DSpace at VNU: Ngôn ngữ trần thuật của tác phẩm Hồn Trinh Nữ - điểm nhìn và nhân xưng

T ạp ch í Khoa học Đ ỉ ỈQCỈHN, K hoa h()c Xổ hộí và N hân v ln 24 (2008) 125-130

N g ô n n g ữ trấ n tliu ậ t của tác p h ẩ m Hổn trinh nữ
■đ iế m n h ìn v à n h â n x ư n g
H o à n g DT Đình*^
Học viện N ^õ n

Vàn hóa, T rư ờ n g D ại học N\Ịoại HịỊŨ N goại tliươìỉ^Ị Quản>Ị DôriịỊ, Trun^ĩ Q kôI
2, Bíìỉyundadao Bei, G uangzhou, Guan<;Ịdon>Ị, 5Ì042U . P .R . Chiĩĩa.
N h â n n g ày n th á n g 7 nồm 2008

Tóm tắt. Nhiì vản Võ Thi Hào, “ngưòí kù'chuvộn co lích hiộn đại”, đã cho ra mắt dộc giá yêu Ihích
ván c h ư o n g n h ữ n g t*íc p h ấ m đ i c ù n g n ả m th án g . T ru y ệ n n g i n Hổn triỉih n ữ là lác p h ấ m tiêu b iêu
cù a chi- C hi có l«Vi k c c h u y i'n cu ô n h ú t cỏ d u v ẽ n với v ăn p h o n g să c sảo, v ừ a q u e n vừ a la, à o th ự c
lần lõn. Biỉi v iêỉ n ày iìựù trôn co s à lý th u v ô t v ễ điểm nhìn c ủ a Trãỉi thuật học, v ân d ụ n g p h ư o n g
p h ủ p p h á n tich n g ữ d ụ n g (qua cảc y e u t ố n g ô n n g ữ và phi n g ô n n g ừ có lựíì c h ọ n ) đ ẽ tim hiô'u vẽ

ngôn ngữ trân thuàỉ, I ri>ng khuôn khổ của bài viêt này, chúng tỏi xin chi tkmị; lủi ờ nhân tỏ có liên
qium đ é n

nhỉỉt Lì

iiif dun<i> nìiân xưĩiỊị, đô n ê u ra đ ả c đ íô m n ^ ô n n g ữ tră n th u ộ l c ủ a tác

p h ản ì /íô » t r i u h n ừ lủ ' m ộ t ( Ị i a u t i ì ù f i p i ì ừ c
d o s ự t á c đ ộ ì ĩ ^ m ạ n h b ờ i Xĩiệc t h n y d ỏ ĩ ĩ ĩ ỉ i à ĩ ĩ x i m } ỉ " . biii
thó, n h ử n ị; điố u càni n h ậ n cúíì nị;ư m trân ỉh u â í vả cùa n h â n v ậ t đỐJ vớỉ só p h .ín đ ự i ch ờ của ngư ơi
d ò n b»ì ili d ư iK bộc lộ m ô t cách tư tihỉcn troiHỊ cỏ'ý (v à cá co V trovy tự Ỉihỉái),

1. M ò đẫu

n g ỏ n n g ữ trẩ n th u â t đô n g h iê n c ử u v ể tác
p h ấ m cu a V ò T h ị H á o hăy còn ít, nếu kh ỏ n g
n ói liì h ié m thây. Khiio sá í tác p h à m vản học

Nhti vản Võ Thị Hao, m ỏ l cày t>úỉ n ữ sảc
S.IO, d ố i d à o sứ c v*ót, đò c h o rn m í t d ộ c già

từ cấu írú c n ội b ộ c ú a v ă n b â n lò m ộ t việc lam
rất c an ih ic i, vi n ó sẽ m n n g lại n h ư n g đ á n h

\ò u Ihích v à n c h ư ư n g n h ù n g lác p h ã m đi
cu n g n ã m lhiíiìjỊ, N h ử n ^ bcìi b in h iuẶn VC tác
p h i m cu a n hò vnn v ỏ Thi Hức) lừ khía cạnh

g iá k h á ch q u a n đ ô ì v á i tác p h í m , và g iú p
c h ú n g ta th â u hiôu cái Ẵn n á u SCÌU cấu trúc

tãC giả - V n g h ln tác p h â m á i d ă n g tài khá

v à n b à n , v à h iếu th ỏ m v í lý d o tọi sao Võ Thị

nìiicu trên các tra n g bảo. M ột ccich khái quát,

H ả o đ ư ợ c hocin n g h ê n h rộng rãi.

