Bài 13. Làm thơ lục bát

Tiết 60 – Tập làm văn:

LÀM THƠ LỤC BÁT

I.Tìm hiểu chung:
1. Lục bát là thể thơ độc đáo của văn học Việt Nam.
2. Luật thơ lục bát:
* Số chữ trong mỗi dòng thơ :
Câu lục: 6 tiếng
Cặp câu lục bát
Câu bát: 8 tiếng:

-

Anh đi anh nhớ quê nhà
Nhớ canh rau muống, nhớ cà dầm tương.
Nhớ ai dãi nắng dầm sương
Nhớ ai tát nước bên đường hôm nao.
( ca dao )


Tiết 60 – Tập làm văn:

LÀM THƠ LỤC BÁT

- Thanh bằng (B): thanh huyền và thanh ngang
- Thanh trắc (T): sắc, nặng, ngã , hỏi
- Vần: V
1

2

3

4

5

đi

anh

nhớ

quê

nhà,

B

B

B

B

BV

Nhớ

canh

T

B

B

T

Nhớ

ai

dãi

nắng

T

B

T

T

B

Nhớ

ai

tát

nước

bên

T

B

T

T

B

Anh

T

rau muống nhớ
T

6

cà
BV

7

8

dầm tương
B

BV

dầm sương
BV

đường hôm
BV

B

nao
B(V)


Tiết 60 – Tập làm văn:

LÀM THƠ LỤC BÁT

I.Tìm hiểu chung:
1. Lục bát là thể thơ độc đáo của văn học Việt Nam.
2. Luật thơ lục bát:
* Số chữ trong mỗi dòng:

* Vần:  vần bằng (vần lưng và vần chân).
-Tiếng thứ sáu của câu 6 vần với tiếng thứ sáu
của câu 8.
- Tiếng thứ tám của câu 8 vần với tiếng thứ sáu của
dòng tiếp theo.
-


Tiết 60 – Tập làm văn:

LÀM THƠ LỤC BÁT

- Thanh bằng (B): thanh huyền và thanh ngang
- Thanh trắc (T): sắc, nặng, ngã , hỏi
- Vần: V
1

2

3

4

5

đi

anh

nhớ

quê

nhà,

B

B

B

B

BV

Nhớ

canh

T

B

B

T

Nhớ

ai

dãi

nắng

T

B

T

T

B

Nhớ

ai

tát

nước

bên

T

B

T

T

B

Anh

T

rau muống nhớ
T

6

cà
BV

7

8

dầm tương
B

BV

dầm sương
BV

đường hôm

BV

B

nao
B(V)


LÀM THƠ LỤC BÁT

Tiết 60 – Tập làm văn:

I.Tìm hiểu chung:
1. Thơ lục bát là thể thơ độc đáo của Việt Nam:
2. Luật thơ lục bát:
* Quy định về thanh bằng, trắc: 
- Các tiếng chẵn: 2,4,6,8 bắt buộc phải đúng luật :
+ Câu lục: B T BV
+ Câu bát: B T BV BV
- Các tiếng lẻ: 1,3,5,7 không bắt buộc phải đúng luật.
Tiếng
Câu
-

Lục
Bát

1

2

3

4

5

6

B

T

BV

B

T

BV

7

8

BV


Tiết 60 – Tập làm văn:

LÀM THƠ LỤC BÁT

I.Tìm hiểu chung:
1. Lục bát là thể thơ độc đáo của văn học Việt Nam.
2. Luật thơ lục bát:
1

2

3

4

5

Anh

đi

anh

nhớ

quê

Nhớ

canh

rau muống nhớ

6

8

nhà,
cà
huyền

-

7

dầm tương
ngang


Tiết 60 – Tập làm văn:

LÀM THƠ LỤC BÁT

I.Tìm hiểu chung:
1. Thơ lục bát là thể thơ độc đáo của Việt Nam:
2. Luật thơ lục bát:
* Quy định về thanh bằng, trắc: 
- Các tiếng chẵn: 2,4,6,8 bắt buộc phải đúng luật :
+ Câu lục: B T BV
+ Câu bát: B T BV BV
- Các tiếng lẻ: 1,3,5,7 không bắt buộc phải đúng luật.
- Trong câu bát, nếu tiếng thứ 6 là thanh ngang thì

tiếng thứ 8 phải là thanh huyền và ngược lại .

