GIÁO DỤC PHÁP LUẬT CHO ĐỒNG BÀO CÁC DÂN TỘC ÍT NGƯỜI Ở HUYỆN SƠN HÒA, TỈNH PHÚ YÊN (tt)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
.............../ ...............

BỘ NỘI VỤ
......../ ........

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

PHẠM ANH TÂN

GIÁO DỤC PHÁP LUẬT CHO ĐỒNG BÀO DÂN
TỘC ÍT NGƢỜI Ở HUYỆN SƠN HÒA,
TÌNH PHÚ YÊN

Chuyên ngành: Luật Hiến pháp – Luật Hành chính
Mã số: 60 38 01 02

TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ
LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH

THỪA THIÊN HUẾ - NĂM 2017


Công trình đƣợc hoàn thành tại:
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS NGUYỄN QUỐC SỬU

Phản biện 1: .................................................................. .
.......................................................................................
Phản biện 2: .................................................................. .

.......................................................................................

Luận văn đƣợc bảo vệ tại Hội đồng chấm luận văn thạc
sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia
Địa điểm: Phòng họp …....., Nhà...... - Hội trƣờng bảo
vệ luận văn thạc sĩ, Học viện Hành chính Quốc gia
Số:… - Đƣờng…………… - Quận……………… TP………………
Thời gian: vào hồi …… giờ …… tháng …… năm 2017

Có thể tìm hiểu luận văn tại Thƣ viện Học viện Hành chính
Quốc gia hoặc trên trang Web Khoa Sau đại học, Học viện
Hành chính Quốc gia


1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài luận văn
Luật phổ biến, giáo dục pháp luật số 14/2012/QH13 đã quy
định Phổ biến, giáo dục pháp luật cho ngƣời dân ở vùng dân tộc thiểu
số (DTTS), miền núi, vùng sâu, vùng xa… điều đó khẳng định sự
quan tâm thiết thực của Đảng, Nhà nƣớc ta đối với đồng bào DTIN.
Vấn đề đặt ra là làm thế nào, cần có giải pháp gì để đƣa chính sách,
pháp luật đến với đồng bào DTIN.
Hoạt động GDPL cho đồng bào DTIN huyện Sơn Hòa đang là
một yêu cầu khách quan, có tầm quan trọng trong điều kiện góp phần
thúc đẩy sự nghiệp phát triển công nghiệp hóa – hiện đại hóa, xây
dựng Nhà nƣớc pháp quyền XHCN hiện nay của địa phƣơng. Đó
cũng là lý do tác giả chọn nghiên cứu vấn đề: “Giáo dục pháp luật
cho đồng bào các dân tộc ít người ở huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên”
làm đề tài luận văn chuyên ngành Luật Hiến pháp, Luật hành chính.

2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn
Qua tìm hiểu có nhiều công trình nghiên cứu khoa học của các
tập thể và cá nhân, các bài viết về GDPL. Trong giai đoạn hiện nay
cần tiếp tục chú trọng đúng mức, cấp thiết của việc GDPL và coi đây
là nhiệm vụ chính trị quan trọng để góp phần vào việc ổn định tình
hình và phát triển kinh tế - xã hội ở huyện miền núi Sơn Hòa, tỉnh
Phú Yên.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn
- Đối tƣợng nghiên cứu: Đồng bào DTIN trên địa bàn Huyện
Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên và đại diện tiêu biểu là đồng bào DTIN Chăm
Hroi và Ê đê.
- Phạm vi nghiên cứu của luận văn luận văn chỉ giới hạn ở huyện
Sơn Hòa, khảo sát hoạt động GDPL cho đồng bào DTIN từ năm 2010


2
đến nay; luận văn tập trung nghiên cứu sâu về hoạt động GDPL cho
đồng bào DTIN ở huyện Sơn Hòa.
4. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn
- Mục đích của luận văn: Nhằm nâng cao chất lƣợng, hiệu quả
công tác GDPL; đề xuất quan điểm, giải pháp nâng cao chất lƣợng,
hiệu quả bảo đảm công tác GDPL cho đồng bào DTIN trên địa bàn
huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên hiện nay.
- Nhiệm vụ của luận văn: phân tích cơ sở lý luận, cơ sở pháp
lý, làm rõ thực trạng công tác GDPL cho đồng bào DTIN ở huyện
Sơn Hòa giai đoạn 2010-2017 đề xuất các giải pháp đảm bảo nâng
cao chất lƣợng, hiệu quả hoạt động GDPL cho đồng bào DTIN huyện
Sơn Hòa trong giai đoạn tiếp theo.
5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu
Luận văn đƣợc nghiên cứu trên cơ sở lý luận triết học Mác –

Lênin về chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử,
lý luận nhận thức; dựa trên tƣ tƣởng Hồ Chí Minh, quan điểm của
Đảng và pháp luật Nhà nƣớc. Luận văn sử dụng các phƣơng pháp
tổng hợp và phân tích; phƣơng pháp lịch sử và lôgic; thống kê so
sánh; khái quát hóa, hệ thống hóa.
6. Những đóng góp mới của luận văn
Luận văn luận giải, khái quát và nêu các đặc trƣng của hoạt
động GDPL cho đồng bào DTIN ở huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên;
tham khảo, nghiên cứu kinh nghiệm về công tác GDPL rút ra những
bài học kinh nghiệm vận dụng trên địa bàn huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú
Yên.
7. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
Luận văn góp phần làm phong phú thêm lý luận về GDPL cho
một đối tƣợng, khu vực cụ thể; đồng thời bổ sung thêm những luận


3
cứ khoa học và thực tiễn cho việc xây dựng, hoàn thiện về lý luận về
GDPL cho đồng bào các DTIN ở huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên nói
riêng.
8. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục và tài liệu tham khảo,
luận văn đƣợc kết cấu thành 3 chƣơng, 8 tiết.


