Tuần 10. Hai đứa trẻ

$ 33-34-35 Đọc văn

HAI ĐỨA TRẺ

Thạch Lam


HAI ĐỨA TRẺ (Thạch Lam)
I. TÌM HIỂU CHUNG

1.Tác giả
a.Tiểu sử

-Tên khai sinh là Nguyễn Tường
Vinh.
- Bút danh: Thạch Lam, Việt Sinh,
Thiện Sĩ
- Sinh ở Hà Nội, trong một gia đình
công chức, gốc quan lại.
- Thuở nhỏ sống ở quê ngoại – phố
huyện Cẩm Giàng (HD).
- Sau khi đỗ tú tài phần I, ông ra làm
báo, viết văn, ông là một trong
những cây bút chính của nhóm Tự
Lực Văn Đoàn
- Là người đôn hậu và rất tinh tế, rất
thành công ở truyện ngắn.

(1910 -1942)

HAI ĐỨA TRẺ (Thạch Lam)
I. TÌM HIỂU CHUNG

- Tác phẩm chính

1.Tác giả
a.Tiểu sử
b.Sự nghiệp

- Quan niệm văn chương: lành mạnh và tiến bộ
+ Văn học:làm cho lòng ngưòi thêm trong sạch,
phong phú
+ Nhà văn: phải nâng đỡ cái tốt...
- Sở trường : truyện ngắn


HAI ĐỨA TRẺ (Thạch Lam)
I. TÌM HIỂU CHUNG

1.Tác giả
2. Tác phẩm
a.Tiểu
sử
b. Sự nghiệp

- Đặc điểm:
+ đề tài: cuộc sống lầm than của người dân nghèo
+ nhân vât: con người nhỏ bé
+ cốt truyện : đơn giản (Truyện không có cốt truyện
chủ yếu đi sâu khai thác thế giới thế giới nội tâm

nhân vât)
+ ngôn ngữ: trong sáng, giản dị


HAI ĐỨA TRẺ (Thạch Lam)
I. TÌM HIỂU CHUNG

1.Tác giả
2. Tác phẩm

- Hai đứa trẻ (in trong tập Ngắng trong vườn – 1938)
là một trong những tác phẩm đặc sắc, tiêu biểu cho
phong cách truyện ngắn của Thạch Lam.

Bìa tác phẩm Hai đứa trẻ


HAI ĐỨA TRẺ (Thạch Lam)
I. TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC – HIỂU CHI TIẾT

1. Bức tranh hiện thực
đời sống nơi phố huyện
nghèo:
a. Phố huyện lúc chiều
tàn.

* Cảnh ngày tàn:
- Âm thanh:
+ Tiếng trống thu không, từng tiếng một vang ra để gọi

buổi chiều
+ Tiếng ếch nhái kêu ran ngoài đồng ruộng theo gió
đưa vào.
+ Tiếng muỗi vo ve trong cửa hàng của chị em Liên.
Gợi sự buồn tẻ không đủ sức xua đi không
khí tịch mịch của phố huyện.
- Cảnh thiên nhiên:
+ Phương tây đỏ rực như lửa cháy.
+ Những đám mây ánh hồng như hòn than sắp tàn.
+ Dãy tre làng đen lại, cắt hình rõ rệt trên nền trời
Gợi cảm giác về sự lụi tàn.


HAI ĐỨA TRẺ (Thạch Lam)
I. TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC – HIỂU CHI TIẾT

1. Bức tranh hiện thực
đời sống nơi phố huyện
nghèo:
a. Phố huyện lúc chiều
tàn.

* Cảnh chợ tàn:
- Hình ảnh:
+ Người về hết, tiếng ồn ào cũng mất.
+ Trên đất chỉ còn rác rưởi, vỏ bưởi, vỏ thị, lá nhãn,
lá mía…
+ Một vài người bán hàng về muộn.
+ Mấy đứa trẻ con nhà nghèo ven chợ.

- Mùi vị:
+ Mùi âm ẩm bốc lên, hơi nóng của ban ngày hòa
lẫn với mùi cát bụi.
Cảnh chợ tàn phơi bày cái nghèo nàn xơ xác
của phố huyện


HAI ĐỨA TRẺ (Thạch Lam)
I. TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC – HIỂU CHI TIẾT

1. Bức tranh hiện thực
đời sống nơi phố huyện
nghèo:
a. Phố huyện lúc chiều
tàn.

*Thời gian:
-Thời gian chiều tối : thời gian kết thúc của 1 ngày và
mở ra đêm tối
-Truyện được mô tả trong 1 không gian tĩnh nhưng
thời gian động : hoàng hôn  Đêm  Đêm khuya vì
thế cảnh mỗi lúc 1 tối hơn  thời gian hòa quyện
không gian tạo nên 1 thế giới nghệ thuật riêng. Thế
giới của nội tâm.
*Không gian:
- Cảnh chiều tàn đi dần vào màn đêm tối được thu
hẹp trong 1 không gian bé nhỏ của phố huyện
nghèo
- Không gian yên tĩnh , êm đềm của buổi chiều quê,