I*hị cỏ lỏì kc ch u v ộ n cu ố n h u t, cỏ d u y ê n với

Bài v i õ t n à y d ự a t r ê n Cữ 5Ớ lý t h u v ế t vu

vãn p h o n g v ù n q u e n v ừ a lộ, àO th ự c lẫn lộn,

đi ôm n h ìn cú a Tr.ĩn

N h ư n g , th e o sụ hiỏu biel củ a c h ú n g tòi,
n h ừ n g bủi n g h iê n c ú u v ận d ụ n g Iv íh u v ê i vẽ
in ĩỉỉ tlìuậi học, xu ảt p h ã t đ ơ n I h u ả n lừ khia

p h ư a n g p h á p p h â n lích n g ù d ụ n g (q ua các
y ế u tò' n g ỏ n n g ũ và p h i n g ò n n g ủ cỏ lựa
c h ọ n ) đ e U m h iè u VC n g ô n n g ữ t r ã n thuật.

cạnh v ả n bári; cụ the là xét d ư ớ i b ìn h diộn

T ro n g k h u ô n k h ố c ú a m ợ l bai th a m iuận;

thuật học, vặn

dụng

c h ú n g tôi xin chi ả ừ n g lại d các n h â n t ố có
liên q u a n đ ế n đ ie m n h in là cách s ử d ụ n g
* E-mâil: t>upbt*9ftỂ^'ahoi-) com cn

125


ìíoàriỊ^ P ì lyỊtth / T íĩịì chi Khoa học D HQ CH N. Khoa học Xả hội IW Nhân vổn 24 f2(kì8) 125- Ỉ30

126

n h ả n xư np , đê' nẽu r«i đ ặ c đicVn n g ô n n g ữ trẩn
th u ậ t cu a t á c p h a m //(HI triuh ìiữ.
C ốt Iru yện ỉiổĩí trinlỉ nữ: T h u ó ây, trong
m ộ t gia đ ìn h , cỏ b*ì kiO'p đ à n bà. Ba k iếp đ à n
bà “đ ể u ch ô n c h ân th ò c h ổ n g đi lính". N g ư ời
đ à n ô n g đ ầ u tiỏn ra đ i đ ả v ĩn h vien k h ô n g trở
vế, n g ư ò i đ à n ỏ n g t h ứ hai trỏ v ế vói nhiếu
v inh q u a n g n h ư n g m ái đ ã u đ*ĩ "n g á m àu
sư ơ n g " , n g ư ờ i đ à n ỏ n g Ihứ b a thì tró v ể sau
17 n ă m biệt tăm . T ro n g đ ê m tà n hỏn, ngườ i
đ à n ba th ứ ba n h ậ n th à y n g ư ò i m in h c h ò đợi
v ố n rụ t rè n ay đ ă trò th à n h m ộ t cái m á y gièt
n g u ờ i lạn h m á u "cỏ cái n h ìn lạ n h lẽo n h ư
Ihép" cù a V ua và đ ả mâ't d i m ả i m ải k h ả n ă n g
cười.
C âu c h u y ệ n đ ư ợ c triến k hai x u n g q u a n h
s ố p h ậ n cù a kic'p n g ư ờ i đ à n b à th ứ ba q u a sự
thay đôi v ế đ iế m nhin.

2. Đ iể m q u a q u a n n iệ m v ể d i ể m n h ì n

Mỗi van b ả n t ự s ự đ ể u có m ộ t n g ư ờ i đ ó n g
vai n g ư ò i k ể c h u y ện , đ ế kê lại s ự k iện xảy ra
ở đâu, v à o lúc nào, n h ư ihẽ nào, có n h â n vật
gì t h n m g ia v â n r n u r h u y n n

N g irò i kp rh u y ệ n

đ ó k ế v ể Sự kiộn gi v à kc lại n h ư thỏ' nào sẽ
á n h h ư ớ n g đ ẻ h tru y ệ n d ư ọ c kê có t h à n h công

