DSpace at VNU: Quản lý Nhà nước về xuất khẩu trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
--------o0o--------

LÊ THỊ BÍCH HẰNG

QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ XUẤT KHẨU
TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH THANH HÓA

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƯƠNG TRÌNH ĐỊNH HƯỚNG THỰC HÀNH

Hà Nội – 2016


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
--------o0o--------

LÊ THỊ BÍCH HẰNG

QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ XUẤT KHẨU
TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH THANH HÓA
Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
Mã số: 60 34 04 10

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƯƠNG TRÌNH ĐỊNH HƯỚNG THỰC HÀNH

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. NGUYỄN TRÚC LÊ

XÁC NHẬN CỦA
CÁN BỘ HƢỚNG DẪN

XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ
CHẤM LUẬN VĂN

Hà Nội – 2016


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu do tôi thực hiện dưới sự
hướng dẫn của thầy giáo hướng dẫn khoa học. Các số liệu và trích dẫn được sử
dụng trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng và đáng tin cậy từ thực tế
nghiên cứu.


LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành chƣơng trình cao học và viết luận văn này, tôi đã nhận đƣợc sự
hƣớng dẫn, giúp đỡ và góp ý nhiệt tình của quý thầy cô Trƣờng Đại học Kinh tế

-

Đại học Quốc gia Hà Nội.
Trƣớc hết, tôi xin chân thành cảm ơn đến quý thầy cô trƣờng Đại học Kinh tế ,
đã dạy dỗ tôi, cung cấp cho tôi những kiến thức trong suốt quá trình học tập để tôi
có thể hoàn thành luận văn này.
Tôi xin bày tỏ lời cảm ơn sâu sắc tới PGS.TS. Nguyễn Trúc Lê ngƣời đã hết
sức tận tình chỉ bảo, hƣớng dẫn và định hƣớng cho tôi chọn đề tài nghiên cứu, cơ sở
lý luận cũng nhƣ khảo sát thực tế trong quá trình thực hiện viết luận văn tốt nghiệp.
Mặc dù tôi đã có nhiều cố gắng nỗ lực , tìm tòi, nghiên cứu để hoàn thiện luận

văn, tuy nhiên không thể tránh khỏi những thiếu sót, rất mong nhận đƣợc những đóng
góp tận tình của quý thầy cô và các bạn.

ii


MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .............................................................................. i
DANH MỤC BẢNG VÀ HÌNH..................................................................................ii
PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 3
CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ
LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ XUẤT KHẨU Error!
Bookmark not defined.
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu................ Error! Bookmark not defined.
1.2. Cơ sở lý luận về quản lý nhà nƣớc về xuất khẩu.Error! Bookmark not
defined.
1.2.1. Khái niệm và vai trò của xuất khấu .......Error! Bookmark not defined.
1.2.2. Quản lý nhà nước về xuất khẩu: ............Error! Bookmark not defined.
1.2.3. Đặc điểm và nội dung của quản lý nhà nước về xuất khẩu ......... Error!
Bookmark not defined.
1.3. Các nhân tố ảnh hƣởng đến hoạt động quản lý xuất khẩu:................. Error!
Bookmark not defined.
1.3.1. Nhân tố môi trường kinh tế quốc tế .......Error! Bookmark not defined.
1.3.2. Các nhân tố kinh tế - xã hội trong nước.Error!

Bookmark

not

defined.
1.4. Kinh nghiệm về công tác quản lý nhà nƣớc về xuất khẩu của một số địa
phƣơng ở Việt Nam ........................................... Error! Bookmark not defined.
1.4.1.Kinh nghiệm tỉnh Quảng Ninh ................Error! Bookmark not defined.
1.4.2. Kinh nghiệm tỉnh Nghệ An .....................Error! Bookmark not defined.
1.4.3. Kinh nghiệm tỉnh Phú Yên......................Error! Bookmark not defined.
1.4.4. Bài học kinh nghiệm cho Thanh Hóa ....Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .Error! Bookmark not defined.

iii


2.1. Các câu hỏi đặt ra mà đề tài cần giải quyếtError!

Bookmark

not

defined.
2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu ........................... Error! Bookmark not defined.
2.2.1. Xây dựng khung lý thuyết .......................Error! Bookmark not defined.
2.2.2. Phương pháp thu thập thông tin ............Error! Bookmark not defined.
2.2.3. Phương pháp tổng hợp xử lý thông tin ..Error! Bookmark not defined.
2.2.4. Phương pháp phân tích thông tin ..........Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 3. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ XUẤT
KHẨU CỦA TỈNH THANH HÓA GIAI ĐOẠN 2011-2015Error!