4
Chương 1:
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ GIÁO DỤC PHÁP
LUẬT VÀ GIÁO DỤC PHÁP LUẬT CHO ĐỒNG BÀO DÂN
TỘC ÍT NGƢỜI

1.1. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ GIÁO DỤC PHÁP
LUẬT
1.1.1. Khái niệm giáo dục pháp luật
Giáo dục pháp luật là quá trình hoạt động có mục đích, có tổ
chức, có kế hoạch, theo nội dung và thông qua những phƣơng pháp,
hình thức nhất định từ phía chủ thể GDPL, tác động đến đối tƣợng
tiếp nhận GDPL nhằm làm hình thành và phát triển ở họ hệ thống tri
thức pháp luật, trình độ hiểu biết về pháp luật; làm hình thành tình
cảm, thói quen và hành vi ứng xử tích cực theo pháp luật và đòi hỏi
của nền pháp chế XHCN.
1.1.2. Mục đích của giáo dục pháp luật
GDPL nhằm đạt đƣợc ba mục đích: Một là: Từng bƣớc nâng
cao nhận thức, mở rộng hiểu biết về pháp luật cho công dân; Hai là:
Hình thành tình cảm pháp lý và niềm tin nội tâm đối với pháp luật;
Ba là GDPL nhằm hình thành động cơ, hành vi và thói quen xử sự
hợp pháp, tích cực. Không dựa vào mục đích của GDPL thì không
thể đánh giá đƣợc hiệu quả và các chỉ số xác định hiệu quả của quá
trình GDPL.
1.1.3. Chủ thể và đối tƣợng của giáo dục pháp luật
Trong hoạt động GDPL những ngƣời (cá nhân, tổ chức) theo
chức năng của mình tham gia vào việc truyền thụ phổ biến pháp luật
nhƣ giảng dạy, trình bày, giải thích, pháp luật gọi là chủ thể, những
ngƣời đƣợc truyền thụ học tập, nghiên cứu, tìm hiểu pháp luật gọi là
(đối tƣợng).


5
1.1.4. Nội dung, hình thức, phƣơng pháp giáo dục pháp luật
Nội dung GDPL nói chung là một phạm vi rộng bao gồm kiến
thức pháp luật cơ bản nhƣ lý luận khoa học về pháp luật, các ngành

luật, các văn bản pháp luật thực định. Ngoài ra còn bao hàm các
thông tin về việc thực hiện pháp luật, về việc điều tra, xét xử các vụ
án hình sự, dân sự, kinh tế, cả về nghiên cứu điều tra xã hội học pháp
luật.
Cần phải thông qua các phƣơng thức truyền tải thông tin, các
hình thức giao tiếp giữa chủ thể và đối tƣợng GDPL bằng những hình
thức và phƣơng pháp khác nhau. Về phƣơng pháp GDPL: là cách
thức, biện pháp đƣợc chủ thể sử dụng để truyền đạt nội dung pháp
luật tác động đến đối tƣợng.
1.1.5. Mối quan hệ giữa giáo dục pháp luật với các lĩnh vực giáo dục
khác
- GDPL với giáo dục chính trị tư tưởng: Đƣờng lối chính
sách của Đảng là “linh hồn” của pháp luật và đƣợc thể chế hóa, cụ
thể hóa bằng pháp luật.
- GDPL và giáo dục đạo đức: Các quy phạm pháp luật và quy
tắc đạo đức đều là quy tắc điều chỉnh hành vi xử sự của con ngƣời,
loại quy phạm này có những điểm chung nhất tác động lên con
ngƣời.
- GDPL và giáo dục đào tạo các ngành khoa học khác:
+ Đào tạo pháp luật: là một quá trình giáo dục kiến thức lý
luận khoa học pháp lý cơ bản và kiến thức pháp luật thực định, cung
cấp cho đối tƣợng giáo dục những tri thức pháp luật.
+ Các ngành khoa học tự nhiên GDPL cần phải sử dụng đến
kiến thức của khoa học tự nhiên để luận giải cho một quy định nào đó
của pháp luật.


6
+ Khoa học xã hội Những cơ sở khoa học của việc xây dựng
các quy phạm pháp luật điều chỉnh hành vi của con ngƣời trong xã

hội và biện pháp phòng ngừa đối với xã hội đều cần đến tri thức của
khoa học xã hội.
1.2. KHÁI NIỆM, VAI TRÒ VÀ ĐẶC TRƢNG CÔNG TÁC GIÁO
DỤC PHÁP LUẬT ĐỐI VỚI ĐỒNG BÀO DÂN TỘC ÍT NGƢỜI
1.2.1. Khái niệm giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc ít ngƣời
GDPL cho đồng bào DTIN là hoạt động có định hƣớng, có tổ
chức, do các chủ thể GDPL tiến hành theo chƣơng trình, nội dung,
phƣơng pháp và hình thức nhất định phù hợp với truyền thống văn hóa,
tín ngƣỡng, tập quán sản xuất, sinh hoạt của đồng bào; làm hình thành ở
họ ý thức pháp luật, tình cảm pháp luật và hành vi phù hợp với các yêu
cầu của pháp luật hiện hành.
1.2.2. Vai trò của giáo dục pháp luật cho đồng bào DTIN
Thứ nhất GDPL luật góp phần cung cấp, trang bị, nâng cao kiến
thức, hiểu biết pháp luật cho đồng bào DTIN; Thứ hai GDPL góp phần
xây dựng, củng cố tình cảm, niềm tin của đồng bào DTIN đối với pháp
luật; Thứ ba GDPL góp phần nâng cao ý thức tự giác chấp hành pháp
luật, thực hiện hành vi pháp luật hợp pháp cho đồng bào DTIN. Để hoạt
động GDPL cho đồng bào DTIN hiệu quả thì cần giáo dục tình cảm
công bằng, tình cảm trách nhiệm và nhận thức không khoan nhƣợng đối
với các hành vi phạm pháp, phạm tội.
1.2.3- Các yếu tố ảnh hƣởng đến giáo dục pháp luật cho đồng bào dân
tộc ít ngƣời
1.2.3.1. Các yếu tố chủ quan
Trình độ học vấn Nó vừa là nền tảng sức mạnh tinh thần (tri thức
là sức mạnh), vừa là động lực thúc đẩy mỗi ngƣời vƣơn lên trong cuộc


7
sống, học tập, lao động, sản xuất nhằm làm chủ tự nhiên, xã hội và bản
thân.

