĩ. Suy rộng ra, câu ấy có nghĩa là: Tất cả các dân tộc trên
thế giới đều sinh ra bình đẳng, dân tộc nào cũng có quyền
sống, quyền sung sướng và quyền tự do.
Bản tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền của Cách
mạng Pháp năm 1791 cũng nói:
"Người ta sinh ra bình đẳng về quyền lợi, và phải luôn
được tự do và bình đẳng về quyền lợi"
Quay lại
lại
Đó là những lẽ phải không ai chối cãi được. (Hồ Chí Minh) Quay


b/ Bình luận thời sự

CAO TRÀO KHÁNG NHẬT, CỨU NƯỚC

Ngày 9-3-1945, ở Đông Dương, phát xít Nhật quật
thực dân Pháp xuống chân đài chính trị. Không đầy 24
tiềng đồng hồ, trong các thành phố lớn, thực dân Pháp
đều hạ súng xin hàng. Nhiều quân đội ở Pháp nhằm biên
giới cắm đầu chạy. Riêng ở Cao Bằng và Bắc Cạn, một
vài đội quân của Pháp định thống nhất hành động với
Quân giải phóng Việt Nam chống Nhật. Ở Bắc Cạn, họ
cũng đã tổ chức "Ủy ban Pháp - Việt chống Nhật".
Nhưng không bao lâu họ cũng bỏ ta chạy sang Trung
quốc. Có thể nói là quân Pháp ở Đông Dương đã không
kháng chiến và công cuộc kháng chiến ở Đông Dương là
công cuộc duy nhất của nhân dân ta.(...)
(Trường Chinh, Cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân Việt Nam,
Quay lại
tập I, NXB Sự thật, 1976)


c/ Xã luận
VIỆT NAM ĐI TỚI
Khắp non sông Việt Nam đang bừng dậy một sinh khí
mới. sinh khí ấy đang biểu hiện trên khuôn mặt của từng
người dân, trong từng thôn bản, ngõ phố, trên từng cánh
đồng, công trường, trong từng viện nghiên cứu, trên các
chốt tiền tiêu đầu sóng ngọn gió...
Rạo rực đất trời, rạo rực lòng người!(...)
Đất nước đang căng tràn sức xuân trong ý chí khát
vọng vươn tới của 80 triệu người con đất Việt. Nguồn
sinh lực mới được kết tụ và nhân lên trong xuân Giáp

Thân đang hứa hẹn tạo ra một sức băng lướt mới trên
con đường dài xây dựng một xã hội công bằng, dân chủ,
văn minh.
Xuân mới, thế và lực mới, chúng ta tự tin đi tới!
(Theo quân đội nhân dân, số Tết 2004)
Quay lại