Bookmark

not defined.

3.1. Tổng quan tình hình phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh Thanh Hóa ... Error!
Bookmark not defined.
3.2. Hoạt động quản lý xuất khẩu trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa ................ Error!
Bookmark not defined.
3.2.1. Kết quả xuất khẩu tỉnh Thanh Hóa giai đoạn 2011-2015 : ......... Error!
Bookmark not defined.
3.2.2. Hoạt động quản lý nhà nước tác động đến đối với hoạt động xuất
khẩu trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa ..................Error! Bookmark not defined.
3.3. Đánh giá những thành công, tồn tại, nguyên nhânError! Bookmark not
defined.
3.3.1. Những thành công...................................Error! Bookmark not defined.
3.3.2. Những tồn tại : ........................................Error! Bookmark not defined.
3.3.2. Nguyên nhân: ..........................................Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 4. CÁC GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN HOẠT ĐỘNG QUẢN LÝ ĐỂ
PHÁT TRIỂN XUẤT KHẨU TỈNH THANH HÓAError!
defined.

iv

Bookmark

not


4.1. Quan điểm, phƣơng hƣớng và mục tiêu xuất khẩu của tỉnh Thanh Hóa đến
năm 2020 ............................................................ Error! Bookmark not defined.
4.1.1. Quan điểm phát triển xuất khẩu ............Error! Bookmark not defined.
4.1.2. Mục tiêu của xuất khẩu tỉnh Thanh Hóa:Error!

Bookmark

not

Bookmark

not

defined.
4.2. Các giải pháp hoàn thiện hoạt động quản lýError!
defined.
4.2.1. Hoàn thiện công tác dự báo, xây dựng chiến lược xuất khẩu...... Error!
Bookmark not defined.
4.2.2. Đổi mới công tác nghiên cứu, xúc tiến, mở rộng thị trường xuất khẩu.
............................................................................Error! Bookmark not defined.
4.2.3. Tiếp tục nghiên cứu, sửa đổi, ban hành và triển khai thực hiện kịp
thời, đồng bộ các chính sách hỗ trợ xuất khẩu.Error!

Bookmark

not

defined.
4.2.4. Thu hút đầu tư phát triển sản xuất, chuyển đổi mạnh mẽ cơ cấu hàng
xuất khẩu ............................................................Error! Bookmark not defined.
4.2.5. Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, tạo môi trường thông thoáng
trong hoạt động xuất nhập khẩu. .....................Error! Bookmark not defined.
4.2.6. Tăng cường liên kết và nâng cao năng lực cho doanh nghiệp xuất
khẩu ....................................................................Error! Bookmark not defined.
4.2.7.Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực làm công tác xuất nhập khẩu
............................................................................Error! Bookmark not defined.

4.3. Kiến nghị : .................................................. Error! Bookmark not defined.
4.3.1. Đối với Chính phủ và Bộ Công thương .Error! Bookmark not defined.
KẾT LUẬN ...............................................................Error! Bookmark not defined.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................... 4

v


vi


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

STT

Ký hiệu

1

CNH

2

ĐTNN

Nguyên nghĩa
Công nghiệp hóa
Đầu tƣ nƣớc ngoài

3

FDI

Đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài

4

FTA

Hiệp định Thƣơng mại tự do

5

GDP

6
7

HĐH
HĐND

Tổng sản phẩm quốc nội
Hiện đại hóa
Hội đồng Nhân dân

8

KKT

9

CCC

10

UBND

Ủy ban nhân dân

11

XHCN

Xã hội chủ nghĩa

12

XK

13

XNK

14

WTO

Khu Kinh tế
Cụm công nghiệp

Xuất khẩu
Xuất nhập khẩu
Tổ chức Thƣơng mại quốc tế


DANH MỤC BẢNG VÀ HÌNH

STT

Bảng

1

Bảng 3.1

STT

Hình

1

Hình 3.1

2

Hình 3.2

3

Hình 3.3

4

Hình 3.4

5

Hình 3.5

Nội dung
Quy mô xuất khẩu của tỉnh Thanh Hóa (20112015)