-


Tiết 60 – Tập làm văn:

LÀM THƠ LỤC BÁT

I.Tìm hiểu chung:
1. Lục bát là thể thơ độc đáo của văn học Việt Nam.
2. Luật thơ lục bát:
* Nhịp thơ: Thường là nhịp chẵn.

-

Anh đi anh nhớ quê nhà
Nhớ canh rau muống, nhớ cà dầm tương.
Nhớ ai dãi nắng dầm sương
Nhớ ai tát nước bên đường hôm nao.
( ca dao )


Tiết 60 – Tập làm văn:

LÀM THƠ LỤC BÁT

I.Tìm hiểu chung:
1. Thơ lục bát là thể thơ độc đáo của Việt Nam.
2. Luật thơ lục bát:

3. Thơ lục bát có biến thể và ngoại lệ.

-


Tiết 60 – Tập làm văn:

LÀM THƠ LỤC BÁT

I.Tìm hiểu chung:
1. Thơ lục bát là thể thơ độc đáo của Việt Nam.
2. Luật thơ lục bát:
3. Thơ lục bát có biến thể và ngoại lệ.
Ghi nhớ: SGK/156

II.Luyện tập:
Bài 1: Làm thơ lục bát theo mô hình ca dao

-


Tiết 60 – Tập làm văn:

LÀM THƠ LỤC BÁT

I.Tìm hiểu chung:
II.Luyện tập:
Bài 1: Làm thơ lục bát theo mô hình ca dao
- Em ơi đi học trường xa
Cố học cho giỏi . ở. .nhà

. . . mẹ mong.
- Anh ơi phấn đấu cho bền
Mỗi năm một lớp .tiến
. . . .lên
. . .hàng
. . . . đầu.
...
-Ngoài vườn ríu rít tiếng chim,
-

Hình
như trái chín gọi tìm thu sang.
………………………………………


Tiết 60 – Tập làm văn:

LÀM THƠ LỤC BÁT

I.Tìm hiểu chung:
II.Luyện tập:
Bài 1:Làm thơ lục bát theo mô hình ca dao:
Bài 2:Cho biết các câu lục bát sai ở đâu
và sửa lại cho đúng:
- Vười em cây quý đủ loài
Có cam, có quýt, có bòng, có na.
có xoài

-

- Thiếu nhi là tuổi học hành
Chúng em phấn đấu tiến lên hàng đầu.
để thành trò ngoan.


THI TÀI LÀM THƠ LỤC BÁT:
Làm tiếp câu bát (2 phút)


Tiết 60 – Tập làm văn:

LÀM THƠ LỤC BÁT

Làm tiếp câu bát :
Nhóm 1: Lúa mùa thì phải cày sâu
Nhóm 2: Yêu làng, yêu nước, yêu nhà
Nhóm 3: Đường làng rợp mát bóng cây
Nhóm 4: Chúng em cùng giữ vệ sinh

-


THI LÀM MỘT BÀI THƠ LỤC BÁT
(3 phút)


* Điền từ thích hợp để hoàn chỉnh bài thơ sau và đặt
tiêu đề cho bài thơ:
Người nào ngồi gốc cây đa
ta đấy mà!

Đó là chú Cuội nhà …
xa
Lười học và mải chơi …
Nên cả đời chú gốc đa phải ngồi.
* Muốn làm thơ lục bát phải đảm bảo những yêu cầu nào?
A. Đúng luật thơ
B. Chỉ cần có tính biểu cảm không nhất phải đúng luật
C. Vừa đúng luật, vừa có tính biểu cảm.


HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC
*Đối với bài học ở tiết học này:
- Nắm kĩ luật thơ lục bát.
- Phân tích thi luật một bài ca dao.
- Tập viết bài thơ lục bát ngắn gọn theo đề tài tự chọn.
* Đối với bài học ở tiết học tiếp theo:
Chuẩn bị thi HKI: Đề văn biểu cảm.
Các đề văn biểu cảm về sự vật, con người, tác
phẩm văn học


CHÚC QUÝ THẦY CÔ
SỨC KHỎE VÀ THÀNH ĐẠT.
CHÀO TẠM BIỆT CÁC EM!