Các nhân tố tâm lý Chất lƣợng, hiệu quả GDPL cho các đối
tƣợng, trong đó có đồng bào DTIN dù ít hay nhiều đều chịu ảnh hƣởng
của các nhân tố tâm lý, quan trọng nhất là quá trình “tâm lý bắt chƣớc”
và quá trình “lây lan tâm lý”.
1.2.3.2. Các yếu tố khách quan
Yếu tố kinh tế Nền kinh tế phát triển bền vững là điều kiện thuận
lợi để hoạt động GDPL cho đồng bào DTIN đạt đƣợc chất lƣợng, hiệu
quả cao và ngƣợc lại.
Yếu tố văn hóa - xã hội Các yếu tố văn hóa - xã hội đó bao gồm:
các giá trị văn hóa truyền thống, ngôn ngữ, lối sống, các phong tục, tập
quán… của dân tộc DTIN, ở mức độ khác nhau, các yếu tố đó ảnh
hƣởng đến GDPL cho đồng bào DTIN, bao gồm các tác động tích cực
và cả tác động tiêu cực.
Yếu tố chính trị là toàn bộ các yếu tố tạo nên đời sống chính trị
của đất nƣớc, của mỗi địa phƣơng, bao gồm môi trƣờng chính trị, hệ
thống các chuẩn mực chính trị, chủ trƣơng, đƣờng lối, chính sách của
Đảng Cộng sản Việt Nam, của các cấp ủy Đảng ở địa phƣơng và các
quan hệ chính trị; hoạt động của hệ thống chính trị; cùng với đó là nền
dân chủ xã hội.
1.2.4. Quan điểm của Đảng và Nhà nƣớc về giáo dục pháp luật cho
đồng bào các dân tộc ít ngƣời.
Đảng, Nhà nƣớc ta luôn luôn coi trọng công tác PBGDPL, điều
này thể hiện rõ nét trong các Kết luận của Bộ Chính trị về Chiến lƣợc
xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật đến năm 2010, định hƣớng
đến năm 2020; Chiến lƣợc cải cách tƣ pháp đến năm 2020; cũng nhƣ
các Nghị quyết, Kết luận, Chỉ thị về cải cách hành chính, cải cách tƣ


8
pháp, xây dựng và hoàn thiện pháp luật, về tăng cƣờng sự lãnh đạo

của Đảng đối với công tác PBGDPL...
Quốc hội đã ban hành Hiến pháp năm 2013; Luật Tổ chức
Chính phủ; Luật tổ chức chính quyền địa phƣơng, Luật PBGDPL.
Đặc biệt, Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015 đề ra
yêu cầu đối với công tác xây dựng chính sách pháp luật đòi hỏi phải
tuyên truyền, phổ biến, quán triệt đầy đủ những nội dung chính sách
pháp luật mới hoặc đƣợc sửa đổi, bổ sung, thay thế. Quốc hội mới
ban hành Luật Tiếp cận thông tin; Luật Báo chí (sửa đổi) đòi hỏi phải
tăng cƣờng trách nhiệm của các cơ quan Nhà nƣớc trong bảo đảm
quyền tiếp cận thông tin của ngƣời dân, trong đó có tiếp cận với
thông tin pháp luật.


9
Chương 2:
THỰC TRẠNG GIÁO DỤC PHÁP LUẬT CHO ĐỒNG BÀO
DÂN TỘC ÍT NGƢỜI Ở HUYỆN SƠN HÒA, TỈNH PHÚ YÊN
2.1- ĐẶC ĐIỂM ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, CHÍNH TRỊ - KINH TẾ,
XÃ HỘI ẢNH HƢỞNG ĐẾN HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC PHÁP
LUẬT CHO ĐỒNG BÀO DÂN TỘC ÍT NGƢỜI Ở HUYỆN SƠN
HÒA, TỈNH PHÚ YÊN
2.1.1. Đặc điểm điều kiện tự nhiên
Huyện Sơn Hòa diện tích đất nông nghiệp 83.541,56ha chiếm
tỷ lệ 89% tổng diện tích tự nhiên của huyện. Toàn Huyện có 14 xã,
thị trấn (trong đó có 7 xã thuộc khu vực III); 76 thôn, buôn, khu phố
(trong đó có 37 thôn, buôn đặc biệt khó khăn); dân số toàn huyện
56.368 khẩu/14.353 hộ. Có 13 dân tộc ít ngƣời với dân số 21.172
khẩu/4.756 hộ chiếm tỷ lệ 37,56% dân số toàn huyện.
2.1.2. Về phát triển kinh tế: (các số liệu tính đến 30/12/2016)
Thu nhập bình quân đầu ngƣời đạt 35,2 triệu đồng. Giá trị sản

xuất nông - lâm nghiệp đến năm 2015 ƣớc đạt 972,2 tỷ đồng, chiếm
tỷ trọng 30,4% trong nền kinh tế; tỷ lệ cứng hóa đƣờng giao thông
huyện đạt 63,71%, đƣờng giao thông đô thị đạt 96,98%, đƣờng giao
thông xã đạt 64,83%, đƣờng trục thôn, xóm đạt 86,7%. Đến nay 60%
xã có công trình thủy lợi nhỏ, 100% xã có phòng học kiên cố và bán
kiên cố; 100% thôn, buôn, khu phố có lƣới điện quốc gia, 99% hộ gia
đình sử dụng điện thắp sáng.
2.1.3. Về xây dựng hệ thống chính trị, QP-AN
Tính đến năm 2015, đã xây dựng và áp dụng hệ thống quản lý
chất lƣợng hành chính công theo tiêu chuẩn ISO 9001:2008 tại
UBND 08/14 xã và 10 phòng chuyên môn thuộc UBND huyện. Toàn
huyện có 34 tổ chức cơ sở đảng trực thuộc Huyện ủy với 2.758 đảng


