Bài 2. Trường từ vựng

Giáo viên : Quyền Anh


TIẾT 7


Những từ in đậm ở đoạn trích trong SGK có nét
nghĩa chung nào?

-Mặt, mắt, da, gò má, đùi, đầu, cánh tay,
miệng
=> Có nét chung về nghĩa: chỉ bộ phận cơ thể
con người.

Trong đoạn trích còn có những từ ngữ nào cũng có
một nét nghĩa chung?
- Tôi, mẹ tôi, cô tôi
=> Có nét chung về nghĩa: chỉ những người
ruột thịt.


• GHI NHỚ:

Trường từ vựng là
tập hợp của những từ có ít
nhất một nét chung về
nghĩa.


•BÀI TẬP NHANH:
Tập hợp những từ sau : cao, gầy, thấp, lùn,

lòng khòng, lêu nghêu, gầy, béo, xác ve, bị
thịt, cá rô đực …nếu dùng để miêu tả người
hình
thì=>Trường
nó là trường
từ dáng
vựng con
nào?người


3.Lưu ý: Một trường từ vựng có thể có nhiều trường từ vựng
nhỏ.
giỏi,
DT
TT dốt,
Nam, nữ, trai, gái,
DT
nhanh
đàn ông, đàn bà
ăn, uống
kỹ sư, bác sĩ,
nhạy…
ngủ, đấm
Giới
giáo viên, công
khả
, đá, học
nhân, nông
năng tính:
Hoạt động:

dân,ngư
đi, chạy,
nghiệp…
gọi, hát…
ĐT
người
nghề nghiệp
bộ phận
tính cách:
đầu, chân,
cơ thể:
.
tay, mặt,
tâm trạng:
hiền, ác, sởi
mũi ,tai,
lởi, bủn xỉn,
vui, buồn, lo lắng,
tóc, răng,
keo kiệt,
miệng…
đau khổ, phẫn uất,
thâm hiểm…
phấn khởi…
DT
TT
ĐT


b. Một trường từ vựng có thể bao gồm

những từ khác biệt nhau về từ loại.
trường mùi vị

ngọt

(cùng trường với cay, đắng,
chát, thơm)

trường âm thanh (cùng trường với the thé, êm
dịu, chối tai)
trường thời tiết ( trong rét ngọt,cùng trường với
hanh, ẩm, giá…)

c. Do hiện tượng nhiều nghĩa, một từ có thể thuộc
nhiều trường từ vựng khác nhau.


tưởng, mừng, cậu, cậu
Vàng, ngoan

trường người chuyển sang
trường thú vật để nhân hoá

tăng tính nghệ thuật cho ngôn từ và khả năng
diễn đạt


B. Luyện tập
Bài tập 1: Các từ thuộc trường từ vựng người ruột
thịt trong văn bản Trong lòng mẹ

Thầy, mẹ, cô, mợ, con, cháu, anh em, em
Bài tập 2: Tên trường từ vựng
a. Lưới, đơm, vó

=> Dụng cụ đánh bắt hải sản

b. Tủ, rương, hòm, va li, chai, lọ
c. đá, đạp, giẫm, xéo

=> vật dụng để chứa

=> hoạt động của chân

d. buồn, vui, phấn khởi, sợ hãi
e.hiền lành, độc ác, cởi mở
g. Bút máy, bút bi, bút chì

=> Trạng thái tâm lý
=> Tính cách

=>dụng cụ để viết


Bài tập3: Trường từ vựng của các từ in đậm trong đoạn
trích:
Thái độ tình cảm
Bài tập4: Xếp các từ mũi, nghe, tai, thính, điếc, thơm, rõ,
vào đúng trường từ vựngcủa nó theo bảng sau

Khứu giác
Thính giác
Mũi, thơm, thính,điếc Tai, nghe, điếc, rõ


*5/Tìm trường từ vựng của mỗi từ sau: lưới, lạnh,
tấn công (xem vd phân tích từ ngọt ở mục I.2)
 @ lưới: trường dụng cụ đánh bắt thuỷ, hải sản: nơm, vó,
câu
trường vòng vây (lưới trời…)
trường dụng cụ sinh hoạt (lưới sắt, túi lưới)
trường hệ thống (mạng, đường dây…)
 @ lạnh: trường nhiệt độ (lanh cóng, giá lạnh, nóng, ấm…)
trường thái độ, tình cảm (lạnh lùng, lạnh nhạt, tươi,
cau có…)
trường cảm giác (sốt, mát…)
 @ tấn công: trường chiến tranh (tiêu diệt, phòng ngự…)
trường bệnh tật (ủ, xâm nhập, huỷ diệt…)


6/ Trong đoạn thơ sau, tác giả đã chuyển
các từ in đậm từ trường từ vựng nào
sang trường từ vựng nào ?
Ruộng rẫy là chiến trường,
Cuốc cày là vũ khí,
Nhà nông là chiến sĩ,
Hậu phương thi đua với tiền phương.
(Hồ Chí Minh)

những từ in đậm được chuyển từ trường quân

sự sang trường nông nghiệp.


Hướng dẫn học ở nhà

• Vận dụng kiến thức về trường từ
vựng đã học viết một đoạn văn
ngắn có sử dụng ít nhất 5 từ
thuộc một trường từ vựng nhất
định
• Soạn bài:
- Bố cục của văn bản.
- Đọc văn bản “Người thầy đạo cao
đức trọng” và trả lời những câu hỏi
sau: