Bài 13. Làm thơ lục bát

NhiÖt liÖt chµo mõng c¸c thÇy c« ®Õn dù
giê t¹i líp 7c


Kiểm tra bài cũ
1. Điền từ thích hợp vào chỗ
trống?
Côn sơn suối chảy

rì rầm
đàn
Ta nghe nh tiếng
bên tai.
cầm
(Bài ca Côn Sơn)
2. Văn bản Bài ca Côn Sơn đợc dịch theo
thể thơ nào?
A. Thất
C. Lục bát.
ngôn .
B. Ngũ ngôn.
D. Song thất lục
bát.


Làm thơ

lục bát
Tiết 59:

I/ Luật thơ lục
bát.
1. Ví dụ.
Anh đi anh nhớ quê
Nhớ nhà
canh rau muống, nhớ cà dầm t
ơng.Nhớ ai dãi nắng dầm s
Nhớ ơng
ai tát nớc bên đờng hôm
2. Nhận nao.
xét.
- Một cặp câu lụcGồm một câu 6 tiếng và một
câu 8 tiếng
bát:
- Luật bằng trắc:


Làm thơ
lục bát
Tiết 59:

? Hãy điền các ký kiệu B, T,V ứng với mỗi
tiếng của bài ca dao trên vào các ô.

Nhóm
1: tiếng
Hai câu
đầu.
Gợi

ý: - Các
có thanh
huyền và thanh ngang
(không dấu) gọi là tiếng bằng, kí hiệu là B.
Nhóm
2: có
Hai
câusắc,
cuối.
- Các
tiếng
thanh
hỏi, ngã, nặng là tiếng trắc,
kí hiệu là T.
- Vần kí hiệu là V.


Làm thơ
?
lục
bát
Tiết 59:

Hãy điền các ký kiệu B, T,V ứng với mỗi
tiếng của bài ca dao trên vào các ô.
B

B

B

T

B

BV

T

B

B

T

T

BV

T

B

T

T

B

BV

T

B

T

T

B

BV

B

BV

B

BV


Làm thơ
lục bát
Tiết 59:

I/ Luật thơ lục
bát.
1. Ví
dụ.

2. Nhận
xét.



Anh
đi
B
B/ anh
T nhớ
BV
/ B quê
nhà
Nhớ
canh
nhớ cà
T
B
Brau muống,
T
B
BV
/ T BV
dầm
tơng.
Nhớ
aiT/ dãi Tnắng
T
B
BV s

/ B dầm
ơng
T
B / tátT nớc/ bên
T
B
B ờng
BV
BV
Nhớ
ai
đ
/ hôm
nao.
- Cặp câu lục Gồm
bát: một
câu 6 tiếng và một
tiếng.
- Luật bằng +câu
Các 8tiếng
chẵn phải theo luật bằng
B T B
trắc:
trắc. 2 4 6 8
- Vần: + Tiếng thứ 6 câu lục vần với tiếng thứ B6 câu
bát.
B

+
Tiếng 2/4

thứ 8 câu bát vần với tiếng thứ 6 câu
2/2/2,
- Nhịp: lục tiếp theo.
2/2/2/2, 4/4

3. Kết


Ghi nhí
• Lục bát là thể thơ độc đáo của văn học Việt Nam.
• Luật thơ lục bát thể hiện tập trung ở khổ thơ lục bát gồm một
câu 6 tiếng và một câu 8 tiếng, sắp xếp theo mô hình sau đây:
(B:bằng; T: trắc; V: vần; chưa tính đến các dạng biến thể và
ngoại lệ)
TiÕn
C©g
u

1

2

3

4

5

6

6

-

B

-

T

-

BV

8

-

B

-

T

-

BV

7

8

-

BV

Các tiếng ở vị trí 1, 3, 5, 7 không bắt buộc theo lụât bằng trắc –
trong bảng đánh dấu (-). Tiếng thứ hai thường là thanh bằng.
Tiếng thứ tư thường là thanh trắc (nhưng có khi ngoại lệ tiếng thứ
hai là thanh trắc thì tiếng thứ tư sẽ đổi thành thanh bằng). Trong
câu 8, nếu tiếng thứ 6 là thanh ngang (bổng) thì tiếng thứ tám phải
là thanh huyền (trầm). Ngược lại cũng vậy.


Làm thơ
lục bát
Tiết 59:



I/ Luật thơ lục
1. Ví
bát.
dụ
2. .Nhận

- xét.
Khổ thơ lục bát:
Gồm một câu 6 tiếng và một
câu

tiếng.lẻ không bắt buộc theo luật
Các8tiếng
- Luật bằng +
bằng trắc.
trắc:
T B
+ Các tiếng chẵn phải theo luật B
bằng
B
- Vần: + Tiếng
thứ26 câu
trắc.
4 6 lục
8 vần với tiếng thứ 6 câu
bát.

Tiếng 2/4
thứ 8 câu bát vần với tiếng thứ 6 câu
- Nhịp: +
2/2/2,
lục
tiếp theo.
2/2/2/2,
4/4
3. Kêt luận: (SGK)


BI TP
Nhng cõu th sau cú phi l th lc bỏt khụng? Vỡ
sao?

a, Đầu lòng hai ả tố nga,
Thuý Kiều là chị em là Thuý Vân.
Mai cốt cách tuyết tinh thần,
Mỗi ngời một vẻ mời phân vẹn mời.
(Truyện Kiều - Nguyễn Du)

b,

Bầm ra ruộng cấy bầm run
Chân lội dới bùn, tay cấy mạ non.
(Bầm ơi - Tố Hữu)


Thảo luận nhóm:
Nhóm 1: Su tầm những bài ca dao làm
theothể lục bát
Nhóm 2: Su tầm những bài đồng dao,vè làm
theo thể lục bát
Nhóm 3: Su tầm những bài thơ làm theo thể
lục bát
Nhóm 4: Su tầm những câu đố làm theo
thể lục bát


Làm thơ
lục bát
Tiết 59:

I. Luật thơ lục bát
II. Luyện
tập
Bài tập 1: Làm thơ lục bát theo mô hình ca dao. Điền
nối tiếp cho
thành bài và đúng luật. Cho biết vì sao em điền các
từ đó (về ý và
- Em ơi đi học trờng
về vần)
xa cho giỏi
Cố học
ở . mẹ mong.
nhà đấu cho bền
- Anh ơi phấn
Mỗi năm mỗi lớp
làm
.
nền mai
saurít tiếng chim
- Ngoài vờn ríu
Trong
nhà vang tiếng chúng em học bài
..


Tiết 59:


Làm thơ lục

bát

I. Luật thơ lục bát
II. Luyện tập

Bài tập 2: Cho biết các câu lục bát sau sai ở đâu và sửa
- Vờn em cây quý đủ
Cóloài
cam, có quýt,bòn
xoài
có
,
có- Thiếu
na.
g
nhi là tuổi
học
hànhem phấn tiến
Chúng
trở
đấu
thành
lên hàng
trò ngoan
đầu


Tiết 59:

Làm thơ lục

bát

I. Luật thơ lục bát
II. Luyện tập

Bài tập 3: Trò chơi làm thơ
lục bát
Đội 1: Làm câu lục
Đội 2: Làm câu bát
Bài tập thêm: Trả lời câu hỏi trong bài thơ sau bằng một
lục bát
Bài gì trăng sáng trong rừng
Lung linh huyền ảo đến từng cánh hoa
Bài gì trăng sáng bao la
đất trời sông nớc đều là ánh trăng


HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
• Học thuộc ghi nhớ SGK
• Làm bài tập phần luyện tập
• Sưu tầm các bài thơ lục bát
• Làm một bài thơ lục bát hoàn chỉnh viết về quê hương