T ổ n g I]uan n h ữ n g Ihònh q u ả n g h iê n cưu,
ỉhi v ấn đ ế nổi trội nhả't cúa d iê m nh in là "iii
n h ìn - ai nói", T h eo q u a n điòm cúa G. G e n ette
[lị; đ iế m nhin ve b à n ch ất m à nói, là m ột
p h ư o n g tiện d icu p h ô i lư ợ n g thô ng tin tro n g
khi kc ch uy ện , liì " s ự họn chẽ*'. ''Ai nói?" ^ác
đ ịn h đ ư ợ c vị Irí cú a n g ư ờ i k ể c h u y ệ n và
'g iọ n g k ế c h u y ệ n " tro n g vản bãn tự sự. ''Ai
n h ìn?", xél v ê v â h đ ế v ả n b ả n lự sự, đ ư ọ c
q u y é t đ ịn h bói đ iế m n h ìn cú a ai. N ó k h ò n g
chi đ ơ n th u ã n là thị g i á c N h iế u học giả đà
nhâ'l Irí rằ n g đ ic m n h in cò n lien q u a n đến
việc cám n h ả n - ai n h ậ n biê't n h ư thê' - V.Ì
q u a n đ iẻ m cúa ai khi tru y ệ n đ u ọ c ke. Đ iẽ u đ ó
có n g h ĩa là đ iểm n h in b a o h à m ý n g h ĩa sâu xa
h ơn, đ ó là s ự p h á n đ o á n v ế g iá trị, đ ạ o đ ứ c và
n h ậ n xét... Vậy n cn các n h à Trãn thuật học đểu
k h ò n g b ò q u a v â n d e đ ie m n h ìn và đ ã p h â n
loại đ iể m n h ìn th e o n h ậ n xét củ a m ình.
D ự a v ào d iế m n h ìn gì đ ế k ế c h u y ệ n liên
q u a n đ o n m ẹo ìrS n th u ậ t của n g ư ờ i kố
c h u y ện . T ro n g cảc p h à n loại, cách p h â n loại
củ a G c n e lte đâ đ ư ọ c k h ẳ n g đ ịn h v à đ ư ụ c
nh iếu nh à n g h iê n c ứ u tiôp nh ận .
Kiểu ĩ: Vô điếm nlùỉì

Vô d iê m n h ìn r ò n đ ư ợ c đ in h Hanh là
đ iế m n h in zero, và n h iế u khi d ư ợ c m iè u tã rât
h ìn h tư ợ n g b ằ n g c ụ m t ừ đ iế m n h ìn to à n ỉri.

h a y k h ô n g . Vậy, vị trí v à xuả*t p h á i đ iê m m à

Vô đ iế m n hìn k h ô n g th ê h iếu là k h ô n g có

t ừ đ ó s ự kiộn đ ư ợ c q u a n sát, đ ư ợ c cảm n h ậ n

đ iế m nhìn. T h ự c c h ã i củ a khái n iệ m n à y là
k h ò n g có đ iế m n h ìn cụ th ế và cô' đ ịn h của

và d ư ợ c k ế lại là rấ t q u a n trọ n g . Đ ó là đ iể m
n h ìn th e o cảch hchuy ộn lay đỏi

n h ả n vật; k h ỏ n g đi vào nội tâm n h ả n v ậ t vn
k h ô n g bicì gì đ c h hoíìt liộng tám lý củii n h â n

m ắt CUÙ n h â n v ậ t íhoy ch o d ồ i m ắ t cùn riêng
nimh. C h o nén, diô m nh in b ê n tro n g này ít

v ậ t chi d ử n g im m à q u a n sát v à ghi lại

nhiếu bị h ạ n chê- Đôn c ạn h đo, bõi yõu lõ
" n h ân víit n à o đ ó " , loủi d iê m n h ĩn n àv còn
plìiìn chia ra d iê m n h ìn b6n tro n g "ccV đ ịn h ''

chiôc mciy q u a y phim .

vâ diõm n h ìn b ôn tro n g 'V ò đ ịn h ".
DÚ7IỈ »/nn bí'n troỉi^ỉ Câ' dịnlĩ D iêm nlìin

3. Đ ic m n h ìn v ớ i n h à n x ư n g

cua n g ư in ke c h u y ệ n hẨu h c t chi d ụ a v à o mộl
nlián vột. N h â n vật vô n g u à i kỏ c h u y v n hòa

Qu*i kh ả o sát và Ihố ng kc sơ bộ, trong
tỉõ n trinh n ừ , tên gọi (n h ư Mai, llịin h , Tháo..,;

Lìm m ộ u diô’m nhin c ũ n g hò a làm một- C h o

D ùn g, V ín , C ường...) đ ặc chi n h â n vọt hấu

tiên,
d iê m n h in nòy th u ò n g bị h ạ n c h é 'v à
có thiOn kiến, g â y â h l u ợ n g đ ả n g ng hi ngờ.