10
viên sinh hoạt tại 184 chi bộ đảng, trong đó đảng viên là ngƣời đồng
bào DTIN là 881 đảng viên chiếm tỷ lệ 31,94%; 76/76 chi bộ thôn,
buôn, khu phố.
Từ năm 2010 đến 2016 phạm pháp hình sự xảy ra 115 vụ với
195 đối tƣợng; đã điều tra làm rõ 95/115 vụ đạt tỷ lệ 82,6%, ra quyết
định khởi tố 99 vụ 159 bị can. Công tác kiểm sát điều tra 172 vụ với
279 bị can đã đề nghị truy tố 138 vụ với 264 bị can; Tòa án nhân dân
huyện thụ lý 140 vụ với 250 bị cáo.
2.1.4. Văn Hóa, Xã hội
Toàn huyện có 02 Trƣờng THPT, 14 Trƣờng THCS, 15
Trƣờng TH (trong đó có 02 Trƣờng THCS bán trú và một Trƣờng
THCS nội trú dành cho con em các đồng bào DTIN).
Có 71,05% khu dân cƣ đạt chuẩn về văn hóa; 83% hộ gia đình
đạt văn hóa. 13/14 trạm y tế các xã, thị trấn đạt chuẩn quốc gia. Tỷ lệ
ngƣời tham gia BHYT đạt 90% năm 2016.

2.1.5. Đặc trƣng Văn hóa của DTIN huyện Sơn Hòa:
Các DTIN ở Sơn Hòa là nơi hội tụ của sự giao lƣu văn hóa
của các dân tộc khu vực Miền Trung và Tây Nguyên. Trong đời
sống, luật tục đang chi phối đến đời sống sinh hoạt của đồng bào
DTIN ở các huyện miền núi tỉnh Phú Yên nói chung và Sơn Hòa nói
riêng. Đặc biệt là luật tục của ngƣời bản xứ Êđê và Chăm Hroi hiện
nay.
2.2- TÌNH HÌNH GIÁO DỤC PHÁP LUẬT ĐỐI VỚI ĐỒNG BÀO
DÂN TỘC ÍT NGƢỜI Ở HUYỆN SƠN HÒA, TỈNH PHÚ YÊN
2.2.1. Hoạt động tổ chức triển khai thực hiện nhiệm vụ giáo dục
pháp luật cho đồng bào dân tộc ít ngƣời ở huyện Sơn Hòa
Công tác phổ biến, GDPL chƣa đƣợc đặt ngang tầm với yêu
cầu quản lý xã hội bằng pháp luật, chƣa đƣợc tiến hành thƣờng


11
xuyên, liên tục, đồng bộ, rộng khắp, chƣa có trọng tâm, trọng điểm;
còn thiếu cơ chế, kế hoạch phối hợp chặt chẽ, đồng bộ để huy động
sức mạnh của cả hệ thống chính trị và sự tham gia của toàn xã hội. Vì
những hạn chế đó, thông tin về pháp luật của nhân dân trong thời
gian qua chƣa đƣợc đáp ứng đầy đủ.
2.2.2. Chủ thể, hình thức và nội dung giáo dục pháp luật cho đồng
bào DTIN trên địa bàn huyện.
Tình trạng ngƣời dân vùng đồng bào DTIN vì nhận thức về
pháp luật còn hạn chế, do đó vi phạm pháp luật trên một số lĩnh vực
còn phổ biến, cụ thể trên địa bàn huyện trong 5 năm (từ ngày
01/10/2011 đến 30/9/2015) có 140 án giải quyết, xét xử có liên quan
trực tiếp đến ngƣời đồng bào dân tộc ít ngƣời (trong đó hình sự 40
vụ; dân sự 73 vụ; hôn nhân gia đình 27 vụ).
Đối với học sinh phổ thông: Đối tƣợng này chỉ đƣợc học tập

theo chƣơng trình chung của quốc gia về giáo dục công dân, trong đó
học sinh đƣợc học nội dung về Hiến pháp, về Nhà nƣớc, luật về giao
thông đƣờng bộ, luật giáo dục... Đây là chƣơng trình quốc gia biên
soạn chung cho học sinh phổ thông.
Đối với đồng bào DTIN: chƣa có chƣơng trình, nội dung
chuyên biệt nào để tuyên truyền và giáo dục pháp luật mà chủ yếu
vẫn là chƣơng trình tuyên truyền chung trên các phƣơng tiện thông
tin đại chúng.
Đối với Già làng, ngƣời có uy tín: chƣa có quan tâm phát huy
đúng mức vai trò "kép" vừa là chủ thể vừa là đối tƣợng của GDPL
của Già làng, Ngƣời có uy tín trên địa bàn, nhất là vai trò
PBGDPL.
- Thực trạng về chủ thể:


12
Hội đồng phối hợp PBGDPL huyện hiện có 25 thành viên; có
02 Báo cáo viên pháp luật cấp tỉnh và 18 Báo cáo viên pháp luật cấp
huyện; 14 Ban hòa giải với 151 thành viên, 90 Tổ hòa giải với 515 tổ
viên. Toàn huyện có 24 tủ sách pháp luật.
Về nội dung, Nội dung GDPL cho đồng bào DTIN là những văn
bản QPPL do Nhà nƣớc ban hành và những văn bản pháp quy do các
cấp chính quyền địa phƣơng trong vùng ban hành
Về hình thức, các chủ thể sử dụng chủ yếu là tuyên truyền miệng,
tổ chức các lớp tập huấn, bồi dƣỡng nghiệp vụ, các cuộc hội nghị triển
khai các văn bản QPPL mới đƣợc ban hành.
Hội luật gia huyện Sơn Hòa: thông qua hoạt động xét xử, bào
chữa tại tòa án và tƣ vấn của các luật sự, luật gia đã có đóng góp
đáng kể về việc nâng cao nhận thức pháp luật cho nhân dân ở huyện
Sơn Hòa.