“ một buổi chiều êm ả như ru” đang chuyển vào
đêm
- Đêm mùa hạ êm như nhung và thoảng qua gió
mát


HAI ĐỨA TRẺ (Thạch Lam)
I. TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC – HIỂU CHI TIẾT

1. Bức tranh hiện thực
đời sống nơi phố huyện
nghèo:
a. Phố huyện lúc chiều
tàn.
b. Cuộc sống con người
nơi phố huyện

- Những con người nghèo khổ:
+ Mấy đứa trẻ con nhặt những gì có thể nhặt
được -> tội nghiệp, đáng thương.
+ Mẹ con chị Tý: ngày mò cua, bắt tép. Tối bán
hàng nước => chả kiếm được bao nhiêu.
+ Bà cụ Thi: hơi điên, nghiện rượu. Tiếng cười
khanh khách.=> H/a tiêu biểu cho những kiếp
người tàn tạ về mặt tinh thần.
+ Bác Siêu: bán phở, ế ẩm
+ Gia đình bác Xẩm:H/a đứa trẻ con nhặt
những rác bẩn vùi trong cát ven đường => cuộc
sống nghèo khổ, bế tắc.

HAI ĐỨA TRẺ (Thạch Lam)
I. TÌM HIỂU CHUNG

+ Liên: ngồi lẫn vào nỗi buồn. Xót thương cho
những kiếp nghèo 1 tâm hồn nhạy cảm, tinh tế
1. Bức tranh hiện thực có lòng trắc ẩn, yêu thương con người. T/c yêu
đời sống nơi phố huyện mến, gắn bó với quê hương, sớm biết cảm thông
nghèo:
với những số phận bất hạnh.
II. ĐỌC – HIỂU CHI TIẾT

a. Phố huyện lúc chiều
tàn.
b. Cuộc sống con người
nơi phố huyện

Chừng ấy con người, kiếp sống gộp thành 1
bức tranh về những kiếp người tàn tạ. Bức
tranh đó gợi nên trong lòng người đọc nỗi
buồn thương da diết về những cuộc đời, kiếp
người sống bế tắc, lay lắt, ko tìm được lối
thoát.


HAI ĐỨA TRẺ (Thạch Lam)
* Cảnh đêm tối:
- Bóng tối
II. ĐỌC – HIỂU CHI TIẾT

+ Trời nhá nhem tối “cát lấp lánh từng chỗ,
1. Bức tranh hiện thực đường mấp mô…”
đời sống nơi phố huyện + Đường phố và các ngõ con dần dần chứa đầy
bóng tối
nghèo:
+ Tối cả hết con đường thăm thẳm ra sông…
2. Phố huyện lúc đêm
+ Những bóng người từ từ đi trong đêm
tối:
=> Bóng tối bao trùm hết không gian phố huyện
- Ánh sáng
+ Đèn hoa kì leo lét
+ Khe ánh sáng của vài cửa hàng còn thức
+ Vệt sáng của những con đom đóm
+ Một chấm lửa nhỏ và vàng đi trong đêm tối
+ Thưa thớt từng hột sáng đi qua phên nứa
=> Yếu ớt, le lói
I. TÌM HIỂU CHUNG

Ánh sáng làm nền tô đậm thêm bóng tối


HAI ĐỨA TRẺ (Thạch Lam)
I. TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC – HIỂU CHI TIẾT

1. Bức tranh hiện thực
đời sống nơi phố huyện
nghèo:
2. Phố huyện lúc đêm

tối:

* Con người:
- Chị Tý: dọn hàng với những suy nghĩ và mong đợi
như mọi ngày.
- Bác phở Siêu: thổi lửa nấu phở -> đứng trước nguy
cơ thất nghiệp.
- Chị em Liên: bán hàng nhưng ế ẩm.
- Vợ chồng bác Xẩm: góp chuyện bằng mấy tiếng đàn
bầu.
Kiếp sống quẩn quanh, lặp di lặp lại, tẻ nhạt, ko
tương lai.
- Họ ước mơ: “1 cái gì tươi sáng hơn sự sống nghèo
khổ hàng ngày”.
=> Ước mơ rất mơ hồ càng cho ta thấy tình cảnh đáng
thương, tội nghiệp.


HAI ĐỨA TRẺ (Thạch Lam)
I. TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC – HIỂU CHI TIẾT

1. Bức tranh hiện thực
đời sống nơi phố huyện
nghèo:
2. Phố huyện lúc đêm
tối:
3. Hình ảnh Hai chị em
Liên và tâm trạng khi
đợi đoàn tàu:

a. Nhân vật Liên

- Cha mất việc , mẹ làm hàng xáo, kinh tế gia đình sa
sút
- Chuyển từ Hà Nội về phố huyện nghèo sinh sống
- Chị em Liên được giao trông coi cửa hàng tạp hóa
nhỏ thuê lại của người khác  Liên là người con
gái hiếu thảo đảm đang
- Liên và em đều mong đợi tàu đến. Như một ước mơ
khao khát có cuộc sống tốt đẹp hơn. Thức chỉ để được
ngắm đoàn tàu chạy qua, để chóc lát thoát khỏi cuộc
sống nơi phố huyện để đến với cuộc sống náo nhiệt
đầy ánh sáng.