n h ư k h ô n g cỏ. C ò n các diình từ v ô n d ù n g đê

1 ac giá H õn tn n h n ữ k h ô n g s ử d ụ n p đ iêm

Mẹ, C on,

n h ir n ầ y tr o n g chuyộn, nén c h ú n g tòi k h ô n g

s ừ d ụ n g vói m ộ t ỉẵn s ố rất c ao tro n g hai

Iriẽr khai trin h bây.
Diứhí ĩilùn bẽn tron>^ Vô định: Đ iõm nhìn
iha) đỏi g iữ a các n h ả n v ậ t tro n g s ự kiộn.

t r u ò n g h ợp, m ộ t là n g ư ò i kê c h u y ệ n x ư n g gọi
n h â n vặl ỉro n g truyộn, hai là các n h â n vật

N gười kê c h u y ộ n thay đối gó c đ ộ và xuất

c ù n g x uất h iệ n n h ư n g d a n h t ừ chi nghe
n g h iộ p ( n h ư Lính, Vua,...), d a n h t ừ chi người

phát diOm đ ế k ế ve s ự k iện tù y Iheo d iêm
nhin khtíc n h a u cù a từ n g n h â n v ậ t k h á c n h a u .

n h ừ n g lời nói và h à n h đ ộ n g cù a n h ả n vậl n h u

chi q u a n hộ gia đ in h , h ọ h à n g ịn h u Bà, ô n g ,

cỏ/ A nh,

Em, C hõng, Vọ...) lợi d u ợ c

íro n g tru y ệ n x u n g gọi n h a u . T h in h th o à n g

( n h ư C h à n g , N à n g , Đ à n bà, Đ à n ông...) và đại


hioàn^ D ĩ D i n h / T(ìp chi Kỉỉoa học Ũ H Q G Ỉ I N , K)ịoa học Xíĩ hội vả Nluỉrt Víiỉĩ 24 (200d) ĩ 25-130

128

( ừ n h â n x ư ỉ ì g t h u ẩ n nhíVí m * in g ý COI k h i n h

Ví d ụ 2: Bà cò gai Ih ắ p b a nén h u a n g kluĩh
n g ư ờ i c h ổ n g q u á ccV: " ô n g ữi! C ó 1C' c h á u ỏ ng

(n h ư Mi) chi xuâ't hiộn có m ộ í lẩn. Đ ó là

đ ú n g , bời tôi n g h iệ m rằng; ncu bây g iờ ô ng

n h ử n g th ô n g tin rả t q u a n tr ọ n g khi c h ú n g ta

sôVig dạy, lại ra trận, thì lỏi vần ch ò ỏ n g . ói!

đi sâu v à o p h à n tích q u a n hộ g iữ a đ iẽ m n h ìn

C á i k i e p đ à n bà!...'' [2, tr. 135Ị.

íừ n h à n x u n g t h u ả n n h n í ( n h ư Tỏi, Ta...)* Đại

T ro n g hai ví d ụ trén, riêng hai từ " th ă m "

và n h â n xư n g.
T rong v ă n b à n t ự sự, đ ặ c biột là tr o n g tác
p h ẫ m v ã n học, n h â n x ư n g là m ộ t n h ả n lố

và "khan"' đ ã cho ta n h ậ n biẽ*t n g u ò i kô
c h u y ệ n ờ đ â y cỏ cái khá n ả n g b ã m sinh, siêu

q u a n trọ n g k h ỏ n g t h ế th iê u đô' x ư n g gọi nh ản
vật. Với tín h d ặ c Ih ù v à m à u s ắ c tu t ừ p h o n g

nh iên n h ư T h ư ợ n g đế, C ả u m o đ ẩ u tru ỵộ n

p h ú cùa các d ạ i t ừ n h â n x ư n g tr o n g tiếng

đ iẽm n h ìn to à n tri củ a tác giả:

ỉỉô ĩí trinh n ữ c ũ n g d ẵ th ể hiộn rõ việc s ừ d ụ n g

Việt, c h ú n g ta râ'ỉ d c c a m n h ậ n đ ư ợ c cái

Ví d ụ 3; Thu ờ ây, nhà nọ từ n g có h a i kiê”p

k h o ả n g cách Ih â n sơ g iử o cac n h â n vật, giữa
n g ư ò i k ế c h u y ộ n v ớ i n h â n vật, th ậ m chi, g iữ a

đ à n bà, cả hai kiôp đ ê h \ u ợ ì m ìn h , đ ể u ch ô n

n g ư ờ i hc'p n h ả n (tứ c đ ộ c già) v à n h â n vật.

