Tuần 27. Thao tác lập luận bình luận

Kiểm tra bài cũ
Ýù nghóa tư tưởng của tác phẩm
“Người trong bao” của Sê-khốp?
Phê phán sâu sắc lối sống hèn
nhát, bạc nhược, bảo thủ và ích kỷ của
một bộ phận trí thức Nga cuối thế kỷ
XIX. Từ đó, nhà văn khẩn thiết thức
tỉnh mọi người: “Không thể sống mãi
như thế được!”


Ngữ văn 11
GIÁO VIÊN THỰC HIỆN: PHAN MINH
THÙY



Xem một bức tranh ...


Nghe câu chuyện:
“ Một hôm, có hai ông cháu nọ dắt con lừa đi chợ. ...
...Nghe vậy hai ông cháu không biết làm thế nào,
đành cõng con lừa ra chợ!”


Trước mỗi bản nhạc, bức tranh hay câu chuyện
đó, mỗi người đều có thể có những
ý kiến nhận xét của riêng mình.
Chẳng hạn, trước bức ảnh này
các bạn đã từng có ý kiến:

1.Đây là cảnh sông nước đêm trăng thơ mộng ?
2. Một vẻ đẹp hư ảo, mong manh ?
3. Có gì như hư vô, gai gợn…?
4 Ta nhớ đến bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ của Hàn Mặc Tử…

..............


Như vậy, bình luận là một hoạt động thường thấy trong
đời sống hàng ngày, rất gần gũi với mỗi chúng ta. Một
bộ phim mới xem, một trận bóng đá mới tổ chức, một
chiếc áo mới mặc của bạn bè...tất cả đều có thể trở
thành đề tài để chúng ta bình luận.

Nhưng giữa việc nêu ý kiến bình luận hàng ngày và sủ
dụng thao tác bình luận trong bài văn nghị luận có sự
khác nhau như thế nào? Bài học ngày hôm nay, chúng ta
sẽ cùng trao đổi


* Nhắc lại kiến thức cũ:
1.Trong chương trình làm văn lớp 10, em
đã được học những thao tác lập luận nào ?
2.Chương trình làm văn 11, chúng ta đã
tiếp tục học và ôn lại thao tác lập luận nào
trong văn nghị luận?
3. Điểm khác của thao tác lập luận bình
luận so với các thao tác khác?

Mục tiêu của bài học :sgk
Nội dung bài học :
A/ Tìm hiểu chung
1. Tìm hiểu ngữ liệu.
2. Khái niệm, mục đích và tác dụng của lập luận
bình luận
B/ Cách sử dụng thao tác bình luận:
C/ Luyện tập


XIN LẬP KHOA LUẬT – NGUYỄN TRƯỜNG
TỘ
Bất luận quan hay dân, mọi người đều
phải học luật nước và những luật mới bổ
sung thêm từ thời Gia Long đến nay. Ai giỏi
luật sẽ được làm quan. Vì luật bao gồm cả kỉ
cương, uy quyền, chính lệnh của quốc gia, trong
đó tam cương ngũ thường cho đến việc hành
chính của sáu bộ đều đầy đủ. Quan dùng
luật để trò; dân theo luật mà giữ gìn. Bất cứ
một hình phạt nào trong nước đều không vượt
ra ngoài luật. Bởi vậy các nước phương Tây,
phàm những ai đã nhập ngạch bộ hình xử
đoán các vụ kiện tụng thì chỉ có thăng trật
chứ không bao giờ bò biếm truất. Dù vua,
triều đình cũng không giáng chức họ được
một bậc. Như vậy là để cho các vò này được