2.2.3. Đánh giá chung về thực trạng công tác tuyên truyền và giáo
dục pháp luật ở huyện Sơn Hòa
2.2.3.1. Những kết quả đạt đƣợc và nguyên nhân
Các cấp ủy Đảng và chính quyền địa phƣơng Sơn Hòa đã nhận
thức đúng đắn về công tác GDPL đối với cán bộ và nhân dân các dân
tộc huyện nhà. Huyện đã chỉ đạo cơ quan đơn vị, địa phƣơng triển
khai các đảm bảo các hoạt động tuyên truyền, PBGDPL đến nhân
dân bằng nhiều biện pháp, hình thức nhằm tạo điều kiện cho nhân
dân tiếp cận với các chủ trƣơng, đƣờng lối của đảng, chính sách pháp
luật của Nhà nƣớc.
Nhân dân nói chung và đồng bào DTIN nói riêng trên địa bàn
huyện từng bƣớc nhận thức và hiểu đƣợc vai trò của kiến thức pháp
luật nên chủ động, tích cực tham dự các buổi phổ biến GDPL.


13
2.2.3.2. Những hạn chế, tồn tại và nguyên nhân
Nhận thức của một bộ phận cán bộ, công chức, đảng viên và
một số ngành về việc tuyên truyền PBGDPL cho nhân dân còn hạn
chế, đùn đẩy trách nhiệm cho ngành chuyên môn; chƣa huy động
đƣợc nguồn lực để phục vụ thực hiện nhiệm vụ; nội dung, hình thức
triển khai tổ chức việc PBGDPL chƣa đa dạng, phong phú để lôi
cuốn sự tham gia tích cực của nhân dân; ý thức của một phận ngƣời
dân ở thôn, buôn, khu phố chƣa quan tâm đúng mức đến việc tiếp
nhận các thông tin pháp luật.
2.2.3.3. Bài học kinh nghiệm rút ra từ thực tiễn Giáo dục pháp luật
cho đồng bào Dân tộc ít ngƣời ở huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên
- Các cấp ủy Đảng, chính quyền huyện Sơn Hòa tập trung lãnh
đạo, chỉ đạo sự chung tay vào cuộc của cả hệ thống chính trị, tiếp tục
xác định việc đổi mới căn bản, toàn diện công tác PBGDPL là nhiệm

vụ quan trọng, thƣờng xuyên và lâu dài.
- Giáo dục pháp luật cho đồng bào DTIN ở huyện Sơn Hòa
không chỉ tăng cƣờng giáo dục về quyền con ngƣời, quyền công dân
đề đồng bào DTIN ý thức đƣợc và chủ động thực hiện các quyền của
mình, mà còn phải kết hợp cả với việc giáo dục đạo đức, lối sống tiến
bộ, phù hợp với truyền thống văn hóa, phong tục, tập quán của đồng
bào DTIN.
- Xây dựng, củng cố nâng cao chất lƣợng đội ngũ BCV, TTV
GDPL; tăng cƣờng hoạt động xã hội hóa, phát huy các nhân tố tích
cực; đổi mới nội dung, phƣơng pháp, phù hợp với từng nhóm đối
tƣợng cụ thể.
- Duy trì công tác giám sát, nhắc nhở, kiểm tra đánh giá chất
lƣợng, hiệu quả hoạt động tuyên truyền PBGDPL gắn với việc thực
hiện phát triển kinh tế, văn hóa – xã hội, đảm bảo Quốc phòng – An
ninh, chính sách Dân tộc.


14
Chương 3:
QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP TĂNG CƢỜNG GIÁO
DỤC PHÁP LUẬT CHO ĐỒNG BÀO DTIN Ở HUYỆN SƠN
HÒA, TỈNH PHÚ YÊN HIỆN NAY
3.1. QUAN ĐIỂM TĂNG CƢỜNG GIÁO DỤC PHÁP LUẬT CHO
ĐỒNG BÀO CÁC DÂN TỘC ÍT NGƢỜI Ở HUYỆN SƠN HÒA,
TỈNH PHÚ YÊN HIỆN NAY
3.1.1. Giáo dục pháp luật cho đồng bào Dân tộc ít ngƣời phải luôn đặt
dƣới sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng và sự chỉ đạo sâu sát của các
cấp chính quyền địa phƣơng
Các cấp ủy Đảng, chính quyền huyện Sơn Hòa tiếp tục đổi mới
công tác PBGDPL; tạo nhận thức, ý thức tôn trọng, chấp hành pháp

luật là nhiệm vụ quan trọng, thƣờng xuyên và lâu dài; xây dựng lối
sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật trong toàn xã hội trong
đó có đối tƣợng là ngƣời đồng bào DTIN; tôn trọng, bảo đảm và bảo
vệ các quyền con ngƣời để mọi ngƣời đều tham gia quản lý nhà nƣớc,
quản lý xã hội ở tất cả các khâu, thực hiện tốt phƣơng châm “dân
biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra”.
Chú trọng việc lấy đối tƣợng của giáo dục pháp luật làm trung
tâm trong công tác tuyên truyền; Đổi mới nội dung, hình thức,
phƣơng pháp PBGDPL phù hợp với từng nhóm đối tƣợng, từng địa
bàn dân cƣ, từng lĩnh vực.
Tăng cƣờng sự lãnh đạo về chính trị, tƣ tƣởng, tổ chức và đạo
đức đối với các tổ chức, cá nhân tham gia PBGDPL; đẩy mạnh công
tác kiểm tra, sơ – tổng kết đánh giá quá trình tổ chức hoạt động tuyên
truyền PBGDPL trên từng địa bàn, đơn vị.