Nội dung
Tốc độ tăng trƣởng xuất khẩu của tỉnh Thanh Hóa
(2011-2015)
Cơ cấu ngành hàng xuất khẩu của tỉnh Thanh Hóa
năm 2014
Cơ cấu ngành hàng xuất khẩu của tỉnh Thanh Hóa
năm 2015
Tỷ trọng xuất khẩu của các doanh nghiệp tỉnh
Thanh Hóa
Cơ cấu thị trƣờng xuất khẩu tỉnh Thanh Hóa năm
2015

ii

Trang
50

Trang

51

52

52

57

59


PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong xu hƣớng toàn cầu hóa và khu vực hóa của nền kinh tế thế giới hiện nay,
không một quốc gia nào phát triển nền kinh tế của mình mà không tham gia vào quá trình
hội nhập quốc tế và khu vực. Hoạt động ngoại thƣơng luôn chiếm một vị trí quan trọng
và có tính quyết định đến toàn bộ quá trình phát triển kinh tế xã hội của từng quốc gia.
Trong đó, xuất khẩu đã đƣợc thừa nhận là một hoạt động rất cơ bản, là phƣơng tiện thúc
đẩy nền kinh tế phát triển. Trong những năm qua, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh Thanh
Hóa luôn quan tâm chỉ đạo hoạt động xuất khẩu xuyên suốt các thời kỳ phát triển kinh tế
- xã hội, từ những năm “bao cấp”, qua thời kỳ “đổi mới”, đến giai đoạn “Hội nhập” hiện
nay. Cùng với sự nỗ lực, cố gắng vƣơn lên của các doanh nghiệp, hoạt động xuất khẩu
của tỉnh đã thu đƣợc những kết quả quan trọng, đã hoàn thành vƣợt mục tiêu kế hoạch 5
năm 2011 - 2015 tại Nghị quyết Đại hội Đại biểu tỉnh Đảng bộ lần thứ XVII là 35,3%:
Tổng giá trị xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ đến năm 2015 đạt 850 triệu USD trở lên”.
Trên thực tế, tổng giá trị xuất khẩu của tỉnh Thanh Hóa đã đạt mức 1,5 tỷ USD.
Xuất khẩu tăng trƣởng đã đóng góp tích cực vào tăng trƣởng kinh tế - xã hội của tỉnh, tạo
thêm nhiều việc làm, tạo hiệu quả rõ rệt trong hạn chế việc chuyển dịch lao động tỉnh
Thanh Hóa đi các tỉnh, thành khác tìm việc làm... Tuy nhiên, hoạt động xuất khẩu thời
gian qua vẫn còn bộc lộ những hạn chế: một số mặt hàng xuất khẩu không đạt mục tiêu

tăng trƣởng, đặc biệt là các mặt hàng nông, lâm sản, khoáng sản chế biến; nhiều doanh
nghiệp xuất khẩu của tỉnh không vƣợt qua đƣợc giai đoạn khủng khoảng kinh tế; số
lƣợng các mặt hàng xuất khẩu thuộc nhóm mặt hàng xuất khẩu chủ lực quốc gia còn ít...
Kết quả công tác xuất khẩu giai đoạn vừa qua cũng phản ánh rõ nét mức độ hội nhập kinh
tế quốc tế của tỉnh tuy có đƣợc cải thiện đáng kể, nhƣng vẫn còn nhiều hạn chế. Ngoài
các nguyên nhân nội tại của doanh nghiệp, công tác quản lý nhà nƣớc về hoạt động xuất
khẩu trên địa bàn tỉnh cũng bộc lộ nhiều hạn chế, chƣa trở thành bệ đỡ để khuyến khích
doanh nghiệp sản

3


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

1.