đều do các vò này xử. Vua cũng không được

đoán phạt một người nào theo ý mình mà
không có chữ kí của các quan trong bộ ấy.
Làm thế là để cho dân chúng thấy rõ đạo
công bằng. Vả lại vua cũng không dự vào
các việc ngũ hình để tỏ đạo nhân ái. Theo
chế độ xưa, vua có “tam hào”. Bởi vì nếu có
tội phải giết thì đó là quốc dân giết.
Biết rằng đạo làm người không gì lớn
bằng trung hiếu, không gì cần thiết bằng lễ
nghóa. Nhưng các sách Nho chỉ nói suông
trên giấy, không làm cũng chẳng bò ai phạt,
có làm cũng chẳng được ai thưởng. Bởi vậy
xưa nay học đã nhiều mà mấy ai đổi được
tâm tính, sửa được lỗi lầm. Cho nên Khổng
Tử có nói: “Ta chưa hề thấy ai nhận được lỗi
mình mà biết tự trách phạt.


từ xưa đến nay, các vua chúa nắm
quyền thống trò cứu nước giúp đời đều nhớ
hiểu luật, còn các sách vở khác cũng chỉ
là phụ thuộc. Nếu trong nước không có luật
thì dù có vạn quyển sách cũng không thể trò
được dân. Điều này quá rõ. Bởi vì sách vở
chỉ chép nào là sự tích chính sự thời xưa của
cổ nhân, nào là những bài luận hay ho của
người xưa để lại, nào là những áng văn
chương trau chuốt của chư tử, nào là những
tiểu thuyết dã sử của những người hiếu sự
đặt bày. Trong đó hay có, dở có, kẻ nói

này, người nói khác, xét kỹ những thứ sách
vở đó chỉ làm rối trí thêm chẳng được tích
sự gì. Cho nên Khổng Tử nói: “Chép những
lời nói suông chẳng bằng thân hành ra làm
việc”. Thử xem có những nhà nho suốt đời


sao có nhiều người, cuộc đời và sự ứng xử
của họ còn tệ hơn những người dân quê
mùa chất phác?
Nếu bảo luật chỉ tốt cho việc cai trò
chứ không có đạo đức tinh vi, thế là không
biết rằng trái luật là tội, giữ đúng luật là
đức. Nếu tận dụng cái lẽ công bằng ở trong
luật mà xử sự thì mọi quyền, pháp đều là
đạo đức. Có cái đức nào lớn hơn chí công
vô tư không? Chí công vô tư là đức trời. Trong
luật cái gì cũng công bằng hợp với đức trời,
như vậy mà không đáng gọi là đạo đức tinh
vi sao? Chỉ sợ con người không tận dụng luật
mà thôi. Nếu tận dụng cũng đủ trọn vẹn đạo


I. Mục đích, yêu cầu của thao tác lập luận
bình luận:

a. Khái niệm:
Bình luận là bàn bạc, đánh giá về sự đúng-sai,
hay-dở, lợi-hại của một hiện tượng đời sống.

b/ Mục đích của lập luận bình luận:
- Bày tỏ nhận thức và đánh giá của mỗi người trước
một sự việc, hiện tượng nào đó trong đời sống

c/ Tác dụng:
Khẳng định cái đúng, cái hay, cái thật; phê bình cái sai,
cái dở, lên án cái xấu, cái ác nhằm làm cho xã hội
ngày càng tiến bộ.


II. Cách thực hiện thao tác bình
luận:

Bước 1: nêu hiện tượng,
vấn đề cần bình luận:
Trình bày rõ về đối tượng một
cách ngắn gọn, cơ bản theo
yêu cầu của chủ đề bình
luận.


II. Cách thực hiện thao tác bình
luận:

Bước 2: đánh giá hiện
tượng, vấn đề cần bình
luận.
- Kết hợp những phần đúng
của mỗi phía và lọai bỏ phần

hạn chế để đi tới một sự đánh
giá hợp lý, công bằng.
- Đưa ra cách đánh giá phảitrái, đúng-sai, hay-dở của riêng


II. Cách thực hiện thao tác bình
luận:

Bước 3: bàn về hiện tượng,
vấn đề cần bình luận:
- Bàn về thái độ, hành động,
cách giải quyết cần có trước
hiện tượng vừa được nhận xét
đánh giá.
- Bàn về những điều có thể
rút ra khi liên hệ với thời đại,
hòan cảnh sống, lứa tuổi của
mình và những người đang nghe
mình bình luận.