Đây là thế giới ước mơ của cả hai chị em Liên.


HAI ĐỨA TRẺ (Thạch Lam)
I. TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC – HIỂU CHI TIẾT

1. Bức tranh hiện thực
đời sống nơi phố huyện
nghèo:
2. Phố huyện lúc đêm
tối:
3. Hình ảnh Hai chị em
Liên và tâm trạng khi
đợi đoàn tàu:
a. Nhân vật Liên

- Chị em Liên luôn hoài niệm về quá khứ xa xưa,
êm đềm ở Hà Nội “Liên nhớ lại khi ở Hà
Nội, chị được hưởng thức quà ngon lạ, bấy
giờ mẹ Liên nhiều tiền, được đi chơi bờ hồ
uống những cốc nước lạnh xanh đỏ” ; còn
bây giờ: “Phở của bác Siêu là món quà xa xỉ,
2 chị em không bao giờ mua được”.


HAI ĐỨA TRẺ (Thạch Lam)
I. TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC – HIỂU CHI TIẾT

1. Bức tranh hiện thực
đời sống nơi phố huyện
nghèo:
2. Phố huyện lúc đêm
tối:
3. Hình ảnh Hai chị em
Liên và tâm trạng khi
đợi đoàn tàu:
a. Nhân vật Liên
b. Ý nghĩa hình ảnh
đoàn tầu

*Đối với chị em Liên
- Con tàu mang đến thế giới của kỉ niệm, đánh thức
trong chị em Liên hình ảnh đẹp của quá khứ, mang
đến cho Liền nguồn sáng lấp lánh khác hẳn nguồn

sáng hiu hắt của phố huyện
- Chị em Liên chờ đợi tàu không phải để bán thêm
hàng mà vì muốn được nhìn thấy 1 thế giới khác sôi
động sang trọng hơn, vì thế việc chờ tàu đem lại niềm
vui cho 2 chị em.

Chờ đợi tàu trở thành 1 như cầu có thể khỏa lấp
những khoảng trống mênh mông trong tâm hồn
Liên, giúp Liên nhìn thấy rõ hơn, sâu hơn cuộc
sống phủ đầy bóng tối nơi phố huyện


HAI ĐỨA TRẺ (Thạch Lam)
I. TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC – HIỂU CHI TIẾT

1. Bức tranh hiện thực
đời sống nơi phố huyện
nghèo:
2. Phố huyện lúc đêm
tối:
3. Hình ảnh Hai chị em
Liên và tâm trạng khi
đợi đoàn tàu:
a. Nhân vật Liên
b. Ý nghĩa hình ảnh
đoàn tầu

* Đối với phố huyện
- Còi rú lên, rầm rộ đi qua trái ngược với sự yên tĩnh

của phố huyện
- Ánh sáng: toa đèn sáng trưng; đồng và kền lấp lánh
trái với ánh sáng mờ mờ, leo lét nơi phố huyện.
- Con người: sang trọng, huyên náo trái ngược với
cảnh đời buồn tẻ nơi phố huyện.
 Chuyến tàu là một thế giới khác lạ: tưng bừng náo
nhiệt. Đó là thế giới trong ước mơ của chị em Liên và
những người dân nghèo nơi phố huyện.
Thạch Lam trân trọng, nâng niu khát vọng vươn
ra ánh sáng, vượt thoát khỏi cuộc sống tù túng,
quẩn quanh, ko cam chịu cái hiện tại tầm thường,
nhạt nhẽo đang vây quanh mình của hai đứa trẻ.


HAI ĐỨA TRẺ (Thạch Lam)
I. TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC – HIỂU CHI TIẾT

1. Bức tranh hiện thực
đời sống nơi phố huyện
nghèo:
2. Phố huyện lúc đêm
tối:
3. Hình ảnh Hai chị em
Liên và tâm trạng khi
đợi đoàn tàu:
a. Nhân vật Liên
b. Ý nghĩa hình ảnh
đoàn tầu
III. Tổng kết

Cho biết thông điệp của Thạch Lam qua truyện ngắn
này là gì?

Thông điệp mà nhà văn muốn gửi gắm: Đừng bao
giờ để cuộc sống con người chìm trong cái ao đời
bằng phẳng. Con người phải sống cho ra sống,
phải không ngừng khát khao và xây dựng một
cuộc sống có ý nghĩa. Những con người đang
phải sống 1 cuộc sống tối tăm, mù mịt, tù túng
hãy cố vươn ra ánh sáng, hướng tới một cuộc
sống tươi sáng hơn.
=> Giá trị nhân văn, nhân bản đáng quí của
truyện ngắn này.