c h ân th ò c h o n g đ i iính [2, tr. 134).
ờ

ví d ụ trôn, n g ư ò i ke c h u y ệ n k h ô n g

Theo G e n c tte [1], đicVn n h ìn tr o n g m ột
v à n b ản tự s ự k h ỏ n g p h ả i b â t d i b â t dịch. Đè

n h ừ n g b iế t rõ tinh h in h củ a "'nhà nọ'', m à còn
tiên ỉoán đ ư ợ c sô* p h ậ n cú a hai kiếp đ à n bò

đ ạ i đ e n m ụ c đ íc h tr u v c n đ ạ t th á i đ ộ , q u a n

đ ó • ch ô n c h â n Ihờ c h ổ n g đi tinh.
H ă y x em ỉiếp m ấ y ví d ụ sau đây:

đ iế m và s ự đ á n h g iá ... đ ô ì v ó i t ử n g n h â n vật
của n g ư ò i k ế c h u y ệ n , t r ư ờ n g h ọ p th a y đổi

Ví d ụ 4: Vậy n ê n , k iêp đ à n b à th ứ b a vừn

n h à n x ư n g là c ẩn th iế t. T h a y đ ố i n h â n x ư n g

lọí lòng v à n h o e n h o c k h ó c thi cả bà, cả bõ'và

là m ộ t s ự th a y đ ố i t r o n g q u a n h ệ g iữ a ng ư ò i

m ẹ cô bé c h ắ p tay: "L ạy Phậl! Lại th ê m m ộ t cái

k ế c h u y ện v ó i c h u y ệ n đ ư ọ c kế, c ụ th e là, s ự
thay đ ổ i c ù ã n g ư ò i k ể c h u y ệ n . X ét d ư ớ i góc

tội nữa. N h ư n g lăn này, chúìĩịỊ ta s ẽ k h ô n g gá

đ ộ đ iế m n h ìn , v iệc th a y đ ổ i n h â n x ư n g có vai

Hai đời, ch ú n g ta đ ẫ đ ợ i c h ò đ ê n b ạc tóc, thG’

t r ò lrrr> h ^ i

li^ n

c4cn v â n

A i M Íiìn ?

nó c h o bâ't kỳ m ộ ỉ n g ư ờ i lính n à o đ â u nhó.
c ò n c h u a d ù o a o ? " . . . [2 , I r . 1 3 4 ) .

và thái đ ộ đ ỏ ì v ớ i k h á c h t h ế d o đ ie m n h ìn đ ỏ
th ể hiện.

Ví d ụ 5: Bà cô gái th ắ p ba n é n h ư ơ n g kh â n
n g ư ờ i c h ổ n g q u á cô': " ô n g ơif c ỏ lẽ c h á u ô ng

N h ìn c h u n g , c âu c h u y ệ n HSrt trin h n ữ

đ ủ n g , b ò i tôi n g h iệ m rằng, n ê u b â y g iờ ông
s ố n g dậy, lại ra trận, thi tôi v ẫ n c h ờ ô n g . Ôií

đ ư ọ c kê th e o đ iô m n h ìn k iêu 1.
T ro n g H o n trin h n ữ , n g ư ờ i k ế c h u y ệ n vói

C ái k iếp đ à n bà!..." (2, tr. 135].

đ iế m n h ìn to à n tri đ ó n g v a i n g ư ờ i k ể c h u y ệ n
th ứ nhất, c âu c h u y ệ n d ư ợ c xâu c h u ỗ i lên bởi

Ví d ụ 6: ...M ẹ cô g á i n ứ c nở: "C h i lại m('
thỏi, c h ín h m ẹ đ ã tr u y ế n ch o con d ò n g m áu

g iọ n g kê c ú a n g ư ờ i k ể c h u y ộ n . N h ử n g trư ờ n g

h ọ p m à n g ư ò i kê c h u y ệ n b iế t cả t â m lý củ a

'"đợi chò"! Con làm sao k h á c đ ư ợ c!"

bô'cô

n h â n vật c ũ n g n h iể u :

g ạ t đi: 'T h i c ũ n g p h ả i có m ộ t đ ứ a con gái nào
đ ó c h ò th ằ n g bé ây chứ, c ũ n g n h ư n g à y xua,

Ví d ụ 1: N h ư n g k h i đ ó n c h ổ n g , n g ư ờ i đ à n
b à th ứ hai k h ó c thãm : " C â n đ a i, m ũ ảo, b ố n g