Lưu ý:
Sự bình luận của mỗi người thường có tính chất
chủ quan, không phải bao gìơ cũng đúng và có
sức thuyết phục. Muốn bình luận có ích phải tôn
trọng sự thật, có lý tưởng tiến bộ, có tư tưởng
dân chủ và nhân văn.
Ngay cả khi dã nắm vững các thao tác lập luận bình
luận, cũng chưa phải ta đã có ngay một văn bản
bình luận có giá trị. Các thao tác khác có thể chỉ

là con đường để đi đến ý kiến, còn bình luận là
phải đề xuất được các ý kiến. Muốn ý kiến của
mình có sức thuyết phục, phải rèn luyện nhiều
năng lực khác nữa.


Lưu ý:
Bình luận không nằm trong cùng hệ
thống với lập luận so sánh, phản
bác, bình luận nằm trong cùng một
hệ thống với lập luận giải thích,
GIẢI
THÍCH minh,
CHỨNG
MINH tích.
PHÂN TÍCH
BÌNH LUẬN
chứng
phân
Làm cho
người
tiếp
nhận
nghe,
hiểu rõ,
đúng,
sâu một
vấn đề.

Làm cho

người
tiếp
nhận
thấy
được rõ
ràng, cụ
thể vấn
đề là
đúng, là

Làm cho
người
tiếp
nhận
thấy
được bản
chất của
vấn đề.

Làm cho
người
tiếp
nhận
thấy
được cái
đúng, sai,
hay, dở
của vấn
đề.

Lưu ý:
Bình luận không nằm trong cùng hệ
thống với lập luận so sánh, phản
bác, bình luận nằm trong cùng một
hệ luận
thống
với lập
luận
giải
Bình
cũng
không
phải
làthích,
thao
GIẢI
THÍCH minh,
CHỨNG MINH tích.
PHÂN TÍCH
BÌNH LUẬN
chứng
tác
giải thíchphân
và chứng minh cộng
lại.
giải thích và chứngTrả lời
TrảThao
lời tác
Trả lời

Chia
nhỏ
minh
chỉ
là
công
cụ
bổ
trợ chocâu
thaohỏi:
câu hỏi
câu hỏi
ra để
tác
bình
luận.
“tại sao, “như thế
“Ý kiến
hiểu
vì sao?”.
của bạn
nào,
sâu sắc
về vấn
ai,cái
hơn rồi
đề đó
gì?”
tổng hợp
như thế

lại.
nào?”


- Bình luận nhằm đề xuất và
thuyết phục người đọc, người nghe
tán đồng với nhận xét, đánh gí,
bàn luận của mình về một hiện
tượng (vấn đề) trong đời sống
hoặc trong văn học.
- Có nhiều cách bình luận. Nhưng
dù theo cách nào thì người bình
luận cũng phải:
+ Trình bày rõ ràng, trung thực
hiện tượng, vấn đề được bình luận.
+ Đề xuất và chứng tỏ được ý
kiến nhận đònh, đánh giá của
mình là xác đáng

III. GHI NHỚ:


Củng cố
Mục đích chủ yếu của thao tác lập luận
bình luận là gì?
Bày tỏ ý kiến đánh giá hay, dở, đúng sai
về một hiện tượng nào đó, nhằm cải tạo
hiện tượng ấy.
Cách thực hiện thao tác bình luận?
Nêu vấn đề cần bình luận – đánh giá

vấn đề đó – bàn bạc mở rộng.


Dặn dò
Chuẩn bò bài:

Người cầm quyền khôi phục uy quyền
CÂU HỎI CHUẨN BỊ
Ở Giave, tác giả đã sử dụng một loạt chi
tiết nhằm quy chiếu về một ẩn dụ. n dụ
mà Hugo nhằm gợi lên từ hình ảnh Giave là
gì?
Ở Giăng Van-giăng, ta không tìm thấy hệ
thống hình ảnh so sánh quy về ẩn dụ, tuy
nhiên, qua diễn biến tình tiết dẫn đến đoạn
kết, hình ảnh Giăng Van-giăng có ý nghóa
như thế nào?