15
3.1.2. Giáo dục pháp luật cho đồng bào Dân tộc ít ngƣời phải thu hút
sự tham gia chủ động, tích cực của tất cả các cơ quan, ban, ngành, tổ
chức, đoàn thể hữu quan ở các cấp trên địa bàn huyện Sơn Hòa.
Cả chủ thể GDPL và đối tƣợng GDPL phải cùng có chung
nhận thức về vai trò, tầm quan trọng của GDPL cho đồng bào DTIN;
cùng có ý thức trách nhiệm trong việc xác định đúng đắn mục tiêu,
nội dung, phƣơng pháp và hình thức GDPL cho đồng bào DTIN.
3.1.3. Phải đổi mới đồng bộ cả về nội dung, phƣơng pháp và hình
thức giáo dục pháp luật cho đồng bào dân tộc ít ngƣời
Nội dung GDPL cho đồng bào DTIN phải đảm bảo tính khoa
học, cập nhật các văn bản QPPL mới, phù hợp với đòi hỏi của thực
tiễn cuộc sống, lao động của đồng bào; cũng phải tăng cƣờng giáo
dục về quyền con ngƣời, quyền công dân đề đồng bào DTIN ý thức

và chủ động thực hiện các quyền của mình.
Phƣơng pháp GDPL cho đồng bào DTIN phải khoa học, hiện
đại, gắn với sử dụng công nghệ thông tin, phát huy tính chủ động,
tích cực, sáng tạo của ngƣời nghe, khắc phục lối rao giảng, truyền thụ
một chiều.
Về hình thức GDPL, phải sử dụng phối kết hợp nhiều hình
thức giáo dục pháp luật một cách linh hoạt, năng động, sáng tạo, phù
hợp với từng nhóm đối tƣợng trong cộng đồng DTIN.
3.1.4. Kết hợp chặt chẽ giữa giáo dục pháp luật với giáo dục về
chính trị, tƣ tƣởng, đạo đức, lối sống cho đồng bào Dân tộc ít ngƣời
Giáo dục chính trị, tƣ tƣởng cho đồng bào DTIN là trang bị
cho họ quan điểm, đƣờng lối của Đảng; nguyên lý cơ bản của chủ
nghĩa Mác - Lênin, tƣ tƣởng Hồ Chí Minh theo mục tiêu độc lập dân
tộc và chủ nghĩa xã hội; phổ biến các chính sách của Nhà nƣớc, đặc


16
biệt là chính sách dân tộc, tôn giáo, chính sách phát triển kinh tế - xã
hội ở các vùng ĐBDT.
Mục tiêu của giáo dục đạo đức và pháp luật là làm hình thành
ở mỗi cá nhân con ngƣời hành vi hợp pháp và hợp đạo đức xã hội.
3.1.5. Gắn kết chặt chẽ giữa giáo dục pháp luật với phát triển kinh tế,
văn hóa, xã hội ở vùng đồng bào Dân tộc ít ngƣời, đáp ứng yêu cầu
bảo vệ trật tự, kỷ cƣơng, an toàn xã hội.
Để có thể khai thác, phát huy trí tuệ, kinh nghiệm, nguồn nhân
lực và vật lực của ngƣời DTIN nói chung và đồng bào dân tộc Chăm
Hroi, Ê đê trƣớc hết phải phải tổ chức cho đồng bào DTIN tham gia ý
kiến về dự thảo kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn;
phƣơng án chuyển đổi cơ cấu kinh tế, quy hoạch sản xuất và phƣơng
án phát triển ngành nghề. Kinh tế - xã hội phát triển lại là điều kiện

thuận lợi để tăng cƣờng GDPL vì ngƣời dân thấy đƣợc những lợi ích
thiết thực của hoạt động này.
Giáo dục pháp luật cho đồng bào DTIN ở Sơn Hòa cũng phải
gắn với việc xây dựng đời sống văn hóa - xã hội. Kinh tế, văn hóa, xã
hội phát triển sẽ là nhân tố đảm bảo việc giữ vững an ninh chính trị,
bảo vệ trật tự, kỷ cƣơng xã hội ở vùng đồng bào DTIN.
3.2. CÁC GIẢI PHÁP CƠ BẢN NHẰM TĂNG CƢỜNG GIÁO
DỤC PHÁP LUẬT ĐỐI VỚI ĐỒNG BÀO DÂN TỘC ÍT NGƢỜI Ở
SƠN HÒA, PHÚ YÊN HIỆN NAY
3.2.1. Nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm, năng lực của chủ thể,
đối tƣợng trong giáo dục pháp luật cho đồng bào DTIN trên địa bàn
huyện Sơn Hòa.
Xác định rõ mục tiêu GDPL cho đồng bào DTIN; Việc chủ thể
và đối tƣợng cùng xác định rõ ràng mục tiêu GDPL cho đồng bào
DTIN ở huyện Sơn Hòa cũng là cơ sở để đổi mới nội dung, phƣơng


17
pháp và hình thức GDPL; cung cấp, trang bị cho họ những thông tin,
kiến thức pháp luật cụ thể, thiết thực đối với cuộc sống, lao động,
sinh hoạt của đồng bào DTIN để đạt đƣợc mục tiêu về nhận thức
(kiến thức), mục tiêu về thái độ (tình cảm) và mục tiêu về kỹ năng
(hành vi).
Việc đánh giá kết quả GDPL cho đồng bào DTIN ở huyện Sơn
Hòa cũng cần đƣợc chú trọng. Tăng cƣờng hơn nữa sự phối hợp đồng
bộ, nhịp nhàng giữa các cơ quan làm nhiệm vụ GDPL cho đồng bào
DTIN; các cơ quan chủ trì và các cơ quan phối hợp cũng nhƣ từng cá
nhân thành viên phải nhận thức đầy đủ, đúng đắn vị trí, vai trò, trách
nhiệm của mình trong công tác PBGDPL cho đồng bào DTIN.
Nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng nghiệp vụ cho đội ngũ

BCV, TTV pháp luật là khâu then chốt, tạo ra bƣớc đột phá nhằm
nâng cao chất lƣợng, hiệu quả GDPL.
Nâng cao ý thức trách nhiệm, sự hăng hái, nhiệt tình của đồng
bào DTIN trong quá trình tham gia GDPL; cần có cơ chế khen
thƣởng, quy định biện pháp xử lý kịp thời đối với những hộ gia đình,
ngƣời đồng bào DTIN khi tham dự GDPL.
Đổi mới căn bản và toàn diện nội dung, phƣơng pháp, hình
thức GDPL cho đồng bào DTIN ở huyện Sơn Hòa với phƣơng châm
“trang bị cho đồng bào những nội dung pháp luật mà họ đang cần,
chứ không áp đặt phải nghe những nội dung pháp luật mà chủ thể
có”. Thứ hai, trang bị những nội dung kiến thức về các văn bản quy
phạm pháp luật dƣới luật do HĐND, UBND các cấp ban hành, nhất
là văn bản có liên quan trực tiếp đến đồng bào DTIN. Thứ ba, cung
cấp cho đồng bào DTIN những nội dung thông tin về thực tiễn đời
sống pháp luật trên địa bàn huyện. Thứ tƣ, trong nội dung GDPL cần
chú trọng trang bị cho đồng bào DTIN kiến thức về kinh nghiệm thực