ỉro n g căn n h à này bà c h ò tôi vậy!...ị2, tr. 135).
Ba ví d ụ trên đ ể u th ế h iện s ự th a y đổi

lộc v u a b a n ... tấ t cả đ ể u đ ẹ p n h ư n g m á i đ ẩ u
ta và ô n g â y t ụ lú c n à ỡ đ ã n g á m à u

đ iể m n h ìn g iữ a vai n g ư ờ i kò' c h u y ệ n v à n h â n

s ư ơ n g !...(2, tr. 134].

x ư n g tr u n g tín h n h ư " b à /b à cô gái", "bôyông

v ậ t tro n g c h u y ện . T rư ớ c hết, các đại t ừ nh ân


HíVÌn^ Or Pí«/i / T(tff chi Kỉuw học DHQ GHN. Kiwũ học X â hội và Nhàn vứn 24 (2008) Ĩ25 -Ĩ3 0

129

bỏ'", ''m ụ cỏ bê /m ọ cỏ gái" cho th ấ y đ à y là
d ie m n h ìn to à n tri cú a m ộ t n g ư ò i k ể chu yện

n/ĩổh cách hóa c h u y ể n s a n g tính chất đỗnịỊ
thoại. C â u c h u y ệ n H ân trinh ỉiừ đ u ọ c tiếp tục

ngói t h ử 3, n g ư ò i kố c h u y ệ n chi d ầ n d a t câu

k ể d ư ớ i c o n m á t - đ iể m n h ìn n g â y th ơ - cùa

c h u y ệ n p h á t Irién liên lục v ó i m ộ t thải đ ộ

tré con.
Ví d ụ 7: N à y , arM G;á[ o đ â y , k h ò n g có ai

linh táo, k h ô n g đ ế lộ ra c h ú i lìn h c àm đ ặ c biệt

n h â n x ư n g d ù n ị’ chi q u a n h ệ g iữ a hni t h ế hệ

già n h ư anh v à tré n h ư anh. V ậy h ảy nói cho
chúntỊ tôi h iế ì vì s a o loài cây m ớ i d ẽ h kia, tấm
ih ư ờ n g đ ê h v ậ y , lòa x òa b ê n v ệ cò, k hách bộ

m à q u a n h ệ cù a h ọ rảt th á n mật- Đ iẽm r\hin

h à n h d ễ d à n g d ẫ m lén, cỏ gì đ ặ c biệl đ â u m à

toàn tri củ a n g ư ờ i ke c h u y ộ n đ à th ay đ ổ i bởi
n h à n x ư n g ''c h ú n g ta " m à c h u y ê n Ihành đ iểm

p h ả i g in g iử , h ơ i m ộ t lí lại lảy tay ch e mặt,

cú a m in h đôì với n h â n vật.
R i ê n g ô v í d ụ 4, ''c h ú n g ta^' v à ''n ó " là c ặ p

đ iệ u đ à là m v ậ y ? [2, tr. 142).

nh in bèn tro n g cùa n h â n vảí " c h ú n g ta" (bà,

S ự tric n k h a i c ù a c â u c h u y ộ n m a n g đ ậ m

b ô 'v à m ẹ cô bé - c h ù thê). Ba n h à n vật cù n g
n h á t tri d ủ i k h o át vói m ộ t q u a n đ iế m là

đ ặ c t r ư n g t ư d u y trc con. T r o n g p h ã n này,
n g ư ờ i k ế c h u y ộ n d ù n g đ ò i m ắ t củ a trẻ con đê

k h ó n g gả " n ó '' (cò b é - k h á ch thê) c h o hũít kỳ

tự n g ắ m m ì n h v à cải Ihê giói n à y từ p h ía xa.

m ộ t n g ư ờ i lính n.ì 0 , ở ví d ụ 5 và 6 c ũ n g có s ự

G iọ n g kể/ c ấu trú c c ảu v ă n v à cả cái ìãin lý

c h u y ên hỏti tư a n g tụ a n h ư vậy.
C ẩn c h ú ý th ỏm ó vi d ụ 5, 6, n lìử n g điốm

đ ư ợ c p h à n á n h q u a g iọ n g kô, c âu văn đểu
c hịu s ự chi p h ò ì c ủ a điêrn n h ìn Iré con. Đ áy là

n hìn q u a nhtĩn vật khác n h a u c ù n g n h a m vào
m ột s ự kiộn "ch ò đ ợi", n h ư n g với s ự th ay đổi

m ộ t sách lư ợ c kê c h u y ệ n đ ẩ y ý vị sâu sắc.