Nguyễn Thị Tuệ Anh và cộng sự (2011), Báo cáo nghiên cứu Năng lực cạnh tranh
của doanh nghiệp xuất khẩu trong ba ngành may mặc, thủy sản và điện tử ở Việt
Nam, Viện nghiên cứu và quản lý kinh tế trung ƣơng

2.

Nguyễn Duy Bột (1997), Giáo trình Thương mại Quốc tế, NXB Thống Kê

3.

Chính phủ (2011), Chiến lƣợc xuất nhập khẩu hàng hóa quốc gia thời kỳ 20112020, định hƣớng đến năm 2030 phê duyệt tại Quyết định 2471/QĐ-Ttg ngày
28/12/2011

4.

Đảng Bộ Thanh Hóa (2015), Báo cáo Chính trị của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh
khoá XVII, tại Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XVIII, nhiệm kỳ 2015 - 2020

5.

Trần Tiến Khai (2010), Chính sách xuất khẩu lúa gạo Việt Nam và những vấn đề
cần điều chỉnh, Kỷ yếu Hội thảo Khoa Học Xã Hội và Phát Triển Bền Vững Vùng
Đồng Bằng Sông Cửu Long. Cần Thơ do UBND TP. Cần Thơ, Ban Chỉ Đạo Tây
Nam Bộ, Viện Phát triển Bền Vững Vùng Nam Bộ tổ chức.

6.

Bùi Xuân Lƣu (1997), Giáo trình Kinh tế Ngoại thương,NXB Giáo dục

7.

Per Ronnas Organ Sjoberg (1996), Phát triển Kinh tế - Xã hội ở Việt Nam, NXB
Chính trị Quốc gia Hà Nội

8.

Sở Công thƣơng Thanh Hóa (2011), Báo cáo Công tác Hội nhập kinh tế Quốc tế và
xuất khẩu năm 2011, nhiệm vụ, giải pháp triển khai kế hoạch năm 2012

9.

Sở Công thƣơng Thanh Hóa (2012), Báo cáo Công tác Hội nhập kinh tế Quốc tế và
xuất khẩu năm 2012, nhiệm vụ, giải pháp triển khai kế hoạch năm 2013

10. Sở Công thƣơng Thanh Hóa (2013), Báo cáo Công tác Hội nhập kinh tế Quốc tế và
xuất khẩu năm 2013, nhiệm vụ, giải pháp triển khai kế hoạch năm 2014
11. Sở Công thƣơng Thanh Hóa (2014), Báo cáo Công tác Hội nhập kinh tế Quốc tế và
xuất khẩu năm 2014, nhiệm vụ, giải pháp triển khai kế hoạch năm 2015
12. Sở Công thƣơng Thanh Hóa (2015), Báo cáo Công tác Hội nhập kinh tế Quốc tế và
xuất khẩu năm 2015, nhiệm vụ, giải pháp triển khai kế hoạch năm 2016

4


13. Sở Công thƣơng Thanh Hóa (2012), Đề án “Chƣơng trình phát triển xuất khẩu tỉnh
Thanh Hóa đến năm 2020, định hƣớng đến năm 2030”
14. Nguyễn Xuân Thiên (2006), Giáo trình "Thương mại quốc tế”, Nxb Đại học Quốc
gia Hà Nội, Hà Nội
15. Nguyễn Ngọc Túc (2007), Tiếp tục cải cách, hiện đại hoá Hải quan Việt Nam đáp
ứng yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế, Luận án tiến sĩ kinh tế Trƣờng Đại học Ngoại
Thƣơng
16. UBND tỉnh Thanh Hóa, Báo cáo phát triển kinh tế xã hội tỉnh Thanh Hóa từ năm
2011 đến năm 2015
Website
17. Website Tổng cục thống kê,
18. Website Dự án Hỗ trợ thƣơng mại đa biên – MUTRAP,
19. Website Trung tâm WTO,
20. Website Báo Hải quan,
21. Đoàn Thị Thu Hà - Nguyễn Thị Ngọc Huyên : Giáo trình chính sách Kinh tế - Xã
hội : NXB Khoa học và Kỹ thuật Hà Nội 2000

5