18
tế, kỹ năng vận dụng các quy phạm pháp luật cơ bản nhất. Thứ năm,
chủ thể GDPL cần xây dựng chƣơng trình GDPL dành riêng cho
đồng bào DTIN phù hợp với từng nhóm đối tƣợng.
Đổi mới phƣơng pháp giáo dục pháp luật
+ Đổi mới phƣơng pháp tổ chức giáo dục pháp luật cho đồng
bào DTIN: Vì chƣa có chƣơng trình GDPL dành riêng cho đồng bào
DTIN nên các chủ thể GDPL cũng chƣa chú ý đến phƣơng pháp tổ
chức GDPL cho đối tƣợng này.
+ Đổi mới phƣơng pháp giảng dạy, truyền đạt thông tin, kiến
thức pháp luật cho đồng bào DTIN ở huyện Sơn Hòa: Chuyển mạnh
từ phƣơng thức giáo dục “lấy BCV pháp luật làm trung tâm” sang

phƣơng thức “lấy đồng bào DTIN làm trung tâm”. Phƣơng pháp
GDPL phải luôn đƣợc cải tiến, đổi mới, tạo hấp dẫn cho đồng bào
DTIN.
+ Chủ thể cần sơ kết, tổng kết, đánh giá, chỉ ra những ƣu
điểm, nhƣợc điểm của các phƣơng pháp giáo dục pháp luật cho đồng
bào đồng bào DTIN.
+ Xây dựng phƣơng pháp đánh giá kết quả giáo dục pháp luật
cho đồng bào DTIN.
+ Đổi mới hình thức giáo dục pháp luật: Thứ nhất, tiếp tục đa
dạng hóa các hình thức GDPL cho đồng bào DTIN phù hợp với đặc
điểm về truyền thống văn hóa, lối sống, sinh hoạt và địa bàn cƣ trú
của từng nhóm đối tƣợng DTIN. Thứ hai, cần giới hạn ở các hình
thức GDPL đƣợc đối tƣợng coi là phù hợp với họ. Thứ ba, cần tiến
hành tổng kết, đánh giá, rút kinh nghiệm về các hình thức GDPL cho
đối tƣợng này, chỉ ra ƣu điểm, nhƣợc điểm của mỗi hình thức GDPL
để có thể lựa chọn đƣợc những hình thức GDPL vừa hiệu quả, vừa
phù hợp tối ƣu đối với GDPL cho đồng bào DTIN ở huyện Sơn Hòa.


19
3.2.2. Bảo đảm các điều kiện về kinh tế, chính trị, văn hóa và pháp
luật cho giáo dục pháp luật cho đồng bào Dân tộc ít ngƣời
3.2.2.1- Bảo đảm các điều kiện về kinh tế
Việc nâng cao chất lƣợng, hiệu quả GDPL cho đồng bào DTIN
ở huyện Sơn Hòa không thể tách rời sự đảm bảo các điều kiện về
kinh tế. Tất cả các hình thức GDPL đó đều cần đến kinh phí, nếu
nguồn kinh phí không đƣợc đáp ứng thì khó có thể nói đến việc nâng
cao hiệu quả công tác GDPL cho đồng bào DTIN.
3.2.2.2. Cải thiện, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho đồng
bào Dân tộc ít ngƣời ở huyện Sơn Hòa

Để bảo đảm GDPL cho đồng bào DTIN ở huyện Sơn Hòa thì
một trong những biện pháp quan trọng là cải thiện và nâng cao đời
sống vật chất, tinh thần cho đồng bào. Khi và chỉ khi thu nhập đƣợc
nâng lên, mức sống đƣợc cải thiện thì đồng bào DTIN mới có thể để
tâm, tập trung cho việc tham gia các buổi GDPL dành cho họ.
Đời sống tinh thần của đồng bào DTIN cũng có ý nghĩa rất
quan trọng đối với việc tiếp thu thông tin, kiến thức pháp luật của họ
trong quá trình tham dự GDPL.
3.2.2.3. Bảo đảm các điều kiện về chính trị
Tăng cƣờng hơn nữa sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng trong
vùng đồng bào DTIN và đối với giáo dục pháp luật cho đồng bào
DTIN. Các cấp ủy Đảng cần xác định rõ rằng, GDPL cho đồng bào
DTIN là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị.
Thực tiễn chứng minh rằng, pháp luật dù có đúng, nghị quyết
dù có hay, phù hợp… nhƣng việc tổ chức thực hiện không đƣợc quán
triệt, thông suốt từ tƣ tƣởng đến hành động thì chỉ thị, nghị quyết,
pháp luật… cũng khó đi vào cuộc sống.


20
3.2.2.4. Củng cố, nâng cao ý thức chính trị, tinh thần trách nhiệm
của đồng bào Dân tộc ít ngƣời trong quá trình tham dự giáo dục
pháp luật
Có thể nói, chừng nào việc tiếp thu, nâng cao trình độ kiến
thức pháp luật trở thành nhu cầu tự thân, là yếu tố thƣờng trực trong
ý thức chính trị, tinh thần trách nhiệm của mỗi ngƣời đồng bào DTIN
thì việc GDPL cho họ mới thực sự đi vào chiều sâu, đạt hiệu quả.
3.2.2.5. Thực hiện tốt Quy chế dân chủ cơ sở trong giáo dục
pháp luật cho đồng bào Dân tộc ít ngƣời
Các chủ thể GDPL cần bảo đảm công khai, công bằng xã hội