v ề n h â n x ư n g (các cặ p ô n g - tôi; mự • con, bà -

ò c h ồ này. H ă y x c m lời cău k h a n p h á t ra từ
h ổ n trin h n ừ v a n g v ẳ n g mãi b ên tai n g uò i

tói) q u a n đ iểm , thái đ ộ cu a h ọ đ o i vói s ự kiện
"chờ đ ợ i'' k h á c Xii n h nu luôn, ờ đây, n g ư ờ i kể
c h u y ện c ứ đ ô ch o n h â n vật tự bộ c lộ hỏi tâm
tư lình côm cú a m ìn h đòì vói việc ch ò đợi:
tiéti l u y kỉtOiiịị t^cn? Rõi h v
nliãt

Đ i ể u g h ê Ìờrtì c ù a CẴU c h u y ộ n c ũ n g n ằ m ngay

n g h e k ế ( n h ữ n g n g ư ờ i lán?):
Ví d ụ 8; ô i ! Lạy [^hột! C ău cho đ â v k h ò n g
p h ả i là b ư ớ c c h â n c ù a n h ữ n g
p h ả i liền
n h k i u VC n o i a y . . . [ 2 , t i .

đ ế n m ộ t kêt luận rằng, d ù ihỏ n à o di nữa, cái

kiêp đ à n b à đợ i c h ò đ ó là k h ò n g sao tránh
khỏi n h ư là m ộ i đ ịn h m ộ nh. T in h x u n g đ ộ t và
s ự m à u th u ẫ n này c â n g nổi b ạ i h(m và có sức

4. K ế t lu ậ n

m ạ n h làm xáo đ ộ n g lòng n g ư ờ i h o n , khi

T á c p h ẩ m H ôn trin h u ừ " k ê " ch o ta một

giọng kê c ủ a n g u ò i kõ c h u y v n d ìm h a n xuỏVig
(Xin lu u ý rằng; các c âu ví d ụ trên đ â y đ ểu

câu c h u y ộ n b u õ n th à m v ế s ố p h ậ n k h ố đ a u
c ù a n g u ò i đ à n b à - s ố p h ậ n đ ợ i chờ. C h u yện

x u ất hiện với h ìn h th ứ c thoại d a n trự c tiỏp.)
So là thiêu sà i ncU k h ò n g đ ê ý đ c b đ iếm

đ ư ợ c k ế v ớ i m ộ t g i ọ n g đ iệ u hct sứ c b in h
tĩn h , k h á c h q u a n , d ư ó i d iê m n h ìn t o à n tri

này, ở p h ẵ n c u ố i câu chuyộn, ''thời gian"
đ ư ợ c k é o v ẽ đ ỏ h ihcTÌ h i ộ n đ ủ i - ìĩỊ^ày n a y d o

xen lẫ n v ớ i đ iô m n h in bôn tr o n g có hạn c h ế
c ủ â n h ằ n v ậ l * m ộ t d i ể m n h t n p h ứ c h ợ p , do

s ự c h u y ế n đổi k h e o léo từ ngư ời k ể chuỵện

s ự tác đ ộ n g m ạ n h b d i việc Ihay đổi nh ân

sa n g tĩhừn^Ị loài hoa cò. G iọ n g đ iệ u k ể c h u y ện
th ay đối hẳn. T inh ch ất thiũì thoiU cù a câu

x ư ng. M à t ừ n g ữ d ù n g đ c x ư n g gọi tro n g tác
p h ẫ m t h ư ờ n g là n h ữ n g d a n h t ừ h o ặ c đại Kí

ch u yện n h ò n h ử n g loài hoa cò, làn gió đ ư ợ c

m a n g m à u s ắ c tu t ừ I r u n g tín h , th e h iện vị trí


/ ỈMnịị D ỉ Dinh / Tạp chí Khoa học D H Q C H N , Khoa học Xã hội và Nìtân vỉín 24 (2008) ĩ 25-130

130

t h ả n sơ v ừ a p h ả i. Bôi th ế , n h ử n g đ iế u cám
n h ậ n cua n g ư ờ i ke c h u y ệ n và c ú a n h ả n vậí đâ
đ ư ợ c bộc lộ m ộ t cách t ự n h iê n tr o n g c ố ý (và
cà cố ý tro n g t ự n h ié n ). Q u a th ứ n g ô n n g ữ

g ia n /k h ô n g gian, h in h íh ú c n g ô n n g ừ m a n g
n g h ỉa ân d ụ , Ihoại d ẩ n , lòi v ă n m ic u tả... Vc
n h ữ n g đ iế m này, c h ú n g tòi xin trìn h bày
ỉro n g m ộ t bài khác.