trong thực hiện các chế độ, chính sách đãi ngộ liên quan đến GDPL
cho đồng bào DTIN ở huyện Sơn Hòa. Có công khai, công bằng thì
mới có dân chủ. Đảm bảo thực hiện quyền đƣợc biết, đƣợc bàn, đƣợc
làm, đƣợc kiểm tra đối với những vấn đề có liên quan đến quyền lợi,
nghĩa vụ của ngƣời đồng bào DTIN trong quá trình tham dự các hoạt
động GDPL.
3.2.2.6. Bảo đảm các điều kiện về văn hóa - xã hội
Các giá trị văn hóa của đồng bào DTIN ở huyện Sơn Hòa là
tổng thể những giá trị vật chất và tinh thần do cộng đồng sáng tạo ra
trong quá trình tồn tại và phát triển, nếu biết cách khơi gợi, khai thác
thì các giá trị đó sẽ giúp ích rất nhiều cho việc bảo đảm hiệu quả
GDPL cho đồng bào DTIN trong giai đoạn hiện nay.
3.2.2.7. Khắc phục các hủ tục lạc hậu, lỗi thời đang tác động tiêu cực
đến giáo dục pháp luật cho đồng bào Dân tộc ít ngƣời
Khắc phục các hủ tục lạc hậu đang tác động tiêu cực đến
GDPL cho đồng bào DTIN, xây dựng nếp sống văn minh, gia đình
văn hóa; xây dựng buôn, làng văn hóa là góp phần bảo đảm các điều
kiện về văn hóa - xã hội để nâng cao hiệu quả GDPL.


21
3.2.2.8. Bảo đảm các điều kiện về pháp luật
Hoàn thiện hệ thống pháp luật: Hệ thống pháp luật càng hoàn
thiện thì càng tạo ra môi trƣờng pháp luật ổn định, tạo điều kiện cho
hoạt động GDPL diễn ra thuận lợi và hiệu quả.
Thứ nhất, tăng cƣờng vai trò của Quốc hội trong hoạt động xây
dựng, hoàn thiện pháp luật. Diễn đàn Quốc hội phải thực sự là tiếng
nói của nhân dân thông qua các đại biểu của mình, quyết định các
vấn đề có tính quốc gia. Các đại biểu Quốc hội cần phát huy hơn nữa
vai trò, trách nhiệm đại diện cho lợi ích của nhân dân, chủ động và

sáng tạo trong hoạt động xây dựng pháp luật.
Thứ hai, đảm bảo đông đảo các tầng lớp nhân dân đƣợc tham
gia rộng rãi vào hoạt động xây dựng pháp luật. Khi nhân dân đƣợc
dân chủ bàn luận, tham gia đóng góp ý kiến xây dựng pháp luật thì
trong tƣ tƣởng của họ đã dần hình thành ý thức pháp luật. Đây là điều
kiện thuận lợi đối với GDPL cho nhân dân.
3.2.3. Rà soát, điều chỉnh, ban hành mới các văn bản pháp quy về
giáo dục pháp luật cho đồng bào Dân tộc ít ngƣời
Thứ nhất, các cơ quan có thẩm quyền của cần tiến hành rà soát
lại các chính sách, văn bản QPPL đã đƣợc ban hành quy định về
GDPL cho các đối tƣợng xã hội. Thứ hai, điều kiện cần thiết, quan
trọng nhất là cơ quan có thẩm quyền của cần nghiên cứu để xây
dựng, ban hành văn bản pháp quy quy định riêng về GDPL cho đồng
bào DTIN, trong đó quy định rõ về trách nhiệm của chủ thể; quy định
chi tiết mục tiêu, nội dung, chƣơng trình, phƣơng pháp, hình thức
GDPL; quy định nguồn tài chính phục vụ GDPL cho đồng bào
DTIN; quy định chính sách, chế độ đãi ngộ đối với những ngƣời
tham gia hoạt động GDPL cho đồng bào DTIN.


22
3.2.4. Xã hội hóa giáo dục pháp luật cho đồng bào DTIN ở huyện
Sơn Hòa
Thứ nhất, xã hội hóa chủ thể tham gia giáo dục pháp luật cho
đồng bào DTIN. Thứ hai, xã hội hóa nguồn kinh phí phục vụ giáo
dục pháp luật cho đồng bào DTIN.


23
KẾT LUẬN

Xuất phát từ mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu, luận văn đã
nghiên cứu vấn đề GDPL cho đồng bào DTIN trong đó điển hình là
đồng bào Chăm Hroi, Ê đê ở huyện Sơn Hòa, tỉnh Phú Yên; Luận
văn đã tập trung phân tích, làm sáng tỏ cơ sở lý luận về GDPL cho
đồng bào DTIN. Từ sự khảo sát công tác GDPL, luận văn đã rút ra
đƣợc những bài học kinh nghiệm có thể vận dụng vào GDPL cho
đồng bào DTIN nói chung và ĐBDT Chăm Hroi, Ê đê ở huyện Sơn
Hòa phù hợp với điều kiện và đặc trƣng văn hóa của đối tƣợng này.
Trên kết quả tiềm hiểu, nghiên cứu, căn cứ vào những thông
tin, tƣ liệu có sẵn, luận văn đã phân tích, đánh giá thực trạng GDPL
cho đồng bào DTIN ở huyện Sơn Hòa và đã rút ra đƣợc một số bài
học kinh nghiệm.
Luận văn đã đề xuất những quan điểm có tính chất chỉ đạo đối
với GDPL cho đồng bào DTIN ở huyện Sơn Hòa. Trên cơ sở đề xuất
các quan điểm bảo đảm GDPL cho đồng bào DTIN ở huyện Sơn
Hòa, luận văn luận chứng tính khả thi của các giải pháp bảo đảm
GDPL cho đồng bào DTIN ở huyện Sơn Hòa trong những năm tới:
Thứ nhất, nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm, năng lực của chủ
thể, đối tƣợng trong GDPL cho đồng bào DTIN; Thứ hai, đổi mới nội
dung, phƣơng pháp và hình thức GDPL cho đồng bào DTIN ở huyện
Sơn Hòa; Thứ ba, bảo đảm các điều kiện cần thiết về kinh tế, chính
trị, văn hóa và pháp luật cho việc nâng cao chất lƣợng, hiệu quả công
tác GDPL cho đồng bào DTIN ở huyện Sơn Hòa; Thứ tƣ, xã hội hóa
GDPL cho đồng bào DTIN ở huyện Sơn Hòa.