trẵ n th u ậ t n h u \hẽ[ cái ấ n kín đ ẳ n g sau tác
phám

là " n h ữ n g

tà m

sự d a y

dứt

k h ôn

n g u ó r ' [ 3 ] v ể t h â n p h ậ n b é m ọ n v à l u ô n bị

T à i lié u th a m k h ả o

m ả í m á t tro n g chiêh tra n h cú a n g u ờ i p h ụ n ữ
đ ã hiến h iện trẽn các tra n g giấy. C ó n h à p hê
b in h từ n g đ á n h giá rằng, v ă n Võ Thị H ả o hay
nối lo?n [4]. C h ú n g tôi c h o rằng, nổi lo ạ n là
101 v ă n p h o n g n h ấ t q u á n củ a chị. C ái nổi loạn
đ ó đ ã đ ư ợ c trìn h d iễ n q u a n g ô n n g ữ trẩn
th u ậ t v ừ a n g ọ t n g ào v ừ a q u y ế t liệt n h ư írên
đ â y đ à p h â n tích.
N g ô n n g ữ trẩ n ìh u ậ ì củ a tác p h ẩ m Hôn
trinh n ữ k h ỏ n g chi th ê h iện q u a " đ iế m nh ìn

[1] G. G íĩnetto, N gôn tĩỊịừ trãn thuật: ỉiịỊÔỉỉ n g ũ trẩfì
thuật mới, V ươ ng V ăn D u n g dịch, N X 8 K hoa học
Xã hội T ru n g Q uôc, 1990.
|2) N g u y ễ n L ương, "V õ T hi H ào".
Phụ nừ. 1-3-2000.

chi T h ế ^iớ i

|3J "N h à v ă n Vô T hị H ồo: Đ â đ en lú c n h ử n g rtguòĩ
đ à n bà "nối lo ạn "", Báo hÌôìiỊ^ thôn n ^à ỵ nay, sỏ
109,10-7-2003.
(4Ị Vỏ Thị H ảo, " H ổ n trin h n ữ ", in tro n g Tập tn iy ịt\
ngăn Bến câỳ bút n ũ ‘ P hin Thị Vàng Arth, Vò Tht

vóí n h â n x ư n g " . N ó c ò n liên q u a n đ c h các

Hảo. L ỷ Lm ỉỉ . N g u yỉn Thị Thu H u ị (Bùi V iệt T h án g
tu y ế n chọn, g ió i th iệu ). NXB V ăn học, H à NỘI,

p h ư ơ n g th ứ c k ể c h u y ệ n k h á c n h ư vj trí thời

2001 -

The narrative discourse in The Soul o f the Virgin
- \h e point of view and ữie person
1 lu a n g Y itin g

The fa c u ity o f A sia n Lan<Ịìia<^es and C ultures, Q uangdong U n iversity o f Foreign Studies
2, Bait/urtdadao Bci, G uangzhou, Cuangciong, 510420- P-K- China.

T h e w rite r Vo Thi H a o , "a m o d e rn -fa iry -la le teller", h a s b ro u g h t to th e re a d e rs m a n y w orks
w h ic h are tim e tested. The S o u l o f the VirịỊÌn is o n e o f h e r m a g n u m o p u s . She h a s an a ttractiv e w ay
o f n a rra tio n a n d k e en style o f w ritin g , fa m iliar b u t peculiar, fictional b u t realistic. Based o n the
theory â b o u t the p o in t o f v ie w in n a rra to lo g y , th is p a p e r u s e d th e m e th o d o f p ra g m a tic s analysis
(according to the lin gu istic a n h n o n lin g u istic elem ents) to a p p ro a c h th e n a rra tiv e d is c o u rse in

The Soul of the Virgin. In the sco p e of this thesis, w e on ly con cern a b o u t th e factors th a t relate Ỉ0
the u s a g e of person, a n d p u t fo rw a rd a characteristic o f Ư1C n a rra tiv e d is c o u rse in The S o u l o f the
V irgin is that "m u ltip le p o in t o f view w hich is stro n g ly mJJuenced by the replacerneỉit o f the P e rso tr.
Therefore, the n a rra to r a n d th e c h a ra c te rs in th e story c an reveal th e ir u n d e r s ta n d in g s a b o u t the
w a itin g fate o f w o m e n in ten tio n ally o r in a dv erten tly .